Grupa funkcyjna[edytuj]

Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania

Grupa funkcyjna – rodzaj podstawnika w związku organicznym, który zmienia jego

właściwości chemiczne i decyduje o sposobie jego reagowania w danej reakcji i
stanowiący podstawę klasyfikacji związku[1][2].
Cząsteczki zawierające określoną grupę funkcyjną reagują w podobny sposób w
danych reakcjach chemicznych (reaktywność tę mogą jednak zmieniać inne grupy
funkcyjne, zwłaszcza znajdujące się w bliskim sąsiedztwie grupy analizowanej).
Znając ogólne zasady, według których reagują dane grupy funkcyjne, można
przewidzieć własności związków je zawierających.
Wybrane grupy funkcyjne:

 grupa karbonylowa (>C=O); zawierają ją inne grupy funkcyjne, np.:

o grupa acylowa (−C(O)R)
 gdy R = CH3: grupa acetylowa (−C(O)CH3, −Ac)
 gdy R = Ph: grupa benzoilowa (−C(O)Ph, −Bz)
o grupa ketonowa (R2C=O), charakterystyczna dla ketonów
o grupa aldehydowa (−CHO), charakterystyczna dla aldehydów
o grupa karboksylowa (−COOH), charakterystyczna dla kwasów
karboksylowych
o grupa estrowa (−COOR), charakterystyczna dla estrów
 grupa iminowa (−C=N−R; pochodna grupy karbonylowej), charakterystyczna dla imin
 grupy alifatyczne
o grupa alkilowa (−R), np. metylowa (−CH3, −Me), etylowa (−CH2CH3, −Et) itd.
o grupa metylenowa (−CH2− lub =CH2)
o grupa etylenowa (−CH2−CH2− lub =CH−CH3)
o grupa alkenowa (−C=CH)
o grupa winylowa, etenylowa (−HC=CH2)
o grupa alkinowa (−C≡CH)
o grupa metinowa (≡CH)
 grupa benzylowa (−CH2Ph)
 grupy aromatyczne
o grupa arylowa (−Ar)
o grupa fenylowa (−Ph)
o grupa fenylenowa (−C6H4−)
 grupy funkcyjne przyłączone poprzez heteroatom
o grupa halogenowa (−X)
o grupa hydroksylowa (−OH), charakterystyczna dla alkoholi i fenoli
o grupa alkoksylowa (−OR), charakterystyczna dla eterów
o grupa tiolowa (merkaptanowa) (−SH), charakterystyczna dla tioli
o grupa sulfidowa (−SR), charakterystyczna dla sulfidów (tioeterów)
o grupa aminowa (−NH2, −NHR, −NR2), charakterystyczna dla amin
o grupa azowa (−N=N−), charakterystyczna dla azozwiązków
o grupa cyjanianowa (−O−C≡N)
o grupa izocyjanianowa (−N=C=O)
o grupa nitrowa (−NO2), charakterystyczna dla nitrozwiązków