‫به نام خدا‬

‫نام و نام خانوادگی‪ :‬نازنین خسروی‬

‫موضوع‪:‬نظام حقوقی فرانسه‬

 ‫نظام حقوقی فرانسه‬

‫ماهیت سیستم های حقوقی‬

‫فرانسه برخالف کشورهای انگلیسی زبان که از سیستم 《قانون‬

‫مشترک》یا 《کامن ال》استفاده میکنند‪،‬سیستم 《قانون‬
‫مدنی》دارد‪.‬‬
‫در اصل ایران دارای نظام حقوقی مشابه با این کشور است‪.‬‬
‫سیستم قانون مشترک در طول سالیان تکامل یافته و عمدتا بر اساس‬
‫رویه قضایی است‪.‬‬
‫سیستم های حقوق مدنی عمدتا بر اساس مجموعه ای از قوانین هستند‪.‬‬
‫در سراسر جهان‪ ،‬قانون مشترک قانون اساسی اکثر کشورهای انگلیسی‬
‫زبان را تشکیل می دهد ‪.‬درحالی که سیستم های حقوق مدنی در‬
‫بسیاری از کشورهای دیگر‪ ،‬به استثنای برخی از کشورهای اسالمی و‬
‫چین غالب است‪.‬‬

‫در راستای اصل دموکراتیک تفکیک قدرت‪ ،‬قوه قضائیه فرانسه مستقل‬
‫از مجلس قانونگذاری یا همان دولت است‪ ،‬اگر چه اعضای آن کارکنان‬
‫دولتی هستند‪.‬‬

‫منشاء‪ ‬سیستم حقوقی فرانسه‬

 ‫اساس‪ ‬نظام حقوقی فرانسه‪ ‬در یک سند کلیدی که ابتدا در سال ‪1804‬‬
‫تهیه شده و به نام آیین مدنی یا آیین ناپلئون شناخته می شود (کد مدنی‬
‫یا کد ناپلئونی) نهفته است که حقوق و تعهدات شهروندان و قوانین‬
‫مالکیت‪ ،‬قرارداد‪ ،‬ارث و غیره طبق آن تعریف می شود‪ .‬اساسا ً این‬
‫قانون با توجه به نیازهای فرانسه در قرن نوزدهم از اصول قوانین‬
‫رومی و قانون عرفی تدوین شده‪ H‬است‪.‬‬
‫قانون مدنی همچنان مبنای قانون فرانسه تا امروز بوده است‪ ،‬هرچند‬
‫که به روز رسانی شده و چندین بار مواردی به آن افزوده شده است تا‬
‫با تغییرات جامعه سازگار شود‪.‬‬
‫قوانین دیگری از جمله قانون ‪ ‬جنایی وجود دارد‪ ،‬که قوانین کیفری را‬
‫تعریف می کند‪.‬‬

‫تدوین قانون‪:‬‬

‫قوانین فرانسه‪ ،‬همانند سایر کشورهای دموکراتیک‪ ،‬معموالً توسط‬

‫دولت پیشنهاد می شود و باید توسط دو مجلس پارلمان فرانسه‪ ،‬مجلس‬
‫ملی و مجلس سنا مورد تصویب قرار گیرد‪.‬‬
‫این قوانین از تاریخی که توسط پارلمان به تصویب برسد‪ ،‬توسط رئیس‬
‫جمهور به عنوان قانون تایید شود و در مجله حقوقی رسمی منتشر‬
‫شود‪ ،‬تبدیل به قانون می شوند‪.‬‬
‫برخی مقررات با تایید وزیران تبدیل به قانون شده‪ H‬و در مجله حقوقی‬
‫منتشر می شوند‪ .‬انتشار در نسخه الکترونیکی مجله حقوقی کفایت می‬
‫کند‪.‬‬
 ‫دو شاخه قانون فرانسه‬

‫فرانسه بر خالف کشورهای انگلیسی زبان‪ ،‬دارای سیستم حقوقی‬

‫دوگانه است؛ یک شاخه‪ ،‬به نام قانون عمومی‪ ،‬که اصول عملی دولت‬
‫و نهاد های عمومی را تعریف می کند‪.‬‬
‫این قانون به طور کلی در دادگاه های عمومی‪ ،‬اعمال می شود‪ .‬سیستم‬
‫دیگری که به عنوان قانون خصوصی شناخته می شود‪ ،‬در مورد‬
‫اشخاص و نهادهای خصوصی اعمال می شود‪.‬‬

‫‪ ۴٫۱‬قانون خصوصی‬

‫این قانون اساسی کشور است و از طریق دادگاه‪ H‬های قضایی اعمال می‬
‫شود‪.‬‬

‫دو کانال قضایی وجود‪ H‬دارد‪ :‬الف) کسانی که در دادرسی مدنی مشغول‬
‫به کار هستند و ب) افرادی که با جرایم جنایی برخورد دارند‪.‬‬

‫الف) دادرسی مدنی اشخاص خصوصی که توسط یک دادگاه‪ H‬محلی و‬

‫یا یک دادگاه‪ H‬منطقه ای یا اداری معروف به دادگاه‪ H‬دیوان‪ H‬گراند (‪،)TGI‬‬
‫بسته به اهمیت پرونده‪ ،‬مورد رسیدگی قرار می گیرد‪ .‬قانون تجارت و‬
‫کسب و کار از طریق موسسات شناخته شده به عنوان دادگاه‪ H‬تجاری‬
‫رسیدگی می شود‪.‬‬
 ‫این ها به عنوان دادگاه‪ H‬درجه اول شناخته می شوند‪.‬‬

‫درخواست تجدید نظر در یک دادگاه کیفری یا دادگاه‪ H‬تجدید نظر‪ ،‬به‬

‫عنوان دادگاه‪ H‬درجه دوم رسیدگی می شود‪ .‬در فرانسه‪ ،‬در هر پرونده‬
‫به لحاظ حقوقی حق تجدید نظر وجود‪ H‬دارد‪.‬‬
‫در شرایط استثنایی‪ ،‬قضاوت دادگاه تجدید نظر می تواند در باالترین‬
‫سطح‪ ،‬یعنی دیوان عالی فرانسه در زمینه حقوق خصوصی مورد‬
‫بررسی قرار گیرد‪.‬‬

‫ب) جرائم روزمره و مسائل جنایی ُخرد عموما ً توسط دادگاه‪ H‬محلی یا‬
‫دادگاه پلیسی مورد رسیدگی قرار می گیرد؛ مسائل جدی تر به دادگاه‪H‬‬
‫دیوان‪ ،‬معادل قانون کیفری ‪ TGI‬ارجاع داده‪ H‬می شود‪ .‬جدی ترین‬
‫جرایم جنایی‪ ،‬به ویژه قتل و تجاوز به عنف‪ ،‬به دادگاه‪ H‬جنایی ارجاع‬
‫داده‪ H‬می شود‪ ،‬که در آن توسط هیئت منصفه محاکمه می شود‪.‬‬

‫‪ ۴٫۲‬قانون عمومی‬

‫شکایات یا دعاوی قضایی در رابطه با مقامات رسمی در دادگستری ها‬

‫بررسی می شود‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬از دانشگاه ها یا مؤسسات آموزشی‬
‫دولتی به طور مرتب به علت بی نظمی در سازماندهی امتحانات‬
‫شکایت می شود‪ .‬همانند سیستم حقوق خصوصی‪ ،‬امکان درخواست‬
‫تجدید نظر وجود‪ H‬دارد‪ .‬باالترین سطح دیوان عالی کشور برای قانون‬
‫عمومی‪ ،‬شورای دولتی است که در نهایت مسئول تعیین قانونی بودن‬
‫اقدامات اداری است‪.‬‬
 ‫عملکرد دادگاه‪ H‬ها در فرانسه چگونه است؟‬

‫دادگاه های فرانسوی توسط قضات تحت عنوان بازپرس نظارت می‬
‫شوند‪ .‬این بازپرس ها‪ ،‬متخصصین بسیار حرفه ای هستند‪ ،‬که تقریبا‬
‫همه آنها از دانشکده عالی حقوق فارغ التحصیل شده اند؛ آنها قضات‬
‫سطح باال هستند‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬یک بازپرس فرانسوی کامالً هم‬
‫سطح با قضات در نظام حقوقی انگلستان نیست‪.‬‬

‫رسیدگی به دادگاه های جنایی با حکم قاضی انجام می شود‪.‬‬

‫قاضی که به پرونده منصوب می شود‪ ،‬مسئول آماده سازی پرونده‪ H‬و‬
‫ارزیابی لزوم برگزاری دادگاه است‪.‬‬
‫در اصطالحات حقوقی‪ ،‬این سیستم به عنوان سیستم بازرسی شناخته‬
‫می شود‪ ،‬به نحوی که در مقابل سیستم ترافعی در سیستم های حقوقی‬
‫مشترک استفاده میشود‪.‬‬

‫در دادگاه‪ ،‬قاضی یا قضات بین دادستان‪ H‬و متهم داوری می کنند‪ ،‬که‬
‫هر دو به طور کلی توسط وکالی آنها نمایندگی می شوند‪.‬‬
‫در سیستم قضایی فرانسه جز در موارد جنایی حق اعتراض به هیئت‬
‫منصفه وجود ندارد‪.‬‬
 ‫اگر پرونده مورد تجدید نظر قرار گیرد‪ ،‬استدالل های دادستان‪ H‬و متهم‬
‫توسط متخصصین تجدید نظر به نام ‪ Avoués‬مورد بررسی قرار می‬
‫گیرد‪.‬‬

‫تاریخ نظام حقوقی فرانسه‪:‬‬

‫کشور فرانسه جنگ های زیادی را در تاریخ خود تجربه نموده است‪.‬‬
‫این کشور در سال‪ 1848‬نیز شاهد یک انقالب بود که نتیجه آن سقوط‬
‫حکومت لویی فلیپ و تشکیل حکومتی موقتی بود که پس از آن ناپلئون‬
‫سوم توانست به مدت ‪ 18‬سال در این کشور امپراطوری نماید‪.‬‬

‫پس از پایان جنگ جهانی اول که دولت فرانسه به پادشاهی مارشال‬

‫پتن اداره‪ H‬میگردید قانونی اساسی در سال ‪ 1940‬تهیه و تنظیم گردید‪.‬‬
‫حکومت مارشال پتن نیز خیلی دوام نیاورد و به دلیل خیانت وی به‬
‫کشور فرانسه زندانی و محاکمه گردید‪ .‬در نهایت کشور فرانسه پس از‬
‫پایان جنگ جهانی دوم در سال ‪ 1946‬قانون اساسی را تنظیم نمودند‬
‫که مبنی بر پایبندی ملت فرانسه به حقوق بشر و اصول‪ H‬حاکمیت ملی‬
‫بود‪ .‬همچنین اصل حاکمیت ملی در قانون اساسی را برابری و برادری‬
‫قرار دادند‪ .‬دولت فرانسه از دو مجلس ملی و شورای جمهوری تشکیل‬
‫گردید‪.‬‬
‫در سال ‪ 1958‬مجلس ملی کشور فرانسه جنرال دوگل را بعنوان‬
‫رئیس حکومت انتخاب نمودند و به وی اختیار تصویب احکام و فرامین‬
‫حکومتی را به مدت ‪ 6‬ماه اعطا نمودند‪.‬‬
 ‫جمهوری پنجم فرانسه که به حکومت جنرال دوگل به اجرا درآمد‪،‬‬
‫قوانین اساسی جدیدی با همه پرسی از ملت فرانسه به تصویب رسید‪.‬‬
‫قانون اساسی فوق در سال ‪ 1962‬اصالح گردید و طبق آن رئیس‬
‫جمهور فرانسه با انتخاب بیشترین آراء مردمی انتخاب میگردد‪.‬‬
‫طبق قانون اساسی جدید فرانسه که در سالهای ‪1962‬تا ‪ 1999‬اصالح‬
‫گردید رژیم سیاسی فرانسه ترکیبی از دو سیستم پارلمانی و جمهوری‬
‫میباشد‪.‬‬