Cấu tạo của da

Da và các cấu trúc phụ của nó tạo nên hệ bì, giúp bao bọc bên
ngoài cho cơ thể, bảo vệ các cơ quan bên trong. Da gồm 3 lớp
chính: thượng bì, trung bì và hạ bì.

Lớp thượng bì (biểu bì)

Lớp thượng bì (hay còn gọi là lớp biểu bì) là lớp nông nhất
của da, được cấu tạo từ biểu mô vảy tầng, sừng hóa. Nó gồm từ bốn
đến năm lớp tế bào biểu mô, tùy thuộc vào vị trí của da trên cơ thể.
Hầu hết da trên cơ thể đều có bốn lớp tế bào, chúng được gọi là da
mỏng, các lơp từ nông đến sâu lần lượt là: lớp sừng, lớp hạt, lớp gai
và lớp đáy. Da dày là da mà lớp thượng bì có 5 lớp (lớp thứ 5 có
tên là lớp bóng, nằm giữa lớp sừng và lớp hạt), chỉ có ở lòng bàn tay
và lòng bàn chân.

Tế bào phổ biến nhất của biểu bì là tế bào sừng, nó có ở tất cả

các lớp trừ lớp đáy. Tế bào sừng có khả năng sản xuất và dự trữ
keratin – một loại protein cấu tạo nên lông, móng tay; và tạo nên
tính chống nước của da. Các tế bào sừng ở lớp sừng thường xuyên
bị chết và bong ra, sau đó các tế bào chết được thay thế bởi các tế
bào từ các lớp sâu hơn.
Bên cạnh tế bào sừng, lớp biểu bì còn có một số tế bào khác
như tế bào Langerhans, nằm xen kẽ các tế bào sừng ở lớp gai, là
một loại thực bào có chức năng tiêu diệt vi khuẩn hay ăn các hạt lạ
và các tế bào già tại đây.
Tế bào hắc tố và tế bào Merkel là hai loại tế bào đặc biệt chỉ
có ở lớp đáy (lớp sâu nhất của biểu bì). Tế bào Merkel có chức
năng như một thụ thể, và chịu trách nhiệm cho cảm giác chạm.
Những tế bào này rất phong phú trên bề mặt của bàn tay và bàn
chân, do đó trong bóng tối ta thường lấy tay của mình chạm vào các
vật xung quanh để cảm nhận và định hướng về môi trường khi mắt
không nhìn thấy gì. Tế bào hắc tố là một tế bào có khả năng sản
xuất sắc tố melanin. Melanin tạo nên màu sắc của da và lông, cũng
như bảo vệ các tế bào sống của lớp biểu bì khỏi tác hại của tia cực
tím (tia UV – có trong ánh nắng mặt trời).

Trung bì
Lớp trung bì nằm dưới lớp thượng bì và ở trên lớp hạ bì. Nó
chứa các mạch máu, mạch bạch huyết, dây thần kinh và các cấu trúc
khác, như nang lông và tuyến mồ hôi. Lớp trung bì được tạo thành
từ một mạng lưới liên kết gồm các sợi elastin và sợi collagen.

Hạ bì
Lớp hạ bì nằm ngay bên dưới lớp trung bì, lớp này giàu mạch
máu, gồm mô liên kết lỏng và mô mỡ, có chức năng dự trữ chất béo
và là lớp đệm cho da.