‫دﻟوړوزده ﮐــــــــــــړو وزارت‬

‫دﻧﻧـــــــــــګرھﺎرﭘوھﻧﺗون‬
‫دﻧﺑﺎﺗﺎﺗودﺳﺎﺗﻧﯥ څﺎﻧګﮫ‬
‫ﻣﺿﻣون ‪ :‬دوﻧوﻧﺎروﻏۍ‬

‫اﺳﺗﺎد‪ :‬ﭘوھﺎﻧددوﮐﺗورﺿوان ﷲ )ﻧﺎدری(‪،‬اﺳدﷲ‬

 ‫دﺳﺗرﺳوﻧﺎروﻏۍ‬
‫دﺳﺗروﺳوګﻣوز‪: Citrus Gummosis‬‬

‫داﻧﺎروﻏۍ د‪ Foot rot,Collar rot,Crown rot‬اود ‪ Brown rot‬ﭘﮫ ﻧوﻣوﻧوﺳره ﯾﺎدﯾږی‪،‬ﭘﮫ ځﯾﻧوﻣﺎﺧذوﻧو‬
‫ﮐﯥ د‪ Phytopthora gummosis‬ﭘﮫ ﻧوم ھم ﯾﺎدﯾږی‪.‬‬

‫دﻧﺎروﻏۍ ﻋﺎﻣﻠﯾن‪:‬‬

‫‪ Phytopthora parasitica,phytopthora citrophthora ,phytopthora palmivora,p.ss‬ﭘﮫ‬

‫ﻧوﻣوﻧوﺳره ﭘﯾژﻧدل ﺷوی‪.‬‬

‫ﻧښﻲ‪:‬‬

‫ﺗﻧﮫ ﺑﺎﻧدې زﺧﻣوﻧﮫ راﻣﻧځﺗﮫ ﮐﭔږی اودژاوﻟﮫ ﭘﮫ ډول ﺷﯾره ﻟﮫ زﺧﻣوﻧوڅﺧﮫ راوځﯽ‪،‬ځﯾﻧﯽ وﺧت ﭘﺎڼﯥ‬
‫ژﯾړواﻟﯽ ﮐوی ‪،‬ﭘوﺳﺗﮑﯥ ﭼوی اوﭘﮫ ﺳطﺣﮫ زﺧﻣوﻧﮫ ﻟری‪،‬دزﯾﺎت ﻣﺎﺗواﻟﯽ اوژاوﻟﮫ ﮐﭔدوﭘﮫ ﺻورت ﮐﯥ‬
‫ﭘوﺳﺗﮑﯥ ﭘﮫ ﻣﮑﻣل ډول ﺧﺳﺎﮐﭔږی ځﯾﻧﯽ وﺧت دوﻧﯥ ﺗﻧﮫ ګرﭼﺎﭘﯾره ﺧﺳﺎﮐﭔږی ﭼﯥ د ‪Girdling‬ﭘﮫ ﻧوم‬
‫ﯾﺎدﯾږی ﭼﯥ دﯾو ﮐﺎل ﭘﮫ ﺟرﯾﺎن ﮐﯥ دا ﭘﯾښﮫ دواﻗﻊ ﮐﭔدې ﺷﯽ‪،‬دﻧﺑﺎت ﻧودی ﻣﺧﮑﯥ ﻟﮫ دی ﭼﯥ ﻣﯾوه وﻧﭔﺳﯽ‬
‫اوﭘﺧﮫ ﺷﯽ وﭼﭔږی‪ ،‬ځﻣﮑﯥ ﺗﮫ ﻧژدی ﭘﺎڼﯥ اوﻧودی ﺳوزﻧده ﺷﮑل ﻏوره ﮐوی‪.‬‬

‫درﯾښوﭘﮫ ﺑرﺧﮫ ﮐﯥ دﮐورﺗﮑس ﺑرﺧﮫ اﺧﺗﮫ ﮐﭔږی اوﻧرﻣﯾږی ﺧﭘل رﻧګ دﻻﺳﮫ ورﮐوی‪،‬اوﺑﻠن څﺎڅﮑﯥ ﭘری‬
‫راﻣﻧځﺗﮫ ﮐﭔږی دﻧﺑﺎت دﮐﻣﺑﯾم اﻧﺳﺎج)‪( Cambium tissue‬وژﻧﯽ اوﺗﻧﮫ ﻟﮫ ﻣﻧځﮫ ځﯽ ‪.‬‬

‫دﭘﯾوﻧدھﻐﮫ ډول ﭼﯥ ځﻣﮑﯥ ﺗﮫ ﻧژدی وی ژورزﺧﻣوﻧﮫ څرګﻧدوی‪.‬‬

 ‫دﻧﺎروﻏۍ دوران‪:‬‬

‫داﻓﻧګس ﺳﭘورﻧﺟﯾﺎ)‪( Sporangia‬ﺗوﻟﯾدوی ﭼﯥ ﭘﮫ دی ﮐﯥ ﭘﮫ زﯾﺎﺗﮫ اﻧدازه ﻣﺗﺣرک ﺳﭘوروﻧﮫ‬

‫)‪( Zoospores‬ﺗوﻟﯾدﯾږی‪.‬ﺧﭘﻠﮫ ﻓﻧګس درﯾښوﭘﮫ ﭘﺎﺗﯽ ﺷوﻧوﮐﯥ ﭘﺎﺗﯽ ﮐﭔدوﻧﮑﯥ دی‪،‬اوﮐﻠﮫ ﭼﯥ ﺗﯾﻎ ووھﯽ‬
‫دﻧﺑﺎت درﯾښوﺧواﺗﮫ ورځﯽ درﯾښوﭘﮫ څوﮐﮫ ﮐﯥ وده ﮐوی اوﭘﮫ ﮐورﺗﮑس ﮐﯥ ﻧﺎروﻏۍ راﻣﻧځﺗﮫ ﮐﭔږی ﺧﭘﻠﮫ‬
‫ﻓﻧګس درﯾښوﭘﮫ ﺑرﺧﮫ ﮐﯥ دﮐورﺗﮑس‪ Cortex‬ﻧﮫ ﺗﻐذﯾﮫ ﮐوی‪،‬اوﭘﮫ ﻧﺗﯾﺟﮫ ﮐﯥ دوړورﯾښودﻣﻧځﮫ ﺗګ ﺳﺑب‬
‫ګرځﯽ‪ .‬ﮐﮫ دﻧﺎروﻏۍ ﻟﮫ ﭘﺎره ﺷراﯾط اوﻧﺑﺎت ﺣﺳﺎﺳواﻟﯽ ډﯾرﻣﮭم دی‪،‬دﺷراﯾطودﻧﺎﺑراﺑرﯾدوﭘﮫ ﺻورت ﮐﯥ‬
‫درﯾښوﭘﮫ ﭘﺎﺗﯽ ﺷوﻧوﮐﯥ ﭘﺎﺗﯽ ﮐﭔږی‪،‬ځﯾﻧﯽ وﺧت ﻓﻧګس ﻣﻘﺎوم ﺳﭘوروﻧﮫ )‪(Chlamydospores‬ﺗوﻟﯾدوی ﮐوم‬
‫ﭼﯥ دزﯾﺎت وﺧت ﻟﮫ ﭘﺎره ﭘﮫ ﺧﺎوره ﮐﯥ ﭘﺎﺗﯽ ﮐﭔږی‪.‬‬

‫ﮐﻠﮫ ﭼﯥ ﺷراﯾط ﺑراﺑرﺷﯽ ﻧو ‪ Chlamydospores‬ﺗﯾﻎ وھﯽ ﺳﭘورﯾﻧﺟﯾﺎ راﻣﻧځﺗﮫ ﮐوی اوزوﺳﭘوروﻧﮫ‬

‫ﺗوﻟﯾدوی ځﯾﻧﯽ وﺧت ﮐﯾدﻟﯥ ﺷﯽ دﻣﺎﯾﺳﻠﯾم ﯾﺎھم ﺳﭘورﯾﻧﺟﯾﺎ ﭘﮫ ﺷﮑل ﭘﮫ رﯾښوﮐﯥ ﭘﺎﺗﯽ ﺷﯽ‪.‬‬

‫ﻣﺧﻧﯾوي‪:‬‬

‫‪ – A‬دزھﮑﺷﻲ ﺳﯾﺳﺗم ﺑﺎﯾدﻣراﻋﺎت ﺷﯽ دﻧﺑﺎت ﺗﻧﯥ ﺗﮫ ﺑﺎﯾد اوﺑﮫ وﻧﮫ رﺳﯾږی‪.‬‬

‫‪ – B‬دﻧﺑﺎت اﺧﺗﮫ ﺑرﺧﮫ ﭘﮫ ﺗﯾره ﭼﺎﻗوﺳره ﻗطﻌﮫ ﮐړی ﺑﯾﺎ ﻗطﻌﮫ ﺷوی ﺑرﺧﮫ دﻣﺎرﯾﮑورﯾﮏ ﮐﻠوراﯾد)‪ (٪۱،۰‬ﯾﺎ‬
‫ھم دﭘوﺗﺎﺷﯾم ﭘرﻣګﻧﺎﯾټ )‪(۱٪‬ﻣﺣﻠول دﻣﺣﻠوچ ﭘﮫ ذرﯾﻌﮫ ﭘﺎک ﮐړی ﺷﯽ او‪ m۱‬دځﻣﮑﯥ څﺧﮫ ﭘورﺗﮫ ﺑرﺧﮫ‬
‫دﺑوردودﻣﺣﻠول ﭘواﺳطﮫ ﭼﯥ )‪(۱۰:۱۰:۱۰۰‬ﻣﺧﻠوط وﻟری رﻧګ ﺷﯽ‪.‬‬

‫ھﻣدارﻧګﮫ د ‪ Ridomil 2,75gr/Lit,Aliette 2,5gr/Lit‬دﻧﺎروﻏۍ ﻣﺧﻧﯾوي ﮐوی‪،‬ﯾﺎھم ﮐﭘﺗﺎن ‪ 2gr/lit‬ﭘﮫ‬

‫اوﺑوﮐﯥ اﭼوی اوﭘﮫ وﻧوﯾﯽ ﺳﭘری ﮐوی‪،‬ﻓوﺳﺗﺎﯾل اﻟﻣوﻧﭔم ‪ Cubiet 100% ، 1-25gr/tree‬ھم اﺳﺗﻌﻣﺎﻟﯾږی‪.‬‬
 ‫دﺳﺗروﺳوﺷﻠﯽ‪: Damping – Off‬‬

‫ﺷﻠﯽ ﯾوﻧړۍواﻟﮫ ﺳﺗوﻧزه ده ﭼﯥ دﺳﺗروﺳوﺗﺎزه ﺗﯾﻎ وھﻠﯽ ﺑوټﯽ اﺧﺗﮫ ﮐوی‪،‬ﺑﺎاﻟﺧﺻوص ﭘﮫ دی ﻧژدی څﻠورو‬
‫ﮐﻠوﻧوﮐﯥ ﭘﮫ ﮐﻠﻔورﻧﯾﺎ اﯾﺎﻟت ﮐﯥ ﭘﮫ ﺧوږوﻧﺎرﻧﺟﺎﻧو‪،‬ﭼﮑوﺗره اوﺗرش ﻧﺎرﻧﺞ ﭘﮫ ﻧرﺳرﯾوﮐﯥ واﻗﻊ ﺷوی‪.‬اوﭘﮫ‬
‫ھﻧدوﺳﺗﺎن ﮐﯥ د ‪ ۱۹ Pythium‬ډوﻟﮫ ﻧوﻋﯽ ﺛﺑت ﺷوی دی‪.‬‬

‫دﻧﺎروﻏۍ ﻧښﻲ ‪:‬‬

‫دﻓﻧګس ﭘواﺳطﮫ دﻧﺎروﻏۍ ﻧښﯥ ﯾواځﯽ دﻧﺑﺎت ﭘﮫ ﭘورﺗﮫ ﺑرﺧﮫ دﺧﺎوری څﺧﮫ ښﮑﺎره ﮐوی‪،‬ځﯾﻧﯽ وﺧت دﻏﮫ‬
‫ﻓﻧګس دﺗﺧم دﺧﺳﺎﮐﭔدوﺳﺑب ھم ګرځﯽ ‪.‬ﭼﯥ ﭘﮫ دﻏﮫ وﺧت ﮐﯥ ﻧﯾﺎﻟګﯥ ﭘﮫ ﻗورﯾﮫ ﮐﯥ ﭘﮫ ﭘراګﻧده ﺷﮑل ﻣوﺟود‬
‫وی دﻧﺑﺎت وده ځﻧډﯾږی ‪،‬ﭘﺎڼﯥ ﺧﭘل رﻧګ ﻟﮫ ﻻﺳﮫ ورﮐوی ‪،‬ﭘﺎڼﯥ ﻣړاوی ﮐﭔږی اوﻏورزﯾږی‪،‬ﻧﺎروﻏۍ دﻧﺑﺎت‬
‫درﯾښﯽ ﻟﮫ څوﮐﯥ ﺷروع ﮐﭔږی‪.‬‬

‫ﻋﺎﻣل ‪:‬دﻧﺎروﻏۍ ﻋﺎﻣﻠﯾن ﻋﺑﺎرت دی ﻟﮫ دﻧﺎروﻏۍ ﻋﺎﻣل ‪Pythium spp‬دی‪،‬داﻓﻧګس زوﺟﯥ اوﻏﯾرزوﺟﯥ‬
‫ﺗﮑﺛﯾر ﻟری اوھﺎﯾﻔﺎ ﯾﯽ ‪ coenocytic‬ده اوھم ھﺎﯾﻔﺎ ﯾﯽ ﺑﻧدوﻧﮫ ﻟری‪.‬ﻧﺎرﯾﻧﮫ ‪ Antharidium‬اوښځﯾﻧﮫ‬
‫‪ Ogonium‬ارګﺎﻧوﻧﮫ ﻟری‪.‬‬

‫دﻋﺎﻣل طﺑﻘﮫ ﺑﻧدې‪:‬‬

‫‪Kingdom:Fungi‬‬

‫)‪Division:Myxomycota(Heterokontophyta‬‬

‫‪Class:Phycomycetes‬‬

‫‪Order:Peronosporales‬‬

‫‪Family:Pytheiaceae‬‬
‫‪Genus:Pythium‬‬

‫دﻋﺎﻣل دژوﻧد دوران‪:‬ﻓﻧګس ﭘﮫ ﺧﺎوره ﮐﯥ ﭘﮫ ﺳﭘروﻓﯾت ډول دﻣﻘﺎوﻣوﺳﺎﺧﺗﻣﺎﻧوﻧوﭘﮫ اﺳﺎس ځﺎن‬

‫ﺳﺎﺗﯽ‪،‬دﺣرارت زﯾﺎﺗواﻟﯽ دﻧﺎروﻏۍ دﭘرﻣﺧﺗګ ﻟﮫ ﭘﺎره ډﯾرﻣﻧﺎﺳب دی‪،‬ﭼﯥ ﺧﭘﻠﮫ ﺣرارت دﺳﺗروس ﻧﺑﺎت ﻟﮫ‬
‫ودی ﻟﮫ ﭘﺎره ھم ﻣﮭم دی‪.‬‬

‫دﺷﻠﯽ ﻓﻧګس ځﯾﻧﯽ وﺧت ﮐﯾدﻟﯥ ﺷﯽ دﻣﯾوه داری وﻧﯥ درﯾښودﺧﺳﺎﮐﭔدوﺳﺑب ھم وګرځﯽ‪ pythium ،‬ﭘﮫ‬
‫اوﺑوﮐﯥ ھم ﭘﺎﺗﯽ ﮐﭔږی ﭼﯥ داوﺑودﭼڼﺎﺳﮑو ﭘﮫ ﻧوم ﺳره ﯾﯽ ﯾﺎدوی‪.‬‬

‫ﻏﯾری زوﺟﯥ ﻣرﺣﻠﮫ ﯾﯽ د‪ Sporangiophores‬او‪ Sporangia‬ﭘﮫ ډول ﺗﯾروی ﭼﻲ ﭘﮫ زﯾﺎﺗﮫ اﻧدازه‬

‫‪ Zoospores‬ﺗوﻟﯾدوی‪،‬اوزوﺟﯥ ﻣرﺣﻠﮫ ﯾﯽ د ‪ oogunia‬او‪ Antheridia‬دوه ﻣﺧﺗﻠف ﺟﻧﺳوﻧﮫ ﻟری‪.‬‬

‫ﻣﺧﻧﯾوي ‪:‬‬

‫‪ – A‬ﺗﺧم ﭘﮫ داﺳﯽ ﺧﺎوروﮐﯥ وﮐرل ﺷﯽ ﭼﯥ داﻓﻧګس وﻧﮫ ﻟری‪،‬ﺗﻌﻘﯾم ﺷوی ﺧﺎوری څﺧﮫ اﺳﺗﻔﺎده وﺷﯽ‪،‬ﮐﮫ‬
‫دﮐورﻧﯽ ﺑﺎﻏﭼﯥ ﻟﮫ ﭘﺎره ﮐﯾدﻟﯥ ﺷﯽ ﺧﺎوره ﭘﮫ ‪ ۷۲‬ﺳﺎﻧﺗﯥ ګرﯾد ﺗودوﺧﮫ ﮐﯥ دﻧﯾم ﺳﺎﻋت ﻟﮫ ﭘﺎره ﺗﻌﻘﯾم ﮐوﻟﯽ‬
‫ﺷو‪.‬‬

‫‪ B‬ـزﯾﺎﺗﮫ ﺗوﺟﮫ دﺧﺎوری ددوﺑﺎره ﮐﮑړﯾدﻧﯽ ﺗﮫ وﺷﯽ‪،‬اﺧﺗﮫ وﺳﺎﯾﻠوڅﺧﮫ ﭼﯥ ﯾوځل ﭘﮫ ﻣﻠوﺛﮫ ﮐروﻧده ﮐﯥ‬
‫اﺳﺗﻌﻣﺎل ﺷوی وی ﺧوداری وﺷﯽ‪،‬اﺧﺗﮫ ﺳﺎﻣﺎن اﻻت ﺑﺎﯾد دﮐﻠورﯾﮏ ﭘﮫ ﯾوه ﺑرﺧﮫ ﻣﺣﻠول ﮐﯥ ﭼﯥ ‪ ۹‬ﺑرﺧﯽ‬
‫اوﺑﮫ وﻟری وﻣﯾﻧځل ﺷﯽ‪.‬‬

‫‪ – C‬ﺗﺧم د‪ Trichoderma‬ﭘوډروﭘواﺳطﮫ وﻟړل ﺷﯽ‪.‬‬

‫‪ Captan,Thiram – D‬دﺗﺧم ﺳره ھم ﻣﻌﺎﻣﻠﮫ ﮐوﻟﯽ ﺷو‪،‬دﻧﺎروﻏۍ دﻣﺧﻧﯾوي ﻟﮫ ﭘﺎره د ‪Thiadiazoles,‬‬

‫‪ carbamates، Phosphonates,‬ھم دﻧﺎروﻏۍ دﻣﺧﻧﯾوي ﻟﮫ ﭘﺎره اﺳﺗﻌﻣﺎﻟوی‪.‬‬

‫دﺳﺗروﺳوﺧﺎﮐﺳﺗرک)‪(Citrus Powdery Mildew‬‬

‫داﻧﺎروﻏۍ ﭘﮫ ﻋﻣوﻣﯽ ډول ﭘﮫ ﺟﺎوا‪،‬ﺳرﯾﻠﻧﮑﺎ‪،‬ﮐﻠﯾﻔورﻧﯾﺎاوھﻧد ﮐﯥ ﭘراﺧﮫ واﻗﻊ ﺷوی‪،‬ﭘﮫ ‪ ۱۹۴۳‬م ﮐﺎل د‬
‫‪ Devajan‬ﻟﮫ ﻧظره دھﻧدﭘﮫ ﻣﺎﻟټو‪،‬ﻧﺎرﻧﺟﺎﻧوﮐﯥ ﯾوﺧطرﻧﺎﮐﮫ ﻧﺎروﻏۍ ګڼل ﺷوی وه‪.‬‬

‫ﻋﺎﻣل ‪:‬‬

‫‪ Oidium tingitanium‬دﻧﺎروﻏۍ ﻋﺎﻣل دی‪،‬ﻣﺎﯾﺳﻠم ﯾﯽ ﺳطﺣﯥ دی ھﺎﯾﻔﺎ ﯾﯽ د ‪ ۷،۶-۴،۵‬ﻣﺎﯾﮑروﻣﯾﺗره‬

‫اوږدواﻟﯽ ﻟری‪.‬ﮐوﻧﭔدﯾوﻓوروﻧﮫ ﯾﯽ ‪ ۱۲۰-۶۰‬ﻣﺎﯾﮑروﻣﯾﺗره طول ﻟری‪.‬اوﮐوﻧﭔدﯾﺎ ﯾﯽ ﭘﮫ ځﻧځﯾرﺷﮑﻠﮫ ﺟوړښت‬
‫ﮐﯥ ﺗوﻟﯾدﯾږی‪.‬‬

‫دﻋﺎﻣل طﺑﻘﮫ ﺑﻧدې‪:‬‬

‫‪Kingdom:Fungi‬‬

‫‪Division:Eumycota‬‬

‫‪Class:Ascomyceta‬‬

‫‪Order:Erysiphales‬‬

‫‪Family:Erysiphaceae‬‬

‫‪Genus:Oidium‬‬

‫ﻧښﻲ‪:‬‬

‫دﻧﺎروﻏۍ ﻧښﯥ اﯾری ﺗﮫ ورﺗﮫ ﺳﭘﯾن ﭘوډری ﮐﺗﻠﮫ دﻧﺑﺎت ﭘﮫ ﭘﺎڼو‪،‬ځواﻧووده اﯾزوﺑرﺧو‪،‬څﺎﻧګواوﻣﯾووﮐﯥ‬
‫ښﮑﺎره ﮐﭔږی‪.‬اﺧﺗﮫ ﭘﺎڼﯥ ول ول ﮐﭔږی اوﺗﺎوﯾږی‪،‬ځﯾﻧﯽ وﺧت ځواﻧﯽ ﻧودی وﭼﭔږی‪،‬ځواﻧﯽ ﻣﯾوي اوﻧورو‬
‫ﻧﺑﺎﺗﯥ ﺑرﺧﯽ ﭘﮫ ﺳﭘﯾن ﮐﺗﻠﮫ ﭘوښل ﺷوی وی‪.‬ﮐﻠﮫ ﮐﻠﮫ اﺧﺗﮫ ﻣﯾوي ﭘﺧوا ﻟﮫ وﺧﺗﮫ راﻏورزﯾږی ﭼﯥ ﭘﮫ ﻧﺗﯾﺟﮫ ﮐﯥ‬
‫دﺣﺎﺻل دﮐﻣواﻟﯽ ﺳﺑب ګرځﯽ ‪.‬‬

‫ﭘﺎڼﻲ ﺷﺎﯾد ﻣړاوی ھم ﺷﯽ اوﯾﺎ ﻧﺻواری ﻧﮑروﺗﯾﮑﯥ داﻏوﻧﮫ ﭘﺧﭘﻠﮫ ﺳطﺣﮫ راﻣﻧځﺗﮫ ﮐوی اودﭘﺎڼوﭘﮫ ﺳطﺣﮫ‬
‫داﺳﯽ ښﮑﺎری ﭼﯥ ﻣﺎﻟګﮫ ﺷﯾﻧدل ﺷوی وی ‪،‬روښﺎﻧﮫ ﺧﺎﮐﻲ‪،‬ګﻼﺑﯽ ډوﻟﮫ ﻧښﯥ ھم ښﮑﺎره ﮐﭔږی‪.‬‬

‫دﻧﺎروﻏۍ دوران‪:‬‬

‫داﻓﻧګس دﻧﺑﺎت ﭘﮫ زﺧوﮐﯥ دﻣﺎﯾﺳﻠﯾم ﭘﮫ ډول ﭘﺎﺗﯽ ﮐﯾدﻟﯥ ﺷﯽ‪،‬ﻧﺎروﻏۍ ﻣﻌﻣوﻻًدﺑﺎد‪،‬ﺑﺎران ﭘﮫ ﺗﯾرﯾدوﺳره زﯾﺎﺗﮫ‬
‫ﺧﭘرﯾږی‪،‬دﻧﺎروﻏۍ ﻓﻌﺎﻟﯾت ﭘﮫ ژﻣﯽ ﮐﯥ ﮐﻣﯾږی ﻣګر داوړی ﭘﮫ وﺧت ﺷدت ﮐﻣواﻟﯽ ﻣوﻣﯽ‪.‬‬

‫داﺳﺗراﺣت ﻣرﺣﻠﮫ ﯾﯽ ﭘﮫ ﻧﺑﺎﺗﯥ ﭘﺎﺗﯽ ﺷوﻧو ﮐﯥ ﺗﯾروی‪،‬اودﺷراﯾطوﭘﮫ ﺑراﺑرﯾدوﺳره ﭼﯥ ﻟﻧده ﺑل زﯾﺎﺗﯾږی‬

‫دﻧوﻣوړی ﻓﻧګس ﻓﻌﺎﻟﯾت ھم ﻟوړﯾږی‪.‬‬
 ‫ﻣﺧﻧﯾوي‪:‬‬

‫‪– A‬اﺧﺗﮫ ﻏورزﯾدﻟﯽ ﭘﺎڼﯥ راټوﻟول اوﻟﮫ ﻣﻧځﮫ وړل‪.‬‬

‫‪ – B‬دﺣﺳﺎﺳوﺳﺗروﺳوﻟﮑﮫ ﻣﺎﻟټﮫ ‪،‬ﺧواږه ﻧﺎرﻧﺞ ‪،‬ﻟﯾﻣوډوﻟوﻧوﻧﮫ ﺑﺎﯾد اﺳﺗﻔﺎده وﻧﮫ ﺷﯽ اودځﯾﻧوﻣﻘﺎوﻣو ډوﻟوﻧو‬
‫ﻟﮑﮫ ‪ Poncirus trifoliate‬ھﺎﯾﺑراﯾد‪ Rough lemon، Citranges،‬دﺳﺗروﺳودﻧوروﻧﯾﻠﮫ ﺑوټوﭘﮫ ځﺎی‬
‫اﺳﺗﻌﻣﺎل ﺷﯽ د ﺧﺎﮐﺳﺗرک ﭘﮫ وړاﻧدې ﻣﻘﺎوم دی‪.‬‬

‫‪– C‬دﮐﺎراﺗﺎن درﻣل د‪ ۵-۱‬ﻣﻠﯽ ﻟﯾﺗره ﭘﮫ ﯾوﻟﯾﺗره اوﺑوﮐﯥ اﭼول ﮐﭔږی اودوه ځﻠﯽ اﺳﺗﻌﻣﺎﻟﯾږی‪ ،‬دﺳﻠﻔر‬
‫ﭘوډرواﺳﺗﻌﻣﺎﻟول ﭼﯥ‪،۲۵٪‬ﻟﻣده ﺳﻠﻔر ﺑﺎﯾد وﺷﯾﻧدل ﺷﯽ ﭘﮫ داﺳﯽ ﺣﺎﻟت ﮐﯥ ﭼﯥ ﻣﯾوي وده ﯾﯽ ﯾوڅﮫ‬
‫ﭘرﻣﺧﺗګ ﮐړی وی‪.‬‬

‫ﮐﭔداﻟﯽ ﺷﯽ د‪ Triadimepon,Dinocap,Benzimidazole‬ﻓﻧګس وژوﻧﮑﯥ اﺳﺗﻌﻣﺎﻟﯾږی‪.‬‬

‫دﺳﺗروﺳوﺳﮑﭔب‪: Citrus Scab‬‬

‫دﺳﺗروﺳوﺳﮑﭔب دﻟﻣړی ځل ﻟﮫ ﭘﺎره ﭘﮫ ‪ ۱۹۳۵‬م ﮐﺎل ﺑرازﯾل ﮐﯥ ﻣوﻧدل ﺷوي‪،‬ﻧوﻣوړی ﻧﺎروﻏۍ دھرډول‬
‫ﺳﺗروﺳوﭘﮫ ﭘﺎڼو‪،‬ﻧودواوﻣﯾووﮐﯥ ﭘﯾداﮐﭔږی ﭼﯥ ﮐﯾدﻟﯥ ﺷﯽ دځﯾﻧوﻧوﻋوځﯾﻧﯽ وراﯾټﯽ ددی ﻧﺎروﻏۍ ﭘﮫ وړاﻧدې‬
‫ﻣﻘﺎوﻣت وﻟری‪.‬‬

‫ﻧښﯥ‪:‬‬

‫دﺳﺗروﺳوﭘﮫ ﭘﺎڼو‪،‬ﻧودواوﻣﯾووﺣﻣﻠﮫ ﮐوی‪،‬ﻟﻣړی ﭘﺎڼﯥ ﭼﯥ ﻏوړﯾږی ﻧوﻓﻧګس ھﻠﺗﮫ ځﺎی ﻧﯾﺳﯽ اوﭘﮫ ﭘﺎڼوﺣﻠﻘوی‬
‫داﻏوﻧﮫ ﺗوﻟﯾدوی ﭼﯥ ﻧوﻣوړی داﻏوﻧﮫ ﭘﯾﮑﮫ رﻧګ ﻏوره ﮐوی‪،‬اﺧﺗﮫ ﭘﺎڼﯥ ﺷﺎﺗﮫ ﻣﺣدب دوﻟﮫ ﺑﯾﺿوی ﺷﮑﻠوﻧﮫ‬
‫ﺗوﻟﯾدوی‪.‬ﭘﮫ ﻟوﻣړی ﻣرﺣﻠﮫ ﮐﯥ اﺧﺗﮫ ﭘﺎڼﯥ زﯾړﭼﮑﮫ ﺑﯾﺎګﻼﺑﯽ اووروﺳﺗﮫ زﯾﺗوﻧﯥ اوﭘﮫ ﭘﺎی ﮐﯥ ﺧﺎﮐﯥ ﺗور‬
‫رﻧګ ﻏوره ﮐوی ‪.‬ﮐﻠﮫ ﭼﯥ ﻧﺎروﻏۍ زﯾﺎﺗﮫ ﺷﯽ ﻧوﭘﺎڼﯥ ﺗﺎوﺧوری اوﻏﯾرﻧورﻣﺎﻟﮫ ﺑڼﮫ ﻏوره ﮐوی‪.‬‬

‫ﭘﮫ ﻧودوھم ﯾوډول وده وی ﭼﯥ دﻧﺎروﻏۍ دﺷدت ﭘﮫ ﺻورت ﻧوﻣوړی ﻧودی ﻟﮫ ﻣﻧځﮫ ځﯽ‪،‬ﮐﻠﮫ ﭼﯥ ﻧوﻣوړی‬
‫ﻓﻧګس ﭘﮫ ﻣﯾوه ﺣﻣﻠﮫ وﮐړی ﻧوﻟوﻣړی ﮐوﭼﻧﯽ داﻏوﻧﮫ ﺑﯾﺎ ﻧوﻣوړی داﻏوﻧﮫ ﮐرﯾﻣﯽ رﻧګ ﻏوره ﮐوی اوﭘﮫ‬
‫ﭘﺎﯾﯽ ﮐﯥ ﺧﺎﮐﯥ ﺗوررﻧګ اﺧﻠﯽ ﻣﯾوه ﺧﭘل ﻧورﻣﺎل ﺷﮑل دﻻﺳﮫ ورﮐوی اودﻧﺎروﻏۍ ﭘﮫ زﯾﺎﺗواﻟﯽ ﺳره ﻟﮫ‬
‫وﻧوﻏورځﯾږی‪.‬‬
 ‫دﻧﺎروﻏۍ ﻋﺎﻣل ‪:‬‬

‫ﭘﺧوا داﺳﯽ ﯾﻘﯾن ﮐﭔده ﭼﯥ ګواﮐﯥ دﻧوﻣوړی ﻧﺎروﻏۍ ﻋﺎﻣل‪ Cladosporium citri‬ﻓﻧګس دی ﺧوﭘﮫ دی‬
‫وروﺳﺗﯾووﺧﺗوﮐﯥ ﭘوره ﺟوﺗﮫ ﺷوی ده ﭼﯥ ددی ﻧﺎروﻏۍ اﺻﻠﯽ ﻋﺎﻣل د ‪ Elsinoe fawcettii‬ﻓﻧګس دی ‪.‬‬

‫ﮐوﻧﭔدﯾﺎ ﯾﯽ د‪ ۴-۳‬ﻣﻠﯽ ﻣﯾﺗره ﺳور او‪ ۸-۴‬ﻣﻠﯽ ﻣﯾﺗره ﭘوری اوږدواﻟﯽ ﻟری‪،‬او‪ Conidiospores‬ﯾﯽ د‪۱۲‬‬
‫ﻣﺎﯾﮑروﻣﯾﺗره ﺳور ‪ ۲۲‬ﻣﺎﯾﮑروﻣﯾﺗره اوږدواﻟﯽ او‪ ۳،۴‬ﻣﺎﯾﮑروﻣﯾﺗره ﻗطر ﻟری‪.‬‬

‫دژوﻧد ډول ﯾﯽ ﭘرازﯾﺗﯽ ﺣﺎﻟت ﻟری‪.‬‬

‫دﻋﺎﻣل طﺑﻘﮫ ﺑﻧدې‪:‬‬

‫‪Kingdom:Fungi‬‬

‫‪Division:Ascomycota‬‬

‫‪Class:Dothideomycetes‬‬

‫‪Order:Myriangiales‬‬

‫‪Family:Elsinoaceae‬‬

‫‪Genus:Elsinoe‬‬

‫دﻧﺎروﻏۍ دوران‪: Diseases cycle:‬‬

‫د ‪ Elsinoe fawcettii‬ﻓﻧګس ﮐوﻧﭔدﯾﺎ ‪ Conidia‬د‪ Scab‬ﺳﮑﭔب ﭘﮫ زﺧﻣوﻧوﯾﺎ راوﺗﻠوﺑرﺧوﺗوﻟﯾدﯾږی‪.‬‬

‫ﺳﭘوروﻧﮫ ﯾﯽ ﻧووﺣﺳﺎﺳوﻧﺳﺟوﻧوﺗﮫ ﺧﭘرﯾږی‪،‬دﻟﺗﮫ دوه ډوﻟﮫ ﺳﭘوروﻧﮫ دی‪،‬ﯾوروښﺎﻧﮫ ھګۍ ﺗﮫ ورﺗﮫ ﺳﭘوروﻧﮫ‬
‫او رﻧګﮫ ﺑل ډول ﯾﯽ رﻧګﮫ ﺗﺎرﺗﮫ ورﺗﮫ ﺳﭘوروﻧﮫ دی‪.‬‬

‫ھګﯽ ډوﻟﮫ ﺳﭘوروﻧﮫ ﯾﯽ دﺑﺎران دڅﺎڅﮑوﭘواﺳطﮫ ﺧﭘرﯾږی اوﺗﺎرډوﻟﮫ ﺳﭘوروﻧﮫ ﯾﯽ دﺑﺎد ﭘواﺳطﮫ ﮐم‬
‫ﻧﺷرﯾږی اودﺧﭘرﯾدﻟوﭼﺎﻧس ﯾﯽ ﮐم دی‪.‬‬
 ‫ﻓﻧګس ژﻣﯽ ﭘﮫ ﻧﺑﺎﺗﯥ ﭘﺎﺗﯽ ﺷوﻧوﮐﯥ ﺗﯾروی ‪،‬زﯾﺎت ﻟﻧده ﺑل او‪ ۱۹‬درﺟﯽ ﺳﺎﻧﺗﯥ ګرﯾدﺗودوﺧﮫ ډﯾر ﻣﻧﺎﺳب‬
‫ﺷراﯾط دی‪.‬‬

‫ﻣﺧﻧﯾوي‪:‬‬

‫‪– A‬دﺣﺳﺎﺳوﻧﭔﻠﮫ ﺑوټوﻟﮑﮫ ﭼﮑوﺗره اوﺳﻧﺗري ﺑﺎﯾد اﺳﺗﻌﻣﺎل ﻧﮫ ﺷﯽ‪،‬ﻣﮑﺳﯾﮑوﻟﯾﻣوګﺎن‪،‬ﺗورﻧﺞ اوﻣﺎﻟټﯽ ﯾوڅﮫ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣت ﻟری‪.‬‬

‫‪ – B‬ﻣس ﻟورﻧﮑﯥ ﻓﻧګس وژوﻧﮑﯥ ﻟﮑﮫ ‪ Difenocolnazole,‬او‪ Dithianum‬ﻣوﺛره دی‪.‬‬

‫دﺳﺗروﺳواﻧﺗرﮐﻧوز‪: Citrus Anthracnose‬‬

‫ددﻧﺎروﻏۍ راﭘور ﭘﮫ ‪ ۱۹۰۰‬م ﮐﺎل ﻧﮫ ﻣﺧﮑﯥ دﻓﻠورﯾدا‪،‬ﮐﭔوﺑﺎ اوھﻧد ﻟﮫ ﻟوﯾدﯾځوټﺎﭘوګﺎﻧوڅﺧﮫ ورﮐړل ﺷوی‬
‫دی‪.‬دھﻧد ﭘﮫ ټوﻟوﺳﺗروس ﮐرل ﮐﭔدوﻧﮑوﺳﯾﻣوﮐﯥ داﻧﺎروﻏۍ ﻟﯾدل ﺷوی ده‪.‬‬

‫اﻧﺗرﮐﻧوز ﻧﮫ ﯾواځﯽ ﺳﺗروس اﺧﺗﮫ ﮐوی ﻣګرﭘﻧﺑﮫ‪،‬ﻏﻠﯽ داﻧﯽ‪،‬ﮐﺎﻓﯽ ‪،‬ځﻣﮑﻧﯽ ﺗوت‪،‬ﮐﭔﻠﮫ اوآم ھم اﺧﺗﮫ ﮐوی‪.‬‬
‫ﻧښﯥ‪:‬‬

‫دﻧﺎروﻏۍ ﻋﻣده ﻋﻼﯾم دﻧودودڅوﮐوﻣړﯾﻧﮫ‪،‬دﭘﺎڼوﻏورزﯾدﻧﮫ اودڅﺎﻧګووﭼﭔدﻧﮫ راﻣﻧځﺗﮫ ﮐﭔږی‪،‬ھﻐﮫ ﭘﺎڼﯥ ﭼﯥ‬

‫ﺗﺎزه وی ﻏورزﯾږی اوزړی ﭘﺎڼﯥ ﯾوڅﮫ ﻣﻘﺎوﻣت ﻟری اوﭘﮫ ﺳطﺣﮫ ﯾﯽ ﻧﺻواری داﻏوﻧﮫ ﻟﮑﮫ داوﺑودڅﺎڅﮑو‬
‫ﭘﮫ ﺷﺎن څرګﻧدﯾږی‪.‬‬

‫دﻣﯾووﭘﮫ ﺳطﺣﮫ دﻧﯾم ﺳﺎﻧﺗﯥ څﺧﮫ ﺗرڅوﺳﺎﻧﺗﯥ ﻣﺗروﭘﮫ اﻧدازه ﺳورورداﻏوﻧﮫ اوڅﺎڅﮑﯥ ﺗوﻟﯾدﯾږی‪.‬ﭼﯥ‬
‫داداﻏوﻧﮫ دﯾراوی ﯾﺎﻟږداﯾروی وی‪،‬اوﻧﻧوﺗﻠﯽ ﺟوړښت ﻟری ﭼﯥ ﻟﻣړی ﺣﺎﻟت ﯾﯽ ﺳورﯾﺎﺳورﻧﺻواری او‬
‫وروﺳﺗﮫ ﺗورﯾﺎ ﺗورﻧﺻواری رﻧګ ﺧﭘﻠوی‪.‬‬

‫ﺳورﺷﯾن رﻧګﮫ ﻟﯾﮑﯥ ﭘﮫ ﺧﺎﻣوﻣﯾوواوﭘﮫ ﭘﺧوﻣﯾووﻧﺻواری ﺗوری ﻟﯾﮑﯥ ښﮑﺎره ﮐﭔږی اوﻣﯾوي وروﺳﺗﮫ ﻟﮫ‬
‫ټوﻟوﻟوﺧﺳﺎﮐﭔږی‪.‬‬
 ‫دﻧﺎروﻏۍ ﻋﺎﻣل‪:‬‬

‫دﻧﺎروﻏۍ ﻋﺎﻣل ‪ Colletotrichum acutatum‬ﻓﻧګس دی‪،‬داﻋﺎﻣل دوه ډوﻟﮫ ﻧﺎروﻏۍ ﭘﮫ ﺳﺗروﺳو‬

‫ﻣﻧځﺗﮫ راوړی‪.‬ﯾوھم د‪( PFD) Post bloom fruit drop‬اوﺑل ھم ‪( KLA) Lime Anthacrose‬ﭘﮫ‬
‫ډوﻟووﯾﺷل ﺷوی ده‪ PFD.‬ﭘﮫ ‪ Petal‬راﻣﻧځﺗﮫ ﮐﭔږی اودا ‪ PFD‬ﭘﮫ ھﻐﮫ ﺳﺎﺣوﮐﯥ ډﯾروی ﭼﯥ ﺑﺎران زﯾﺎت‬
‫ورﯾږی ﺧﺳﺎره ﯾﯽ ھم زﯾﺎﺗﮫ وی‪ KLA،‬دﻧﺑﺎت ﭘﮫ ټوﻟو ﺷﻧوﺑرﺧو‪ Foliage‬راﻣﻧځﺗﮫ ﮐﭔږی اوھم ﮐﯾدﻟﯥ ﺷﯽ‬
‫ﭘﮫ ﻣﯾوه اوګﻼﻧوڅرګﻧدﺷﯽ‪،‬ﭼﯥ ﻧښﯥ ﯾﯽ ﭘﮫ ﭘﺎڼو‪،‬ﻣﯾوو‪،‬ﻧودواوګﻼﻧوﺑﺎﻧدې ﻧﮑروﺗﯾﮑﯥ زﺧﻣوﻧﮫ وی‪،‬د ‪KLA‬‬
‫ﯾواځﯾﻧﯽ ﮐورﺑﮫ دﻣﮑﺳﯾﮑوﻟﯾﻣوان دی‪.‬‬

‫دﻋﺎﻣل طﺑﻘﮫ ﺑﻧدې‪:‬‬

‫‪Kingdom:Fungi‬‬

‫‪Division:Ascomycota‬‬

‫‪Class:Sordariomycetes‬‬

‫‪Order:Glomerellales‬‬

‫‪Family:Glolmerellaceae‬‬

‫‪Genus: Colletotrichum‬‬

‫دﻧﺎروﻏۍ دﻋﺎﻣل دژوﻧددوران‪:‬‬

‫ﭘﮫ ‪ PFD‬ﮐﯥ دﻋﺎﻣل ﮐوﻧﭔډﯾﺎ‪ Conidia‬د ‪ Acervulus‬ﻧﮫ دﻧﺎروﻏوﻏوټوﻧﮫ ګل ﭘﺎڼوﺗﮫ اﻧﺗﯾﻘﺎﻟﯾږی‪،‬دګل دﺑﺷﭘړ‬
‫ﮐوﻟو وروﺳﺗﮫ ﻓﻧګس د اﭘروﺳورﯾﺎ ‪Approsoria‬ﭘﮫ ﺷﮑل ﺷﺎﺧوﻧواوﭘﺎڼوﺑﺎﻧدې زﻧده ګﯽ ﮐوی‪،‬ﺑﯾﺎ ﭼﯥ‬
‫دﻏوټﯾوﻟﻣړی ګﻼن ﻏوړﯾږی ﻧواﭘروﺳورﯾﺎ ﭘﮫ ﺗﯾﻎ وھﻠوﺷروع ﮐوی اوھﺎﯾﻔﺎ وی راﻣﻧڅﺗﮫ ﮐوی ﭼﯥ ﺑﯾﺎ‬
‫وروﺳﺗﮫ ﮐوﻧﭔډﯾﺎوی ﺗوﻟﯾدوی اوداﮐوﻧﭔدﯾﺎو دﺑﺎران دڅﺎڅﮑوﭘﮫ وﺳﯾﻠﮫ ﻧوی ګﻼﻧوﺗﮫ ځﯽ اوﯾودوران ﺑﺷﭘړوی‬
‫داﻓﻧګس ﻧوروﻧﺑﺎﺗﺎﺗوﺗﮫ د ﺑﺎد ‪،‬ﺑﺎران اوﺣﺷراﺗوﭘواﺳطﮫ اﻧﺗﯾﻘﺎﻟﯾږی‪.‬ﮐﯾدﻟﯥ ﺷﯽ ﮐﺎرګران اوﭘﮫ ﺑﺎغ ﮐﯥ‬
‫اﺳﺗﻌﻣﺎﻟﯾدوﻧﮑﯥ وﺳﺎﯾل ھم دﻓﻧګس ﭘﮫ اﻧﺗﯾﻘﺎل ﮐﯥ رول ﻟری‪،‬د ﻓﻧګس اﭘروﺳورﯾﺎ ﮐﯾدﻟﯥ ﺷﯽ دﯾوﮐﺎل ﻟﮫ ﭘﺎره‬
‫ﭘﮫ اﻧﺳﺎﺟوﮐﯥ ژوﻧد وﮐړی‪،‬ﭘﮫ ‪ Lime‬اﻧﺗرﮐﻧوز ﮐﯥ ھم دا ﺣﺎﻟت دی ﺧوداﭘﮫ ټوﻟواﻧﺳﺎﺟوﮐﯥ ﺗوﻟﯾدﯾدﻟﯽ ﺷﯽ‪.‬‬

‫دﻧﺎروﻏۍ ﻣﺧﻧﯾوي‪:‬‬

‫‪– A‬دﺑﺎغ څﺧﮫ ﻟﮫ ﻣﻧځﮫ ﺗﻠﻠﯥ وﻧﯥ اﯾﺳﺗﮫ ﮐول‪.‬‬

‫‪– B‬داﺑﯾﺎری ﺳﯾﺳﺗم ﺗﮫ ﺗﻐﯾر ورﮐول‪،‬دﭘﺎﺷﺎن ﭘرځﺎی ‪ flood‬اﺑﯾﺎری ﻧﮫ اﺳﺗﻔﺎده ګټوره ده‪.‬‬

‫‪– C‬دوﻧوﺗرﻣﻧځ ﻓﺎﺻﻠﮫ ﻣراﻋﺎت ﺷﯽ اوﺷﺎﺧﺑری ھم ﺗرﺳره ﺷﯽ‪.‬‬

‫‪ – D‬دﻏوټوﻧﭔوﻟوﭘﮫ وﺧت ﮐﯥ د‪ ۳-۱‬ځﻠﯽ داﻗﻠﯾﻣﯽ ﺷراﯾطودﻣوﺟودﯾت ﭘﮫ ﺻورت ﮐﯥ ﮐﻠﮫ ﭼﯥ ‪ ۲۰٪‬ﻏوټﯽ‬

‫ﭘﮫ ﻧﺎروﻏۍ اﺧﺗﮫ ﺷوی وی د ﻻﻧدی ﮐﭔﻣﯾﺎ وی ﻣرﮐﺑﺎﺗواﺳﺗﻌﻣﺎﻟول‪.‬‬
‫ﺑﯾﻧوﻣﯾل‪،‬ﺑﯾﻧوﻣﯾل‪+‬ﻓرﺑﺎم‪+‬ﮐﭘﺗﺎﻓول‪،‬ﻣﺎﻧﯾب‪،‬ﮐﭘﺗﺎن‪،‬ﮐﻠورﺗﺎﻟوﻧﭔل‪.‬‬
‫دﺳﺗروﺳوﻣﯾﻼﻧوز‪: Citrus melanose‬‬

‫دﻧﺎروﻏۍ دﻧړۍ ﭘﮫ ټوﻟوﺳﺗروس ﮐروﻧﮑوﺳﺎﺣوﮐﯥ ﻣوﺟوده ده‪،‬ﻣګرﭘﮫ ھﻐﮫ ﺳﺎﺣوﮐﯥ ﭼﯥ ﻣﯾوه‬

‫ﭘﮫ ﺗﺎزه ډول ﻣﺎرﮐﭔټ ﺗﮫ ﻋرﺿﮫ ﮐﭔږی ﻣﮭم دی‪.‬دﺳﺗروﺳوټول اﻧواع دﻣﯾﻼﻧوز ﭘﮫ وړاﻧدې‬
‫ﺣﺳﺎس دی ﻣګرﭼﮑوﺗره اوﻟﯾﻣوډﯾر اﺧﺗﮫ ﮐوی‪.‬‬
 ‫ﮐﻠﮫ ﭼﯥ ﻧﺎروﻏۍ زﯾﺎت ﺷدت وﻟری ﻧودی ھم اﺧﺗﮫ ﮐوی‪،‬دﻣﯾﻼﻧوزﭘواﺳطﮫ دﻣﯾوي اﺧﺗﮫ ﮐﭔدل‬
‫ﺳطﺣﯥ دی ﭼﯥ دﭘروﺳس ﭘﮫ ﻣرﺣﻠﮫ ﮐﯥ ډﯾر ﻣﮭم ﻧدی‪،‬اودﺳﺎﻗﮫ ﯾوډول ﺧﺳﺎﮐﭔدﻧﮫ ھم واﻗﻊ ﮐوی‬
‫ﻧﺎروﻏۍ ﭘﮫ ﻟوړﻧﺳﺑﺗﯽ ﻟﻧده ﺑل ﺳﺎﺣﮫ ﮐﯥ ښﮫ واﻗﻊ ﮐﭔدوﻧﮑﯥ ده‪.‬‬
‫ﻧښﯥ‪:‬‬
‫داﺧﺗﮫ ﮐﭔدﻧﯽ څﺧﮫ ﯾوه ھﻔﺗﮫ وروﺳﺗﮫ ژورداﻏوﻧﮫ ﭼﯥ ﻧﺻواری رﻧګ وﻟری ﯾوځﺎی ﯾﺎ ھم ﭘﮫ‬
‫اﻧﻔرادی ډول اظﮭﺎرﯾږی دﭘوﺳﺗﮑﯥ داﭘﯾدرﻣس ﺣﺟرات ﻟﮫ ﻣﻧځﮫ وړی اوﭘورﺗﮫ ﺑرﺧﮫ ﯾﯽ‬
‫ﻧﺻواری رﻧګ ﻟری‪.‬‬
‫ﻣﻌﻣوﻻً دﻧﺎروﻏۍ ﭘﮫ ﭘﺎڼو‪،‬ﻣﯾوواوﮐوﭼﻧﯾوﻧودوﺑﺎﻧدې ﻣﻧځﺗﮫ راځﯽ ﭼﯥ ﺗﯾﺎره داﻏوﻧﮫ ﺗﺷﮑﭔل‬
‫ﺷوی وی‪.‬‬
‫څوداﻏوﻧﮫ ﺳره ﯾوځﺎی ﮐﭔږی اودداﻏوﻧوﺳورﭘراﺧﯾږی‪،‬ﭘﺎڼﯥ ﺗوﯾږی اوﮐوﭼﻧﯽ ﻧودی ﻣړی‬
‫ﮐﭔږی‪،‬دزﯾﺎﺗﯽ اﺧﺗﮫ ﮐﭔدﻧﯽ ﭘﮫ ﺻورت ﮐﯥ ﭘﺎڼﯥ ﺑﯽ ﺷﮑﻠﮫ ﮐﭔږی اوﺣﺗﯽ دوﭼﭔدوﺑﺎﻋث ﯾﯽ ھم‬
‫ګرځﯽ‪.‬‬

‫ﻋﺎﻣل‪:‬‬
‫ځﯾﻧﯽ ﭘوھﺎن دﻧﺎروﻏۍ ﻋﺎﻣل ‪ Phomopsis citri‬اوځﯾﻧﯽ ﯾﯽ ‪ Diaporthe citri‬ﻓﻧګس ګڼﯽ‬
‫د‪ D.citri‬ﻓﻧګس دوه ﺣﺟروی ﺷﻔﺎف اﺳﮑوﭘورﺗوﻟﯾدوی‪،‬ھﺎﯾﻔﺎ ﯾﯽ ﺑﻧدوﻧﮫ ﻟری اوﭘرﯾﺗﯾﺷﯾﺎﯾﯽ‬
‫)‪ (Perithecia‬داﯾروی ﺟوړښت ﻟری‪.‬‬
‫دﻋﺎﻣل طﺑﻘﮫ ﺑﻧدې‪:‬‬
‫‪Kingdom:Fungi‬‬

‫‪Division:Ascomycota‬‬
‫‪Class:Sordariomycetes‬‬

‫‪Order:Diaporthales‬‬

‫‪Family:Diaporthaceae‬‬

‫‪Genus:Diaporthe‬‬
‫دﻋﺎﻣل دژوﻧددوران‪:‬‬
‫د‪ D.citri‬ﻓﻧګس ﭘﮫ اﺻل ﮐﯥ ﯾوﺳﭘروﻓﯾټ دی ﭼﯥ دﺧﭘل ژوﻧددوران ﭘﮫ ﻣړوﺳﺎﻗوﺑﺎﻧدې ﺗﯾروی‬
‫دﻣﯾﻼﻧوز ﮐڅوړی دڅوورځوﭘﮫ ﺗﯾرﯾدوﺳره راﻣڼځﺗﮫ ﮐﭔږی‪Pycnodiospores،‬‬
‫د‪ Ascospores‬ﭘﮫ ﻧﺳﺑت ډﯾرﺗوﻟﯾدﯾږی ﺧوداوﺑودڅﺎڅﮑوﭘواﺳطﮫ ډﯾرﮐﻣﮫ ﻓﺎﺻﻠﮫ ﮐﯥ اﻧﺗﺷﺎر‬
‫ﮐوی‪.‬‬
‫اﺳﮑوﺳﭘور ھوازی ﺣﺎﻟت ﻟری اوﺗرﻟری ځﺎﯾوﻧوﭘوری ﺧﭘرﯾږی‪.‬ﭘﮫ ھﻐﮫ ﺳﺎﺣوﮐﯥ داﺧﺗﮫ ﮐﭔدﻧﯽ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯾت زﯾﺎت دی ﭼﯥ دﻣړوﻧﺑﺎﺗﺎﺗواوﻟرګﯾودﯾری ﻣوﺟودی وی‪.‬‬
‫ﭘرﯾﺗﯾﺷﯾﺎ)‪ (Prethecia‬اوﭘﮑﻧﯾډﯾﺎ‪ Pycnidia‬ﭘﮫ ﻣړوﺷﺎﺧﭼواوﻣﯾووﺑﺎﻧدې ﺗوﻟﯾدﯾږی‪.‬ﭘرﯾﺗﯾﺷﯾﺎ ﯾﯽ‬
‫ډﯾرﮐم ﺗوﻟﯾدﯾږی ﻣګر ﭘﮑﻧﯾدﯾﺎ دﻏﯾرزوﺟﯥ ﺣﺎﻟت داﻧﺎﮐوﻟم‪ Inoculum‬ﻣﻧﺑﻊ ﺗﺷﮑﭔﻠوی‪.‬‬

‫ﭘﮫ وﭼوﺷراﯾطوﮐﯥ ﯾﺎھم ﭼﯥ ﺗودوﺧﮫ د‪۱۷‬ﺳﺎﻧﺗﯥ ګرﯾدﻧﮫ ﮐﻣﮫ اود‪ ۳۵‬ﺳﺎﻧﺗﯥ ګرﯾدزﯾﺎﺗﮫ وی‪،‬‬
‫ﺳﭘوروﻧﮫ وژل ﮐﭔږی اواﻧﻔﮑﺷن ﻧﺷﯽ راﻣﻧځﺗﮫ ﮐوﻟﯽ‪،‬ھﻣدارﻧګﮫ دﺗودوﺧﮫ ﭘﮫ ﺑراﺑرﯾدوﺳره ھم‬
‫ﺳﭘوروﻧﮫ د‪ ۲۴-۱۰‬ﺳﺎﻋﺗوﻟﻧده ﺑل ﺗﮫ ﺿرورت ﻟری ﺗرڅوﺳﭘوروﻧﮫ ﭘﮑﯥ ﺗﯾﻎ ووھﯽ د‪۴۸-۳۶‬‬
‫ﺳﺎﻋﺗوﭘﮫ ﺟرﯾﺎن ﮐﯥ د ﺳﭘورﺟرم ﺗﯾوب دﻧﺑﺎت دﮐﭔوﺗﯾﮑل ﺑرﺧﮫ ﺗرﯾرﻏل ﻻﻧدی راوﻟﯽ‪ ،‬دھﺎﯾﻔﺎ‬
‫څﺎﻧګﯽ ﺧﭘرﯾږی اوداﭘﯾدرﻣل ‪ Epidermal‬ﺣﺟروﺗﮫ داﺧﻠﯾږی‪،‬ﺣﺟروی ﺑرﺧﯽ داﻧزاﯾﻣﯽ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯾﺗو ﭘﮫ ﻧﺗﯾﺟﮫ ﮐﯥ ﺧﺳﺎﮐﭔږی اودھﯾﻣﯽ ﺳﻠوﻟوز ﻣﺣﺗوﯾﺎت اﺧﺗﮫ اﻧﺳﺎﺟوﻧﮫ ګرﭼﺎﭘﯾره ﺗﺎووﯾږی‪.‬‬
‫د‪ ۵-۴‬ورځﯽ وروﺳﺗﮫ داﻧﺎﮐوﻟم ﺧﺳﺎﺷوی ﺣﺟری داﺳﯽ ښﮑﺎری ﭼﯥ ﻟﻣر ﺳوزوﻟﯽ دی‪،‬‬
‫داﻧﻔﮑﺷن ﭘﮫ دوام ﺳره داﺧﺗﮫ اﻧﺳﺎﺟوﭘﮫ ﺳطﺣﮫ ﮐﺎرﮐﯥ ﺟوړښت ﻣﻧځﺗﮫ راځﯽ ﭼﯥ د ‪۱۲-۷‬‬
‫ﭘوری طﺑﻘﯽ ﺑﮫ وﻟری‪ ،‬دﮐﭔوﺗﯾﮑل ﺑرﺧﮫ ﺑﯾرون ﺗﮫ راوځﯽ اوواړه ﻧﺻواری ﺟوړښﺗوﻧﮫ ﻟری‪.‬‬
 ‫ﻣﺧﻧﯾوي‪:‬‬
‫‪ – A‬ﻧوی وﻧﯥ ﭼﯥ دﯾﺧﻧﯥ ﭘواﺳطﮫ ﻣﺗﺿرره ﺷوی وی ﻧﺳﺑت زړووﻧوﺗﮫ ﯾﯽ ﺣﺗﻣﯽ ﺷﺎﺧﮫ ﺑری‬
‫ﺗرﺳره ﺷﯽ‪.‬‬
‫‪ - B‬ﻓﻧګس وژوﻧﮑﯥ ﻟﮑﮫ ﻣس ﻟروﻧﮑﯥ ﻣرﮐﺑﺎت دﻧﺎروﻏۍ ﭘﮫ ﻣﺧﻧﯾوي ﮐﯥ ښﮫ رول ﻟری ﭼﯥ‬
‫دﻧودوﺗﯾﻎ وھﻠوﻣﺧﮑﯥ ﯾﺎھم دګل ﭘﺎڼودﻏورزﯾدووروﺳﺗﮫ اﺳﺗﻌﻣﺎل ﺷﯽ‪.‬دای ﺗﯾوﮐﺎرﺑوﻣﯾت‬
‫ﻣؤﺛردی‪.‬‬
‫دﻣﯾوي ﻧﯾول ﮐﭔدوﭘﮫ وﺧت ﮐﯥ ﻓﻧګس وژوﻧﮑﯥ ھﻐﮫ وﺧت اﺳﺗﻌﻣﺎل ﺷﯽ ﭼﯥ ﻣﯾوي ‪۳ /۴‬‬
‫ﺑرﺧﯽ وده ﮐړی وی ﻟﮑﮫ ﭼﮑوﺗره ﮐﯥ ﭼﯥ ‪ ۸-۷‬ﺳﺎﻧﺗﯥ ﻣﺗره ﻗطرﺗﮫ ورﺳﯾږی‪.‬‬
‫دﺳﺗروﺳواﻟﺗرﻧﺎرﯾﺎﯾﯽ ﺧﺳﺎﮐﭔدﻧﮫ‪Alternaria Rot:‬‬

‫داﻧﺎروﻏۍ ﭘﮫ ھﻐﮫ ﻣﯾووﭼﯥ دډﯾروﺧت ﻟﮫ ﭘﺎره ذﺧﯾره ﮐﭔږی واﻗﻊ ﮐﭔدوﻧﮑﯥ ده‪،‬ﺑﻌﺿﯽ وﺧت‬
‫ﻣﺧﮑﯥ ﻟﮫ دی ﭼﯥ ﻣﯾوي ﭘﺧﯽ ﺷﯽ ﭘﮫ ﮐروﻧده ﮐﯥ اﺧﺗﮫ ﻣﯾوي ﻏورزﯾږی‪.‬‬
‫دﻏﮫ ﻧﺎروﻏۍ دﺳﺗروﺳوﻣﯾووﭘﮫ ﭘروﺳس ﻣرﺣﻠﮫ ﮐﯥ ھم ﺳﺗوﻧزه راﻣﻧځﺗﮫ ﮐوی ﻋﻠت ﯾﯽ دادی‬
‫ﭼﯥ دﻣﯾوي دﺗرﯾﺧواﻟﯽ ﺳﺑب ګرځﯽ اودﻣﯾوي ﭘﮫ ﺟوس ﮐﯥ وراﺳﺗﮫ اﻧﺳﺎج ﻟﯾدل ﮐﭔږی ﭼﯥ‬
‫دﺟوس اﺻﻠﯥ ﮐﭔﻔﯾت ﻟﮫ ﻣﻧځﮫ وړی‪.‬‬
‫ﻧښﯥ‪:‬‬
‫ﻣﯾوي ﻣﺧﮑﯥ ﻟﮫ دی ﭼﯥ ﭘﺧﯽ ﺷﯽ ﭘﮫ ﺧﭘل رﻧګ ﮐﯥ ﻧﺻواری ﯾﺎﺗوررﻧګوﻧﮫ راﻣﻧځﺗﮫ ﮐوی‪،‬‬
‫ځﯾﻧﯽ وﺧت ﻣﯾوه ﭘرﺗﮫ ﻟدی ﭼﯥ ﻣﻧځ ﯾﯽ ﺗورﺷوی وی ظﺎھراًﻋﻼﯾم ﻧﮫ ښﮑﺎره ﮐوی‪.‬‬
‫ﻧﺎروﻏۍ ﭘﮫ ھﻐﮫ ﻟﯾﻣواﻧوﭼﯥ ﭘﮫ ‪ ۱۵-۱۳‬ﺳﺎﻧﺗﯥ ګرﯾدﮐﯥ ذﺧﯾره ﮐﭔږی ﭘﮫ ﭘوخ ﻟﯾﻣو‪ ۶-۴‬ورځو‪،‬‬
‫ﻧﯾم ﭘوخ ﻟﯾﻣو‪ ۱۰-۸‬ورځواوﺷﯾن ﻟﯾﻣوﺑﺎﻧدې ‪ ۱۶-۱۲‬ورځوﮐﯥ ﺧﺳﺎواﻟﯽ ﻣﻧځﺗﮫ راوړي‪.‬‬
 ‫ﻋﺎﻣل ‪ Alternaria citri Ellis&N.Pierce:‬ﻓﻧګس دی‪،‬داﯾوﻏﯾرﺣﻘﯾﻘﯽ ﻓﻧګس دی ﭼﯥ‬
‫ﻧﺻواری ﻣﺎﯾﺳﻠﯾم ﻟری‪،‬ﺳﭘوروﻧﮫ ﯾﯽ ﭘﮫ ﺷﮑل‪ ،‬اﻧدازه‪،‬ﺟوړښت‪،‬رﻧګ اوﺗﻌداددﺣﺟروﮐﯥ‬
‫ﻣﺧﺗﻠف دی‪.‬‬
‫طﺑﻘﮫ ﺑﻧدې‪:‬‬
‫‪Kingdom:Fungi‬‬

‫‪Division:Ascomycota‬‬

‫‪Class:Dothideomycetes‬‬

‫‪Order:Pleosporales‬‬

‫‪Family:Pleosporaceae‬‬

‫‪Genus:Alternaria‬‬

‫دﻧﺎروﻏۍ دﻋﺎﻣل دوران‪:‬‬

‫ﭘﮫ ﺑﺎﻏوﻧوﮐﯥ ‪ A.citri‬ﭘﮫ ﺳﭘروﻓﯾت ډول ﭘﮫ ﻣړواﻧﺳﺎﺟوﺑﺎﻧدې ﭘﺎﺗﯽ ﮐﭔږی اوھم ﮐﯾدﻟﯥ ﺷﯽ ﭘﮫ‬
‫ﻧوروﻣوادوﺑﺎﻧدې ھم ﭘﺎﺗﯽ ﺷﯽ‪ .‬داﻓﻧګس ھوازی ﮐوﻧﭔدﯾﺎ ﺗوﻟﯾدوی‪،‬ﺧﺳﺎﮐﭔدﻧﮫ ﭘﮫ ھﻐﮫ وﺧت ﮐﯥ‬
‫ﺷدﯾدﺣﺎﻟت ﻠری ﭼﯥ دﻧﺑﺎت ﻟﮫ ﭘﺎره دودی ﺷراﯾط ﻏﯾرﻣﻧﺎﺳب وی‪.‬‬
‫ﻣﺧﻧﯾوي‪:‬‬
‫اﯾﻣﺎزاﻟﯾل ‪2.4.D,‬ښﮫ اﺳﺗﻌﻣﺎل ﯾﯽ دﻣﯾووټوﻟوﻟوﻧﮫ وروﺳﺗﮫ ﺑﺎﯾدﺗرﺳره ﺷﯽ‪.‬‬

‫د‪ Aspergillus‬ﺧﺳﺎﮐﭔدﻧﮫ‪:‬‬

‫داﺧﺳﺎﮐﭔدﻧﮫ ﭘﮫ ټوﻟوھﻐﮫ ﺳﺎﺣوﮐﯥ ﭼﯥ ﺳﺗروس ﮐرل ﮐﭔږی دﺳﺗروﺳوﭘﮫ ټوﻟوﻣﯾووواﻗﻊ ﺷوی‪،‬‬

‫ﯾواځﯽ ذﺧﯾره ﺧﺎﻧﮫ ﮐﯥ ﺳﺗروس ډﯾرزﯾﺎﻧﻣﯥ ﭼﯥ دﺣرارت درﺟﮫ ﻟوړه وی‪.‬‬
‫ﻧښﯥ‪:‬‬
‫داﺧﺳﺎﮐﭔدﻧﮫ زﺧم ﭘﮫ ﻣﯾوه راﻣﻧځﺗﮫ ﮐوی‪،‬اوﭘﮫ دی زﺧم ﺑﺎﻧدې ﻣﺎﯾﺳﻠﯾم وده ﻟﯾدل ﮐﭔږی‪ ،‬ﺑﻌﺿﯥ‬
‫وﺧت دﺳﭘوروﻧودودی وروﺳﺗﮫ ﮐﯾدﻟﯥ ﺷﯽ ﺗور‪،‬ﭘوډری ﭘوښ ھم ﭘﮫ زﺧﻣوﻧوراﻣﻧځﺗﮫ ﺷﻲ‪.‬‬
 ‫ﻋﺎﻣل‪:‬‬
‫ددی ﻧﺎروﻏۍ دﻋﺎﻣل ډﯾری ﻧوﻋﯽ دی ﺧوﻣﺷﮭوره ﻧوع ﯾﯽ ‪ Aspergillus niger‬ده‪.‬‬
‫زوﺟﯥ ﺗﮑﺛرﭔﯽ ﻧﮫ دی ﻣﻌﻠوم ﺷوی اوداﻓﻧګس دﺳﺗرﯾﮏ اﺳﯾد ﺗوﻟﯾد ﮐﯥ اﺳﺗﻌﻣﺎﻟﯾږی‪.‬‬
‫طﺑﻘﮫ ﺑﻧدې‪:‬‬
‫‪Kingdom:Fungi‬‬

‫‪Phylum:Ascomycota‬‬

‫‪Class:Eurotiomycetes‬‬

‫‪Order:Eurotiales‬‬

‫‪Family:Trichocomaceae‬‬

‫‪Genus:Aspergillus‬‬

‫دﻧﺎروﻏۍ دﻋﺎﻣل دژوﻧد دوران‪:‬‬

‫ﻓﻧګس ﭘﮫ ﻧﺑﺎﺗﯥ ﭘﺎﺗﯽ ﺷوﻧودﺳﭘروﻓﯾت ﭘﮫ ډول ﭘﺎﺗﯽ ﮐﭔږی‪،‬ﺳﭘوروﻧﮫ دھوا ﭘواﺳطﮫ ﻣﯾوي‬
‫ﺳطﺣﯥ ﺗﮫ وړل ﮐﭔږی‪،‬اﺧﺗﮫ ﮐﭔدﻧﮫ ﻣﻌﻣوﻻً دزﺧﻣوﻧودﻻری ﺻورت ﻧﯾﺳﯽ ﮐوم ﭼﯥ داﻧﺗﻘﺎل‬
‫اوﺟﻣﻊ اوری ﭘروﺧت راﻣﻧځﺗﮫ ﮐﭔږی ﭘﮫ ﺻﻧدوﻗوﮐﯥ دروﻏوﻣﯾووڅﺧﮫ ﻧﺎروﻏوﻣﯾووﺗﮫ ﻧﺎروﻏۍ‬
‫اﻧﺗﻘﺎﻟﯾږی‪ ،‬دﻋﺎﻣل دﭘرﻣﺧﺗګ ﻟﮫ ﭘﺎره ﻣﻧﺎﺳﺑﮫ ﺗودوﺧﮫ ‪ ۳۲‬درﺟﯽ دﺳﺎﻧﺗﯥ ګرﯾد ده‪.‬‬
‫ﻣﺧﻧﯾوي‪:‬‬
 ‫د ‪ Aspergillus‬ﺧﺳﺎﮐﭔدﻧﯽ ﻣﺧﻧﯾوي ھﻐﮫ وﺧت ﻣؤﺛر دی ﭼﯥ ﻣﯾوي ﭘﮫ ‪ ۱۵‬درﺟﯽ ﯾﺎ ھم ﻟﮫ‬
‫دی ﮐم ﺗودوﺧﮫ ﮐﯥ وﺳﺎﺗل ﺷﯽ‪ ،‬ﻻﻧدی ﻓﻧګس وژوﻧﮑﯥ ھم اﺳﺗﻌﻣﺎل ﮐﯾدﻟﯥ ﺷﯽ‪.‬‬
‫ﺑﻧزﯾﻣﯾدازول ﯾﺎاﯾﻣﺎزاﻟﯾل او‪ Sodium-o-phenylphenate‬دوﯾﻧځﻠوﭘروﺧت ﺳره ﻋﻼوه‬
‫ﮐﭔږی‪.‬‬
‫ﭘﻧﺑﮫ ډوﻟﮫ ﺧﺳﺎﮐﭔدﻧﮫ ‪: Cotton Rot‬‬

‫داﻓﻧګﺳﯽ ﻧﺎروﻏۍ دﻧړۍ ﭘﮫ ټوﻟوﻧﺑﺎﺗﺎﺗوﺑﺎﻧدې واﻗﻊ ﮐﭔږی ﺧوﭘﮫ ﺳﺗروس ﺑﺎﻧدې ﯾﯽ ﻣﺷﮑﻼت‬
‫زﯾﺎت دی‪.‬‬
‫ﻧښﯥ‪:‬‬
‫اﺧﺗﮫ ﻣﯾوي ﺑﯽ رﻧګﮫ اوﻧرم ﭘوﺳﺗﮑﯥ ﻟری‪،‬دزﯾړرﻧګ ﻧﮫ ﭘﯾﮑﮫ زﯾړرﻧګ اوﺑﻼﺧره ﻧﺻواری‬
‫زﯾړرﻧګ ﺗﮫ ﺗﺑدﯾﻠﯾږی‪،‬ﭘﮫ ﻣرطوﯾوﺷراﯾطوﮐﯥ دﻣﺎﯾﺳﻠﯾم وده ﻣﯾوه ﭘﮫ ﺳﭘﯾن ډوﻟﮫ ﮐﺗﻠﮫ ﭘوښﻠﯽ‬
‫وی‪.‬‬

‫ﭼﯥ ﭘﮫ دی ﮐﯥ ﺗورﺳﮑﻠروﺷﯾﺎ ﺗوﻟﯾدﯾږی‪.‬‬

‫ﻋﺎﻣل‪:‬‬
‫‪ Sclerotinia sclerotiorum‬دی ﭼﯥ ﮐوﻧﭔدﯾﺎ ﻧﮫ ﺗوﻟﯾدوی اوﺗوری ﺳﮑﻠروﺷﯾﺎ ﭼﯥ ﯾوﺳﺎﻧﺗﯥ‬
‫ﻣﺗره اوږدواﻟﯽ ﻟری ﺗوﻟﯾدوی‪.‬‬
‫ﻋﺎﻣل طﺑﻘﮫ ﺑﻧدې‪:‬‬
‫‪Kingdom:Fungi‬‬
‫‪Phylum:Ascomycota‬‬

‫‪Class:Leotiomycetes‬‬

‫‪Order:Helotiales‬‬

‫‪Family:Sclerotiniaceae‬‬

‫‪Genus:Sclerotinia‬‬

‫دﻧﺎروﻏۍ دﻋﺎﻣل دوران‪:‬‬

‫ﺳﮑﻠروﺷﯾﺎ ﭘﮫ ﺧﺎوروﮐﯥ دﻧﺑﺎﺗﯥ ﺑرﺧواوګﯾﺎؤﺳره ﯾوځﺎی ﺗرډﯾره وﺧت ﭘﺎﺗﯽ ﮐﭔږی‪،‬ﭘﮫ ﯾﺧﮫ او‬
‫ﺑﺎراﻧﯽ ھواﮐﯥ ﺳﮑﻠروﺷﯾﺎ ﯾﯽ ‪ Apothecia‬ﺗوﻟﯾدوی ﭼﯥ زﯾﺎت ‪ Ascospores‬ﺳﺎﺣﯥ ﺗﮫ‬
‫ﺧوﺷﯽ ﮐوی‪ Ascospores ،‬زﯾﺎﺗره ﻣﺳﺗﻘﯾم ﻣﯾوه ﻧﺷﯽ اﺧﺗﮫ ﮐوﻟﯽ ﻣګرزﺧﻣوﻧﮫ دی ﭼﯥ ﻣﯾوه‬
‫ﺗﮫ ﻓﻧګس داﺧﻠﯾږی‪.‬اوﯾﺎھم دﻏوټﯽ ﺑرﺧﮫ ﭼﯥ ﭘﺎﺗﯽ ﺑرﺧوﻧﮫ ﻣﯾوي ﺗﮫ ﻓﻧګس داﺧﻠﯾږی‪.‬‬
‫ﻣﺧﻧﯾوي‪:‬‬
‫ﺳﺎﺣﮫ ﺑﺎﯾددﭘﺎﺗﯽ ﺷوﻧوځﯾﻧﯽ ﭘﺎﮐﮫ ﺷﯽ‪.‬‬

‫دﺳﺗروﺳوﺑﮑﺗرﯾﺎﯾﻲ ﻧﺎروﻏۍ‪:‬‬
‫دﺳﺗروﺳوﮐﻧﮑر‪: Citrus canker‬‬

‫ﻧوﻣوړی ﻧﺎروﻏۍ ﺑﺎﻧدې ﭘﺎڼﯥ‪،‬ﻣﯾوي اوﻧودی اﺧﺗﮫ ﮐﭔږی ﭼﯥ دﻣﯾوي اوﻧودوﭘﮫ ﺳطﺣﮫ ﺑﺎﻧدې‬
‫داﻧﯽ ﻟﯾدل ﮐﭔږی‪،‬ﮐﻧﮑرﭘﮫ ھﻐﮫ ﺳﺎﺣوﮐﯥ ﭼﯥ ﺑﺎران زﯾﺎت اوھواګرم وی زﯾﺎت واﻗﻊ ﮐﭔږی‪،‬‬
‫ﮐﻧﮑر ﻣﻌﻣوﻻً دداﻏﯽ ﮐﭔدوﻧﮑﯥ ﻧﺎروﻏۍ ﭘﮫ ﻧوم ﯾﺎدوی ﻣګرڅﮫ وﺧت ﮐﯥ ﭼﯥ ﺷراﯾط ورﺗﮫ‬
‫ﺑراﺑر وی دﭘﺎڼودﺗوﯾدو‪،‬ﻧودودوﭼﭔدواوﻣﯾوودﻏورزﯾدوﺳﺑب ګرځﯽ‪ .‬ھﻐﮫ ﻣﯾوي ﭼﯥ داﺧﺗﮫ‬
‫ﮐﭔدﻧﯽ ﭘﮫ ﺻورت ﮐﯥ ﺑﺎﻗﯥ ﭘﺎﺗﯽ ﺷﯽ ﺧﭘل ﻣﺎرﮐﭔټﯽ ارزښت دﻻﺳﮫ ورﮐوی‪ ،‬ﻣﻌﻣوﻻ ُ ﭼﮑوﺗره‬
‫‪،‬دری ﭘﺎڼﭔزه ﻧﺎرﻧﺞ اوﻣﺎﻟټﮫ ﺣﺳﺎس ‪،‬ﻟﯾﻣواوﻋﺎدی ﻣﺎﻟټﮫ ﻣﺗوﺳط اوﻣﺎﻧدراﯾن ﻧﺳﺑﺗﺎ ً ﻣﻘﺎوم دی‪.‬‬
 ‫ﻧښﯥ‪:‬‬
‫ﻟﻣړې دﭘﺎڼوﭘرﺳطﺣواوﺑﻠن ﮐوﭼﻧﯽ داﻧﯽ ﭘﯾداﮐﭔږی ﭼﯥ دﭘﺎڼوﻟﮫ ﻧوروﺑرﺧوﯾﯽ رﻧګ زﯾﺎت ﺷﯾن‬
‫وی‪ .‬ﺧووروﺳﺗﮫ ﺑﯾﺎ دﻧوﻣوړوداﻧوﺳطﺣﯥ ﭼﺎودﻧﮫ ﮐوی ﺧوﭘﮫ اﻧﺳﺎﺟوﮐﯥ ﻧﮫ داﺧﻠﯾږی اوﺑﯾﺎ‬
‫وروﺳﺗﮫ دداﻧوﻏټواﻟﯽ اوﺳورزﯾﺎﺗﯾږی اودﭘﺎڼودواړه ﻣﺧوﻧﮫ ﻧﺻواری رﻧګ ﻏوره ﮐوی‪ .‬ﭘﮫ‬
‫ﭘﺎڼواوﻧوروﺑرﺧوراﻣﻧځﺗﮫ ﺷوی زﺧﻣوﻧﮫ د‪ ۱۰-۲‬ﻣﻠﯽ ﻣﺗره ﻗطر ﻟری‪،‬زﺧﻣوﻧﮫ ﭘﮫ اﺑﺗداﮐﯥ‬
‫ﺣﻠﻘوی وی ﻣګروروﺳﺗﮫ ﻏﯾرﻣﻧظم ﺟوړښت ﻏوره ﮐوی‪.‬‬
‫زﺧﻣوﻧﮫ د‪ ۱۰-۷‬ورځووروﺳﺗﮫ دﭘﺎڼﯥ ﻟﮫ ﻻﻧدی ﺳطﺣﯥ ﻧﮫ ﭘﺎس ﺳطﺣﮫ ﺑﺎﻧدې ھم ښﮑﺎره‬
‫ﮐﭔږی‪.‬‬
‫ﭘﮫ ﻣﯾووﮐﯥ دﻧوﻣوړی ﻧﺎروﻏۍ ﻧښﯥ ﻟﮑﮫ دﭘﺎڼودﻧښوﭘﮫ ﺷﺎن وی‪،‬ﺧوﮐﻠﮫ ﮐﻠﮫ ژاوﻟﯽ ھم ﭘﮫ‬
‫ﻧوﻣوړی داﻧوﮐﯥ ﻟﯾدل ﮐﭔږی‪.‬ﭘﮫ ځواﻧوﻧودوﮐﯥ داﻧﯽ ﯾوڅﮫ ﻏټﯽ اوﭘﮫ ډاګﮫ ښﮑﺎری‪.‬‬

‫دﻧﺎروﻏۍ ﻋﺎﻣل‪:‬‬
‫‪ Xanthomonas compestris pv.citri(Hasse)Dye‬داﯾوﻣﯾﻠﮫ ډوﻟﮫ ګرام ﻣﻧﻔﯽ ﺑﮑﺗرﯾم‬
‫دی ﭼﯥ ﯾوﻗطﺑﯽ ﻓﻼﺟﯾل ﻟری‪.‬داﺑﮑﺗرﯾم اﺟﺑﺎری ھوازی ﭘرازﯾت وی ‪،‬دودی ﻟﮫ ﭘﺎره اﻋظﻣﯽ‬
‫ﺗودوﺧﮫ ‪ ۳۹-۳۵‬ﺳﺎﻧﺗﯥ ګرﯾدده اوﻣﻧﺎﺳﺑﮫ ﺗودوﺧﮫ ‪ ۳۰-۱۸‬ﺳﺎﻧﺗﯥ ګرﯾد ده‪.‬‬
‫دﻋﺎﻣل طﺑﻘﮫ ﺑﻧدې‪:‬‬
‫‪Kingdom:Bacteria‬‬

‫‪Phylum:Proteobacteria‬‬

‫‪Class:Gamma.Proteobacteria‬‬

‫‪Order:Xanthomonadales‬‬

‫‪Family:Xanthomonadaceae‬‬

‫‪Genus:Xanthomonas‬‬
‫دﻋﺎﻣل دژوﻧددوران‪:‬‬
‫دﻧﺑﺎت دﮐﭔوﺗﯾﮑل ﺑرﺧﮫ دﻧﺎروﻏۍ ﭘﮫ اړوﻧدډﯾره ﻣﮭﻣﮫ ده ډﺑل ﮐﭔوﺗﯾﮑل ﻧﺳﺑت ﻧری ﮐﭔوﺗﯾﮑل ﺗﮫ‬
‫ﻣﻘﺎوم دی‪،‬ﻗوی وﻧﯥ ﻧﺳﺑت ﮐﻣزورووﻧواوزړی ﻧﺳﺑت ﻧوووﻧوﺗﮫ ﻣﻘﺎوﻣﯽ دی‪.‬‬
‫دﻧﺑﺎﺗﺎﺗوﺗرﻣﻧځ ﻋﺎﻣل دﺑﺎد‪،‬ﺑﺎران ﭘواﺳطﮫ ﺧﭘرﯾږی اودﻟری ﺳﺎﺣوﭘوری ﺧﭘرﯾدل دطوﻓﺎﻧوﻧواوھم‬
‫دﺗﮑﺛرې ﻣوادوداﻧﺗﻘﺎل ﭘﮫ ذرﯾﻌﮫ ﺧﭘرﯾږی‪،‬ﻋﻣوﻣﺎ ً دﻟری ﺧﭘرﯾدﻧﯥ ﻣﮭﻣﮫ ﻻر دﻣﯾووﺻﺎدرات دی‬
‫ﭼﯥ دﯾوھﯾوادﻧﮫ ﺑل ھﯾوادﺗﮫ ځﯽ‪.‬‬
‫ﮐﻠﮫ ﭼﯥ ﻧﺑﺎت د‪ ۹۰‬ورځوﻧﮫ ﮐﻣﮫ وده وﻟری ژراﺧﺗﮫ ﮐﭔږی‪.‬‬
‫ﻣﺧﻧﯾوي‪:‬‬
‫‪– A‬دھﻐﮫ ﺳﺎﺣوڅﺧﮫ ﭼﯥ داﻣرض وﻟری ﻣﯾوي اوﺗﮑﺛرې ﻣوادراﻧﮫ وړل ﺷﯽ‪.‬‬

‫‪– B‬دﺑﺎدوﻧودﻣﺧﻧﯾوي ﻟﮫ ﭘﺎره د‪ Wind breakers‬ﻧﮫ اﺳﺗﻔﺎده وﺷﯽ‪.‬‬

‫‪– C‬ﻣﻘﺎوﻣﯽ وراﯾټﯽ اﺳﺗﻌﻣﺎﻟول‪،‬ﮐوﭼﻧﯽ ﭼﮑوﺗری‪،‬دری ﭘﺎڼﭔزه ﻧﺎرﻧﺞ‪،‬ﮐوﭼﻧﯽ ﻟﯾﻣو‪،‬ﻧﺎول ﻣﺎﻟټﯽ‪،‬‬

‫اودﺳﻧﺗروډوﻟوﻧﮫ ﻣﻘﺎوم دی‪.‬‬
‫‪– D‬ﭘﮫ ﻧﺎروﻏووﻧودﺑورډوﻣﺣﻠول وﭘﺎﺷل ﺷﯽ‪ ،‬اوھم ﻣس ﻟروﻧﮑﯥ ﻣرﮐﺑﺎت ھم دﻧﺎروﻏۍ ﭘﮫ‬
‫وړاﻧدې اﻏﯾزه ﻟروﻧﮑﯥ دی‪.‬‬
 ‫دﺳﺗروﺳوﺗوری ﮐﻧدی ﻧﺎروﻏۍﯾﺎد)ﻣﻐز ﺗوره ﺧﺳﺎﮐﭔدﻧﮫ(‪:‬‬
‫ﻧښﯥ‪:‬‬
‫ﻟﻣړی دﭘﺎڼودﺗﻧﯥ ﭘﮫ څوﮐﮫ ﮐﯥ ﺗورﻧﺻواری څﺎڅﮑﯥ ﭘﯾداﮐﭔږی ﺑﯾﺎ وروﺳﺗﮫ ﻟﮫ دی ﭼوی‪،‬دﭘﺎڼو‬
‫ﻣﺦ ټوﻟﮫ ﭘﮫ ﻧﺎروﻏۍ اﺧﺗﮫ ﮐﭔږی‪،‬داﻧﺎروﻏۍ ﻧودوﺗﮫ اﻧﺗﻘﺎل ﻣوﻣﯽ اودﻧودوﻓﻠوﯾم ﻏوڅوی اوﭘﺎﯾﯽ‬
‫ﮐﯥ ﻧودی ﻟﮫ څوﮐوڅﺧﮫ وﭼﭔږی‪،‬ﭘﺎڼﯥ ھم ﺳورﻧﺻواری رﻧګ ﻏوره ﮐوی اورﯾژﯾږی‪.‬‬
‫ﭘﮫ ﻣﯾووﮐﯥ ﻟﻣړی ﻧﺻواری ﮐﻧدی ﭘﯾداﮐﭔږی ﭼﮫ دﻧوﻣوړوﮐﻧدوﻏﺎړی ﺗوررﻧګ ﻟری‪ .‬ھﻐﮫ‬
‫ﻣﯾوي ﭼﯥ دﺣﺷرواوﯾﺎﺑل ﮐوم ﻓزﯾﮑﯥ ﺣﺎدﺛﯽ ﭘواﺳطﮫ زﺧﻣﯽ ﺷوی دی ډﯾرژرﭘﮫ ﻧوﻣوړی‬
‫ﻧﺎروﻏۍ اﺧﺗﮫ ﮐﭔږی‪.‬‬
‫ﮐﻠﮫ ﭼﯥ ﻧوﻣوړی ﻧﺎروﻏۍ زﯾﺎﺗﮫ ﺷﯽ ﻧوﭘﮫ ﻧودواوﻣﯾووﮐﯥ ﺗوررﻧګﮫ داﻏوﻧﮫ ﻟﯾدل ﮐﭔږی ﭼﯥ‬
‫ﻟﮫ ھﻣدی ﮐﺑﻠﮫ دﺗوری ﮐﻧدی ﭘﮫ ﻧوم ﯾﺎدﯾږی‪.‬‬
‫دﻧﺎروﻏۍ ﻋﺎﻣل‪:‬‬
‫‪ Psoudomonas syringae von Hall‬ﺑﮑﺗرﯾم دی‪.‬داﯾوګرام ﻣﻧﻔﯽ ﺑﮑﺗرﯾم ده ﭼﯥ ﻣﯾﻠﮫ‬
‫ﺷﮑل ﻟری اوﻗطﺑﯽ ﻓﻼﺟﯾل ﻟری‪،‬ﻧﺑﺎﺗﯥ ﭘﺗوﺟن دی اود‪ ۵۰‬زﯾﺎت ډوﻟوﻧﮫ ﯾﯽ ﻧﺑﺎﺗﺎت اﺧﺗﮫ ﮐوی‪.‬‬
‫دﻧﺎروﻏۍ دﻋﺎﻣل طﺑﻘﮫ ﺑﻧدې‪:‬‬
‫‪Kingdom:Bacteria‬‬

‫‪Phylum:Proteobacteria‬‬

‫‪Class:Gamma.Proteobacteria‬‬

‫‪Order:Pseudomoadales‬‬

‫‪Family:Pseudomonadaceae‬‬

‫‪Genus:Pseudomonas‬‬

‫دﻧﺎروﻏۍ دﻋﺎﻣل دژوﻧددوران‪:‬‬

‫د‪ P.syringae‬ﻟﮫ ﭘﺎره ﻣﻧﺎﺳب ﺷراﯾط ﯾﺧواﻟﯽ اوﻟﻧده ﺑل دی‪.‬ﻣﺗوﺳط ﺗودوﺧﮫ ‪ ۲۵-۱۲‬ﺳﺎﻧﺗﯥ‬
‫ګرﯾدﺗودوﺧﮫ ده ﺑﮑﺗرﯾم ﺳﭘروﻓﯾټ ﺧﺎﺻﯾت ﻟری اوﭘﮫ ﺗﺧم ﮐﯥ ھم ﭘﺎﺗﯽ ﮐﯾدﻟﯥ ﺷﯽ دﻧﺑﺎﺗﺎﺗوﺗر‬
 ‫ﻣﻧځ دﺑﺎران دڅﺎڅﮑوﭘوﺳﯾﻠﮫ ﺧﭘرﯾږی‪.‬داﺑﮑﺗرﯾم ﻓﻼﺟﯾل ﯾﺎھم ‪ Pilli‬ﻣﯾﺦ ﺗﮫ ورﺗﮫ ﺟوړښﺗوﻧﮫ ﭘﮫ‬
‫ﻣرﺳﺗﮫ ﮐورﺑﮫ ﺗﮫ ﻧﻧوځﯽ‪،‬دزﺧﻣوﻧودﻻری ھم داﺧﻠﯾږی داﺑﮑﺗرﯾم ‪ Phyto toxins‬ﺗوﻟﯾدوی ﭼﯥ‬
‫دﻧﺑﺎت زﺧﻣﯽ ﮐوی اوھم دﻧﺑﺎت دﻣﻘﺎوﻣت ﺳﯾﺳﺗم ﻟﮫ ﻣﻧځﮫ وړی ﯾوددی ﺗوﮐﺳﯾﻧوڅﺧﮫ‬
‫‪ coronatine‬دی‪.‬‬
‫دﻧﺎروﻏۍ ﻣﺧﻧﯾوي‪:‬‬
‫‪ – A‬دﺳﺗروﺳوداﺳﯽ ورﯾټﯾګﺎن ﭼﯥ اﻏزی وﻧﮫ ﻟری اودﭘﺎڼودزﺧﻣﯽ ﮐﭔدوﺳﺑب ﻧﮫ ﺷﯽ ﻧوﻣوړی‬
‫ﻧﺎروﻏۍ ﻣﻧځﺗﮫ راﺗګ ﮐﻣزوری ﮐوی‪.‬اوھم دﻧوروﻣﺧﺗﻠﻔوﻻروڅﺧﮫ دوﻧودزﺧﻣﯽ ﮐﭔدوﻧﮫ‬
‫ﻣﺧﻧﯾوي وﺷﯽ‪.‬‬
‫‪ – B‬ھم ﭘﮫ وﻧودﺑورډوﻣﮑﺳﭼر)‪(۱۰۰-۸-۸‬ﻣﺣﻠول ﺑﺎﯾدوﭘﺎﺷل ﺷﯽ‪.‬‬

‫دﺳﺗروﺳووﯾروﺳﯽ ﻧﺎروﻏۍ‬
‫ټﯾټ ﻗدی ﮐﻠورﺗﯾﮑﯥ ﻧﺎروﻏۍ ‪: Chlorotic dwarf‬‬

‫دﺳﺗروﺳوټﯾټ ﻗدی ﮐﻠوروﺗﯾﮑﯥ وﯾروس)‪( Citrus chlorotic dawrf virus‬دﻟﻣړی ځل ﻟﮫ‬

‫ﭘﺎره ﭘﮫ ﺗرﮐﭔﮫ ﮐﯥ ﭘﮫ ‪ ۱۹۸۰‬م ﮐﺎل وﭘﯾژﻧدل ﺷو‪.‬ددی ‪ CCD‬وﯾروس ﭘواﺳطﮫ دﺳﺗروﺳوټول‬
‫ډوﻟوﻧﮫ اﺧﺗﮫ ﮐﭔږی ﺧوزﯾﺎت ﺗﺎوان ﯾﯽ ﻟﯾﻣو‪،‬ﭼﮑوﺗری اوﯾوﺗﻌدادﻣﺎﻟټﮫ ﺗﮫ دی ﺧوﻣﺎﻟټﮫ ﻧﺳﺑﺗﺎ ً ﻟږ‬
‫ﻣﺗﺿرره ﮐﭔږی‪.‬‬
‫ﻧښﯥ‪:‬‬
‫ﭘﮫ ځواﻧوﭘﺎڼوﮐﻠوروﺗﯾﮑﯥ ﻣﺧﺗﻠف ډوﻟوﻧﮫ ﭼﯥ دﺷﮑل ﺑﯽ ډوﻟﯽ راﻣﻧځﺗﮫ ﮐوی ﻟﯾدل ﮐﭔږی ﭘﺎڼﯥ‬
‫ﮐوﭼﻧﯽ ﭘﺎﺗﯽ ﮐﭔږی اودﺳرﭘﮫ ﺑرﺧﮫ ﮐﯥ ﺳوری ﮐﭔږی ځواﻧﯽ وﻧﯥ ﭼﯥ ﭘﮫ ‪ CCD‬وﯾروس ﺑﺎﻧدې‬
‫اﺧﺗﮫ ﺷﯽ ټﯾټ ﻗدی ﭘﺎﺗﯽ ﮐﭔږی اوﺣﺎﺻل ﯾﯽ ﮐﻣواﻟﯽ ﮐوی‪.‬‬
 ‫ﻋﺎﻣل‪:( CCDV) Citrus chlorotic dawrf virus:‬‬

‫دﻧﺎروﻏۍ دوران‪:‬‬
‫داﻋﺎﻣل دﭘﯾوﻧدﭘﮫ ذرﯾﻌﮫ ډﯾراﻧﺗﻘﺎﻟﯾږی ﻣﻌﻣوﻻً ﮐﻠﮫ ﭼﯥ دﻗورﯾﮫ څﺧﮫ اﺧﺗﮫ ﺗﮑﺛرې ﻣوادوﭘوﺳﯾﻠﮫ‬
‫داﻧﺗﻘﺎﻟﯾدوزﯾﺎت ﻗﺎﺑﻠﯾت ﻟری‪ ( Bay berry) White fly،‬ﭘوﺳﯾﻠﮫ ﻧوروﻧﺑﺎﺗﺎﺗوﺗﮫ دﯾوﺳﺎﺣﯥ څﺧﮫ‬
‫ﺑﻠﯽ ﺳﺎﺣﯥ ﺗﮫ اﻧﺗﻘﺎﻟﯾږی‪.‬‬
‫ﻣﺧﻧﯾوي‪:‬‬
‫‪– A‬دﻧﺎروﻏۍ څﺧﮫ ﭘﺎک ﭘﻧدﮐوﻧﮫ )زﺧﯽ( واﺧﺳﺗل ﺷﯽ‬

‫‪– B‬د‪ White fly‬دوﯾروس دﻧﺎﻗل ﻣﺧﻧﯾوي ﺑﺎﯾدوﺷﯽ‪.‬‬

‫دﺳﺗروﺳوﺗرﺳﺗﯾزاوﯾروس‪: Citrus Tristeza virus:‬‬

‫داوﯾروس دﺳﺗروﺳوﯾواﻗﺗﺻﺎدې ﻣﺗﺿرره ﮐووﻧﮑﯥ وﯾروس دی ﭼﯥ دﺳﺗروﺳوﭘﮫ ﻣﯾﻠوﻧووﻧﯥ‬
‫ددﻏﮫ وﯾروس ﭘواﺳطﮫ ﻟﮫ ﻣﻧځﮫ ﺗﻠﻠﯥ دی‪.‬دﻏﮫ وﯾروس ﻧﺎﻗﻠﯾن دﺳﺗروﺳوﻧﺻواری ﺳﭘږی دی‪،‬‬
‫ﻣګر ﭘﮫ ‪ ۱۹۳۰‬م ﮐﺎل ﮐﯥ ﭘﮫ ھﺳﭘﺎﻧﯾﮫ اوﭘرﺗګﺎل ﮐﯥ ډﯾرﺿررواﻗﻊ ﮐړی‪،‬ﭘﮫ ﻧړۍ ﮐﯥ ‪۸۰‬‬
‫ﻣﯾﻠوﻧﮫ زﯾﺎﺗﯽ وﻧﯥ ﻟﮫ ﻣﻧځﮫ وړی ﭼﯥ زﯾﺎﺗﮫ ﺑرﺧﮫ ﯾﯽ ﭘﮫ ﺟﻧوﺑﯽ اﻓرﯾﻘﺎ ﮐﯥ ﭘﮫ ‪ ۱۹۱۰‬م ﮐﺎل‬
‫ارﺟﻧټﯾﺎﯾن ﮐﯥ ‪ ۱۰‬ﻣﯾﻠوﻧﮫ ﺑرازﯾل ﮐﯥ ‪ ۶‬ﻣﯾﻠوﻧﮫ ﭘﮫ ‪ ۱۹۷۰‬م ﮐﺎل اﻣرﯾﮑﺎ ﻣﺗﺣده ﮐﯥ ‪ ۳‬ﻣﯾﻠوﻧﮫ‬
‫ﭘﮫ ‪۱۹۵۰‬م ﮐﺎل ﻟﮫ ﻣﻧځﮫ وړی‪.‬‬
‫دﺗزﯾﺳﺗﯾزا اړوﻧد ﭘﮫ اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ﮐﯥ ھم راﭘور ورﮐړل ﺷﯽ‪.‬‬
‫ﻧښﯥ‪:‬‬
‫دﭘﺎڼوزﯾړواﻟﯽ‪،‬ﭘﺎڼﯥ ﺗوﯾږی‪،‬ﻧودی ﻟﮫ څوﮐوڅﺧﮫ ﻣړی ﮐﭔږی او ﻣﯾوي ﮐوﭼﻧﯽ ﭘﺎﺗﯽ ﮐﭔږی ځﯾﻧﯽ‬
‫وﺧت دوﻧﯥ ټوﻟﮫ ﺗﻧﮫ ﺗش ﮐﺎﻟﺑوت ﭘﺎﺗﯽ ﮐﭔږی اوھﻐﮫ ھم ﻟﮫ ﻣﻧځﮫ ځﯽ‪.‬دﻧﺎروﻏۍ ﺷدﯾد ﻋﻼﯾم ﭘﮫ‬
‫ھﻐﮫ ﻧﺑﺎﺗﺎﺗو زﯾﺎت دی ﭼﯥ ﭘﮫ ﻣﺎﻟټﮫ‪،‬ﻣﺎﻧدرﯾن ﯾﺎ ﺗﺎﻧﺟرﯾن ﻧﺎرﻧﺞ ﺑﺎﻧدې ﭘﯾوﻧدﺷوی وی‪.‬‬
‫ځﯾﻧﯽ وﺧت ﭘﮫ ﺗﻧﮫ ﮐﯥ ﺳوری راﻣﻧځﺗﮫ ﮐﭔږی ﻟﮑﮫ دﻣﭼﭔودځﺎﻟۍ ﭘﺷﺎن ﺳوری ﻟﯾدل ﮐﭔږی ﭼﯥ‬
‫ﺳﺎﻗﯽ اوڅﺎﻧګﯽ ﮐﻣزوری ﮐوی‪.‬‬
‫د‪ Trestiza‬دوه ډوﻟوﻧﮫ دی ﯾوھم ‪ Stem-Pitting-Factor‬ﭼﯥ ﺳﺎﻗﮫ ﺳوری ﮐوی ﺑل ھم‬
‫‪ Seedling-Yellow-Factor‬ﭼﯥ دﻧﯾﺎﻟګﯥ دزﯾړواﻟﯽ ﺳﺑب ګرځﯽ‪.‬‬
 ‫ﻋﺎﻣل‪، Citrus Trestiza virus :‬داوﯾروس ﻣﯾﻠﮫ ﺷﮑﻠﮫ دی‪ ۲۰۰۰،‬ﻧﺎﻧوﻣﯾﺗره اوږدواﻟﯥ او‬
‫‪ ۱۲‬ﻧﺎﻧوﻣﯾﺗره ﻗطرﻟری‪.‬‬
‫اودوﯾروﺳوﻧوﭘﮫ ‪ +ssRNA‬ګروپ ﮐﯥ ﻗرارﻟری‪.‬‬

‫دﻋﺎﻣل دوران‪:‬‬
‫داوﯾروس دﻧﺑﺎت ﭘﮫ ﻓﻠوﯾم ﺑرﺧوﮐﯥ وﺟودﻟری‪،‬دھﻐﮫ ﻧﺎﻗﻠﯾﻧوﭘواﺳطﮫ ﭼﯥ دﻓﻠوﯾم ﻧﮫ ﺷﯾره راﺑﺎﺳﯽ‬
‫اﻧﺗﻘﺎﻟﯾږی‪،‬اﮐﺛره ﯾﯽ ﻧﺑﺎﺗﯥ ﺳﭘږی ډﯾررول ﻟری‪.‬دﺳﺗروﺳوﻧﺻواری ﺳﭘږی ‪Toxoptera‬‬
‫‪ citricola‬دﺳﺗروﺳوﻧوروټوﻟوﺳﭘږﯾوﺗﮫ زﯾﺎت اﻧﺗﻘﺎل ﮐووﻧﮑﯥ دی‪.‬‬

‫ﭘﮫ ﻓﻠورﯾداﮐﯥ ﭼﯥ ﭘﮫ ‪۱۹۹۵‬م ﮐﺎل ﮐوم ﺗﺣﻘﯾق ﺗرﺳره ﺷوی وه ﭼﯥ دﻏﮫ ‪Toxoptera‬‬
‫‪ citricola‬د‪ Aphis gossypii‬ﭘﮫ ﻧﺳﺑت ‪ ۲۵-۶‬ځﻠﯽ زﯾﺎت اﻧﺗﻘﺎل ﮐووﻧﮑﯥ وه‪ ،‬داځﮑﮫ ﭼﯥ‬
‫‪ T.citricola‬ﻣﯾزﺑﺎﻧوﻧﮫ ﮐم دی اوﯾواځﯽ ﺳﺗروﺳوﻧﮫ ﺗﻐذﯾﮫ ﮐوی ﻣګرد‪ A.gossypii‬ﻣﯾزﺑﺎﻧوﻧﮫ‬
‫زﯾﺎت دی اواﻧﺗﻘﺎل دوﯾروس ﮐﯥ ﺧﻧډراځﯽ‪.‬‬
‫ﻧﺎﻗل ﺑﺎﯾد‪ ۶۰-۳۰‬دﻗﯾﻘوﮐﯥ دﻧﺑﺎت ﻟﮫ ﭘﺎﺳﮫ ﺗﻐذﯾﮫ وﮐړی اود‪ ۲۴‬ﺳﺎﻋﺗوﻧوﭘوری وﯾروس ﭘﮫ دی‬
‫ﻧﺎﻗل ﮐﯥ دﭘﺎﺗﯾﮑﭔدوﻗﺎﺑﻠﯾت ﻟری‪.‬ﻏﯾرزوﺟﯥ ﺗﮑﺛرې ﻣوادھم دﻧﺎروﻏۍ ﭘﮫ اﻧﺗﻘﺎل ﮐﯥ رول ﻟری‪.‬‬
‫ﻣﺧﻧﯾوي‪:‬‬
‫‪ – A‬ﭘﮫ ﻧﺎروﻏۍ اﺧﺗﮫ وﻧﯥ ﻟﮫ ﻣﻧځﮫ ﯾوړل ﺷﯽ‪،‬اوداﺧﺗﮫ وﻧوڅﺧﮫ ﭘﯾوﻧدوﻧﮫ واﻧﮫ ﺧﯾﺳﺗل ﺷﯽ‪.‬‬

‫‪– B‬دﻣﻘﺎوﻣوﻧوﻋوﺑﺎﻧدې ﭘﯾوﻧدﺗرﺳره ﻧﮫ ﺷﯽ ﻟﮑﮫ ځﯾږوﻟﯾﻣو‪،‬ﻣﺎﻟټو‪،‬ﮐوﭼﻧﯽ ﻟﯾﻣو‪،‬دری ﭘﺎڼﭔزه‬

‫ﻧﺎرﻧﺟو‪،‬ﮐﻠوﭘﺎﺗراﺳﻧﺗرواوﺳﺗرﻧﺟودورګﮫ ﻧﯾﻠﮫ ﺑوټﯽ ﯾوڅﮫ ﻣﻘﺎوم دی‪.‬‬
‫‪ – C‬دﺳﺗروﺳوﺗﺧﻣوﻧﮫ ﺑﺎﯾدګډوﻧﮫ ﮐرل ﺷﯽ اوھم ﻧﯾﺎﻟګﯥ ﭘﮫ داﺳﯽ ﻗورﯾﮫ ﮐﯥ وروزل ﺷﯽ ﭼﯥ‬
‫دﺣﺷراﺗودﺣﻣﻠﯥ ﻧﮫ ﺧوﻧدی وی اوﻣﺧﺗﻠﻔووﺧﺗوﮐﯥ ﭘﮫ ﻧﯾﺎﻟګﭔواوځواﻧووﻧوﺑﺎﻧدې ﺣﺷره ﮐش‬
‫اﺳﺗﻌﻣﺎل ﺷﯽ‪.‬‬
‫دﺳﺗروﺳوځﯾﻧﯽ ﻣﺷﮭوری وﯾروﺳﯽ ﻧﺎروﻏۍ‪،‬دھﻐوی ﻻﺗﯾن ﻧوﻣوﻧﮫ‪،‬اﻧﺗﻘﺎﻟوﻧﮑﯥ ﻋواﻣل اوﻋﻼج ﮐوﻧﮫ‬
‫ﻋﻼج ﮐوﻧﮫ‬ ‫دﻧﺎروﻏۍ‬ ‫ﻧوری‬ ‫اﻧﺗﻘﺎﻟووﻧ‬ ‫ﻣوﻗﻌﯾت‬ ‫دوﯾروس ﻻﺗﯾن ﻧوم‬ ‫دﻧﺎروﻏۍ‬
‫ﭘﮫ وړاﻧدې‬ ‫اﻧﺗﻘﺎﻟﯾدوﻧﮑﯥ‬ ‫ﮐﯥ‬ ‫‪Fawcett‬‬ ‫‪Holmes‬‬ ‫ﻧوم‬
‫ﺣﺳﺎس‬ ‫ﻻری‬ ‫ﺣﺷری‬
‫ﺳﺗروس‬

‫ﻣﺎﻟټﯽ‪،‬ﮐوﭼﻧ ﺳﺎﻟﻣﯽ زﺧﯽ‬ ‫زﺧﮫ اوښﺎخ‬ ‫ﻧﮫ ﻟری‬ ‫ﭘﮫ ټوﻟﮫ ﻧړۍ‬ ‫‪Citrivir‬‬ ‫‪Rimosortis‬‬ ‫ﭘﺗری اﯾزه‬
‫‪۱۰۰/۱‬ﺑرﺧﮫ‬ ‫ی‬ ‫ﭘﯾوﻧداوطﺑﯾﻌ‬ ‫ﮐﯥ‬ ‫‪Psorosis‬‬ ‫‪Sorosis‬‬ ‫ﭘوﺳﺗﮑﯥ‬
‫دﺧﺎوروﺗﯾﻠوﺳره‬ ‫ﭼﮑوﺗری‬ ‫ی ﻻری‬ ‫‪Psorosis‬‬
‫ﯾوځﺎی اﺳﺗﻌﻣﺎﻟول‬ ‫اوﺳﻧﺗري‬
‫ﻣﺎﻟټﮫ‪،‬ﻏټ دﺳﺎﻟﻣﯽ زﺧﯽ‬ ‫زﺧﮫ اوښﺎخ‬ ‫ﻣﻌﻠوم ﻧﮫ‬ ‫ﺑرازﯾل‬ ‫ﺗراوﺳﮫ ﻧدی ﻣﻌﻠوم ﺷوی‬ ‫ﭘﺎڼﮫ‬
‫ﻟﯾﻣو‪،‬ﮐوﭼﻧ اﺳﺗﻌﻣﺎل‬ ‫ﭘﯾوﻧد‬ ‫دی‬ ‫ﻏوﻧﺟوﻧﮑﯥ‬
‫ی‬ ‫‪Leaf curl‬‬
‫ﭼﮑوﺗری‪،‬‬
‫ﺗروﻧﺞ‬
‫دځﯾږوﻟﯾﻣو‪،‬دری‬ ‫ﻣﺎﻟټﻲ‬ ‫زﺧﮫ اوښﺎخ‬ ‫ﻣﻌﻠوم ﻧﮫ‬ ‫ﭘﮫ ټوﻟﮫ ﻧړۍ‬ ‫‪C.pertina‬‬ ‫‪c.pertinoci‬‬ ‫ﮐوﭼﻧﯽ‬
‫ﭘﺎڼﭔزه‬ ‫‪،‬ﮐوﭼﻧﯽ‬ ‫ﭘﯾوﻧد‬ ‫دی‬ ‫ﮐﯥ‬ ‫‪ciao‬‬ ‫‪ao‬‬ ‫ﭘﺎڼﯥ‬
‫ﻧﺎرﻧﺟﺎﻧو‪،‬ﮐوﭼﻧﯽ‬ ‫ﭼﮑوﺗری‬ ‫‪Little‬‬
‫ﭼﮑوﺗروﻧﭔﻠﮫ ﺑوټﯽ‬ ‫‪leaf‬‬
‫اﺳﺗﻌﻣﺎﻟول‬
‫ﻣﺎﻟټﻲ‪،‬ﺳﻧﺗر دځﯾږوﻟﯾﻣو‪،‬دری‬ ‫زﺧﮫ اوښﺎخ‬ ‫ﺳﭘږی‬ ‫ﭘﮫ ټوﻟﮫ ﻧړۍ‬ ‫‪C.viatoris‬‬ ‫‪R.viatoris‬‬ ‫ژرﻣړﯾﻧﯽ‬
‫ﭘﺎڼﭔزه‬ ‫ي‪،‬ﻧﺎﻧﺟﺎن‬ ‫ﭘﯾوﻧد‬ ‫‪Quick‬‬
‫ﻧﺎرﻧﺟﺎﻧو‪،‬ﮐوﭼﻧﯽ‬ ‫اوﮐوﭼﻧﯽ‬ ‫‪decline‬‬
‫ﭼﮑوﺗروﻧﭔﻠﮫ ﺑوټﯽ‬ ‫ﭼﮑوﺗری‬
‫اﺳﺗﻌﻣﺎﻟول‬
‫دری ﭘﺎڼﭔزه ﺳﺎﻟﻣﯽ زﺧﯽ‬ ‫زﺧﮫ اوښﺎخ‬ ‫ﻣﻌﻠوم ﻧﮫ‬ ‫ﭘﮫ ټوﻟﮫ ﻧړۍ‬ ‫‪C.exocort‬‬ ‫‪C.exocorte‬‬ ‫ﭘوﺳﺗﮑﯥ‬
‫ﻧﺎرﻧﺞ‪،‬ﺳﺗرﻧ اوﺗﺧﻣوﻧﮫ‬ ‫ﭘﯾوﻧد‬ ‫دی‬ ‫‪e‬‬ ‫اړوﻧﮑﯥ‬
‫ج‬ ‫‪Exocarti‬‬
‫‪s‬‬
‫ﺳﺎﻟﻣﯽ زﺧﯽ‬ ‫ﺳﻧﺗري‬ ‫زﺧﮫ اوښﺎخ‬ ‫ﻣﻌﻠوم ﻧﮫ‬ ‫ﭘﮫ ټوﻟﮫ ﻧړۍ‬ ‫ﺗراوﺳﮫ ﻧده ﻣﻌﻠوم ﺷوی‬ ‫زاﯾﻠوﭘورو‬
‫اوﺗﺧﻣوﻧﮫ‬ ‫اوﻓﻠﺳطﯾﻧﯽ‬ ‫ﭘﯾوﻧداوﺗﺧﻣو‬ ‫دی‬ ‫ﺳﯾز‬
‫ﻟﯾﻣواوﺗﺎﻧﺟﻠ‬ ‫ﻧﮫ‬ ‫‪Xylopor‬‬
‫و‬ ‫‪osis‬‬
‫ﺳﺎﻟﻣﯽ زﺧﯽ‬ ‫ﻏټ ﻟﯾﻣو‬ ‫زﺧﮫ اوښﺎخ‬ ‫ﻣﻌﻠوم ﻧﮫ‬ ‫ﭘﮫ ټوﻟﮫ ﻧړۍ‬ ‫ﺗراوﺳﮫ ﻧده ﻣﻌﻠوم ﺷوی‬ ‫ژﯾړرګوﻧﮫ‬
‫اﺳﺗﻌﻣﺎل‬ ‫ﮐﻣﮑواټ‬ ‫ﭘﯾوﻧد‬ ‫دی‬ ‫‪Yellow‬‬
‫ﻻﯾﻣﮑواټ‬ ‫‪vein‬‬
‫ﺳﺎﻟﻣﯽ زﺧﯽ‬ ‫ﻣﺎﻟټﮫ‪،‬ﻧﺎرﻧﺞ‬ ‫‪ Toxopt‬زﺧﮫ اوښﺎخ‬ ‫اﻓرﯾﻘﺎ‬ ‫ﺗراوﺳﮫ ﻧده ﻣﻌﻠوم ﺷوی‬ ‫دﻟرګﯽ‬
‫اﺳﺗﻌﻣﺎل‬ ‫‪،‬ځﯾږﻟﯾﻣو‬ ‫ﭘﯾوﻧد‬ ‫‪ra‬‬ ‫اواﺳﺗراﻟﯾﺎ‬ ‫ﻏوټﯽ‬
 ‫‪citridu‬‬ ‫‪woody‬‬
‫‪s‬‬ ‫‪gall‬‬
‫ﺳﻧﺗروډوﻟوﻧ دﺳﺎﻟﻣﯽ زﺧﯽ‬ ‫‪ Geisha‬زﺧﮫ اوښﺎخ‬ ‫ﭘﮫ ټوﻟﮫ ﻧړۍ‬ ‫ﺗراوﺳﮫ ﻧده ﻣﻌﻠوم ﺷوی‬ ‫ﺳټﺎﺳوﻣﺎﻟﻧډ‬
‫اﺳﺗﻌﻣﺎل‬ ‫ه‬ ‫‪ distine‬ﭘﯾوﻧداوﺷﯾره‬ ‫ﻗدی‬
‫اواﻧﺗﻘﺎﻟووﻧﮑوﮐﻧﺗرو‬ ‫‪tissia‬‬ ‫‪Satsuma‬‬
‫ﻟول‬ ‫‪dwarf‬‬

‫دﺳﺗروﺳوﻧﭔﻣﺎﺗودی ﻧﺎروﻏۍ‪:‬‬
‫دﺳﺗروﺳووﯾښﺗﺎن ډوﻟﮫ ﺗﻐذﯾوی ﮐوﭼﭔﻧﯽ ﻧﯾﻠﯥ دﻣﺎﯾﮑروﺳﮑوﭘﯽ ﭼﻧﺟﯾوﭘواﺳطﮫ ﺧوړل ﮐﭔږی اوﻟﮫ ﻣﻧځﮫ ځﯽ‬
‫ﻧﯾﻣﺎﺗودوﻧﮫ دﻧړۍ ﭘﮫ ټوﻟوﺳﺗروس ﻟروﻧﮑوﺳﯾﻣوﮐس ﭘﯾداﮐﭔږی‪،‬ﭘﮫ اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ﮐﯥ دﺳﺗروﺳودﻧﯾﻣﺎﺗودﭘﮫ ھﮑﻠﮫ‬
‫څﯾړﻧﯽ اﺟراﺷوی ﻧﮫ دی ﺧوﭘﮫ ھﻧدوﺳﺗﺎن ﮐﯥ دھﻐوﺷﻣﯾر دﯾرزﯾﺎت دی‪.‬‬

‫ﻧﯾﻣﺎﺗودوﻧﮫ دﺳﺗروﺳوﭘﮫ ‪ ۸۱‬ﺳﭘﯾﺷزوﻧﮫ اووراﯾټﯽ ګﺎﻧوﮐﯥ ﻧﺎروﻏۍ ﺗوﻟﯾدوی اوﭘﮫ ﻟوﮐﺎټواواﻧګوروﮐﯥ ھم‬
‫زﯾﺎت ﻋﻣوﻣﯾت ﻟری‪.‬‬

‫ځﯾﻧﯽ ﻧﯾﻣﺎﺗودی ﻧﺎروﻏۍ ﭘﮫ ﻻﻧدی ډول دی‪.‬‬

‫‪ -۱‬دﺳﺗروﺳوﻣﺧﺗﻠف ﻧﯾﻣﺎﺗودوﻧﮫ‪:‬دﺳﺗروﺳوﮐوﭼﻧﯾوﻧﭔﻠوﺗﮫ دﻧﯾﻣﺎﺗودوﻧودﻣﺧﺗﻠﻔوﺳﭘﯾﺷزوﻧﮫ ﻟﮑﮫ ‪Tylenchulus‬‬

‫‪، P.musicola Cobb، Pratylonchus pratensis Man، somiponotrans Cobb‬‬

‫‪ Hemicycliophora aronaria Raski,‬او‪ Rodopholus similis‬ﭘواﺳطﮫ زﯾﺎﻧﻣﻧﯾږی‪،‬ﭼﯥ ﭘﮫ ټوﻟوﮐﯥ‬

‫ﯾﯽ ﻟوﻣړی ﻧوﻋﮫ ﭘﮫ زﯾﺎﺗﮫ ﭘﯾﻣﺎﻧﮫ ﺗﺎوان اړوی‪.‬‬

‫دﻧﯾﻣﺎﺗودوﻧودژوﻧددوران‪:‬‬

‫ﺑﺎﻟﻐﮫ ښځﯾﻧﮫ ﻧﯾﻣﺎﺗود ﻟﮫ ‪ ۰،۳۵‬څﺧﮫ ﺗر‪ ۰،۴۰‬ﻣﻠﯽ ﻣﺗروﭘوری اوږدواﻟﯽ ﻟری‪.‬ښځﯾﻧﮫ ﻧﯾﻣﺎﺗودﺧﭘل ﺳردﻧﯾﻠوﭘﮫ‬
‫اﻧﺳﺎﺟوﮐﯥ داﺧﻠوی اووروﺳﺗﮫ ﺑرﺧﮫ ﯾﯽ دﻧﯾﻠوڅﺧﮫ دﺑﺎﻧدې ﭘﺎﺗﯽ ﮐﭔږی اوﭘﮫ دی ﺗوګﮫ دځﺎﻧګړوﺟوړښﺗوﻧوﭘﮫ‬
‫واﺳطﮫ دﻧﯾﻠوداﻧﺳﺎﺟودﺧوږواﻟﯽ ﺧوری‪.‬‬

‫ﻧﺎرﯾﻧﮫ ﻧﯾﻣﺎﺗودﭘﮫ ﺳﺎﻟﻣواﻧﺳﺎﺟوﮐﯥ ﻧﮫ ﺷﯽ داﺧﻠﯾدی ځﮑﮫ د‪۳۸۰‬ﻣﺎﯾﮑراﻧﮫ څﺧﮫ ﺗر‪ ۲۴۰‬ﻣﺎﯾﮑراﻧﮫ ﭘوری‬
‫اوږدواﻟﯽ ﻟری‪،‬اوﻟﮫ ‪ ۱۰‬ﻧﮫ ﺗر ‪ ۱۷‬ﻣﺎﯾﮑروﻧﮫ ﺳورﻟری‪.‬‬

‫دﭼﺎﭘﯾ﷼ دﺳﺎﻧﺗﭔګرادﭘﮫ ‪ ۲۴‬درﺟوﺗودوﺧﮫ ﮐﯥ دﻧﯾﻣﺎﺗودوﻧودژوﻧداﻧﮫ دوران ﻟﮫ ‪۶‬څﺧﮫ ‪ ۸‬اوﻧﭔوﭘﮫ ﻣوده ﮐﯥ‬

‫ﺗﮑﻣﯾﻠﯾږی‪،‬دﺳﺗروﺳوﭘﮫ ‪۴‬ﻣﻠﯽ ﻣﺗره اوږده ﻧﯾﻠﮫ ﮐﯥ ‪ ۱۰۸‬ﻧﯾﻣﺎﺗودوﻧﮫ ﻟﯾدل ﺷوی اودﻣﯾوي وﻧﯥ ﻟﮫ ‪ ۱۵‬څﺧﮫ ﺗر‬
‫‪ ۶۰‬ﺳﺎﻧﺗﯥ ﻣﺗروژورواﻟﯽ ﮐﯥ اوه ﺳوه څﻠورﺷﭘﯾﺗﮫ ﻣﯾﻠوﻧﮫ )‪(۷۶۴۰۰۰۰۰۰‬ﻧﯾﻣﺎﺗودﻟﯾدل ﺷوی دی‪،‬ﭘﮫ‬
‫ھرو‪۴۰‬ګراﻣﮫ وﭼوﺧﺎوروﮐﯥ ‪ ۱۲۰۰‬ﻧﯾﻣﺎﺗودوﻧﮫ ﻟﯾدل ﺷوی دی‪.‬ﭘﮫ ھﻧدوﺳﺗﺎن ﮐﯥ دﺧوږوﮐوﭼﻧﯾوﻟﯾﻣوګﺎﻧوﭘﮫ‬
‫ھرو‪۵۰۰‬ګراﻣوﺧﺎوروﮐﯥ ‪۶۷۰۰‬ﻧﯾﻣﺎﺗودوﻧﮫ ﻟﯾدل ﺷوی دی‪.‬‬
‫ﻧﯾﻣﺎﺗودوﻧﮫ ﭘﮫ ﭘراﺧﮫ اﻗﻠﯾﻣﯽ ﺷراﯾطوﮐﯥ ژوﻧد ﮐوﻻی ﺷﯽ اودھﻐوی دډﯾری ښﯽ ودی ﻟﮫ ﭘﺎره دﺳﺎﻧﺗﭔګراد ﻟﮫ‬
‫‪ ۲۵‬څﺧﮫ ‪ ۳۱‬درﺟوﺗودوﺧﮫ ﺗﮫ اړﺗﯾﺎ ده‪.‬‬

‫دﻧﯾﻣﺎﺗودوﻧوﻻروادﺳﺎﻧﺗﭔګرادﻟﮫ ‪ ۳۵‬درﺟوڅﺧﮫ ﭘﮫ ﻟوړه ﺗودوﺧﮫ ﭘﮫ ﻧﯾﻠوﮐﯥ ﻧﮫ ﺷﯽ داﺧﻠﯾدی‪.‬اوﭘﮫ وﭼواﻟﯽ ﮐﯥ‬

‫ﻧﯾﻣﺎﺗودوﻧﮫ ژرﻣری‪.‬ﺧوﭘﮫ ﺗﺎزه اوﺑوﮐﯥ دھﻐوی ﻻروا اوﻧﺎرﯾﻧﮫ ﺗر‪ ۹‬ﻣﯾﺎﺷﺗوﭘوری ژوﻧد ﮐوﻟﯽ ﺷﯽ‪.‬‬

‫دﯾﺧﭼﺎل دﺳﺎﻧﺗﭔګراﯾدﭘﮫ ‪ ۸‬درﺟوﮐﯥ ښځﯾﻧﮫ ﻧﯾﻣﺎﺗود دﯾوی اوﻧﯥ اوﻧﺎرﯾﻧﮫ ﻧﯾﻣﺎﺗوداوھګﯽ ﺗر‪۴‬اوﻧﭔوﭘوری‬
‫ژوﻧدی ﭘﺎﺗﯽ ﮐﯾدﻟﯥ ﺷﯽ‪.‬دﺳﺗروﺳوﭘﮫ ﻧﺎروﻏوﺧﺎوروﮐﯥ ﻧﯾﻣﺎﺗودﺗر ‪ ۴‬ﮐﺎﻟوﭘوری ھم ژوﻧدی ﭘﺎﺗﯽ ﮐﯾدﻟﯥ ﺷﯽ‪.‬‬

‫ﻧﯾﻣﺎﺗودوﻧﮫ دﺧﺎوری ﭘﮫ ‪ ۳،۳‬ﭘﯽ اچ ﻧﮫ ﻧﯾوﻟﯽ ﺗر‪ ۴،۹‬ﭘﯽ اچ ﭘوری ژوﻧد ﮐوﻟﯽ ﺷﯽ اوﻟﮫ ‪۵‬ﭘﯽ اچ څﺧﮫ ﭘﮫ‬
‫ﻟوړﭘﯽ اچ ﮐﯥ ډﯾره ښﮫ وده ﮐوی ﭼﯥ دﺧﺎوری ﻧوﻣوړی ﭘﯽ اچ دﺳﺗروﺳودوﻧوﻟﮫ ﭘﺎره ھم ﺧورا ﻣﻧﺎﺳب‬
‫ښﮑﺎری‪.‬‬

‫ﺳﺗروﺳوﺗﮫ دﻧﯾﻣﺎﺗودوﻧوزﯾﺎن اړوﻧﮫ‪:‬‬

‫ښﺎﯾﯽ ﻧﯾﻣﺎﺗودوﻧﮫ دﺳﺗروﺳودﻧﯾﻠوﭘوﺳﺗﮑﯥ زﺧﻣﯽ ﮐړی‪،‬دﺧوړوﭘﮫ وﺧت ﮐﯥ ﻟﮫ ﻧﯾﻠوڅﺧﮫ ﻣﻌدﻧﯽ ﻋﻧﺎﺻر‬

‫راﺧﻠﯽ اودﻧﯾﻠوﭘﮫ وده اووظﯾﻔﮫ ﮐﯥ ﺧﻧډﺷﯽ اوﭘﮫ ﭘﺎﯾﯽ ﮐﯥ ﭘﮫ وﻧوﮐﯥ زھری ﻣرﮐﺑﺎت ﭘﯾﭼﮑﺎری ﮐوی‪.‬‬

‫ځواﻧﮫ ښځﯾﻧﮫ ﻧﯾﻣﺎﺗوددﻧﯾﻠودﭘرﯾﻧﮑﭔﻣﺎ ﺣﺟروﺗرﻣﻧځ ﺳﺎﺣﮫ ﮐﯥ ﺧﭘل ﺳرداﺧﻠوی ﭘرﺗﮫ ﻟﮫ دی ﭼﯥ ﻧوﻣوړی‬

‫ﺣﺟری ژوﺑﻠﯽ ﺷﯽ ﯾوڅﮫ ﻣوده ھﻠﺗﮫ اﺳﺗراﺣت ﮐوی اوﺑﯾﺎ ﺧﭘل ﺳرﺗﮫ ﻧژدی ﺣﺟری زﺧﻣﯽ ﮐوی اوﻧوﻣوړی‬
‫ﺣﺟری اﺑﯽ ﯾﺎ اﺳﻣﺎﻧﯽ رﻧګ ﻏوره ﮐوی ﭼﯥ ښﺎﯾﯽ دﻧﯾﻣﺎﺗوددزھری ﻣوادوﻟﮫ اﻣﻠﮫ اوﺳﯽ‪.‬وروﺳﺗﮫ ﺑﯾﺎ دﻧﯾﻠود‬
‫ﺣﺟرودﯾواﻟوﻧﮫ ﺷﻠﯾږی دﺣﺟروﻣﺣﺗوﯾﺎت ﺧﺎرﯾﺟﯾږی ﭼﯥ ﭘﮫ ﻧﺗﯾﺟﮫ ﮐﯥ ددوھم ﻋﺎﻣل ﯾﻌﻧﯽ ﻓﯾوزارﯾم ﻓﻧګس‬
‫دﺣﻣﻠﯥ ﻟﮫ ﭘﺎره زﻣﯾﻧﮫ ﺑراﺑرﯾږی اوﭘﮫ دی ﺗوګﮫ دﺳﺗروﺳوﻧﭔﻠوﺗﮫ ﺗﺎوان رﺳﯾږی‪.‬‬

‫ﭼﭔری ﭼﯥ ﺧﺎوری اﻟﮑﻠﯽ وی ﻧوﻧﭔﻣﺎﺗودوﻧﮫ دﺳﺗروﺳوﭘﮫ وﻧوﮐﯥ دﺟﺳﺗواوﻣﺳوﮐﻣواﻟﯽ ﻣﻧځﺗﮫ راوړی ﭼﯥ‬
‫دﺗﻐذﯾﯽ ﭘﮫ وﺧت ﮐﯥ ھﻐوی ﻟﮫ ﻧﯾﻠوڅﺧﮫ اﺧﻠﯽ‪.‬‬

‫ﭼﯥ داﺑل ډول ﺗﺎوان اړوﻧﮫ ده څﯾړﻧﯽ څرګﻧدوی ﭼﯥ د‪ ۱۹‬ﻣﯾﺎﺷﺗوﻟﮫ ﭘﺎره ﭘﮫ ﻧﯾﻣﺎﺗودوﻧواﺧﺗﮫ دﻣﺎﻟټوﭘﮫ وﻧوﭘﮫ‬
‫ﺳﻠوﮐﯥ ‪ ۵۰‬ﺑرﺧﯽ دﺳﺎﻟﻣوﭘﮫ ﭘرﺗﻠﮫ ﻟږه وده ﮐړی وه‪.‬اودﺗﻧوﻗطرﯾﯽ ﭘﮫ ﺳﻠوﮐﯥ ‪ ۳۵‬ﺑرﺧﯽ ﻟږوی‪.‬ﭘﮫ ھﻣدی‬
‫ﺗرﺗﯾب دﻟﺳوﻣﯾﺎﺷﺗواﺧﺗﮫ واﻟﯽ ﭘﮫ ﻣوده ﮐﯥ ﭘﮫ ﻧﯾﻣﺎﺗوداﺧﺗﮫ وﻧوﭘﮫ ﺳﻠوﮐﯥ ‪ ۴۳،۴‬ﺑرﺧﯽ دﺳﺎﻟﻣووﻧوﭘﮫ ﭘرﺗﻠﮫ ﻟږه‬
‫وده وﮐړی‪،‬اودﻧﯾﻠوﭘﮫ وده ﮐﯥ ﭘﮫ ﺳﻠوﮐﯥ ‪ ۴۰‬ﺑرﺧﯽ ﮐﻣواﻟﯽ راځﻲ‪.‬‬

‫دﻧﯾﻣﺎﺗودﭘواﺳطﮫ ﻋﻣوﻣﯽ راﻣﻧځﺗﮫ ﮐﭔدوﻧﮑﯥ ﻧښﻲ‪:‬‬

‫ﻧﯾﻣﺎﺗود دﺳﺗروﺳووﻧﯥ ﻧﮫ ﺷﯽ ﻣړی ﮐوﻟﯽ‪،‬دﻧﯾﻣﺎﺗودی ﻧﺎروﻏۍ ﻟﻣړی ﻧښﮫ دﺳﺗروﺳوﭘﮫ وﻧوﮐﯥ دﻣﻌدﻧﯽ‬
‫ﻋﻧﺎﺻروﮐﻣواﻟﯽ څرګﻧدوی‪،‬ﭘﺎڼﯥ ﻏﯾرﻧورﻣﺎل اوﯾوڅﮫ ژﯾړی ﮐوﭼﻧﯽ وی‪،‬دﻧودوڅوﮐﯥ ﻣړی ﮐﭔږی‪،‬دﻣﯾوي‬
‫ﺟﺳﺎﻣت ﮐوﭼﻧﯽ اوﺧﺎص ډول ﯾﯽ ﻟﮫ ﻣﻧځﮫ ځﯽ‪.‬‬

‫ﭘﮫ ﻧﯾﻣﺎﺗودواﺧﺗﮫ دﺳﺗروﺳودوﻧوﻧﭔﻠﯥ ﺗﯾﺎره رﻧګ ﻟری اوﻓرﻋﯽ ﻧﯾﻠﯥ ﻟﻧډی‪،‬ﭘړﺳﯾدﻟﯽ اوﻏﯾرﻣﻧظم ﺷﮑل ﻟری‪.‬‬
‫دﺧﺎوروﻟوټﯽ ﭘﮫ ﮐوﭼﻧﯾوﻧﭔﻠوﭘوری ﻧښﺗﯽ وی ځﮑﮫ ﭼﯥ دﻧﯾﻣﺎﺗودوﻧوھګﯽ ﭘﮫ ﯾوﺟﻼﺗﯾﻧﯽ ﻣﺎده ﮐﯥ ﻧﻐښﺗﯽ وی‪.‬‬
 ‫ﮐﻠﮫ ﭼﯥ ﭘﮫ ﻧﯾﻣﺎﺗوداﺧﺗﮫ ﻧﯾﻠﯥ ډﯾری ژوﺑﻠﯽ ﺷﯽ ﻧوﺑﯾﺎ دھﻐوی څﺧﮫ دﺧﺎوروښوﯾدوﭘﮫ وﺧت ﮐﯥ ﭘوﺳﺗﮑﯥ‬
‫ﺟﻼﮐﭔږی‪.‬‬

‫دﻧﯾﻣﺎﺗودوﻧوﻋﻣوﻣﯽ ﻋﻼج ﮐووﻧﮫ‪:‬‬

‫دﻧﯾﻣﺎﺗودوﻧودﻣﺧﻧﯾوي اوﻋﻼج ﻟﮫ ﭘﺎره ﺑﺎﯾد ﻻﻧدی ﺷﯾﺎن اﺟراﺷﯽ‪.‬‬

‫‪ – ۱‬ﺑﺎﯾدﭘﮫ ﻧﯾﻣﺎﺗوداﺧﺗﮫ وﻧﯥ ډﯾری ﻟږی ﺧړوﺑﯽ ﺷﯽ ځﮑﮫ ﭼﯥ ﻧﯾﻣﺎﺗودوﻧﮫ ﭘﮫ وﭼﮫ ﺧﺎوره ﮐﯥ ژوﻧدﮐوﻟﯽ ﻧﮫ‬
‫ﺷﯽ‪.‬‬

‫‪ -۲‬ﻧﺑﺎﺗﯥ ﺗﻧﺎوب دﻧﯾﻣﺎﺗودﻧوﭘﮫ ﻣﺧﻧﯾوي ﮐﯥ ډﯾراﺛرﻧﮫ ﺷﯽ ﮐوﻟﯽ‪.‬‬

‫‪ – ۳‬ﺑﺎﯾددﺳﺗروﺳوﺑﺎغ ﭘﮫ داﺳﯽ ځﺎی ﮐﯥ ﺟوړﺷﯽ ﭼﯥ ﭘﺧواھﻠﺗﮫ ﺳﺗروس ﻧﮫ وی روزل ﺷوی اوﯾﺎ ﺧﺎوری‬
‫ﯾﯽ ﻧﯾﻣﺎﺗود وﻧﮫ ﻟری‪.‬‬

‫‪ -۴‬دﺳﺗروﺳوﺑوزﻏﻠﯽ ﺑﺎﯾد ﻧﯾﻣﺎﺗود وﻧﮫ ﻟری‪.‬ددی ﻟﮫ ﭘﺎره ﭼﯥ دﺑوزﻏﻠﯽ ﻧﯾﺎﻟګﯥ ﻟﮫ ﻧﯾﻣﺎﺗودو ﻧﮫ ﺧﻼص ﺷﯽ‬
‫ﺑﺎﯾدﭘﺧواﻟﮫ دی ﭼﯥ ﭘﮫ ﺑﺎغ ﮐﯥ وﮐرل ﺷﯽ دھﻐوی ﻧﯾﻠﯥ د‪ ۲۵‬دﻗﯾﻘوﻟﮫ ﭘﺎره دﺳﺎﻧﺗﯥ ګرﯾدﭘﮫ ‪ ۴۵‬درﺟوﺗودواوﺑو‬
‫ﮐﯥ ﻏوټﮫ ﺷﯽ‪.‬‬

‫‪ -۵‬ﮐﮫ ﭼﭔری ﭘﮫ ﻧﯾﻣﺎﺗودی ﺧﺎوروﮐﯥ ﻧﯾﻣګﺎن ﭼﯥ ﭘﮫ ﺳﻠوﮐﯥ ‪ ۶۰‬ﺑرﺧﯽ ﻓﻌﺎﻟﮫ ﻣﺎده وﻟری اﺳﺗﻌﻣﺎل ﺷﯽ ﻧوښﮫ‬
‫ﻧﺗﯾﺟﮫ ورﮐوی‪.‬‬

‫‪-۶‬ﻣﻘﺎوﻣت ﻟروﻧﮑﯥ ﻧﯾﻠﮫ ﺑوټﯽ ﻟﮑﮫ دری ﭘﺎڼﭔزه ﻧﺎرﻧﺞ اوﻧور اﺳﺗﻌﻣﺎل ﺷﯽ‪.‬‬

‫دﻧﯾﻣﺎﺗودوﻧودﺟﻣﻠﯽ ځﯾﻧﯽ ﭘﮫ ﻻﻧدی ډول دی‪.‬‬

‫زﺧﻣﯽ ﮐووﻧﮑﯥ ﻧﯾﻣﺎﺗود‪: Lesion Nematode‬‬

‫داﻧﯾﻣﺎﺗود د‪ Pratylenchus‬دﺟﯾﻧس ﻣرﺑوط دی ﭘﮫ دی ﺟﯾﻧس ﮐﯥ دﻧﯾﻣﺎﺗود ‪ ۹‬ﻧوﻋﯽ ﺳﺗروﺳو‬

‫ﺗﮫ زﯾﺎن اړوی اﻣﺎ ‪ P.vulnus، P.barchyurus‬او‪ P.coffeae‬زﯾﺎت زﯾﺎن اړوی‪ ،‬ځوان‬
‫وﻧﯥ ﭼﯥ د‪ P.coffeae‬ﭘواﺳطﮫ اﺧﺗﮫ ﺷﯽ ټﯾټ ﻗدی ﭘﺎﺗﯽ ﮐﭔږی اوﻣﯾوه داری وﻧﯥ ﻧﺎزﮐﯥ‬
‫ﻣﯾوي اوﭘﺎڼﯥ ﯾﯽ ﮐوﭼﻧﯽ وی‪.‬‬
‫دزﺧم ﻧﯾﻣﺎﺗودﭘﮫ ټوﻟوﺣﺎﻻﺗوﮐﯥ ﻓﻌﺎل وی‪،‬دا‪ Endoparasite‬دی اود‪ Root‬ﭘﮫ ‪ Cortex‬ﻟﮫ‬
‫ﭘﺎﺳﮫ ﺗﻐذﯾﮫ ﮐوی‪.‬‬
 ‫ﻧښﯥ‪:‬‬
‫ﻧﯾﻣﺎﺗوداﻏﯾزه داده ﭼﯽ ﭘﮫ رﯾښوزﺧﻣوﻧﮫ ﻣﻧځﺗﮫ راوړی ﮐوم ﭼﯽ دﺑﺎراﻧﯽ څﺎڅﮑوﭘﮫ ډول ښﮑﺎره‬
‫ﮐﯾږی دﻏﮫ ﺳﺎﺣﯽ وروﺳﺗﮫ زﯾړﮐﯾږی اوﺑﯾﺿوی ﺷﮑل ﻏوره ﮐوی اودﻧﯾﻣﺎﺗوددزﯾﺎﺗﯽ ﺗﻐذﯾﮫ ﭘﮫ‬
‫ﺻورت ﮐﯽ ﺗورﻧﺻواری داﻏوﻧﮫ راﻣﻧځﺗﮫ ﮐﯾږی ددوه ﯾﺎڅﻠوروھﻔﺗووروﺳﺗﮫ ﻧﮑروﺗﯾﮑﯽ‬
‫داﻏوﻧﮫ راﻣﻧځﺗﮫ ﮐﯾږی اودﻧﺑﺎت دﻏذاﯾﯽ ﻣوادواﻧﺗﻘﺎل ﮐﯽ ﺧﻧډواﻗﻊ ﮐوی اوﻧﺑﺎت ﻧری اووده ﯾﯽ‬
‫ﮐﻣزوری وی اوﻧﺑﺎت ﭘﮫ اﺳﺎﻧﮫ ﺳره دځﻣﮑﯽ څﺧﮫ اﯾﺳﺗل ﮐﯾدی ﺷﯽ اوﭘﺎڼﯽ زﯾړواﻟﯽ راﻣﻧځﺗﮫ‬
‫ﮐوی‪.‬‬

‫ﻋﺎﻣل‪:‬داﯾوداﺧﻠﯽ ﺣرﮐت ﮐووﻧﮑﯽ ﻧﯾﻣﺎﺗوددی )‪ (Migratory endoparasite‬دی‪.‬‬

‫طﺑﻘﮫ ﺑﻧدی‪:‬‬
‫‪Kingdom:Animal‬‬

‫‪Phylum:Nematoda‬‬

‫‪Class:Secernentea‬‬

‫‪Order:Tylenchida‬‬

‫‪Family:Pratylenchidae‬‬

‫‪Genus:Pratylenchus‬‬

‫دﻋﺎﻣل دژوﻧد دوران‪:‬‬

 ‫‪ P.penetrans‬دورځﯽ ﯾوﯾﺎدوه ھګۍ اﭼوی د‪ ۳۵‬ورځوﻟﮫ ﭘﺎره ﭘﮫ زﯾﺎﺗﮫ اﻧدازه ‪ ۶۸‬داﻧو‬
‫ﭘوری رﺳﯾږی ھګۍ ﭘﮫ ﮐﻠﺳﺗراوﻟﯾن ﮐﯽ درﯾښﯽ اوﺧﺎوره ﭘﮫ ﺷﺎوﺧواﮐﯽ اﭼوی‪.‬وروﺳﺗﮫ ﻧوی‬
‫ﺑﭼﯽ ﭘﮫ ‪ ۳۰‬ﺳﺎﻧﺗﯽ ګرﯾد ﮐﯽ ﭘﮫ ‪ ۹‬ورځوﮐﯽ او‪۱۵‬ﺳﺎﻧﺗﯽ ګرﯾدﮐﯽ ﭘﮫ ‪ ۲۵‬ورځوﮐﯽ داﺳﺗراﺣت‬
‫دوره ﺗﯾروی‪.‬‬
‫ﻣﺧﻧﯾوی‪:‬‬
‫د‪ Trichoderma harzinum‬ﯾﺎھم د‪ Bacillus penetrans‬ﺳره دﺗﺧﻣوﻧوﻣﻌﺎﻣﻠﮫ ﮐول‪.‬‬