Tema:Isak Njutoni

Klasa:XE
Lenda:Fizik
Punoi:Ajba Kurti

Isak Njutoni (emri në anglisht Isaac Newton; 25 dhjetor 1642 - 20 mars 1727[4]) ishte një fizikant,
astronom, filozof, teolog dhe matematicien anglez i cili është konsideruar gjerësisht si një nga
shkencëtarët më me influencë të të gjitha kohërave dhe si një figurë kyçe në revolucionin shkencor.
Libri i tij "Philosophiae Naturalis Principia Mathematica" (Principet Matematike të Filozofisë
Natyrore), botuar së pari në vitin 1687, hodhi themelet për "mekanikën klasike".
Njutoni formuloi ligjet e levizjes dhe gravitetit universal që dominoi pikëpamjen e shkencëtarëve të
universit fizik gjatë tre shekujve të ardhshëm . Ai gjithashtu tregoi se nocionii i objekteve në tokë dhe
trupave qiellorë mund të përshkruhet nga të njëjtat parime. Njutoni ka ndërtuar teleskopin e parë
praktik që reflekton dhe zhvilloi teorine e ngjyrës në bazë të vëzhgimit se një prizëm zbërthen dritën
e bardhë në shumë ngjyra të spektrit të dukshem. Ai ka formuluar edhe një ligj empirik të ftohjes
dhe ka studiuar shpejtësinë e zërit

Ligji i parë i Njutonit

Çdo trup ruan gjëndjen e të qënit në prehje ose të lëvizjes drejtvizore tënjëtrajtshme, përsa kohë
mbi të nuk veprojnë forca të jashtme.

Ligji i dytë i Njutonit

Ndryshimi i vrullit të një trupi është proporcional me impulsin që vepron mbi trupin, kjo ndodh
përgjatë një vije të drejtë përgjatë së cilës impulsi vepron.

Ligji i tretë i Njutonit.

Forcat e skiatorëve kanë madhësi të barabartë dhe drejtime të kundërta

Njutoni dhe pema e mollës, histori e vërtetë

Historia e popullarizuar nga Volteri thotë se Njutoni u frymëzua kur pa një mollë të binte ndërsa ecte
në oborrin e familjes në Woolsthorpe, për të formuluar teorinë e forcës universale të rëndesës (një
version është dhe që molla i ra në kokë). Shkolla “King” në Grantham, që Njutoni ndoqi, e mban
pemën në oborrin e saj
Njutoni ishte jashtëzakonisht besimtar
Puna e Njutonit, veçanërisht ligjet e lëvizjes dhe forca e rëndesës universale, janë përdorur nga
shumë njerëz për të argumentuar kundër ekzistencës së Perëndisë. Por vetë Njutoni ka thënë:
“Graviteti shpjegon lëvizjen e planetëve, por nuk shpjegon si janë vënë në lëvizje planetët. Perëndia
drejton gjithçka dhe ai di si bëhet.
Me gjithë bindjet e thella fetare, Njutoni ishte jokonformist kur bëhej fjalë për besimin tek trinia e
shenjtë . Ky duhet si qëndrim i arsyeshëm për një burrë të shkencës, por në atë kohë e kundërta
besohej e vërtetë. Njerëzit e shkolluar besonin ekzistencën e trinitetit dhe pikëpamjet e tij ishin
blasfemi.
Letra të zbuluara kohët e fundit të Njutonit zbuluan interesin sekret të alkimisë (në kthimin e metalit
bazë në ar) dhe se ka shkruar gjerë për eksperimentet e kryera. Studimet i ka mbajtur të fshehta kur
ishte gjallë. Bërja e arit dhe argjendit ishte krim nën një ligj të vitit 1404.
Njutoni politikani shqiptoi vetëm një fjali
Në fundin e jetës, Njutoni bëri edhe karrierë politike. Ai u zgjodnë Parlament si përfaqësues i
Kembrixhit në vitin 1689 dhe u rikthye në parlament nga 1701 deri në 1702.Ai nuk është shquar
asnjëherë si politikan i zoti, pasi nuk ishte profesioni i preferuar. Gjatë kësaj kohe, ai tha vetëm dhe
vetëm një fjali gjatë seancave të gjata. Ai i kërkoi një personi pranë të hapte dh të mbyllte dritaren e
ajrosjes.