Professional Documents
Culture Documents
Ενεργειακή γεωπολιτική και εξελίξεις στο φυσικό αέριο
Ενεργειακή γεωπολιτική και εξελίξεις στο φυσικό αέριο
αέριο
ΚΩΣΤΑΣ ΑΝΔΡΙΟΣΟΠΟΥΛΟΣ*, ΚΩΣΤΑΣ ΞΙΦΑΡΑΣ*
ΕΤΙΚΕΤΕΣ:
Ο τέως επίτροπος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, κ. Γκίντερ Ετινγκερ, λίγο πριν
από την ανάληψη των νέων του καθηκόντων (πλέον επίτροπος Ψηφιακής Οικονομίας
και Κοινωνίας) υπερθεμάτισε σε άρθρο του την ανάγκη της ενεργειακής ένωσης των
κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Ε.Ε). Μεταξύ άλλων υπογράμμισε τη
σημασία της ανάπτυξης μιας ενοποιημένης αγοράς ενέργειας, προσανατολιζόμενη
πρωτίστως στην υλοποίηση κοινών επενδύσεων που θα αντιμετωπίσουν
αποτελεσματικά τις μελλοντικές κρίσεις εφοδιασμού και παράλληλα θα
διασφαλίσουν τους ευάλωτους καταναλωτές, αναδεικνύοντας την αρχή της
αλληλεγγύης, η οποία πρέπει να διέπει τη λειτουργία της Ε.Ε.
Από το 2009 και έπειτα, η Ενεργειακή Ασφάλεια και η Ασφάλεια Τροφοδοσίας έχουν
αναχθεί σε απαραίτητα συστατικά της εύρυθμης λειτουργίας της ευρωπαϊκής
οικονομίας, της αύξησης της ανταγωνιστικότητας των αγορών και της διατήρησης
της πολιτικής σταθερότητας. Η Ε.Ε. ευελπιστεί ότι η διασφάλιση των ανωτέρω μαζί
με άλλες πρωτοβουλίες θα συνδράμουν στον επαναπατρισμό των επενδυτικών
κεφαλαίων, που τις τελευταίες δεκαετίες έχουν «διαρρεύσει» στις αγορές της
Ανατολής. Από την εποχή της βιομηχανικής επανάστασης, εξέχοντα ρόλο στην
εξέλιξη των αγορών είχε η δυνατότητα προμήθειας φθηνής ενέργειας και η ασφαλής
διαμετακόμισή της. Η ιστορία φαίνεται να επαναλαμβάνεται στην περίπτωση των
Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής (ΗΠΑ), οι οποίες κατά τη διάρκεια της τελευταίας
δεκαετίας με την επανάσταση του «σχιστολιθικού αερίου» (shale gas) καταγράφουν
υπερδιπλασιασμό της συνεισφοράς του κλάδου στην αμερικανική οικονομία.
Οι διαφοροποιήσεις μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ στις τιμές προμήθειας της ενέργειας
δηλώνουν ξεκάθαρα το υφιστάμενο ανταγωνιστικό μειονέκτημα της πρώτης.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η τιμή προμήθειας του βιομηχανικού
ρεύματος, η οποία κατά μέσο όρο το 2013 ήταν στην Ε.Ε. (0,0942 ευρώ/KWh)
υψηλότερη κατά 85% σε σχέση με την τιμή προμήθειας των ΗΠΑ (0,051
ευρώ/KWh). Τα κύρια αίτια αυτής της διαφοροποίησης είναι η ανάπτυξη του
σχιστολιθικού αερίου στις ΗΠΑ που οδήγησε σε αύξηση της εγχώριας παραγωγής
και ακολούθως σε σημαντική πτώση της τιμής του φυσικού αερίου. Αυτή η εξέλιξη
είχε και δύο αξιοσημείωτα επακόλουθα, πρώτον ότι οι εισαγωγές υδρογονανθράκων
από τον Καναδά (τον μεγαλύτερο ενεργειακό εταίρο των ΗΠΑ) υποχωρούν σταδιακά
τα τελευταία χρόνια, και δεύτερον ότι μειώθηκαν κατακόρυφα (σχεδόν
εξανεμίστηκαν) οι εισαγωγές Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ). Ετσι, ενώ οι
ΗΠΑ προετοιμάζονταν τις τελευταίες δύο δεκαετίες να εισάγουν σημαντικές
ποσότητες ΥΦΑ και επένδυσαν στην κατασκευή πολλών σταθμών αεριοποίησης,
σήμερα βλέπουμε ότι εξαιτίας του σχιστολιθικού αερίου δημιουργήθηκε η ανάγκη
μετατροπής των σταθμών αυτών σε σταθμούς υγροποίησης φυσικού αερίου, καθώς
και η ανάγκη κατασκευής νέων σταθμών, με σκοπό την εξαγωγή πλέον ΥΦΑ προς τις
διεθνείς αγορές. Συγκεκριμένα έως το 2020 αναμένεται να διατεθεί στην παγκόσμια
αγορά δυναμικότητα υγροποίησης 82,8 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm), όταν η
συνολική ζήτηση φυσικού αερίου των 28 κρατών-μελών της Ε.Ε. το 2013 ανήλθε σε
462 bcm.
Τα τελευταία δύο χρόνια καταγράφεται παγκοσμίως σημαντική μείωση της τιμής του
φυσικού αερίου. Αντιθέτως, τα επόμενα χρόνια αναμένεται έκρηξη στη ζήτηση του
ΥΦΑ, ενώ η Ευρώπη έως το 2030 αναμένεται να υπερτριπλασιάσει τις ετήσιες
εισαγωγές της σε 126 bcm (91 MT) και η Ασία σχεδόν να τις διπλασιάσει στα 536
bcm (388 MT). Μέρος της περίσσειας του αμερικανικού αερίου θα κατευθυνθεί προς
τις αγορές αυτές. Η αύξηση του ανταγωνισμού μεταξύ της Ευρώπης και της Ασίας
για την προμήθεια φθηνής ενέργειας θα ισχυροποιήσει τις ΗΠΑ στην παγκόσμια
πολιτική σκακιέρα, όσο η Ευρώπη θα προσπαθεί να ανακάμψει και οι αγορές της
Ασίας (κυρίως η Κίνα) θα μάχονται να διατηρήσουν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Παράλληλα οι έρευνες υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο θα προσδώσουν
στην Ευρώπη μία επιπλέον αγορά προμήθειας πετρελαίου και φυσικού αερίου.