Professional Documents
Culture Documents
Şalgam Suyu
Şalgam Suyu
İÇİNDEKİLER
1. Öz i
2. İçindekiler ii
3. Giriş 1
4. Materyal ve Metot 4
5. Bulgular ve Tartışma 5
6. Sonuçlar 8
8. Kaynaklar 10
9. Ekler 11
ŞALGAM SUYU ÜRETİMİ
GİRİŞ
Bu raporda, şalgam suyu üretim teknolojisi, şalgam suyunun kimyasal bileşimi,
mikrobiyolojik özellikleri ve fonksiyonel özellikleri hakkında bilgi verilmiştir.
Şalgam suyunun önceleri evlerde üretildiği, damak tadına ve hammadde çeşitliliğine bağlı
olarak farklı formülasyonların kullanıldığı bildirilmektedir. Geleneksel olarak üretile
geldiğinden kesin bir üretim akış şeması yoktur. Hammadde çeşitliliğinin yanı sıra üretim
aşamalarının da duyusal tercihler doğrultusunda çeşitlilik gösterdiği bilinmektedir.
Endüstriyel üretimde de standart bir üretim tekniği olmamasına rağmen, şalgam suyu üretim
yöntemi, geleneksel (2 aşamadan oluşan fermantasyon) ve doğrudan (tek aşamalı
fermantasyon) şalgam suyu üretimi olmak üzere ikiye ayrılmaktadır [1]
Şalgam suyu üretiminde karahavuç, bulgur unu, ekmek mayası, tuz, su ve şalgam kullanılır.
Curiciferaefamilyasından Brassicacinsine ait bir bitki olan şalgamın bilimsel adı Brassica
rapa’dır. Adı şalgam suyu olmakla birlikte, her zaman bulunmaması ve özellikle maliyet
üzerindeki etkisi nedeniyle, şalgam suyu üretiminde çoğu kez şalgam kullanılmadığı
bildirilmiştir. Bulgur unu, bulgura işlenmek üzere kaynatılmış kurutulmuş buğdayın dış
kabukları ayrıldıktan sonra, kırma haline getirilmesi sırasında oluşan ve elek altında kalan
kısmı olup kırma haline getirilen tanenin %2-3’lük kısmını oluşturur [2]
Ekmek mayası, genellikle melas gibi şekerli ham maddelerden elde edilen Saccharomyces
cerevisiaetürü üst fermantasyon tip kültür mayasıdır. Ekmek mayası sıvı, preslenmiş veya
kuru maya olarak elde edilir. Ancak, şalgam suyu üretiminde maya olarak genellikle ekşi
hamur kullanılır. Tuz olarak ise sodyum klorür kullanılır. [3]
Şalgam Suyunun Bileşimi
Şalgam suyunun en önemli bileşeni laktik asittir. Fermantasyon sırasında oluşan laktik asit
içecekleri korur ve tat ve aromasını arttırır. Şalgam suyunda laktik asit miktarı 5.18 g/L ile
8.91 g/L arasında değişir. Şalgam suyunun rengi siyah havuçlardaki renk maddelerinden
(antosiyaninler) kaynaklanmaktadır. Ürünün rengi hakkında bilgi veren renk indisi 71-131
arasında değişmektedir. Antosiyanin konsantrasyonu 88.3 mg/L ile 134.6 g/L arasında değişir.
[4]
Antosiyaninler
Bir ürünün kabul edilebilirliği o üründen beklenen renk özelliklerine bağlıdır. Gıdaların rengi,
tüketiciyi etkileyen en önemli kalite parametrelerinden birisidir. Renk, gıdaların fark edilen
ilk özelliği olduğundan, tüketiciler bir gıda ürününün kalitesini rengine bakarak
değerlendirmektedirler. Bir gıdanın rengi aynı zamanda o gıdanın kokusu, tadı ve tekstürü
gibi özelliklerinin algılanmasında da etkili olmaktadır. Antosiyaninler; bir grup bileşiğin adı
olup, klorofil ve karotenoidlerden sonra bitkiler aleminde en yaygın bulunan doğal renk
maddeleridir. Antosiyaninler, en fazla renk maddelerinin olduğu gruptur ve meyve, sebze ve
çiçeklerin kendilerine özgü, pembe, kırmızı, viole, mavi ve mor tonlarındaki çeşitli renklerini
veren, suda çözünebilir nitelikteki doğal maddelerdir. Antosiyanin bileşikleri ortamın pH
değerine bağlı olarak bir indikatör gibi davranmakta ve farklı pH’larda farklı renkler
vermektedir. Antosiyaninler asidik çözeltilerde kırmızı renk, alkali çözeltilerde mavi-mor
renkler verir.[5]
BULGULAR VE TARTIŞMA
N= NaOH’ın Normalitesi
M= Örnek miktarı
PH ölçümü
TS11149 şalgam suyu standardında şalgam suyu, “Bulgur unu, ekşi hamur, içme suyu ve
yemeklik tuzun karıştırılıp laktik asit fermantasyonuna tabi tutulduktan sonra elde edilen
özütün, kara havuç, şalgam ve istenirse acı toz biber ilave edilerek hazırlanan karışımın tekrar
laktik asit fermantasyonuna tabi tutulması ile elde edilen ve istenildiğinde ısıl işlem ile
dayanıklı hale getirilen bir ürün” olarak tanımlanmıştır.
Şalgam suyunun pH değeri 3,3 ile 3,8 arasında olmalıdır. Ve yapılan ölçümler sonucunda ph
değerinde düşüş görülmelidir. Bizde de ph düşüşü gözlemlenmiştir.
EKLER
Üretici grupları
Ürünle ilgili kamu yararına çalışan veya üyelerinin ekonomik çıkarlarını koruyan dernekler,
vakıflar, kooperatifler
Ürün veya ürünün kaynaklandığı coğrafi alanla ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile kamu
kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları
Ürünün tek bir üreticisi olması halinde bunu kanıtlamak şartıyla tek üretici.
EPATS'a girilecek veriler Kanunda belirtilen coğrafi işaret başvuru şartlarını kapsamaktadır.
Bunlar;
Coğrafi işaretin menşe adı veya mahreç işaretlerinden hangisine uygun olduğuna ilişkin
açıklama
Üretim metoduna ve varsa söz konusu ürüne özelliğini veren yerel üretim teknikleri ile usul
ve adetlere ilişkin bilgi ve belgeler
Coğrafi işaret tanımı kapsamında coğrafi işaret tesciline konu olan ürünün niteliğinin, ününün
veya diğer özelliklerinin söz konusu coğrafi alan ile bağlantısını kanıtlayan bilgi ve belgeler
Ürünün söz konusu coğrafi alandaki tarihsel geçmişine ilişkin bilgi ve belgeler
Denetim biçimini ayrıntılı olarak açıklayan bilgi ve belgeler ve örnek denetim tutanağı
Başvuru ücreti
ÖRNEKLER
Kullanım Biçimi: Bursa Kestane Şekeri ibaresi ve mahreç işareti amblemi, ürünün kendisi
veya ambalajı üzerinde yer alır. Ürünün kendisi veya ambalajı üzerinde kullanılamadığında,
Bursa Kestane Şekeri ibaresi ve mahreç işareti amblemi, işletmede kolayca görülecek şekilde
bulundurulur.
Bursa Kestane Şekeri; kestane meyvesinin kabuklarının soyulması ve şurup içinde pişirilerek
şekerlendirilmesi ile elde edilen bir üründür. Bursa’da 1900’lü yılların başından itibaren
meşhur Şekerciler Çarşısında kestane şekeri üretilmeye başlanmıştır. O dönemde Ankara’dan
Bursa’ya gelen heyetlerin dönüşte Atatürk’e kestane şekeri götürdükleri bilinmektedir.
Kestane şekerinin üretim merkezi uzun yıllar Bursa olmuştur. Bu sebeple Bursa Kestane
Şekerinin coğrafi sınır ile ün bağı bulunur.
Bursa Kestane Şekerinde meyve oranı en az %63-71 ve şuruplu kestane şekerinde meyve
oranı en az %60 olmalıdır. pH değeri ise 5-5,8 arasındadır.
Bursa Kestane Şekerinin yapımında kolay soyulabilen, ince kabuklu kestaneler kullanılır.
Meyvede kabuk oranı % 25 ve altında olmalıdır. Kabuk renginin çok koyu olmaması tercih
edilir.
Bursa Kestane Şekerinin rengi kehribar ve sarımsıdır. Çok koyu renkli ve karamelize
olmamalıdır.
Mahreç İşareti
Mahreç işareti, belirgin bir özelliği veya ünü, özdeşleştiği yöreden kaynaklanan ürünleri
gösterir.
RİZE SİMİDİ
Rize Simidi un, maya, tuz, su ve kokulu siyah üzümün pekmezi kullanılarak yapılan ve
haşlandıktan sonra fırınlanan bir simit çeşidi olup, tarihinin 1930'lu yılların öncesine
dayandığı bilinmektedir.
Rize Simidinin ülkemizde diğer illerde üretilen simitlerle karşılaştırıldığında ayırt edici
özellikleri; susamsız yapılışı, pişirilmeden önce yörede yetişen kokulu üzümden yapılan bir
pekmeze batırılması, üzüm pekmezinin ürünün her tarafının eşit şekilde pişmesini sağlaması,
ürünün fırınlanmadan önce kısa süreli haşlanması ve çam ya da kestane ağacından yapılan
"pasa" denilen tahtalarda dinlendirilmesidir.
Tescil No:190
Kars Kaşarı'nın üretildiği coğrafi alanda sığır yetiştiriciliği birçok bilimsel çalışmada
vurgulandığı üzere mera yetiştiriciliğine dayanmaktadır. Bu topraklarda irtifaya bağlı olarak
havanın da geç ısınmasıyla, ilkbahar karakteristikleri Mart ayında değil gecikmeli olarak
Mayıs ayı sonrasında görülmekte, böylece Temmuz ayı ortalarına kadar Kars ve civarı yağışlı
ve serin bir mevsim karakteri göstermektedir. Bu klimatik koşulların sonucu olarak, alanın
tanımlayıcı özelliklerinden alpin çayırlarının oluşmasıyla yörede beşeri ve ekonomik yaşamın
temeli mera tipi büyükbaş hayvancılık için çok uygun koşullar meydana getirmektedir.
Belirtilen coğrafyada yaylalarda vejetasyon Türkiye’nin geneline göre geç başlamakla
birlikte, uzun sürmekte ve geç sonlanmaktadır. Özellikle bölge bitki vejetasyonunun olduğu
yaz aylarında düşük sıcaklığa sahiptir ve yazın yağışlı geçmesi, yükseklerde havanın serin
oluşu, bitki örtüsünün meralarda gür ve uzun ömürlü olmasına ve daha geç kurumasına neden
olmaktadır. Bu durum iklimsel olarak bölgeyi etrafındaki diğer illerden ayırmaktadır. Olgun
peynir sınıfında yer alan Kars Kaşarı bir dağ kaşarı olup, üretim süreci zaman içerisinde
değişime uğramamıştır.
Peynirin yapımında kullanılan süt, 1600 civarında çiçekli bitkinin bulunduğu ve bunlardan 80
civarında taksonun endemik, 20 civarında taksonun ise nadir olduğu Kars ve Ardahan ilindeki
meralarda otlayan hayvanlardan elde edilmektedir. Kars Kaşarı üretimi mevsimlik bir
faaliyettir ve hayvanların Mayıs-Ağustos aylarında merada serbest dolaşımla beslendiği
dönemde elde edilen sütlerden üretilmektedir. Söz konusu ürün, muadillerinden merada
otlayan hayvanların sütüyle üretilmesi yönüyle ayrılmaktadır. Kars Kaşarı'nda tat, lezzet ve
aroma profilini belirleyen ve muadillerinden ayırt eden aldehitler, ketonlar, esterler, yağ
asitleri, terpenler ve hidrokarbonlardan 32 madde vardır.
Fiziksel özellikleri: Taze Kars Kaşarı kalıptan çıktığı gün beyazımsı bir renkte iken, bir hafta
içerisinde kabuk bağlayarak sarımsı bir renk almaktadır. Taze Kars Kaşarının kesit yüzeyi
beyazımsı bir renkte ve tadı hafif tuzlu yavan ve süt tadını andırmaktadır. Eski Kars
Kaşarı'nın kabuğu grimsi bir renk almakta ve kesit yüzeyi sarımsı krem renginde olmaktadır.
Olgunlaşma (eskime) süresi uzadıkça yapısı sertleşir. Eski kaşarda proteoliz, glikoliz ve
lipolizin etkisiyle kendine has yoğun bir aroma oluşur. Lezzeti hafif tuzludur ve ağızda
kolayca dağılmaktadır. Kıvam olarak, ihtiva ettiği su oranı az olduğundan sertçe tanımlanır.
Strüktür olarak kesit yüzeyinin düz ve pürüzsüz olması gerekir.[6]
KAYNAKLAR
[1]- Öztürk, O. 2009. Adana piyasasındaki şalgam sularının bileşimleri üzerine bir araştırma.
Çukurova Üni. Fen Bil. Ens Yüksek Lisans tezi
[3]-Tangüler, H.2010. Şalgam Suyu Üretiminde Etkili Olan Laktik Asit Bakterilerinin
Belirlenmesi ve Şalgam Suyu Üretim Tekniğinin Geliştirilmesi, Doktora Tezi, Çukurova
Üniversitesi, Fen Bil. Enstitüsü.
[4]- http://www.scribd.com/doc/55947820/%C5%9şalgam
[5]- http://library.cu.edu.tr/tezler/8082.pdf
[6]- https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/geographicalRegisteredList/