St.

Ferdinand College
Cabagan Campus
Centro, Cabagan, Isabela
Tel./FAX. No. (078) 636-3221

Filipino 12
Ikalawang Markahan

Pangalan:_______________________________________ Petsa:____________
Taon at Seksiyon:__________________________________

LC1: Pagsulat ng Posisyong Papel

Mga Layunin sa Pag-aaral:

1. Napagsusunod-sunod ang mga hakbang sa pagsulat ng posisyong papel
(CS_FA11/12PU-0d-f-92)
2. Nakasusulat ng organisado, malikhain, at kahika-hikayat na posisyong papel
(CS_FA11/12PU-0p-r-94)

Gawain 1: Panimula at Pagganyak

Ano-ano ang natatandaan mo tungkol sa pangangatwirang natalakay ninyo nang ilang beses
sa mga nakaraang aralin sa Filipino? Ibahag ang iyong nalalaman gamit ang Frayer
Concept Model Organizer.

Kahulugan Mga Katangian

Mga Halimbawa Mga Hindi Halimbawa

Gawain 2: Pagtatalakay
https://docs.google.com/presentation/d/1eqLZbf1xleuMS5tFnPV__E8vdd8MngZFBQ
vTrUyvVb4/edit?usp=sharing

POSISYONG PAPEL
Ang posisyong papel ay mahalagang gawaing pasulat na nililinang sa akademikong
pagsulat. Isa itong sanaysay na naglalahad ng opinyon na naninindigan hinggil sa isang
mahalagang isyu patungkol sa batas, akademiya, politika, at iba pang mga larangan.
Karaniwang isinusulat ang isang posisyong papel sa paraang mapanghimok sa mambabasa
upang maunawaan at sang-ayunan nito ang paninindigan ng nagsulat hinggil sa isyung
pinaksa. Sa mag-aaral, isang mabuting pagsasanay ang pagbuo ng posisyong papel sa
pagpapatibay ng paninindigan o pagbuo muna ng paninindigan. Isang proseso rin ang
pagbuo nito ng pagpapahusay sa paglalahad ng mga suportang ideya, pagtitimbang ng
opinyon at katotohanan, at pagsanggi sa mga antitheses o sumasangging mga ideya mula sa
paninindigan ng mga mag-aaral upang magdepensa.
Itinuro ka ng iyong kaklase sa iyong guro kaya ikaw ang napagkamalang naghagis ng balat
ng saging sa sahig upang madulas ang iyong kaklase. Napulot mo ang wallet ng taong
naiinis sa iyo. Iaabot mo sana ito sa kanya. Subalit, pinagbintangan ka niya na ikaw ang
kumuha ng wallet niya.
Ang iyong ama ay dating meyor ng inyon9 bayan na nasangkot sa graft and corruption kaya
nang ikaw ay kumakandidato bilang Kapitan sa inyong komunidad ay inaakusahan ka na
isang magnanakaw.
Layunin ng posisyong papel na mahikayat ang mga mambabasa na magkaroon ng
kamulatan sa argumentong inihahain sa kanila. Ang mga posisyong papel ay karaniwang
isinusulat mula sa pinakasimpleng format tulad ng letter to the editor hanggang sa
pinakakomplikadong academic position paper. Maaaring isagawa ang pagsulat ng
posisyong papel ayon sa isyung ipinaglalaban ng isang indibidwal o organisasyon upang
maiparating ang kanilang mga opinyon at paniniwala o rekomendasyon ukol sa isyu.
Ang mga posisyong papel ay mainam sa mga kontekstong nangangailangan ng detalyadong
impormasyon upang lubos na maintindihan ang pananaw ng isa pang tao. lto ay karaniwang
ginagamit sa pampolitikong kampanya, mga organisasyon ng gobyerno, sa mundo ng
diplomasya, at mga hakbang na naglalayong baguhin ang mga pagpapahalaga ng
komunidad at organizational branding o imahen ng isang samahan o institusyon.

MGA DAPAT ISAALANG-ALANG SA PAGSULAT NG POSISYONG PAPEL

Malayang Salin sa Fllipino ng “How to Write a Position Paper” ni Grace Fleming
1. Pagpili ng Paksa Batay sa Interes
Pumili ng paksa ayon sa iyong interes upang mapadali ang pagpapatibay ng iyong
paninindigan o posisyon. Kinakailangan ang ganito upang sa kabila ng pagiging mahirap ng
pagsulat ay hindi ka mawalan ng gana o panghinaan ng loob dahil gusto mo ang iyong
paksa. Mas malawak din ang nagagawang pananaliksik ng mga datos, opinyon, estadistika,
at iba pang mga anyo ng mga katibayan kapag nasa iyong interes ang paksa dahil nagiging
mas bukas ang isipan sa mga bagong ideya.
2. Magsagawa ng Paunang Pananaliksik
Ang paunang pananaliksik ay kinakailangan upang matukoy kung ang katibayan ay
magagamit upang suportahan ang iyong paninindigan. Maaaring gumamit ng mga datos
mula sa Internet, ngunit tiyaking magmumula ito sa mga mapagkakatiwalaang web site,
tulad ng mga educational site (.edu) ng mga institusyong akademiko at pampananaliksik at
mga site ng gobyerno (.gov), upang mahanap ang mga propesyonal na pag-aaral at mga
estadistika. Mahalaga ring magtungo sa silid-aklatan at gumamit ng mga nailathala nang
mga pag-aaral patungkol sa iyong paksa.
3. Hamunin ang lyong Sariling Paksa
Kailangang alamin at unawain ang kabaligtarang pananaw bukod pa sa nalalaman mo
tungkol sa iyong paksa upang mapagtibay ang iyong kaalaman at paninindigan sa iyong
isusulat na posisyong papel. Alamin ang lahat ng posibleng mga hamon na maaari mong
makuha bilang suporta sa iyong mga pananaw. Dapat harapin at kilalanin sa iyong
posisyong papel ang mga kasalungat na posisyon at gumamit ng mga kontra-argumento
(datos, opinyon, estadistika, at iba pa) upang pahinain ang tindig ng mga ito.
Sa kadahilanang ito, dapat mong maisa-isa ang mga argumento para sa mga kasalungat na
posisyon, ilahad ang mga argumentong ito sa isang obhetibong paraan, at tukuyin kung
bakit hindi tumpak ang mga ito.
Makatutulong din ang pagguhit ng isang linya sa gitna ng isang pirasong papel, ilista ang
iyong mga punto na sang-ayon sa iyong posisyon sa isang bahagi at mga kasalungat na
punto naman sa kabilang bahagi. Pagkatapos ay tayain kung anong posisyon ba talaga ang
mas mahusay.
4. Magpatuloy Upang Mangolekta ng Sumusuportang Katibayan
Matapos matukoy na ang iyong posisyon ay makatitindig na at ang kasalungat na posisyon
(sa iyong opinyon) ay mas mahina kaysa sa iyong sariling posisyon, ikaw ay handa na sa
iyong pananaliksik. Pumunta sa aklatan at maghanap ng mas maraming mapagkukunan ng
datos.
Maaari ding magsama ng opinyon ng isang dalubhasa o eksperto sa paksa (tulad ng mga
doktor, abogado, o propesor). Gayundin ng mga personal na karanasan mula sa isang
kaibigan o miyembro ng pamilya, personal na salaysay ng ibang tao, at iba pa na maaaring
makaantig sa damdamin ng mambabasa.
5. Lumikha ng Balangkas (Outline)
Narito ang isang halimbawa kung paano babalangkasin ang isang posisyong papel:
Ipakilala ang iyong paksa gamit ang maikling paglalahad ng pangkaligirang impormasyon
(background information). Gumawa ng pahayag ng tesis na iginigiit ang iyong posisyon.
Itala ang mga posibleng kasalungat na pananaw ng iyong posisyon.
Ipakita rin ang mga sumusuportang punto ng mga kasalungat na pananaw ng iyong
posisyon.
Pangatwiranang pinakamahusay at.nakatatayo pa rin ang iyong posisyon sa kabila ng mga
inilahad na mga kontra-argumento.
Ibuod ang iyong argumento at muling igiit ang iyong posisyon. Sa pagsulat ng posisyong
papel, ipahayag ang iyong opinyon nang may paninindigan at kasinupan sa impormasyon.
Maging matatag sa paninindigan, subalit panatilihin ang pagiging magalang. Iparating ang
iyong mga punto at patunayan ang mga ito gamit ang mga ebidensiya.

Narito ang halimbawa ng posisyong papel:

18 ng Mayo, 2014
Dr. Patricia Licuanan
Chairperson Commission on Higher Education (CHED)
HEDC Building, C.P. Garcia Avenue
UP Diliman, Quezon City

Mahal na Dr. Licuanan,

Magalang at taos po sa aming puso na idinudulog sa inyong butihing tanggapan ang

posisyong papel na ito ng Kagawaran ng Filipino ng Adamson University, hinggil sa
paggamit ng wikang Filipino bilang wikang panturo sa kolehiyo, at pagkakaroon ng mga
asignaturang Filipino bilang mandatory core course sa kolehiyo. Naniniwala ang aming
kagawaran na dapat gamitin ang wikang Filipino bilang mandatory na wikang panturo sa
12 yunit sa bagong General Education Curriculum (GEC), sapagkat ang wikang Filipino ay
hindi lamang epektibong instrumento sa pakikipagtalastasan kundi mabisang elemento sa
pagpapayaman at pagpapaunlad ng mga kaalaman at kasanayan sa mga asignaturang
gumagamit ng Filipino bilang wikang panturo. Kaugnay nito, nagsisilbing buhay ng bawat
Pilipino upang lubusang makilala ang sariling pagkakakilanlan ng lahi na mapagbuklod
tungo sa pagkakaisa sa kabila ng pagkakaiba-iba at mapahahalagahan ang minanang kultura
ng ating bansa. Bilang karagdagan, naniniwala pa rin kami na mabisang gamit ang Filipino
sa mabilis at mabuting pagkatuto ng mga mag-aaral na may pagpapahalaga na mapaunlad
sa kanilang sarili ang nasyonalismo kung gagamitin ang Filipino sa mga asignatura tulad ng
Agham Panlipunan, Edukasyong Pagpapakatao, Panitikan, Humanidades, at iba pa. Ang
pag-aalis ng Filipino sa akademikong konteksto ay magbubunga ng pagkakawatak-watak sa
kaisipan na lalong maging kolonyalismo ang mentalidad ng mga mamamayang Pilipino at
sisira sa mga kulturang panrehiyon at paglabag sa itinadhana ng Konstitusyon na
binigyang-halaga ni dating Pangulo Manuel L. Quezon. Ang wikang pambansang Filipino
ay mahalagang elemento ng kasaysayan sa daan-daang taong naging bahagi ng himagsikan
noon at ngayon bago makamit ang kasarinlan nang paglaya. Hindi dapat mawala ang
asignaturang Filipino sa kolehiyo. Bagkus, dapat gamitin ito bilang susi sa pambansang
pagkakaisa at pagkakakilanlan sa pamamagitan ng pagpapanatili bilang kurso. Ang pag-
aalis ng asignaturang Filipino sa kolehiyo ay siyang magwawasak sa inihahandang
intelektuwalisasyon ng Filipino tungo sa pagpapauniad at pagpapataas- nito sa antas ng
edukasyon. Naninindigan ang kagawaran na ipatupad ang isinasaad sa 1987 Konstitusyon
Artikulo XIV, Seksyon 6 na nagsasabing ang Filipino ang dapat maging midyum ng
opisyal na komunikasyon at ng sistemang pang-edukasyon, hindi maipatutupad ang atas na
ito kung walang wikang Filipino bilang asignatura sa kolehiyo. Dahil dito, naniniwala ang
kagawaran na gamitin ang wikang Filipino sa lahat ng antas ng edukasyon dahil hindi sapat
ang pagkatuto sa Filipino ng mga mag-aaral na nasa elementarya hanggang senior high
school, kaya marapat lamang na maipagpatuloy ang pagkatuto sa Filipino sa antas kolehiyo.
Hinggil naman sa pagkakaroon ng asignaturang Filipino bilang mandatory core course sa
kolehiyo, sumusuporta kami sa pagkakaroon ng 12 yunit ng asignaturang Filipino na may
multi/interdisiplinaryong disenyo, dahil ito ang magiging batayan na magiging ganap ang
kaalaman at kasanayan ng mga mag-aaral kung madaragdagan ang mga asignatura na
Filipino sa lahat ng antas ng pagkatuto sa kolehiyo. Katulad ng iba pang mga institusyon,
naniniwala kaming tungkulin ng bawat isa na matutuhan ang wikang Filipino hindi lamang
sa kolehiyong nasasakupan nito kundi sa buong rehiyong nasasakupan ng Pilipinas. Tulad
ng iba pang mga institusyon, ang aming pamantasan ay katuwang sa paghubog ng mga
mag-aaral na rnapaunlad ang kanilang kaalaman at kahusayan na magsisilbing puhunan
upang maging mabuting tagapaglingkod sa bansa. Naniniwala kami sa isang makatarungan
at malayang edukasyon. 

Formative Assessment 1
Panuto: Tukuyin kung ang pahayag hinggil sa pagsulat ng posisyong papel ay Tama o Mali.
__________1. Mahalagang gumawa ng balangkas bago pormal na isulat ang posisyong
papel.
__________2. Ang pagpapakilala ng paksa at pagkuha ng interes ng mambabasa ang
pangunahing layunin sa pagsulat ng pagsisimula.
__________3. Ang pagbibigay ng opinyon at katotohanan ay kapwa mahalagang
ebidensiyang magagamit sa pagsulat.
__________4. Ang pangangalap ng impormasyon o pananaliksik ay hindi na gaanong
kailangan sa pagbuo ng suliranin.
__________5. Kailangang mapatunayang mali o walang katotohanan ang mga
counterargument na nakalahad sa sulatin.
__________6. Makapagbibigay na ng matibay na ebidensiya ang pagbibigay ng isang
sanggunian.
__________7. Ang pagbibigay ng plano para sa gawain ay dapat ding isaalang-alang sa
pagbibigay ng kongklusyon.
__________8. Ang pagbibigay ng opinyon ng isang taong may awtoridad o kaalaman
hinggil sa paksa ay nakapagpapatatag ng pangangatwiran.
__________9. Nakabatay sa pananaw at paniniwala ng isang tao ang mga katunayan o
facts.
__________10. Ang thesis statement ay naglalahad ng pangunahing ideya ng isang
posisyong papel.

B. Pagsunod-sunurin ang hakbang sa pagsulat ng posisyong papel.

___Pagbuo ng balangkas ng posisyong papel
___Pagbuo ng thesis statement o pahayag ng tesis
___Pagpapatuloy sa pangangalap ng mga kakailanganing ebidensiya
___Pagsasagawa ng panimulang pananaliksik hinggil sa napiling paksa
___Pagsubok ng katibayan o kalakasan ng iyong pahayag ng tesis o posisyon
___Pagsulat ng posisyong papel
___Pumili ng paksang malapit sa iyong puso

PERFORMANCE TASK
A. Magsaliksik ng isang halimbawa ng napapanahong posisyong papel sa internet.
Suriin ang nasaliksik na halimbawa. Gamitin ang balangkas na RAPS sa gawaing
ito.

(Read) Pamagat ng Nabasang Posisyong Papel

(About) Tungkol Saan ang Posisyong Papel

(Point 1) Punto 1 (Point 1) Punto 1

(Summary) Buod ng Binasang Posisyong Papel

B. Magbigay ng sariling paninindigan.

Ang kakayahang manindigan o tumayo para sa isang paniniwala o katotohanan ay
isa sa mahahalagang katangiang dapat taglayin sa pagsulat ng posisyong papel. nagpapakita
ito ng katatagan at katalinuhan ng isang taong hindi kaagad-agad maaaring mahikayat o
maimpluwensiyahan ninuman.
Maraming mga isyu ngayon ang direktang nakaaapekto sa mga kabataan. Ibigay ang
iyong paninindigan sa ilang mga isyung ito at maglahad ng mga punto kung paano ito
nakatulong o nakatutulong para sa iyong kabutihan. Sa huli ay bumuo ng sariling
kongklusyon kung bakit mahalagang magkaroon ng paninindigan sa buhay.
 1. Paggamit ng tablet o iba pang gadget sa pag-aaral sa halip na aklat sa paaralan
Ang aking paninindigan. . .
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
2. Pagdaragdag ng dalawang taon sa Basic Education (K to 12 Program Senior HS)
Ang aking paninindigan. . .
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
3. Malayang paggamit ng Internet at social media sa pag-aaral at pagpapahayag
Ang aking paninindigan. . .
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

Kailangan kong magkaroon ng paninindigan dahil. . .

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

Sanggunian:

https://docs.google.com/presentation/d/1eqLZbf1xleuMS5tFnPV__E8vdd8MngZFBQvTrU
yvVb4/edit?usp=sharing

Pinagyamang Pluma Filipino sa Piling Larang

Mga Awtor: Ailene Baisa-Julian at Nestor S. Lontoc
 St. Ferdinand College
Cabagan Campus
Centro, Cabagan, Isabela
Tel./FAX. No. (078) 636-3221

Filipino 12
Ikalawang Markahan

Pangalan:_______________________________________ Petsa:____________
Taon at Seksiyon:__________________________________

LC2: PAGSULAT NG REPLEKTIBONG SANAYSAY

(SINING NG PAGLALAHAD)

Mga Layunin sa Pag-aaral:

Nakikilala ang replektibong sanaysay ayon sa layunin, gamit, at katangian
(CS_FA11/12PN-0a-c-90)

Gawain 1: Simulan Natin

Ang sanaysay ay isa sa mga akdang pampanitikang madalas ipabasa at talakayin sa
mga paaralan. Alam kong marami nang sanaysay ang nabasa mo simula nang ikaw ay nasa
ikapitong baitang pa lamang. Alin sa mga sanaysay ang natatandaan o pinakanagustuhan
mo? Ibigay ang iyong kaalaman hinggil dito.
1. Mga ilang sanaysay na ang iyong nabasa/natalakay?
__________________________________________
___________________________________________________________________
_________________
2. Alin sa mga ito ang pinakanagustuhan o natatandaan mo? (Ibigay ang pamagat.)
___________________________________________________________________
_________________
3. Anong uri ng sanaysay ito?
_____________________________________________________________
4. Sino ang sumulat ng sanaysay?
__________________________________________________________
5. Tungkol saan ang sanaysay? (Ibigay ang pinakabuod nito.)
____________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
__________________________________

Gawain 2: Pagtatalakay

May schema ka ba?

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan sa pamamagitan ng pagsasaayos ng
mga nagulong letra.
_______________1. Ang KMAMINEGDO NLUSAIT ay isang uri ng pagsulat na kung
saan ito ay naglalaman ng mga mahahalagang impormasyon, ito ay
ginagamit upang maibahagi nila ang kanilang mga nalalaman sa
ibang tao.
_______________2. Ang YKNOLGOUNK ay dapat magkaroon ng repleksyon o aral na
natutunan ukol sa paksa.
_______________3. Isa sa mga layunin ng isang replektibong sanaysay ay maipabatid ang
mga nakalap na mga impormasyon at mailahad ang mga GSRILIAN
AYIPLOPSIO.
_______________4. Ang PINOYNO naman ay isang pananaw ng isang tao o pangkat na

maaaring totoo pero puwedeng pasubalian ng iba.

_______________5. Ang LARYNDO ay isang talaan ng mga pansariling gawain, mga
repleksyon, mga naiisip at nadrama at kung ano-ano pa.

Balik aral:
Ang akademikong sulatin ay isang uri ng pagsulat na kung saan ito ay naglalaman
ng mga mahahalagang impormasyon, ito ay ginagamit upang maibahagi nila ang kanilang
mga nalalaman sa ibang tao. Ito ay nakabatay sa personal na buhay o di kaya pang –
akademiks at intelektwal ng pangunahing tauhan. Sa pamamagitan ng akademikong
sulatin malalaman natin ang kwento ng bawat tao.
Sa bahaging ito, bigyan naman natin ng atensiyon ang replektibong sanaysay.

Ano nga ba ang repleksyon?

Ang repleksyon ay isang salitang hiram na mayroong tatlong kahulugan. Una, ang
repleksyon ay ang pagtalbog ng isang imahe pabalik sa iyong mata. Halimbawa, “nakita ko
ang aking repleksyon sa salamin.” Ikalawa, maaring mangahulugan ang repleksyon ng
iyong pagiisip nang malalim at malagom. Halimbawa, “nilalagom ko ang mga pangyayari
sa buong araw at nagkaroon ng mga repleksyon sa mga bagay-bagay.” Pangatlo, ang
replekson ay maaaring nangangahulugang pag-uulit o pagbabalik-tanaw.

Ano ang replektibong sanaysay?

Ang replektibong sanaysay ay isang uri ng sulatin na nakasailalim sa anyong
tuluyan o prosa. Ito ay ang pagsusulat na naguugnay sa isang espisipikong paksa at sariling
karanasan ng tao.
Ang replektibong sanaysay ay HINDI dayari o dyornal, bagaman ang mga ito
(dayari at dyornal) ay maaaring gamiting paraan sa pagpoproseso ng mga repleksyon bago
isulat ang repleksyong papel. Ang replektibong sanaysay (o replektibong papel, tinatawag
ding reflective paper o contemplative paper) ay isang pasulat na presentasyon ng kritikal na
repleksyon o pagmumuni-muni tungkol sa isang tiyak na paksa
Pagsusulat itong parang nakatuon ang tingin sa isang salamin at dito
pinakamamadang mabuti para suriin ang larawang nadudoble. Obhektibo ang pananaw
nito. Nilalaanan ang sarili ng distansya at inilalagay sa perspektivong malinaw na masukat
ang sariling pagkato. Tinutuklas dito ang kahalagahan ng mga karanasang nagdaan at ang
mga pangyayaring magaganap sa kasalukuyan sa buhay.

Ano ang mga layunin ng replektibong sanaysay?

Ang pangunahing layunin ng replektibong sanaysay ay iparating ang karanasan ng tao o
ang nahinuhang resulta ukol sa ispesipikong paksa.
Naglalayon din itong maipabatid ang mga nakalap na mga impormasyon at mailahad ang
mga sariling pilosopiya at karanasan ukol dito at kung maaari ay ilalagay ang mga batayan
o talasanggunian.

Mga Katangian ng Replektibong Sanaysay

1. naglalahad ng interpretasyon
2. nagtatalakay ng ibat-ibang aspeto ng karanasan
3. replektib na karanasang personal sa buhay o sa mga binasa at napanood.
4. nangangailangan ng sariling perspektibo, opinyon, at pananaliksik sa paksa.
5. may kaugnayan sa pansariling pananaw at damdamin sa isang partikular na
pangyayari.
 6. tala ng mga kaalaman at kamalayan hinggil sa isang bagay.

Mga Salik sa Pagsulat ng Replektibong Sanaysay

MGA INIISIP AT REAKSYON
Kapag nagsusulat ng repleksyong papel hinggil sa literatura o karanasan, kailangang
maitala ang iyong mga iniisip at reaksyon sa binasa o karanasan
BUOD
Hindi simpleng pagbubuod ng binasa o karanasan ang repleksyong papel. Ito ay
isang malayang daloy ng mga ideya at iniisip.
ORGANISASYON
Ang repleksyong papel ay kailangang maisaayos katulad ng iba pang uri ng pormal
na sanaysay. Tula ng normal na sanaysay, ang replektibong sanaysay ay binubuo ng tatlong
parte, ang simula, gitna, at wakas o kongklusyon.

Proseso sa Pagsulat ng Replektibong Sanaysay

Ikonsidera ang pagkalap ng mga datos at mga bagay na kailangang gamitin.
Gumawa ng balangkas ukol sa mahahalagang punto.
Pagandahin ang panimulang bahagi sa pamamagitan ng paglalahad ng sariling
interpretasyon ukol sa paksa.
Sa simulang bahagi ng teksto, ang manunulat ay magbabahagi ng maikling buod sa paksa,
at pati na rin sa repleksiyong kaniyang isusulat. Maraming manunulat ay maaaring maging
indirekta tungkol sa pangunahing paksa, o sa kung anong parte ng buhay ang kanilang
ibabahagi. Sa kabilang dako, ang isang akademikong manunulat ay direktang ipapaliwanag
kung anong aspeto ng kaniyang buhay ang ibabahagi.
Tukuyin ang mga konsepto at teorya na may kaugnayan sa paksa. Ipaliwanag din kung
paano nagkakaugnay ang iyong sariling karansan at pilosopiya sa paksa.
Sa gitnang bahagi naman, ang manunulat ay nagpapaliwanag kung paano siya nagbago o
kung ano ang natutunan niya. Ang isang mahusay na manunulat ay hindi lamang
magbabahagi kung ano ang kanilang natutunan, sila rin ay magbibigay ng mga
sumusuportang detalye tungkol dito. Halimbawa, kung ang manunulat ay nagtatalakay sa
kung paano maging optimistiko, magbabahagi siya ng mga pilosopiya at teorya nag-udlot
sa kaniya na maging optimistiko.
Ang konklusyon ay dapat magkaroon ng repleksyon o aral na natutunan ukol sa paksa.
Sa huling bahagi ng sanysay, ibubuod ng manunulat kung ano ang naging epekto ng mga
pagbabagong ito sa kaniyang buhay. Maaaring tumingin ang manunulat sa nakaraan, o sa
hinaharap; kung patungo sa hinaharap, maaaring ibahagi ng manunulat kung paano siya
magbabago dahil sa kaniyang mga karanasan; at kung sa nakaraan naman, magbabahagi
naman siya kung ano siya noong nakaraan. Madalas ikukumpara ng manunulat ang
nakaraan at ang hinaharap o ang kasalukuyan upang mabigyang-diin ang pagkakaiba.
Rebyuhin nang ilang ulit ang repleksyon

Mga Konsiderasyon sa Pagsulat ng Replektibong Sanaysay

Ang repleksyong papel ay kailangang maisaayos katulad ng iba pang uri ng pormal
na sanaysay. Kadalasan, ginagamit ang unang panauhan (hal: ako, tayo, kami) sa
replektibong sanaysay dahil nirerekord dito ang mga sariling kaisipan, damdamin at
karanasan. Ito ay uri ng sanaysay kung saan nagbabalik tanaw ang manunulat at
nagrereplek, kung kaya’t nangangailangan ito ng reaksyon at opinyon ng manunulat. Higit
sa lahat, ang repleksyong papel ay nag-aanyaya ng self-reflection o pagmumuni-muni.
Mga iba pang dapat ikonsidera:
Kinakailangan na malinaw na nailahad ang kanyang punto upang maintindihan ng mga
mambabasa.
Bigyan ng pansin ang panahong saklaw ng repleksyon.
Isa hanggang dalawang pahina lamang ang repleksyon.
Inaasahang hindi na magpapaliguy-ligoy ang mga ideya.
Maaaring gumamit ng wikang pormal, o kumbensyonal.
Magbigay ng mga halimbawa o aplikasyong natutuhan sa klase.
Laging isaisip na ito ay gagraduhan batay sa talas ng inyong pagmumuni-muni.
Huwag balewalain ang mga mahalagang tuntunin bagaman ito ay isang personal na gawain.
Ipaloob ang sarili sa micro at macro na lebel ng pagtingin sa mga konseptong tinalakay.
Banggitin ang mga sangguniang ginamit.

Narito ang isang halimbawa ng replektibong sanaysay:

BARRIO DOCTORS
ni Lehar Cambe
---
Sa kasalukuyang panahon marami ang kumukuha ng kursong medisina. Ako ay isa
sa mga estudyanteng nangangarap maging isang propesyonal na dentista. Nangangarap tayo
na magkaroon ng magandang hinaharap sa kukuhanin nating kurso, magkasuweldo ng
malaki o higit kaunti sa sapat upang maging “stable” ang ating pamumuhay, at lalong-lalo
na sa pinansyal na pangangailangan.
Sa panahon natin ngayon hindi tayo mabubuhay kung walang pera, sapagka’t ito na
ang pangunahing pangangailangan ng bawat isa. Nagiging mataas lang naman ang ating
mga pangarap dahil sa paghahangad natin ng magkaroon ng magandang buhay at
magandang trabaho, pero kung ang pagiging makabayan ang pinag-uusapan, talo tayo;
kung mayroon ba tayong ipinapakitang dignidad o integridad pagdating sa ating propesyon
o kursong ginampanan, wala rin tayo. Paano naman ang ating mga mamamayan na walang
sapat na pera para magpagamot o magpa-checkup? Kung ating iisipin ang isang check-up
ay kasing halaga na ng isang linggong pagtustos sa pang araw-araw na pangangailangan at
gastusin.
Noong napanood ko ang maikling palabas na ipinakita ng aming guro, naipakita
nito ang sinseridad at debosyon ng mga doktor sa kanilang propesyon. Naglaan sila ng
panahon para mag “medical mission” sa mga taong may karamdaman; naipakita nila ang
kanilang pagmamahal sa mga maysakit sa pamamagitan ng paggamot ng libre. Sa totoo
lang, ako ay namangha sa kanilang ginawa, dahil sa panahon ngayon bihira nalang ang mga
doktor na gumagawa ng ganon. Marami silang ginagawang sakripisyo at pagtitiis, ngunit
ginagampanan parin nila ang kanilang responsibilidad bilang isang propesyonal sa lipunan
at sa Pilipinas. Sila ang tunay na nagbibigay ng serbisyo sa mamamayan. Para sa akin, isa
silang inspirasyon sa nakararami dahil sa kanilang kakaibang kakayahan pagdating sa
kanilang trabaho. Dahil sa napanood kong ito, nabuksan ang aking isipan na may mga
bagay na dapat akong gampanan para sa kapwa at hindi lamang sa pansariling kaunlaran,
at dapat rin itong maging serbisyo para sa lahat at isaalang-alang ang ikauunlad ng iba.
Bagama’t naghahangad ako ng magandang kinabukasan, trabaho, at buhay ay palagi pa rin
magiging bukas ang aking mga palad para sa mga nangangailangan sa kakahayan ng isang
taong katulad ko.
Hindi ako magiging saradong tao; magiging tapat ako sa aking trabaho at gagawin
ko ang lahat ng aking makakaya upang mabigyan ko ng serbisyo ang mamamayan na hindi
kaya ang sariling gastusin sa paggagamot. Hindi dapat laging pera ang iniisip at
pinoproblema ng isang tao dahil naniniwala ako na kapag gumawa ka ng taos-pusong
kabutihan para sa iba ay susuklian ka ng Diyos ng kakaibang kayamanan.

Formative Assessment 1
Panuto: A. Basahin ang tanong at piliin ang titik ng tamang sagot.
___1. Ang mga sumusunod ay kahulugan ng repleksiyon, maliban sa:
a. pagtalbog ng isang imahe pabalik sa iyong mata. c. pag-uulit o pagbabalik-
tanaw
b. pagiisip ng malalim at malagom d. pagpapahayag ng proseso
___2. Sa bahaging ito ng replektibong sanaysay. ang manunulat ay magbabahagi ng
maikling buod sa paksa, at pati na rin sa repleksiyong kaniyang isusulat.
 a. Wakas b. Gitna c. Simula d. Pamagat
___3. Kadalasan, ginagamit ang __________ panauhan sa replektibong sanaysay dahil
nirerekord dito ang mga sariling kaisipan, damdamin at karanasan.
a. Unang b. ikalawang c. ikatlong d. omniscient
na
___4. Alin sa mga sumusunod ang dapat ikonsidera sa pagsulat ng replektibong sanaysay?
a. Mahaba at maraming pahina.
b. Ipaloob ang sarili sa micro na lebel lamang sapagkat personal ang pagsulat ng isang
repleksiyon.
c. Hindi na kailangang banggitin ang mga sangguniang ginamit.
d. Bigyan ng pansin ang panahong saklaw ng repleksyon.
___5. Ang replektibong sanaysay ay maaari ring tawagin
a. akademikong sulatin b. dayari c. replektibong papel d. dyornal

TAMA O MALI
__________1. Ang paglalahad ay isang detalyado at komprehensibong pagpapaliwanag ng
isang bagay, pook, o ideya.
__________2. Ang paglalahad ay tinatawag na expository writing sa Ingles.
__________3. Ang pangunahing layunin nito ay magpaliwanag nang obhetibo at walang
pagkampi.
__________4. Ito ay nagpapahayg ng isang paninindigan.
__________5. Ito ay nagsasalaysay ng isang kuwento. Ito ay naglalarawan ng isang bagay.
__________6. Madalas na paggamitan ng paglalahad ang pagbibigay-kahulugan, pagsunod
sa panuto, pangulong-tudling, suring-basa, ulat, balita, at sanaysay.
__________7. Ang replektibong sanaysay ay kadalasang nakabatay sa karanasan kaya mula
sa nilalaman nito ay masasalamin ang pagkatao ng sumulat.
__________8. Bahagi ng sanaysay na ito ang mga bagay na naiisip, nararamdaman, at
pananaw hinggil sa isang paksa at kung paano ito nakalikha ng epekto sa
taong sumusulat nito.
__________9. Ito ay nagpapakita ng personal na paglago ng isang tao mula sa isang
mahalagang karanasan o pangyayari.
__________10. Maihahalintulad ito sa pagsulat ng isang journal at academic portfolio.

Sanggunian:

Pinagyamang Pluma Filipino sa Piling Larang

Mga Awtor: Ailene Baisa-Julian at Nestor S. Lontoc
 St. Ferdinand College
Cabagan Campus
Centro, Cabagan, Isabela
Tel./FAX. No. (078) 636-3221

Filipino 12
Ikalawang Markahan

Pangalan:_______________________________________ Petsa:____________
Taon at Seksiyon:__________________________________

LC3: PAGSULAT NG LAKBAY-SANAYSAY

Mga Layunin sa Pag-aaral:

Nakikilala ang lakbay-sanaysay at pictorial essay ayon sa layunin, gamit, at katangian
(CS_FA11/12PN-0a-c-90)
Nakapagsasagawa ng panimulang pananaliksik kaugnay at katangian nito
(CS_FA11/12EP-0a-c-39)

Gawain 1: Panimula at Pagganyak

Ibahagi ang iyong karanasan sa paglalakbay o pamamasyal sa pamamagitan ng pagpuno sa
graphic organizer sa ibaba.

Lugar/Mga Lugar kung saan Petsa ng paglalakbay at mga

nakapaglakbay kasama

Mahalagang Impormasyon o kaalamang nakuha mula sa

paglalakbay
Pagtatalakay
Tatalakayin ng guro ang tungkol sa “Pagsulat ng Lakbay-sanaysay” via Zoom.

Written Work
Panuto: Tukuyin kung TAMA o MALI ang mga pahayag na dapat tandaan sa pagsulat ng
lakbay-sanaysay at pictorial essay.
__________1. Ang pagsulat nito ay dapat na nasa ikalawang panauhan.
__________2. Hindi na mahalagang itala ang petsa at lugar kung saan isinagawa ang
paglalakbay kung gagamitin sa pictorial essay.
__________3. Mahalagang mailahad ang mga realisasyon o mga natutuhan sa pagsulat.
__________4. Hindi kailangang maging organisado, malinaw, at obhetibo sa pagsulat ng
ganitong uri ng sulatin.
__________5. Maaari ding gumamit ng mga tayutay at idyoma sa pagsulat. 
__________6. Kailangang may isang pokus ang bubuoing sulatin.
__________7. Kailangang mailagay o maisama sa sanaysay na bubuoin ang lahat ng
larawang kinunan sa paglalakbay.
__________8. Sa lakbay-sanaysay, makatutulong  nang malaki kung makukunan ng litrato
ang lugar, tao, o pangyayari upang maisama sa bubuoing sulatin.
__________9. Lahat ng larawan sa pictorial essay ay dapat na may kasamang mahabang
caption o paliwanag.
__________10. Kailangang maisaalang-alang ang layunin o dahilan kung bakit at para saan
ang gagawing lakbay-sanaysay o pictorial essay.

Sanggunian:

Pinagyamang Pluma Filipino sa Piling Larang

Mga Awtor: Ailene Baisa-Julian at Nestor S. Lontoc
 St. Ferdinand College
Cabagan Campus
Centro, Cabagan, Isabela
Tel./FAX. No. (078) 636-3221

Filipino 12
Ikalawang Markahan

Pangalan:_______________________________________ Petsa:____________
Taon at Seksiyon:__________________________________

LC4: Pagsulat ng Talumpati

Mga Layunin sa Pag-aaral:

Napagtitibay ang natamong kasanayan sa pagsulat ng talumpati sa pamamagitan ng
napakinggang/binasang halimbawa
(CS_FA11/12PN-0g-i-91)

Gawain 1: Panimula at Pagganyak

Ano-ano ang iyong nalalaman tungkol sa talumpati? Ibahagi ang iyong kaalaman sa
pamamagitan ng pagpuno sa graphic organizer sa ibaba.

Kahulugan at Katangian

Pamagat o Halimbawa ng Talumpating Alam Ko

 Iba Pang Bagay Na Alam Ko Tungkol Dito

Pagtatalakay
ANG PAGSULAT NG TALUMPATI
Ang pagtatalumpati ay isang proseso o paraan ng pagpapahayag ng ideya o kajsipan sa
paraang pasalitang tumatalakay sa isang partikular na paksa. Ito ay karaniwang isinusulat
upang bigkasin sa harap ng mga tagapakimg. Ang tsang talumpating isinulat ay hindi
magiging ganap na talumpati kung ito ay hindi mabibigkas sa harap ng madla. Sa
pangkalahatan, may apat na uri ng talumpati batay sa kung paano ito binibigkas sa harap ng
mga tagapakinig.
l . Biglaang Talumpati (Impromptu)-Ang talumpating ito ay ibinibigay nang biglaan o
walang paghahanda. Kaagad na ibinibigay ang paksa sa oras ng pagsasalita. Ang susi ng
katagumpayan nito ay nakasalalay sa mahalagang impormasyong kailangang maibahagi sa
tagapakinig.

2. Maluwag (Extemporaneous)- Kung ang biglaang talumpati ay isinasagawa nang biglaan

o walang paghahanda, sa talumpating ito, nagbibigay ng ilang minuto para sa pagbuo ng
ipahahayag na kaisipan batay sa paksang ibinigay bago ito ipahayag. Kaya madalas na
outline lamang ang isinusulat ng mananalumpating gumagamit nito.

3. Manuskrito—Ang talumpating ito ay ginagamit sa mga kumbensiyon, seminar. o

programa sa pagsasaliksik kaya pinag-aaralan itong mabuti at dapat na nakasulat. Ang
nagsasalita ay nakadarama ng pagtitiwala sa sarili
sapagkat naisasaayos niya nang mabuti ang kanyang sasabihin. Kailangan ang matagal na
panahon sa paghahanda ng ganitong uri ng talumpati sapagkat ito ay itinatala. Limitado rin
ang oportunidad ng tagapagsalitang maiangkop ang kanyang sarili sa okasyon. Karaniwan
din ay nawawala ang pakikipag-ugnayan ng tagapagsalita sa kanyang tagapakinig dahil sa
pagbabasa ng manuskritong ginawa.

4. Isinaulong Talumpati—lto ay kagaya rin ng manuskrito sapagkat ito ay mahusay ring

pinag-aralan at hinabi nang maayos bago bigkasin sa harap ng mga tagapakinig. May
oportunidad na magkaroon ng pakikipagugnayan sa tagapakinig sapagkat hindi binabasa
ang ginawang manuskrito kundi sinasaulo at binibigkas ng tagapagsalita. Ang isang
kahinaan ng ganitong talumpati ay pagkalimot sa nilalaman ng manuskritong ginawa.
 MGA URI NG TALUMPATI AYON SA LAYUNIN

Sa pagsulat ng talumpati mahalagang makilala ang iba't ibang uri ng talumpati ayon sa
layunin nito. Ang ilan sa mga ito ay ang sumusunod:

l. Talumpating Nagbibigay ng Impormasyon o Kabatiran—Ang layunin ng talumpating

ito ay ipabatid sa mga nakikinig ang tungkol sa isang paksa, isyu, o pangyayari. Dapat na
maging malinaw at makatotohanan ang paglalahad ng datos kayå mahalagang sa pagsulat
nito ay gumamit ng mga dokumentong mapagkakatiwalaan. Ang ilan sa mga halimbawa
nito ay panayam at pagbibigay ng ulat. Makatutulong din ang paggamit ng mga larawan,
tsart, dayagram, at iba pa sa pagsasagawa ng ganitong uri ng talumpati. Pinakakilalang
halirnbawa nito ang talumpati ng mga pinunö ng bansa o ang State-of-the-Nation Address
(SONA).

2. Talumpating Panlibang—Layunin ng talumpating ito na magbigay ng kasiyahan sa

mga nakikinig. Kayâ naman sa pagsulat nito, kailangang lahukan ito ng mga birong
nakatatawa na may kaugnayan sa paksang tinatalakay. Madalas ginagawa ang ganitong
talumpati sa mga salusalo, pagtitipong sosyal, at mga pulong ng mga samahan.

3. Talumpating Pampasigla—Layunin ng talumpating ito na magbigay ng inspirasyon sa

mga nakikinig. Sa pagsulat nito, tiyaking ang nilalaman nito ay makapupukaw at
makapagpapasigla sa damdamin at isipan ng mga tao. Higit na makakamit ang layunin nito
kung ang magsasalita ay handang-handa sa pagsasagawa ng talumpati. Makatutulong ito
upang magingfocused at interesado ang mga nakikinig. Karaniwang isinasagawa ang
ganitong talumpati sa araw ng pagtatapos sa mga paaralan at pamantasan, pagdiriwang ng
anibersaryo ng mga samahan o organisasyon, kumbensiyon, at sa iba pang pagdiriwang na
kagaya ng mga nabanggit.

4. Talumpating Panghikayat—Pangunahing layunin ng talumpating ito na hikayatin ang

mga tagapakinig na tanggapin ang paniniwala ng mananalumpati sa pamamagitan ng
pagbibigay-katwiran at mga patunay. Ilan sa mga halimbawa nito ay ang sermong naririnig
sa mga simbahan, kampanya ng mga politiko sa panahon ng halalan, talumpati sa
Kongreso, at maging ang talumpati ng abogado sa panahon ng paglilitis sa hukuman.

5. Talumpati ng Pagbibigay-galang—Layunin ng talumpating ito na tanggapin ang

bagong kasapi ng samahan o organisasyon. Ginagawa rin ito bilang pagtanggap sa isang
bagong opisyal na natalaga sa isang tungkulin.

6. Talumpati ng Papuri—Layunin ng talumpating ito na magbigay ng pagkilala o

pagpupugay sa isang tao o samahan. Kabilang sa mga ito ang talumpati ng pagtatalaga sa
bagong hirang na opisyal, talumpati ng pagkilala sa isang taong 'namatay na tinatawag na
eulogv, talumpati sa paggagawad ng medalya o sertipiko ng pagkilala sa isang tao o
samahang nakapag-ambag nang malaki sa isang samahan o sa lipunan, at iba pang kagaya
ng mga ito.

MGA DAPAT ISAALANG-ALANG SA PAGSULAT NG TALUMPATI

A. Uri ng mga Tagapakinig

Sa pagsulat ng isang mahusay na talumpati, mahalagang magkaroon ng kabatiran ang

mananalumpati tungkol sa kaalaman, pangangailangan, at interes ng kanyang magiging
tagapakinig. Ayon kay Lorenzo et al. (2002) sa kanilang aklat na Sining ng
Pakikipagtalastasang Pclnlipunan, ang ilan sa dapat mabatid ng mananalumpati sa kanyang
mga tagapakinig ay ang sumusunod:
l. Ang edad o gulang ng mga makikinig—Mahalagang alamin ang edad o gulang ng
nakararami sa mga tagapakinig. Iakma ang nilalaman ng paksa at maging ang wikang
gagamitin sa edad ng mga makikinig. Ang mga batà ay tiyak na hindi tubos na magiging
interesado sa mga paksang pangmatanda, gayundin naman, magiging kabagot-bagot para sa
mga matatanda ang mga paksang patnbata.

2. Ang bilang ng mga makikinig—lmportante ring malaman kung ilan ang mga taong
tnakikinig sa talumpati. Kung maraming makikinig, marami ring paniniwala at saloobin
ang dapat na isaalang-alang ng mananalumpati. Mapaghahandaan nang husto ang talumpati
kung batid ang dami ng makikinig.

3. Kasarian—Madalas magkaiba ang interes, kawilihan, karanasan, at kaalaman ng

kalalakihan sa kababaihan. Nagkakaroon din ng magkaibang pananaw ang dalawa hinggil
sa isang partikular na paksae Mahalagang malaman kung ang pagtitipong pupuntahan ay
binubuo ng kalalakihan, kababaihan, o ng magkahalong kasarian.

4. Edukasyon o antas sa lipunan—Mahalaga ring malaman ang antas ng edukasyon ng

nakararaming dadalo sa pagtitipon at maging ang antas ng kanilang buhay sa lipunan.
Malaki ang kinalaman ng edukasyon sa kakayahan ng mga tagapakinig na umunawa sa
paksa. Kung ang mga makikinig ay kabilang sa masang pangkat, mahalagang gumamit ng
mga salita o halimbawa na akma para sa kanila. Kung ang karamihan naman sa mga
makikinig ay mga edukado at kabilang sa mataas na antas ng lipunan, iba ring pamamaraan
ng pagtalakay ang dapat gamitin sa kanila.

5. Mga saloobin at dati nang alam ng mga nakikinig—Dapat mabatid din kung gaano na
kalawak ang kaalaman at karanasan ng mga nakikinig tungkol sa paksa. Kung may alam na
ang mga tagapakinig tungkol sa paksa, sikaping sangkapan ito ng mga bago at karagdagang
impormasyon upang hindi silá mabagot o mawalan ng interes.

B. Tema o Paksang Tatalakayin

Ang isa pang pangunahing bagay na dapat isaalang-alang sa pagsulat rug talumpati ay ang
tema ng okasyon ng pagdiriwang o pagtitipon ng pagtatalumpatian, Mahalagang matiyak
ang tema ng pagdiriwang upang ang bubuoing talumpati ay may kinalaman sa layunin ng
pagtitipon. Ayon kina Casanova at Rubin (2001) sa kanilang aklat na Retorikang
Pangkolehi.V0' upang higit na maging kawili-wili ang talumpati, dapat makitaan na may
sapat na kaalaman ang mananalumpati hinggil sa paksa. Ang kaalaman niya ay dapat na
nakahihigit sa kanyang tagapakinig. Ito ay nangangahuluean lamang na sa pagsulat ng
talumpati, kailangan ang sapat na paghahanda. pagpaplano, at aaral tungkol sa paksa.
Narito ang mga hakbang na maaaring isagawa sa ng talumpati.

1. Pananaliksik ng datos at mga kaugnay na babasahin- Ito ay maaaring maisagawa sa

pamamagitan ng pagbabasa at pangangalap ng impormasyon sa ensayklopedya, aklat,
pahayagan, magasin. at dyornal. Mula rito ay maaaring kumuha ng mahahalagang datos o
kakailanganing impormasyon tungkol sa paksa kasama ang sanggunian. Maaari ding
magsagawa ng interbyu sa isang taong eksperto sa paksang tatalakayin upang higit na
maging isang taong eksperto sa paksang tatalakayin upang higit na maging makatotohanan
ang nilalaman ng susulating talumpati sa pamamagitan ng pagbanggit ng mga naging
karanasan at nalalaman ng taong kinapanayam.
Magiging mahina ang talumpati kung ito ay salat sa mga datos, walang laman, at
may mga maling impormasyon. Mahalagang isiping higit na mahalaga ang nilalaman ng
talumpati kaysa sa ganda ng boses, husay sa pagbigkas, at mga biswal na tulong sa
presentasyon.
 Sa kasalukuyan, ang Internet ang isa sa pangunahing ginagarmt ng marami sa
pangangalap ng mga datos mula sa mapagkakatiwalaang mga sanggunian, artikulo, aklat, at
iba pang babasahin.

2. Pagbuo ng Tesis—Matapos makapangalap ng sapat na datos o impormasyon, ang

susunod na hakbang na gagawin ay ang pagbuo ng tesis o pangunahing kaisipan ng paksang
tatalakayin. Mahalagang matukoy ang tesis sapagkat dito iikot ang pangunahing mensaheng
ibabahagi sa mga tagapakinig. Ang tesis ang magsisilbing pangunahing ideya kung ang
layunin ng talumpati ay magbigay kabatiran, ito naman ay magsisilbing pangunahing
argumento o posisyon kung ang layunin ng talumpan ay manghikayat, at nagsisilbi naman
itong pokus ng pagpapahayag ng damdamin kung ang layunin ng talumpati ay magtaguyod
ng pagkak,usa ng damdamin ng mga makikinig.

3. Pagtukoy sa mga Pangunahing Kaisipan o Punto—Kapag may tiyak nang tesis para
sa talumpati, maaari nang alamin ng mananalumpati ang mga pangunahing punto na
magsisilbing batayan ng talumpati. Mahalagang mahimay o matukoy ang mahahalagang
bibigyang-pansin upang maging komprehensibo ang susulatin at bibigkasing talumpati.

C. Hulwaran sa Pagbuo ng Talumpati

Isa pa sa mahalagang dapat isaalang-alang sa pagsulat ng talumpati ay gagamiting hulwaran

o balangkas sa pagbuo ng talumpati. Malaki ang epekto ng paraan ng pagbabalangkas ng
nilalaman ng talumpati sap ag-uawan nitong mga tagapakinig. Mahalagang gumamit ng
paraan o hulwarang aakma sa uri o katangian ng mga makikinig. Ayon kina Casanova at
Rubin (2001), may tatlong hulwarang maaaring gamitin sa pagbuo ng talumpati.

l. Kronolohikal na Hulwaran- Gamit ang hulwarang ito, ang mga detalye o nilalajnan ng
talumpati ay nakasalalay sa pagkakasunod-sunod ng pangyayari o panahon. Maaaring
isagawa ang paghahanay ng detalye mula unang pangyayari, sumunod na mga pangyayari,
at panghuling pangyayari. Ang paksa ay maaari ding talakayin sa pamamagitan ng mga
hakbang na dapat mabatid at sundin ayon sa tiyak na pagkakasunod-sunod ng mga ito.

2. Topikal na Hulwaran- Ang paghahanay ng mga materyales ng talumpati ay nakabatay

sa pangunahing paksa. Kung ang paksa ay kailangang hatiin sa mga tiyak na paksa ay
mainam na gamitin ang hulwarang ito. Halimbawa, kung tatalakayin ang kultura ay
maaaring hatiin ito sa espesipikong paksa tulad ng sosyolohiya, antropolohiya, at maging
ang uri ng heograpiyang kinalalagyan ng mga tao. Mainam na gamitin iło upang buo at
malinaw na nauunawaan ng mga nakikinig ang tinatalakay ng paksa.

3. Hulwarang Problema-Solusyon—Kalimitang nahahati sa dalawang bahagi ang

pagkakahabi ng talumpati gamit ang hulwarang ito—ang paglalahad ng suliranin at ang
pagtalakay sa solusyon na maaaring isagawa. Kalimitang ginagamit ang hulwarang ito sa
mga uri ng talumpating nanghihikayat o nagpapakilos.

D. Kasanayan sa Paghabi ng mga Bahagi ng Talumpati

Ang paghahabi o pagsulat ng nilalaman ng talumpati mula sa umpisa hanggang sa matapos

ito ay napakahalaga ring isaalang-alang upang higit na maging mahusay, komprehensibo, at
organisado ang bibigkasing talumpati. Ayon kay Alcmitser P. Tumangan, Sr. et al., may-
akda ng Retorika sa Kolehiyo, ang isang talumpati ay kailangang magtaglay ng tatlong
bahagi.
l. Introduksiyon—lto ang pinakapanimula ng talumpati. Ito ay naghahanda sa mga
nakikinig para sa nilalaman ng talumpati kaya naman dapat angkop ang pambungad sa
katawan ng talumpati. Mahalaga ang isang mahusay na panimula upang:
a. mapukaw ang kaisipan at damdamin ng mga makikinig
b. makuha ang kanilang interes at atensiyon
c. maihanda ang mga tagapakinig sa gaganaping pagtalakay sa paksa
d. maipaliwanag ang paksa
e. mailahad ang balangkas ng paksang tatalakayin
f. maihanda ang kanjlang puso at isipan sa mensahe
Maaaring ang talumpati sa pamamagitan ng pagpapaliwanag sa ginaganap na
okasyon o pagdiriwang, paglalarawan ng isang tanawin o pangyayaring kaugnay sa paksa,
pagbanggit ng isang salawikaing angkop paksa, pagbanggit o paggamit sa sinabi ng isang
tao o awtoridad, pagtatanong tungkol sa isang isyu, pagsasalaysay ng isang kuwentong
nakatatawa, at marami pang iba. Sinasabi ng marami na ang pagpapatawa sa simula ay
nakakukuha ng atensiyon at kawilihan ng mga nakikinig.

2. Diskusyon o Katawan—Dito makikita ang pinakamahalagang bahagi ng talumpati

sapagkat dito tinatalakay ang mahahalagang punto o kaisipang nais ibahagi sa mga
nakikinig. Ito ang pinakakaluluwa ng talumpati. Narito ang mga katangiang kailangang
taglayin ng katawan ng talumpati:

a. Kawastuhan—Tiyaking wasto at maayos ang nilalaman ng talumpati. Dapat na totoo at

maipaliliwanag nang mabisa ang lahat ng kailangang detalye upang maipaliwanag ang
paksa. Kailangang gumamit ng angkop na wika at may kawastuhang pambalarila ang
talumpati.

b. Kalinawan—Kailangang maliwanag ang pagkakasulat at pagkakabigkas ng talumpati

upang maunawaan ng mga nakikinig. Mahalagang tandaan ang sumusunod:

l. Gumamit ng mga angkop at tiyak na salitang mauunawaan ng mga makikinig.

2. Umiwas sa madalas na paggamit .ng mahahabang hugnayang pangungusap.
3. Sikaping maging direkta sa pagsasalita at iwasang magpaligoyligoy sa pagpapahayag ng
paksa.
4. Gawing parang karaniwang pagsasalita ang pakikipag-usap sa mga tagapakinig.
5. Gumamit ng mga halimbawa at patunay sa pagpapaliwanag ng paksa.

c. Kaakit-akit—Gawing kawili-wili ang paglalahad ng mga katwiran o paliwanag para sa

paksa. Sikaping makabuo ng nilalaman na kaugnay sa paksa at gigising sa kaisipan at
damdamin ng mga makikinig. Higit sa Iahat, sikaping mapaniwala ang mga nakikinig sa
mga katotohanang inilalahad ng talumpati.

3. Katapusan o Kongklusyon—Dito nakasaad ang pinakakongklusyon ng talumpati. Dito

kalimitang nilalagom ang mga patunay at argumentong inilahad sakatawan ng talumpati.
Ito ay kalimitang maikli ngunit malaman. Maaaring ilagay rito ang pinakamatibay na
paliwanag at katwiran upang mapakilos ang mga tao ayon sa layunin ng talumpati.

4. Haba ng Talumpati- Ang haba ng talumpati ay nakasalalay kung ilang minuto o oras
ang inilaan para sa pagbigkas o presentasyon nito. Malaking tulong sa pagbuo ng nilalaman
nito ang pagtiyak sa nilaang oras.

Written Work
Panuto: Ibigay ang kahulugan ng mga terminong nakatala sa bawat bilang tungkol sa
pagsulat ng talumpati.
1. Biglaan o Dagli:
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
2. Maluwag na Talumpati:
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
3. Tesis:
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
4. Kronolohikal na Hulwaran:
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
5. Topikal na Hulwaran:
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
6. Introduksiyon:
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
7. Kawastuhan:
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
8. Kalinawan:
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
9. Kongklusyon:
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
10. Pangunahing Punto:
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

Sanggunian:

Pinagyamang Pluma Filipino sa Piling Larang

Mga Awtor: Ailene Baisa-Julian at Nestor S. Lontoc
 St. Ferdinand College
Cabagan Campus
Centro, Cabagan, Isabela
Tel./FAX. No. (078) 636-3221

Filipino 12
Ikalawang Markahan

LC6: Performance Task

Pangalan:_______________________________________ Petsa:____________
Taon at Seksiyon:__________________________________

PERFORMANCE TASK

Panuto: Bumuo ng portfolio ng mga produktong sulatin.

Ngayong alam mo na ang lahat ng bagay na dapat tandaan at gawin sa pagsulat ng
mga akademikong aralin ay handang-handa ka na upang isagawa ang pinal na gawain para
sa aralin na ito. Ngunit bago mo isagawa ang gawaing ito ay mabilis mo munang balikan
ang mga akademikong sulating tinalakay.
 Ang abstrak ay isang uri ng lagom na karaniwang ginagamit sa pagsulat ng mga
akademikong papel tulad ng tesis, papel na siyentipiko at teknikal, lektyur, at mga
report. Ito ay kadalasang bahagi ng isang tesis o disertasyon na makikita sa unahan
ng pananaliksik pagkatapos ng title page o pahina ng pamagat. Ito ang naglalaman
ng pinakabuod ng buong akdang akademiko o ulat. Tinataglay nito ang
mahahalagang elemento o bahagi ng akademikong sulatin tulad ng introduksiyon,
mga kaugnay na literatura, metodolohiya, resulta, at kongklusyon. Naiiba ito sa
kongklusyon sapagkat ito ay naglalaman ng pinakabuod ng bawat bahaging sulatin
o ulat.
 Ang synopsis o buod ay isang uri ng lagom na kalimitang ginagamit sa mga akdang
nasa tekstong naratibo tulad ng kuwento, salaysay, nobela, dula, parabula,
talumpati, at iba pang anyo ng panitikan. Ang buod ay maaaring buoin ng isang
talata o higit pa o maging ng ilang pangungusap lamang. Sa pagsulat ng synopsis,
mahalagang maibuod ang nilalaman ng binasang akda gamit ang sariling salita.
 Ang bionote ay maituturing ding isang uri ng lagom na ginagamit sa pagsulat ng
personal life ng isang tao. Ang bionote ay tala sa buhay ng isang tao na naglalaman
ng buod ng kanyang academic career na madalas ay makikita o mababasa sa mga
journal, aklat, abstrak ng mga sulating papel, web sites, at iba.
 Ang memorandum o memo ay isang kasulatang nagbibigay ng kabatiran tungkol sa
gagawing pulong o paalala tungkol sa isang mahalagang impormasyon, gawain,
tungkulin, o utos. Sa memo nakasaad ang layunin o pakay ng gagawing miting. Sa
pamamagitan nito, nagiging malinaw sa mga dadalo sa pulong kung ano ang
inaasahan mula sa kanila.
 Ang adyenda ang nagtatakda ng mga paksang tatalakayin sa pulong. Ang
pagkakaroon ng maayos at sistematikong adyenda ang isa sa mga susi ng
matagumpay na miting. Napakahalagang maisagawa ito nang maayos at maipabatid
sa mga taong kabahagi bago isagawa ang pulong.
 Ang katitikan ng pulong ay ang opisyal na tala ng isang pulong. Ito ay kalimitang
isinasagawa ng pormal, obhetibo, at komprehensibo o nagtataglay ng lahat ng
mahahalagang detalye ng tinalakay sa pulong. Matapos itong maisulat at
mapagtibay sa susunod na pagpupulong, ito ay nagsisilbing opisyal at legal na
kasulatan ng samahan, kompanya o organisasyon na maaaring magamit bilang
prima facie evidence sa mga legal na usapin, sanggunian para sa mga susunod na
pagpaplano at pagkilos.
 Ang replektibong sanaysay ay isa sa mga tiyak na uri ng sanaysay na may
kinalaman sa introspeksiyon na pagsasanay. Kinapapalooban ito ng pagbabahagi ng
mga bagay na naiisip, nararamdaman, pananaw, at damdamin hinggil sa isang paksa
at kung paano ito nakalikha ng epekto sa taong sumusulat nito. Ang replektibong
sanaysay ay kadalasang nkabatay sa karanasan kaya mula sa nilalaman nito ay
masasalamin ang pagkato ng sumulat.
 Ang lakbay-sanaysay ay tinatawag ding travel essay o travelogue. Ito ay itinuturing
na isang uri ng lathalaing ang pangunahing layunin ay maitala ang mga naging
karanasan sa paglalakbay. Ito aytinatawag ding sanaylakbay kung saan ayon sa
nakaisip nito ay binubuo ng tatlong konsepto; sanaysay, sanay, at lakbay.
 Ang pictorial essay ay isang sulating higit na nakararami ang larawan kaysa sa salita
o panulat. May pagkakataong nakaugnay ito sa isang lakbay-sanaysay lalo na't
karamihan ng lakbay-sanaysay ay may kasamang larawan.
 Ang pagtatalumpati ay isang proseso o paraan ng pagpapahayag ng ideya o kaisipan
sa paraang pasalitang tumatalakay sa isang partikular na paksa. Ito ay karaniwang
isinusulat upang bigkasin sa harap ng tagapakinig.