Professional Documents
Culture Documents
Aubrey Araiz M. Doc. 1.1 1
Aubrey Araiz M. Doc. 1.1 1
Aubrey Araiz M. Doc. 1.1 1
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Unang Markahan – Modyul 1.1:
Ang Mataas na Gamit at
Tunguhin ng Isip at Kilos-loob
Edukasyon sa Pagpapakatao – Ikasampung Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 1: Ang Mataas na Gamit at Tunguhin ng Isip at Kilos-
loob Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala
at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito
ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.
10
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Unang Markahan – Modyul 1.1:
Ang Mataas na Gamit at
Tunguhin ng Isip at Kilos-loob
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:
ii
Para sa mag-aaral:
Malugod na pagtanggap sa Edukasyon sa Pagpapakatao Grade 10 ng Alternative
Delivery Mode (ADM) Modyul ukol sa Ang Mataas na Gamit at Tunguhin ng Isip at
Kilos-loob.
Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.
iii
Pagyamanin Binubuo ito ng mga gawaing para sa malayang
pagsasanay upang mapagtibay ang
iyong pang-unawa at mga kasanayan sa
paksa. Maaari mong iwasto ang mga sagot
mo sa pagsasanay gamit ang susi sa
pagwawasto sa huling bahagi ng modyul.
iv
humingi ng tulong sa iyong mga magulang, sa nakatatanda mong kapatid o sino
man sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa
iyong isipang hindi ka nag-iisa.
Alamin
Natatangi kang nilalang na nabubuhay sa mundong ito. Wala kang katulad at hindi ka rin
naulit sa kasaysayan. Tawagin mang ito ay isang misteryo subalit ito ay totoo. Sa madaling
salita ikaw ay espesyal, mayroon kang taglay na kakayahan na siyang nagpapabukod-tangi
sa iyo. Sa modyul na ito, matutuklasan mo ang tungkol dito. Ano ang taglay mo na
nagpapabukod tangi sa iyo kaya’t mas pahahalagahan mo ang buhay na ipinagkaloob sa iyo
ng Diyos? Tuklasin mo!
Sa modyul na ito, inaasahang maipamamalas mo ang sumusunod:
Pamantayang Pangnilalaman
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag- unawa sa mga konsepto tungkol sa
paggamit ng isip sa paghahanap ng katotohanan at paggamit ng kilos- loob
sa paglilingkod/ pagmamahal.
Pamantayan sa Pagganap
Nakagagawa ang mag-aaral ng mga angkop na kilos upang maipakita ang
kakayahang mahanap ang katotohanan at maglingkod at magmahal.
Mga kasanayan sa Pagkatuto
1. Natutukoy ang gamit at tungihin ng isip at kilos-loob sa angkop na sitwasyon.
(EsP10MP-la-1.1)
2. Napaghahambing ang kakayahang taglay ng tao at hayop.
3. Nahihinuha ang kahalagahan ng gamit at tunguhin ng isip at kilos-loob mula
sa mga naranasang sitwasyon sa buhay.
Subukin
Basahin ang bawat aytem at isulat ang letra ng tamang sagot sa isang malinis na
papel
1
2. Ang tinutungo ng kaisipan (intellect) ay ang:
A. Kabayanihan B. Kapayapaan C. Kabutihan D. Katotohanan
2
14.Ang mga sumusunod ay ang mga kakayahan ng isip maliban
sa: A. Kakayahang magnilay o magmuni-muni
B. Kakayahang kumuha ng buod o esensiya sa mga partikular na bagay
na umiiral
C. Kakayahang mangatwiran
D. Kakayahang pumili o gumusto
Sa aralin na ito, ating babalikan ang taglay mong kakayahan bilang tao nang
sa gayon ay matugunan mo ang mga hamon ng pagpapakatao. Paano mo nga ba
gagamitin ang mga pakultad na ipinagkaloob ng Diyos sa atin na maaari rin nating
ituring na kapangyarihan? Sa Baitang 7 ng Edukasyon sa Pagpapakatao, naging
malinaw sa iyo na ang tao ay ang natatanging nilikha ng Diyos na nabubuhay sa
mundo. Ano ba ang nagpapabukod-tangi sa tao sa ibang nilikhang may buhay
upang makamit niya ang layunin ng pagkakalikha sa kaniya bilang tao? Sa
kaniyang pag
iisip, pagpapasya at pagkilos, nagiging bukod tangi ang tao.
Balikan
Basahin ang mga salita o pahayag sa ibaba at isulat sa loob ng kahon na
naglalarawan ng mga katangian ng tao at katangian ng nagpapakatao. Isulat ito sa
tamang talahanayan. Gawin ito sa isang malinis na papel.
Tuklasin
Suriin ang dalawang larawan. Sa isang malinis na papel sagutan ang mga tanong
at gawain sa ibaba nito.
Tanong Tao Hayop
1. Ano ang mayroon sa bawat isa
upang makita ang nakasulat na
babala?
2. Ano ang kakayahang taglay ng
bawat isa upang maunawaan ang
nakasulat sa babala?
3. Ano ang kakayahang taglay ng
bawat isa upang sundin ang
sinasabi ng nakasulat sa babala?
4. Ano ang inaasahang magiging
tugon ng bawat isa sa nakasulat
sa babala?
Pamprosesong Tanong:
Suriin
Pag-aralang mabuti at magbigay ng iyong saloobin tungkol sa awiting
“WE HEAL AS ONE” https://youtu.be/8Se73XXJzQA
We Heal As One
Sa wari mo’y nag-iisa Isa sa pag-iingat
future world
The test we face is for us to prove That we can We heal as one with kindness We heal as
one
one
But when we heal, we heal We heal as We heal as one with kindness We heal as
one one
6
Sa iyong kwaderno sagutin ang mga sumusunod na katanungan:
Nagkakaiba ang paraan kung paano ginagamit ng tao at hayop ang mga
kakayahang taglay nila. Ayon sa pilosopiya ni Santo Tomas de Aquino, ang
tao ay binubuo ng dalawang kalikasan: ang materyal at ispiritwal na
kalikasan. Kakabit ng kalikasang ito ay ang dalawang kakayahan ng tao:
ang pangkaalamang pakultad at pagkagustong pakultad.
1
Ipinakita ito ni Esteban sa tsart sa ibaba:
Ispiritwal ISIP
(Kaluluwa/ Isip Kilos-loob
Rasyonal)
Ayon rin kay Dy, ang isip ay may kakayahang magnilay o magmuni
muni kung kaya’t nauunawaan nito ang kanyang nauunawaan. Ito ay
ipinaliwaag at tinalakay sa Modyul 1 na isa sa katangian ng pagpapakatao,
ang kamalayan sa sarili. Dahil sa ang tao ay may isip, may kakayahan
siyang pag-isipan ang kanyang sarili. Halimbawa nito, maaari niyang
sabihin na “mangongopya ako sa aking kaklase sa aming pagsusulit upang
makapasa ako, subalit tama ba ang aking gagawin”.
2
nagbigay sa akin ng kahulugan na ang pakikitungo sa kapwa ay pagbibigay
galang sa kanya. Ito ang katotohanang matutuklasan ko tungkol sa
pakikitungo sa kapwa. Samakatuwid, ang tao ay may kakayahang
magbigay kahulugan at maghanap ng katotohanan.
KILOS-LOOB
Ang kilos-loob ay inilarawan ni Santo Tomas de Aquino bilang isang
makatuwirang pagkagusto (rational appetency) sapagkat ito ay naaakit sa
mabuti at lumalayo sa masama. Umaasa ang kilos-loob sa isip, kung kaya’t
mula sa paghuhusga ng isip ay sumusunod ang malayang pagnanais ng
kilos-loob. Upang ating maunawaan ang kalikasan ng kilos-loob bilang
natatanging kakayahan ng tao, mahalagang maihambing natin ito sa
emosyonal na buhay ng isang hayop. Sa hayop, anuman ang mapukaw na
emosyon ay kumikilos ito nang naaayon dito. Halimbawa, kung ito ay
nagagalit, maaari itong mangagat (depende sa kalikasan ng hayop).
Samantalang sa tao, dahil siya ay may kamalayan at may kakayahang
kumuha ng buod o esensiya ng mga bagay na umiiral, maaaring ang
emosyon at ang kilos-loob ay magkakaroon ng magkaibang pagkilos.
Halimbawa, sa panahon ng pandemyang Covid 19 maaaring piliin ng kilos
loob na hindi lumabas ng bahay kahit na mahalaga naman ang dahilan
kahit na ang kanyang emosyon ay naaakit dito. Kaya’t sasabihin niyang “
Gusto ko, subalit ayaw ko sapagkat maaari akong mahawa ng sakit at
makahawa pa ng iba”. Ibinibigay ng isip ang katwiran bilang isang
kakayahan upang maimpluwensyahan ang kilos-loob. Mahalaga ito sa
moral na pagpili sapagkat kailangang kilalanin ang pagkakaiba ng ating
nararamdaman o emeosyon at ang ating paghuhusga at pagpapasya
sapagkat may kaakibat itong moral na tungkulin. Tao lamang ang
makagagawa nito at hindi ang hayop.
Pamprosesong Tanong:
1. Batay sa iyong nabasa, ano ang kakayahang taglay ng isip? Ng kilos
loob?
Pagyamanin
Sa bahaging ito, iyong subuking gawin ang mga sumusunod na
gawain upang mapalalim ang iyong pag-unawa sa ginawang talakayan.
Punan ang tsart sa ibaba ng mga impormasyong patungkol sa isip at kilos-
loob. Gawin ito sa malinis na papel.
Isip Kilos-loob
Gamit
Tunguhin
Isaisip
Ang mga sumusunod ay ang mahalagang konsepto tungkol
sa paksang tinalakay sa aralin. Punan ng wastong salita ang
bawat patlang upang mabuo ang bawat kaisipan. Gawin ito sa
iyong kwaderno.
4
6. Ang ______________ ay may kakayahang matuklasan ang
kabutihan.
Isagawa
Sa isang malinis na papel gumawa ng isang maikling talatang binubuo ng
limang pangungusap na nagpapaliwanag kung paano dapat gamitin ang isip
at kilos-loob ng tao?
Basahin ang rubric upang maunawaan ang pamantayan sa gawaing
ito.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
_______________________________________________________________
Rubric sa Pagbibigay ng Marka
321
Kraytirya
Ang
6
Tayahin
Basahin ang bawat aytem at isulat ang letra ng tamang sagot sa isang malinis na
papel.
7
B. Kamalayan sa sarili
C. Pagmamalasakit
D. Pagmamahal
8. Nabibigyang kahulugan ng isip ang isang sitwasyon dahil sa kamalayan
at kakayahang mag- abstraksiyon. Kapag nabigyan ng kahulugan ang
isang bagay o sitwasyon nagkakaroon ito ng tawag (calling) sa tao na
dapat tugunan. Ano ang kaisipan mula rito?
A. Nagkakaroon ng kabuluhan ang mabuhay sa mundo
B. Nabibigyang daan nito ang pagtulong sa kapwa
C. Napauunlad nito ang kakayahang mag-isip
D. Nagkakaroon ng pagpipilian ang kilos-loob
9. Ano ang tawag kapag tumugon ang tao sa obhetibong hinihingi ng
sitwasyon?
A. Pagmamahal C. Hustisya B. Paglilingkod D. Respeto 10.Ang hayop
ay may kamalayan sa kanyang kapaligiran dahil may matalas itong
kakayahan upang kilalanin ang bagay na nakikita, tunog o amoy ng
kanyang paligid lalo na kung ito ay may kaugnayan sa kanyang buhay.
Mayroon din itong pakiramdam sa kung ano ang mabuti at masama para
sa kanyang kabutihan o kapakanan. Mula sa mga pahayag, para saan ang
kakayahang ito ng hayop?
A. Kailangang makita ang kakayahan ng hayop upang pahalagahan
sila
B. Ang kumilos upang pangalagaan o protektahan ang kanyang sarili
C. Mapaunlad ng hayop ang mga kakayahang ito
D. Upang maihalintulad ito sa kakayahan ng tao
Karagdagang Gawain
Upang mas mapalalim pa ang kaalaman tungkol sa mataas na gamit at
tunguhin ng isip at kilos-loob ay sagutin natin sa ating sarili: Nabubuhay ba
ako nang may layunin at makabuluhan ngayong tayo ay nakararanas ng
pandemyang Covid 19.
Gawin mong makabuluhan ang iyong buhay sa panahon ng pandemya sa
paggawa nito.
1. Nasa loob ka man ng inyong tahanan araw-araw, mahalagang maging
mapagmasid at maging sensitibo ka sa bawat miyembro ng iyong
pamilya.
2. Maghanap ka ng pagkakataong makatulong gaano man ito kasimple.
Ituon mo ang iyong pansin at isip sa bawat miyembro ng inyong
pamilya na sa tingin mo ay nangangailangan ng iyong tulong.
3. Gumawa ng paraan upang makatulong o tumugon sa hinihingi ng
sitwasyon sa abot ng iyong makakaya sa loob ng inyong tahanan.
Halimbawa:
1. Napansin mong abala ang iyong nanay sa mga gawaing bahay at hindi
na siya magkandaugaga sa paggawa nito. Nagmamadali na siyang
matapos ito sa dahilang kailangan pa niyang paliguan ang
nakababata mong kapatid. Inako mo na lamang ang pagpapaligo sa
nakababata mong kapatid o di kaya ay tumulong ka na lang sa mga
gawaing bahay nang madali itong matapos.
2. Hindi agad bumangon mula sa kanilang silid tulugan ang iyong ina
isang araw dahil masama ang kanyang pakiramdam. Nakakaramdam
ka na ng gutom at nag prisinta ka na lamang na ikaw ang magluluto
ng inyong tanghalian sa gabay ng iyong ina.
9
aaral - mag
Ibat ibang sagot mula sa mga
Susi sa
Pagwawasto
ISAGAWA
4 isip
3 pagkagustong pakultad
2 pangkaalamang pakultad
1 obra maestra
l loob - kilos 10
9 tapos
8 isip
7 depektibo ISAISIP
15 B 10 B 5 A 14 D 9 A 4
loob - 6 kilos
C 13 A 8 A 3 B 12 D 7 D 2
Sto. Tomas de Aquino 5
D
11 B 6 B 1 B
SUBUKIN
10 B
4B
9C
3A
8B
2A
7D
1B
6C
5B TAYAHIN
10
Sanggunian
Edukasyon sa Pagpapakatao Grade 10 Module 2 (Project
https://youtu.be/8Se73XXJzQA
BALIKAN:
1. Ano ang mayroon sa MATA-at kakayahan magbasa Meron silang kakayahan makakita
bawat isa upang makita ngunit wala silang kakayahan
ang nakasulat na babala? magbasa
4. Ano ang inaasahang Susunod ito sa nakasulat na Wala silang gagawin dahil di rin
magiging tugon ng bawat babala naman nila ito naiintindihan
isa sa nakasulat sa
babala?
Pamprosesong Tanong:
2. Paano mo ito ginagampanan? Ang pakikinig sa balita at pagsunod sa mga babala lalo na
ang paglabas ng bahay at pagsuot ng facemask
4. Anong maidudulot ng pagsunod at tamang kilos ng tao kung makikiisa sila sa panawagan ng
ating pamahalaan? Mabilis naten masusugop ang covid at wala ng magkakasakit pa
5. Sa iyong pananaw, makakatulong ba ito upang masugpo at maiwasan ang pagkalat ng COVID
19? Opo kung makikinig ang mga tao at makikipagisa sa gobyerno
KILOS LOOB
Pamprosesong Tanong:
1. Batay sa iyong nabasa, ano ang kakayahang taglay ng isip? Ng kilos loob? Kakayahang
magisip at alamin ang diwa at buod ng isang bagay At ang kilos loob naman ang
makatwiran pagkagusto
PAGYAMANIN:
ISIP KILOS-LOOB
Kayang alamin ang Gawin
mga bagay bagay
GAMIT
Maghusga ,magsuri
TUNGHIN
ISAISIP
1. Obra-maestra
2.Pangkaalamang-pakultad
3.Pagkagustong pakultud
4.Isip
5.Sto.Tomas de Aquino
6.Kilos loob
7.Depektibo
8.Isip
9.Tapos
10.Kilos looob
ISAGAWA:
TAYAHIN
1.D
2.B
3.B
4.B
5.A
6.D
7.C
8.A
9.D
10A
Karagdagang Gawain
Gawin mong makabuluhan ang iyong buhay sa panahon ng pandemya sa paggawa nito.
1. Nasa loob ka man ng inyong tahanan araw-araw, mahalagang maging mapagmasid at maging
sensitibo ka sa bawat miyembro ng iyong pamilya.
2. Maghanap ka ng pagkakataong makatulong gaano man ito kasimple. Ituon mo ang iyong
pansin at isip sa bawat miyembro ng inyong pamilya na sa tingin mo ay nangangailangan ng
iyong tulong.
3. Gumawa ng paraan upang makatulong o tumugon sa hinihingi ng sitwasyon sa abot ng iyong
makakaya sa loob ng inyong tahanan.
1.
Nung Oct 5 nagsimula na ang klase naming magkakapatid di alam ni mama kung paano
Galawin ang computer kaya ako na ang nagpresenta na magasikaso sa online class ng
Aking kapatid at ako na din ang nagaayos pag di nila alam ang gagawin sa computer
2.
Di alam ng kapatid ko kung pano sagotan ang kanyang module nais niyang magpatulong
Kay mama kaso si mama ay may ginagawa kaya ako na ang nagprisinta na turuan ang
Aking kapatid
11