Dâru’l-İlim

İslami İlimler Eğitim Müfredatı

www.darulilim.com
facebook.com/darulilimakademi
twitter.com/daruilim
ilimevidernegi@gmail.com

Savaklar cd. Yeniküşat sk. no:15 Edirnekapı - EYÜP/İST.

Tel: (0212) 631 24 43 Fax: (0212) 532 63 01
 İSLAMİ İLİMLER TEDRİSİ
KONUSUNDA İDEALE YÜRÜRKEN
Modern zamanlarda milletimizin, aidiyetleriyle ilişkisini zayıflatan bir değişim
ve dönüşüm sürecine maruz kaldığı malumdur. Bu süreç gün geçtikçe yaşanan
durumu bir “kimlik problemi”ne dönüştürmüş ve milletimizi, fıtrî özelliği olan “tarih
yapma” misyonundan uzaklaştırarak, “tarihe maruz kalma” noktasına sürüklemiştir.

Büyük fotoğraftan yansıyan görüntü bu olmakla birlikte, son dönemde yaşanan

olumlu gelişmeler, suyun aslî mecrasına dönmesi noktasında son derece önemli bir
imkânı işaret etmektedir. Hayatın her alanında tekrar görünür olmaya başlayan ve
insanımızı bir bütün olarak kuşatan kültür ve medeniyet reflekslerimiz, milletimizin
geleceği yeniden şekillendirme yolunda bilinçli ve iradî bir tercihte bulunduğunu
gösteriyor.

Son dönemde yaşanan gelişmeler, millet olarak köklerimizle sahih ve sahici bir
irtibatın nasıl kurulması gerektiği sorusunu gündeme taşımıştır. İslamî ilimler
alanındaki eğitim bu ilişkinin mahiyetini tayin edecek en önemli unsurdur.

Bugüne kadar bu alandaki çalışmaların iki noktada temerküz ettiği dikkat çekiyor:
1. Osmanlı’dan tevarüs edilen medrese geleneğini, bireysel gayretler ve kıt-kanaat
imkânlarla devam ettirmeye çalışan yapılar.
2. İlahiyat fakültelerinde muhteva ve format bakımından ağırlıklı olarak modern bir
görüntü veren eğitim tarzı.
Bu yapılardan ikincisi daha görünür olmakla birlikte ciddiyet, derinlik ve “sıhhat”
noktasında ciddi zaaflar taşıdığı da ehlinin malumudur. İlahiyat fakültelerinde,
kariyer yaptığı ilim dalının temel metinlerine arzu edilir tarzda nüfuz edemediği
halde o ilim dalını ve o sahanın alimlerini yerme, sorgulama ve mahkûm etme
üzerine kurulu müsteşrikvari tavrı benimseyen pek çok akademisyenin varlığı gizli
değil. Geldiğimiz noktada İslamî ilimlerin, onlara hayat veren temel kaynaklarımız
olan Kur’an ve Sünnet’in, dolayısıyla millet olarak bütünüyle “varlık alanımız”ın
tartışma konusu yapılmış olması bu yapının doğurduğu bir neticeden başka bir şey
değildir. Merhum Prof. Dr. Ali Fuat Başgil hocanın tesbiti doğru çıkmış, ilahiyat
fakülteleri “din alimi” yerine “din münekkidi” yetiştiren müesseseler olarak –mutlak
anlamda olmasa bile geneli itibariyle– işlev görür olmuştur.

Medrese geleneğini yürütmeye çalışan girişimlere gelince, ayağını bastığı zemin

doğru olmakla ve o aslî çizginin günümüze ulaştırılmasında son derece saygıdeğer
bir fonksiyon ifa etmiş olmakla birlikte bu yapılar günün talep ve ihtiyaçlarını,
problem ve sıkıntılarını bir bütün olarak doğru okuyamamakla maluldür.
Günümüzde yaşanan durum, İslamî ilimleri, hatta sadece “alet ilimleri” dediğimiz
giriş mahiyetindeki bilgi ve metinleri birer “kalıp” olarak öğrenip ezberlemekle
üstesinden gelinemeyecek kadar derinlikli, çok boyutlu ve karmaşık bir yapıyı
işaret etmektedir. İslam’a yönelik olarak Oryantalist dünyada üretilen “önyargılı”
ve “ithamkâr” bilgiden hemen hiç haberdar olmayan, olsa bile ona mukabelede
bulunacak ve hatta bir “Oksidentalizm” hareketiyle onun silahını kendisine
çevirecek birikim, ihata ve sentezleyici zihin performansından yoksun bulunan bu
yapının da maksadı hasıl etmeyeceği net olarak görülüyor.

Dolayısıyla İslamî ilimler alanında eğitim verecek bir müessesenin, İslam’a, onun
kaynaklarına, tarihine ve inancına yönelik olarak Batı’da üretilen devasa bilgi
birikimiyle hesaplaşabilecek, ilmî alanda bizden önceki kuşakların muhteşem
müktesebatına nüfuz edebilecek donanıma sahip, özgüven problemi olmayan
kadrolar, “alimler” yetiştirmeyi hedeflemesi zorunludur. Zira hem “bize ait” olanı,
hem de “günümüze hakim” olanı gerçek anlamda derinlemesine tanıma/bilme ve
mutlak hakikati modern insanın anlam, bilgi ve duygu dünyasına taşıma misyonu
ancak bu suretle yerine getirilebilir.
 A- SARF VE NAHİV İLMİ

Daru’l-İlim’de Arapçanın kelime yapısıyla il-

gili sarf ilmine dair öncelikli olarak mütesarrif/
çekimi olan isim ve fiil vezinleri/kipleri ezber-
letilir. Bu hususta klasik medrese müfredatının
kaçınılmaz iki risalesi olan “Emsile-Bina” takip
edilir. Bu süreçte öğrenci fiş yöntemiyle1 bir
taraftan Arapça’nın kelime yapısını hazmed-
er, bir yandan da kelime hazinesini genişletir.

Bir sonraki aşamada “Maksud” ve “İzzi” oku-

tulur. Böylelikle kelimelerin gerek çekimleri

ÂLET İLİMLERİ
gerekse de kelimelerde meydana gelen kalb
ve nakillerle ilgili kaideler öğretilir. Bu arada

EĞİTİMİ
çekim farklılıkları göz önünde bulundurularak
her bir baptan illetli ve sahih fiillerden seçilmiş
60 civarında fiil çekimi müzakere saatlerinde
bir üst sınıftaki öğrencilere dinletilir.

Son olarak Sarf ilminin bundan önce görülmüş

meselelerini şematik ve sistematik bir biçim-
de anlatan Birgivî’nin “Kifâyetü’l-mübtedî”
isimli eseri okunur.

Daru’l-İlim’de Arapçanın cümle yapısıyla ilgi-

li nahiv ilmine dair öncelikli olarak İmam Bir-
givî’nin “Avâmil” risalesi okunur. Şematik bir
risale olan Avâmil’deki maddeler ezberletilir.
Bu dönemde basit cümleler seçilerek tahta-
da bolca cümle tahlili yapılır. İzhara geç-
meden önce arada bir basamak olması ve
başka bir ekol görülmesi için İbn Âcurrûm’un
“Ecrûmiyye” risalesi “Tuhfetü’s-seniyye” şerhi
izah edilerek okunur.

4 Dâru’l-İlim İslami İlimler Merkezi

İzhar’da ise nahiv kaideleri öğretilirken “İzhar
Dersleri” isimli kitaptaki Alıştırmalar ve Testler
bölümü alınan derse göre öğrenci tarafından
günübirlik yapılır. Hoca, bu ödevlerin yapılıp
yapılmadığını kontrol eder. Bu dönemde
ayrıca Kur’an meal okumalarında ayetlerin
kelime ve cümle yapısı incelenir. Böylelikle
bilginin pratiği öğrenciye gösterilmiş olur.
İzhar’dan sonra nahiv ilmin gayesi olan
irab meselesi cümle bazında daha iyi an-
laşılsın ve çok kullanılan belli başlı kelimelerin
manası daha iyi anlaşılsın diye İbn-i Hişâm’ın
“Kavâidu’l-irâb” isimli risalesi okutulur.
Sonraki dönemde İbn-i Hişâm’ın “Şerhu Ka-
tri’n-Neda” isimli eseri okutulur. Bu eseri ter-
cih etmemizin sebebi İbn-i Hişam merhu-
mun kaidelere mümkün olduğunca ayet-i
kerimelerden, hadisi şeriflerden ve Arap
şiirinden örnekler getirmesidir. Yani kitapta
geçen misaller, kaideler için kurulmuş cüm-
leler ile değil zaten var olan cümleler üzerin-
den verilir. Ayrıca bu kitabın -hocanın uygun
gördüğü yerden itibaren- ibare çözümünü
talebeler üstlenir. Böylelikle klasik metin oku-
malarında öğrenci ilk adımlarını hoca göze-
timinde atmaya başlar. Bu dönemde ayrıca
hoca her öğrenciye seviyelerine göre kendil-
erinin çözebilecekleri ayrı ayrı ufak Arapça
hikâye kitapları dağıtır ve her öğrenciden
günübirlik bu hikâyeleri dinler. Dönem sonu-
na kadar yoğun bir biçimde sürecek olan bu
hikâye okumaları içerisinde çıkan kelimeler
öğrenci tarafından fişlenir ve ezberlenmesi
1
Ufak karton kağıtların bir yüzüne Arapça diğer yüzüne
Türkçe olmak üzere ayrı ayrı köklerden yüzlerce fiil ve isim
yazılır. Bu yazım da öğrenciler tarafından yapılır. Şöyle ki
hoca her gün müzakere vakitlerinde her bir öğrenciye
Türkçe ve Arapça karışık olarak ayrı ayrı fiiller ve isimler
verir. Hoca tarafından verilen kelimeler eğer Arapça
ise Türkçesi, eğer Türkçe ise Arapçası talebe tarafından
çözülerek kartonlara geçirilir ve hoca masasında duran
sağlanır. Bu sayede öğrencinin kelime hazin-
esi genişler. Ve bu çalışma hoca tarafından
dosyalanır.
Üçüncü senede İbni Mâlik’in nahive dair bin
beyitlik meşhur menzum eserinin İbn-i Akîl
tarafından yapılan şerhi “Şerh-u İbn-i Akîl
alâ Elfiyyeti İbn-i Mâlik” ders kitabı olarak
takip edilir. Bu şerh ibaresinin ve konu an-
latımının kolaylığı ve nahve dair cami bir
eser oluşu hasebiyle çok faydalı bir eserdir.
İki ciltlik büyük bir eser olan bu kitap bir sene
zarfında tamamen bitirilir. Şöyle ki öncelikle
birinci cilt hoca tarafından tüm nazım ve
şerhin metni okunarak bitirilir. Bu dönemde
talebeler aynı zamanda bir gün öncesinden
o derse hazırlanır. İkinci cilt ise tamamen
talebeler tarafından okutulur. Derste
şerhin metnini okumadan konunun
anlatımını yapan talebeler sadece
nazım tarafını hocaya okurlar.
Neticede bu denli hacimli bir
eserin yüksek bir istifadeyle bir-
likte bir sene gibi bir zamanda bit-
mesi sağlanır.
Son olarak dördüncü senede İbn-i Hişam’ın
“Muğni’l-lebîb” adlı hacimli eserin hoca
tarafından seçilen konuları okunur. Hoca
özellikle cümle ve edatlar yönünden ağırlığı
bulunan bu eserde talebelerin eksik yönler-
ini göz önünde bulundurarak konu seçimini
yapar. Bu ders de talebeler tarafından hazır-
lanarak ve anlatımını da talebelerin üstlen-
mesiyle hocanın nezaretinde gerçekleşir.
bir kutuya konur. Sınıf her gün yoğun bir şekilde bu ku-
tudan fiş çeker. Eğer Türkçe tarafı karşısına çıkarsa Ara-
pçasını ve eğer Arapça tarafı karşısına çıkarsa Türkçesini
bilmeye çalışır ve bir meleke haline gelinceye kadar bu
fişlerle çalışır. Daha sonraki aylarda aynı işlem mükaleme
dersinde çıkan yeni kelimeleri hıfzetme amaçlı da uygu-
lanır.
Dâru’l-İlim İslami İlimler Merkezi 5
MÜKÂLEME DERSİ: PRATİK ARAPÇA
Bunun dışında Daru’l-İlim güncel pratik Ara-
pça derslerinde Fatih Sultan Mehmed Vakıf
Üniversitesi’nin Silsiletü’l-lisân adlı 8 ciltlik
kitabını müfredatına almıştır. Bu eser talebeyi
başlangıç seviyesinden alıp ileri düzeylere
götürecek bir programda hazırlanmış olup
hoca eşliğinde Fasih Arapçayı, başka bir
deyişle Modern Standart Arapçayı öğretici
mahiyettedir. Bu ders Klasik Arapça ile bera-
ber başlamaktadır ve bir sene içinde 8 cildin
tamamı bitirilmektedir.
Silsile üzerinden pratik Arapça dersleri devam
ederken ayrıca Arapça videolar izletilerek dil
öğrenmenin olmazsa olması olan okuma,
yazma, dinleme ve konuşma’nın dinleme
boyutu yerine getirilmeye çalışılmaktadır.
Son olarak Daru’l-ilim’de 3. Dönem Eğitimi
adıyla müfredatta yerini alan yaz kampı pro-
gramı çerçevesinde genel dersler bırakılarak
bir Arapça yaz kampı gerçekleştirilmektedir.
Bir aylık bu yaz kampında hem sene içer-
isinde görülen Arapça birikimi tazelenmekte
hem de tüm yönleri (okuma, yazma, din-
leme ve konuşma) itibara alınarak yoğun bir
Arapça programıyla eksikler tamamlanmak-
tadır.
6 Dâru’l-İlim İslami İlimler Merkezi
B- BELÂĞAT İLMİ
Her peygamber bir mucize ile gelmiştir. Efen-
dimiz (sallallahu aleyhi vesellem)’in birçok
mucizesi vardır. Ancak şüphesiz en büyük
mucizesi Kuran-ı Kerim’dir. Kuran-ı Kerim’in
indiği toplumda dil ve şiir, kısacası edebiyat
zirvedeydi. Allah Teâlâ içlerinden okuma
yazma bilmeyen birini gönderdi. Hayatında
bir şiir söylediğine dahi şahit olunmamış bu
kişi onların edebiyatını altüst edecek bir şey-
ler okuyor ve hatta “eğer gücünüz yetiyorsa
bir benzerini getirin” diyordu. İşte bu okunan,
Efendimizin (sallahu aleyhi vesellem) mucize-
si Kuran-ı Kerim’di.
Efendimizin vefatından sonra da fetihler de-
vam etti. Birçok yerler fethedildi. Müslüman-
lar diğer milletlerle karışınca Arapların Ar-
aplıkları bozuldu. Değişik şüpheler ihdas
olmaya başladı. Bildiğimiz kelamî mezhe-
pler türedi. Kelamî meseleler tartışılmaya
başlandı. Bu meselelerden biri de Kuran’ın
icazı meselesiydi. İnsanlar tehlikeli sözler sarf
etmeye başladı. Hatta Kuran’ın bir icazının
olmadığını söyleyenler olmuştu. Bunu gören
Müslüman edipler Arapçanın zevk ve ince-
liklerini insanlara öğretmeye karar verdiler.
Böylelikle Kuran’ın icazından bahseden kita-
plar ilk belağat kitapları oldu. Dolayısıyla be-
lağatin ilk gayesi Kuran’ın icazını bilmek oldu.
Biz de Kuran-ı Kerim’in icazını ve inceliklerini,
mecaz ve kinayesini, kısacası edebiyatını
daha iyi anlayabilmek amacıyla medresem-
izde belağat dersleri yapmayı hedeflemek-
teyiz. Belağatın iki boyutunu oluşturan teori
ve pratikten birincisinde asırlardır medrese-
lerimizde okutula gelen Hatîb el-Kazvînî’nin
(v. 739) meşhur eseri Telhîsu’l-Miftâh’ı, ikin-
cisinde de başta Kuran-ı Kerim olmak üzere
belli başlı bazı edebi metinlerden seçmeleri kaideleri de söyler ve her derste bir önceki
ders olarak okutmayı hedeflemekteyiz. dersin ibaresini talebeden ister. Böylelikle
talebeler Osmanlıca eserlere karşı cesaret
C- MANTIK, MÜNAZARA VE VAZ’IYYE İLİMLERİ kazanmış olur. Münazara ilminin konularının
kolaylığı ve prensiplerinin zapturapt altına
Kelam ve usul-u fıkıh gibi akli ilimlerin ter-
alınabilir olması hasebiyle bir risale okumakla
minolojisinde etkin bir rol oynayan mantık,
yetinmeyi uygun gördük ve müfredata baş-
münazara ve vaz’ ilimleri, söz konusu ilimlerin
ka bir risale eklemedik.
doğru ve derinlemesine anlaşılmasına imkân
tanıması itibarıyla çok önemlidir. İslami ilimler- Mantık dersleri 4. Senede Şerh-u şemsi-
in geneli için sarf, nahiv ve belağat gibi ilim- ye isimli eserden yapılır. Şerhu’ş-Şemsiyye
ler ne yer tutuyor ise özelde kelam ve usul-u Necmeddin Ömer Kazvinî’nin mantığa dair
fıkıh ilimleri için de mantık, münazara ve vaz’ yazdığı ve Hoca Şemsettin Muhammed için
ilimleri bu yeri tutmaktadır. Bu kabilden bu il- yazıldığından dolayı onun adını verdiği çok
imler, şer’î ilimlerden maada alet ilimleri kap- sistematik bir kitaptır.
samına girerler.
Bunun dışında vaz’ ilminden Eğinli İbrahim
Bizim bu ilimlere dair uyguladığımız metot şu Hakkı Efendi’nin “Risâle fi’l-vaz’” adlı es-
şekildedir: erini vaz’ın tüm meselelerini intizamlı
ve mantıkî bir sistem üzere anlatan
Öncelikle mantık ilminin elif ba’sı sayılabi-
bir eser olması hasebiyle müfre-
lecek “İsagoci” isimli eser okutulur. Bu eser ilk
datımıza almayı uygun gördük.
olarak beş tümel kavramı (Külliyât-ı hamse)
ele alan, peşinden kavram mantığını ve te-
mel prensiplerini (kavl-i şarih) ve önermeleri
(kazâyâ) ve peşinden de önerme mantığını
ve temel prensiplerini detaya kaçmadan
işleyen Esîruddîn Ebherî’ye ait çok kısa bir ri-
saledir.

İkinci olarak mantık meselelerinin ve kaide-

lerinin detaylıca işlendiği Ahmed Cevdet
Paşa’nın Mi’yâr-ı Sedad’ı okutulur ve bunun
peşinden yine Ahmed Cevdet Paşa’nın
münazara ilmine dair yazdığı Âdâb-ı Sedad’ı
ders olarak işlenir. Ahmed Cevdet Paşa’nın
oğlu Ali Sedad için kaleme aldığı bu iki es-
eri tercih etmemizin sebebi aynı zamanda
Osmanlı Türkçesine olan yabancılığımızı
bir nebze olsun gidermektir. Bu gerekçey-
le hoca yeri geldiğince Osmanlıcaya dair

Dâru’l-İlim İslami İlimler Merkezi 7

 A-TEFSİR İLMİ

Daru’l-İlim talebesi, ilk senesinde lisan ilimler-

ine ağırlıklı eğitim aldığından âli ilimlerden
tefsir dersleri görmez. 2. Yılına nahivden
Birgivi’nin İzhar kitabını bitirmiş olarak giren

ŞER’Î İLİMLER
talebe bu yılında Kuran kelimeleri etimolo-
jisi üzerinden tefsir eğitimine başlar. 2.yılın

EĞİTİMİ
ilk döneminde Kuran-ı Kerim kelimelerinin
öncelikle kısa meal-tefsir boyutu incele-
necek, ardından o vakte kadar alınmış
sarf, nahiv gramerleri üzerinden de tahlili
yapılacaktır. 6 aylık bir dönemde işlenecek
olan bu ders öğrenciye Kuran-ı Kerim’in
1/6’inin kısa meal-tefsirini vermiş olmakla bir-
likte tahlil imkânını da sunmuş olacaktır.

2. sene II. Dönemde Celaleddin el-Mahal-

li ile Celaleddin es-Suyuti’nin hazırladıkları
Celaleyn adlı bir ciltlik muhtasar tefsir kitabı
okutulacaktır. Bu eserin tefsirler arasında-
ki konumu ve ayrıcalığı, Kuran tefsirinin
özünü sunması, ara ara sebebi nüzullere
yer vermesi ve kelimelerin kısa meallerini
kaydetmesidir. Tüm bunlar talebeye az za-
manda (meal- kısa tefsir düzeyinde) Kuran
eğitimi sunacaktır. Çünkü Daru’l-İlim’in
amaçlarından biri de öğrencilerine mezun
olduklarında Kuran’ın baştan sona tefsirini
göstermiş olmaktır.

8 Dâru’l-İlim İslami İlimler Merkezi

İşte bu amaca doğru ikinci bir eser olarak
Muînu’d-Din el-Îcî’nin (894) Camiu’l Bey-
an fi Tefsiri’l Kuran adlı eserinin okutulmasını
isabetli bulduk. Zira bu eser Celaleyn adlı
eserde anlatılan özellikleri havi olmakla bir-
likte ziyade vasfı barındırır kendinde. Ca-
miu’l-Beyan’ın bir kalın cilt ya da dört ciltlik
baskıları yapılmıştır. Hacim olarak ders kitabı
olmaya elverişli bir eserdir. Müellifin eskil-
erden olması ve kitabın kaynağını Meâlim,
el-Vasit, İbn Kesir, Nesefi, Keşşaf ve Kâdı
Beydâvi tefsirlerinin oluşturması, bizi eğitim
öğretimde hedeflediğimiz gayeyi ulaştırır
ve müfredata girmeyi öncelikli hak kazanır.
Her bir ayetin bir satırlık tefsirinde dahi mahi-
rane bir şekilde muhtelif iki üç ya da daha
fazla anlaşılma şeklini okuyanına sunar. Her
ne kadar böyle bir sunum dilin anlaşılmasın-
da bir zorluk teşkil ediyor olsa da diğer dört
tefsiri incelemiş olan hoca pekâlâ konuya
hâkim bir edayla bu az ibareyle verilen farklı
tefsirleri hemen anlayacaktır. İstifade ise
kısa zamanda çok fazla olacaktır. Üçüncü
ve dördüncü yıl boyunca devam edecek
olan bu tefsirle Daru’l-İlim öğrencisi Kuran-ı
Azimu’ş-Şan’ın tamamının tefsirini bitirmiş ol-
acaktır inşallah.
Beşinci yılında ihtisas düzeyinde mukâren
tefsir okumalarına başlayacak olan Daru’l-İl-
im öğrencisi, Zemahşeri ve İbn Kesir’in tefsirl-
erini okuyacaktır. Aynı zamanda Mücahid,
Abdurrezzak, Taberi, Kurtubi, Beğavi, Vahidi
ve Fahreddin er-Râzi gibi müfessirlerin kay-
nak tefsirlerini de inceleme fırsatını bulacak,
her bir tefsirden bir süre gibi bir miktar okuma
gerçekleştirecektir. Bu sebeple her bir tefsirin
metodunu ve dilini kavrayacaktır. Rivayet ve
dirayet bütünlüğünde Kuran’ın tam tefsirini,
ihtilaf kaynaklarını, rivayetlerin sıhhat kritiğini
yapacaktır. Muhtelif sürelere uygulanacak
bu okuma stili sayesinde öğrenci, dirayet ve
rivayet tefsirleri arasındaki fark ile Kuran’a
yapılan muhtelif tefsirlere vakıf olacaktır.
B- USÛLÜ TEFSİR İLMİ
Tedrisatın ikinci yılında tefsire başlayan
öğrenci bir yılda Arapçasından usûlü tefsir
öğrenmeye hazır konuma gelecektir. Giriş
mahiyetinde kendisine tavsiye edilecek
olan, Türkçe ilahiyat camiasından hocaların
kaleme aldığı, Kuran Tarihi (Muhsin Demirci,
İFAV) ve Usûlü Tefsir (İsmail Cerrahoğlu, Di-
yanet Yayınları) adlı çalışmaları okuyarak ilk
adımını atacaktır tefsir usûlüne.
İlk eser olarak da küçük hacmi dolayısıyla
üçüncü senenin ilk döneminde İmam
Suyuti’nin el-İtkan adlı eserinin
Muhammed bin Alevi el-Mali-
ki tarafından hazırlanan Züb-
detü’l-İtkân fi Ulûmi’l-Kuran
adlı muhtasar kitabı ders olarak
işlenecektir. Hocanın anlatımıyla
zenginleştirilecek olan ders, öğrenci-
ye Kuran tarihi, kıraatler, yedi harf, ayet
ve sürelerin dizilişinin tevkifi ya da içtihadi
oluşları, Kuran’ın tefsir biçimleri gibi usûle
müteallik her konuda bilgi sağlayacak bir
tarzda sunulacaktır. Böylelikle öğrencinin
ferdi olarak el-İtkan fi Ulumi’l-Kur’an okuy-
abilmesinin kapısı aralanacaktır. Yukarıda
bahis mevzuu yapılan konular daha etraflı-
ca incelenecek, ilaveten oryantalistler
tarafından ortaya atılan iddialar ve kendil-
erine verilen cevaplar görülecektir. İndi-
rilişinden günümüze geçirdiği merhaleler de
(çevresinde cereyan eden olaylar kastedil-
iyor. Yoksa şüphesiz tahrife kapalıdır Yüce
Allah kelamı) konuşulacaktır elbette.
Dâru’l-İlim İslami İlimler Merkezi 9
C- HADİS İLMİ
Allah Teâlâ Kuran-ı Kerim’inde “Ey Peygam-
berim! Sana Kur’an’ı indirdik ki, insanlara
vahyedileni açıklayasın” (Nahl, 44) buyur-
muştur. Bu ayete göre Allah Resulü’nün
vazifesi mücmel olarak indirilen ayetleri
beyan etmektir. Mesela Allah Kuran-ı Ker-
im’de “kuşkusuz namaz müminlere belirli
vakitlerde yazılı bir farzdır” (Nisa, 103) buyur-
muş, ancak bu vakitlerin ne olduğunu bize
açıklamamıştır. Biz bu ve bunun gibi şey-
leri, kısacası İslam’ı ancak hadis ve sünnet
dediğimiz Allah Resulü’nün sözlerinden,
fiillerinden ve takrirlerinden öğrenebiliriz. Bu
düşünce ile müessesemizde birinci seneden
başlayarak beşinci seneye kadar hadis der-
sleri yapılmaktadır.
İlk olarak İmam Nevevî’nin Erbaûn’u (kırk
hadis) ezberlenir ve bilahare aynı müellifin
Riyâdu’s-Sâlihîn adlı eserine geçilir ve biti-
rilir. Bu yaklaşık iki bin kusur hadis demektir
ve iki sene sürmektedir. Bu kitapların özelliği,
içinde daha çok fazilete dair, zühde yönelik
hadisleri barındırmış olmasıdır.
Üçüncü sene, asırlardır medreselerim-
izde okutulagelen Hatîb Tebrîzî’nin (v.741)
Mişkâtü’l-Mesâbih adlı eseri okunmaya
başlar. Bu kitap hadis literatüründeki kaynak
eserlerden seçme hadislerden meydana
getirilmiştir. Altı bin küsur hadisi havidir. Bu
kitapla talebe bir nevi kaynak eserleri oku-
maya hazırlanmaktadır. Dördüncü senenin
sonunda kitap bitirilir.
Son olarak artık talebe kaynak eserleri oku-
maya hazırdır ve kaynak eserler dediğimiz
kütübü tisa’ okumalarına geçilir. Ancak bu
eserlerin hepsini bir senede okumak müm-
10 Dâru’l-İlim İslami İlimler Merkezi
kün olmadığı için belli bazı bölümler seçil-
ip okunur. Bununla her kitabın kendine has
özelliğini ve üslubunu öğrenmek hedeflen-
mektedir.
D- USÛLÜ HADİS İLMİ
Din içerisinde bir bütünlük arz eden İslami İl-
imler arasında belki de en önemli yeri teşkil
eder ilm-i usul-i hadis. Zira müslümanın iki bil-
gi kaynağından biri olan sünnet/ hadis’in sıh-
hat-za’fiyet kritiğinin kurallarını belirler bu ilim.
Selefin ilk ve en fazla mesaisini alan ilim ka-
naatimizce usûlü hadis ilmidir. İlk üç asırda
teşekkül eden mezhepler bu ilimden azami
derecede istifade etmiş olmakla beraber bu
ilim de bu dönemde sistematiğini tamam-
lamıştır.
Daru’l-İlim ilk iki yılda öğrencilerine usûlü
hadis eğitimi vermez. Zira bu yıllarda öncelik
temel meselelere verilir.
Üçüncü yıl eğitim müfredatında usûlü had-
isden ilk olarak Osmanlı ulemasından İmam
Birgivi’nin (981) Usûlü Hadis eserini okutuy-
oruz. Bu kitap usûlü hadis terminolojisini ve ka-
vramlarının manalarını tarif sadedinde verir.
Metin ve sened bakımından ravilerin cerh ve
ta’dil durumlarından, hadislerin kendilerine
isnad edilişi yönlerinden vs. ortaya çıkan tüm
kavramları inceler. Kısa bir zamanda bitimi
planlanan bu eserin okunuşu esnasında ayrı-
ca Beykuniyye adlı manzum eser ezberletilir.
Tarifleri kavrayan öğrenci İbnu’s-Salah’ın
Ulumu’l-Hadis’inin ihtisarı olan el-İrşad adlı
kitabın da ihtisarı olan İmam Nevevi’nin (676)
et-Takrib Ve’t Teysîr Li Ehâdîsi’l-Beşiri’n-Nezîr
adlı eserini okumaya başlar. Üçüncü yılın bir-
inci döneminde başlanacak olan bu eser
ikinci dönem sonuna kadar bitirilecektir.
Tefri’ bilgilere ve tartışmalı konulara az ke-
limeyle değinen ve İbnu’s-Salah’ın eser-
indeki mevzuların çoğunluğuna yer veren
bu kıymetli eser öğrenciye ufuk olacaktır.
İbnu’s-Salah’ın nedenli bu ilimde köşe taşı
olarak yer ettiği bilgisini vermekle kalmay-
acak, aynı zamanda usûlü hadis tarihini de
ona sunacaktır.
Medrese dördüncü yılında yine bu ilimde
vazgeçilmez olan İbn Hacer’in (852) Şer-
hu Nüzhetün Nazar adlı kitabının eğitimini
verir. Bu dersin müderrisi kitabın tarihteki
konumunu, mantık kavramlarına ilk defa bir
usûlü hadis eseri olarak kendisinde yer ver-
ilmiş oluşu gibi orijinal yanlarını da öğrenci-
ye aktarır. Usûlü hadis tarihinde kavramsal-
laşmanın son merhalesini teşkil eden bu
eserin aynı zamanda İbn Salah’ın tariflerine
yaptığı eleştirilerine ya da yanlış okumaları-
na da muasır alimlerden Şeyh Mücir el-Hat-
ib’in Marifetü Medari’l-İsnâd adlı eserinden
bil istifade değinilir.
Usûlü hadiste tecdit ameliyesi bir bakım-
dan Marifetü Medari’l-İsnâd adlı eser üze-
rinden işlenmeye çalışılır. Allahü â’lem bu
da Daru’l-İlim’in ayrıcalıklı yanlarından birini
oluşturacaktır. Daru’l-İlim tüm bu çalışma-
larında her daim Allah’ın tevfik ve inayetini
umar.
Beşinci yılda öğrenciye ihtisas seviyesinde
usûl eğitimi verilecektir. Şöyle ki, “ulûmi ha-
dise dair dersler” adı altında tahric, cerh-
ta’dil, ilel, muhtelefü’l-hadis ve mevduat
gibi her biri müstakil ilim halini almış bu usûlü
hadis konuları incelenecektir. Bir yıl boyunca
devam edecek olan bu eğitimde talebeler-
in hadis kaynakları bilgisi, hadis kitaplarının
metodları, usûlü hadisteki rumuzlar, teşek-
kül dönemi usûlü hadis çalışmaları ve cerh-
ta’dil, tarih tabakat ve usûlü hadis litaratürü
gibi bilgileri temin edilecektir.
Tüm bunlar hadis dersindeki metin okuma-
ları ile birlikte yapıldığında inşallah hadis il-
minde arzu edilen âlimler yetişecektir.
E- FIKIH İLMİ
İslami ilimler içerisinde fıkıh, pratik haya-
ta tesir eden ve yaşanan hayatın yaşam
kurallarını belirleyen ilim olarak devreyi
saadetten bu yana şifahen okuna gelmiş,
kitabeten kayıt altına alınmıştır. İnsan-
ların şahsi hayatlarındaki ibadetleri,
muameleleri ve şer’i cezalarından
oluşan şer’i kurallar, fıkıh ilmi
içerisinde konuşlandırılmıştır.
İbadet, muamelât ve ukûbat fıkıh
ilminin üç temel başlığını oluşturmak-
tadır. Kadim zamanların ahlak ve ilim
programlarını dikkate alan okul ve hayat
sahasında Müslümanca yaşama imkanı
ve iktidarını talep eden kişinin elbet fıkıh il-
mini tahsil etmesi gerekmektedir. Hele dini
ilimlere sahip olma ve imamların çaba ve
mesayileri ile Kur’an ve sünnetten damıt-
tıkları fıkhı anlamak isteyen kişilerin bu alan-
da yazılmış seçme eserleri bir üstat eşliğinde
okumalıdır.
Daru’l-ilim bulunduğu muhitteki Müslüman-
ların mezhebine müntesip olmaları sebebi-
yle bu ilmin taliplerine Hanefi mezhebine
göre kaleme alınmış eserler okutmaktadır.
Alanın uzman hocaları tarafından verilen
derslerde ilk seviyede Lütfi ŞENTÜRK ve Sey-
Dâru’l-İlim İslami İlimler Merkezi 11
fettin Yazıcı’nın müellifleri oldukları “İslam
İlmihali” kitabı ders olarak işlenmektedir.
Eserin Türkçe olması öğrencilerin fıkıh ilm-
ini sevmesine ve derse ilk seviyede intibak
sağlamalarına sebep olmaktadır. Müel-
liflerin, fıkıh terimlerini mümkün mertebe
sadeleştirmiş olmaları, konuları güncel bir
dille izah etmiş olmaları, ilk bölümde fıkıh tar-
ihi ile usulü fıkha kısa da olsa yer vermeleri
eserin alandaki diğer eserlerle mukayese-
sinde tercih sebebi sayılmıştır. Kitabın ilk
bölümünde ilmihal eserlerinde bir gelenek
haline gelen itikat bahsine yer verilmiştir.
Temizliğe dair konular, namaz, oruç, zekat
ve hac ve kurban konuları ise ikinci bölümde
işlenmiştir. Helaller ve haramlar ile günahl-
ar birer müstakil bölümde incelenmiş, ahl-
ak konusu ile Hz. Peygamberimiz’in (s.a.v)
hayatına ise son bölümlerde yer verilmiştir.
Kitap, ders hocasının riyasetinde öğren-
cilerden biri tarafından sesli okunması ve
her maddede hocanın kısa ve anlaşılır
açıklamalarıyla işlenir. İslami ilimler eğitiminin
ilk senesinin iki döneminde ders okutulan bu
eserin ibadet bölümleri, helaller-haramlar ve
günahlar bahisleri okutulmaktadır. Böylelikle
İslami ilimler öğrencisine ilk sene fıkıh bilgisi
namaz ve diğer ibadetler ağırlıklı olarak tah-
sil ettirilmiş olmaktadır.
Daru’l-İlim ikinci senede öğrencilerine ilk
dönem, Hanefi fıkhına giriş mahiyetinde
bulunan, her konuyu müstakil başlıklarla
inceleyen, teferruata dalmadan birkaç
örnekle konuyu kapayan, konu içer-
isinde temel başlıklandırmalar ve şema-
lar yapan Abdurrahman el-Bencâvî’nin
el-Hulasatü’l-Behiyye fi Mezhebil-Hane-
fiyye adlı eserini okutur. Kitap ibadât,
muamelât ve ukubâtın her konusunu
12 Dâru’l-İlim İslami İlimler Merkezi
içerir. Aynı zamanda ibaresi basit bir
dille yazılmış, kısa ve veciz bir şekilde telif
edilmiştir.
Bu senenin ikinci döneminde ise Hanefi
mezhebinin dört temel metni arasında yer
alan İmam el-Kudûrî’nin (428) el-Kitap adıy-
la meşhur Muhtasaru’l-Kuduri adlı eseri oku-
tulur. Daru’l-İlim’in ikinci sınıf II. dönem öğren-
cisi bu sefer fıkıhtan birinci ve ikinci kademe
kitapların cemi mahiyetinde hem sistematik
bir şekilde ibadetten muamelât ve ukubâta
her konuyu içeren hem de tefri’ meselelere
yer veren bir eseri ders görür. Üçüncü sene
boyunca bu eseri okuyup bitirir. Böylelikle
kâmil bir fıkıh metnini Arapça klasik eserl-
erden birinden okumuş olur.
Artık öğrendiği fıkhın delillerine ihtiyaç du-
yar talebe. Talebesinin gelişimini dikkate
alan müessese, 4 ve 5. Senelerde talebe-
lerine medreselerde kök salmış, asırlardır
vazgeçilmeden ders olarak okutulan nadide
eser “el-Mevsîlî’nin (683) el-İhtiyar li Ta’li-
li’l-Muhtar’ını okutur. Böylelikle Fıkıh mesâili
bir üst seviyeden incelenir ve ilk defa da her
fıkhî mesele ayet, hadis ve icma bağlamın-
da okunur. Kıyas, istihsan ve istıshab gibi iç-
tihadi delillerle elde edilen fıkıhla, sabiteleri
ilk üç kaynakta bulunan esaslara müstenit
olan furû meseleler derinlemesine ders olar-
ak işlenir. Hem Hanefi fıkıh mesâili hem de
bu mesâilin delâiline derinlemesine nüfuz et-
mek hedef edinilir.
Medrese öğrencisi okuduğu bu eserlerle
kazandığı fıkıh formasyonuna son sene ay-
rıca kavaidi fıkhiyye, kadâyâ muâsıra ve
ahvalü’ş-şahsiye gibi spesifik konuları haiz
eserler okumakla güncellik ve pratiğe uy-
gulanabilirlik tecrübesi katar. Mesela İmam
Şelîbî’nin el-Medhal adlı eseri ile son devir
Osmanlı devletinin uyguladığı ve Ahmed
Cevdet Paşa (1895) başkanlığında bir heyet
tarafından hazırlanan Mecelle şerhinin
girişinde mevcut olan kavaidi külliyyeler ders
olarak işlenir. Müessese, okunan bu kita-
plarla talebesine güncel sorunları çözebilme
yetisini kazandırmayı amaçlar. Ve bu kitaplar
okuyanına fıkıha kuş bakışı bakabilmesini
ve fıkhî her konunun icmali anlatımını verir.
Öğrencilerin klasik kitaplardaki muhtevanın
güncel ile irtibatını kurmalarına çalışmasında
yardımcı olur.
F- USÛLÜ FIKIH İLMİ
Öğrencilerine fıkıh ilminin hem furûat me-
selelerini hem de bu meselelerin delillerinin
eğitimini veren Daru’l-İlim Akademisi aynı za-
manda bu meselelerin delillerinden çıkarılış
(istinbat) şeklinin Hanefi mezhebi metodunu
anlatan eserleri de okutur. Bu eserler tarihte
usûlü fıkıh adında yer almıştır. Usûlü fıkıh eğit-
imi almamış birinin klasik kitaplardaki mese-
leleri güncele uygulayabilmesi ihtimal dışı bir
olaydır. İçtihad ve istinbat melekelerini elde
etmek isteyen kişi için en asli şeydir usûlü
fıkıh eğitimi. Talebelerini klasik bir hoca yap-
maktan öte kaliteli, klasiğine vakıf, günceli
tanıyan, Arabi ilimlere vukûfiyeti tam olan,
yeri geldiğinde en zor ve en derinlikli fıkhi
meselelerin hallinde zorlanmayacak bir âlim
olarak yetiştirmeyi hedefleyen Daru’l-İlim
usûlü fıkıh eğitimine üçüncü senenin II. döne-
minde başlar.
İlk eser olarak muasır âlimlerimizden Zeki-
yyüddin Şa’ban’ın basit bir üslupla yazılmış,
anlatımı beğenilen Usulü’l-Fıkhi’l-İslami adlı
eserinin, ilim câmiasında kabul gören İbrahim
Kâfi Dönmez Türkçe çevirisi okunur. Talebe
bu eseri okurken anlamakta zorlandığı mese-
leleri bir de ders hocasından dinler. Öncelikli
amaç öğrencinin usûlü fıkhın ne anlattığını,
irdelediği meselelerin ne olduğunu ve ayet,
hadis, icma ya da diğer delilleri nasıl kul-
landığını görmesidir.
Sonra dördüncü senede Hind ulemasından
Muhammed Ubeydullah el-Esadî’nin el-
Mucez fi Usûli’l-Fıkh adlı eseri okunur. Bu eser
mahiyet itibariyle modern dönemde kaleme
alınmış güncel formatta sunum yapan birçok
usûlü fıkıh kitabından ayrıcalıklıdır. Ve şer-i
ilimler tâlibi medrese öğrencisi için tercihe
daha uygundur. Hindistanlı müellif eserini
ağırlıklı olarak Hanefi usûlü fıkıh kitaplarından
hülasa etmeye çalışmıştır. Tahrir ve tahrir şer-
hlerini takip eden Müsellemü’s-Sübüt
ve Şerhi Fevatihi’r-Rahemut’dan,
Pezdevi Şerhi Keşfü’l-Esrar’dan
özellikle de Hint diyarındaki
medreselerde tedris edilen
usul eserlerinden bil istifade
Henefi bir usulü fıkhı telif etmiştir.
Amaç olarak da kolay ve anlaşılır bir
üslubu tercih etmiş, lakin klasik usül dilini
kullanmaktan geri durmamıştır. Eserde konu
örneklendirmelerinin klasik eserlerdeki misal-
lerin aynı oluşu usûl öğrencisi için bir avantaj
sayılır. Ve sunum formatı ile kitabın hacmi
ders metni olmaya pek münasiptir. Tüm bun-
lar sayesinde kitap klasik Hanefi usûlü fıkıh es-
erlerinin ikinci, üçüncü ve sonraki kademeleri
için bir basamak teşkil eder.
Beşinci senede, XV. y.y. Fatih dönemi âlim-
lerinden Molla Hüsrev’in (885) yazdığı
Mirkât’ül-Vusûl ilâ ilmi’l-Usûl isimli eser oku-
tulur Daru’l-İlim Akademisi’nde. Aynı müellif
tarafından kaleme alınan şerhi Mir’âtü’l-Usûl
ile birlikte Osmanlı medreselerinin vazgeçil-
Dâru’l-İlim İslami İlimler Merkezi 13
mezlerinden biri olan bu kitabı, müfredat-
ta takip edilecek metin olarak seçmemizin
birkaç önemli nedeni vardır. Her şeyden
önce bu eser bir metin-kitaptır. Metin-kita-
pların en önemli özelliği, telif edildikleri ilmin
temel meselelerini çok küçük bir hacimde
özlü olarak işlemeleridir. Bu da, derslerden
hedeflediğimiz usûlü fıkhın bütün temel
konularını baştan sona görme fırsatını bizlere
sunmaktadır.
Ayrıca Mirkât’ül-Vusûl, şerhi Mir’âtü’l-Usul
ile birlikte, Hanefi usûlü fıkhının mantıkî
kurallar çerçevesinde sistematize edilmesi
açısından dönüm noktalarından biri sayılan
Sadrü’ş-Şerîa’nın kaleme aldığı “et-Tavdîh”
ile, bunun üzerine et-Taftazânî tarafından
yazılan meşhur “et-Telvîh” tecrübesinden
hayli istifade ile hazırlanmış bir metindir.
Kitabın özellikle vurgulama gereği duyduğu-
muz bu özelliğinin yanı sıra, çoğu “Mir’âtü’l-
Usûl” vesilesiyle gerçekleşen birçok çalışma-
ya konu olması sayesinde, ortaya koyduğu
usûl mesaisinin sağlamasının yapılmış olması,
“Mirkât”ı tam anlamıyla bir “metn-i metîn”
haline getirmiştir.
Bütün bunların yanında “Mirkât’ül-Vusûl”,
Osmanlı Devletinin kudretli ilim adam-
larından Molla Hüsrev’in eseridir. O, bu
yönüyle, (şerhi Mir’âtü’l-Usul ile birlikte) hem
Hanefi usûl geleneğinin son dönemlerde ul-
aştığı noktayı, hem de Osmanlı usûl meşrebi-
ni temsil etmektedir. Bir medrese talibinin bu
denli derin ve geniş bir usûl metnini okuması
ilk beş senelik müfredatta nihai hedefimizdir.
Rabbimiz hedeflerimizde muvaffak, niyetler-
imizde halis kılsın.
14 Dâru’l-İlim İslami İlimler Merkezi
G- KELAM İLMİ
Daru’l-İlim’de ilk olarak İslam inanç esasları-
na dair Ömer Nasuhi Bilmen’in İslam İlmihali
içerisindeki İtikad Kitabı okunur. Hemen he-
men her evin kitaplığında bir baskısı bulunan
bu eser inanç, ibadet ve ahlakın yanında
peygamberlere dair bahisleri de içerir. İlm-
ihal’in ilk kitabı olan İtikad kitabı Daru’l-İlim
talebesinin akîdeyle ilgili ilk okuduğu kitaptır.
İkinci senede kendisi üzerine ümmetin kahir
ekseriyetinin icma ettiği bir akîde kitabı olan
Akidetü’t-Tahâviyye Arapça metni üzerin-
den okutulur. Tahâvî Akâidi akîdenin tüm
meselelerini ana hatlarıyla içeren bir risale-
dir. İmam Tahavi, bu eserde bir kelam kitabı
olmamasına rağmen kelamcıların kullandığı
birtakım kavramlar kullanmıştır. Bu sayede
talebe akîdevi konuları sadece tekrar etme-
kle kalmayıp kelam kitaplarına girmek için
gerekli olan zemini de sağlam bir biçimde
oluşturmuş olur.
Bir sonraki dönemde Mecid Mekkî’nin
El-Beyân fî erkâni’l-îmân isimli eseri mü-
fredattaki yerini almıştır. Yeni bir eser olan
Mecid Mekkî hocanın bu kitabını özellikle
seçmemizin nedeni Müslümanın akidesini
belirleyen ayeti kerimeleri cömertçe kull-
anmasıdır. Talebe bu sayede her bir inanç
ilkesinin ayetten kaynağını öğrenmiş olacak
ve akaid-kelam kitaplarında geçen mese-
lelerin hangilerinin ayet ve hadis kaynaklı,
hangisinin içtihatla akîdevi sahaya girdiğini
ayırt etmiş olacaktır.
Üçüncü senenin başında ilk olarak Türkçe
bir eserden itikadî mezhepler tarihi okutu-
lur. Hocanın izahatıyla devam edecek olan
bu dersler birkaç ayda tamama erdirilir.
Sonrasında kelam ilmine dair son dönem
Osmanlı ulemasından Abdüllatîf Harbûtî’nin
Tenkîhu’l-Kelâm isimli eseri okunur. Klasik
medreselerin kaçınılmaz kelam kitabı olan
İmâm Sadeddîn Taftazânî’nin Şerhu’l Akâid
isimli eserinin yerine bu kitabı tercih etmem-
izde en büyük etken Tenkıh’deki umur-u
âmme meselelerinin daha detaylı bir şekil-
de anlatmasından kaynaklanıyor. Tenkîh
okuyan bir talebenin Şerhu’l Akaid’in zor ve
veciz ifadelerinin altından kolayca kalkabi-
leceğini düşünüyoruz. Bunun ötesinde Ten-
kîh’in bir başka özelliği de, modern kelâmî
problemleri ara ara gündeme getirmesidir.
Bu sebeple eser yeni ilm-i kelam çalışma-
larının öncülerinden sayılır.
Dördüncü senede Osmanlının son döne-
minde yetişen ve sonraki dönemde de faal-
iyetlerini sürdüren önemli fikir ve ilim adam-
larından İzmirli İsmail Hakkı’nın Yeni İlm-i
Kelâm adlı eserini müfredatımıza almayı
uygun gördük. Avrupa’da Rönesans’tan
sonra değişen bilim anlayışıyla beraber
çağdaş batı felsefesine aşina bazı alimler
özellikle kelam ilmini bu yeni ilim anlayışı
çerçevesinde ele almışlardır. İtikadi konu-
lar çağın gereklilikleri de göz önüne alınar-
ak bilimsel ve çağdaş batı felsefesi ışığında
yeniden ele alınmıştır. İzmirli’nin bu eseri de
bu alanda yazılmış önemli bir eserdir.
TÜRKÇE-MATEMATİK SEMİNERLERİ
Daru’l-ilim, seminerleri arasına ikinci ve
üçüncü senelerinde haftalık iki saat olmak
üzere Türkçe Dilbilgisi ve Matematik seminer-
lerini de eklemiştir. Alanında uzman hoca-
ların katılımlarıyla gerçekleştirilecek bu sem-
inerler, öğrencilerin hem okul hayatlarında
hem de önlerindeki ilim hayatlarında kolay-
lık sağlamanın yanında birikimlerinin kali-
tesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Bu dersler bağlamında Türkçe Dilbilgisi’nden
cümlenin öğeleri, fiillerde çatı, ekler; sözcük,
cümle ve paragrafta anlam, sözcük yapısı
ve türleri, imla kuralları ve edebi sanatlar gibi
birçok konu işlenmektedir. Matematik’ten
ise dört işlemin yanı sıra, temel kavramlar,
sayı sistemleri, ebob-ekok, rasyonel ve
ondalık sayılar, problemler, üslü ve
köklü ifadeler, taban aritmetiği ve
modüler aritmetik gibi birçok
temel konu işlenmektedir.

Beş yıllık eğitim programında kelama dair

klasik metinlerden başka bir ders yapılmaz.
Yeni İlm-i Kelâm’dan sonra her öğrencinin
eline son dönemde kaleme alınmış Türkçe
ve Arapça eserlerden spesifik konuları işley-
en kitaplar, tezler, doktora çalışmaları ya da
dergi makaleleri tutuşturulur. Bu çalışmayla
da talebenin güncel olan ve bugün konuşu-
lan konularla bağlantı kurması sağlanır.

Dâru’l-İlim İslami İlimler Merkezi 15

www.darulilim.com
facebook.com/darulililmakademi
twitter.com/darulilim
youtube.com/darulilim

ilimevidernegi@gmail.com

Dâr’ul-İlim İslami İlimler Merkezi

Defterdar Mh. Savaklar Cd. Yeniküşat Sk.
No:15 Edirnekapı EYÜP/İST.
Tel: (0212) 631 24 43
Fax: (0212) 532 63 01

Banka Hesap Bilgileri

Daru’l-Hikme İlim Araştırma ve Kültür Derneği

Banka : Türkiye Finans
Hesap No : 263255
Iban No : TR86 0020 6000 5300 2632 5500 02
Şube : Fatih