Doç Dr Ayfer Keleş

GÜTF Acil Tıp AD

Tanım ve Epidemiyoloji
 Şok: Dokularda oksijen sunumu ile oksijen ihtiyacı
arasındaki dengesizliğin yarattığı dolaşım
yetersizliğidir.
 Yılda 1 milyondan fazla hasta(USA)
 Agresif tedaviye rağmen mortalite yüksek
 Septik şoktakilerin %30-45’i
 Kardiyojenik Şoktakilerin %60-90’ı 1 ay içinde
ölmektedir
Şok Tipleri
 Hipovolemik

 Kardiyojenik

 Dağılımsal

 Obstrüktif
Patofizyoloji
 Arteriyoler vazokonstrüksiyon
 Kalp hızı ve kontraktilite artar
 Venöz damarlardaki konstrüksiyon venöz dönüşü
arttırır
 Vazoaktif hormonların salınımı arteriyoler ve venöz
tonusu arttırır.
 Oksijen dağılımı kritik organlara olur
 Koroner ve serebral dolaşım
Klinik
 Hikaye
 Kardiyak
 Medikasyon
 İlaç toksisitesi

 Hiçbir vital bulgu şokta yeterli değildir.

 Hiçbir laboratuvar değeri yeterince duyarlı ve seçici
değildir
Şok Tipleri
 Hemorajik(travma hastalarında)
 Hipovolemik(kusma, diyare)
 Obstrüktif(P. Mboli, kardiyak tamponad, tansiyon
pnömotoraks)
 Kardiyojenik(MI, kontüzyon)
 Nörojenik
 Septik
 Anaflaktik
Hipovolemik Şok
 Nedenleri
 Kanama
 Akut plazma kaybı(yanık, peritonit, pankreatit)
 Akut ekstraselüler sıvı kaybı(kusma, ishal, diüretik
kullanımı)
Tedavi
 ABC
 Oksijen
 Sıvı resüsitasyonu
 2 lt kristaloid infüzyon

 Kan replasmanı
 Şokta O Rh(-)
 1:1:1 oranında eritrosit süspansiyonu, taze donmuş
plazma ve trombosit
Kardiyojenik Şok
 Pompa disfonksiyonu ile meydana gelir
 Akut miyokard infarktüsü
 Sol ventrikül anevrizması
 Son dönem kardiyomiyopati
 Miyokard kontüzyonu
 Akut miyokardit
 Toksik ilaç alımıpapiller disfonksiyon
 Aort dieksiyonu
 Aort ve mitral stenoz
 Masif PE
 Perikardiyal tamponad
Klinik
 Hipoperfüzyon ve hipotansiyon(sistolik <90
mmHg)
 Mental durum değişikliği
 İdrar çıkışında azalma
 Kompanzatuar sinüs taşikardisi
 Takpne
 Akciğerde raller
 Kalpte üfürüm
 Juguler venöz dolgunluk
 Cilt siyanotik veya kül rengi, soğuk
Tanı
 Asıl tanı klinik kriterlerle koyulur
 Lab
 Kardiyak markerler
 Serum laktat seviyesi
 Arter kan gazı
 BNP
 Tam kan, elekrolitler
 İlaç seviyeleri(digoksin, etanol)
 Görüntüleme
 EKG
 PA akciğer grafisi
 EKO
Tedavi
 ABC
 Oksijen
 Hipoksi, hipovolemi, ritm problemleri, elektrolit
anormallikleri ve asit baz düzeltilir
 Pulmoner konjesyon olmayanlarda sıvı replasmanı
 İnotroplar
Tedavi
 Dopamin…3-5 mcg/kg/dak
 Dobutamin…2-5 mcg/kg/dak
 Norepinefrin…2 mcg/dak
 Milrinon…50 mcg/kg
Obstrüktif Şok
 Venöz dolgunluk olur
 Tansiyon pnömotoraks
 Kardiyak tamponad
 Pulmoner emboli
Spinal Şok
 Servikal veya torakal vertebra seviyesinde spinal kord
hasarıyla olur.
 Sempatik arteriyel tonus kaybolmasıyla sistemik
vasküler rezistans ve kan basıncı düşer.
 Hastalar sıcak, hipotansif ve braikardiktir.
 Travma hastasında hipotansiyon diğer
sebepler(kanama) dışlanmadan nörojenk şoka
bğlanmamalıdır
Tedavi
 IV kristaloid verilir(ortalma arteriyel basınç 85-90
mmHg tutulmalı)
 IV sıvı yeterli olmazsa pozitif inotrop ajanlar verilmeli
 Bradikardi çok belirginse atropin verilebilir.
 Yeterli olmazsa pacemaker takılabilir.
Septik Şok
 Ciddi sepsis oranı 3/1000 (USA)
 Sepsis insidansı yaşla 100 kat artar
 Erkeklerde daha sıktır
 Altta yatan hastalık arttıkça mortalite artar.
 Yaşlılarda solunum yolu ve genitoüriner sistem
enfeksiyonları sepsis nedenidir.
 Acil servisteki sepsis olgularının yarısı 65 yaş
üzerindedir.
 %17’si bakımevlerinden gelir.
Etiyoloji
 Gram(-) ve (+) bakteriler en sık
 Septik şok riskini arttıran durumlar
 Gereksiz antibiyotik kullanımı
 Virulan dirençli organizma gelişimi
 Yaşlılarda operasyon sıklığının artışı
 Travma hastasının artışı
 Kortikosteroid ve immunsupresyon yapan ilaçlar
Tanımlar
 Enfeksiyon: bir patojenin sebep olduğu
kanıtlanmış veya tahmin edilen enfeksiyon
 Bakteriyemi : Kanda canlı bakteri bulunmasıdır
 SIRS(sistemik inflamatuar yanıt sendromu):
aşağıdaki kriterlerden en a ikisinin var olması
 Ateş >38.3 veya < 36 C
 Nabız > 90/dak
 Ortalama sol. Sayısı >20/dak
 Lökosit >12.000 veya < 4000

 SIRS…travma, pankreatit, yanık ve enfeksiyonda

görülebilir.
Tanımlar
 Sepsis…SIRS kriterlerinden iki veya daha fazlasıyla
enfeksiyona sistemik yanıttır.
 Ciddi sepsis…sepsise ek olarak
 Kardiyovasküler organ disfonksiyonu
 Akut respiratuar distress sendromu,
 İki veya daha fazla organ disfonksiyonu
 Septik şok
 Sistolik arteriyel hipotansiyon< 90 mmHg
 Ortalama arteriyel basınç<60 mmHg

 MODS…Multiorgan disfonksiyon sendromu

Belirti ve Bulgular
 Hipertermi veya hipotermi
 Nabız basıncında artış
 Takipne
 Mental durum değişikliği
 Hiperventilasyon ve respiratuvar alkaloz
 Organ yetmezlikleri
Sepsis Tanı Kriterleri
 Dokumente veya beklenen enfeksiyon
 Ateş > 38.3 veya <36 C
 Nabız 90/dak üstünde
 Takipne 30 soluk/dak üstünde
 Mental durum değişikliği
 Belirgin ödem veya sıvı dengesinin pozitif olması
 DM olmadan hiperglisemi
 Arteriyel hipoksemi
 Akut oligüri
 Trombositopeni
 Laktat artışı
 Metabolik asidoz
Tedavi
 ABC
 Oksijen
 Kristaloid IV
 Erişkinlerde 4-6 lt kristaloid
 Çocuklarda 10-20 ml/kg
 Pozitif inotrop
 Şok düzelmezse kortikosteroid
 Antibiyotik-enfeksiyon odağı araştırılarak geniş
spektrumlu ampirik antibiyotik (Gram + ve – etkili)
Anaflaktik Şok
 Anaflaksi hızla başlayan ve ölüme yol açabilen allerjik
reaksiyondur.
 Yiyecekler, ilaçlar, böcek sokmaları etkendir
 Akut başlangıçlıdır
 Deri ve mukozalar tutulur
 Kızarıklık, ödem,
 Solunum yetmezliği, kan basıncında düşme, organ
disfonksiyonları
 Anksiyete, boğazda dolgunluk, nefes darlığı
 İlerleyen dönemde bilinç kaybı ve kardiyopulmoner
arrest
Medicalert
Tedavi
 ABC
 Hava yolu önceliklidir
 Erken entübasyon ve cerrahi hava yolu açma teknikleri
düşünülmelidir
 Epinefrin 0.3-0.5 mg IM(1:1000)
 Kristaloid 1-2 lt bolus
 Kortikosteroidler
 Antihistaminikler
Epipen
 TEŞEKKÜRLER