61513942137189

61
zakupiono w sklepie: Legimi
identyfikator b1c9aafc-8426-4fff-bdf6-
transakcji: ec9306cac007
e-mail nabywcy: legimi@legimi.com
znak wodny:

61513942137189
61
61513942137189
61
 .
OSKAR I PANI RÓZA
Erica-Emmanuela Schmitta

61513942137189
61
Wydawnictwo LITERAT
ul. Łazienna 28
87-100 Toruń
tel.: 56 653 95 40
e-mail: wyd.literat@lit.com.pl
www.ksiegarnia-najtaniej.pl

Opracowanie:
Danuta Anusiak

Konsultacje merytoryczne i korekta:

Małgorzata Ferenc

Skład komputerowy:
Mariusz Makuch

Ilustracja na okładce:
Michał Palmowski

© Copyright by Literat

ISBN 978-83-7774-522-9

61513942137189
61
 Spis treści
O autorze............................................................... 5
Plan wydarzeń.......................................................5
Streszczenie...........................................................7
Bohaterowie........................................................24
Gatunek...............................................................29
Kompozycja........................................................29
Fabuła..................................................................30
Czas i miejsce akcji.............................................31
Problematyka......................................................31
Narracja...............................................................35
Język...................................................................35
Znaczenie tytułu..................................................37
Utwór na tle epoki...............................................37
Motywy i analogie..............................................38
Zagadnienia.........................................................44
Istotne cytaty.......................................................47
Zadania sprawdzające.........................................51
Test....................................................................51
Krzyżówka........................................................54
Inscenizacje teatralne..........................................55
Bibliografia.........................................................56

3
61513942137189
61
61513942137189
61
 Plan wydarzeń
O autorze
Eric-Emmanuel Schmitt urodził się 28 marca
1960 roku we Francji. Zdobył staranne wykształce-
nie, ukończył filozofię, ale popularność przyniosło
mu pisarstwo. Jest dramaturgiem, eseistą i  po-
wieściopisarzem znanym w całej Europie.
W  ostatnich latach kilkanaście jego utworów zo-
stało przełożonych na język polski, są to między
innymi:

PLAN WYDARZEŃ
––Oskar i pani Róża
––Dziecko Noego
––Pan Ibrahim i kwiaty Koranu
––Przypadek Adolfa H.
––Moje życie z Mozartem
––Marzycielka z Ostendy
––Tektonika uczuć
––Małe zbrodnie małżeńskie
––Kiedy byłem dziełem sztuki.

Plan wydarzeń
1. Pierwszy list Oskara napisany pod wpływem
cioci Róży do Boga.
2. Podsłuchanie rozmowy rodziców z lekarzem.

5
61513942137189
61
 Plan wydarzeń
3. Oskar i  Peggy Blue oraz kłopoty wieku doj-
rzewania.
4. Nocna rozmowa z Peggy – decyzja o małżeń-
stwie.
5. Operacja Peggy i zmartwienia Oskara.
6. Ciąg dalszy kłopotów z „kobietami”.
7. Ucieczka ze szpitala w Boże Narodzenie – po-
godzenie się z rodzicami.
8. Powrót do szpitala i czas spędzony z Peggy.
PLAN WYDARZEŃ

9. Posadzenie roślinki – prezentu od cioci Róży.

10. Pożegnanie z Peggy, ból i rezygnacja.
11. Niezwykły poranek – odwiedziny Boga.
12. Coraz krótsze listy do Boga.
13. Śmierć chłopca.
14. List pani Róży do Boga.

6
61513942137189
61
 Streszczenie
Tytuły poszczególnych części streszczenia to początkowe słowa
listów Oskara.

Szanowny panie Boże,

Na imię mi Oskar, mam dziesięć lat…
Oskar ma dziesięć lat. Zanim, z po-
wodu postępującej białaczki, za- CHOROBA
mieszkał w szpitalu, uczył się, łobu- OSKARA

STRESZCZENIE
zował jak wszystkie dzieci. W szpitalu było zupeł-
nie inaczej – czuł się samotny, choć miał kolegów
i systematycznie odwiedzali go rodzice. Stwierdził,
że jest złym pacjentem, ponieważ podważał wia-
rę w możliwości medycyny. Nie wyzdrowiał, choć
poddano go chemioterapii i  wykonano operację
przeszczepienia szpiku kostnego. Od tego czasu
wszyscy zaczęli traktować go inaczej.
Tylko pani Róża, wolontariuszka, po-
PANI
trafiła sprawić, że chłopiec czuł się le-
RÓŻA
piej. Oskar bardzo się do niej przywią-
zał i  nazywał ciocią. Obdarzył ją zaufaniem, sta-
nowiła dla niego autorytet. Uczciwie odpowiadała
na jego pytania, zawsze była taka sama – szczera,
odważna i  pogodna. Zdradziła
Oskarowi swój sekret: w  mło- oPOWIEŚCI
dości uprawiała zapasy, sto- CIOCI RÓŻY

7
61513942137189
61
 Streszczenie
czyła sto sześćdziesiąt wygranych walk, a  zwano
ją Dusicielką z  Langwedocji. Lubiła wspominać
swoje walki, opowiadała o  nich barwnie i  suge-
stywnie, a  Oskar, słuchając tych historii, wierzył
w każde słowo drobnej, kruchej starszej pani i wy-
dawało mu się, że to on walczy i staje się silniej-
szy. Te opowieści stanowiły ich sekret, a pani Róża
snuła je wtedy, gdy byli sami i kiedy chłopca dopa-
dały smutne myśli. Ciocia Róża stanowiła wielką
podporę dla chłopca, który domyślał się, że musi
umrzeć. Nikt z nim o tym nie rozmawiał, wszyscy
STRESZCZENIE

wokół milkli i tracili słuch, kiedy zaczynał mówić

o  śmierci. Tylko ciocia Róża szczerze odpowie-
działa na zadane wprost pytanie: czy on umrze.
– Czemu chcesz, żeby ci to mówiono, skoro sam
wiesz, Oskarze! (s. 13)
Pod jej wpływem chłopiec zaczął
LIST DO
pisać listy do Boga, choć nie od
BOGA
razu to uczynił. Nie lubił pisać i nie
wierzył w Boga. Myślał, że to ktoś taki jak Święty
Mikołaj, w którego dawno przestał wierzyć. Auto-
rytet cioci Róży sprawił, że chłopiec dał się prze-
konać, iż
Pan Bóg i Święty Mikołaj nie mają ze sobą nic
wspólnego (s. 14).
Ciocia Róża poradziła Oskarowi, aby w  listach
podzielił się z  Bogiem swoimi myślami. Dodała

8
61513942137189
61
 Streszczenie
też, że może każdego dnia poprosić
PROŚBY
Pana Boga o jedną rzecz – nie o za-
DO BOGA
bawkę czy słodycze, lecz o sprawy
duchowe, np. o odwagę, o cierpliwość, o zrozumie-
nie. Może też prosić o coś dla innych. Chłopiec po-
stanowił jednak zacząć od siebie.
Napisał pierwszy list, w którym poprosił o krótką
informację na temat tego, czy wyzdrowieje.

Szanowny Panie Boże,

STRESZCZENIE
Brawo! Jesteś bardzo mocny.
Oskar uznał, że Bóg jest mocny, ponieważ następne-
go dnia, zanim jeszcze zdążył wysłać list, otrzymał
odpowiedź na swoje pytanie.
NIEZAPOWIE-
Rankiem do świetlicy, gdzie
DZIANY
Oskar – nazywany przez
PRZYJAZD
kolegów Jajogłowym –
RODZICÓW
grał w szachy z Einsteinem
(przezwisko chłopaka z wodogłowiem), wpadł Pop
Corn (mały pacjent z otyłością) z wieścią o przy-
jeździe rodziców Oskara. To zaniepokoiło chłopca,
bo rodzice nigdy nie odwiedzali go w środku tygo-
dnia z powodu pracy i znacznej odległości dzielącej
szpital od domu. Wrócił do swego pokoju i czekał
na ich przyjście. Mimo upływu czasu nie pojawi-
li się i wtedy Oskar domyślił się, że znajdują się
w  gabinecie doktora Düsseldorfa. Poszedł tam,

9
61513942137189
61
 Streszczenie
stanął na chwilę pod drzwiami,
CO
by uspokoić oddech, lecz zanim
USŁYSZAŁ
wszedł do środka, usłyszał sło-
OSKAR
wa lekarza:
Zrobiliśmy, co w naszej mocy, proszę mi wierzyć
(s. 19).
Usłyszał też płacz swojej matki i jej wyznanie, że
nie ma odwagi odwiedzić syna. Wtedy chłopiec po-
myślał, że jego rodzice są tchórzami, i już nie chciał
ich zobaczyć. Gdy do jego uszu dotarł dźwięk
STRESZCZENIE

odsuwanych krzeseł, ukrył się w  pomieszczeniu

obok, które było szafą na szczotki. Zatrzasnął się
tam i spędził kilka godzin, gdyż drzwi otwierały się
tylko od zewnątrz, a poza tym nie miał ochoty ni-
kogo oglądać. Około południa usłyszał, że wszyscy
go szukają, wołają po imieniu, jednak postanowił
się nie odzywać, a potem zasnął. Kiedy go odnale-
ziono, zbiegł się cały personel, wszyscy mieli nie-
pewne miny, co Oskar natychmiast wykorzystał na
swą korzyść – zażądał, by przy-
WYZNANIE
szła pani Róża. Zebrani zadawali
OSKARA
mu różne pytania, ale uporczywie
powtarzał swoje, aż sprowadzono wolontariusz-
kę. Oskar opowiedział jej o  diagnozie lekarza
i ucieczce rodziców, dodał też, że ich nienawidzi.
Ciocia Róża zamyśliła się, a  potem opowiedziała
mu o jednej z najtrudniejszych swoich walk (z Sarą
Bum Bum, akrobatką, węgorzycą ringu) i  dodała,

10
61513942137189
61
 Streszczenie
że zawsze jest jakieś rozwiązanie. Poradziła, by
napisał o wszystkim Panu Bogu i poprosił, aby go
odwiedził. Zapewniła, że te odwiedziny bardzo
pomagają i do tego są specyficzne – odbywają się
w myślach, w duchu. Potem nieśmiało pocałowa-
ła chłopca w policzek. Oskar wpadł na pomysł, by
ciocia Róża przychodziła do niego każdego dnia.
Trzeba to było uzgodnić z doktorem Düsseldorfem,
ale chłopiec był pewien, że otrzyma zgodę. I tak się
stało. Pani Róża wróciła od dok- ZOSTAŁO
tora z wieścią, że codziennie przez TYLKO

STRESZCZENIE
dwanaście dni będzie u  Oskara. 12 DNI
Zareagował natychmiast:
Dwanaście dni? Jest aż tak źle, ciociu Różo?
(s. 27)
Obojgu chciało się płakać, lecz ciocia znalazła roz-
wiązanie – zaproponowała, by każdy dzień ozna-
czał dziesięć lat. Oskar błyskawicznie wyliczył, że
za dwanaście dni będzie miał sto trzydzieści lat.
W liście, który chłopiec napisał tego dnia do Boga,
znalazła się, oprócz opowieści o wszystkich wyda-
rzeniach, prośba o odwiedziny.
Nie miałbym nic przeciwko małym odwiedzinom.
Takiej wizycie duchowej. To mi się wydaje super.
Chciałbym, żebyś mi taką wizytę złożył. Jestem
otwarty od ósmej rano do dziewiątej wieczór
(s. 28).

11
61513942137189
61
 Streszczenie
Szanowny Panie Boże,
Dzisiaj przeżyłem wiek młodzieńczy…
Tego dnia Oskar w południe kończył piętnaście,
a  wieczorem dwadzieścia lat i  odkrył, że dora-
stanie to tak zwany trudny wiek. Rankiem pani
Róża spytała go, kogo naprawdę lubi. Wymienił
więc szpitalnych kolegów, ale ona chciała się do-
wiedzieć, którą z dziewcząt Oskar wy-
PEGGY różnia. Nie bez skrępowania wymie-
BLUE nił Peggy Blue. Nazywał ją niebieską
dziewczynką podobną do wróżki,
STRESZCZENIE

która wpadła na chwilę do szpitala, żeby odpo-

cząć. [...] Jest wokół niej wielka cisza i mnóstwo
światła, człowiek ma wrażenie, że wchodzi do
kaplicy (s. 30-31).
Oskar wyznał również, że chciałby ją bronić przed
nocnymi duchami. Wtedy ciocia Róża nakłoniła
go, by powiedział Peggy Blue o  tym, co czuje
i  myśli. Poszedł więc do niej, lecz zaraz wrócił,
ponieważ Pop Corn powiedział mu, że Peggy jest
już zajęta i to on, Pop Corn, będzie ją bronił przed
duchami, a  Oskar, jeśli chce mieć dziewczynę,
niech weźmie Sandrine. Oskar poszedł wtedy do
świetlicy, gdzie była właśnie
PRZYMUS Sandrine. Powiedziała Oskaro-
CAŁOWANIA wi, że może ją pocałować. Gdy
dziewczyna stwierdziła, że nie potrafi tego robić,

12
61513942137189
61
 Streszczenie
sprowokowany uznał, że powinien zachować się
jak mężczyzna, i  pocałował ją. W  tym momencie
odnaleźli go rodzice, którzy jak zwykle przywieź-
li mu prezenty – dostał odtwarzacz płyt i nagranie
Dziadek do orzechów. Nie chciał z  nimi rozma-
wiać, słuchał cały czas muzyki. Kiedy odeszli, po-
jawiła się ciocia Róża i od razu zapytała o spotka-
nie z Peggy. Nie pozwoliła Oskarowi rezygnować
z marzeń i kazała znów do niej pójść.
Wziął nową płytę i  poszedł. Peggy WIZYTA
była miła, posłuchała trochę mu- U PEGGY

STRESZCZENIE
zyki, pochwaliła ją, uśmiechnęła się, a w końcu
zdradziła, że pragnie, aby to Oskar bronił ją
przed duchami. Poprosiła też, aby ją pocałował.
Zrobił to, myśląc jednocześnie, że
pocałunki to jakaś obsesja u dziewczyn, napraw-
dę muszą tego potrzebować (s. 39).
W liście do Pana Boga chłopak opowiedział prze-
bieg dnia i przedstawił kolejną prośbę. Chciałby,
aby się z Peggy Blue pobrali.

Szanowny Panie Boże,

Załatwione, jesteśmy małżeństwem.
Gdy w nocy Oskar usłyszał krzyk
NOC
Peggy, poszedł do jej pokoju. Oka-
W POKOJU
zało się jednak, że krzyk dochodzi
PEGGY
z  pokoju Bekona, który cierpiał

13
61513942137189
61
 Streszczenie
z bólu z powodu swoich oparzeń. Oskar wrócił do
Peggy, a  ona spytała go, czy chciałby z  nią spać.
Było im trochę ciasno w jednym łóżku, ale rozma-
wiali, przytulali się i  w  końcu zasnęli. Rankiem
Oskar opowiedział o tym cioci Róży. Stwierdził:
Jestem cholernie szczęśliwy. Pobraliśmy się dzi-
siaj w nocy (s. 44).
Potem mówił coraz bardziej szczerze:
Poza tym, wyobraź sobie, wszystko, co dawniej,
kiedy byłem młody, wydawało mi się ohydne, na
STRESZCZENIE

przykład pocałunki, pieszczoty, teraz mi się po-

doba. Niesamowite, jak człowiek się zmienia,
prawda? (s. 44)
Ciocia Róża stwierdziła, że chłopiec dorośleje.
Oskar był jeszcze ciekawy, czy od pocałunku z ję-
zyczkiem można mieć dzieci, i ucieszył się, że to
mało prawdopodobne. Po obiedzie oboje poszli do
szpitalnej kaplicy, gdzie rozmawiali o cierpieniu
i  śmierci. Oskara zdumiewało
w kaplicy i złościło, że Jezus na krzyżu dał
przed się tak załatwić (s. 45). Wtedy
krzyżem pani Róża spytała go, czy wolał-
by, aby jego Bóg był jak kulturysta. Pytała również,
czy bliższy wydaje mu się Bóg, który cierpi, czy
też taki, który nic nie czuje. Tłumaczyła, że nikt
nie może uniknąć cierpienia. Ani Bóg, ani ty. Ani
twoi rodzice, ani ja (s. 46). Oskar zastanawiał się

14
61513942137189
61
 Streszczenie
nad tym, co mówiła ciocia Róża. A ona wspomniała
swoją matkę, która nie bała się śmierci, a umiera-
jąc, uśmiechała się i niecierpliwiła, by zobaczyć, co
będzie potem. Jednak większość ludzi się boi.
Po powrocie z kaplicy Oskar długo
wieczór
spał, zdarzało mu się to coraz czę-
z peggy
ściej. Wieczorem zaprosili Peggy na
i ciocią
herbatę. Było miło, a  Peggy i  pani
różą
Róża bardzo się polubiły. Ciocia
Róża rozśmieszała dzieci opowieściami o  swoich
walkach. Wspominała na przykład Siostry Siuśki –

STRESZCZENIE
trojaczki, które udawały, że są jedną osobą.
W  pisanym wieczorem liście do Pana Boga
Oskar wyznał, że przeżył piękny dzień. Prosił
też o pomyślny przebieg operacji Peggy.

Szanowny Panie Boże,

Peggy Blue była dzisiaj operowana.
Peggy zabrano na salę operacyjną.
Oskar bardzo to przeżywał. Pełen bunt
buntu pytał panią Różę, dlaczego oskara
Bóg pozwala, żeby były takie dzieci jak on i Peg-
gy  – chore. Ciocia Róża wyjaśniła, że z  chorobą
jest jak ze śmiercią. Jest faktem. Nie jest żadną karą
(s. 52). Oskar jednak nadal się złościł i lekceważą-
co stwierdził, że pani Róża niczego nie wie, bo nie
jest chora. Odpowiedź cioci: – Co możesz o tym

15
61513942137189
61
 Streszczenie
wiedzieć? (s. 52) – zaskoczyła go i spowodowała,
że przestał myśleć tylko o  sobie. Zapragnął jej
pomóc, w końcu zaproponował, że ją zaadoptu-
je. Zgodziła się i  pogodzeni poszli do sali Peggy,
przygotować pokój na jej powrót po operacji.
Potem Oskar długo spał, a  Peggy
udana
w  tym czasie powróciła do swej
operacja
sali. Operacja się udała, dziew-
peggy
czynkę odwiedzili rodzice, a  póź-
niej Oskar i  pani Róża. Oskara posadzono obok
łóżka Peggy, traktowano serdecznie i – jak odczuł –
STRESZCZENIE

z szacunkiem.
W liście do Boga tego dnia chłopiec o nic nie pro-
sił. Uznał dzień za udany, wyliczył wszystkie po-
myślne wydarzenia:
Adoptowałem ciocię Różę, zaprzyjaźniłem się
z  teściami i  odzyskałem żonę w  dobrym zdro-
wiu, chociaż około jedenastej zrobiła się różowa
(s. 54).

Szanowny Panie Boże,

Dzisiaj miałem między czterdzieści
a pięćdziesiąt lat…
peggy
Od rana spotykały Oskara kłopoty
obraża
i przykrości, bo Sandrine wypaplała
się
Peggy, że całowała się z nim. Peggy

16
61513942137189
61
 Streszczenie
uznała to za zdradę i zerwała z chłopakiem. Była
nieubłagana i nie przyjmowała wyjaśnień. Oskar
cierpiał i  smucił się, a  w  końcu zrobił coś, czego
sam nie rozumiał – na złość Peggy pozwolił cało-
wać się Brigitte. Zobaczył to Einstein i opowiedział
dziewczynom. W  ten sposób Oskar zyskał opinię
latającego za kobietami. Był zły na siebie i zasko-
czony, że tak niemądrze postąpił. Ciocia Róża, nie-
zawodna przewodniczka po życiu, poradziła mu,
aby jeszcze raz poszedł do Peggy i  powiedział,
że kocha tylko ją. Wyjaśniła także, że pierwszy

STRESZCZENIE
związek uczuciowy zawsze jest kruchy, ale trze-
ba o niego walczyć, jeśli jest dobry. Wieczorem
Oskar był smutny. Prosił w liście Pana Boga, aby
sprawił, że pogodzą się z  Peggy. Ponieważ naza-
jutrz było Boże Narodzenie, zapytał Pana Boga, co
chciałby dostać na urodziny.

Szanowny Panie Boże,

Dzisiaj rano, o ósmej, powiedziałem
Peggy Blue…
Kolejny dzień zaczął się pomyślnie, bo Peggy po-
godziła się z  Oskarem. Wkrótce jednak chłopiec
posmutniał, uświadamiając sobie, że jest Boże Na-
rodzenie, co w warunkach szpital-
nych oznaczało odwiedziny rodzi- ucieczka
ców. Był przekonany, że czeka go ze
beznadziejny dzień, więc postano- szpitala

17
61513942137189
61
 Streszczenie
wił uciec. Koledzy, przekupieni podarunkami, po-
mogli mu schować się w samochodzie cioci Róży.
Niezauważony dotarł pod jej dom, ale sama jazda
i przeżycia z nią związane tak go osłabiły, że zasnął.
Obudziło go zimno. Poszedł w stronę pobliskiego
domu. Ciocia Róża odnalazła go na
w domu
wycieraczce, bo tam upadł, próbu-
cioci jąc dosięgnąć dzwonka. Ogrzał się
róży u  niej, a  potem długo i  poważnie
rozmawiali. Oskar wyrzucił z  siebie wszystkie
żale do rodziców.
STRESZCZENIE

Boją się mnie. Boją się ze mną rozmawiać. A im

bardziej się boją, tym bardziej mam wrażenie, że
jestem potworem. Dlaczego ich tak przerażam?
(s. 61-62)
Ciocia Róża zapewniła chłopca, że rodzice bar-
dzo go kochają i są smutni, ponieważ nie potrafią
porozumiewać się z nim tak dobrze jak ona. Wie to
na pewno, bo rozmawiała z nimi. Słowa pani Róży
uspokoiły trochę Oskara. Dodała jeszcze, że wszy-
scy ludzie umierają, a to, że on umrze pierwszy, nie
upoważnia go do zapominania o innych i myślenia,
że mu wszystko wolno. Wte-
pogodzenie
dy Oskar zgodził się, by pani
z rodzicami
Róża zadzwoniła do szpitala
i zaprosiła jego rodziców. Chłopiec przeprosił ich.
Przepraszam, zapomniałem, że wy też kiedyś
umrzecie (s. 63).

18
61513942137189
61
 Streszczenie
Spędzili miły wieczór i Oskar odczuł, że rodzice są
tacy jak dawniej. W liście do Boga nazwał świą-
teczny wieczór superowskim. Złożył też Bogu ży-
czenia urodzinowe, ofiarowując mu jako prezent
swoje pojednanie z rodzicami. Pani Róża uznała
to za świetny prezent, ale Oskar za bardzo zwyczaj-
ny, nawet dość byle jaki (s. 66). Prosił Pana Boga,
aby rodzice i  on byli już zawsze tacy, jak w  ten
świąteczny wieczór.

Szanowny Panie Boże,

STRESZCZENIE
Dziś mam już skończone sześćdziesiąt
lat…
Oskar był zmęczony i  nie miał
chłopIec
ochoty nigdzie się ruszać. Stwier-
coraz
dził żartobliwie: Dziś mam już
słabszy
skończone sześćdziesiąt lat i  płacę
rachunek za wczorajsze ekscesy (s. 65). Odwiedzi-
ła go Peggy Blue. Oskar pokazał jej figurkę Ma-
ryi, którą wyprosił od cioci Róży, bo była błękitna,
miała słodką twarzyczkę i przypominała mu Peggy.
Ale dziewczynka nie rozpoznała w niej siebie. Po-
tem trzymali się za ręce i słuchali Dziadka do orze-
chów. Chłopiec był bardzo słaby.
Wieczorem, gdy pisał list
prośba
do Pana Boga, zdawało
o odwiedziny
mu się, że pióro zrobiło

19
61513942137189
61
 Streszczenie
się jakieś ciężkie. Prosił Boga o odwiedziny. Bar-
dzo bym chciał, żebyś mnie odwiedził (s. 66).

Szanowny Panie Boże,

Dziś miałem między siedemdziesiąt
a osiemdziesiąt lat…
Tego dnia Oskar rozmyślał
niezwykła
o  poważnych sprawach. Od
roślinka
cioci Róży dostał ziarnko ro-
śliny z Sahary, która w ciągu jednego dnia rozwi-
STRESZCZENIE

jała się, dojrzewała i  kończyła swój żywot. Posa-

dził je, obserwował i podziwiał razem z rodzicami
i  opiekunką (jego rodzice mieszkali teraz u  pani
Róży i przychodzili do niego każdego dnia). Oskar
uznał prezent za genialny, zachwycał się, że
mała roślinka dzielnie w  jeden dzień wypełniła
całą swoją roślinną misję (s. 68).
Razem z Peggy często prze-
czego nie ma
glądali Słownik medyczny –
w słowniku
to była jej ulubiona książka.
medycznym
Oskar, doceniając ważność
lektury, próbował znaleźć w  niej hasła, które go
ciekawiły: Życie, Śmierć, Wiara, Bóg, ale ich tam
nie było. Pani Róża wyjaśniła, że powinien ich po-
szukać w Słowniku filozofii. Dodała jednak, że pew-
no rozczarowałby się, bo każde z  tych haseł jest
definiowane na rozmaite sposoby. Najciekawsze

20
61513942137189
61
 Streszczenie
pytania pozostają bez odpowiedzi, ponieważ kryją
w sobie tajemnicę.
Kiedy do sali zajrzał dok-
rada dla
tor Düsseldorf, Oskar
doktora
z  właściwą sobie szczero-
dÜsseldorfa
ścią poradził mu, żeby nie
czuł się winny, że musi oznajmiać złe nowiny,
przecież starał się uczciwie leczyć.
Niech pan sobie odpuści. Niech pan się wyluzuje.
Nie jest pan Panem Bogiem. To nie pan rozkazu-

STRESZCZENIE
je naturze. Pan tylko stara się naprawiać (s. 69-
-70).
Doktor słuchał rad z  otwartymi ustami, a  potem
ucałował Oskara.
List do Pana Boga zakończył Oskar ponowną proś-
bą o odwiedziny:
Wciąż czekam, aż mnie odwiedzisz. Przyjdź. Nie
wahaj się ani chwili (s. 70).

Szanowny Panie Boże,

Peggy Blue opuściła szpital.
Peggy opuściła szpital i Oskar wie-
dział, że już jej nigdy nie zobaczy, smutny
więc było mu ciężko na sercu. Nie dzień
chciał pisać listu do Boga z powodu smutku. List
kończą słowa: Dzisiaj przestałem Cię lubić (s. 71).

21
61513942137189
61
 Streszczenie
Szanowny Panie Boże,
Dziękuję, że przyszedłeś.
Oskar obudził się wczesnym
odwiedziny
rankiem, pomyślał, że ma
dziewięćdziesiąt lat, i spojrzał w okno. Była cisza,
nastawał świt. Wtedy chłopiec poczuł, że przy-
chodzi Bóg. Widział, jak wskrzesza świat. Oskar
obserwował to pełen podziwu i  za-
sekret chwytu. Czuł, że Bóg jest obok
i zdradza mu swój sekret:
STRESZCZENIE

codziennie patrz na świat, jakbyś oglądał go po

raz pierwszy (s. 73).
Chłopiec wpatrywał się pilnie w światło poran-
ka, w drzewa, ptaki, czuł, że powietrze sprawia,
iż oddycha, był uradowany życiem.
Czułem, że żyję. Drżałem z rozko-
prośba
szy. Co za radość żyć. Byłem za-
do boga
chwycony (s. 73).
To było tak piękne i  potężne przeżycie, że Oskar
poprosił Pana Boga, aby czegoś takiego mogli do-
świadczyć też jego rodzice i Peggy. Ciocia Róża już
pewnie wie (s. 73).

22
61513942137189
61
 Streszczenie
Szanowny Panie Boże,
Dzisiaj dobijam setki.
Oskar miał sto lat (wierzył, że tyle
co ciocia Róża), dużo spał, lecz czuł oskar
się dobrze. Rozmawiał z rodzicami o życiu
o tym, jak zmienia się stosunek człowieka do ży-
cia. Mówił, że na początku uważamy, że otrzy-
mujemy życie na zawsze. W końcu odkrywamy,
że to nie był prezent, a  jedynie pożyczka (s. 74).
Chłopiec próbował wytłumaczyć to rodzicom.
Prosił Boga, by ich odwiedził i  dokończył dzieła

STRESZCZENIE
(s. 75).

Szanowny Panie Boże

Sto dziesięć lat. To dużo. Chyba zaczy-
nam umierać. Oskar (s. 76).

List pani Róży do Boga

Oskar zmarł rano, w czasie kiedy
rodzice i  pani Róża poszli napić śmierć
się kawy. Pani Róża uważa, że cze- chłopca
kał na tę porę, by ich oszczędzić.
Jakby chciał, żebyśmy nie cierpieli, patrząc, jak
odchodzi (s. 77).

23
61513942137189
61
 Bohaterowie
Pani Róża podzięko-
podziękowania wała Bogu za to, że
pani róży poznała Oskara. To
dzięki chłopcu wymyślała różne opowieści, była
zabawna, znała się nawet na zapasach. Oskar
pomógł jej uwierzyć w  Boga, dzięki temu czuła,
że przepełnia ją miłość, której starczy na następne
lata. Kochała go i cierpiała z powodu jego śmierci,
lecz ukrywała swój ból, by nie
konkurował z  bezbrzeżną rozpaczą jego rodzi-
ców (s. 77).
BOHATEROWIE

Przez trzy ostatnie dni swego życia Oskar stawiał

na szafce przy łóżku kartonik z napisem: Tylko
Bóg ma prawo mnie obudzić (s. 78).

Bohaterowie
Oskar

Ma dziesięć lat, choruje na białaczkę i z tego powo-

du przebywa w szpitalu, z dala od miejsca swego
zamieszkania. Lekarze wyczerpali już wszystkie
sposoby leczenia i  nie pokonali jego choroby.
Ani chemioterapia, ani przeszczep szpiku kost-
nego nie dały spodziewanych rezultatów, dlatego
Oskar musi umrzeć. Chłopiec czujnie obserwuje
zachowanie personelu medycznego, drażni go mil-

24
61513942137189
61
 Bohaterowie
czenie lekarzy, pielęgniarek i uciekanie od mówie-
nia na temat śmierci. Ma też pretensje do rodziców,
że postępują nieszczerze wobec niego, są sztuczni,
inni niż dawniej, nazywa ich tchórzami. Podejrze-
wa, że nie mogą go kochać z powodu jego choroby.
Cierpi i złości się na zmianę.
Oskar to wrażliwy i inteligentny chłopiec. Potrafi
poważnie i  szczerze rozmawiać, ale trzeba umieć
zdobyć jego zaufanie. Autorytetem dla niego sta-
ła się pani Róża, która umiała spowodować, że nie
myślał tylko o  swej chorobie. Przy niej jest dow-

BOHATEROWIE
cipny, czuje się bezpieczny, bez skrępowania mówi
o swoich przeżyciach.
Oskar ma też w szpitalu koleżanki i kolegów. Wy-
różnia Peggy, dziewczynkę chorą na serce. Jest
wobec niej opiekuńczy, troskliwy i  serdeczny,
mówi, że ją kocha i chce ją bronić przed ducha-
mi. Oskar czasem zachowuje się jak dorosły, cza-
sem bywa bardzo dziecinny. Wierzy bez zastrzeżeń
we wszystkie opowieści cioci Róży o  jej zwycię-
skich zapaśniczych walkach, bardzo chętnie słucha
tych historii, bo wtedy zdaje mu się, że staje się sil-
niejszy. Z ciekawością wypytuje o Boga. Począt-
kowo wierzy w niego tylko dlatego, że wierzyła
ciocia Róża. Za jej radą zaczął pisać do niego listy,
choć twierdził, że to
bzdura, odchyłka, bezsens, jajo. To lipa. W sam
raz dla dorosłych (s. 7).

25
61513942137189
61
 Bohaterowie
Pani Róża
Szpitalna wolontariuszka, która przychodzi na
oddział opiekować się chorymi dziećmi. W pry-
watnym życiu jest matką (jej dorosły syn pracuje
jako weterynarz w  Kongu), ma ładne mieszkanie
i  stary samochód. Oskarowi wydaje się bardzo
stara, a  ona, żartując ze swego wieku, zgadza
się na określenie, że jest przeterminowana jak
jogurt.
Pani Róża to mądra i  doświadczona kobieta
BOHATEROWIE

o  wielkim sercu. Kocha chłopca, zdobywa jego

zaufanie, mobilizuje go do życia, pomaga zapo-
mnieć o  chorobie. Ona jedna otwarcie rozmawia
z Oskarem o śmierci, rozumie jego samotność, smu-
tek i złość. Pani Róża to wolontariuszka z powoła-
nia, myśli przede wszystkim o  swoim pacjencie.
Kiedy Oskar zapragnął, by przychodziła każdego
dnia, a do tej pory pracowała tylko dwa razy w ty-
godniu, zgodziła się bez wahania. Przyjęła też pod
swój dach rodziców Oskara, by codziennie mogli
go odwiedzać, gdy stan chłopca się pogorszył.
Pani Róża stała się sprawczynią wszystkich ra-
dosnych przeżyć i wydarzeń w życiu Oskara. Ba-
wiła go opowieściami o swojej karierze zapaśnicz-
ki, wymyślała pseudonimy zapaśniczek, z którymi
staczała walki. Te opowieści rozpraszały smutek
dziecka przytłoczonego chorobą i  świadomością
zbliżającej się śmierci.

26
61513942137189
61
 Bohaterowie
Pop Corn
Chłopiec z  nadwagą, twierdził, że Peggy jest już
zajęta i radził Oskarowi zająć się inną dziewczyną.
Przekupiony słodyczami pomógł Oskarowi wydo-
stać się ze szpitala i zakraść się do samochodu cioci
Róży.

Einstein
Mały pacjent z wodogłowiem. Poinformował Peg-
gy, że Oskar pozwalał całować się Brigitte.

BOHATEROWIE
Bekon
Chłopiec z  rozległymi oparzeniami, krzyczy nocą
z powodu bólu.

Peggy Blue
Zwana przez wszystkich niebieską dziewczynką,
choruje na serce. Oskar wyróżnia ją spośród innych,
przypomina mu błękitną wróżkę. Peggy to spokoj-
ne dziecko, lubi muzykę i często przegląda
Słownik medyczny – pasjonuje się chorobami
i wciąż się zastanawia, jakie jeszcze będzie mo-
gła mieć w przyszłości (s. 68).
Po udanej operacji opuszcza szpital. Oskar uważał
ją za swoją żonę.

27
61513942137189
61
 Bohaterowie
Sandrine i Brigitte
Pacjentki szpitala, stały się przyczyną kłopotów
Oskara oraz opinii o  nim, że lata za kobietami.
Sandrine chorowała na białaczkę, a Brigitte miała
zespół Downa.

Rodzice Oskara
Są bezradni wobec choroby jedynaka. Kochają
Oskara, lecz nie potrafią szczerze z nim rozmawiać
o jego stanie. Zazdroszczą pani Róży tego, że ma
dobry kontakt z ich synem. Zasypują Oskara pre-
BOHATEROWIE

zentami, odwiedzają systematycznie. W  ostatnich

dniach jego życia są w szpitalu codziennie, ponie-
waż mieszkają u pani Róży.

Doktor Düsseldorf
Stosuje wszystkie dostępne mu sposoby walki
z chorobą Oskara. Odwiedza chłopca, lecz nic nie
mówi, tylko patrzy na niego smutnym wzrokiem,
co wywołuje w  Oskarze poczucie winy. Któregoś
dnia Oskar wygłosił lekarzowi swoją radę na temat
jego podejścia do wykonywanej pracy:
Niech pan się nie zachowuje, jakby czuł się win-
ny. To nie pana wina [...]. Niech pan sobie odpu-
ści. Niech pan się wyluzuje. Nie jest pan Panem
Bogiem (s. 69).
Doktor wtedy uśmiechnął się i serdecznie ucałował
chłopca.

28
61513942137189
61
 Kompozycja
Gatunek
Oskar i pani Róża to niewielki utwór epicki w for-
mie listów (epistolarny), skierowany głównie do
młodego czytelnika, który uczy doceniać życie,
akceptować cierpienie. Takie krótkie utwory nar-
racyjne o charakterze pedagogicznym i moralnym,
przeznaczone dla dzieci i  młodzieży określa się
mianem powiastki.

Kompozycja

KOMPOZYCJA
Na opowieść Erica-Emmanuela Schmitta składa
się czternaście listów adresowanych do Boga. Au-
torem trzynastu jest Oskar, ostatni, czternasty list
napisała pani Róża. Pierwszy list przedstawia sy-
tuację głównego bohatera, chłopca chorego na
białaczkę, której leczenie w jego przypadku nie
przyniosło żadnych efektów. Oskar domyśla się,
że wkrótce umrze. W liście tym pojawia się rów-
nież druga ważna bohaterka utworu, pani Róża,
nazywana przez chłopca ciocią. Ona proponuje
Oskarowi, aby każdy dzień, który mu pozostał,
traktował jak dziesięć lat życia. Oskar poważnie
podchodzi do tej propozycji i kolejne listy niosą re-
lacje dwudziestolatka, trzydziestolatka itd.

29
61513942137189
61
 Fabuła
Pierwsze listy Oskara są obszerne, pełne szcze-
gółów, zawierają cytaty rozmów z  ciocią Różą,
lecz potem się to zmienia. Listy stają się krótsze,
zwięzłe, ponieważ dziecku brakuje sił, jest coraz
bardziej zmęczone i wyczerpane. Ostatni list, au-
torstwa pani Róży, informuje o śmierci Oskara.

Fabuła
Fabuła Oskara i  pani Róży obejmuje wydarze-
nia, które rozgrywają się w  szpitalu w  ciągu
kilkunastu dni i  są skupione wokół tytułowych
FABUŁA

bohaterów: Oskara i pani Róży. W pierwszym li-

ście do Boga chłopiec relacjonuje swoją rozmowę
z opiekującą się nim wolontariuszką. Oskar, świa-
domy tego, że przeszczep szpiku, któremu został
poddany, nie powiódł się, pyta, dlaczego nikt nie
powiedział mu, że umrze. Pani Róża odpowiada, że
nie ma potrzeby mówić, skoro on o tym wie. Wo-
lontariuszka radzi Oskarowi, by napisał list do Pana
Boga i podzielił się z nim swoimi myślami. Kiedy
chłopiec dowiaduje się, że zostało mu kilkanaście
dni życia, prosi wolontariuszkę, aby odwiedzała
go codziennie. Wtedy pani Róża proponuje mu, by
każdy dzień traktował tak, jakby to było dziesięć
lat, dzięki czemu w  ciągu dwunastu dni przeżyje
sto dwadzieścia lat. W  kolejnych dniach Oskar
przeżywa doświadczenia wieku dojrzewania,

30
61513942137189
61
 Problematyka
bujnej młodości, dorosłości, wreszcie postępują-
cej starości. Ubywa mu sił, coraz więcej odpoczy-
wa i śpi. Kończący utwór list pani Róży do Boga
zawiera informację o śmierci Oskara.

Czas i miejsce akcji

Wydarzenia w  utworze Oskar i  pani Róża roz-
grywają się w  czasach współczesnych. Wskazuje
na to obecność przedmiotów codziennego użytku

PROBLEMATYKA
(np. odtwarzacza płyt) oraz postęp w  medycy-
nie  – Oskar został poddany chemioterapii, opera-
cji przeszczepienia szpiku kostnego (pierwszą taką
operację przeprowadzono w 1959 roku). Wydarze-
nia obejmują kilkanaście dni, dzieją się w szpitalu,
w kaplicy oraz w mieszkaniu pani Róży.

Problematyka
Oskar i pani Róża to niezwykły utwór, który na
długo zostaje w  pamięci czytelnika. Opowiada
o przyjaźni i miłości, o życiu i śmierci, uczy, jak
pokonać strach i nie poddawać się w obliczu nie-
szczęścia.
Między dwojgiem ludzi, pacjentem i  wolonta-
riuszką, dzieckiem i  osobą starszą, narodziła się

31
61513942137189
61
 Problematyka
przyjaźń, serdeczna więź i miłość. Pani Róża wy-
pełniała obowiązki opiekunki chorego tak ofiarnie
i mądrze, że zdobyła nie tylko zaufanie, lecz także
serce dziecka.
– Kocham cię, Oskarze.
– Ja ciebie też. Co mogę dla ciebie zrobić, jeśli
masz jakieś kłopoty? Chcesz, żebym cię adopto-
wał? (s. 52)
Pani Róża odgadywała nastroje Oskara, potrafi-
ła rozpędzać jego smutki. Jej zabawne opowieści
PROBLEMATYKA

działały jak najlepsze leki, dodawały chłopcu sił,

pozwalały odreagować stres i poczucie przegranej
z chorobą.
Ciocia Róża potrafi czasem coś tak powiedzieć,
że człowiek dostaje kopa – napisał Oskar w jed-
nym z listów.
Miłość rodziców do Oskara jest bezradna, pełna
rozpaczy, poszukująca. Okazują ją, obdarowując
syna prezentami, odwiedzają go, spełniają jego
zachcianki i  zazdroszczą pani Róży umiejętności
postępowania z ich dzieckiem. Pani Róża ani przez
moment nie zapomina, że rodzice chłopca są waż-
niejsi i  to ona doprowadza do pojednania między
nimi a Oskarem.
W utworze można dostrzec jeszcze jeden rodzaj
miłości – to uczucie Oskara do Peggy, nieśmiałe,

32
61513942137189
61
 Problematyka
romantyczne, pełne opiekuńczości, odpowiedzial-
ności i stałości.
Spojrzałem na matkę Peggy, która nie jest niebie-
ska, a mimo to jest bardzo ładna, i pomyślałem,
że właściwie moja żona Peggy może mieć kolor,
jaki zechce, a ja i tak będę ją kochał (s. 53-54).
Opowieść Schmitta jest także utworem mówią-
cym, jak żyć. Rozmawiają o  tym często Oskar
i pani Róża. Ona powiedziała, że życie jest kruche
i delikatne, a my zachowujemy się tak, jakby miało

PROBLEMATYKA
trwać wiecznie, jakbyśmy byli nieśmiertelni. Oskar
szukał w Słowniku medycznym haseł: Życie, Śmierć,
Wiara i Bóg. Nie odnalazł ich, ale pocieszał się, że
te sprawy nie są chorobami. Ciocia Róża wyjaśniła
mu, że najciekawsze pytania kryją w sobie tajemni-
cę i nie ma na nie ostatecznych odpowiedzi. Mały
Oskar odnalazł swoją odpowiedź na pytanie: jak
żyć. Stało się to w czasie, gdy przeżywał odwiedzi-
ny Pana Boga. Miał wtedy wrażenie, że Bóg wziął
go za rękę i zdradził sekret:
codziennie patrz na świat, jakbyś oglądał go po
raz pierwszy (s. 73).
Chłopiec próbował też wytłumaczyć rodzicom, że
życie to taki dziwny prezent (s. 74), a  w  pewnym
momencie człowiek odkrywa, że to jednak tylko
pożyczka.

33
61513942137189
61
 Problematyka
Ważnym wydarzeniem w  ostatnich dniach przed
śmiercią Oskara było posadzenie i  obserwowa-
nie wzrostu roślinki, która w  ciągu jednego dnia
przeżywa całe swoje życie. Chłopiec z podziwem
patrzył na to zjawisko i napisał potem w liście, że
mały kwiatek nie przypominał baobabu,
ale dzielnie, na naszych oczach, w jeden dzień,
nie przerywając ani na chwilę, wypełnił całą
swoją roślinną misję (s. 68).
Na okładce książki Oskar i  pani Róża została za-
PROBLEMATYKA

mieszczona opinia, że ten utwór działa jak eks-

trakt przywracający wiarę. Sporo w nim rozmów
o Bogu, którego pani Róża chce Oskarowi przy-
bliżyć. Początkowo chłopiec słuchał jej nieufnie,
jednak autorytet cioci Róży spowodował, że posta-
nowił napisać list do Boga. Pani Róża przekony-
wała go:
Za każdym razem, kiedy w niego uwierzysz, bę-
dzie trochę bardziej istniał. Jeśli się uprzesz,
zacznie istnieć na dobre. I  wtedy ci pomoże
(s. 15).
Później pokazała Oskarowi w  kaplicy wizerunek
Chrystusa na krzyżu i uświadomiła mu, że taki cier-
piący Bóg jest bardzo bliski człowiekowi. Mówiła
też o śmierci, której się boimy, ponieważ odczuwa-
my lęk przed nieznanym. Radziła Oskarowi, aby
się nie lękał i zaufał Bogu.

34
61513942137189
61
 Język
Kiedyś ciocia Róża poradziła Oskarowi, by popro-
sił Pana Boga o odwiedziny. Wyjaśniła, że będzie
to wizyta duchowa. Oskar przeżył taką wizytę, zda-
rzyło się to na krótko przed jego śmiercią. Potem
postawił na swojej szafce kartkę z napisem: Tylko
Bóg ma prawo mnie obudzić (s. 78).

Narracja
Narratorem w utworze Oskar i pani Róża jest Oskar,
autor listów do Boga, zatem narracja utrzymana
jest w pierwszej osobie. Narratorem ostatniego
listu jest pani Róża.

JĘZYK
Język
Narratorem w książce Schmitta jest dziecko. W wy-
powiedziach dziesięcioletniego Oskara można od-
naleźć określenia potoczne, właściwe językowi lu-
dzi bardzo młodych, starających się, by ich słowa
brzmiały „doroślej”:
Bo pisanie to bzdura, odchyłka, bezsens, jajo
(s. 7).
Tylko że jeśli tak napiszę, to dupa blada, w ogóle
się mną nie zainteresujesz (s. 8).

35
61513942137189
61
 Język
OK, ciociu Różo, jak będę miał pietra, zmuszę
się, żeby wierzyć (s. 48).
Język Oskara jest bogaty, barwny, nierzadko dow-
cipny, świadczy o inteligencji i wrażliwości boha-
tera.
[…] dziś wieczór kończę dziesięć lat, wiek rozu-
mu (s. 28).
Ciocia Róża to mistrzyni przebudzeń (s. 37).
Pop Corn stał w  drzwiach, a  raczej wypełniał
sobą drzwi (s. 33).
Problem tylko w tym, że na korytarzu był Einste-
JĘZYK

in, który może ma wodę w mózgu, ale na pewno

nie ma klapek na oczach (s. 56).
Charakterystyczny jest także język, którym
posługuje się pani Róża – bogaty i malowniczy
w opowieściach o zapaśniczych walkach, to znów
dosadny, a nieraz bardzo oszczędny. Wszystko to
wynika z sytuacji mówienia. Pani Róża bardzo ro-
zumnie posługuje się językiem, wie, kiedy trzeba
tylko podtrzymać rozmowę, i  umie wtedy mówić
zwięźle.
– Pobraliśmy się dzisiaj w nocy.
– Pobraliście się?
– Tak. Robiliśmy wszystko, co robią mężczyzna
i kobieta, kiedy są małżeństwem.
– Tak?

36
61513942137189
61
 Utwór na tle epoki
– A  co ty sobie myślisz? Która to teraz godzi-
na? – skończyłem dwadzieścia lat i mam swoje
życie, no nie?
– Jasne (s. 44).
Język stanowi element dodający urody opowie-
ści o Oskarze i pani Róży.

Znaczenie tytułu

UTWÓR NA TLE EPOKI

W tytule zawarte zostały imiona dwojga głównych
bohaterów, słowo pani sygnalizuje dorosłość Róży.
Treścią utworu jest opowieść o relacjach, jakie łą-
czyły dziesięcioletniego pacjenta z dorosłą wolon-
tariuszką.

Utwór na tle epoki

Gdy książka Erica-Emmanuela Schmitta po-
jawiła się na polskim rynku wydawniczym
w 2004  roku, od razu stała się popularną pozycją
czytelniczą. Jeden z recenzentów nazwał ją nawet
wydarzeniem literackim na miarę Małego Księcia
(utwór powstał ponad pół wieku wcześniej). Oskar
i pani Róża porusza sprawy uniwersalne, dotyczące
ludzi od najdawniejszych czasów. Pisarz ukazuje je
oczami wrażliwego, mądrego dziecka oraz starej,

37
61513942137189
61
 Motywy i analogie
doświadczonej kobiety. Prawie każda strona opo-
wieści przynosi ważną myśl o życiu i śmierci, mi-
łości i nienawiści, odwadze i tchórzostwie.

Motywy i analogie
W  opowieści Schmitta Oskar i  pani Róża można
wskazać motyw choroby i  śmierci dziecka, mo-
MOTYWY I ANALOGIE

tyw przyjaźni dziecka i dorosłego, motyw pierw-

szej miłości, motyw wiary w Boga.

Motyw choroby i śmierci dziecka

Eric-Emmanuel Schmitt, Oskar i pani Róża

Oskar pochodził ze szczęśliwego domu, uczył się
i  łobuzował, rodzice go kochali, był jedynakiem.
Choroba przyszła nagle i odmieniła zupełnie jego
życie. Oskar znalazł się w szpitalu i to miejsce stało
się odtąd jego domem. Leczenie nie dało rezultatów
i chłopiec domyślał się, że umrze. Jego rodzice nie
potrafili sobie poradzić z tą świadomością. W tych
trudnych dla wszystkich dniach znalazł wsparcie,
zrozumienie i miłość w osobie szpitalnej wolonta-
riuszki pani Róży, nazywanej przez niego ciocią.
Potrafiła rozproszyć jego smutki ciekawymi opo-
wieściami, zachęciła go do pisania listów do Boga,
sprawiła, że w ciągu dwunastu dni przeżył całe ży-
cie i nie bał się śmierci.

38
61513942137189
61
 Motywy i analogie
Henryk Sienkiewicz, W pustyni i w puszczy
Mała Nel zachorowała na febrę. Sytuacja wydawała
się beznadziejna, bo znajdowała się w afrykańskim
buszu pod opieką starszego o kilka lat Stasia i bez-
radnych murzyńskich służących. Chorobę można
było pokonać, zażywając chininę, której zapas wy-
czerpali. Nel bredziła w  gorączce i  opadała z  sił,
a  wtedy zdesperowany Staś wyruszył po ratunek,
licząc, że może spotka jakąś karawanę lub choć-

MOTYWY I ANALOGIE
by ludzi Smaina. Po wielu godzinach wędrówki
wśród ciemności dostrzegł jakiś blask – zapowiedź
obecności ludzi. Szczęśliwie trafił na obóz podró-
żującego po zachodniej Afryce Lindego. Otrzymał
chininę i wiele innych potrzebnych w buszu rzeczy.
Powrócił szczęśliwie do chorej Nel i był pewien, że
teraz ją uratuje.
Antoine de Saint-Exupéry, Mały Książę
Mały Książę opuścił swą planetę, aby zdobyć do-
świadczenie i  zyskać przyjaciela. W  trakcie wę-
drówek po różnych planetach poznał wielu ludzi.
Na Ziemi zaprzyjaźnił się z pilotem, który wylą-
dował na Saharze z powodu awarii samolotu. Pi-
lot polubił złotowłosego Księcia, a  kiedy malec
chciał wrócić na swoją planetę, zasmucił się z po-
wodu rozstania. Mały Książę wyjaśnił, że w  po-
dróż nie może zabrać ciała, gdyż jest zbyt ciężkie.
Prosił też pilota, by go zostawił i nie patrzył, bo
to odchodzenie będzie wyglądało, jakby umierał.

39
61513942137189
61
 Motywy i analogie
Potem wokół nogi Księcia owinęła się złocista ja-
dowita żmija.
Henryk Sienkiewicz, Janko Muzykant
Głównym bohaterem jest chorowity chłopiec Jan-
ko. Spośród innych wiejskich dzieci wyróżnia
go talent muzyczny. Zafascynowany dźwiękiem
skrzypiec zakrada się do dworu, by ich dotknąć.
Zostaje oskarżony o próbę kradzieży i skazany na
karę chłosty. Chłopiec umiera z powodu zbyt suro-
MOTYWY I ANALOGIE

wej kary.
Bolesław Prus, Antek
Siostra Antka, Rozalka, zostaje żywcem upieczo-
na w chlebowym piecu, gdzie zamknięto ją na trzy
zdrowaśki za radą znachorki, by wyleczyć gorącz-
kę.

Motyw przyjaźni dziecka i dorosłego

Eric-Emmanuel Schmitt, Oskar i pani Róża
Oskara i  panią Różę nie łączą więzy krwi, są dla
siebie obcymi ludźmi. Zaprzyjaźnili się mimo dzie-
lącej ich różnicy wieku i życiowej sytuacji. W pew-
nej chwili wolontariuszka znaczyła dla chłopca
więcej niż rodzice. Nigdy tego nie wykorzystywa-
ła. Pokochała chorego malca i  starała się uczynić
jego ostatnie dni życia lepszymi – miała na to swo-
je sposoby. Oskar cenił jej opinie, korzystał z rad,
czuł, że jest dla niej ważny. Pozwalał się nawet ca-

40
61513942137189
61
 Motywy i analogie
łować w policzek. Najpoważniej w świecie zapro-
ponował, że ją adoptuje. Kiedy zmarł, pani Róża
mówiła, że dzięki Oskarowi śmiała się, uwierzyła
w Boga i jest przepełniona miłością.
Alfred Szklarski, Tomek w  krainie kan-
gurów
Kilkunastoletni Tomek uczestniczył w  wyprawie
łowców zwierząt do Australii. Był to chłopak am-
bitny, ciekawy świata, żądny przygód, wkrótce na-

MOTYWY I ANALOGIE
uczył się celnie strzelać.
Tomek nie miał wśród łowców rówieśnika, lecz
serdecznego druha zyskał w  bosmanie Nowic-
kim, warszawiaku tak jak i on. Wielkim zaufaniem
chłopak darzył swego ojca oraz pana Smugę, zna-
komitego strzelca i podróżnika. Ci dwaj stanowili
autorytet dla Tomka. Traktowali chłopca poważnie,
okazywali mu zaufanie.
Ernest Hemingway, Stary człowiek i morze
Stary rybak Santiago wypływał w morze, by łowić
wielkie ryby, ale prześladował go pech i od osiem-
dziesięciu czterech dni nie złowił ani jednej. Wcze-
śniej w wyprawach towarzyszył mu chłopiec Ma-
nolin, którego przyuczał do zawodu. Rozumieli się
dobrze, młodzieniec pomagał rybakowi na morzu
i opiekował się nim na lądzie. Nawet gdy już razem
nie wypływali na połów, Manolin przynosił San-
tiago jedzenie i przynęty. Santiago zaś codziennie
rano budził chłopca.
41
61513942137189
61
 Motywy i analogie
Motyw pierwszej miłości

Eric-Emmanuel Schmitt, Oskar i pani Róża

W  szpitalu Oskar spotkał dziewczynkę, Peggy
Blue, która bardzo mu się podobała – była delikat-
na, blada, prawie błękitna. Pragnął bronić ją przed
nocnymi duchami. Musiał nawet o  nią trochę po-
walczyć z  Pop Cornem. Oskar lubił przebywać
z  Peggy. Słuchali razem muzyki, trzymali się za
ręce, a nawet całowali się i spali w jednym łóżku,
MOTYWY I ANALOGIE

co chłopiec uznał za zawarcie małżeństwa. Peggy

była ważna dla Oskara, dowodzą tego jego listy do
Pana Boga, w których prosił między innymi o po-
myślną operację dla niej.
Małgorzata Musierowicz, Kłamczucha (i inne
powieści z cyklu Jeżycjada)
Aniela, mieszkanka Łeby, pod wpływem wielkiego
zauroczenia przystojnym Pawłem, podjęła zaskaku-
jącą decyzję. Skazała się na trudy i niewygody, aby
znaleźć się jak najbliżej niego. Wbrew woli ojca
przeniosła się do Poznania, zdała do technikum,
które jej zupełnie nie interesowało, miała kłopoty
z  mieszkaniem, musiała podjąć pracę (pracowała
jako pomoc domowa u matki Pawła). Początkowo
wszystkie trudy wynagradzała jej możliwość widy-
wania chłopaka. Bliskie kontakty sprawiły jednak,
że wielkie uczucie minęło, Paweł ją rozczarował
i na zabawę sylwestrową wybrała się z innym chło-
pakiem.

42
61513942137189
61
 Motywy i analogie
Lucy Maud Montgomery, Ania z Zielonego
Wzgórza
Gilbert bardzo chciał zwrócić na siebie uwagę ru-
dowłosej Ani, pociągnął więc ją za warkocz i na-
zwał marchewką. Dziewczyna obraziła się na niego
i na nic zdały się przeprosiny – była nieprzejedna-
na. Upływały miesiące, a Ania nadal demonstrowa-
ła swą niechęć do przystojnego chłopaka. Czasem
tego żałowała. Wreszcie jednak pogodzili się i za-

MOTYWY I ANALOGIE
przyjaźnili.

Motyw wiary w Boga

Eric-Emmanuel Schmitt, Oskar i pani Róża

Nieznany Bóg, który dla Oskara był początkowo
zmyśleniem podobnie jak Święty Mikołaj, pod
wpływem rozmów z  ciocią Różą stał się ważny
i bliski. Chłopiec pisał do niego listy, opowiadając
o  wszystkim, co przeżył w  ciągu dnia, i  prosząc
o  różne dary dla bliskich jego sercu. W  ostatnich
dniach życia Oskar stawiał przy łóżku kartkę z na-
pisem: Tylko Bóg ma prawo mnie obudzić.
Jan Twardowski, Zeszyt w kratkę
Zeszyt składa się z kilkudziesięciu opowiastek-ka-
techez zachęcających dzieci do dobroci, życzliwo-
ści i wierności Bogu. Nakłania do pracy nad sobą,
wzruszająco pokazuje posługę kapłańską, zwraca
uwagę na piękno świata, zachęca do refleksji nad

43
61513942137189
61
 Zagadnienia
sobą. Narratorem opowiastek jest dorosły, czło-
wiek wierzący, który chce przekonać odbiorcę, że
to, o czym mówi, jest ważne i dla niego, i dla dzieci.
Mówi z miłością i szacunkiem o sprawach wiary –
znanych, ale nie do końca przyswojonych, takich,
które warto poznawać od dziecka przez całe życie.
Dlatego podtytuł Zeszytu w kratkę brzmi: Rozmowy
z dziećmi i nie tylko z dziećmi.

Zagadnienia
ZAGADNIENIA

Oskar i pani Róża – książka, która znala-

zła szczególne miejsce w moim sercu
Są książki, które zapadają w pamięć i serce czytel-
nika. Należy do nich również utwór Erica-Emma-
nuela Schmitta. Dlaczego tak się dzieje? Składa się
na to kilka powodów.
Wymienianie ich należy zacząć od bohaterów.
W  opowieści Schmitta są nimi dziecko i  starsza
kobieta, osoby sobie obce, a  związane uczuciem
wzajemnej sympatii, miłości, życzliwości i  zro-
zumienia. Spotykają się w  szpitalu jako pacjent
i wolontariuszka. Chłopiec jest nieuleczalnie cho-
ry, a wolontariuszka pomaga mu pogodzić się z tą
trudną sytuacją. Spędza z  Oskarem wiele czasu.
Rozmawiają, spacerują, często żartują, odwiedza-
ją innych pacjentów. Ani jedno, ani drugie nie jest

44
61513942137189
61
 Zagadnienia
„smutasem”. Dobrze im ze sobą. Chłopiec nazywa
wolontariuszkę ciocią Różą, tylko on tak się do niej
zwraca. Rodzice nie potrafią z nim rozmawiać, są
zagubieni, sztuczni i bezradni, a to Oskara złości,
bo podsuwa mu myśl, że mogli go kochać tylko jak
był zdrowy, chorego nie kochają. Pani Róża uzdra-
wia te relacje, zapewnia chłopca o  rodzicielskiej
miłości. Jest jak dobry szpitalny anioł stróż.
Oskar i  pani Róża to utwór poruszający spra-
wy ponadczasowe, czyli takie, które są ważne
dla człowieka w  każdej epoce, bo dotyczą życia

ZAGADNIENIA
i śmierci, choroby, cierpienia, wiary. Są to sprawy,
od których uciekamy, o których próbujemy nie pa-
miętać, bo zakłócają nasze dobre samopoczucie,
wywołują lęki, a  pisarz mówi o  nich odważnie.
Pani Róża również spokojnie i rozsądnie rozmawia
o nich z Oskarem. Nie zbywa go milczeniem, nie
udaje, że nie słyszy. Wyjaśnia, iż choroby i śmierć
nie są karą, że wszyscy umrzemy, bo życie jest kru-
che, delikatne, [...] nie trwa wiecznie (s. 13).
Odnajdziemy w tej książce wiele ważnych myśli,
rozsądnych wskazówek i  spostrzeżeń. Oto nie-
które z nich:
Myśli, których się nie zdradza, ciążą nam, za-
gnieżdżają się, paraliżują nas, nie dopuszczają
nowych i  w  końcu zaczynają gnić. Staniesz się
składem starych śmierdzących myśli, jeśli ich nie
wypowiesz (s. 15).
45
61513942137189
61
 Zagadnienia
Widzisz, umarła jak wszyscy, ale myśl o tym, że
umrze, zatruła jej życie (s. 48).
Właściwie nie boję się nieznanego. Tylko trochę
szkoda mi tracić to, co znam (s. 48).
Wtedy, ciekawa rzecz, zaczęliśmy oboje płakać,
ale to było bardzo przyjemne. Fajne jest życie we
dwoje. Szczególnie po pięćdziesiątce, kiedy ma
się za sobą różne przejścia (s. 58).
Choć Oskar i  pani Róża nie jest książką o  te-
matyce religijnej, wiele w  niej mowy o  Bogu,
ZAGADNIENIA

o odkrywaniu Boga – rzecz niespotykana w „zwy-

czajnych” lekturach. Dla Oskara początkiem tego
odkrycia jest pani Róża, która mówi chłopcu po
prostu, że Bóg istnieje, a potem radzi mu, żeby na-
pisał do niego list. Oskar w tych listach sam zbliża
się do Boga. Jest szczery, dziecinny, ufny, wreszcie
pełen podziwu. Piękne są prośby chłopca – często
prosi o  dary dla innych. Bardzo trudno mówi się
o sprawach wiary, tak mocno uwierzyliśmy, że to
prywatna sprawa każdego człowieka. Unikamy ta-
kich rozmów, a przecież są potrzebne.
Na uwagę zasługuje również zakończenie utwo-
ru – poważne, lecz nieprzygnębiające. Chłopiec
umarł. Na szafce przy łóżku zostawił kartkę z napi-
sem: Tylko Bóg ma prawo mnie obudzić. Pani Róża
dziękuje Bogu za Oskara, za jego miłość i za to, że
umocnił jej wiarę w Boga.

46
61513942137189
61
 Istotne cytaty
Zrozumiałem już, że stałem się złym pacjentem,
pacjentem, który podważa wiarę w nieograniczone
możliwości medycyny.
Myśli lekarza są zaraźliwe. Teraz już wszyscy na
naszym piętrze: pielęgniarki, praktykanci i  sprzą-
taczki patrzą na mnie tak samo. Martwią się, kiedy
jestem w dobrym humorze; zmuszają się do śmie-
chu, kiedy powiem jakiś dowcip. Nie chichramy się

ISTOTNE CYTATY
już jak dawniej.
Tylko ciocia Róża się nie zmieniła (s. 9).
Jeśli w szpitalu powiecie coś o umieraniu, nikt nie
usłyszy. Możecie być pewni, że powstanie jakaś dziu-
ra powietrzna i  zaczną mówić o  czym innym. Wy-
próbowałem to ze wszystkimi. Oprócz cioci Róży.
Więc dzisiaj rano postanowiłem przekonać się, czy
ona też straci słuch, kiedy o tym wspomnę.
– Ciociu Różo, dlaczego nikt mi nie mówi, że
umrę?
Spogląda na mnie. Czy zachowa się tak jak wszy-
scy? Proszę cię, Dusicielko z Langwedocji, wytrzy-
maj, nie zatykaj uszu!
– Czemu chcesz, żeby ci to mówiono, skoro sam
wiesz, Oskarze!
Uff, usłyszała (s. 13).
A  więc, Panie Boże, w  tym pierwszym liście opi-
sałem Ci trochę, jak mi się żyje w  tym szpitalu,

47
61513942137189
61
 Istotne cytaty
gdzie patrzą na mnie jak na przeszkodę dla me-
dycyny, i chciałbym Cię prosić o wyjaśnienie: czy
wyzdrowieję? Odpowiedz mi tak lub nie. To nie jest
skomplikowane. Tak lub nie. Niepotrzebne skreślić
(s. 16).
Kiedy się obudziłem, ciocia Róża już była. Uśmie-
chała się.
– Brawo, Oskarze, dobra robota. Dałeś im niezłego
prztyczka. A skutek jest taki, że teraz mi zazdrosz-
czą.
ISTOTNE CYTATY

– Mamy to gdzieś.
– To dobrzy ludzie, Oskarze. Bardzo dobrzy.
– Mam to gdzieś.
– Co się stało?
– Doktor Düsseldorf powiedział moim rodzicom, że
umrę, a oni uciekli. Nienawidzę ich (s. 22).
Ciocia Róża wyszła, a ja się rozpłakałem.
Wcześniej nie zdawałem sobie sprawy, jak bardzo
potrzebuję pomocy. Wcześniej nie zdawałem sobie
sprawy, jak bardzo jestem chory. Zrozumiałem to
dopiero, kiedy pomyślałem, że więcej nie zobaczę
cioci Róży, i teraz to wszystko wypływało ze mnie
łzami, które paliły mi policzki.
Na szczęście miałem trochę czasu, żeby wziąć się
w garść, zanim wróci (s. 26).
– To jest legenda. Legenda o dwunastu proroczych
dniach. Chciałabym, żebyśmy się w  coś takiego
pobawili. A zwłaszcza ty. Od dzisiaj będziesz bacz-

48
61513942137189
61
 Istotne cytaty
nie obserwował każdy dzień, mówiąc sobie, że ten
dzień to jakby dziesięć lat (s. 27).
– Zawsze marzyłam o  tym, żeby mnie pocałował
taki duży piętnastoletni chłopak.
– Jasne, kto by nie chciał – mówię.
Wtedy ona robi niesamowitą minę, wysuwa wargi
do przodu, wygląda jak przyklejona do szyby przy-
ssawka; domyślam się, że czeka na pocałunek.
Odwracam się i widzę gapiących się na mnie kum-
pli. Nie mogę stchórzyć. Muszę zachować się jak

ISTOTNE CYTATY
mężczyzna. Nadeszła pora (s. 34).
– Zastanów się, Oskarze. Który z  nich wydaje ci
się bliższy? Bóg, który nic nie czuje, czy Bóg, który
cierpi?
– Ten, który cierpi, oczywiście. Ale gdybym był nim,
gdybym był Bogiem, gdybym miał takie możliwości
jak on, uniknąłbym cierpienia.
– Nikt nie może uniknąć cierpienia. Ani Bóg, ani ty.
Ani twoi rodzice, ani ja.
– No, dobrze. Ale dlaczego cierpimy?
– Właśnie. Jest cierpienie i  cierpienie. Popatrz
uważne na jego twarz. Przyjrzyj mu się. Widać po
nim, że cierpi?
– Nie. To ciekawe. W ogóle po nim nie widać.
– Bo są dwa rodzaje bólu, Oskarku. Cierpienie fi-
zyczne i cierpienie duchowe. Cierpienie fizyczne się
znosi. Cierpienie duchowe się wybiera (s. 46).

49
61513942137189
61
 Istotne cytaty
Zobaczyłem duży oświetlony dom. Poszedłem
w jego kierunku. Z trudem. Żeby dosięgnąć dzwon-
ka, musiałem podskoczyć tak wysoko, że padłem jak
długi na wycieraczkę.
Tam właśnie znalazła mnie ciocia Róża.
– Ale... ale... – zaczęła.
A potem pochyliła się nade mną i szepnęła:
– Mój kochany.
Wtedy pomyślałem sobie, że może jednak nie zrobi-
łem głupstwa (s. 60-61).
ISTOTNE CYTATY

I wtedy poczułem, że przychodzisz. Był ranek. By-

łem sam jeden na ziemi. Było tak wcześnie, że ptaki
jeszcze spały [...], Ty jednak próbowałeś stworzyć
świt. Ciężko Ci szło, ale nie dawałeś za wygraną.
Niebo stawało się coraz bledsze. Nasycałeś po-
wietrze bielą, szarością, błękitem, odpychałeś noc,
wskrzeszałeś świat. Bez wytchnienia. [...] Zrozu-
miałem, że jesteś obok. Że zdradzasz mi swój se-
kret: codziennie patrz na świat, jakbyś oglądał go
po raz pierwszy.
Więc posłuchałem Twojej rady i pilnie wykonałem
polecenie. Po raz pierwszy. [...]
Dziękuję ci, Panie Boże, że to dla mnie zrobiłeś
(s. 72-73).
Dziękuję Ci, że dałeś mi poznać Oskara. Dzięki nie-
mu byłam zabawna, wymyślałam legendy, znałam
się nawet na zapasach. Dzięki niemu śmiałam się
i przeżywałam radość. Bardzo mi pomógł w Ciebie
wierzyć (s. 77-78).

50
61513942137189
61
 Test
Zadania sprawdzające
Test
1. Autor Oskara i pani Róży jest
a) pisarzem
b) dramatopisarzem
c) eseistą
d) wszystkie odpowiedzi są poprawne

ZADANIA SPRAWDZAJĄCE
2. Oskar i  pani Róża to utwór o  wymowie uni-
wersalnej, ponieważ
a) napisał go autor zachodnioeuropejski
b) mówi o sprawach ponadczasowych, trud-
nych i poważnych
c) ma inteligentnego bohatera
d) został szybko przetłumaczony na język
polski
3. Bohater utworu jest
a) dzieckiem
b) nastolatkiem
c) dojrzałym mężczyzną
d) starcem
4. Określenie przeterminowany dotyczy
a) Oskara
b) doktora Düsseldorfa
c) rodziców Oskara
d) pani Róży

51
61513942137189
61
 Test
5. Opowieści cioci Róży o zapasach sprawiały, że
Oskar
a) czuł się silniejszy
b) zapominał o chorobie
c) miał złudzenie, że to on zwycięża
d) wszystkie odpowiedzi są prawidłowe
6. Błękitną wróżkę zabłąkaną w szpitalu przypo-
minała
ZADANIA SPRAWDZAJĄCE

a) Peggy Blue
b) pani Róża
c) mama Oskara
d) pani pielęgniarka
7. Pani Róża była podobno zapaśniczką, a  jej
pseudonim to
a) Plum Pudding
b) Suka z Hamburga
c) Dusicielka z Langwedocji
d) Sara Bum Bum
8. Oskar całował się z Sandrine, bo
a) lubił ją
b) sprowokowała go i nie miał wyjścia – ko-
ledzy go obserwowali
c) zrobił to na złość Peggy
d) obiecała mu gumę do żucia
9. Oskar podarował Panu Bogu na urodziny
a) kolejny list
b) kwiaty

52
61513942137189
61
 Test
c) pogodzenie się z rodzicami
d) modlitwę
10. Chłopiec uciekł ze szpitala w Boże Narodzenie
do
a) rodziców
b) Peggy
c) znajomych
d) pani Róży

ZADANIA SPRAWDZAJĄCE
11. Ciocia Róża podarowała Oskarowi na Boże
Narodzenie
a) płytę
b) książkę
c) nasionko rośliny
d) dużo słodyczy
12. Po ucieczce ze szpitala Oskar
a) jednak tam powrócił
b) zamieszkał u cioci Róży
c) rodzice zabrali go do domu
d) trafił na inny oddział szpitalny
13. Ulubiona książka Peggy to
a) Słownik medyczny
b) Słownik muzyczny
c) Słownik filozoficzny
d) Słownik astronomiczny
14. Oskar poradził doktorowi Düsseldorfowi, aby
a) się uśmiechał

53
61513942137189
61
 Krzyżówka
b) sobie odpuścił i przestał się tak przejmo-
wać
c) częściej odwiedzał pacjentów
d) wyjechał na urlop

Krzyżówka
1. Ukochana Oskara.
SPRAWDZAJĄCE

2. Czekało to w szpitalu błękitną dziewczynkę.

3. Słowo, którego – zdaniem Oskara – unika się
w szpitalu.
PROBLEMATYKA

4. Tak nazywał panią Różę Oskar.

5. W szpitalu miał przezwisko „Jajogłowy”.
6. Przezwisko chłopca z nadwagą.
7. Oskar chciał przed nimi bronić Peggy.
8. Wypełniały czas spędzany przez Oskara z pa-
nią Różą.
ZADANIA

9. Jedno z haseł, którego Oskar szukał na próżno

w Słowniku medycznym.
10. Prezent od rodziców, który chłopiec przyniósł
Peggy.
11. Bohater pisał je codziennie.

Hasło: ...........................................................

54
61513942137189
61
 Inscenizacje
1..

2.

3.

4.

5.

6.

7.

INSCENIZACJE
8.

9.

10.

11.

Inscenizacje teatralne
Oskar i pani Róża
Teatr Współczesny w Szczecinie
Reżyseria: Anna Augustynowicz
Obsada: Anna Januszewska, Wojciech Brzeziński
Premiera: 29 października 2004 roku

55
61513942137189
61
 Bibliografia
Oskar i pani Róża
Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego w Katowicach
Reżyseria: Grzegorz Kempinsky
Obsada: Alina Chechelska, Marek Rachoń
Premiera: 11 marca 2005 roku
Oskar i pani Róża
Teatr Arka we Wrocławiu
Reżyseria: Dariusz Taraszkiewicz
Obsada: Renata Jasińska, Piotr Bublewicz / Le-
onid Zemstov
Oskar
BIBLIOGRAFIA

Spektakl telewizyjny
Reżyseria: Marek Piwowski
Obsada: Agnieszka Mandat, Maciej Matulka
Rok produkcji: 2005

Bibliografia
Eric-Emmanuel Schmitt, Oskar i pani Róża, tłum.
Barbara Grzegorzewska, Kraków 2010 [wszystkie
cytaty wg tego wydania].
Piotr Huniewicz, Dwanaście dni życia, [w:] „Poli-
tyka” nr 9, 2004.
Milena Rachid Chehab, Pierwszorzędny pisarz
drugorzędny, [w:] „Przekrój” 21 III 2010.
chy, 8. rozmowy, 9. życie, 10. płyty, 11. listy hasło: Eric Schmitt
Krzyżówka: 1. Peggy, 2. operacja, 3. śmierć, 4. ciocia, 5. Oskar, 6. Pop Corn, 7. du-
Test: 1. d, 2. b, 3. a, 4. d, 5. d, 6. a, 7. c, 8. b, 9. c, 10. d, 11. c, 12. a, 13. a, 14. b
Odpowiedzi

56
61513942137189
61
 Lektury wszech czasów
streszczenie ● analiza ● interpretacja

1. F. Molnár, Chłopcy z Placu Broni

2. A. Kamiński, Kamienie na szaniec
3. Z. Nałkowska, Granica
4. A. de Saint-Exupéry, Mały Książę
5. G. Orwell, Rok 1984
6. M. Bułhakow, Mistrz i Małgorzata
7. M. Jaworczakowa, Oto jest Kasia
8. J. R. R. Tolkien, Hobbit, czyli tam i z powrotem
9. N. H. Kleinbaum, Stowarzyszenie umarłych poetów
10. L. M. Montgomery, Ania z Zielonego Wzgórza
11. I. Jurgielewiczowa, Ten obcy
12. J. Korczakowska, Spotkanie nad morzem
13. G. Orwell, Folwark zwierzęcy
14. H. Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem
15. G. Herling-Grudziński, Inny świat
16. Ch. Dickens, Opowieść wigilijna
17. Z. Krasiński, Nie-Boska komedia
18. Sofokles, Antygona
19. Molier, Skąpiec
20. Molier, Świętoszek
21. S. I. Witkiewicz, Szewcy
22. S. Żeromski, Ludzie bezdomni
23. S. Żeromski, Syzyfowe prace
24. W. Szekspir, Romeo i Julia
25. S. Żeromski, Przedwiośnie
26. Sofokles, Król Edyp

61513942137189
61
27. W. Szekspir, Hamlet
28. A. Fredro, Śluby panieńskie
29. J. Słowacki, Kordian
30. W. Szekspir, Makbet
31. S. Wyspiański, Wesele
32. G. Zapolska, Moralność pani Dulskiej
33. A. Fredro, Zemsta
34. H. Sienkiewicz, W pustyni i w puszczy
35. D. Defoe, Robinson Kruzoe
36. J. Bédier, Dzieje Tristana i Izoldy
37. J. Słowacki, Balladyna
38. H. Balzac, Ojciec Goriot
39. A. Mickiewicz, Dziady
40. A. Mickiewicz, Pan Tadeusz
41. E. Hemingway, Stary człowiek i morze
42. A. Camus, Dżuma
43. B. Prus, Lalka
44. H. Sienkiewicz, Krzyżacy
45. E. Niziurski, Sposób na Alcybiadesa
46. F. Dostojewski, Zbrodnia i kara
47. S. Mrożek, Tango
48. W. Gombrowicz, Trans-Atlantyk
49. K. Makuszyński, Szatan z siódmej klasy
50. H. Sienkiewicz, Quo vadis
51. W. Gombrowicz, Ferdydurke
52. C. S. Lewis, Opowieści z Narnii, cz. 1.: Lew, Cza-
rownica i stara szafa
53. A. Szklarski, Tomek w krainie kangurów
54. M. Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszaw-
skiego

61513942137189
61
55. S. Lem, Bajki robotów
56. A. Fiedler, Dywizjon 303
57. W. S. Reymont, Chłopi, t. 1: Jesień
58. M. Twain, Przygody Tomka Sawyera
59. H. Sienkiewicz, Potop
60. J. Brzechwa, Akademia pana Kleksa
61. A. Lindgren, Dzieci z Bullerbyn
62. A. Mickiewicz, Grażyna
63. J. W. Goethe, Cierpienia młodego Wertera
64. M. Kuncewiczowa, Cudzoziemka
65. L. Kruczkowski, Niemcy
66. J. Parandowski, Mitologia
67. G. Byron, Giaur
68. F. H. Burnett, Tajemniczy ogród
69. T. Borowski, Opowiadania
70. B. Prus, Nowele i opowiadania
71. H. Sienkiewicz, Opowiadania i nowele
72. E. Orzeszkowa, Opowiadania i nowele
73. S. Żeromski, Opowiadania i nowele
74. A. Czechow, Opowiadania
75. J. Twardowski, Zeszyt w kratkę
76. C. Collodi, Pinokio
77. R. Goscinny, J.-J. Sempé, Mikołajek i inne chłopaki
78. A. A. Milne, Kubuś Puchatek
79. J. Parandowski, Przygody Odyseusza
80. E.-E. Schmitt, Oskar i pani Róża
81. F. Kafka, Proces
82. M. Musierowicz, Opium w rosole
83. M. Musierowicz, Kwiat kalafiora

61513942137189
61
 Zapraszamy do
księgarni internetowej

61513942137189
61
 Zapraszamy do księgarni
internetowej
www.ksiegarnia-najtaniej.pl

61513942137189
61