SADRŽAJ

SADRŽAJ.......................................................................................................................1.
UVOD.............................................................................................................................2.
1. NORMALAN POROĐAJ I PUERPERIJ..................................................................3.
1.1.Definicija porođaja........................................................................................3.
1.2.Predznaci porođaja........................................................................................3.
2. POROĐAJNI OBJEKAT...........................................................................................4.
2.1. ELEMENTI POROĐAJNOG OBJEKTA....................................................4.
2.1.1.Položaj ploda...................................................................................4.
2.1.2.Stav ploda........................................................................................4.
2.1.3. Smještaj ploda.................................................................................5.
2.1.4. Držanje ploda..................................................................................5.
Slika br. 3.............................................................................................................5.
3. POROĐAJNI TRUDOVI I POROĐAJNI NAPONI.................................................6.
Slika br 4..............................................................................................................6.
4. MEHANIZAM POROĐAJA I POROĐAJNA DOBA..............................................7.
4.1. Porođajna doba.............................................................................................7.
4.1.1. Phasis dilatationis...........................................................................7.
Slika br. 5.............................................................................................................7.
4.1.2. Phasis expulsionis...........................................................................7.
Slika br. 6.............................................................................................................8.
4.1.3. Phasis placentaris............................................................................8.
Slika br. 7.............................................................................................................8.
4.1.4. Phasis haemostatis..........................................................................8.
5. AKTIVNO VOĐENJE POROĐAJA.........................................................................9.
5.1. Indukcija porođaja........................................................................................9.
5.2. Obezboljavanje porođaja..............................................................................9.
5.3. Nadzor majke u porođaju.............................................................................9.
5.4. Nadzor ploda u porođaju............................................................................10.
5.5. Auskultacija................................................................................................10.
Slika br. 8...........................................................................................................10.
5.6. Amnioskopija..............................................................................................10.
5.7. Kardiotokografija........................................................................................10.
6. PUERPERIJ..............................................................................................................11.
6.1. Procesi involucije i cijeljenja......................................................................11.
6.2. Lohije..........................................................................................................11.
6.3. Vagina i vulva.............................................................................................11.
6.4. Nastup laktacije..........................................................................................12.
7. KOMPLIKACIJE U PUERPERIJU.........................................................................12.
7.1. Puerperalno krvarenje.................................................................................12.
7.2. Puerperijalne infekcije................................................................................12.
8. ZAKLJUČAK...........................................................................................................13.
9. LITERATURA.......................................................................................................14.

1
 UVOD

Porođaj se definiše kao prekid trudnoće sa plodom težine od 500 ili više grama . U odmakloj
trudnoći u organizmu trudnice se odigravaju promjene koje nagovještavaju skori porođaj i
nazivaju se predznacima porođaja

Porođajni naponi su bezvoljne kontrakcije u prvom dijelu dijafragme i trbušne muskulature

porodilje, izazvane refleksnim putem. Javljaju se sinhrono sa trudovima i nastavljaju se na
njih u drugom porođajnom dobu. Porodilja ne može svojom voljom da izazove niti da spriječi
pojavu napona, ali može voljno da utiče na njihov intezitet tj. može da ih voljno pojača
aktivno učestvujući u porođaju u fazi ekspluzije.

Naponi počinju u drugom porođajnom dobu a završavaju se istiskivanjem posteljice i

plodovih ovoja. U savremenom akušerstvu se aktivno porodiljstvo ne odnosi samo na akt
porođaja, nego počinje još u vrijeme trudnoće i ta se briga kroz trudnoću prenosi na akt
porođaja. Ljekar nije samo pasivni posmatrač porođaja nego je njegov i aktivni učesnik,
praćenjem toka porođaja i intervenisanjem kada je potrebno.

Ljekar interveniše u porođajnim situacijama u kojima se pojave odstupanja od normalnog

toka porođaja i svojim učešćem, koristi odgovarajuće medikamente i postupke, utiče na
skraćivanje pojedinih porođajnih doba.

Puerperijum ili babinje je razdoblje koje nastupa po završetku četvrtok porođajnog doba i
traje narednih šest sedmica. Sastavni je dio gestacijskog perioda, pa ga neki azivaju i četvrti
trimestar trudnoće.

Laktacija kao završni fiziološki stadij procesa reprodukcije predstavlja proces stvaranja
mlijeka u dojkama. Vremenski period između poroda i izlučivanja mlijeka varira, ali obično
iznosi 36-96 sati.

2
 1.NORMALAN POROĐAJ I PUERPERIJ

1.1.Definicija porođaja:

Porođaj se definiše kao prekid trudnoće sa plodom težine od 500 ili više grama. Zavisno od
dužine trudnoće, porođaj može biti:

 Terminski-kada se rodi između 37. I 42. nedjelje trudnoće,

 Prijevremeni- do 36 punih nedjelja trudnoće,
 Poslijeterminski- koji se dešava poslije 42 pune nedjelje trudnoće.

1.2.Predznaci porođaja:

U odmakloj trudnoći u organizmu trudnice se odigravaju promjene koje nagovještavaju skori

porođaj i nazivaju se predznacima porođaja. To su:

 Pripremne kontrakcije- one se manifestuju pojavom neregularnih materičnih

kontrakcija,rijetkih i nestalnih po intezitetu,vremenu i trajanju. Pripremne kontrakcije
dovode do zauzimanje definitivnog stava i držanja ploda.

 Spuštanje ploda- pod uticajem pripremnih kontrakcija kompletan plod se spušta ka

maloj karlici i time se spušta i dno materice. Time se oslobađa pritisak na dijafragmu,
želudac,srce i jetru što olakšava disanje trudnice,time se trudnica osjeća bolje.

 Sazrijevanje grlića- pred sam porođaj grlić materice postaje hiperemičan,nabubren.

Spoljašnje ušće grlića se lako otvara i za takav grlić se kaže da je „zreo“.

 Formiranje vodenjaka- u gornji, prošireni dio cervikalnog kanala u vidu vodenog

mjehura uvlači se dio plodovih ovoja i plodove vode, i na taj način se još prije poroda
formira vodenjak.

 Prva sukrvica- to je pojava krvave ili sukrvave sluzi koja izlazi iz vagine-izbacivanje
čepa cervikalne sluzi.

 Prijevremeno prskanje plodovih ovojnica- ono se dešava ko 10-15% porođaja.

Ukoliko se desi u terminu porođaja vrlo brzo nastaju porođajne kontrakcije.

3
 2.POROĐAJNI OBJEKAT:

Porođajni objekat čine plod i sekundarne tvorevine trudnoće koje u toku porođaja zajedno sa
plodom napuštaju materičnu šupljinu i kroz porođajni kanal bivaju istisnuti u vanjsku sredinu.
U toku porođaja bitna je veličina ploda,njegov položaj, stav i držanje.

Slika br. 1.-( Čin porođaja )

2.1.Elementi porođajnog objekta:

Elemente porođajnog objekta čine:

 Položaj (situs)
 Stav (praesentatio)
 Smještaj (positio)
 Držanje (habitus) ploda

2.1.1.Položaj ploda ( Situs ):

Pod položajem ploda podrazumijeva se odnos uzdužne osovine majke prema uzdužnoj
osovini ploda, i prema tome plod može da bude u uzdužnom položaju ili u kosom položaju.

2.1.2.Stav ploda ( Praesentitio ):

Stac ploda određuje prednjačeća čest ploda u odnosu na porođajni kanal, koja može da bude
stav glavom ili stav karlicom.

4
2.1.3.Smještaj ploda ( Positio ):

Smještaj ploda predstavlja odnos leža ploda prema prednjem trbušnom zidu majke. U slučaju
kosog položaja, smještaj se definiše prema strani majke gdje je smještena glavica ploda.

Slika br. 2.-( Položaj ploda u materici )

2.1.4.Držanje ploda ( Habitus ):

Držanje ploda podrazumijeva međusobni odnos pojedinih dijelova ploda u materinoj duplji.
Držanje ploda je uslovljeno oblikom materične šupljine jer se plod postavlja tako da najbolje
iskoristi prostor koji mu je na raspolaganju.

Slika br. 3.-( Normalno držanje ploda u materici)

5
 3.POROĐAJNI TRUDOVI I POROĐAJNI NAPONI

To su bezvoljne kontrakcije materice kojima počinje porođaj, a javljaju se u određenim

intervalima, određenom snagom i trajanjem.

Počinju u rogu materice i sinhrono se spuštaju ka grliću materice, gubeći na intezitetu.

Porođajni naponi su bezvoljne kontrakcije u prvom dijelu dijafragme i trbušne muskulature

porodilje, izazvane refleksnim putem. Javljaju se sinhrono sa trudovima i nastavljaju se na
njih u drugom porođajnom dobu.

Porodilja ne može svojom voljom da izazove niti da spriječi pojavu napona, ali može voljno
da utiče na njihov intezitet tj. može da ih voljno pojača aktivno učestvujući u porođaju u fazi
ekspluzije.

Naponi počinju u drugom porođajnom dobu a završavaju se istiskivanjem posteljice i

plodovih ovoja.

Slika br. 4.-( Trudničke kontrakcije )

6
 4.MEHANIZAM POROĐAJA I POROĐAJNA DOBA:

4.1.Prema klasičnom shvatanju porođaj se dijeli u 4 porođajna doba:

 Prvo porođajno doba- doba širenja ili dilatacije, (Phasis dilatationis)

 Drugo porođajno doba- doba istiskivanja, ekspluzije ploda, ( Phasis explusinis)
 Treće porođajno doba- placentno doba ( Phasis placentaris)
 Četvrto porođajno doba- doba hemostaze ( Phasis heamostasis)

4.1.1.Phasis dilatationis-Prvo porođajno doba:

Prvo porođajno doba,doba širenja,dilatacije je period od početka porođaja do potpune

dilatacije grlića materice,a karakteriše ga širenje i izravnjavanje grlića materice. Počinje
prvim porođajnim kontrakcijama, a završava se potpunom dilatacijom.

Slika br. 5.-( Phasis dilatationis )

4.1.2.Phasis expulsionis-Drugo porođajno doba:

Drugo porođajno doba,doba istiskivanja ili ekspulzije ploda počinje u momentu poptpune
dilatacije spoljneg materičnog ušća i završava se rađanjem novorođenčeta. Kontakcije su
pojačane i učestalije.Porodilja pravilnim disanjem i saradnjom sa akušerom može da pojača
napone sinhrono sa kontrakcijama i time skrati fazu istiskivanja ploda.

7
 Slika br. 6.-( Phasis expulsionis )

4.1.3.Phasis placentaris- Treće porođajno doba:

Treće porođajno doba je period od rađanja ploda do momenta izbacivanja posteljice i

plodovih ovoja. Suština trećeg porođajnog doba jeste odlubljivanje posteljice, koje se dešava
zbog pomicanja ploha posteljice i unutrašnje površine materice.

Slika br. 7.-( Phasis placentaris )

4.1.4.Phasis haemostatis-četvrto porođajno doba:

Poslije rađanja posteljice nastupa postplacentarno ili četvrto doba, koje traje dva sata.
U tom periodu se dešava važan proces zaustavljanja krvarenja koji se odigrava putem
miotamponadom(izuzetno jake kontrakcije mišića koje zatvaraju otvorene lumene koje
krvare.)

8
 5.AKTIVNO VOĐENJE POROĐAJA

U savremenom akušerstvu se aktivno porodiljstvo ne odnosi samo na akt porođaja, nego

počinje još u vrijeme trudnoće i ta se briga kroz trudnoću prenosi na akt porođaja. Ljekar nije
samo pasivni posmatrač porođaja nego je njegov i aktivni učesnik, praćenjem toka porođaja i
intervenisanjem kada je potrebno.

Ljekar interveniše u porođajnim situacijama u kojima se pojave odstupanja od normalnog

toka porođaja i svojim učešćem, koristi odgovarajuće medikamente i postupke, utiče na
skraćivanje pojedinih porođajnih doba.

Uslovi za aktivno vođenje porođaja jeste dobro poznavanje fiziologije i patologije

turdnoće,mehanizma i osnovnih principa normalnog porođaja.

5.1.Indukcija porođaja:

U principu se porođaj inducira u situacijama kada plod ne bi imao koristi on nastavljanja

trudnoće, nego su mogućnosti razvoja adfiksije i patnje ploda daleko veće produžavanjem
trudnoće. Indukovani porođaj se naziva još i programiranim porođajem, kojim se daleko više
dobije broj novorođenčadi u dobroj kondiciji nego kod kojih se čekao spontani početak
porođaja. Da bi se to postiglo u induciranom porođaju potrebno je voditi računa o tome da
porođaj induciramo:

 Kada je opasnost za dijete zbog popuštanja funkcije posteljice veća što bi bila korist
nastavljanje trudnoće,
 Da se induciranje porođaja vrši po mogućnosti do popodne, kada je na raspolaganju
više osoblja i kada se porodilji može pružiti najbolja stručna i tehnička pomoć,
 Brinemo da porodilja ulazi u porođaj u što boljoj psihičkoj i fizičkoj kondiciji.

5.2.Obezboljavanje porođaja:

Jedan od osnovnih zadataka i ciljeva u savremenom akušerstvu jeste olakšavanje prirodnog

toka porođaja, između ostalog i ublažavanjem porođajnih bolova, i time ostavljanje akta
porođaja u dobroj uspomeni. Danas se to postiže razvoju anestezije i postojanju dobro
obučenog kadra. Pronalaskom lokalnih anestetika i novih pristupa porođajni bol se može
kontrolisati, a da pri tome porodilja ostaje budna i aktivno učestvuje u aktu rađanja.

5.3.Nadzor majke u porođaju:

Opšte stanje porodilje je najvažniji faktor o kome se vodi računa u porođaju, a ostvaruje se
neprekidnim prisustvom akušera u porodilištu, posmatranjem izgleda i ponašanje trudnice i
ocjenjivanjem njenih parametara. Tokom porođaja porodiljise prate vitaln parametri poput:
pulsa, krvnog pritiska, tjelesne temperature, respiracije, otkucaje srca, dijurezu i stanje
svijesti.

9
5.4.Nadzor ploda u porođaju:

Uako je rađanje prirodan čin ono uvijek nosi potencijalni rizik za novorođenče zbog moguće
sabe opskrbe ploda kiseonikom koja je najčešće uzrokovana ili materničnim kontrakcijama ili
od ranije potrošenim rezervama ploda. Na stanje djeteta u porođaju utiču različiti faktori kao
što su: mehanički faktori koji dovode do promjena u uteroplacentarnom i fetalnom krvotoku,
time i do promjena u oksigenaciji ploda.

Najbolji vid u stanje ploda se postiže registrovanjem srčane akcije ploda, za to se najčešće
koriste auskutacija i kardiotokografija.

5.5.Auskultacija:

Koristi se za slušanje srčanih tonova ploda već od polovine trudnoće, a idući ka kraju
trudnoće postupak slušanja postaje lakši i jasniji. Najčešće se koristi drveni ili metalni
stetoskop po Laenec-u. Uži kraj stetoskopa se stavi na prednji trbušni zid majke, a na širi
ljekar stavi svoje uho. Pri tome se pazi sa se stetoskop ne pridržava rukom da ne bi došlo do
trenja, čime bi otežalo slušanje srčanih tonova ploda. Srčana akcija obično ima frekvencu od
oko 140 otkucaja u minuti.

Slika br. 8.-(Auskultacija ploda )

5.6.Amnioskopija:

Amnioskopija je jedna od najsigurnijih metoda praćenja stanja ploda. Omogućuje procjenu

fetalne zrelosti i eventualne ugroženosti na osnovu izgleda plodove vode. Do kraja 37.nedjelje
gestacije plodova voda ostaje prozirna. U 38.sedmici voda već počinje biti mutna ili mliječna,
nakon punog termina trudnoće ona izgubi mliječnost.

5.7.Kardiotokografija (CTG):

Kardiotokografia je dijagnostička metoda kojom se otkrivaju akutna i hronična patnja ploda, a

bazira se na kontinuiranoj registraciji srčane frekvencije ploda uz kontinuiranu registraciju
spontanih ili izazvanih kontrakcija materice.

10
 6.PUERPERIJ (BABINJE)

(NORMALAN I PATOLOŠKI PUERPERIJ)

Puerperijum ili babinje je razdoblje koje nastupa po završetku četvrtog porođajnog doba i
traje narednih šest sedmica. Sastavni je dio gestacijskog perioda, pa ga neki azivaju i četvrti
trimestar trudnoće. To je vrijeme fizioloških i patoloških prilagođavanja majke novoj
situaciji,vrijeme kada se smanjuju fiziološke i patološke promjene koje su prouzrokovali
trudnoću i porođaj, ali to je i vrijeme kada se mogu pojaviti i ozbiljne komplikacije koje mogu
ugroziti život majke. Puerperijum karakterišu procesi koji teku paralelno:

 involucijski procesi,
 procesi cijeljenja,
 nastup laktacije i
 uspostavljanje funkcije jajnika.

6.1.Procesi involucije i cijeljenja:

Organi i organski sistemi

Organi i organski sistemi majke, u kojih su nestale promjene u trudnoći i porođaju primaju
svoj prijašnji položaj,veličinu,oblik i osobine, sa time da definitivno stanje involucije ne
odgovara uvijek u anatomskom i funkcionalnom pogledu onom prije trudnoće. Materica
Nakor rođenja posteljice pojavljuju se jake i čvrste kontrakcije miometrija, koje manjuju
veličinu materice i kompromiraju krvne sudove u području pripoja posteljice za zid
materice,te tako vrše hemostazu dok krvni sudovi ne tromboziraju i tako načine hemostazu.
Grlić materice se vrlo brzo mijenja, te njegovi formiranje počinje već drugi dan babinja, da bi
treći dan bio skroz u cijelosti formiran sa znatno suženim cervikalnim kanalom.

6.2.Lohije:
Normalan iscjedak iz materice u puerperijumu se naziva lohijama. Njihov izgled i sastav se
tokom puerperijuma mijenja. Sastoje se od eritrocita, leukocita, detritusa, bakterija i slizi iz
grlića materice.

6.3.Vagina i vulva:

Nakon porođaja vagina je glatka i nabrekla, slabog tonusa. Epitel je atrofičan. Vulva u toku
trudnoće trpi promjene u smislu otoka, rastezanja, povreda ili hirurških intervencija. Otok
nestaje u prve dvije nedjelje, a mišićni tonus je poboljšan do kraja šeste nedjelje.

11
6.4.Nastup laktacije (dojenja):

Laktacija kao završni fiziološki stadij procesa reprodukcije predstavlja proces stvaranja
mlijeka u dojkama. Vremenski period između poroda i izlučivanja mlijeka varira, ali obično
iznosi 36-96 sati. Svaki put kada majka doji dijete, u njezinoj se krvi povećava količina
prolaktina. Ukoliko majka ne doji, nivo prolaktina pada i normalizuje se unutar 2-3 sedmice
od porođaja. Tekućina koja se stvara u dojkama u prva 2-4 dana poslije porođaja zove se
kolostrum. Kolostrum je veoma bogat proteinima, od njga kroz narednih 7 dana postaje
mlijeko, bogato svim nutricijentima neophodnim dijetu.

7.KOMPLIKACIJE U PUERPERIJU (BABINJAMA)

Najčešće komplikacije koje se javljaju u puerperijumu su krvarenja i infekcija. Neke rijeđe

komplikacije su tromboemolijska bolest ili postpartalna pshihoza.

7.1.Puerperalno krvarenje:

Krvarenja u puerperijumu možemo podijeliti na rana(koja nastaju 24 sata nakon poroda) i

ona koja se javljaju najčešće nakon 10-15 dana,to su kasna krvarenja. Upravo ova krvarenja
čine 22% uzroka materalnog mortaliteta.

7.2.Puerperijalne infekcije:

Infekcije u puerperijumu još uvijek imaju izuzetan značaj zbog toga što su uz krvarenje
najčešći uzrok materalnog mortaliteta. Puerperalna infekcija se definiše kao svako povišenje
temperture iznad 38 °C, koje se ponovi u najmanje dva dana u toku prvih 20 dana,izuzimajući
prva 24 sata nakon porođaja. Opšti faktori rizika za nastanak puerperalne infekcije su:
 Anemija
 Slaba uhranjenost
 Neadekvatna zdravstvena zaštita
 Debljina
 Seksualni odnosi u trudnoći
Faktori porođaja koji se smatraju kao rizični su:
 Dugotrajni porođaj
 Prijevremeno prsnuće vodenjaka
 Ozljede porođajnog puta
 Povećan broj pregleda u porođaju

12
 8. ZAKLJUČAK

Porođaj se definiše kao prekid trudnoće sa plodom težine od 500 ili više grama . U odmakloj
trudnoći u organizmu trudnice se odigravaju promjene koje nagovještavaju skori porođaj i
nazivaju se predznacima porođaja

Porođajni naponi su bezvoljne kontrakcije u orvom dijelu dijafragme i trbušne muskulature

porodilje, izazvane refleksnim pute. Javljaju se sinhrono sa trudovima i nastavljaju se na njih
u drugom porođajnom dobu. Porodilja ne može svojom voljom da izazove niti da spriječi
pojavu napona, ali može voljno da utiče na njihov intezitet tj. može da ih voljno pojača
aktivno učestvujući u porođaju u fazi ekspluzije.

Naponi počinju u drugom porođajnom dobu a završavaju se istiskivanjem posteljice i

plodovih ovoja. U savremenom akušerstvu se aktivno porodiljstvo ne odnosi samo na akt
porođaja, nego počinje još u vrijeme trudnoće i ta se briga kroz trudnoću prenosi na akt
porođaja. Ljekar nije samo pasivni posmatrač porođaja nego je njegov i aktivni učesnik,
praćenjem toka porođaja i intervenisanjem kada je potrebno.

Ljekar interveniše u porođajnim situacijama u kojima se pojave odstupanja od normalnog

toka porođaja i svojim učešćem, koristi odgovarajuće medikamente i postupke, utiče na
skraćivanje pojedinih porođajnih doba. Puerperijum ili babinje je razdoblje koje nastupa po
završetku četvrtok porođajnog doba i traje narednih šest sedmica. Sastavni je dio gestacijskog
perioda, pa ga neki azivaju i četvrti trimestar trudnoće. Laktacija kao završni fiziološki stadij
procesa reprodukcije predstavlja proces stvaranja mlijeka u dojkama. Vremenski period
između poroda i izlučivanja mlijeka varira, ali obično iznosi 36-96 sati.

Najčešće komplikacije koje se javljaju u puerperijumu su krvarenja i infekcija. Neke rijeđe

komplikacije su tromboemolijska bolest ili postpartalna pshihoza.

13
 9. LITERATURA

 PROF. DR. ZLATAN FATUŠIĆ – Ginekologija i Akušerstvo, PrintCom Tuzla 2012

 http://www./trudnoca/porod/prepoznajte-pripremne-prave-porodajne-trudove/
 http://www. /beba/0-3-mjeseca/babinje-postporodajne-komplikacije/
 https://sh.wikipedia.org/wiki/Babinje
 https://hr.wikipedia.org/wiki/Trudno%C4%87a
 https://www./zdravlje/pretrage/amnioskopija-asc-kada-kako-i-zasto-se-izvodi
 http://www.msd-prirucnici.placebo.hr/msd-prirucnik/ginekologija/normalna-trudnoca-
i-porod/nadzor-fetusa

14