ANG FILIPINO SA NAGBABAGONG PANAHON: MGA KONSEPTO AT ISYUNG PANGWIKA

Wika at Komunikasyon

Wika ang pinakamahalagang biyaya mula sa Panginoon para sa mga tao. Ito ang natatanging
instrumento ng tao sa pakikipag-ugnayan sa kanyang kapwa-tao. Malaki ang tungkulin ng wika sa
pakikipag-ugnayan at pakikisalamuha ng tao sa kanyang kapwa at kapaligiran.
Paano kaya kung walang wika? Paano magkakaunawaan ang mga tao sa isang lipunan?
Mapabibilis kaya ang pag-unlad ng komunikasyon? Paano magkakaunawaan ang bawat miyembro
ng pamilya? Maaari na kayang magkaunawaan sa pamamagitan ng pagsenyas, pagguhit at paglikha
ng ingay? Kung hindi ang sagot mo, samakatuwid mahalaga talaga ang wika.
Kahit na sa anumang anyo – pasulat o pasalita, hiram o orihinal, banyaga o katutubo – wika
ang pinakamabisang sangkap sa paghahatid ng diwa at kaisipan at sa pagpapanatili sa kasalukuyan
o sa mahabang panahon ng mga nalikom na talang pangkasaysayan, pampulitika o panlipunan,
pansimbahan, o pangkabuhayan at maging sa larangan ng agham. Maging ang kultura ng isang
panahon, pook, o bansa ay muling naipahahayag sa pamamagitan ng wika (Lachica, 1998).
Naipadadama ng wika ang sidhi ng damdamin, lalim ng lungkot o pighati, ang lawak ng galak,
ang kahalagahan ng katwiran, ang kabutihan ng layunin, at ang kaibuturan ng pasasalamat at
paghanga.
Ayon kay Henry Gleason (1988), ang wika ay isang masistemang balangkas ng mga
sinasalitang tunog na pinipili at isinasaayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng mga taong
kabilang sa isang kultura.
Ang wika ay isang Sistema ng mga sagisag na binubuo ng mga tunog o kaya ay mga pasulit
na letra na iniuugnay natin sa mga kahulugang nais nating ipahatid sa ibang tao (Emmert at Donaghy,
1981).

(Pagtatasa)

Instruksyon: Sa mga paksang nakapaloob sa talahanayan, magtala ng limang naobserbahang mga

kinakaharap na suliranin ng wika kaugnay sa mga paksa. Isulat ito sa isang salita o isang parirala
lamang nang wala nang anumang pagpapaliwanag. Mula sa mga natalang suliranin, ay ilahad ang
mga pagpapaliwanag sa hiwalay na papel bilang diskusyon nang talahanayan upang magsilbing
Repleksyong Papel. Bilang bahagi ng papel, isulat naman ang mga inimumungkahing solusyon sa
mga suliraning ito at mga hakbangin kung paano ito maisasakatuparan.

Wika at Wikang Kaalamang Makrokasanayang Ang Ikalimang

Komunikasyon Pambansa, Bayan at Pangwika: Makrokasanayan:
Multilinggwalismo, Araling Filipino Pakikinig, Panonood
at Inang Wika Pagsasalita,
(Mother Tongue) Pagbasa, at
Pagsulat
1. 1. 1. 1. 1.
2. 2. 2. 2. 2.
3. 3. 3. 3. 3.
4. 4. 4. 4. 4.
5. 5. 5. 5. 5.
 ANG FILIPINO SA KASALUKUYANG PANAHON: MASS MEDIA AT INTERNET

Wikang Filipino sa Globalisasyon

ni Santiago T. Flora

May dalawang batayan ang globalisasyon, ang impormasyon at inobasyon. Mahalagang

maipaabot sa masa ang impormasyon sa wikang malapit sa kanilang puso, sa wikang kanilang
nauunawaan (Samuelson, 2004). Mulan ang pumasok ang dekada ’70 nagsimula na ang paggamit
ng Filipino sa mga advertisement. Napreysyur ang mga kompanya na ilokalays o iangkop ang kanilang
advertisement sa target audience nito upang tangkilikin at bilhin ang kanilang produkto, ideya, o
serbisyo (Batnag, 1995). Napagtanto ng mga advertayser na higit na mabisang gamitin ang wikang
malapit sa puso ng mga konsyumer. Kaya sa kabila ng umiiral na globalisasyon, patuloy ang
pagsisikap ng maraming kompanya na magpatupad ng lokalisasyon dahil sa presyur ng mercado o
pamilihan.
Sa biglang tingin ay tila magkasalungat ang konseptong nakapaloob sa dalawang salitang ito,
lokalisasyon at globalisasyon. Ang lokalisasyon ay proseso ng pag-aadapt ng produkto at serbisyo sa
isang particular na lenggwahe o kultura at naghahangad mag-anyong lokal. Sa pagsisikap ng
McDonald’s (kilalang food chain store na nakabase sa U.S.A) na mag-anyong lokal, kasama sa
pagkaing isinisilbi sa kanilang mga tindahan ang mga pagkaing kinahihiligan ng mga Pinoy tulad ng
ispageti at longganisa burger – mga pagkaing hindi ibinebenta sa kanilang mga tindahan sa ibang
bansa. Ang inobasyon ng McDonald’s sa kanilang produktong ibinebenta sa Pilipinas ay pagsisikap
na maabot ang mga lokal na konsyumer. Hindi ba’t ganito ang naganap at patuloy pa ring nagaganap
sa mga palabas sa telebisyon na mula sa Latin America, Japan, Korea, at kalapit nating bansa tulad
ng Taiwan at China? Sino ba ang hindi makakakilala kina Marimar, Dao Ming Su, at San Tsai? Buong
tiyagang sinubaybayan ng bayan ang drama ng buhay ng dalawang pangunahing tauhan sa serye na
nalokalays, ang Meteor Garden.
Samantala, ang globalisasyon ay proseso ng pagnenegosyo sa malawakang bahagi ng
mundo na hindi umaalintana sa hangganan ng bansa (national boundaries). Kabilang sa konsepto ng
globalisasyon ang pag-agapay sa iba-ibang wika, kultura, mga pribadong konsern at lokal na sistema
ng pagnenegosyo. Ibinuod ni Brandt (nasa Benette, 2001), dating Chancellor ng Germany, ang
globalisasyon sa ganito: “kung gusto kong makipagnegosyo sa mga Amerikano, magsasalita ako ng
Ingles. Subalit kung gusto niyong magbenta sa akin, dapat kayong mangusap sa wikang Aleman.”
Ayon naman kay Antia (2000), ang lokalisasyon ang tugon sa hamon ng globalisasyon lalo na sa
kalakalan ng computer software.
Ang malawakang paggamit ng Filipino sa mass media kung saan nabibilang ang telebisyon at
internet ay malinaw na naaayon sa proseso ng globalisasyon na tinutukoy ni Antia (2000). Ang lalong
pagsulong sa paggamit ng Filipino sa maraming larangan ng ating modernong pamumuhay ay
malinaw na pagtugon sa hamon ng globalisasyon. Dahil ditto, masasabi natin na ang wikang Filipino
ay isa nang intelektwalisadong wika na nakaaagapay sa globalisasyon.
Ayon naman kay Pe Pua (1994), higit nating makikita ang intelektwalisasyon ng Filipino sa
dami ng mga literaturang nasulat tungkol sa Sikolohiyang Pilipino. Masalimuot ang sikolohiya,
kasingsalimuot nito ang utak ng tao. Subalit ang sikolohiya ay nagagawang matalakay sa wikang
Filipino. Bagay na nagpapatunay sa kakayahan ng ating wika na tumatalakay sa mga komplikado at
masalimuot na konsepto.

(Pagtatasa)

I. Instruksyon: Sagutin nang lohikal na pagpapaliwanag ang mga sumusunod na katanungan.

1. Bakit mahalagang maipaabot sa masa ang impormasyon sa wikang malapit sa kanilang

puso?
2. Posible bang maging mayoryang wika sa daigdig ang wikang Filipino? Ipaliwanag.
3. May kapangyarihan ba ang wikang Filipino sa komunikasyong global? Ipaliwanag.
 4. Paano makikita na intelektwalisado na ang wikang Filipino?
5. Bilang mag-aaral na Filipino, paano ka makatutulong sa pag-aangat ng kalagayan ng ating
pambansang wika?

II. Instruksyon: Sagutin ang katanungang: “Paano ang proseso ng pagsabay ng wikang Filipino sa
Globalisasyon upang magamit sa kasalukuyang panahon ng teknolohiya?” Isaayos lamang sa graphic
organizer ang mga sumusunod na susing salita nang naayon sa daloy ng naisipang kasagutan sa
nabanggit na katanungan.

Wikang Filipino sa Inobasyon

Globalisasyon Modernisasyon Globalisasyon

Impormasyon Istandardisasyon Intelektwalisasyon Lokalisasyon

Matapos maiguhit ang kasagutan ay talakayin ito nang may ugnayan sa lahat ng mga
sumusunod na paksa (Pamantayan: 1) May makabuluhang mga Datos ang naipon; 2) Matibay ang interpretasyon
at Konklusyong naibibigay; 3) Balido ang pinagmulan ng mga impormasyon o datos; at Maayos at Organisado ang
paglalahad).
1. Kulturang Popular at Mass Media;
2. Ang Internet sa Ngayon;
3. Pagrebyu ng Aklat, Gadget, at Website; at
4. Ang Facebook bilang Daluyan sa Pagkatuto.
 ANG FILIPINO SA IBA’T IBANG PROPESYON AT MGA PRAKTIKAL NA APLIKASYON

Bahagi ng pag-intelektwalisa ng wikang Filipino ang paggamit nito sa iba’t ibang propesyon at
mga praktikal na aplikasyon. Ito’y upang umunlad pa lalo ang wika kasabay ng mga terminong teknikal
o mga napapanahong terminong kasalukuyang naging parte ng daloy ng komunikasyon sa panahon
ngayon. Bukod sa paggamit nito sa akademiya, ay ilan sa mga praktikal na aplikasyon ang
kasalukuyang gumagamit na rin nito tulad ng mga sumusunod:
1) Pagsulat ng Liham-propesyonal;
2) Pagsulat ng Konseptong Papel;
3) Advertisement at Storyboard; at
4) Powerpoint Presentation at Debateng Parlamentaryo.
Dahil rito ay pinaunlad at mahigpit na ipinasusunod ang tamang mga paraan ng pagwawasto
sa papel na isinulat sa wikang Filipino, ang Editing sa Filipino.

(Pagtatasa)

Instruksyon: Sundin ang mga sumusunod:

1. Sumulat ng Liham Aplikasyon kasama ng Resume.
2. Sumulat ng Konseptong Papel na naglalaman ng mga pagtatalakay tungkol sa wikang Filipino.
3. Bumuo ng isang Advertisement at Storyboard na may layuning manghikayat sa paggamit ng
wikang Filipino bilang wika ng Akademya.
4. Ilahad sa Powerpoint Presentation ang Advertisement na nabuo.

Editing sa Filipino
Magkaiba ang pagrerebisa at ang pag-edit ng sulatin. Ang parerebisa ay ang pagtanggal o
pagdagdag ng mga pangungusap o talata, pagbago ng pagkakasunod-sunod ng mga ideya upang
madaling maintindihan ng mga mambabasa ang sulatin. Ang mga sumusunod ay ilan sa mga bagay
na pinagtutuunan ng pansin sa pagrerebisa:
• Pagsasaayos ng organisasyon ng mga ideya sa sulatin
• Pagkakaroon ng pagkakasunod-sunod sa pagtalakay ng mga ideya o konsepto, kung paano
ito dinibelop, magmula sa malawak na pagtingin hanggang sa pagkilatis ng bawat detalye
• Pagtingin kung natalakay ang bawat sangay at kung nabigyan ng karampatang halimbawa
upang bigyan-linaw ang bawat paksa
• Pagkilatis din kung paano pinaiiral ang pamamaraang deduktibo o ang pagtingin sa malawak
patungo sa ispesipikong paksa.
Dito susubukin kung napagtutuunan ng pansin ang ginawang balangkas bago simulan ang isang
sulatin.
Samantala, ang pag-eedit ay ang pagkilatis sa bawat linya o pangungusap ng sulatin at kung
paano ito nakatutulong sa pag-intindi ng nilalaman ng buong komposisyon. Samakatuwid,
pinagtutuunan ng pansin dito ang istruktura at semantika ng wika kaya’t ginagawa lamang ito matapos
magsagawa ng rebisyon. Binibigyang pansin ang mga alituntunin ng balarila, organisasyon ng mga
ideya, at wastong pagbabantas sa istruktura ng wika. Kinikilatis naman ang mga ginamit na salita sa
semantika ng wika. Dito ay binibigyan ng pansin ang mga pagbabagong morpoponemiko, talasalitaan,
at mga bagay na dapat tandaan sa panghihiram ng salita.

(Pagtatasa)

Instruksyon: Tukuyin ang pinagkaiba ng Istruktura ng Wika at Semantika ng Wika. Talakayin ito
sa maayos at organisadong mga impormasyon kasama ang mga halimbawa.