A Lecturette on

Environmental Sanitation

In Partial Fulfillment of the

Requirements in NCM 207 RLE

SCHOOL NURSING ROTATION

Submitted to:
Mrs. Maria Febe Libre. RN,MN

Submitted by:

BSN 2G-Group 2

Monterde, Danzel Diane

Ismael , Eloise Alexandrea
Labungan, Joana
Padilla, John Andrew
Gasang, Patricia
Ramad, Rejena

October 12,2020
 Topic: Environmental sanitation

Title of the Lecture: Basura mo, Itapon mo sa tamang Lugar

Level of Pupils:Grade 6

Group Members: Monterde D. , Ismael E, Labunga J., Padilla J, Gasang P., Ramad R.

General objective:

· In this 45 minute lecturette, the pupils will be able to understand and apply the concept of Proper Waste Disposal by verbalizing what are the types of waste, how to use the 3R
and how to segregate waste properly

Specific Objectives:

· To be able to identify what is waste and the different types of waste

· To be able to identify what are the the importance of proper waste disposal

· To be able to explain the negative consequences of improper waste disposal

· To be able to discuss and demonstrate the proper ways Garbage disposal

SPECIFIC OBJECTIVES CONTENT METHODOLOGY TIME EVALUATION

FRAME
 Preparation After the
lecurette the
At the end of 45 minutes · Opening remarks 1 minute evaluation will be
lesson the student will be done thought:
able to : - Good Morning everyone (Ismael)
· Interactive
 Ako po si ate nyo Eloise (Ismael) group work
Titled: Waste
 To establish rapport  ako naman Ate nyo Joana(labungan) Segregation
on the pupils
 Ate nyo Patricia(Gasang) HepHep Hooray
with a twist
 Ate nyo Rejena (Ramad)

 Ako naman si Ate nyo Dane (Monterde)

 At ako naman si kuya nyo Drew (Padilla)

 kami po ay mga student nurse ng San Pedro

College.Bago tayo mag simula mag umpisa po tayo sa
1 minute
isang dasal.(Ismael)

 Opening prayer (Padilla) 3 miuntes

 To determine if
student have an  Using powerpoint
Pre-activity: (Padiila)
idea or concept of presentation, images of
the topic Student nurse will show images of two different scenario contrasting image of waste
when it comes to disposing trash or garbage and let the disposal will be flashed
students express their thoughts on the images

Script:Naa koy ipakita sa inyoha nga mga pictures and after

ana kay mangutana ko? Sige, sino maka ingon sa akoa kung
ano yung nasa picture. Tama, ang makita nato sa mga
picteures ay pag tapon ng basura.
 Topic proper  Power point presentation- 5 miutes
discussion
 Discuss is waste A. What is waste? (Padilla)
the definition of
waste Script: (Flash pictures of different waste) May nakaabalo ba
kung ano ang naa sa picture? Tama ito ay mga basura.Sino
kabalo sa ibig sabihin ng basura o ano ang matatawag na
basura? Tama. Ayon sa Waste Framework directives of
European Union,Article 3: “Waste means any substance or
object which the holder discards or intends or is required to ·
discard. Ayon sa Cambridge dictionary waste are “unwanted
matter or material of any type, especially what is left after
useful substances or parts have been removed”Ang basura
or ang waste ay mga sira bagay na hindi natin ginagamit or
wla ng halaga sa atin.Ang mga halimbawa nito ay sirang
gamit sa bahay, mga plastic na bote, mga pagkain na
hindi nakakain at iba pa. (Does anyone know what is in the
picture?That right, it's grabage?Does any one know what is
garbage or what is considered garbage or waste? Yes you
are right. According to the Waste Framework Directive of the
European Union, Article 3: “‘Waste’ means any substance or
object which the holder discards or intends or is required to
discard” according to Cambridge dictionary waste are
“unwanted matter or material of any type, especially what is
left after useful substances or parts have been
removed”Waste are considered things that are broken or
things that don’t have value to us anymore. Example of these
are broken furniture, plastic bottles and uneaten food and
etc.)
 Discuss the different
Waste classification
types of waste
according to : Script: Ang basura ay mahihiwalay or ma igrupo ayon sa
kanilang :
 Source
I. Kanilang pinang-galingan
 Substance II. Ano kalasing materyales sila gawa
III. Gaano ka delakado
 Management IV. Waste management
V. halo ng mga nabangit.
 Hazard
properties ( Waste can be classified

I. based on source (who/what generated the waste? )

II. substance (what is it made of?),

III. hazard properties (how dangerous is it?),management

(who handles it?)

IV. or a mix of these concepts.)

a) Ayon sa pinanggalingan: (Sources of waste)

 Municipality waste: Kauban diri na mga basura ay

gikan sa mga balay, eskwlahan, opsina, sa mga
palengke, sa mga restaurant at kahit anong mga
pampublikong lugar. Mga basura na kadalasan nandito
ay ang mga tira-tirang pagkain, mga plastic na botilya,
plastic bag, lata ng mga inumin, mga sirang kagamitan
sa bahay, mga damo, mga paglagyan ng pagkain, mga
sirang appliance (Municipal sources of waste:This
includes trash or garbage from households, schools,
offices, market places, restaurants and other public
places.They include everyday items like food debris,
used plastic bags, soda cans and plastic water bottles,
broken furniture, grass clippings, product packaging,
broken home appliances)
 Medical waste: Ito yung mga basura na galing sa mga
Healthcare facilities katulad ng hospitals, cilnics,
 surgical theaters, vetenary hospital at mga laboratory.
It ay kadalasang isinasama sa mga hazardous waste
keysa sabay sa ibang mga basura, Ang mga basura na
kadalasan Makita diri kay mga gamir sa pag opera,
mga lalagayan ng gamot, dugo, parte ng katawan, mga
gamitan sa pag hilom ng sugat, mga karayom at mga
syringes.(Medical/Clinical sources of
waste:Medical/clinical waste, normally refers to waste
produced from health care facilities, such as hospitals,
clinics, surgical theaters, veterinary hospitals and labs.
They tend to be classified as hazard waste rather than
general waste.Items in this group include surgical
items, pharmaceuticals, blood, body parts, wound
dressing materials, needles and syringes)
 Agricultural waste: Mga basura na galing sa
agricultura. Kabilang dito ang pagsasaka, hortikultura
Live stocks: pag aalaga ng baboy, manok baka, at iba,
kasama rin ditto ang paghahardin. Karamihan sa mga
basura na kukuha ditto ay ang mga lata ng peticides,
mga silage or yung mga mga parte ng pananim na hindi
ginagmit katulad ng mdadong bahagi ng mais, mga
lalgayan ng dewormers na gamot, balat ng mais at iba
pa.(Agricultural sources of waste:Typically, this is
waste generated by agricultural activities. These
include horticulture, fruit growing, seed growing,
livestock breeding, market gardens and seedling
nurseries.Waste items in this group include empty
pesticide containers, old silage wrap, out of date
medicines and wormers, , and corn husks.)
 Industrial source: Kabilang ditto ang mga idustriya ng
paggawa ng salamin, katad, pagkain, elektronks,
plastic at bakal. (Industrial sources of
waste:industries manufacturing glass, leather, textile,
 food, electronics, plastic and metal products has
significantly contributed to waste production. )
 Construction/demolition waste: Ito ang mga basura
reuslta galing sa paggwa ng daan at mga gusali o sa
pag gigiba ng mga lumang gusali upang gumawa ng
panibago. Karamihan sa mga basura ditto ay mga
cement, kahoy, lupa, mga kahon,plastic galing sa
materyaled at iba pa.(Construction/demolition sources
of waste:Construction waste is that resulting from the
construction of roads and building. Sometimes old
buildings and structures are pulled down (demolished)
to make space for new ones. This is called demolition
waste.Waste items include concrete debri s, wood,
earth, huge package boxes and plastics from the
building materials and the like.)

b) Ayon sa materyales (Substance of waste)

 Liquid waste: Mga basura na hindi solid o buo. Pero

may mga buo na basura nagagawang luquid waste para
maitapon. Halimabawa ng mga liquid waste ay mga tubig
na pinalinisan sa papamahay, liquids na ginagamit sa
industriya ng paglilinis and mga panlinis o detergent.
(Liquid type:Waste can come in non-solid form. Some
solid waste can also be converted to a liquid waste form
for disposal. Examples of liquid waste include wash
water from homes, liquids used for cleaning in industries
and waste detergents.)

 Solid type: Karamihan sa mga basura na ito ay yung

hindi na bubulok at mga basura na sira o hindi na
mapapakinabangan na mga gamit na mga katulad ng
mga luman gulong, diyaryo, mga sirang furiniture o
gamit sa bahay.Solid type: Solid waste
predominantly, is any garbage, refuse or rubbish that
 we make in our homes and other places. These include
old car tires, old newspapers, broken furniture and even
food waste. They may include any waste that is non-
liquid.

 Organic type: Itong mga basura na ito ay galing sa mga

halaman, mga hayop. Kadalasan kasama ditto ay ang
food waste, hindi ginagamit na bahagi ng prutas at gulay,
mga damo, kahit dumi ng hayop. Ito mga basura na ito
ay tinawaag na Biodegradable, ibig sabihin ito sila ay
madaling malata at pwde gawing pang abono. Ito ang
karamihang ginamit ng mga tao para sa pagtatanim nila
(Organic type: Organic waste comes from plants or
animals sources. Commonly, they include food waste,
fruit and vegetable scraps, flower trimmings and even
dog poop can be classified as organic waste. They are
biodegradable (this means they are easily broken down
by other organisms over time and turned into manure).
Many people turn their organic waste into compost and
use them in their gardens.)

 Recyclable type: Ito ay mga basura na pwde pang

gamitin or gawing panibagong gamit. Ginagawa ito
upang ma bawasan ang mga basura ng mga raw
materials. Kadalasan makikita ditto ay mga Aluminin (
katulad ng lata ng inumin, lata ng sardinas, mga lata ng
gatas), Plastic ( mga plastic bag ,plastic na botilya),
Salamin/glass( mga bote inumin, basag nga mga
salamin), Papel ( envelopes, diyaryo, magazines, mga
karton) lahat ito ay pwdeng mapasa ilalim ng
ditto.(Recyclable type: Recycling is processing used
materials (waste) into new, useful products. This is done
to reduce the use of raw materials that would have been
used. Waste that can be potentially recycled is termed
 "Recyclable waste". Aluminum products (like soda, milk
and tomato cans), Plastics (grocery shopping bags,
plastic bottles), Glass products (like wine and beer
bottles, broken glass), Paper products (used envelopes,
newspapers and magazines, cardboard boxes) can be
recycled and fall into this category.)
 Electronic waste: Ito ay mga basura na galing sa mga
electronics at electrical na gamit. Ito ay kadalasan mga
DVD and music players, TV, cellphone, computers,
vacuum cleaner at kahit anong kagimtan electronic.
Tinatag ito silang mga “E-waste, E-scrap or waste
electrical and electronic equipment (WEEE).
Karamihan sa mga basura na ganito katulad ng TV ay
may lead, mercury, cadmium and other metals. Itong
mga metals na ito nakakapinsala sa kalusugan ng tao
at sa kapiligiran.(Electronic sources of waste:This is
waste from electronic and electrical devices. Think of
DVD and music players, TV, Telephones, computers,
vacuum cleaners and all the other electrical stuff in your
home. These are also called e-waste, e-scrap, or waste
electrical and electronic equipment (WEEE)Some e-
waste (like TV) contains lead, mercury, cadmium, and
other metals. These are harmful to humans and the
environment. It is therefore important that the right
authorities ensure the proper disposal of such waste.)

c) Ayon sa gaano ito kam ligtas (According to hazard)

· Hazardous types: ito ay mga basurang nagbibigay
kapahamak sa nga sa ating kalusogan o sa ating lugar.
Mga basura na ito ay pwdeng mdaling masunog, pwdeng
sumabog, corrosive o nag tutunaw ng bakal, o
nakaaklason. Ang hazardouse waste ay kinakailangan
itapon sa espisipikong paraan. Halimabawa ng mga
 basura na ganito ay fire extinguisher, tanke ng gasul,
mga lalagayan ng pesticides, mga kagamitan may
mercury(katulad ng thermometer) and mga bumbilya ta
mga baterya
Hazardous type:Hazardous or harmful waste are those that
potentially threaten public health or the environment.
Such waste could be inflammable (can easily catch fire),
reactive (can easily explode), corrosive (can easily eat
through metal) or toxic (poisonous to human and
animals). In many countries, it is required by law to
involve the appropriate authority to supervise the
 Discuss what are disposal of such hazardous waste. Examples include fire
the different Waste extinguishers, old propane tanks, pesticides, mercury-
management containing equipment (e.g, thermostats) and lamps (e.g.
processess fluorescent bulbs) and batteries.

d) Ayon sa “Waste management” (According to waste

Management)

Ito ay mga ilan sa mag halimbawa ng waste management(

These are some of the example of waste management)

 Landfills: kinakailangan na ikolecta at pagdadal ng

mga basura sa mga “processing or disposal site”.Ang
basura ay na kadalasan na discarga sa mga landfills
or isang malaking hukay kung ito ay malayo o
isolated sa ibang lugar lalo.(Landfills requires
collection and transport to a processing or disposal
site. Refuse includes garbage and rubbish. Garbage
is often deposited in sanitary landfills—that is, pits or
other sites sealed with impermeable synthetic bottom
liners where waste is isolated from the rest of the
environment.)
  Incineration: Ang pagsusunog ng basura ay isang
paraan upang mabawasn and bigat at dami ng isang
basura. Ngunit ito ay isang pinagmulan ng “green
house gas”. Karamahinan sa mga basura ditto ay
mga papel, kahoy, goma, food waste at iba pa na
madaling masunog at hindi nag dudulot ng pasbog
kapag maiinitan (IncinerationBurning is a very
effective method of reducing the volume and weight
of solid waste, though it is a source of greenhouse
gas emissions. In modern incinerators the waste is
burned inside a properly designed furnace under
very carefully controlled conditions. The combustible
portion of the waste combines with oxygen, releasing
mostly carbon dioxide, water vapour, and heat.)

 Discuss and  Sewage and water treatment system: Ito ay ang

enumerate the processo ng pagtatanggal ng mga dumi sa waste
different ways of water bago ito ibalik sa mga ilog, sapa at
disposing garbage dagat(Sewage and water treatment systemThis
properly. process removes most or all of the impurities from
wastewater, or sewage, before they can reach
groundwater aquifers or surface waters such as
rivers, lakes, estuaries, and oceans.)

B. Different Ways of Proper Garbage Disposal (Ismael, 5 minutes

Gasang)

Script : Hello mga bata! Kami diay si ate Eloise ug ate Patricia,
naa mi diri karon para tuduluan kamo kung unsaon ang tama
 nga pamaagi sa paglabay sa basura. Mga bata, kabalo ba mo
kung unsa ang mga tama nga paagi sa paglabay ug basura?

(Hello kids! We are ate Eloise and ate Patricia, and we are
here to teach you about proper waste disposal. Kids, do you
have any idea on what are the ways in disposing our garbages
properly? Can you give us some ways?)

Naay klase klaseng tama nga pamaagi sa paglabay ug basura,

mao kini sila ang:

(There are many ways in the proper and right disposal of

garbage. These are the following:)
 Powerpoint Presentation.
 Differentiate the 1. 3R’s- REDUCE, REUSE, RECYLCING. Ang “reducing” kay Discuss orally. Show
3Rs. mao kini ang pag pagamay sa kadaghanon sa basura. Ang
pictures of the 3Rs.
“reusing” kay ang pag gamit usab sa mga materyales o basura,
human ang “recycling” kay ang pag mugna o ang pag buhat ug
bago nga gamit gumikan sa mga materyales na di na magamit
o basura. Ang pag recycle kay makatabang sa pag pagamay
sa polusyon o hugaw sa atong hangin ug tubig.

(3Rs - REDUCE, REUSE, RECYCLING. Reducing means

lessening the amount of trash/garbage produced. Reusing
refers to using materials more than once while recycling means
transforming garbage into new items in order to minimize fresh
material production and save resources. In addition to reducing
the production of new products, recycling reduces the pollution
of air and water and reduces the amount of waste sent to
landfills.)
 Differentiate
2. Waste segregation. Kailangan ang paghihiwalay ng mga  Powerpoint Presentation.
biodegradable
basura para maging posible ang 3R. Una, alamin ang mga Discuss orally. Show
 from non basura na maaring marecycle at sa mga hindi na. Ito din ay pictures on 2 types of
biodegradable tinatawag na “Nabubulok” na basura na maaring masira, waste and segregation of
waste. halimbawa dito ay, tira-tirang pagkain, balat ng prutas at gulay, non biodegrable waste.
at mga halaman. Ang “Hindi Nabubulok” na basura ay hindi
maaring masira o mabulok. Ang hindi nabubulok ay
mahihiwalay sa papel, plastik, bakal at glass. Ito ay tinatawag
na “waste segregation”. Dilaw, berde, pula at asul ang mga
kulay na ginagamit sa mga basurahan.

(Waste segregation. There is a need to separate or

segregate waste or garbage to make the 3R work. First, know
what garbage can be recycled and which ones are not. This is
also called the “Biodegradable” waste which can be broken
down or decomposed, examples are left over food, fruit and
vegetable peelings, and plants. “Non biodegradable” are
wastes that cannot be broken down or decomposed. Then for
the non biodegradable wastes, these can be separated or
segregated into paper, plastic, metal, and glass. This is called
waste segregation.Yellow,green, red, and blue are the common
colors used in trash bins and containers.)

 Discuss what is 3. Landfill. Ang “landfill” ay para sa mga bagay o basura na  Powerpoint Presentation.
Landfill and it’s hindi maaaring matapon at mawala sa ibang mga paraa. Isang Discuss orally. Show
disadvantages. malaking sakop ng lupa ay huhukayin at maaari nang matapon pictures of landfill.
ang mga basura. Pagkatapos, ito ay lalagyan o tatakpan ng
lupa. Ang “landfills” ay hindi ligtas dahil sa mga ibat-ibang
kemikal na maaring makasira at makontamina ang mga
pinagkukunan ng tubig. Ang paglalagay ng “protective lining”
sa ilalim ng mga basura ay pwedeng ikonsidera.

(Landfill. A landfill is for items that you can't get rid off
through other methods. A large area is dug open and is filled
with the garbage. Then, covered up with soil. Landfills are not
safe because of those toxic substances which may
 contaminate water sources. But putting a protective lining
beneath the waste can be an option.)

Davao City’s CENRO ways in Proper Garbage Disposal

 Discuss CENRO’s (Ismael and  Powerpoint Presentation.
policies in Discuss orally.
disposing of the Ngayon naman ay ating aalamin kung ano-anong paraan ang
garbage in Davao ginagawa ng lokal na gobyerno ng Davao City para sa
City. maayos na pagtapon ng mga basura.

(At this time, we will be talking about what are the ways our
local government has been implementing on the proper
garbage disposal.)

1. Ang paghihiwalay at pangongolekta ng mga basura ay

dapat gawin sa bawat barangay lalong lalo na sa mga
nabubulok, mga pwedeng gawing pampataba ng mga
halaman, at ang mga maaari muling gamit na mga
basura.(Segregation and collection of solid waste shall
be conducted at the barangay level specifically for
biodegradable, compostable and reusable wastes.)

2. Ang pagpapaunlad ng landfill ng Davao City sa

pamamagitan ng mga kung ano ang meron na
mapagkukunan. (Development of Davao City Sanitary
Landfill through its available resources.)

3. Waste-to-energy na pasilidad ay isang pasilidad na

magpapalit ng mga basurang pwedeng sumabog, sa
enerhiya para magamit sa elektrisidad.(Waste-to-
energy facility is a facility that would convert
combustible waste to energy used in electricity.)

4. Isang ordinansa sa Davao City na nagsasaad na ang

lahat ng septic tank ay kinakailangan na linisin ng mga
itinalagang maglinis nito sa bawat limang taon. (An
 ordinance of Davao City in which all septic tanks are
required to be dislodged by an accredited mobile
service provider every five years.)

 What are the C. Importance of Proper Garbage Disposal (Ramad)  Using powerpoints and flash
importance of proper images about the importance 5minutes
waste disposal Script:Hi mga bata! Ako si ate Rejana Ramad at ang of proper garbage disposal
tatalakayin natin ay kung ano ang importansya ng pagtatapon
ng basura sa tamang tapunan nito. Kayo ba? Sa tingin niyo
bakit importante ang pagtapon ng basura sa tamang tapunan
nito. Sino makapagbigay ng halimbawa sa akin? (Hi kids! I am
ate Rejana Ramad and I'm going to discuss the importance of
proper garbage disposal. For you, what do you think is the
importance of proper garbage disposal? Who can give me an
example?)

1. Environmental Protection (Proteksyon sa Kapaligiran)

- Ang mga basura na nagkalat sa mga lansangan ay

hindi lamang kaaya-aya tingnan ngunit ito ay
nakakasira rin sa kapaligiran ng mga kontaminante
nito. Halimbawa, kung ang langis ng motor ay hindi
itinatapon sa tamang pamamaraan, maaaring ito ay
mapunta sa paghawa sa mga kalapit na ilog, pond,
at lawa.(Wastes littered on the streets are not only
very unpleasant to look at but also damage the
environment with its contaminants. For example, if
motor oil is not disposed of in the right manner, then
it can end up contaminating the nearby rivers,
ponds, and lakes. )

2. A Method To Make Money (Paraan Upang Kumita ng

Pera)

- Mayroong iba't ibang mga serbisyo ng mga

kumpanya ng pagtatapon ng basura, na babayaran
 ka para sa iyong basura. Nangangahulugan ito na
madali kang makakagawa ng pera sa iyong mga
basura. Ang dahilan nito ay, sa paglipas ng
panahon, tumataas din ang dami ng basura dahil sa
mga product at ang pag-recycle ng mga basura ay
naging isang pang karaniwang negosyo. Lalo na
gusto ng mga mahilig mag-recycle dahil hindi na
nila kailangan pang bumili ng bago. (There are
various waste disposal companies services, which
will pay you for your garbage. This means that you
can easily make money off your wastes. The
reason behind this is that, over the last couple of
years, due to an increase in the production of
wastes, recycling of wastes has become a very
common business. Manufacturers especially love
recycling because they don’t have to spend on
newly bought raw materials.)

3. Being Safe (Pagiging ligtas)

- Walang pag-aalinlangan na ang mga basura, kung

hindi itinapon o inalagaan sa tamang pamamaraan,
ito ay magiging peligro para sa ating kaligtasan.
Halimbawa, ang mga matutulis na bagay na
nagkalat sa paligid ng mga kalye na pwedeng maka
tusok ng ating paa. Maaari din itong makapinsala
sa mga hayop sa paligid. Ang mga anak din na
naglalaro sa parke o kalye ay maaari ring masaktan
o makatanggap ng mga impeksyon dahil sa hindi
maayos na pagtatapon ng basura.(There is no
doubt that wastes, if not disposed of or taken care
of in the right manner, and then it can be a risk for
your safety. For example, sharp objects littered
around the streets can instantly poke through your
shoes and cut your feet. It can also harm any
nearby stray animals as well. Your children playing
 in the park or the street can also get potentially hurt
or receive infections due to poor waste disposal
techniques too.)

4. Wastes Can Be Used For Composting (Maaaring

Magamit ang Mga Basura Para sa Pag-aabono)

- Ang composting ay ang proseso kung saan ang

nabubulok na mga basura gaya ng mga gulay,
prutas, organikong basura tulad ng mga dahon ng
halaman, atbp., Ay ginagamit bilang mga
organikong pataba para lumago ang mga halaman.
Maliban dito, ang basurang may gas (methane) na
ginawa sa tulong ng prosesong ito, ay ginagamit
para sa paggawa ng kuryente.(Composting is the
process by which wastes are decomposed in such
a way that leftover scraps of vegetables, fruits,
organic wastes like leaves of plants, etcetera, are
used as organic fertilizers for plants to grow. Apart
from that, the waste gas (methane) that is produced
with the help of this process, is then used for the
production of electricity.)

Ngayon naman mga bata may ipapakita akong mga pictures

sa inyo and sabihin niyo sa akin kung ano ang maisip niyo
sa pictures na yon. Okay? (Now kids I will show you some
pictures and tell me what you can think of those pictures.
Okay? )

D. Effects of Improper Waste Disposal (Labungan) 5 minutes

 To identify any  Powerpoint-presentation and
potential video viewing
Script:
environmental
 impacts of improper Hello mga bata, ako diay si ate joana labungan. Usa ka student
waste disposal. nurse nga muhatag sa inyuha ug knowledge karong adlwa.
 To know how it affects Bag o ta magsugod sa atuang topic karon, naa koy pangutana
to our environment sa inyuha.(Hello children! I am Ate Joana Labungan, one of the
and health status. student nurse that will give you some knowledge today. Before
I will start the discussion, I will ask a question to you.)

Unsa ba jud ang possible epekto sang paglabay ug basura?

Naa ba moy idea unsa to? MAGALING!(What are the possible
effects of improper waste disposal? Do you have any idea?
VERY GOOD!)

Mga bata, Naa koy ipatan aw sa inyuha nga video na muhatag

ug idea sa inyuha unsay epekto sang paglabay ug basura.
Ready na ba mo maminaw? (Children, I will show you a video
in order for you to have an idea on what are the effects of
improper waste disposal. Are you ready to listen? GOOD!)

Ang negatibong epekto sang paglabay ug basura kay dili lang

mahuman sa dili kayo nindot nga kalibutan. Naa pud epekto sa
economiya sa atuang country.(Negative effects of improper
waste disposal not only ends in a disgusting view but also
affects the overall economy of a country.)

Kani ang epekto sang paglabay ug basura(These are the

effects of improper waste disposal)

A. Disease risk on Humans(Panganib sa kalusugan ng

tao).

- ang mga tawo possible magkasakit tungod sa

basura na nay mga insekto labi nang langaw ug
lamok tungod ani maoy hinugdan na makadawat ug
impeksyon sa mga tawo. (Humans are possible to
acquire diseases because of the pest/insects
 coming from garbages such as mosquitoes and flies
which can carries infections to humans.)

B. Pagkakontamina ng Tubig (Water contamination)

- Ang mga basurang gina labay sa tubig hinungdan

sab sa pagkamatay sa mga isda tungod sa hugaw
nga gikan niini ug mga impeksyon o sakit sa mga
tawo labi na ang mga naginom ug tubig nga naligo
og sapa.(Wastes thrown in water are on eof the
reason why fishes dies because of the dirt came
from it and can acquire infections or diseases
especially to those people who get water from rivers
for drinking and bath)

C. Soil contamination (Pagkakontamina ng lupa)

- Ang kontaminasyon sa yuta nagsugod sa pag bubo,

paglubong ug paglabay sa basura sa uta nga
adunay nakakalasong sangkap. Mahimo usab na
makaginhawa ang mga tawo sa kontaminasyon sa
uta inaagi sa abog sa hangin.(Contamination of soil
occurs by spilling, burying and throwing of waste in
the soil which have toxic substances . Humans can
also inhale soil contaminants through dust present
from air)

Daghang salamat sa pag paminaw sa akua mga bata. Unta

naa moy na learn sa akua. Kinahanglan naton hinumduman
nga higugmaon ug ampingan ang atuang palibot padulong sa
usa ka himsog nga paagi sa kinabuhi.(Thank you Children. I
hope you have learned something from me. Always remember
to love and take good care to our environment to have a
healthy lifestyle)
 Name the different E. Diseases related to Improper Waste Disposal  Using powerpoints and flash 5 minutes
kinds of diseases that (Monterde) images about the different
are caused by diseases related to improper
improper waste Script: Maayong buntag mga bata. Ako si ate Diane waste disposal.
disposal. Monterdeinyohang student nurse. Karong adlawa atong I
discuss ang mga sakit na makuha nato sa improper waste
disposal. Naa ba moy idea unsa ang mga sakit na makuha
nato?(Good morning kids. Today we are going to talk about
 Briefly describe how the various diseases that can be caused by improper waste
sanitation and waste disposal. Do you have any ideas for the diseases we can
management affect get?)
human health.
These are the lists some of the diseases that are caused by
poor sanitation and waste management. (Kini ang mga lista sa
pipila ka mga sakit nga hinungdan sa dili maayo nga
sanitasyon ug pagdumala sa basura.)

 Cholera- An infection of the intestines that can cause

watery diarrhoea leading to dehydration. (Usa ka
impeksyon sa tinai nga mahimong hinungdan sa tubigon
nga pagkalibang nga mosangpot sa pagkulang sa tubig)

Where we can get it: (Aha nato ni makuha)

Which is spread by ingestion of contaminated food or water. The
infection is often mild or without symptoms, but sometimes it can
be severe and life threatening. (Makuha nato ni pinaagi sa pag-
inom sa nahugawan nga pagkaon o tubig. Ang impeksyon
kanunay nga malumo o wala’y simtomas, apan usahay
mahimo’g grabe ug makamatay sa kinabuhi.)

 Diarrhoeal diseases - Production of frequent watery

faeces that can lead to dehydration. Can be fatal,
particularly among young children. Diarrhoea is a
symptom of several other diseases. (Ang paghimo sa
kanunay nga tubigon nga mga hugaw nga mahimong
 mosangpot sa pagkulang sa tubig. Mahimong
makamatay, labi na sa mga gagmay nga bata. Ang
pagkalibang usa ka simtomas sa daghang uban pang
mga sakit.)
Where we can get it:(Aha nato ni makuha)
most of which are spread by faeces-contaminated water.
Infection is more common when there is a shortage of adequate
sanitation and hygiene and safe water for drinking, cooking and
cleaning. (ang kadaghanan niini mikaylap sa tubig nga
nahugawan sa mga hugaw. Kasagaran ang impeksyon kung
adunay kakulang sa igo nga sanitasyon ug kalimpyo ug luwas
nga tubig alang sa pag-inom, pagluto ug paglimpiyo.)

 Hepatitis A- liver infection that may cause pain, diarrhea,

and jaundice. (impeksyon sa atay nga mahimong
hinungdan sa sakit, pagkalibang, ug jaundice.)
Where we can get it: (Aha nato ni makuha)
The virus is primarily spread when an uninfected (and
unvaccinated) person ingests food or water that is contaminated
with the faeces of an infected person. (Panguna nga mikaylap
ang virus kung ang usa ka tawo nga dili nakaimpeksyon (ug
wala’y vaksin) nga tawo nga mokaon sa pagkaon o tubig nga
nahugawan sa mga hugaw sa usa ka natakdan nga tawo.)

 Hookworm infection -Two species of nematodes that

inhabit the small intestine, from where they suck blood,
leading to anaemia. (Duha ka klase nga nematode nga
nagpuyo sa gamay nga tinai, gikan diin mosuso sila og
dugo, nga mosangput sa anemia..)
Where we can get it:(Aha nato ni makuha)
You can get a hookworm infection by touching contaminated dirt
with your bare hands or feet. You can also get it by accidentally
 eating contaminated soil. (Makakuha ka usa ka impeksyon sa
hookworm pinaagi sa paghikap sa nahugawan nga hugaw sa
imong kamot o tiil. Mahimo mo usab makuha kini pinaagi sa
aksidente nga pagkaon sa nahugawan nga yuta.)

Thank you for listening. I hope you guys learned al lot. If there
is a question don’t hesitate to raise your hand. (Daghan
salamat sa pagmaminaw hinaot daghan mog nasabtan if naay
pangutana ayawg kaulaw ug taas saimohang kamot. )

 To assess the pupils F. Evaluation:  Using craft materials: paper

learning and cut outs, coloring materilas
understanding on the Group work: Waste Segregation (labungan and Ramad) and adhesives (glue and
topic tape)
The student nurses will group student into groups of 6 and they
will be provided a paper cut out the looks like a trashbin with a
waste label,some coloring materials and adhesives( glue or
tape). Add to that there is a pile paper cut out of waste in the
middle of the room.

Instruction:

The group will color their trash bins cut out with its
corresponding color depending on the waste label they have.
Next only one representative may come to the center and
collect atleast 5 waste cut out that correspond with the label of
the trash bin cut out and paste it on. The task will be done for
3 minutes and 3 minutes will be allotted for checking and
presentation

 Script: Mga bata I grupo ko kayo na tig aanim. Taga 3 minutes

grupo may sarili kayong mga paper bins na may naka
tatak na pangalang kung ano klaseng basura ang
 ilagay at ito ay inyong kulayan kung ano ang dapat na
kulay sa mga trash bin na may pangalang na ganito. Sa
gitna na room may naka halo halo na mga paper cut
outs ng mga iba’t- ibang uri ng mga basura. Pumili kayo
ng isa sa inyo na kumaha ng limang basura na tugma
sa inyong cut out bin and ito ay dikit gamit ang glue o
tape. Dapat matatapos nyo ito sa

 Presentation:
3 minutes

Game: Hephep Hooray with a twist (Monterde, Ismael,  Game

Gasang) 5 minutes

The student nurses will place play a game “HepHep Horray

with a twist”. The twist of the game is whoever makes a mistake
will answer a question and if he/she fails to get the right answer
he/she will be eliminated

Instruction:

With the current groups they will choose a representative to

play. The game , the student nurse puts the baton in front of a
contestant's face and they are supposed to say "Hep Hep"
while clapping their hands together below their waist, then
another another student nurse will put the microphone to
another contestant's face and they are to finish the cheer with
saying "Hooray" and raising their hands in the air. Anyone who
maka a mistake will answer inorder to play another round but
if they will get a mistake again they will be automoticaly be out
of the game.
Script: Mga bata mag kitag Hep Hep Hooray pero nay twist
kung mag mali mo mag answer mog question para maka
ulitnkayo for 1 round only. kung mag mali kayo ulit out na kayo.

Questions:

 Bakit Importante ang pagtapon ng basura sa tamang

basurahan nito? (Why it is important for us to throw our
waste to proper trash cans?
 ang basura ba ay pweding pagkakitaan?(Can we make
money at garbages)
 ang mga leftovers ba na prutas, plants ay pweding
gawing pataba sa lupa?(Is leftovers fruits, plants can be
fertilizers)
 Ang pagtapon ba ng basura kung saan saan ay
nakakabuti sa kalusugan?(is dumping waste anywhere
good for health)
 Paano ang tamang pagtatapon ng basura?(How is the
proper way in throwing wastes?)
 Tama ba na paghiwalayin ang basurang nabubulok sa
hindi nabubulok?(Is it right to segregate biodegradable
and non biodegradable wastes?)
 Tama ba na magtapon tayo ng basura sa dagat,ilog,at
lawa natin?(Is it Right to throw waste in sea, river and
lake?)
 Tama ba na magsunog ng basura?(Is it right to burn
wastes?)
 Importante ba ang tamang pagtatapon ng basura?
bakit?(Is Proper waste disposal is right? Why?)
 What are the 3 Rs on how to dispose garbages
properly?(Ano ang tatlong R sa mga paraan ng
pagtapon ng basura Unsa ang tulo ka R sa pagalabay
sa basura?
 -Ans. Reduce, resuse, recycle

 Which among the 3 Rs means transforming garbage

into a new item/s?

Alin sa tatlong R ang paglikha ng bagong kagamitan

mula sa basura?

Asa sa tulo ka R ang pag buhat usab sa bago nga gamit

gikan sa basura?

-Ans. Recycle

 What are the two types of waste?

Ano-ano ang dalawang uri ng basura?

Unsa ang duha ka klase sap ag labay ug basura?

-Ans. Manulok/ Nabubulok (Biodegradable) na basura

at Dili mabulok/ Hindi Nabubulok (Non-Biodegradable)
na basura

 Which among the 2 types of waste is divided into

plastic, metal and glass?

Alin sa dalawang uri ng basura ang mahahati sa plastik,

metal, at glass?

Asa sa duha ka klase sa pag pabay sa basura nimo

ibutang ang plastic, metal og samin?

-Ans.Hindi Nabubulok na basura

 Give 2 examples of biodegradable waste.

Magbigay ng dalawang basura na nabubulok.

Pag hatag ug 2 ka basura nga mabulok.

-Ans. Kahit anong pagkain o halaman

 What are the common colors used on trash bins?

Ano-anong mga karaniwang kulay ang ginagamit sa

mga basurahan?

Unsa ang mga nag lahi lahi na colorna ginagamit sa

basurahan?

-Ans. Dilaw, Berde, Pula, at Asul

 Among the discussed ways on proper disposal of

garbages, which of the following involves digging up
large area of land?

Anong paraan ng pagtapon ng basura ang paghuhukay

ng malaking sakop ng lupa?

Unsa ang klase sa pag labay sab asura ang mag kalot
ug dakong sakop sa yuta?

-Ans. Landfill

 Among the discussed ways on proper disposal of

garbages, which of the following is not the safest
because it may pollute water resources?
 Sa tatlong paraan ng wastong pagtapon ng mga
basura, alin ang pinaka hindi ligtas gawin dahil maaari
itong makasira ng mga pinagkukunan ng tubig?

Sa tulo ka klase sa tama nga pag labay sa basurahan,

asa ang pinaka maayo na buhaton o gamiton para dili
mahugaw ang atong kuhaan ug tubig?

-Ans. Landfill

G. Closing remarks ( Padilla)

1 minute
 Script: Mga bata sana meron kayong natutunan
ngayong araw at Dapat lang natin isipin na ang basura
ay may tamang lugar na pagtapunan. ( Every body we
hope that you have learn something today and let us all
remember that waste is thrown in a proper place
1 minute
 Prayer ( Ismael)

Personal prayer

 after care 2 minutes

References:

Antonangeli, T. (2018, March 2) Different Methods of Waste Disposal. Retrieved from https://sciencing.com/different-methods-of-waste-disposal-13420834.html.

Bins, G. (2016, December 19) How To Manage Waste Properly. Retrieved from http://www.gorillabins.ca/blog/how-to-manage-waste-properly/.

DEPED (2019, June 7) PROPER WASTE MANAGEMENT AT HOME. Retrieved from https://www.deped.gov.ph/als
est/PDF/Proper%20Waste%20Management%20at%20Home.pdf.

Directive 2008/98/EC of the European Parliament and of the Council of 19 November 2008 on waste. Available at: https://eur-lex.europa.eu/legal-
content/EN/TXT/?uri=CELEX:32008L0098

DTM Skips Date (2019). 5 types of waste; Do you know Them?.Retrieved from: https://www.dtmskips.co.uk/blog/types-of-waste/

Encyclopaedia Britannica (2019). Waste Disposal. retrieve from https://www.britannica.com/technology/waste-disposal-system

INTOSAI Working Group on Environmental Auditing (2016) Auditing waste management. Available at: https://www.environmental-auditing.org/media/5375/wgea-waste-
managemen_e.pdf

Joshua (2019). The Importance of Proper Waste Disposal (All you need to know). Retrieved October 11, 2020 from http://heliovolt.net/blog/the-importance-of-proper-waste-
disposal/

Metropolitan Transfer Station. (2017, October 8). 6 negative effects of improper waste management. Waste Disposal & Recycling Center Melbourne | Metro Transfer Station.
https://www.metropolitantransferstation.com.au/blog/negative-effects-of-improper-waste-managementWebpage

Nathanson, Jerry (2019). Solid-waste management. retrieved fromhttps://www.britannica.com/technology/solid-waste-management

Study Session 2 The Effects of Poor Sanitation and Waste Management. (2020). Retrieved October 11, 2020, from
https://www.open.edu/openlearncreate/mod/oucontent/view.php?id=80399
Documentataion
 Preparations:
During presentation