Γλώσσα ΣΤ΄. Επανάληψη 7ης Ενότητας ΄΄ Η ζωή έξω από την πόλη ΄΄

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής
http://st-taksh.blogspot.gr
Γλώσσα ΣΤ΄
Επανάληψη 7ης ενότητας
΄΄Η ζωή έξω από την πόλη ΄΄

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Θεωρία - Γραμματική
σελ. 3 - 117
Επαναληπτικά
σελ. 118 - 244
Θεωρία
Γραμματική
 Πώς παρουσιάζουμε πληροφορίες για ένα γεγονός που συνέβη.
Το κείμενο περιλαμβάνει:
• το θέμα • ποιοι έχουν σχέση
• πού συνέβη • ποια είναι η αιτία, η σημασία και η συνέπεια
• πότε συνέβη • ποια τα μέσα αντιμετώπισης, τα συμπεράσματα
Οι πληροφορίες παρουσιάζονται πάντα με χρονική σειρά.
 Πώς μετατρέπουμε τις ονοματικές φράσεις σε ρηματικές (και

αντίστροφα)
• Οι ονοματικές φράσεις μετατρέπονται σε ρηματικές με την προσθήκη

ρήματος και υποκειμένου.
• Ισχύει και το αντίστροφο: οι ρηματικές φράσεις μετατρέπονται σε ονοματικές
με την αφαίρεση ρήματος και υποκειμένου.
 Πώς κλίνονται τα επίθετα σε –ης, -ης, -ες
ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ονομ. ο επιτυχής η επιτυχής το επιτυχές
Γεν. του επιτυχούς της επιτυχούς του επιτυχούς
Αιτ. τον επιτυχή την επιτυχή το επιτυχές
Κλητ. επιτυχή(ς) επιτυχής επιτυχές
ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ονομ. οι επιτυχείς οι επιτυχείς τα επιτυχή
Γεν. των επιτυχών των επιτυχών των επιτυχών
Αιτ. τους επιτυχείς τις επιτυχείς τα επιτυχή
Κλητ. επιτυχείς επιτυχείς επιτυχή
Παλάνης Αθανάσιος
 Πώς χρησιμοποιούνται οι παθητικές μετοχές με λειτουργία
επιθέτου
Οι παθητικές μετοχές χρησιμοποιούνται αρκετές φορές αντί για επίθετα.

Προσδιορίζουν πάντα κάποιο ουσιαστικό και του δίνουν μια ιδιότητα.
 Πώς μιλάμε κυριολεκτικά ή μεταφορικά για κάτι
Κυριολεξία είναι: η χρησιμοποίηση των λέξεων με την αρχική, την κύρια, την
πραγματική τους σημασία π.χ. πικρός καφές
Μεταφορά είναι: όταν μεταφέρουμε τη σημασία μιας λέξης ή μια φράσης σε
άλλες έννοιες ή πράγματα π.χ. πικρή σκλαβιά
 Πώς ξεχωρίζουμε μια απλή από μια επαυξημένη πρόταση
Απλή πρόταση είναι αυτή που έχει:

 υποκείμενο και ρήμα
 υποκείμενο, συνδετικό ρήμα και κατηγορούμενο
 υποκείμενο, ρήμα μεταβατικό και αντικείμενο
Επαυξημένη πρόταση είναι:

αυτή που έχει εκτός από τους κύριους όρους κάποιον ή κάποιους
προσδιορισμούς είτε στο όνομα είτε στο ρήμα. Αυτοί οι προσδιορισμοί μπορεί
να είναι επίθετα, επιρρήματα, φράσεις με προθέσεις κ.ά.
 Πώς περιγράφουμε μια σειρά από πράξεις
Προσέχουμε ώστε να συμπεριλάβουμε:

• πότε, πού και πώς γίνεται η σειρά των γεγονότων
• ποιοι συμμετέχουν και πώς
• ποια είναι τα στάδια και τι συμβαίνει σε κάθε στάδιο
• πώς τελειώνει η διαδικασία
• πώς αντιδρούν όσοι παρακολουθούν ή παίρνουν μέρος
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ
ΚΑΙ
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ
(β΄μέρος)
ΣΤ… ΤΑΞΗΣ
…… ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ
………………………….
Ονοματεπώνυμο μαθητή:
……………………………………………………………………………
Σχολικό Έτος: 201… - 201…
Επιμέλεια: Καλογερά Ευτυχία
1 ΕΥΤΥΧΙΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ
καφενείο Ρέθυμνο
7η Ενότητα
γιορτή Κλήδονα
θερισμός
Ονοματικές και
ρηματικές φράσεις
Ονοματική λέγεται μία φράση όταν αποτελείται από ονόματα
(ουσιαστικά).
Π.χ. Η λήξη του παιχνιδιού.
Ρηματική λέγεται μία φράση όταν περιλαμβάνει ρήμα.
Π.χ. Θα σφυριχθεί.
Μπορούμε να μετατρέψουμε μία ονοματική φράση σε ρηματική και το

αντίστροφο, κάνοντας στη μία περίπτωση κάποιο ουσιαστικό ρήμα και στην άλλη
περίπτωση το ρήμα ουσιαστικό.
Π.χ. (ονοματική) (ρηματική)
Η λήξη του παιχνιδιού θα σφυριχθεί.
Το παιχνίδι θα λήξει με το σφύριγμα.
(ρηματική) (ονοματική)
Άσκηση:
Μετατρέπω τις ονοματικές φράσεις σε ρηματικές και το αντίστροφο:
Η διοργάνωση των Ολυμπιακών αγώνων θα καθυστερήσει ένα μήνα.
________________________________________________________
Η αναγγελία του γάμου τους.
________________________________________________________
Δικαιώθηκε ο κατηγορούμενος.
________________________________________________________
Αναβλήθηκε το ταξίδι της για την ερχόμενη Τρίτη.
________________________________________________________
---------------------------------------------------------------------------------
Επίθετα σε –ης,-ης, -
ες
Τα επίθετα αυτά έχουν τρία γένη (τριγενή) αλλά δύο καταλήξεις
(δικατάληκτα).
Ενικός Αριθμός
Ονομαστική ο/η συνεχής το συνεχές
Γενική του/της συνεχούς του συνεχούς
Αιτιατική το(ν)/τη(ν) συνεχή το συνεχές
Κλητική - - - -
Πληθυντικός Αριθμός
Ονομαστική οι συνεχείς τα συνεχή
Γενική των συνεχών των συνεχών
Αιτιατική τους/τις συνεχείς τα συνεχή
Κλητική - - - -
Παρατηρήσεις:
1) Όμοια με τα επίθετα αυτά κλίνονται και τα παροξύτονα σε –ώδης (ο

δασώδης, ο ελώδης, κ.λ.π.), τα οποία στη γενική πληθυντικού κατεβάζουν
τον τόνο (π.χ. των δασωδών).
2) Πολλά από τα επίθετα αυτά έχουν ουσιαστικοποιηθεί, δηλ.

χρησιμοποιούνται ως ουσιαστικά. Στην περίπτωση αυτή σχηματίζουν τη
γενική ενικού σε –η. π.χ. ο ασθενής – του ασθενή, ο συγγενής – του
συγγενή, κ.τ.λ.
Ασκήσεις:
1) Κλίνω: «ο επιμελής φοιτητής, η ελώδης περιοχή, το ειλικρινές
συναίσθημα»:
ο επιμελής φοιτητής η ελώδης περιοχή το ειλικρινές συναίσθημα
2) Συμπληρώνω τα κενά, βάζοντας τα επίθετα στον κατάλληλο τύπο:
…………………………… (συνεχής) ωράρια έχουν εξαντλήσει τους υπαλλήλους.
Τα τελευταία χρόνια κλιμάκια της πυροσβεστικής κάνουν ……………………………

(διαρκής) προσπάθειες για να προστατέψουν …………………………… (δασώδης)
περιοχές.
Τα επιδόματα …………………………… (πολυμελής) οικογενειών θα δοθούν στα μέσα

του Γενάρη.
Ο γνωστός ηθοποιός έκανε μια …………………………… (αξιοπρεπής) εμφάνιση στην

εκδήλωση προς τιμήν …………………………… (ιθαγενής).
«Νους …………………………… (υγιής) εν σώματι …………………………… (υγιής)».
…………………………… (ευτυχής) γονείς γιόρτασαν την επιτυχία της κόρης τους.
Για πάμε παρακάτω να δούμε

τι θα μάθουμε!!!
Κυριολεξία και
μεταφορά
Κυριολεξία: όταν χρησιμοποιώ μια λέξη ή μια φράση με την πραγματική

της σημασία.
Π.χ. Μέθυσε από το κρασί.
Μεταφορά: όταν χρησιμοποιώ μια λέξη ή μια φράση με διαφορετική

από την πραγματική της σημασία, αποδίδοντάς της μια ιδιότητα που δεν
υπάρχει. Με τη μεταφορά μπορώ να αποδώσω πιο έντονα κάποια συναισθήματα
και έτσι να κάνω πιο ζωντανό το λόγο μου.
Π.χ. Μέθυσε από χαρά.
Ασκήσεις:
1) Σημειώνω Κ για τις φράσεις που χρησιμοποιούνται κυριολεκτικά και Μ
για όσες χρησιμοποιούνται μεταφορικά:
Έμαθε την πικρή αλήθεια. __
Κατέβα από τη σκάλα. __
Ο καιρός ήταν γλυκός σήμερα. __
Της άνοιξε την καρδιά του. __
Φορούσε χρυσό περιδέραιο. __
2) Εξηγώ τι σημαίνουν οι παρακάτω μεταφορικές φράσεις:
Πετά στα σύννεφα.
______________________________________________________
______________________________________________________
Φούντωσε ο καβγάς.
______________________________________________________
______________________________________________________
Ποιος του φούσκωσε τα μυαλά;
______________________________________________________
______________________________________________________
Άπονη καρδιά.
______________________________________________________
______________________________________________________
Ενεστώτας -
Αόριστος
Ο Ενεστώτας χρησιμοποιείται για να δηλώσει:
 κάτι που γίνεται στο παρόν και είναι σε εξέλιξη (π.χ. Ο πρωθυπουργός
κάνει δηλώσεις.),
 κάτι που γίνεται κατ’ επανάληψη (π.χ. Καθημερινά πλένω τα δόντια μου.),
 κάτι που γίνεται συνέχεια και αδιάκοπα (π.χ. Τα νερά των ποταμών
χύνονται στη θάλασσα.),
 κάτι που ισχύει γενικά – χρησιμοποιείται, κυρίως, σε παροιμίες και γνωμικά

(π.χ. Πηγάδι με τη βελόνα δε σκάβεται.),
 κάτι που θα γίνει οπωσδήποτε, οπότε χρησιμοποιείται αντί για Μέλλοντα

(π.χ. Την Κυριακή φεύγω(=θα φύγω) για το χωριό.),
 ζωντάνια και παραστατικότητα στην αφήγηση, οπότε χρησιμοποιείται αντί

για τον Αόριστο (π.χ. Του μίλησα στο τηλέφωνο, του εξηγώ τα χθεσινά
γεγονότα και ψάχνουμε να βρούμε λύση = του εξήγησα … και ψάξαμε),
 κάτι που έχει αρχίσει να γίνεται (π.χ. Γέρασε και δεν αντέχει όλη μέρα
όρθιος.)
Ο Αόριστος χρησιμοποιείται για να δηλώσει:
 κάτι που έγινε στο παρελθόν για μια στιγμή ή πολύ λίγη ώρα (π.χ. Έπλυνε
τα πιάτα.),
 κάτι που έγινε στο παρελθόν με μεγαλύτερη ή με διακοπές (π.χ. Έζησαν

αυτοί καλά και εμείς καλύτερα.),
 κάτι που συμβαίνει συνήθως – χρησιμοποιείται συνήθως σε γνωμικά ή

παροιμίες αντί για τον Ενεστώτα (γνωμικός Αόριστος) (π.χ. Κύλησε ο
τέντζερης και βρήκε το καπάκι.),
 κάτι που είναι βέβαιο ότι θα γίνει, ώστε να παρουσιάζεται πως έγινε κιόλας
– χρησιμοποιείται αντί για Μέλλοντα (π.χ. Προχώρα και έφτασα.)
ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ ΑΟΡΙΣΤΟΥ
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ
Καταλήξεις Κατηγορίες ρημάτων Εξαιρέσεις
-ησα τα ρήματα που στον Ενεστώτα λήγουν σε –ώ, - μεθώ – μέθυσα,

ήνω και –σταίνω (π.χ. αγαπώ – αγάπησα,
μηνώ -μήνυσα
ανασταίνω - ανάστησα)
-ισα τα ρήματα που στον Ενεστώτα λήγουν σε –ίζω

και –άρω (π.χ. μυρίζω - μύρισα)
-υσα τα ρήματα που στον Ενεστώτα λήγουν σε -

ύζω, -ύνω, -ύω (π.χ. ιδρύω – ίδρυσα, δακρύζω
- δάκρυσα)
-εισα τα ρήματα που στον Ενεστώτα γράφονται με

«ει» στην παραλήγουσα (κλείνω – έκλεισα,
σείω - έσεισα)
-οισα τα ρήματα που στον Ενεστώτα γράφονται με

«οι» στην παραλήγουσα (αθροίζω – άθροισα)
-ινα ορισμένα ρήματα που στον Ενεστώτα λήγουν σε
–ίνω, -ίνομαι (π.χ. γίνομαι - έγινα)
-υνα τα ρήματα που στον Ενεστώτα λήγουν σε -

αίνω, -ύνω και το ρήμα «πλένω» (π.χ.
ακριβαίνω – ακρίβυνα, οξύνω - όξυνα)
-εινα τα ρήματα «τείνω, μένω» και τα σύνθετά τους

(π.χ. παρατείνω - παρέτεινα)
-ειλα τα ρήματα που στον Ενεστώτα λήγουν σε -

έλλω / έλνω (π.χ. στέλνω - έστειλα)
-λα (1 λ) τα ρήματα «βάζω» και όλα τα σύνθετα ρήματα

με β΄ συνθετικό το «-βάλλω» (π.χ. βάζω –
έβαλα, αναβάλλω - ανέβαλα)
-ειρα τα ρήματα που στον Ενεστώτα λήγουν σε - σέρνω - έσυρα

έρνω και –είρω (π.χ. γέρνω - έγειρα)
ΑΝΩΜΑΛΟΙ ΑΟΡΙΣΤΟΙ
ανεβαίνω - ανέβηκα έρχομαι - ήρθα παίρνω - πήρα
βγαίνω - βγήκα κατεβαίνω - κατέβηκα πηγαίνω - πήγα
βλέπω - είδα λέ(γ)ω - είπα πίνω - ήπια
βρίσκω – βρήκα μπαίνω - μπήκα φεύγω - έφυγα
Ο παθητικός Αόριστος λήγει πάντοτε σε –ηκα στην παραλήγουσα, ενώ

η προπαραλήγουσα γράφεται, κατά κανόνα, ανάλογα με την παραλήγουσα του
ενεργητικού Αορίστου.
Π.χ. αγαπώ – αγάπησα – αγαπήθηκα, καθρεφτίζω – καθρέφτισα -

καθρεφτίστηκα, κλείνω – έκλεισα – κλείστηκα, σέρνω – έσυρα - σύρθηκα
Άσκηση:
Βάζω τα ρήματα των παρενθέσεων στον κατάλληλο τύπο του Αορίστου:
Νικητής του διαγωνισμού ______________ (αναδεικνύομαι) η αδερφή του.
Οι υπεύθυνοι ______________ (αναθέτω) το έργο στην εταιρεία.
Μας ______________ (παίρνω) τηλέφωνο και μας ______________

(εύχομαι) για τη νέα χρονιά.
Νίκο, ______________ (μεταφέρω) μέσα στο δωμάτιο σου τα παιχνίδια και

______________ (συμμαζεύω) το.
Το 1940 ______________ (κηρύσσομαι) πόλεμος και ______________

(καλούμαι) οι στρατιώτες ______________ (υπερασπίζομαι) την πατρίδα.
Μέχρι εδώ μια χαρά τα κατάφερες!!! Κάνε

επανάληψη για το διαγώνισμα και πάμε
παρακάτω!!!!
_______________________________________________________
4Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΩ ΤΑΞΗ ΣΤ΄
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: .....................................................................................................
ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗ ΔΟΜΗ ΤΟΥΣ
ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ:Το Υποκείμενο το Ρήμα και το Αντικείμενο ή το Κατηγορούμενο
ΑΠΛΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
Αποτελείται από το υποκείμενο το ρήμα ή από το υποκείμενο το ρήμα κι ένα κατηγορούμενο ή

αντικείμενο
ΟΝΟΜΑΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΡΗΜΑΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ Ο δάσκαλος είναι κουρασμένος. ΡΗΜΑ + ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ
ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ Ο δάσκαλος διορθώνει την άσκηση. ΡΗΜΑ+ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ
Π.χ Ο μαθητής κουράστηκε. — Τα παιδιά παίζουν ποδόσφαιρο.—Ο Βαγγέλης έγινε πρόεδρος. —Η Μαρία έδωσε την τσάντα σε εμένα.
ΣΥΝΘΕΤΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
Η πρόταση που έχει δύο ή περισσότερα υποκείμενα,αντικείμενα ή κατηγορούμενα.
ΥΠ+ΥΠ Ο δάσκαλος και οι μαθητές είναι κουρασμένοι. ΡΗΜΑ + ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ
ΥΠ Οι μαθητές είναι χαρούμενοι, γελαστοί κι ευτυχισμένοι .ΡΗΜΑ + ΚΑΤ+ΚΑΤ+ΚΑΤ
ΥΠ Οι μαθητές παίζουν ποδόσφαιρο και μπάσκετ. ΡΗΜΑ+ΑΝΤ+ΑΝΤ
ΕΠΑΥΞΗΜΕΝΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
Εκτός από τους κύριους όρους ( Υ-Ρ-Α ή Κ) περιέχει πληροφορίες που εξηγούν ή συμπληρώνουν τους
κύριους όρους.
ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ Ο δάσκαλος της Έκτης τάξης , σήμερα το πρωί, φαινόταν κουρασμένος. ΡΗΜΑ + ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ
Π.χ Τα παιδιά παίζουν ποδόσφαιρο στην αυλή του σχολείου στο μάθημα της Γυμναστικής .—Ο Βαγγέλης έγινε πρόεδρος χθες.
ΕΛΛΕΙΠΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
Λείπουν ένας ή περισσότεροι βασικοί όροι.
Π.χ ( Εσύ)Για πού; (πηγαίνεις) ( Εγώ)Έρχομαι. ( Εσύ είσαι)Μεγάλε!
ΠΡΟΥΝΤΖΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
• Να βρεις και να σημειώσεις τους βασικούς όρους των προτάσεων και αυτούς που λείπουν:
Η πεταλούδα πέταξε μακριά. Η μητέρα έφερε το βιβλίο. Ο ουρανός ήταν λαμπερός και καταγάλανος. Ο
δάσκαλος μοίρασε στα παιδιά τα διαγωνίσματα. (............)Μη γελάς. (............)Είναι όμορφη. Τα αγόρια και τα
κορίτσια, έπαιξαν και διασκέδασαν. Σήμερα αλλάξαμε θρανία και καρέκλες. Το όνειρο έγινε
πραγματικότητα.Τα αγόρια και τα κορίτσια έφεραν ρούχα και βιβλία στους φίλους τους.
• Γράψε το είδος κάθε μιας από τις παρακάτω προτάσεις:
Πήγαινε γρήγορα. (.............................)
Το αεροπλάνο απογειώθηκε(.............................)
Χρόνια πολλά και καλά. (.............................)
Το ήξερα. (.............................).
Ο παππούς και η γιαγιά έρχονται . (.............................)
Τα βουνά είναι δασωμένα.Οι κάμποι δεν είναι. (.............................)
Ο ήλιος λάμπει στα βουνά και στους κάμπους. (.............................)
Ο λύκος κι η αλεπού έγιναν φίλοι. (.............................)
Μια πεταλούδα πέταξε πολύ μακριά. (.............................)
• Γράψε 2 προτάσεις από κάθε είδος:
ΑΠΛΕΣ......................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................
ΣΥΝΘΕΤΕΣ..............................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................
ΕΠΑΥΞΗΜΕΝΕΣ...................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................
ΕΛΛΕΙΠΤΙΚΕΣ.......................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................
ΠΡΟΥΝΤΖΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:___________________________________________
1. Να μετατρέψεις τις ρηματικές προτάσεις σε ονοματικές

και το αντίστροφο.
 Απέρριψε την πρότασή μου.  _______________________________
 Εντοπίστηκαν οι αγνοούμενοι.  _______________________________
 Η βράβευση του άριστου μαθητή.  _______________________________
 Φυσάει δυνατά ο άνεμος.  _______________________________
 Το πότισμα των λουλουδιών.  _______________________________
 Η αντιμετώπιση του φονικού ιού.  _______________________________
2. Συμπλήρωσε τις παρακάτω φράσεις με το σωστό τύπο

των επιθέτων της παρένθεσης.
● το …………………… (δεκαετής) συμβόλαιο ● την ………….………… (αυτοφυής) χλωρίδα
● της …………………… (κολλώδης) ουσία ● τα ……….…….………… (προσφιλής) άτομα
● οι …………………… (διμερής) σχέσεις ● το ……..……….………… (μυστηριώδης) πλάσμα
● του …………………… (λαοφιλής) πολιτικός ● οι ………….………… (υγιής) άνθρωποι
● τους ………………… (συμμιγής) αριθμούς ● τον ………….…………(ετεροθαλής) αδερφός
3. Να σχηματίσεις τις μετοχές του παρακειμένου στην παθητική

φωνή των παρακάτω ρημάτων.
● τυλίγομαι  ………..………………… ● ντύνομαι  ………….……………………
● σκάβομαι  ………..………………… ● θλίβομαι  ………….……………………
● σχηματίζομαι  ………..………………… ● καίγομαι  ………….……………………
● αποκλείομαι  ………..………………… ● λυπάμαι  ………….……………………
● ενώνομαι  ………..………………… ● γκρεμίζομαι  ………….……………………
● προσδιορίζομαι  ………..………………… ● διαιρούμαι  ………….……………………
● δημιουργούμαι  ………..………………… ● χρησιμοποιούμαι  ……….……………………
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:___________________________________________
1. Να κατηγοριοποιήσεις τις κυριολεξίες και τις μεταφορές

της παρένθεσης.
(ειλικρινής σχέση, γλυκό αχλάδι, πικρά λόγια, καθαρό νερό, σκοτεινές
σκέψεις, απαλό άγγιγμα, ειλικρινές άτομο, πικρός καφές, καθαρά λόγια,
μελαγχολικό άτομο, σκοτεινό δωμάτιο, μελαγχολική ατμόσφαιρα, απαλή
μουσική, γλυκιά ανάμνηση)
ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΚΥΡΙΟΛΕΞΙΑ
2. Προσπάθησε να μετατρέψεις τις παρακάτω απλές

προτάσεις σε επαυξημένες.
● Το πλοίο θα σαλπάρει.
______________________________________________________________________
● Η χώρα απελευθερώθηκε.
______________________________________________________________________
● Δόθηκε η ανακοίνωση.
______________________________________________________________________
● Η Δημοκρατία είναι πολίτευμα.
______________________________________________________________________
3. Να μετατρέψεις τις παρακάτω επαυξημένες προτάσεις σε

απλές.
● Η διοργάνωση της εκδήλωσης σημείωσε πολύ μεγάλη επιτυχία.
______________________________________________________________________
● Μια γλυκιά φωνή ακούστηκε από το βάθος του δωματίου.
______________________________________________________________________
● Το σπίτι της Αγγελικής στο χωριό είναι πέτρινο.
______________________________________________________________________
● Οι ψηλές κορφές των βουνών πάντοτε μαγεύουν τους ορειβάτες.
________________________________________________________________________
ΣΤ΄ ΤΑΞΗ – ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
7η ΕΝΟΤΗΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ – «Η ΖΩΗ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΗ»
• Ο ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ (συνέχεια)
• ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΟΝΟΜΑΤΙΚΩΝ ΦΡΑΣΕΩΝ ΣΕ ΡΗΜΑΤΙΚΕΣ
• ΑΡΧΑΙΟΚΛΙΤΑ ΤΡΙΓΕΝΗ ΚΑΙ ΔΙΚΑΤΑΛΗΚΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ ΣΕ –ης-ης-ες
• ΚΥΡΙΟΛΕΞΙΑ & ΜΕΤΑΦΟΡΑ
• ΑΠΛΗ, ΣΥΝΘΕΤΗ, ΕΠΑΥΞΗΜΕΝΗ & ΕΛΛΕΙΠΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ……………………
ΟΝΟΜΑ: …………………………………………….
1. Ο αφηγηματικός λόγος
• Στην αφήγηση για ένα γεγονός, ένα περιστατικό, ένα συμβάν, [δες και το 1ο επαναληπτικό
φύλλο] φροντίζουμε πάντα στα κείμενά μας να αποσαφηνίζουμε … α) πού και πότε
(δηλαδή το χρόνο και τον τόπο) συνέβησαν τα γεγονότα, β) ποια είναι τα σχετιζόμενα
πρόσωπα, γ) ποια είναι η γενική εντύπωσή μας για τα όσα συνέβησαν, δ) ποια είναι η αιτία
των γεγονότων, δ) με ποιο περιστατικό ξεκινά η ιστορία μας και πώς εξελίσσεται, ε) ποιο
είναι το τέλος της ιστορίας μας, στ) ποιες είναι οι συνέπειες των γεγονότων, ζ) τα
συναισθήματα των ηρώων ή και τα δικά μας σε σχέση με τα όσα συνέβησαν, η) τα
συμπεράσματα που βγαίνουν. Η σειρά με την οποία θα αναφερθούμε σ’ αυτά μπορεί να
είναι σύμφωνα με την «κλασσική» εξέλιξη του χρόνου αλλά μπορεί να γίνει και με “flash
back” δηλαδή με επιστροφές στην αφετηρία του χρόνου. Τα ρήματα που θα
χρησιμοποιήσουμε θα πρέπει να βρίσκονται σε Παρατατικό ή Αόριστο αλλά και σε
Ενεστώτα (οπότε ο λόγος μας γίνεται πιο ζωντανός και «άμεσος»). Ειδικά όταν πρόκειται
για αλληλουχία γεγονότων (δηλαδή μια σειρά από γεγονότα που συνδέονται μεταξύ τους και
συνέβησαν το ένα μετά το άλλο, όπως ένα έθιμο ή μια κοινωνική εκδήλωση) φροντίζουμε να
αναφερθούμε με λεπτομέρειες στις διάφορες διαδοχικές φάσεις με τη σειρά με την οποία
συνέβησαν.
2. Μετατροπή ονοματικών φράσεων σε ρηματικές
• Ρηματική λέγεται η πρόταση που περιέχει ρήμα. Ονοματική εκείνη που δεν περιέχει
ρήμα. Επειδή τους λείπει το ρήμα, οι ονοματικές προτάσεις συντακτικά ανήκουν στις
ελλειπτικές προτάσεις [δες στην επόμενη παράγραφο]. Οι ονοματικές προτάσεις
χρησιμοποιούνται συνήθως ως επικεφαλίδες (τίτλοι σε κείμενα, σε βιβλία, σε άρθρα, σε
δημοσιεύματα), ως διαφημιστικά συνθήματα (σλόγκαν), ως πολύ σύντομες περιλήψεις
μεγαλύτερων κειμένων κ.α.. Είναι συνήθως γενικόλογες και αόριστες προτάσεις που δεν
περιέχουν λεπτομέρειες αλλά όμως αποδίδουν το κύριο νόημα και το βασικό περιεχόμενο
του κειμένου το οποίο αντιπροσωπεύουν. Έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον όταν είναι
πρωτότυπες, προκλητικές, όταν εξάπτουν την περιέργεια και τη φαντασία του αναγνώστη
και ακόμη περισσότερο όταν είναι μεταφορικές [δες παρακάτω]. Για να μετατρέψουμε μία
ρηματική φράση σε ονοματική, μετατρέπουμε το ρήμα της πρότασης στο παράγωγο
ουσιαστικό του και αναδιατάσσουμε τις λέξεις της πρότασης. Το ίδιο και αντίστροφα.
Π.χ. «Η τιμή του πετρελαίου ανεβαίνει διαρκώς στις διεθνείς αγορές» - «Η διαρκής άνοδος
της τιμής του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές», «Ο φωτισμός του χώρου από μία λάμπα στο
κέντρο του δωματίου» - «Ο χώρος φωτίζεται από μία λάμπα στο κέντρο του δωματίου», «Το
σκάνδαλο εξελίσσεται» - «Η εξέλιξη του σκανδάλου».
Χαράλαμπος Τσορτανίδης
3. Αρχαιόκλιτα τριγενή και δικατάληκτα επίθετα σε –ης – ης – ές
• Τα επίθετα αυτά διατηρούν κατά την κλίση τους τις αρχαίες καταλήξεις. Τα λέμε τριγενή
επειδή έχουν τρία γένη και δικατάληκτα επειδή έχουν δύο καταλήξεις (στο αρσενικό και το
θηλυκό γένος οι καταλήξεις τους είναι ακριβώς οι ίδιες και κλίνονται κατά τον ίδιο τρόπο, το
μόνο που αλλάζει είναι τα άρθρα τους). Προσοχή στην κατάληξη του πληθυντικού αριθμού
στο ουδέτερο γένος (γράφεται με –η)! Κλίνονται ως εξής:
Πτώσεις Αρσενικό γένος Θηλυκό γένος Ουδέτερο γένος

Ενικός αριθμός
Ονομαστική ο συνεχής η συνεχής το συνεχές
Γενική του συνεχούς της συνεχούς του συνεχούς
Αιτιατική τον συνεχή την συνεχή το συνεχές
Κλητική συνεχή συνεχή συνεχές
Πληθυντικός αριθμός
Ονομαστική οι συνεχείς οι συνεχείς τα συνεχή
Γενική των συνεχών των συνεχών των συνεχών
Αιτιατική τους συνεχείς τις συνεχείς τα συνεχή
Κλητική συνεχείς συνεχείς συνεχή
4. Κυριολεξία και μεταφορά
• Κυριολεξία έχουμε σε μία πρόταση (και στο λόγο γενικότερα γραπτό ή προφορικό) όταν οι
λέξεις διατηρούν την πραγματική τους σημασία. Π.χ. «το φάρμακο είναι πικρό», «ο
ταχυδρόμος πέρασε», «το νερό χύθηκε στο πάτωμα», «ανοιχτό παράθυρο».
• Μεταφορά έχουμε σε μία πρόταση όταν η σημασία ορισμένων λέξεων μεταφέρεται σε
άλλες. Π.χ. «η αλήθεια είναι πικρή», «η ώρα πέρασε», «ο βοριάς χύθηκε στο πέλαγος»,
«ανοιχτό μυαλό».
5. Απλή, σύνθετη, επαυξημένη, ελλειπτική πρόταση
• Απλή λέγεται η πρόταση που αποτελείται μόνον από τους βασικούς όρους, δηλαδή το ρήμα,
το υποκείμενο και το αντικείμενο ή το κατηγορούμενο. Π.χ. Ο Μανώλης είναι εργατικός.
• Σύνθετη λέγεται η πρόταση που περιλαμβάνει περισσότερα από ένα υποκείμενα ή
αντικείμενα ή κατηγορούμενα. Π.χ. «Ο Μανώλης και ο Γιώργος είναι εργατικοί και τίμιοι.»
• Επαυξημένη λέγεται η πρόταση που εκτός από τους βασικούς όρους (δηλαδή το ρήμα, το
υποκείμενο, το αντικείμενο ή το κατηγορούμενο) περιλαμβάνει και διάφορους
προσδιορισμούς (επιθετικούς, επιρρηματικούς, κατηγορηματικούς, γενικές, παραθέσεις,
επεξηγήσεις, κ.ά.) . Π.χ. «Ο νεαρός Μανώλης είναι ιδιαίτερα εργατικός»
• Ελλειπτική λέγεται η πρόταση από την οποία λείπει κάποιος από τους βασικούς όρους
(δηλαδή το υποκείμενο ή το αντικείμενο ή το κατηγορούμενο ή σπανιότερα το ρήμα) Π.χ.
«Είναι εργατικός»
--------------------------------------
Δάσκαλος: Τσορτανίδης Χαράλαμπος
Επίθετα σε -ής, -ές και -ης, -ες
Τα δικατάληκτα επίθετα αυτής της κατηγορίας μπορεί να είναι:

α) οξύτονα, διατηρώντας τον τόνο στη λήγουσα σε όλη την κλίση:
Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο
Ονομ ο διεθνής η διεθνής το διεθνές
Γεν του διεθνούς της διεθνούς του διεθνούς
Αιτ το διεθνή τη διεθνή το διεθνές
Ονομ οι διεθνείς οι διεθνείς τα διεθνή
Γεν των διεθνών των διεθνών των διεθνών
Αιτ τους διεθνείς τις διεθνείς τα διεθνή
Όμοια κλίνονται:
αβαθής –ής –ές πολυετής –ής –ές
ακριβής –ής –ές ομοειδής –ής –ές
αξιοπρεπής –ής –ές ισοταχής –ής –ές
αφανής –ής –ές ευσεβής –ής –ές
διαρκής –ής –ές ευπαθής –ής –ές
διγενής –ής –ές ειλικρινής –ής –ές
επιμελής –ής –ές προσφιλής –ής –ές
υγιής –ής –ές αληθής –ής –ές
ευγενής –ής –ές επιβλαβής –ής –ές
β) παροξύτονα, αλλά µε μετακίνηση του τόνου στην προπαραλήγουσα

στην ονομαστική και αιτιατική ενικού του ουδετέρου:
Ονομ ο επιμήκης η επιμήκης το επίμηκες
Γεν του επιμήκους της επιμήκους του επιμήκους
Αιτ τον επιμήκη την επιμήκη το επίμηκες
Ονομ οι επιμήκεις οι επιμήκεις τα διεθνή
Γεν των επιμήκεων των επιμήκεων των διεθνών
Αιτ τους επιμήκεις τις επιμήκεις τα διεθνή
Κατσιούλας Ζήσης
ισομήκης –ης το ισόμηκες διαμήκης –ης το διάμηκες
ο, η αυθάδης, το αύθαδες ο, η αυτάρκης, το αύταρκες
ο, η καλοήθης, το καλόηθες ο, η συνήθης, το σύνηθες
Εξαίρεση το επίθετο πλήρης, που διατηρεί τον τόνο στην παραλήγουσα

σε όλη την κλίση:
ο, η πλήρης, το πλήρες, οι πλήρεις, τα πλήρη, των πλήρων
γ) παροξύτονα, αλλά µε μετακίνηση του τόνου στη λήγουσα στη γενική

πληθυντικού:
Ονομ ο ευώδης η ευώδης το ευώδες
Γεν του ευώδους της ευώδους του ευώδους
Αιτ τον ευώδη την ευώδη το ευώδες
Ονομ οι ευώδεις οι ευώδεις τα ευώδη
Γεν των ευωδών των ευωδών των ευωδών
Αιτ τους ευώδεις τις ευώδεις τα ευώδη
ο, η αµµώδης, το αµµώδες (των αµµωδών)

ο, η αφρώδης, το αφρώδες (των αφρωδών)
ο, η βραχώδης, το βραχώδες (των βραχωδών)
ο, η δηλητηριώδης, το δηλητηριώδες (των δηλητηριωδών)
ο, η θορυβώδης, το θορυβώδες (των θορυβωδών)
ο, η ελώδης , το ελώδες (των ελωδών)
ο, η πομπώδης , το πομπώδες (των πομπωδών)
ο, η χυμώδες , το χυμώδες (των χυμωδών)
ο, η αλματώδης , το αλματώδες (των αλματωδών)
ο, η αιματώδης , το αιματώδες (των αιματωδών)
ο, η δασώδης , το δασώδες (των δασωδών)
ο, η θαμνώδης , το θαμνώδες (των θαμνωδών)
ο, η θεμελιώδης , το θεμελιώδες (των θεμελιωδών)
ο, η θηριώδης , το θηριώδες (των θηριωδών)
ο, η ιδεώδης , το ιδεώδες (των ιδεωδών)
ο, η ενθουσιώδης , το ενθουσιώδες (των ενθουσιωδών)
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Να συμπληρώσεις τις παρακάτω στήλες όπως στο παράδειγμα:
Ο ευτυχής οι ευτυχείς το ευτυχές τα ευτυχή

Ο δασώδης ……………. ……………. ……………..
Ο επιμήκης ……………. ……………. ……………..
Ο θαμνώδης ……………. ……………. ……………..
Ο θεμελιώδης ……………. ……………. ……………..
Ο αυτάρκης ……………. ……………. ……………..
Ο επιβλαβής ……………. ……………. ……………..
2. Να συμπληρώσεις τα παρακάτω κενά βάζοντας τα επίθετα στον

κατάλληλο τύπο:
Το ………………….. (ακριβής) αντίγραφο

Του …………………… (δασώδης) περιβάλλοντος
Των ………………….. (συνεχής) αντιπαραθέσεων.
Της …………………..(αφρώδης) σαμπάνιας
Τις …………………….( αμμώδης) παραλίες
Το ……………………(συνήθης) αποτέλεσμα
Του …………………..(ασταθής) καιρού
3. Να συμπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων με το

κατάλληλο επίθετο της παρένθεσης στο σωστό τύπο:
(δηλητηριώδης , συγγενής , καρδιοπαθής , διμερής , μανιώδης , προσεχής)
Τον ………………… μήνα θα υπάρχει πρόβλημα ρευστότητας

Η επιτυχία του ………………….. συμποσίου είχε τεράστια επιτυχία
Είμαστε μακρινοί …………………………..
Τα ………………………… μανιτάρια είναι θανατηφόρα.
Σύντομα θα επιλυθούν τα προβλήματα των ……………………. σχέσεων.
Ήταν κάποτε ………………….. καπνιστές. Τώρα είναι όμως …………………….
Απλές και επαυξημένες προτάσεις
Από τις παρακάτω προτάσεις άλλες είναι απλές και άλλες επαυξημένες.
Μπορείς να ξεχωρίσεις την καθεμία σε απλή ή επαυξημένη τσεκάροντας
το σωστό κουτάκι; Α Ε
1. Ο χαρταετός, αφού ανέβηκε πολύ ψηλά, έχασε ύψος κι έπεσε.
2. Τα φύλλα έπεσαν από τα δέντρα.
3. Η μπόρα ήταν ξαφνική.
4. Το καναρίνι κελαηδούσε γλυκά.
5. Το παγωτό έλιωσε στο χωνάκι.
6. Τα χελιδόνια ήρθαν.
7. Η αστραπή φώτισε τον ουρανό.
8. Λείπει όλο τον χρόνο.
9. Ο διαιτητής τιμώρησε τον παίχτη.
10. Σου το διάβασα.
Μετάτρεψε τις προτάσεις που ακολουθούν από επαυξημένες σε απλές:
Ο εργατικός υπάλληλος έγινε γρήγορα προϊστάμενος του τμήματος.
— ...................................................................................................................................
Ο απρόσεκτος οδηγός αγνόησε την προειδοποιητική πινακίδα στον δρόμο.
— ...................................................................................................................................
Απλές και επαυξημένες προτάσεις Αποστόλης Αγγελόπουλος 1

Η μητέρα κάθε Σάββατο έπλαθε το ψωμί νωρίς το πρωί.
— ...................................................................................................................................
Ο καπετάνιος, έμπειρος ναυτικός, κουμάνταρε με μαεστρία το καράβι.
— ...................................................................................................................................
Μέσα στο χωράφι φύτρωσε το σιτάρι την άνοιξη.
— ...................................................................................................................................
Η μεγάλης διάρκειας και σφοδρή νεροποντή παρέσυρε και κατέστρεψε πολλά

αυτοκίνητα σε απόσταση μεγαλύτερη του ενός χιλιομέτρου.
— ...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
Η απέραντη χρυσοκίτρινη αμμουδιά έκαιγε κάτω από τον καυτό

καλοκαιριάτικο ήλιο.
— ...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
Η πλακόστρωτη πλατεία του χωριού ήταν στολισμένη με αφίσες, γιρλάντες

και σημαιούλες.
— .............................................................................................................................
...................................................................................................................................
Οι πυροσβέστες, οι οποίοι ήρθαν πολύ γρήγορα, έσβησαν τη φωτιά πριν αυτή

επεκταθεί και καταστρέψει και τα διπλανά κτίρια.
— .............................................................................................................................
...................................................................................................................................

Απαντήσεις
1. επαυξημένη, 2. επαυξημένη, 3. απλή, 4. επαυξημένη, 5. επαυξημένη, 6.

απλή, 7. απλή, 8. επαυξημένη, 9. απλή, 10. απλή
Ο υπάλληλος έγινε προϊστάμενος.
Ο οδηγός αγνόησε την πινακίδα.
Η μητέρα έπλαθε το ψωμί.
Ο καπετάνιος κουμάνταρε το καράβι.
Φύτρωσε το σιτάρι.
Η νεροποντή παρέσυρε και κατέστρεψε αυτοκίνητα.
Η αμμουδιά έκαιγε.
Η πλατεία ήταν στολισμένη.
Οι πυροσβέστες έσβησαν τη φωτιά.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ ΣΕ –ΗΣ/-ΗΣ/-ΕΣ(Ο/Η ΔΙΕΘΝΗΣ , ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ)
ΟΝΟΜΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:
1. Διορθώστε τα λάθη των υπογραμμισμένων εκφράσεων και γράψτε από κάτω το σωστό.
«… Ένα μυστηριώδης μήνυμα εμφανίστηκε στην οθόνη του υπολογιστή του αστυνόμου Βρισκόλα. Το
διάβασε πολλές φορές και ακόμα δεν μπορούσε να καταλάβει πως έπρεπε να δράσει. Το μήνυμα
αναφερόταν σε έναν δημοφιλές τραγουδιστή , τον Τόνυ Αηδόνη.
« Γιατί αφήσατε τον Τόνυ να τραγουδήσει στο διεθνή αεροδρόμιο της ελώδης περιοχής του
Λασποχωρίου; Τώρα θα τον κάνω να σωπάσει!»
Όταν έφτασε στο Λασποχώρι ο αστυνόμος Βρισκόλας ,ο Τόνυ Αηδόνης είχε ήδη εξαφανιστεί.
Μια αγωνιώδους αναζήτηση είχε αρχίσει ,αλλά ούτε ένα ίχνος του. Και στο αεροδρόμιο οι αγενής
υπάλληλοι δεν έδωσαν καμμιά σαφείς πληροφορία. Ο αστυνόμος Βρισκόλας είχε φτάσει σε αδιέξοδο.
Μια όμως ευτυχούς σύμπτωση οδήγησε τον αστυνόμο στη λύση της υπόθεσης.
Ένας ευσεβή ιερέας του Λασποχωρίου ,που είχε συνεχής ενοχλήσεις στα αυτιά του, επισκέφτηκε τον
γιατρό του . Εκεί στο διπλανό δωμάτιο είδε με τα μάτια του (!) τον Τόνυ Αηδόνη. Αμέσως ειδοποίησε τον
αστυνόμο. Και έτσι η υπόθεση λύθηκε.
Τι είχε συβμεί; Ο Τόνυ είχε πρόβλημα με τις φωνητικές του χορδές και ο γιατρός του ,ο ίδιος με τον γιατρό
του ιερέα, του είχε συστήσει αφωνία!Όμως οι διοργανωτές της συναυλίας στο αεροδρόμιο του
Λασποχωρίου πίεσαν τον Τόνυ να τραγουδήσει για να μην χάσουν χρήματα. Ο Τόνυ τραγούδησε και η
φωνή του «εξαφανίστηκε» . Φυσικά ,πήγε αμέσως στο γιατρό του και από τότε … «χάθηκαν» τα ίχνη του.
Και το περίεργο μήνυμα; Κατά λάθος ο γιατρός αντί να το στείλει στους συνεργάτες του Τόνυ Αηδόνη το
έστειλε στα γραφεία της αστυνομίας.
Η επιστροφή του Τόνυ Αηδόνη στο τραγούδι μετά από ένα χρόνο ξεκούρασης ήταν ένα ευτυχούς γεγονός
που γιορτάστηκε με μεγαλοπρεπής εκδηλώσεις στη πολυτελής βίλα του . Φυσικά ο ιερέας και ο
αστυνόμος Βρισκόλας ήταν εκεί!
ΓΡΑΨΕ ΤΟ ΣΩΣΤΟ!!!
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________
2. Χρησιμοποιώντας τις παρακάτω εκφράσεις στο τετράδιο γραπτής παραγωγής γράψε τη δική σου
ιστορία (χρησιμοποίησε τουλάχιστον τις μισές από τις εκφράσεις και σε οποία πτώση και αριθμό
θέλεις)
Πολυτελές κόσμημα, αγενής σερβιτόρος, μυστηριώδες γράμμα,
δημοφιλής ηθοποιός, ατυχές γεγονός, διεθνές συμβόλαιο
Μαυροειδή Ευσταθία
ΦΥΛΛΟ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΣΤ’ ΤΑΞΗΣ
1. Υποκείμενο
Το υποκείμενο είναι η λέξη που φανερώνει ποιος ενεργεί , ποιος παθαίνει αυτό που λέει το ρήμα , ποιος
είναι κάτι ή ποιος βρίσκεται στην κατάσταση που δηλώνει το ρήμα
Για να βρούμε το υποκείμενο του ρήματος ρωτάμε ποιος / ποιοι κάνει – κάνουν παθαίνουν – παθαίνουν κλπ
που δηλώνει το ρήμα.
Π.χ. Το παιδί διαβάζει ( ποιος διαβάζει;) ο πατέρας κοιμάται (ποιος κοιμάται;)

Παίζεις ( Υ = εσύ, εννοείται) εγώ και η Μαρία θα πάμε εκδρομή (ποιοι θα πάμε;2 υποκ)
Μερικές φορές το υποκείμενο μπορεί να είναι μια ολόκληρη πρόταση

Π.χ. Το ότι απέτυχε δεν εξηγείται
Δεν επιτρέπεται να μολύνετε το περιβάλλον (Υποκείμενο η δευτερεύουσα πρόταση στο απρόσωπο
ρήμα δεν επιτρέπεται)
2. Αντικείμενο
Η λέξη που δηλώνει το πρόσωπο, το ζώο ή το πράγμα στο οποίο μεταβαίνει (πηγαίνει) η ενέργεια του
υποκειμένου λέγεται αντικείμενο
Για να το βρούμε, κάνουμε την ερώτηση τι ή ποιον
Π.χ. Ο δάσκαλος εξετάζει τον ασθενή (Ποιον εξετάζει;)
Ο δάσκαλος τιμώρησε το μαθητή (Ποιον τιμώρησε;)
Φοβάται μήπως βρέξει (Τι φοβάται;)
Το αντικείμενο μπορεί να είναι μια εξαρτημένη πρόταση

Π.χ. Δε θέλω να έρθει μαζί μας αυτός
Δεν είπε πού θα πάει
Σε μερικές περιπτώσεις ένα ορισμένο αντικείμενο εννοείται, όταν η έννοια του ρήματος είναι τέτοια
Π.χ. Πήγαινε να αλλάξεις (εννοείται ρούχα)
ΠΑΓΩΝΗ ΗΛΕΚΤΡΑ
3. Κατηγορούμενο
Το όνομα που δίνει κάποια πληροφορία για το υποκείμενο – φανερώνει δηλαδή κάποια ιδιότητα λέγεται
κατηγορούμενο. Η σύνδεση του υποκειμένου με το κατηγορούμενο γίνεται με τη μεσολάβηση του ρήματος
είμαι ή άλλου συγγενικού ρήματος που λέγεται συνδετικό, ακριβώς επειδή συνδέει τους δύο όρους της
πρότασης.
Τα πιο συνηθισμένα συνδετικά ρήματα είναι: είμαι, γίνομαι, φαίνομαι, εμφανίζομαι, παρουσιάζομαι,
βρίσκομαι, γεννιέμαι, ζω, μένω, παθαίνω, διορίζομαι, λέγομαι, ονομάζομαι, θεωρούμαι, αποδεικνύομαι,
μοιάζω, εκλέγομαι κλπ
Π.χ. ο ήλιος είναι φωτεινός η κυρία Ελένη είναι νοικοκυρά Η Κάτια έγινε δασκάλα
Οι αιχμάλωτοι βρέθηκαν δεμένοι
Με μερικά ρήματα που χρησιμοποιούνται ως συνδετικά το κατηγορούμενο παίρνει μπροστά του συνήθως τα
μόρια για, σαν , ως
Π.χ. Ο Σπύρος υπηρέτησε ως αξιωματικός
Κατηγορούμενο μπορεί να είναι ένας εμπρόθετος προσδιορισμός ή και μια ολόκληρη πρόταση
Π.χ. Η σκάλα είναι από μάρμαρο
Η εμφάνισή του είναι να τον λυπάται κανείς
4. Μεταβατικά και Αμετάβατα ρήματα
Τα ρήματα που χρειάζονται αντικείμενο για να συμπληρωθεί η έννοιά τους λέγονται μεταβατικά ενώ εκείνα
που δεν χρειάζονται αντικείμενο λέγονται αμετάβατα
Π.χ. Σκάβω τον κήπο (μεταβατικό)
Κοιμάμαι νωρίς (τι κοιμάμαι; Δεν υπάρχει απάντηση άρα το ρήμα είναι αμετάβατο)
5. Μονόπτωτα και δίπτωτα ρήματα
Μονόπτωτα είναι τα ρήματα που χρειάζονται ως συμπλήρωμα ένα μόνο αντικείμενο, που βρίσκεται σε
πτώση αιτιατική ή γενική
Π.χ. Η μητέρα καθαρίζει το σπίτι
Μου μίλησε πολύ άσχημα
Δίπτωτα είναι τα ρήματα που χρειάζονται ως συμπλήρωμα δύο αντικείμενα, που βρίσκονται στην ίδια ή
και σε διαφορετική πτώση
Π.χ. Τα εγγόνια έδωσαν στον παππού δώρα
Τους δάνεισε χρήματα
6. Άμεσο και Έμμεσο Αντικείμενο
Τα δίπτωτα ρήματα συντάσσονται με δύο αντικείμενα από τα οποία το ένα λέγεται:

 Άμεσο γιατί σε αυτό μεταβαίνει άμεσα η ενέργεια του υποκειμένου του ρήματος, και το άλλο
 Έμμεσο, γιατί σε αυτό μεταβαίνει έμμεσα η ενέργεια του υποκειμένου του ρήματος.
Το άμεσο αντικείμενο είναι συνήθως σε αιτιατική και απαντά στην ερώτηση «τι;»
Το έμμεσο αντικείμενο είναι συνήθως σε πτώση γενική και απαντά στην ερώτηση «σε ποιον;» ή μερικές
φορές σε αιτιατική και απαντά στην ερώτηση «ποιον»
Μας είπες ψέματα
Π.χ. Διδάσκει το μαθητή χημεία
έμμεσο άμεσο έμμεσο άμεσο

αντικείμενο αντικείμενο αντικείμενο αντικείμενο
 Στα ρήματα που συντάσσονται με γενική και αιτιατική το άμεσο είναι αυτό που βρίσκεται σε
αιτιατική και το έμμεσο αυτό που βρίσκεται σε γενική
Π.χ. Του έκανα σινιάλο από μακριά
Έμμεσο άμεσο
 Στα ρήματα που συντάσσονται με δύο αιτιατικές το άμεσο είναι αυτό που δηλώνει πρόσωπο εκτός αν
μπορεί να αντικατασταθεί με εμπρόθετο αντικείμενο, οπότε είναι έμμεσο
Π.χ. Με ρώτησε κάτι
άμεσο έμμεσο
Διδάσκει τους μαθητές ( στους μαθητές ) μαθηματικά
έμμεσο άμεσο
 Στα ρήματα που συντάσσονται με δύο αιτιατικές που δηλώνουν πράγμα , το έμμεσο αντικείμενο είναι
εκείνο που μπορεί να αντικατασταθεί με εμπρόθετο αντικείμενο
Π.χ. Έσπειρε το χωράφι λαχανικά ( με λαχανικά)
άμεσο έμμεσο
ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 7
Σκ..άχτρο // φ..΄..λακας // ..λιόσπορος // σπουργ..΄..της // τιτ..βίζω // τρ..΄..πιος

// ορθάν..χτος // φ..λιά // αχ..ρένιος // αν..πολόγιστος // εσπεριδο..δή //
κ..πευτικά // κτ..νοτροφία // ..γοπρόβατα // ζ..οτροφή // προσγ..΄..ωση //
ηλεκτροδότ..ση // σοδ..ά // παραγ..γή // εξαγ..γή // καφεν..΄..ο // αστ..΄..ο //
παρ..μία // κεχρ..μπαρένιος // καρ..δένιος // κατακλ..΄..ζω // μυρ..διά //
τηγαν..τός // ξεφ..τρ..΄..νω // αντίδ..ρο // περιπ..ημένος // υποβρ..΄..χιος //
υπολ..΄..μματα // θερ..στής // σαμαρ..΄..νω // δρεπάν.. // κρε..ύδι //
σταροχ..΄..ραφο // στάχ.. // ν..΄..φη // κλ..΄..δονας // ιέρ..α // μάντι..α //
δ..ναμώνω // αλ..΄..νισμα // άχ..ρο // ξ.΄.λο // σχ..νί // προφ..΄..της // καλ..΄..βι //
ΕΞΑΣΚΟΥΜΑΙ ΣΤΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ
1. Να μετατρέψεις τις ονοματικές φράσεις σε ρηματικές κάνοντας τις

απαραίτητες αλλαγές:
• Ο διαχειριστής κάνει συντήρηση της πολυκατοικίας.

• Αποφάσισαν την κατεδάφιση της οικοδομής.
• Πρόσεξα την έκφραση του προσώπου του.
• Θαυμάζουμε την κληρονομιά των προγόνων μας.
2. Μπορείς τώρα να κάνεις το αντίστροφο; Να μετατρέψεις τις ρηματικές

φράσεις σε ονοματικές κάνοντας τις απαραίτητες αλλαγές:
• Αντάλλαξαν τα βιβλία τους.

• Κατάλαβαν το λάθος τους.
• Έκαναν εξαγωγή πορτοκαλιών.
• Οι πλημμύρες κατέστρεψαν τη σοδειά.
3. Να τοποθετήσεις στον κατάλληλο τύπο τα επίθετα που βρίσκονται στην

παρένθεση:
• Απεργούν οι υπάλληλοι του ................... αεροδρομίου (διεθνής).

• Οι ....................... μαθητές επιβραβεύονται (επιμελής).
• Συγχαρητήρια για το ................. γεγονός (ευτυχής).
• Οι πολιτικοί έκαναν δηλώσεις για τα .................... επεισόδια (διεθνής).
• Συμπαραστάθηκαν στη .................. κυρία (δυστυχής).
4. Να βάλεις σε φράσεις τις μετοχές του παθητικού παρακειμένου των εξής

ρημάτων:
διατηρώ, μαραίνω, στενοχωρώ, αποθαρρύνω, κλέβω, καίω.
Χατζηκυριακίδου Παγώνα
5. Στις παρακάτω προτάσεις να υπογραμμίσεις τις μετοχές που λειτουργούν
ως επίθετα:
• Αγόρασα μεταχειρισμένο αυτοκίνητο.

• Κοιτούσε το γαληνεμένο πέλαγος.
• Οι ξενιτεμένοι ναυτικοί νοσταλγούν την οικογένειά τους.
• Ήταν μια χαρούμενη παρέα.
6. Να βρείτε τη σημασία των μεταφορικών εκφράσεων:
• Έχω τη συνείδησή μου καθαρή:

• Έχω καθαρά χέρια:
• Δεν ιδρώνει το αυτί του:
• Μου λύθηκαν τα γόνατα:
• Κόλλησε το μυαλό μου:
• Στάζει η γλώσσα του φαρμάκι:
• Μας φώτισες!:
• Σηκώνω τα χέρια ψηλά:
• Βρήκε το δάσκαλό του:
7. Να μετατρέψεις τις απλές προτάσεις σε επαυξημένες:
• Η Νίκη είναι αθλήτρια:

• Ο πατέρας διαβάζει εφημερίδα:
• Οι φίλαθλοι ήταν ενθουσιασμένοι:
• Ο καιρός είναι ζεστός:
8. Στο κείμενο <<Τριάντα εννιά καφενεία και ένα κουρείο>> μπορείς να

εντοπίσεις απλές, ελλειπτικές και επαυξημένες προτάσεις;
9. Συμπληρώνω τις παρακάτω προτάσεις με το σωστό τύπο των ρημάτων

στον Αόριστο.
Κατάληξη σε –ησα:
Ο Γιάννης ..................... να πάει σχολείο (αργώ).

Το Πάσχα ..................... το πιο νόστιμο αρνί (ψήνω).
Δεν .................. πολύ γρήγορα στο τηλέφωνο (απαντώ).
Τον .................... με δυνατή φωνή να πάει κοντά του (φωνάζω).
....................... με τη συμπεριφορά του (απορώ).
Κατάληξη σε – ισα:
.................... με ευκολία την εικόνα στο χαρτί (σχηματίζω).

Τον .................... . Ήταν ίδιος με τη φωτογραφία (αναγνωρίζω).
.................... όλος ο τόπος (μυρίζω).
Κατάληξη σε –υσα:
Ο ήλιος ....................... με μεγαλοπρέπεια πίσω από τα βουνά (δύω).
.................... με ευκολία τον κόμπο (λύνω).
Τον .................... με μανία επειδή είχε πολλά νεύρα (φτύνω).
Κόσμος πολύς ..................... τα πεζοδρόμια (κατακλύζω).
...................... από το πολύ κρασί (μεθώ).
Κατάληξη σε – εισα:
Τον .................. έξω (κλείνω).

Του .................. πολλά χρήματα (δανείζω).
Με ............................ για τις καλές προθέσεις του (πείθω).
Ο σεισμός ..................... ολόκληρη τη γη (σείω).
Κατάληξη σε –οισα:
............................ τα νούμερα και βρήκε το σωστό αποτέλεσμα (αθροίζω).
10. Γράφω τα παράγωγα ουσιαστικά σε –ος από τα παρακάτω ρήματα:
κοστίζω υψώνω
ελεώ πληθαίνω
μεγεθύνω μισώ
στελεχώνω παχαίνω
11. Συμπληρώστε τα κενά με ι ή οι.
Μη ν...άζεστε γι’ αυτόν. Είναι έξυπνος και θα τα καταφέρει.

Ένν...α σου και ξέρω τι πρέπει να κάνω με αυτόν.
Ν...ώθουμε την αλήθεια γιατί ν...αζόμαστε για σας.
Δε ν...ώθω ούτε ζέστη ούτε κρύο.
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:____________________________________________ ΤΑΞΗ ΣΤ
ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΓΛΩΣΣΑΣ 7ΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
1. Να μετατρέψεις τις ονοματικές φράσεις σε ρηματικές και το αντίστροφο.
• Αύξηση δαπανών για την παιδεία.

____________________________________________________________
• Αύξηση στα εισιτήρια των αστικών λεωφορείων.
____________________________________________________________
• Ανακαλύφθηκαν νέοι πόροι ενέργειας.
____________________________________________________________
• Παρασκευάστηκε φάρμακο κατά της τριχόπτωσης.
____________________________________________________________
• Διοργανώνουν εκδρομή για τα Καλάβρυτα.
____________________________________________________________
2. Βάλε το επίθετο στο σωστό γένος, αριθμό και πτώση.
 Ανακοινώθηκε η απόφαση του …………………….. δικαστηρίου. (πενταμελής)

 Η …………………….. βροχή κατέστρεψε τις καλλιέργειες. (καταρρακτώδης)
 Στην Ελλάδα υπάρχει μόνο ένα …………………... φίδι, η οχιά. (δηλητηριώδης)
 Η επιτυχία στις εξετάσεις ήταν αποτέλεσμα …………….. προσπάθειας. (συνεχής)
 Όλοι οι ……………… οργανισμοί στηρίζουν την ειρήνη. (διεθνής)
3. Συμπλήρωσε τις προτάσεις με την κατάλληλη μετοχή παθητικού παρακειμένου.
 Μαζί με το δήμαρχο επισκεφθήκαμε το ………………… (καίω) δάσος.

 Έμειναν ……………… (κρύβω) πίσω από τους θάμνους, μέχρι να φύγει ο σκύλος.
 Η ατμόσφαιρα στις περισσότερες ευρωπαϊκές πόλεις είναι ιδιαίτερα
……………………… (επιβαρύνω).
 Η Πυροσβεστική Υπηρεσία μας ενημερώνει πως είναι λάθος να αφήνουμε τη σόμπα
υγραερίου …………………. (ανάβω) μέσα στο δωμάτιο όταν κοιμόμαστε.
 Η πρόσοψη του σπιτιού ήταν ……………….. (βάφω) με έντονο κόκκινο χρώμα.
4. Να γράψετε από πέντε επίθετα ή παθητικές μετοχές για κάθε ουσιαστικό.
π.χ. αετός  αγέρωχος, περήφανος, πληγωμένος, πελώριος, γκρίζος
• κήπος  ………………………………………………………………
• δάσος  ………………………………………………………………
• παραλία  ………………………………………………………………
• χωριό  ………………………………………………………………
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:____________________________________________ ΤΑΞΗ ΣΤ
5. Να μετατρέψεις τις απλές προτάσεις σε επαυξημένες.
 Ο γιατρός διαβάζει λογοτεχνία.

____________________________________________________________
 Στο χωριό υπάρχει ένας πλάτανος.

____________________________________________________________
 Το συνεργείο επισκεύασε τη βλάβη.

____________________________________________________________
 Χιόνι σκέπασε τη πλαγιά.

____________________________________________________________
6. Να μετατρέψεις τις επαυξημένες προτάσεις σε απλές.
 Το αρδευτικό σύστημα κατασκευάστηκε πριν πολλά χρόνια, στην άκρη του χωριού.
____________________________________________________________
 Η σφοδρή κακοκαιρία κατέστρεψε εντελώς τους καταπράσινους βοσκότοπους.

____________________________________________________________
 Τα ορμητικά νερά του ποταμού ξεχείλισαν τα ξημερώματα, εξαιτίας της καταιγίδας.

____________________________________________________________
 Ο χορός του συγκροτήματος από την Κρήτη ήταν δημοτικός.

____________________________________________________________
7. Να ξαναγράψεις το κείμενο μεταφέροντας τα ρήματα στον αόριστο.
«Κάθε καλοκαίρι πηγαίνω στο χωριό της μητέρας μου. Εκεί μένω με τον παππού και τη
γιαγιά, παίζω με τους φίλους μου, κολυμπώ στη θάλασσα και κάνω βόλτες σ’ όλο το
νησί. Φτιάχνω καράβια, τα ρίχνω στη θάλασσα και φαντάζομαι πως είμαι καπετάνιος.
Όταν τελειώνουν οι διακοπές, έρχονται οι γονείς μου και φεύγουμε για τη
Θεσσαλονίκη».
«Το περασμένο καλοκαίρι…………………………………………………………….
…………………………………………………….………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………..………
Γράφω και μαθαίνω.
Στα καφενεία της Αγιάσου είναι δύσκολο να φύγεις ξένος, χωρίς να σε ρωτήσουν ποιος
είσαι και να σε καλέσουν για ούζο. Αυτό όμως είναι συνήθεια και σε όλα τα άλλα χωριά της
Λέσβου. Η βόλτα καταλήγει σε μεζέδες, ούζα, κεράσματα και γνωριμία με όλους τους
πελάτες των καφενείων, αλλά και με όσους τυχαίνει να περνούν.
Ο τρόπος ζωής των αγροτών ήταν πολύ δύσκολος, γιατί δε διέθεταν τα σύγχρονα
μηχανήματα που έχουμε σήμερα. Παρόλα αυτά έκαναν τις εργασίες τους με χαμόγελο ,
άφθονο κέφι και απολάμβαναν αυτό που έκαναν.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
https://www.themata4all.com
Συμπληρώνω.
Στα καφενεία της Αγιάσου είναι δύσκολο να φύγεις ξένος, χωρίς να σε ρωτήσουν ποιος
είσαι και να σε καλέσουν για ούζο. Αυτό όμως είναι συνήθεια και σε όλα τα άλλα χωριά της
Λέσβου. Η βόλτα καταλήγει σε μεζέδες, ούζα, κεράσματα και γνωριμία με όλους τους
πελάτες των καφενείων, αλλά και με όσους τυχαίνει να περνούν.
Ο τρόπος ζωής των αγροτών ήταν πολύ δύσκολος, γιατί δε διέθεταν τα σύγχρονα
μηχανήματα που έχουμε σήμερα. Παρόλα αυτά έκαναν τις εργασίες τους με χαμόγελο ,
άφθονο κέφι και απολάμβαναν αυτό που έκαναν.
Στα καφ__ν__α τ__ς Αγ__άσου __ν__ δ__σκ__λ__ να φ__γ__ς ξ__ν__ς,
χ__ρ__ς να σε ρ__τ__σουν π____ς __σ__ και να σε καλ__σουν γ__α ούζ__.
Α__τ__ __μ__ς __ν__ σ__ν__θ__α και σε __λα τα ά__α χ__ρ__ά τ__ς
Λ__σβου. __ β__λτα καταλ__γ__ σε μ__ζ__δ__ς, ούζα, κ__ράσματα και
γν__ρ__μ__α με __λους τους π__λάτ__ς τ__ν καφ__ν____ν, α__ά και με
__σους τ__χ__ν__ να π__ρνούν.
Ο τρ__π__ς ζ____ς τ__ν αγρ__τ__ν __ταν π__λ__ δ__σκ__λ__ς, γ__ατ__ δε
δ____θ__ταν τα σ____χρ__να μ__χαν__ματα που __χουμ__ σ__μ__ρα.
Παρ__λα α__τά __καναν τ__ς __ργασ____ς τους με χαμ__γ__λο , ά__θ__ν__
κ__φ__ και απ__λάμβαναν α__τό που __καναν.


https://www.themata4all.com
ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
Τι είναι η περίληψη
Είναι ένα συνοπτικό κείμενο που προκύπτει από ένα άλλο, το οποίο είναι μεγαλύτερο σε
έκταση. Άρα, δεν είναι αυτόνομο γραμματειακό είδος, αφού, για να υπάρξει,
προϋποθέτει κάποιο άλλο.
Τι επιδιώκουμε με τον περιληπτικό λόγο
Με την περίληψη επιδιώκουμε να πληροφορήσουμε τους άλλους με τρόπο λιτό και
σαφή για το περιεχόμενο ενός κειμένου.
Πώς γράφουμε μια περίληψη
•κατανοώ το γενικό •Κατανοώ το νόημα κάθε

περιεχόμενο και βρίσκω επιμέρους παραγράφου
το νοηματικό κέντρο
διαβάζω
κατανοώ
επιλέγω επαναδιατυπώνω
•Παραλείπω τις •Δίνω στις παραγράφους

λεπτομέρειες και ό,τι «διευρυμένους»
άλλο θεωρώ ως πλαγιότιτλους,
δευτερεύουσα αποτυπώνοντας το
πληροφορία πρσωπικό μου ύφος
γραφής
Α. Διαβάζω, κατανοώ και επιλέγω, επαναδιατυπώνω

1. Διαβάζω προσεκτικά το κείμενο ώστε να κατανοήσω το γενικό περιεχόμενο και
βρίσκω το νοηματικό του κέντρο.
2. Κατανοώ το νόημα κάθε επιμέρους παραγράφου :
Εντοπίζω τη θεματική περίοδο που με οδηγεί στο κύριο θέμα / νόημα. Ανιχνεύω
σημαντικές πληροφορίες – λεπτομέρειες που έχουν σημασία για την ανάπτυξη
της παραγράφου και σημειώνω τις λέξεις / φράσεις κλειδιά.
Παραλείπω τις λεπτομέρειες (π.χ. επεξηγήσεις, παραδείγματα, αναλογίες,
συγκρίσεις) και ό,τι άλλο θεωρώ ως δευτερεύουσα πληροφορία.
Οδηγίες περίληψης Σελίδα 1

Βρίσκω μέσα στην κατακλείδα της κάθε παραγράφου στοιχεία που
συμπληρώνουν το νόημα της θεματικής περιόδου.
3. Δίνω στις παραγράφους «διευρυμένους» πλαγιότιτλους συνοψίζοντας τις κύριες
έννοιες και αναζητώ συνώνυμες λέξεις για να τις αντικαταστήσω, αν δεν πρόκειται για
ορολογία.
4. Οι πλαγιότιτλοι δεν πρέπει να είναι ελλειπτικές προτάσεις, αλλά φράσεις πλήρεις
νοήματος που θα αποτελέσουν σχεδόν αυτούσιες στοιχεία της περίληψής μου.
5. Αποτυπώνω στη διατύπωση των προτάσεών μου το προσωπικό μου ύφος,
αποφεύγοντας προσεκτικά να επαναλαμβάνω φράσεις του πρωτότυπου κειμένου
και δείχνοντας ότι έχω καταφέρει μια βαθύτερη κατανόηση του νοήματός του.
Η ικανότητα πύκνωσης του λόγου, δηλαδή το να αποδίδουμε συνοπτικά τα νοήματα,

είναι πρωταρχική κατά τη διαδικασία συγγραφής της περίληψης
Β. Συνοψίζω τη βασική ύλη με συντομία (συγγραφή περίληψης)
Γράφω περίληψη ανά παράγραφο, με τρόπο, όμως, που να σχηματίζεται ένα

ενιαίο κείμενο.
• Για να πετύχω αυτό το στόχο, δεν παραθέτω απλώς τον ένα πλαγιότιτλο
μετά τον άλλο, αλλά τους συνδέω όσο πιο επιδέξια μπορώ,
χρησιμοποιώντας συνδετικές λέξεις / φράσεις.
• Όπου είναι αναγκαίο, προσθέτω τα επιπλέον σημαντικά στοιχεία που
εντόπισα.
• Υιοθετώ ύφος με καθαρά πληροφοριακό χαρακτήρα, τυπικό, όσο
γίνεται πιο ουδέτερο (αποφεύγεται η χρήση α΄ και β΄ προσώπου).
• Οι συνδετικές λέξεις θα πρέπει να αποδίδουν τη δομή της σκέψης και
του λόγου του συγγραφέα του πρωτότυπου κειμένου.
Προσέχω ώστε να μην επαναλαμβάνω στοιχεία που βρίσκονται σε

διαφορετικές παραγράφους, εκτός κι αν χρησιμοποιούνται με εντελώς
διαφορετικό τρόπο.
Εάν σε δύο παραγράφους παρατηρείται συνάφεια περιεχομένου, τις

συμπτύσσω.
Εάν υπάρχουν ερευνητικά στοιχεία, παρουσιάζω μόνο το πόρισμα.
Διατηρώ την οπτική γωνία του συγγραφέα και αποδίδω πιστά το περιεχόμενο
του κειμένου χωρίς να το σχολιάζω, να το επιδοκιμάζω ή να το αποδοκιμάζω.
Κατά την τελική σύνθεση της περίληψής μου παρουσιάζω το θεματικό κέντρο
του κειμένου στην θεματική περίοδο του κειμένου της.

Γ. Ελέγχω την ορθότητα της περίληψής μου
1. Διαβάζω την περίληψη που έγραψα και ελέγχω έχοντας υπόψη μου ότι :
Θετικά στοιχεία θεωρούνται: Αδυναμίες θεωρούνται:
Η σωστή σύλληψη του νοηματικού κέντρου και η

πληρότητα κατανόησης του κειμένου. Η απόκλιση από το νοηματικό κέντρο του κειμένου.
Η επιλογή των σημαντικών ιδεών-πληροφοριών.

Η παράθεση δευτερευουσών ιδεών ή πληροφοριών
σε βάρος των κύριων και σημαντικών.
Η ικανότητα πύκνωσης του κειμένου μέσα από
διάφορες τεχνικές
Η κριτική τοποθέτηση-σχολιασμός του κειμένου.
Η σύνταξη μιας περίληψης με ομαλή ροή και
συνοχή.
Η άτακτη παράθεση των ιδεών-πληροφοριών του
κειμένου.
Η λογική αλληλουχία / ο λογικός ειρμός των
νοημάτων.
Η έλλειψη συνοχής και αλληλουχίας μεταξύ των
μερών-προτάσεων της περίληψης.
Το πληροφοριακό ύφος.
Η αυτούσια μεταφορά λέξεων και φράσεων του
αρχικού κειμένου στη περίληψη.
Η επιτυχής χρήση των διαρθρωτικών λέξεων ή
φράσεων.
Οι αποκλίσεις από τους κανόνες της Γραμματικής
Η ορθή χρήση της γλώσσας (ορθογραφία, στίξη, και του Συντακτικού της Νέας Ελληνικής.
σύνταξη, λεξιλόγιο).
2. Μετρώ ενδεικτικά μερικές γραμμές της περίληψής μου, για να υπολογίσω τον αριθμό
των λέξεων που ορίζεται και διορθώνω αναλόγως. Εάν οι λέξεις μου είναι πολύ
λιγότερες από αυτές που ζητά η άσκηση, ξαναψάχνω στο κείμενο, για να βρω
σημαντικές έννοιες που παρέλειψα και τις προσθέτω. Εάν οι λέξεις μου είναι πολύ
περισσότερες από αυτές που ζητά η άσκηση, ελέγχω μήπως έχω δώσει λεπτομέρειες
στο περιεχόμενο και αφαιρώ ό,τι μπορεί να αφαιρεθεί χωρίς να επηρεάσω τη λογική
συνέχεια και τη συνοχή του κειμένου μου.
Όταν ζητείται περίληψη, γενικά, εννοούμε συνήθως σύμπτυξη του κειμένου στο 1/3 του
αρχικού.

˜ Û˘Óı¤Ùˆ ÊÚ¿ÛÂÈ˜ Î·È Ú
: ¶Ò ÔÙ¿Û
∂¡√∆∏∆∞ 16 ÂÈ˜;
16.2 ∆· Â›‰Ë ÙˆÓ ÊÚ¿ÛÂˆÓ
¶ÈÔ ¿Óˆ, Î¿Ó·ÌÂ ÏfiÁÔ ÁÈ· √ÓÔÌ·ÙÈÎ¤˜ Î·È ƒËÌ·ÙÈÎ¤˜ ºÚ¿ÛÂÈ˜. ∞˜

‰Ô‡ÌÂ ÙÒÚ· ÙÈ˜ ÊÚ¿ÛÂÈ˜ ·˘Ù¤˜ ÍÂ¯ˆÚÈÛÙ¿.
∞. √ÓÔÌ·ÙÈÎ‹ ºÚ¿ÛË
Ô Ê›ÏÔ˜ ÙÔ˘ ∞Ï¤ÍË

∂ÌÂ›˜
ÌÈ· Ú·ÁÌ·ÙÈÎ¿
ÂÓÙ˘ˆÛÈ·Î‹ Ù·ÈÓ›·
Ù· Î›ÙÚÈÓ· ·Ô‡ÙÛÈ·
√È √ÓÔÌ·ÙÈÎ¤˜ ºÚ¿ÛÂÈ˜ ¤¯Ô˘Ó ˆ˜ ‚·ÛÈÎ‹ ÙÔ˘˜ Ï¤ÍË ¤Ó· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi

(‹ ÌÈ· Ï¤ÍË Ô˘ ÙÔ ·ÓÙÈÎ·ıÈÛÙ¿, .¯. ¤Ó· Â›ıÂÙÔ ‹ ÌÈ· ·ÓÙˆÓ˘Ì›·).
√È ÔÓÔÌ·ÙÈÎ¤˜ ÊÚ¿ÛÂÈ˜ Â›Ó·È Û˘Ó‹ıˆ˜:
1. ÀÔÎÂ›ÌÂÓ· ÙÔ˘ Ú‹Ì·ÙÔ˜: ¢Â›¯ÓÔ˘Ó ÔÈÔ˜ Î¿ÓÂÈ ‹ ∆· ˘ÔÎÂ›ÌÂÓ· Â›Ó·È

·ı·›ÓÂÈ ·˘Ùfi Ô˘ Ï¤ÂÈ ÙÔ Ú‹Ì·. ¿ÓÙ· ÛÂ ÔÓÔÌ·ÛÙÈÎ‹
∏ ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘ °ÈÒÚÁÔ˘ ·Á·¿ÂÈ ÙË Ï·˚Î‹ ÌÔ˘ÛÈÎ‹. ÙÒÛË Î·È Ù· ·ÓÙÈÎÂ›-
¶ÔÈÔ˜ ·Á·¿ÂÈ ÙË Ï·˚Î‹ ÌÔ˘ÛÈÎ‹;
°ÈÒÚÁÔ˘
→ ∏ ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘ ÌÂÓ· ÛÂ ·ÈÙÈ·ÙÈÎ‹ ‹
ÁÂÓÈÎ‹!
2. ∞ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓ· ÙÔ˘ Ú‹Ì·ÙÔ˜: ¢Â›¯ÓÔ˘Ó ÛÂ ÔÈÔÓ ‹ ÛÂ ÙÈ

ÌÂÙ·‚È‚¿˙ÂÙ·È Ë ÂÓ¤ÚÁÂÈ· ÙÔ˘ Ú‹Ì·ÙÔ˜.
∏ ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘ °ÈÒÚÁÔ˘ ·Á·¿ÂÈ ÙË Ï·˚Î‹ ÌÔ˘ÛÈÎ‹.
∆È ·Á·¿ÂÈ Ë ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘ °ÈÒÚÁÔ˘;
→ ∆Ë Ï·˚Î‹ ÌÔ˘ÛÈÎ‹
181
¿ ÛÂ È˜ Î·È ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜
Ó ı ¤ Ùˆ ÊÚ
™ ˘
3. ∫·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓ· ÙÔ˘ Ú‹Ì·ÙÔ˜: ∆· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÌÂ Ì·˙› ÌÂ Û˘Ó‰ÂÙÈÎ¿ Ú‹Ì·Ù· (‚Ï. ÂÓfiÙËÙ·

10.1 °) Î·È ÌÂ ·˘Ù¿ ‰›ÓÔ˘ÌÂ ÌÈ· È‰ÈfiÙËÙ· ÛÙÔ ˘ÔÎÂ›ÌÂÓÔ.
™˘Ó‰ÂÙÈÎ¿ ƒ‹Ì·Ù·:
√ °È¿ÓÓË˜ Â›Ó·È ÛÔ˘‰·›Ô˜ ÂÈÛÙ‹ÌÔÓ·˜.
Â›Ì·È, Á›ÓÔÌ·È, Ê·›ÓÔÌ·È,
∆È È‰ÈfiÙËÙ· ¤¯ÂÈ Ô °È¿ÓÓË˜; ™Ô˘‰·›Ô˜ ÂÈÛÙ‹ÌÔÓ·˜.
ÂÎÏ¤ÁÔÌ·È, Ï¤ÁÔÌ·È Î.¿.
∏ ™ÔÊ›· ¤ÁÈÓÂ ÙÚ·ÁÔ˘‰›ÛÙÚÈ·.

∆È È‰ÈfiÙËÙ· ¤¯ÂÈ Ë ™ÔÊ›·; ∆Ú·ÁÔ˘‰›ÛÙÚÈ·.
∆Ô Î·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ
¤¯ÂÈ ÙËÓ ›‰È· ÙÒÛË ÌÂ
ÙËÓ √ÓÔÌ·ÙÈÎ‹ ºÚ¿ÛË
Ô˘ ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÂÈ.
∆È Ó· ı˘Ì¿Ì·È fiÙ·Ó ÁÚ¿Êˆ
∆Ô ˘ÔÎÂ›ÌÂÓÔ, ÙÔ ·ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ Î·È ÙÔ Î·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ ‰Â ¯ˆÚ›˙ÔÓÙ·È

ÔÙ¤ ÌÂ ÎfiÌÌ· ·fi ÙÔ Ú‹Ì·.
∏ ™ÔÊ›· ¯ÙÂÓ›˙ÂÙ·È.
º¿Á·ÌÂ Ê·Î¤˜.
√ ¡›ÎÔ˜ ¤ÁÈÓÂ ‰¿ÛÎ·ÏÔ˜.
B. ƒËÌ·ÙÈÎ‹ ºÚ¿ÛË
∂ÁÒ ‰ÂÓ ÙÔÏÌÒ Ó· ÈÛÙ¤„ˆ ÌÔ˘. ¢ÈÛÙ¿˙ˆ Î¿Ó· ‰˘Ô ‰Â˘-
ÛÙ· Ì¿ÙÈ· ÌÔ˘. ¶·ÁˆÌ¤ÓÔ˜ ÙÂÚfiÏÂÙ·, ·ÏÏ¿ ÙÔ ·›ÚÓˆ
·fi ¤ÎÏËÍË, ¯¿Óˆ ÔÏ‡ÙÈ- ·fiÊ·ÛË. ¢›Óˆ ¤Ó· Û¿ÏÙÔ
ÌÔ ¯ÚfiÓÔ. ¢ÂÓ Â›Ì·È Û›ÁÔ˘- Î·È ·Ú¯›˙ˆ Ó· ÙÚ¤¯ˆ ÌÂ fiÏË
ÚÔ˜ Ò˜ Ú¤ÂÈ Ó· ·ÓÙÈ‰Ú¿- ÌÔ˘ ÙË ‰‡Ó·ÌË ›Ûˆ ·fi ÙË
Ûˆ. ¡· ÂÚÈÌ¤Óˆ ÙÔÓ ÊÈÏ·- ÌÔÙÔÛÈÎÏ¤Ù·. Õ‰ÈÎÔ˜ ÎfiÔ˜.
Ú¿ÎÔ ÌÔ˘ ÙÔÓ ∫Ô„ÔÓÔ‡ÚË, ŸÛÔ Î·È Ó· ÙÚ¤¯ˆ, Ë ÌÔÙÔÛÈ-
fiˆ˜ Â›¯·ÌÂ Û˘ÌÊˆÓ‹ÛÂÈ, ‹ ÎÏ¤Ù· ÙÚ¤¯ÂÈ ·ÎfiÌ· ÁÚËÁÔÚfi-
Ó· ¿Úˆ ·fi ›Ûˆ ÙÔ˘˜ ÙÂÚ· Î·È ÛÂ Ï›ÁÔ ¯¿ÓÂÙ·È ·fi
Î·ÎÔÔÈÔ‡˜; ∞fi ÙË ÌÈ· Ë Ù· Ì¿ÙÈ· ÌÔ˘ ÛÙÔ ‚¿ıÔ˜ ÙÔ˘
ÂÈÓ·ÛÌ¤ÓË ÎÔÈÏ›ÙÛ· ÌÔ˘, ÛÎÔÙÂÈÓÔ‡ ‰ÚfiÌÔ˘.
·fi ÙËÓ ¿ÏÏË ¤Ó·˜ Û˘Ó¿- ∂˘Á¤ÓÈÔ˜ ∆ÚÈ‚È˙¿˜,
‰ÂÏÊÔ˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË ∏ ÙÂÏÂ˘Ù·›· Ì·‡ÚË Á¿Ù·
182
: ¶Ò ÔÙ¿Û
∂¡√∆∏∆∞ 16 ÂÈ˜;
∆Ô Ú‹Ì· Â›Ó·È ÙÔ ÈÔ ‚·ÛÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô ÙË˜ ÚfiÙ·ÛË˜. µÚ›ÛÎÂÙ·È ·ÓÙÔ‡!
ÃˆÚ›˜ Ú‹Ì· Î·È ƒËÌ·ÙÈÎ‹ ºÚ¿ÛË, ÚfiÙ·ÛË ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ. ª¿ÏÈÛÙ·,
ÌÂÚÈÎ¤˜ ÊÔÚ¤˜ fiÏË Ë ÚfiÙ·ÛË Â›Ó·È ¤Ó· Ú‹Ì·:
– ∆È Î¿ÓÂÈ˜ ÂÎÂ›; ∫ÔÈÌ¿Û·È;

– Ÿ¯È.
– ∆fiÙÂ;
– •ÂÎÔ˘Ú¿˙ÔÌ·È. ™Î¤ÊÙÔÌ·È. ∏Û˘¯¿˙ˆ. ∞ÚÎÂÙ¿ ÌÂ ÙÈ˜
ÊˆÓ¤˜ ÛÔ˘.
∂, ÛÙÈ˜ ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜ ·˘Ù¤˜ Î·Ù·Ï·‚·›ÓÔ˘ÌÂ ÔÈÔ Â›Ó·È ÙÔ ˘ÔÎÂ›ÌÂÓÔ

·fi ÙËÓ Î·Ù¿ÏËÍË ÙÔ˘ Ú‹Ì·ÙÔ˜: .¯.
∫ÔÈÌ¿Û·È
→ ÂÛ‡
™Î¤ÊÙÔÌ·È
→ ÂÁÒ
1. ŒÓ· ÌfiÓÔ Ú‹Ì· ·ÌÂÙ¿‚·ÙÔ

∆È ÌÔÚÂ› ÏÔÈfiÓ Ó· ÂÚÈ¤¯ÂÈ
∫ÔÈÌ¿Ì·È.
Ë ÚËÌ·ÙÈÎ‹ ÊÚ¿ÛË;
∆Ú¤¯ˆ.
2. ŒÓ· Ú‹Ì· ÌÂÙ·‚·ÙÈÎfi Î·È ·ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ

¶·›˙ˆ Ì¿Ï·.
µÏ¤ˆ ÙËÏÂfiÚ·ÛË.
3. ŒÓ· Ú‹Ì· ÌÂÙ·‚·ÙÈÎfi ÌÂ ‰‡Ô ·ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓ·

Ã·Ú›Û·ÌÂ ÙÔ˘ ¡›ÎÔ˘/ÛÙÔÓ ¡›ÎÔ ¤Ó· ‚È‚Ï›Ô.
ŸÙ·Ó ÙÔ Ú‹Ì· ¤¯ÂÈ ‰‡Ô ·ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓ· Ï¤ÁÂÙ·È ‰›ÙˆÙÔ. ∆Ô ¤Ó· ·ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ ÙfiÙÂ Ï¤ÁÂÙ·È ¿ÌÂÛÔ
Î·È ÙÔ ¿ÏÏÔ ¤ÌÌÂÛÔ (‚Ï. ÂÓfiÙËÙ· 10).
Œ¯ˆ Ù· Ì¿ÙÈ· ÌÔ˘ ‰ÂÎ·Ù¤ÛÛÂÚ·, ÁÈ·Ù› ÙÔ ·ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ ÂÓfi˜ Ú‹Ì·ÙÔ˜

‰ÂÓ Â›Ó·È ¿ÓÙ· ÌÈ· √ÓÔÌ·ÙÈÎ‹ ºÚ¿ÛË. ªÔÚÂ› Ó· Â›Ó·È Î·È ÌÈ· ÔÏfi-
ÎÏËÚË ÚfiÙ·ÛË...
∏ ‰·ÛÎ¿Ï· ÓfiÌÈ˙Â [fiÙÈ Ù· ·È‰È¿ ‰ÂÓ Â›¯·Ó Î·Ù·Ï¿‚ÂÈ ÙËÓ ¿ÛÎËÛË].
4. ŒÓ· Ú‹Ì· Û˘Ó‰ÂÙÈÎfi Î·È ÙÔ Î·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ

E›Ì·È Û›ÁÔ˘ÚÔ˜.
183
ÂÈ˜
ˆ Ï¤Í
Ì · Ù›˙
™¯Ë
∏. ∂›ıÂÙ· ÛÂ -‡˜, -Â›·, -‡ Î·È ÛÂ -Ë˜, -Â˜
µÚ‹Î· ÎÈ ¿ÏÏ· Â›ıÂÙ·! ∫È ·˘Ù¿ Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È

fiˆ˜ ÛÙ· ·Ú¯·›· ÂÏÏËÓÈÎ¿.
∂ÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜
√Ó. Ô Â˘ı‡˜ Ë Â˘ıÂ›· ÙÔ Â˘ı‡

°ÂÓ. ÙÔ˘ Â˘ı¤Ô˜ ÙË˜ Â˘ıÂ›·˜ ÙÔ˘ Â˘ı¤Ô˜
∞ÈÙ. ÙÔÓ Â˘ı‡ ÙËÓ Â˘ıÂ›· ÙÔ Â˘ı‡
∫Ï. – Â˘ı‡ – Â˘ıÂ›· – Â˘ı‡
¶ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜
√Ó. ÔÈ Â˘ıÂ›˜ ÔÈ Â˘ıÂ›Â˜ Ù· Â˘ı¤·

°ÂÓ. ÙˆÓ Â˘ı¤ˆÓ ÙˆÓ Â˘ıÂÈÒÓ ÙˆÓ Â˘ı¤ˆÓ
∞ÈÙ. ÙÔ˘˜ Â˘ıÂ›˜ ÙÈ˜ Â˘ıÂ›Â˜ Ù· Â˘ı¤·
∫Ï. – Â˘ıÂ›˜ – Â˘ıÂ›Â˜ – Â˘ı¤·
ŒÙÛÈ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È Ù·: ‚Ú·¯‡˜, ·Ì‚Ï‡˜, Â˘Ú‡˜, ÔÍ‡˜, Ù·¯‡˜, ‰ÚÈÌ‡˜, ıÚ·Û‡˜ Î.¿.
·Ì‚ÏÂ›· ÁˆÓ›·
™˘Ó‹ıˆ˜, fiÌˆ˜, Ù· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÌÂ
Ë Ù·¯Â›· (·Ì·ÍÔÛÙÔÈ¯›·)
ÛÂ ÔÚÈÛÌ¤ÓÂ˜ ÂÎÊÚ¿ÛÂÈ˜ fiˆ˜:
‚Ú·¯¤· Î‡Ì·Ù·
Â˘ıÂ›· ÁÚ·ÌÌ‹
∂ÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜
ÔÍÂ›· ÓÂ˘ÌÔÓ›·
Â˘ÚÂ›·˜ Î·Ù·Ó¿ÏˆÛË˜ Î.¿.
√Ó. Ô/Ë ·ÎÚÈ‚‹˜ ÙÔ ·ÎÚÈ‚¤˜
°ÂÓ. ÙÔ˘/ÙË˜ ·ÎÚÈ‚Ô‡˜ ÙÔ˘ ·ÎÚÈ‚Ô‡˜
∞ÈÙ. ÙÔÓ/ÙËÓ ·ÎÚÈ‚‹ ÙÔ ·ÎÚÈ‚¤˜ ªÂÚÈÎÔ› ÔÌÈÏËÙ¤˜
Û¯ËÌ·Ù›˙Ô˘Ó ÙË ÁÂÓÈÎ‹
∫Ï. – –
ÂÓÈÎÔ‡ ÙÔ˘ ·ÚÛÂÓÈÎÔ‡
¶ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÛÂ -Ë (.¯. ÙÔ˘ ·ÎÚÈ‚‹)
ÛÙÔÓ Î·ıËÌÂÚÈÓfi ÏfiÁÔ.
√Ó. ÔÈ ·ÎÚÈ‚Â›˜ Ù· ·ÎÚÈ‚‹
°ÂÓ. ÙˆÓ ·ÎÚÈ‚ÒÓ ÙˆÓ ·ÎÚÈ‚ÒÓ ŒÙÛÈ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È Ù·:
∞ÈÙ. ÙÔ˘˜/ÙÈ˜ ·ÎÚÈ‚Â›˜ Ù· ·ÎÚÈ‚‹ Â˘ÁÂÓ‹˜, ·ÛıÂÓ‹˜, ‰ËÌÔÊÈÏ‹˜,
∫Ï. – – Û˘ÓÂ¯‹˜, ÂÈÂÈÎ‹˜, ÂÈÌÂÏ‹˜,
‰ÈÂıÓ‹˜, ÂÏÒ‰Ë˜ Î.¿.
104
ˆ Ï ¤ Í ÂÈ˜ ∂
Ì · Ù›˙
™¯Ë
11.1 ∫ÏÈÙ‹ ÌÂÙÔ¯‹

¢ÂÓ ÚfiÊÙ·ÛÂ Ó· ÙÂÏÂÈÒÛÂÈ ÙË ˆ˜ ÙË Ì¤ÛË Û’ ¤Ó· ·ÏÈÔÛ¤ÓÙÔ˘-
ÊÚ¿ÛË ÙË˜ Î·È ÙÔ ·ÁfiÚÈ ¤ÙÚÂÍÂ ÎÔ, Û·Ú¿‚·ÏÔ, ÌÔ˘¯ÏÈ·ÛÌ¤ÓÔ Î·È
ÛÙÔ ÎÂÏ¿ÚÈ. ∞Ó·Ô‰ÔÁ‡ÚÈÛÂ fi,ÙÈ Û·Ú·ÎÔÊ·ÁˆÌ¤ÓÔ. ™ÙÔ Ù¤ÏÔ˜
Â›¯Â ÂÎÂ›. ¢Â ‚Ú‹ÎÂ Ù›ÔÙ·. ∆ÚÂ- ¤‚Á·ÏÂ ·fi Î¿Ùˆ ·fi ÌÈ· ÛÙÔ›‚·
¯¿ÙÔ˜ Î·È ÛÎÔÓÈÛÌ¤ÓÔ˜ ·Ó¤‚ËÎÂ ·ÏÈfi¯·ÚÙ· ÎÈÙÚÈÓÈ·ÛÌ¤Ó· Î·È ˙·-
ÛÙÔ ÚÒÙÔ ¿ÙˆÌ·, ¿ÓÔÈÍÂ fi,ÙÈ ÚˆÌ¤Ó·, ¤Ó· ÎÔ˘ÚÂÏÈ·ÛÌ¤ÓÔ Ì·-
ÓÙÔ˘Ï¿È, Û˘ÚÙ¿ÚÈ, ÛÂÓÙÔ‡ÎÈ ‹ ÎÚ‡ ‚È‚Ï›Ô, ÌÂ ÙÔ ÂÍÒÊ˘ÏÏÔ ÌÈ-
ÎÔÊ›ÓÈ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÛÙÔÓ ‡ÚÁÔ, ÛÔÊ·ÁˆÌ¤ÓÔ ·fi Ù· ÔÓÙ›ÎÈ· Î·È
Ì· ¿ÏÈ ‰Â ‚Ú‹ÎÂ Ù›ÔÙ·. ™·Ó Á¿- ÙfiÛÔ ÛÎÔÓÈÛÌ¤ÓÔ, Ô˘ Ù· ÂÍˆÙÂ-
Ù· ÛÎ·ÚÊ¿ÏˆÛÂ ÛÙËÓ fiÚıÈ· Í‡- ÚÈÎ¿ ¯Ú˘Û¿ ÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÌfiÏÈ˜ ‰È·-
ÏÈÓË ÛÎ¿Ï· ÙË˜ ÛÔÊ›Ù·˜ ÎÈ ÂÎÂ›, ‚¿˙ÔÓÙ·Ó È·.
·ÊÔ‡ ÛÎ¿ÏÈÛÂ ·ÓÙÔ‡, ¯ÒıËÎÂ ¶·Ú·Ì‡ıÈ ¯ˆÚ›˜ fiÓÔÌ·, ¶. ™. ¢¤ÏÙ·
ºÙÈ¿¯Óˆ ÎÏÈÙ¤˜ ÌÂÙÔ¯¤˜ ·Ó

∏ ÎÏÈÙ‹ ÌÂÙÔ¯‹ ÌÔÈ¿˙ÂÈ ÌÂ ÙÔ
ÚÔÛı¤Ûˆ ÙÈ˜ Î·Ù¿ÏËÍÂÈ˜ -Ì¤ÓÔ˜/
Â›ıÂÙÔ, ÁÈ·Ù› Î·Ù¿ Î·ÓfiÓ·
-Ì¤ÓË/-Ì¤ÓÔ ÛÙÔ Ú‹Ì·:
Û˘ÓÔ‰Â‡ÂÈ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎ¿ Î·È Ù·
ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÂÈ. → ˙·ÚˆÌ¤ÓÔ˜,
ÎÈÙÚÈÓ›˙ˆ ÎÈÙÚÈÓÈÛÌ¤ÓÔ˜, -Ë, -Ô
˙·ÚÒÓˆ → -Ë, -Ô
√È ÎÏÈÙ¤˜ ÌÂÙÔ¯¤˜ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È fiˆ˜ Ù· Â›ıÂÙ· ÛÂ -Ô˜, -Ë, -Ô.

¶ÔÏÏ¤˜ ÊÔÚ¤˜, Ï¤ÍÂÈ˜ Ô˘ ÍÂÎ›ÓËÛ·Ó ˆ˜ ÎÏÈÙ¤˜ ÌÂÙÔ¯¤˜ Á›ÓÔÓÙ·È Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎ¿:
ÙÔ ÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓÔ, Ù· ¯ÚˆÛÙÔ‡ÌÂÓ·, ÙÔ ÂÓ‰Â¯fiÌÂÓÔ, ÙÔ ÂÚÈÂ¯fiÌÂÓÔ Î.¿.
¢ƒ∞™∆∏ƒπ√∆∏∆∞ 29 ºÙÈ¿¯Óˆ ÛÙÔ ÙÂÙÚ¿‰Èfi ÌÔ˘ ÎÏÈÙ¤˜ ÌÂÙÔ¯¤˜ ·fi Ù· Ú‹Ì·Ù·:
Ó˘ÛÙ¿˙ˆ, ÎÔ˘Ú¿˙ˆ, ·ÂÏ›˙ˆ, È‰ÚÒÓˆ, Î˘ÎÏÒÓˆ, ÎÏ·›ˆ, ÂÈÓ¿ˆ, ‰È„¿ˆ
11.2 ÕÎÏÈÙË ÌÂÙÔ¯‹

– ™·˜ ·Ú·Î·ÏÒ, Ì‹ˆ˜ Í¤ÚÂÙÂ Ô‡ Â›Ó·È Ë Ô‰fi˜ √ÚÊ¤ˆ˜;
¶ÂÚ¿ÙËÛ· Û’ fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Á‡Úˆ ‰ÚfiÌÔ˘˜ „¿¯ÓÔÓÙ·˜, Úˆ-
ÙÒÓÙ·˜ Î·È ‰È·‚¿˙ÔÓÙ·˜ fiÏÂ˜ ÙÈ˜ ÈÓ·Î›‰Â˜, ·ÏÏ¿ Ô˘ıÂ-
Ó¿! ŒÓ·˜ ÙÚÔ¯ÔÓfiÌÔ˜ ÌÂ ‰È·‚Â‚·›ˆÛÂ ˆ˜ Â›Ó·È Î¿Ô˘ Â‰Ò
ÎÔÓÙ¿. ¢ÂÓ ÌÔÚÒ Ó· Î·Ù·Ï¿‚ˆ ÙÈ Û˘Ì‚·›ÓÂÈ.
– ∏ √ÚÊ¤ˆ˜ Â›Ó·È ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ· Ì·ÎÚÈ¿ ·fi ‰ˆ. ∆ÚÔ¯ÔÓfiÌÔ
Ï¤ÙÂ ÙÔÓ Î‡ÚÈÔ Ô˘ ÛÙ¤ÎÂÙ·È ÛÙË ÁˆÓ›·, ÊÔÚÒÓÙ·˜ ÎÚ¿ÓÔ˜,
ÎÚ·ÙÒÓÙ·˜ ÌÈ· ÛÊ˘Ú›¯ÙÚ· Î·È ÎÔ˘ÓÒÓÙ·˜ Ù· ¯¤ÚÈ· ÙÔ˘ ‰Â-
ÍÈ¿ ·ÚÈÛÙÂÚ¿;
– ¡·È, ·ÎÚÈ‚Ò˜.
– ª· ·˘Ùfi˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È ÙÚÔ¯ÔÓfiÌÔ˜. °˘ÌÓ·ÛÙ‹˜ Â›Ó·È. ™Ù¤ÎÂÙ·È ÂÎÂ› ÂÚÈÌ¤ÓÔÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜
160
ENOTHTA 18
∆È ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó ÔÈ Ï¤ÍÂÈ˜;
√È ÛËÌ·Û›Â˜ ÙˆÓ Ï¤ÍÂˆÓ
18.1 ∫˘ÚÈÔÏÂÍ›· - ªÂÙ·ÊÔÚ¿
∏ Ô˘Ú¿ ÙË˜
·ÏÂÔ‡˜ ÌÂÚÈÎ¤˜ ÊÔÚ¤˜
Â›Ó·È Ì·‡ÚË.
∫˘ÚÈÔÏÂÍ›· ¤¯Ô˘ÌÂ fiÙ·Ó ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÌÂ Ù· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎ¿, Ù· Â›ıÂÙ·, Ù· Ú‹Ì·Ù·, Ù· ÂÈÚÚ‹Ì·-

Ù· Î·È ÙÈ˜ ÌÂÙÔ¯¤˜ ÌÂ ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎ‹ ÙÔ˘˜ ÛËÌ·Û›·.
∂ÁÒ ÛÙÔ ’¯· ÂÈ,

∫·Ú·ÁÎÈfi˙Ë. ªËÓ ÙÔÓ
ÂÌÈÛÙÂ‡ÂÛ·È ÙÔÓ ¡ÈfiÓÈÔ.
¢ÂÓ ·ÓÙ¤¯ˆ È·! ∏ ∂›Ó·È ·ÏÂÔ‡.
˙ˆ‹ ÌÔ˘ Â›Ó·È Ì·‡ÚË! ¶¿ÏÈ
ÓËÛÙÈÎfi˜ ı· ÌÂ›Óˆ.
ªÂÙ·ÊÔÚ¿ ¤¯Ô˘ÌÂ fiÙ·Ó ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÌÂ ÌÈ· Ï¤ÍË ÌÂ ·ÏÏ·ÁÌ¤ÓË ÛËÌ·Û›·, Ë ÔÔ›· fiÌˆ˜ Û˘Ó-
‰¤ÂÙ·È ÌÂ ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎ‹ ÙË˜ ÛËÌ·Û›·.
¢ƒ∞™∆∏ƒπ√∆∏∆∞ 40 ™Â ÔÈÂ˜ ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜ ¤¯Ô˘ÌÂ Î˘ÚÈÔÏÂÍ›· Î·È ÛÂ ÔÈÂ˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿;
1. ¢ÂÓ ÌÔÚÒ Ó· Èˆ ·˘Ùfi ÙÔ Ê¿ÚÌ·ÎÔ. ∂›Ó·È ÔÏ‡ ÈÎÚfi.

2. ª¿ÙˆÛ·Ó Ù· fi‰È· ÙÔ˘ ÛÙÈ˜ ÛÎÏËÚ¤˜ ¤ÙÚÂ˜.
3. ªÂ ÙÔ ÍËÌ¤ÚˆÌ· ÈÎÚ¿ Ó¤· ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙÔ ÓËÛ›.
4. ™Ù·Ì¿Ù· Ó· ÌÈÏ¿˜ fiÙ·Ó ÙÚˆ˜ Î·È Ì¿Û· Î·Ï¿ ÙÔ Ê·ÁËÙfi ÛÔ˘.
5. ¢ÂÓ Î·Ù¿Ï·‚· ÙÈ Â›Â. ª·ÛÔ‡ÛÂ Ù· ÏfiÁÈ· ÙÔ˘.
6. ∆ÔÓ ·Ú·Î¿ÏÂÛ· Ó· ÌÂ ‚ÔËı‹ÛÂÈ, ·ÏÏ¿ Â›¯Â ÛÎÏËÚ‹ Î·Ú‰È¿ Î·È ÌÂ ·ÁÓfiËÛÂ.
209
: ¶Ò ÔÙ¿Û
∂¡√∆∏∆∞ 16 ÂÈ˜;
¢ƒ∞™∆∏ƒπ√∆∏∆∞ 34 µÚ›ÛÎˆ ‰È¿ÊÔÚ· Â›‰Ë ÊÚ¿ÛÂˆÓ (√ÓÔÌ·ÙÈÎ¤˜, ƒËÌ·ÙÈÎ¤˜, ¶ÚÔıÂÙÈ-
Î¤˜ Î·È ∂ÈÚÚËÌ·ÙÈÎ¤˜ ºÚ¿ÛÂÈ˜) ÛÙÔ ·Ú·Î¿Ùˆ ÎÂ›ÌÂÓÔ Î·È Ù·
ÁÚ¿Êˆ ÛÙÔ ÙÂÙÚ¿‰Èfi ÌÔ˘ ÛÂ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯· ÎÔ˘Ù¿ÎÈ·:
ŒÍˆ „ÈÏfi‚ÚÂ¯Â. ∏ ÛfiÌ· Î·›ÂÈ, Ô ÂÈÙËÚËÙ‹˜ ›Ûˆ ·’ ÙÔÓ ¿ÁÎÔ Ó˘ÛÙ·ÁÌ¤ÓÔ˜. ∞ÓÙÈÁÚ¿-
Êˆ ÛÙÔ ÚÈÁˆÙfi ¯·ÚÙ› ·’ ÙÔ ¯ÔÓÙÚfi Ì·‡ÚÔ ‚È‚Ï›Ô. ª˘Ú›˙ˆ ÙËÓ ˘ÁÚ·Û›·. √ ÁÏfiÌÔ˜ ÊˆÙ›-
˙ÂÈ ·ÛıÂÓÈÎ¿ ÙËÓ ·›ıÔ˘Û·. ∞ÎÔ‡ˆ ÙÔ ÌÔÏ‡‚È ÌÔ˘ ÛÙÔ ¯·ÚÙ›. ŸÛ· ‰ÂÓ Î·Ù·Ï·‚·›Óˆ, Ù·
·Ú·ÏÂ›ˆ. √ ÂÈÙËÚËÙ‹˜ ÙÔ˘ ·Ó·ÁÓˆÛÙËÚ›Ô˘ ÌÂ ÎÔÈÙ¿˙ÂÈ. ¢ÂÓ Í¤Úˆ fiÙÈ ÙÔ Â¿ÁÁÂÏÌ¿ ÙÔ˘
Â›Ó·È ‚È‚ÏÈÔıËÎ¿ÚÈÔ˜. √‡ÙÂ ÌÔÚÒ Ó· ÚÔ‚Ï¤„ˆ fiÙÈ ı· ¤ÏıÂÈ Ë ÂÔ¯‹ Ô˘ ı· Ì˘ıÔÔÈ‹Ûˆ
ÙÈ˜ ÂÈÛÎ¤„ÂÈ˜ ÌÔ˘ ÛÂ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ¯ÒÚÔ.
ª¿Úˆ ¢Ô‡Î· ∞’ ÙÔÓ ¯˘Ìfi ÙˆÓ ·Ì˘Á‰¿ÏˆÓ ÙÔ˘ £ÂÔ‡
16.3 ∆· Â›‰Ë ÙˆÓ ÚÔÙ¿ÛÂˆÓ
∞. •Â¯ˆÚ›˙ˆ ÙÈ˜ ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜ ÌÂ ‚¿ÛË Ù· Û˘ÛÙ·ÙÈÎ¿ ÙÔ˘˜
ªÂ ÙË ƒËÌ·ÙÈÎ‹ ºÚ¿ÛË ÌÔÚÒ Ó· ˆ ÙÈ Î¿ÓÂÈ Ô µÚ·Û›‰·˜:

√ µÚ·Û›‰·˜… (∞) ÎÔÈÌ¿Ù·È (ƒ‹Ì··ÌÂÙ¿‚·ÙÔ)
√ µÚ·Û›‰·˜… (µ) ‰È·‚¿˙ÂÈ ¤Ó· ‚È‚Ï›Ô (ƒ‹Ì·ÌÂÙ·‚·ÙÈÎfi + ·ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ)
√ µÚ·Û›‰·˜… (°) Â›Ó·È ¯·ÚÔ‡ÌÂÓÔ˜ (ƒ‹Ì·Û˘Ó‰ÂÙÈÎfi + Î·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ)
√ µÚ·Û›‰·˜… (¢) ‰›ÓÂÈ ÁÏ˘Î¿ ÛÙÔ˘˜ Ê›ÏÔ˘˜ ÌÔ˘
(ƒ‹Ì·‰›ÙˆÙÔ + ¿ÌÂÛÔ ·ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ + ¤ÌÌÂÛÔ ·ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ)
185
Ó ı ¤ Ùˆ ÊÚ
™ ˘
ŸÙ·Ó ÌÈ· ·Ï‹ √ÓÔÌ·ÙÈÎ‹ ºÚ¿ÛË – ÀÔÎÂ›ÌÂÓÔ (.¯. Ô µÚ·Û›‰·˜)

Û˘Ó‰˘¿˙ÂÙ·È ÌÂ Î¿ÔÈÔ ·fi Ù· Â›‰Ë ƒËÌ·ÙÈÎ‹˜ ºÚ¿ÛË˜ (∞, µ, °, ¢),
ÙfiÙÂ Ì·˜ ‰›ÓÂÈ ÌÈ· ·Ï‹ ÚfiÙ·ÛË, ‰ËÏ·‰‹ ÌÈ· ÚfiÙ·ÛË ÌÂ Ù· ·Ô-
Ï‡Ùˆ˜ ··Ú·›ÙËÙ·!
√ µÚ·Û›‰·˜ + ÎÔÈÌ¿Ù·È.
√ µÚ·Û›‰·˜ + ‰È·‚¿˙ÂÈ ¤Ó· ‚È‚Ï›Ô.
√ µÚ·Û›‰·˜ + Â›Ó·È ¯·ÚÔ‡ÌÂÓÔ˜.
√ µÚ·Û›‰·˜ + ‰›ÓÂÈ ÁÏ˘Î¿ ÛÙÔ˘˜ Ê›ÏÔ˘˜ ÌÔ˘.
∞ÓÙ›ıÂÙ·, ·Ó ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÔ˘ÌÂ ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ‡˜ (‰ËÏ·‰‹ Ï¤ÍÂÈ˜ Ô˘ ‰ÂÓ Â›Ó·È

··Ú·›ÙËÙÂ˜, ·ÏÏ¿ Ì·˜ ‰›ÓÔ˘Ó ÂÈÏ¤ÔÓ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ¿ÏÏÂ˜ Ï¤ÍÂÈ˜) ÁÈ· Ó·
ÂÌÏÔ˘Ù›ÛÔ˘ÌÂ ÙÔÓ ÏfiÁÔ Ì·˜, ÙfiÙÂ Ë ÚfiÙ·Û‹ Ì·˜ Ï¤ÁÂÙ·È Â·˘ÍËÌ¤ÓË:
√ ıÂ›Ô˜ ÌÔ˘ Ô ¶¤ÙÚÔ˜ ÎÔÈÌ¿Ù·È ·fi ÙÔ Úˆ›.

∏ ˆÏ‹ÙÚÈ· ‹ıÂÏÂ Ó· Ô˘Ï‹ÛÂÈ ÛÙËÓ Î˘Ú›· ¢·Ó¿Ë ¤Ó· ··›ÛÈÔ ÊfiÚÂÌ· ·fi ÙÔÓ Î·ÈÚfi ÙÔ˘
¡ÒÂ.
√È Ï¤ÍÂÈ˜ ÌÂ Ù· Ú¿ÛÈÓ· ÛÙÔÈ¯Â›· Â›Ó·È ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ›. ∞Ó ÙÔ˘˜

·Ê·ÈÚ¤ÛÔ˘ÌÂ, Ì·˜ Ì¤ÓÂÈ Ë ·Ï‹ ÚfiÙ·ÛË.
√ ıÂ›Ô˜ ÌÔ˘ ÎÔÈÌ¿Ù·È.

∏ ˆÏ‹ÙÚÈ· ‹ıÂÏÂ Ó· Ô˘Ï‹ÛÂÈ ÛÙËÓ Î˘Ú›· ¢·Ó¿Ë ¤Ó· ÊfiÚÂÌ·.
∞Ï‹ ÚfiÙ·ÛË +
ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ› =
∂·˘ÍËÌ¤ÓË ÚfiÙ·ÛË
¢ƒ∞™∆∏ƒπ√∆∏∆∞ 35 µÚ›ÛÎˆ ÔÈÂ˜ ·fi ÙÈ˜ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜ Â›Ó·È Â·˘ÍËÌ¤ÓÂ˜ Î·È
˘ÔÁÚ·ÌÌ›˙ˆ ÙÔ˘˜ ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ‡˜:
1. √ º¿ÓË˜ ‹Ù·Ó ‰È¿ÛËÌÔ˜ ÁÈ·ÙÚfi˜.

2. √ ¶¤ÙÚÔ˜ ¤ÙÚˆÁÂ ¯ˆÚ›˜ Ó· ÛÎ¤ÊÙÂÙ·È ÙÈ˜ ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÛÙËÓ ˘ÁÂ›· ÙÔ˘.
3. ∏ ª·Ú›· ·ÁfiÚ·ÛÂ ÌÈ· ÎÔ‡ÎÏ· ·fi ÙÔ ÔÏ˘Î·Ù¿ÛÙËÌ· ¯ÙÂ˜ ÙÔ ·fiÁÂ˘Ì·.
4. ∏ ™ÔÊ›· ·fiÎÙËÛÂ ¤Ó· ·Ó¤ÌÔÚÊÔ ·ÁÔÚ¿ÎÈ.
186
GRAMMATIKH E'-ST' DHM 11-01-04 23:46 Page 187
¢˘Ô ÊÚ¿ÛÂÈ˜ Ï¤ÌÂ fiÙÈ Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È ·Ú·Ù·ÎÙÈÎ¿ fiÙ·Ó

ÂÓÒÓÔÓÙ·È ÌÂ ÙÔ˘˜ ·Ú·Ù·ÎÙÈÎÔ‡˜ Û˘Ó‰¤ÛÌÔ˘˜, ‚Ï.
ÂÓfiÙËÙ· 14.1 ∞ (.¯. Î·È). ∞˘Ùfi Ì·˜ ‰Â›¯ÓÂÈ fiÙÈ ·˘Ù¤˜
ÔÈ ÊÚ¿ÛÂÈ˜ ¿ÓÂ Ì·˙› Î·È ·›˙Ô˘Ó ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÚfiÏÔ Ì¤Û·
ÛÙËÓ ÚfiÙ·ÛË.
√ √Ú¤ÛÙË˜ Î·È Ë ∞ÁÁÂÏ›Ó· ‹Á·Ó ÛÙÔÓ ÎÈÓËÌ·ÙÔÁÚ¿ÊÔ.
√ÓÔÌ·ÙÈÎ‹ ºÚ¿ÛË + √ÓÔÌ·ÙÈÎ‹ ºÚ¿ÛË

ÀÔÎÂ›ÌÂÓÔ ÀÔÎÂ›ÌÂÓÔ
√ ‰¿ÛÎ·ÏÔ˜ Â›Ó·È ˘ÔÌÔÓÂÙÈÎfi˜ Î·È Î·ÏÔÛ˘Ó¿ÙÔ˜.
∫·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ + ∫·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ
∏ ÚfiÙ·ÛË ÛÙËÓ ÔÔ›· Î¿ÔÈÔ˜ Î‡ÚÈÔ˜ fiÚÔ˜ (˘ÔÎÂ›ÌÂÓÔ, ·ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ, Î·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ)

Û˘Ó‰¤ÂÙ·È ·Ú·Ù·ÎÙÈÎ¿ ÌÂ Î¿ÔÈÔÓ fiÌÔÈfi ÙÔ˘ Ï¤ÁÂÙ·È Û‡ÓıÂÙË.
™˘¯Ó¿, ÁÈ· Ó· ‰ÒÛÔ˘ÌÂ ˙ˆÓÙ¿ÓÈ· Î·È ·ÌÂÛfiÙËÙ· ÛÙÔÓ ÏfiÁÔ Ì·˜ ‹ ÁÈ· Ïfi-
ÁÔ˘˜ Û˘ÓÙÔÌ›·˜, ·Ú·ÏÂ›Ô˘ÌÂ ÔÚÈÛÌ¤Ó· ·fi Ù· Î‡ÚÈ· Û˘ÛÙ·ÙÈÎ¿ ÙˆÓ
ÚÔÙ¿ÛÂˆÓ, fiˆ˜, .¯. ÙÔ ˘ÔÎÂ›ÌÂÓÔ, fiÙ·Ó Â‡ÎÔÏ· ÂÓÓÔÂ›Ù·È...
∞ÁfiÚ·Û· ¤Ó· ÌÔÏ‡‚È. (= ∂ÁÒ ·ÁfiÚ·Û· ¤Ó· ÌÔÏ‡‚È.)
◊ ·ÎfiÌ· Î·È ÙÔ Ú‹Ì·:
– ¶ÔÈÔ˜ ¤¯ÂÈ ÛÂÈÚ¿;
– ∂ÁÒ. (= ∂ÁÒ ¤¯ˆ ÛÂÈÚ¿.)
∆¤ÙÔÈÂ˜ ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜ ÙÈ˜ Ï¤ÌÂ ÂÏÏÂÈÙÈÎ¤˜.
¢ƒ∞™∆∏ƒπ√∆∏∆∞ 36 µÚ›ÛÎˆ ÔÈÂ˜ ·fi ÙÈ˜ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜ Â›Ó·È Â·˘ÍËÌ¤ÓÂ˜ Î·È
ÔÈÂ˜ Û‡ÓıÂÙÂ˜, Î·È ÙÈ˜ ÛËÌ·‰Â‡ˆ ÌÂ ¤Ó· ÛÙ·˘Úfi:
Â·˘ÍËÌ¤ÓË Û‡ÓıÂÙË
1. ∏ ª·Ú›· Î·È Ô ¡›ÎÔ˜ ·ÁfiÚ·Û·Ó Û›ÙÈ.
2. ∏ ∂Ï¤ÓË Â›Ó·È Î·Ï‹ Ì·ı‹ÙÚÈ·.
3. √ Î·ÈÓÔ‡ÚÈÔ˜ ‰ÈÂ˘ı˘ÓÙ‹˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏÂ›Ô˘ Â›Ó·È ¯·ÌÔÁÂÏ·ÛÙfi˜
Î·È ÊÈÏÈÎfi˜.
4. √È ‰ÂÈÓfiÛ·˘ÚÔÈ ÂÍ·Ê·Ó›ÛÙËÎ·Ó ÚÈÓ ·fi ÂÎ·ÙÔÓÙ¿‰Â˜ ¯ÚfiÓÈ·.
187
Ó ı ¤ Ùˆ ÊÚ
™ ˘
∞.1 ∏ ÛÂÈÚ¿ ÙˆÓ Û˘ÛÙ·ÙÈÎÒÓ ÙË˜ ·Ï‹˜ ÚfiÙ·ÛË˜
∏ ·Ï‹ ÚfiÙ·ÛË ÂÚÈ¤¯ÂÈ ÌÈ· √ÓÔÌ·ÙÈÎ‹ ºÚ¿ÛË – ÀÔÎÂ›ÌÂÓÔ Î·È

ÌÈ· ƒËÌ·ÙÈÎ‹ ºÚ¿ÛË. ™˘Ó‹ıˆ˜, Ë ƒËÌ·ÙÈÎ‹ ºÚ¿ÛË ·ÔÙÂÏÂ›Ù·È ·fi
¤Ó· Ú‹Ì· Î·È ÌÈ· √ÓÔÌ·ÙÈÎ‹ ºÚ¿ÛË – ∞ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ. §¤ÌÂ, ÏÔÈfiÓ, fiÙÈ
ÙÔ ÀÔÎÂ›ÌÂÓÔ, ÙÔ ƒ‹Ì· Î·È ÙÔ ∞ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ Â›Ó·È Ù· Î‡ÚÈ· Û˘ÛÙ·ÙÈ-
Î¿ ÙË˜ ÚfiÙ·ÛË˜. °È· Ó· Ù· ÁÚ¿„ˆ ÛÂ Î·ÚÙÂÏ¿ÎÈ·!
Ë ∞ÁÁÂÏ›Ó· ¤Ê·ÁÂ ÙËÓ Î·Ú˘‰fiÈÙ·

ÀÔÎÂ›ÌÂÓÔ ƒ‹Ì· ∞ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ
∞˜ ·ÏÏ¿Íˆ, ÙÒÚ·, ÙË ÛÂÈÚ¿ ÛÙ·

Î·ÚÙÂÏ¿ÎÈ· ÌÔ˘!
Ë ∞ÁÁÂÏ›Ó· ¤Ê·ÁÂ ÙËÓ Î·Ú˘‰fiÈÙ·
¤Ê·ÁÂ Ë ∞ÁÁÂÏ›Ó· ÙËÓ Î·Ú˘‰fiÈÙ·
¤Ê·ÁÂ ÙËÓ Î·Ú˘‰fiÈÙ· Ë ∞ÁÁÂÏ›Ó·
ÙËÓ Î·Ú˘‰fiÈÙ· ¤Ê·ÁÂ Ë ∞ÁÁÂÏ›Ó·
ÙËÓ Î·Ú˘‰fiÈÙ· Ë ∞ÁÁÂÏ›Ó· ¤Ê·ÁÂ
Ë ∞ÁÁÂÏ›Ó· ÙËÓ Î·Ú˘‰fiÈÙ· ¤Ê·ÁÂ
ŸÏÂ˜ ÔÈ ÛÂÈÚ¤˜ ‚Á¿˙Ô˘Ó ÓfiËÌ·!
∏ ÛÂÈÚ¿ ÙˆÓ Î‡ÚÈˆÓ Û˘ÛÙ·ÙÈÎÒÓ Ì¤Û· ÛÙËÓ ÚfiÙ·ÛË ‰ÂÓ ÂËÚÂ¿˙ÂÈ

ÙË ÛËÌ·Û›· ÙË˜. ¢ËÏ·‰‹, ÔÈ ¤ÍÈ ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜ Ô˘ ¤ÊÙÈ·ÍÂ˜, √Ú¤ÛÙË,
¤¯Ô˘Ó ÂÚ›Ô˘ ÙÔ ›‰ÈÔ ÓfiËÌ·. À¿Ú¯ÂÈ ÏÔÈfiÓ ÂÏÂ˘ıÂÚ›· ÛÙË ÛÂÈÚ¿
ÙˆÓ Û˘ÛÙ·ÙÈÎÒÓ Ì¤Û· ÛÂ ÌÈ· ÚfiÙ·ÛË. øÛÙfiÛÔ, Î¿ıÂ ÛÂÈÚ¿ ¯ÚËÛÈ-
ÌÔÔÈÂ›Ù·È ÛÂ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ¤˜ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜.
188
∆È ¤ÁÈÓÂ;
∏ ∞ÁÁÂÏ›Ó· ¤Ê·ÁÂ
ÙËÓ Î·Ú˘‰fiÈÙ·.
ŒÊ·ÁÂ Ë ∞ÁÁÂÏ›Ó·
ÙËÓ Î·Ú˘‰fiÈÙ·.
ŸÙ·Ó ÚˆÙ¿ÌÂ Î¿ÙÈ ÁÈ· ÙÔ ÔÔ›Ô ‰ÂÓ Í¤ÚÔ˘ÌÂ Ù›ÔÙ·, Ë ·¿ÓÙËÛË Ô˘
ı· Ì·˜ ‰ÒÛÔ˘Ó ¤¯ÂÈ ÙËÓ ÂÍ‹˜ ÛÂÈÚ¿ Û˘ÛÙ·ÙÈÎÒÓ: ÀÔÎÂ›ÌÂÓÔ – ƒ‹Ì·
– ∞ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ ‹ ƒ‹Ì· – ÀÔÎÂ›ÌÂÓÔ – ∞ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ.
∏ ∞ÁÁÂÏ›Ó· ¤Ê·ÁÂ ÙËÓ Î·Ú˘‰fiÈÙ·.

ÀÔÎÂ›ÌÂÓÔ ƒ‹Ì· ∞ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ
ŒÊ·ÁÂ Ë ∞ÁÁÂÏ›Ó· ÙËÓ Î·Ú˘‰fiÈÙ·.
ƒ‹Ì· ÀÔÎÂ›ÌÂÓÔ ∞ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ
™ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ·˘Ù‹, Ë ·¿ÓÙËÛË Ì·˜ ‰›ÓÂÈ ÌÈ· ÂÓÙÂÏÒ˜ Ó¤· ÏËÚÔÊÔÚ›·/Â›‰ËÛË.
ŸÙ·Ó ı¤ÏÔ˘ÌÂ Ó· ‰ÒÛÔ˘ÌÂ ¤ÌÊ·ÛË ÛÙÔ ·ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ, ÌÔÚÔ‡ÌÂ Ó·

·ÏÏ¿ÍÔ˘ÌÂ ÙË ÛÂÈÚ¿ ÙˆÓ Ï¤ÍÂˆÓØ Ó· Ê¤ÚÔ˘ÌÂ ÙÔ ·ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ ÛÙËÓ
·Ú¯‹ ÙË˜ ÚfiÙ·ÛË˜. ∆fiÙÂ, Ì¿ÏÈÛÙ·, ÙÔ ÚÔÊ¤ÚÔ˘ÌÂ ÈÔ ‰˘Ó·Ù¿:
∆ËÓ Î·Ú˘‰fiÈÙ· ¤Ê·ÁÂ Ë ∞ÁÁÂÏ›Ó·.
∞ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ ƒ‹Ì· ÀÔÎÂ›ÌÂÓÔ
∆È ı· ı˘Ì¿Ì·È ÁÈ·...
ÙË ÛÂÈÚ¿ ÙˆÓ Û˘ÛÙ·ÙÈÎÒÓ ÙË˜ ÚfiÙ·ÛË˜
∏ ÈÔ Ô˘‰¤ÙÂÚË ÛÂÈÚ¿ ÙˆÓ Û˘ÛÙ·ÙÈÎÒÓ Ì¤Û· ÛÂ ÌÈ· ÚfiÙ·ÛË Â›Ó·È
ÀÔÎÂ›ÌÂÓÔ – ƒ‹Ì· – ∞ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ (À-ƒ-∞) ‹
ƒ‹Ì· – ÀÔÎÂ›ÌÂÓÔ – ∞ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ (ƒ-À-∞)
∞Ó ı¤ÏÔ˘ÌÂ fiÌˆ˜ Ó· ÙÔÓ›ÛÔ˘ÌÂ È‰È·›ÙÂÚ· Î¿ÔÈÔ ÛÙÔÈ¯Â›Ô ÙË˜
ÚfiÙ·ÛË˜, ÌÔÚÔ‡ÌÂ Ó· ·ÏÏ¿ÍÔ˘ÌÂ ÙË ÛÂÈÚ¿ ÙˆÓ Û˘ÛÙ·ÙÈÎÒÓ.
189
Ó ı ¤ Ùˆ ÊÚ
™ ˘
µ. •Â¯ˆÚ›˙ˆ ÙÈ˜ ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜ ·Ó¿ÏÔÁ· ÌÂ ÙÔ ·Ó ÂÍ·ÚÙÒÓÙ·È

·fi ¿ÏÏÂ˜ ‹ fi¯È
∏ ·Ú¿Ù·Í‹ Ì·˜
ı· ÊÚÔÓÙ›ÛÂÈ ÁÈ· ÙÔ
Ì¤ÏÏÔÓ ÙÔ˘ ÙfiÔ˘
¶ÔÈÔ˜ ı¤ÏÂÈ Ó·
ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘ÌÂ ÌÚÔÛÙ¿
¢ÒÛÙÂ
Ì·˜ ÙËÓ „‹ÊÔ Û·˜
ÙËÓ ÂÚ¯fiÌÂÓË ∫˘ÚÈ·Î‹!
·Ó ÔÈ Û˘Óı‹ÎÂ˜
ÙÔ ÂÈÙÚ¤„Ô˘Ó
ÂÂÈ‰‹ Î·È
ÛÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ ·ÎÔ‡Û·ÌÂ
Ù¤ÙÔÈÂ˜ ˘ÔÛ¯¤ÛÂÈ˜
ÁÈ· Ó· ÌÔÚ¤ÛÔ˘ÌÂ Ó·
Ï‡ÛÔ˘ÌÂ Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÙˆÓ
Û˘ÌÔÏÈÙÒÓ Ì·˜
À¿Ú¯ÂÈ ¿ÏÏÔ˜ ÙÚfiÔ˜ Ó· ¯ˆÚ›Ûˆ ÙÈ˜ ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜;
190
º˘ÛÈÎ¿! ∞Ó¿ÏÔÁ· ÌÂ ÙÔ ·Ó ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÛÙ·ıÔ‡Ó ÌfiÓÂ˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÔÓ ÏfiÁÔ

‹ fi¯È. √È ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜ ‰È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·È ÛÂ Î‡ÚÈÂ˜ Î·È ÂÍ·ÚÙËÌ¤ÓÂ˜ / ‰Â˘ÙÂ-
ÚÂ‡Ô˘ÛÂ˜. √È Î‡ÚÈÂ˜ ¤¯Ô˘Ó ·˘ÙÔÙÂÏ¤˜ ÓfiËÌ· Î·È ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÛÙ·ıÔ‡Ó
ÌfiÓÂ˜ ÙÔ˘˜.
¶.¯. ∏ ·Ú¿Ù·Í‹ Ì·˜ ÌÂÙ¿ ÙÈ˜ ÂÎÏÔÁ¤˜ ı· ÊÚÔÓÙ›ÛÂÈ ÁÈ· ÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ

ÙÔ˘ ÙfiÔ˘.
¶ÔÈÔ˜ ı¤ÏÂÈ Ó· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘ÌÂ ÌÚÔÛÙ¿;
¢ÒÛÙÂ Ì·˜ ÙËÓ „‹ÊÔ Û·˜ ÙËÓ ÂÚ¯fiÌÂÓË ∫˘ÚÈ·Î‹!
; ; ;
¶ÚÔÛ¤¯ˆ! √È Î‡ÚÈÂ˜ ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜ ÌÔÚÂ› Ó· Â›Ó·È Î·È ÂÚˆÙËÌ·ÙÈÎ¤˜.
¡· ‰ËÏÒÓÔ˘Ó ‰ËÏ·‰‹ ÌÈ· ÂÚÒÙËÛË ÙÔ˘ ÔÌÈÏËÙ‹ ÚÔ˜ ÙÔÓ ·ÎÚÔ·Ù‹:
£¤ÏÂÙÂ Ó· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘ÌÂ ÌÚÔÛÙ¿;

;
¶ÔÈÔ˜ ı¤ÏÂÈ Ó· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘ÌÂ ÌÚÔÛÙ¿;
; ; ;
∫·È ÔÈ ÂÍ·ÚÙËÌ¤ÓÂ˜;
√ ¡›ÎÔ˜ Â›Â fiÙÈ ı· ¿ÂÈ ÛÙË Û˘Ó·˘Ï›·.

[ÂÍ·ÚÙËÌ¤ÓË ÚfiÙ·ÛË – ·ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ ÙÔ˘ Â›Â]
√ ¶¤ÙÚÔ˜ ÚÒÙËÛÂ ÔÈÔ ‹Ù·Ó ÙÔ ıÚ·Ó›Ô ÙÔ˘.
[ÂÍ·ÚÙËÌ¤ÓË ÚfiÙ·ÛË – ·ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ ÙÔ˘ ÚÒÙËÛÂ]
∆· ·È‰È¿ Í‡ÓËÛ·Ó fiÙ·Ó Â›¯Â È· ÍËÌÂÚÒÛÂÈ.
[ÂÍ·ÚÙËÌ¤ÓË ÚfiÙ·ÛË – ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi˜ ¯ÚfiÓÔ˘]
√ µ·Û›ÏË˜ ÛÔ‡‰·ÛÂ ÁÈ· Ó· ÌÔÚÊˆıÂ›.
[ÂÍ·ÚÙËÌ¤ÓË ÚfiÙ·ÛË – ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi˜ ÛÎÔÔ‡]
OÈ ÂÍ·ÚÙËÌ¤ÓÂ˜ ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜ Û˘ÌÏËÚÒÓÔ˘Ó ÙÈ˜ Î‡ÚÈÂ˜ ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜ Î·È Â›ÙÂ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ˆ˜ fiÚÔÈ
ÙÔ˘˜ (˘ÔÎÂ›ÌÂÓ·, ·ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓ·) Â›ÙÂ Ì·˜ ‰›ÓÔ˘Ó ÌÈ· ÏËÚÔÊÔÚ›· ÁÈ· ÙÈ˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜ Ì¤Û· ÛÙÈ˜
ÔÔ›Â˜ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÂ›Ù·È ·˘Ùfi Ô˘ ‰Â›¯ÓÂÈ Ë Î‡ÚÈ· ÚfiÙ·ÛË. √È ÂÍ·ÚÙËÌ¤ÓÂ˜ ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜ ‰Â
ÛÙ¤ÎÔÓÙ·È ÌfiÓÂ˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÔÓ ÏfiÁÔ.
191
Επίθετα σε –ης, - ης, -ες Επίθετα σε –ης, - ης, -ες
Τα επίθετα αυτά έχουν τρία γένη (είναι τριγενή) και ουσιαστικά Τα επίθετα αυτά έχουν τρία γένη (είναι τριγενή) και ουσιαστικά
δύο καταλήξεις (είναι δικατάληκτα), μία για το αρσενικό και το δύο καταλήξεις (είναι δικατάληκτα), μία για το αρσενικό και το
θηλυκό γένος (σε –ης) και μία για το ουδέτερο (σε –ες), ενώ θηλυκό γένος (σε –ης) και μία για το ουδέτερο (σε –ες), ενώ
κλίνονται ως εξής: κλίνονται ως εξής:
ΑΡΣΕΝΙΚΑ ΚΑΙ ΘΗΛΥΚΑ ΕΠΙΘΕΤΑ ΣΕ -ΗΣ ΑΡΣΕΝΙΚΑ ΚΑΙ ΘΗΛΥΚΑ ΕΠΙΘΕΤΑ ΣΕ -ΗΣ
Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός
Ονομαστική (ο/η) διεθνής (οι) διεθνείς Ονομαστική (ο/η) διεθνής (οι) διεθνείς
Γενική (του/της) διεθνούς (των) διεθνών Γενική (του/της) διεθνούς (των) διεθνών
Αιτιατική (το/τη) διεθνή (τους/τις) διεθνείς Αιτιατική (το/τη) διεθνή (τους/τις) διεθνείς
Κλητική διεθνή διεθνείς Κλητική διεθνή διεθνείς
ΟΥΔΕΤΕΡΑ ΕΠΙΘΕΤΑ ΣΕ -ΕΣ ΟΥΔΕΤΕΡΑ ΕΠΙΘΕΤΑ ΣΕ -ΕΣ
Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός
Ονομαστική (το) διεθνές (τα) διεθνή Ονομαστική (το) διεθνές (τα) διεθνή
Γενική (του) διεθνούς (των) διεθνών Γενική (του) διεθνούς (των) διεθνών
Αιτιατική (το) διεθνές (τα) διεθνή Αιτιατική (το) διεθνές (τα) διεθνή
Κλητική διεθνές διεθνή Κλητική διεθνές διεθνή
Πηγή: https://www.themata4all.com
Η ζωή έξω από την πόλη
Επίθετα σε –ης, -ης, ες
• Ζάρκος Δημήτριος
• Μίσσιου Γεωργία
• http://mathitiskaidaskalos.blogspot.gr
Το μικρό άνοιξε την ξύλινη
Ποια είναι τα ουσιαστικά της παραπάνω πρότασης;
Ποια λέξη μας δείχνει τι ιδιότητα – χαρακτηριστικό έχει το κορίτσι;
Ποια λέξη μας δείχνει τι ιδιότητα – χαρακτηριστικό έχει η πόρτα;
Τα επίθετα περιγράφουν ένα χαρακτηριστικό των

ουσιαστικών που συνοδεύουν. Έχουν τρία γένη (αρσενικό
θηλυκό, ουδέτερο) και κλίνονται όπως τα ουσιαστικά.
Τα επίθετα είναι πάντα στο ίδιο γένος, στον ίδιο αριθμό και στην ίδια
πτώση με τα ουσιαστικά που συνοδεύουν.
Βρες το λάθος:
πέτρινα σπίτια
Τα πέτρινος σπίτιαείναι
είναιπολύ
πολύόμορφα.
όμορφα.
Το ουσιαστικό είναι ουδέτερο, πληθυντικού αριθμού και σε ονομαστική

πτώση.
Το επίθετο είναι αρσενικό, ενικού αριθμού και σε ονομαστική πτώση.
Πώς είναι το σωστό;
Η ξύλινη
Ο ξύλινοςσκάλα
σκάλαοδηγούσε
οδηγούσεστο
στοδεύτερο
δεύτεροόροφο.
όροφο.
Το ουσιαστικό είναι θηλυκό, ενικού αριθμού και σε ονομαστική πτώση.
Το επίθετο είναι αρσενικό, ενικού αριθμού και σε ονομαστική πτώση.
Πώς είναι το σωστό;

Επίθετα σε –ης, - ης, -ες
Τα επίθετα αυτά έχουν τρία γένη (είναι τριγενή) και

ουσιαστικά δύο καταλήξεις (είναι δικατάληκτα), μία
για το αρσενικό και το θηλυκό γένος (σε –ης) και μία
για το ουδέτερο (σε –ες), ενώ κλίνονται ως εξής:
Τα δικατάληκτα επίθετα αυτής της κατηγορίας μπορεί να

είναι:
Οξύτονα, διατηρώντας τον
τόνο στη λήγουσα σε όλη
την κλίση.
Ονομαστική ο διεθνής η διεθνής το διεθνές
Γενική του διεθνούς της διεθνούς του διεθνούς
Αιτιατική το διεθνή τη διεθνή το διεθνές
Κλητική διεθνή διεθνής διεθνές
Ονομαστική οι διεθνείς οι διεθνείς τα διεθνή
Γενική των διεθνών των διεθνών των διεθνών
Αιτιατική τους διεθνείς τις διεθνείς τα διεθνή
Κλητική διεθνείς διεθνείς διεθνή

αβαθής –ής –ές διαρκής –ής –ές

πολυετής –ής –ές ευπαθής –ής –ές
ακριβής –ής –ές διγενής –ής –ές
ειλικρινής –ής –ές
ομοειδής –ής –ές επιμελής –ής –ές
αξιοπρεπής –ής –ές προσφιλής –ής –ές
ισοταχής –ής –ές υγιής –ής –ές
αφανής –ής –ές αληθής –ής –ές
ευσεβής –ής –ές ευγενής –ής –ές
επιβλαβής –ής –ές
Παροξύτονα, αλλά µε
μετακίνηση του τόνου στην
προπαραλήγουσα στην
ονομαστική και αιτιατική
ενικού του ουδετέρου.
Ονομαστική ο επιμήκης η επιμήκης το επίμηκες
Γενική του επιμήκους της επιμήκους του επιμήκους
Αιτιατική τον επιμήκη την επιμήκη το επίμηκες
Κλητική επιμήκη επιμήκη επίμηκες
Ονομαστική οι επιμήκεις οι επιμήκεις τα επιμήκη
Γενική των επιμήκων των επιμήκων των επιμήκων
Αιτιατική τους επιμήκεις τις επιμήκεις τα επιμήκη
Κλητική επιμήκεις επιμήκεις επιμήκη

• ο,η ισομήκης –ης το ισόμηκες

• ο, η διαμήκης –ης το διάμηκες
• ο, η αυθάδης, το αύθαδες
• ο, η αυτάρκης, το αύταρκες
• ο, η καλοήθης, το καλόηθες
• ο, η συνήθης, το σύνηθες
Παροξύτονα, αλλά µε
μετακίνηση του τόνου στη
λήγουσα στη γενική
πληθυντικού.
Ονομαστική ο ευώδης η ευώδης το ευώδες
Γενική του ευώδους της ευώδους του ευώδους
Αιτιατική τον ευώδη την ευώδη το ευώδες
Κλητική ευώδη ευώδη ευώδες
Ονομαστική οι ευώδεις οι ευώδεις τα ευώδη
Γενική των ευωδών των ευωδών των ευωδών
Αιτιατική τους ευώδεις τις ευώδεις τα ευώδη
Κλητική ευώδεις ευώδεις ευώδη

ο, η αµµώδης, το αµµώδες (των αµµωδών)
ο, η αφρώδης, το αφρώδες (των αφρωδών)
ο, η βραχώδης, το βραχώδες (των βραχωδών)
ο, η δηλητηριώδης, το δηλητηριώδες (των δηλητηριωδών)
ο, η θορυβώδης, το θορυβώδες (των θορυβωδών)
ο, η ελώδης , το ελώδες (των ελωδών)
ο, η πομπώδης , το πομπώδες (των πομπωδών)
ο, η χυμώδης , το χυμώδες (των χυμωδών)
ο, η αλματώδης , το αλματώδες (των αλματωδών)
ο, η αιματώδης , το αιματώδες (των αιματωδών)
ο, η δασώδης , το δασώδες (των δασωδών)
ο, η θαμνώδης , το θαμνώδες (των θαμνωδών)
ο, η θεμελιώδης , το θεμελιώδες (των θεμελιωδών)
ο, η θηριώδης , το θηριώδες (των θηριωδών)
ο, η ιδεώδης , το ιδεώδες (των ιδεωδών)
ο, η ενθουσιώδης , το ενθουσιώδες (των ενθουσιωδών)
Συμπλήρωσε το κενό με το σωστό τύπο του επιθέτου
Πολύ συχνά δε μπορούμε να παρακολουθήσουμε την αλματώδη

(αλματώδης) ανάπτυξη της τεχνολογίας.
Σκέφτομαι: Το επίθετο ποιο ουσιαστικό θα συνοδεύει; Την ανάπτυξη
Σε ποιο γένος, αριθμό και πτώση βρίσκεται το ουσιαστικό;
Είναι θηλυκό, ενικού αριθμού και βρίσκεται σε αιτιατική πτώση.
Συνεπώς και το επίθετο θα πρέπει να είναι θηλυκού γένους, ενικού αριθμού

και σε πτώση αιτιατική.
Συμπλήρωσε το κενό με το σωστό τύπο του επιθέτου
Βρίσκεται στο νοσοκομείο, καθώς τον τσίμπησε ένα δηλητηριώδες

(δηλητηριώδης) φίδι.
Σκέφτομαι: Το επίθετο ποιο ουσιαστικό θα συνοδεύει; Το φίδι

Σε ποιο γένος, αριθμό και πτώση βρίσκεται το ουσιαστικό;
Είναι ουδέτερο, ενικού αριθμού και βρίσκεται σε αιτιατική πτώση.
Συνεπώς και το επίθετο θα πρέπει να είναι ουδετέρου γένους, ενικού

αριθμού και σε πτώση αιτιατική.
Δημιουργία:
• Ζάρκος Δημήτριος
• Μίσσιου Γεωργία
• http://mathitiskaidaskalos.blogspot.gr
Να μετατρέψεις τις ρηματικές προτάσεις σε ονοματικές και το
αντίστροφο.
Απέρριψε την πρότασή μου.
______________________________________________
Εντοπίστηκαν οι αγνοούμενοι.
______________________________________________
Η βράβευση του άριστου μαθητή.
______________________________________________
Φυσάει δυνατά ο άνεμος.
______________________________________________
Το πότισμα των λουλουδιών.
______________________________________________
Η αντιμετώπιση του φονικού ιού.
______________________________________________
Δήλωσε πως θα παραιτηθεί απ’ τη δουλειά του
______________________________________________
Δεν είναι δυνατή η πρόβλεψη του καιρού
______________________________________________
Είναι υποχρέωση όλων μας να προστατεύουμε τα δάση
______________________________________________
Η νοσοκόμα ανέλαβε την περιποίηση του αρρώστου.
______________________________________________
Οι κάτοικοι αποφάσισαν να κατασκευάσουν μια γέφυρα που θα συνδέει τα δυο
χωριά.
______________________________________________
______________________________________________
Ονοματικές & ρηματικές προτάσεις Αποστόλης Αγγελόπουλος ~1~

 Όταν το βιβλίο είναι ενδιαφέρον, ξεχνιέμ......... και διαβάζω με τις
ώρες.
 Δεν πρέπει να ξεχνάμ......... τους συνανθρώπους μας που υποφέρουν.
 Έρχετ......... σε λίγο.
 Έρχεστ......... να σας πω κάτι;
 Γιατί μου απαγορεύετ......... να παίξω;
 Απαγορεύετ......... να πετάς κάτω σκουπίδια.
 Ντύνετ......... για το σχολείο.
 Ντύνετ......... το μωρό να το πάω μια βόλτα;
 Δεν είναι σωστό να τους ζαλίζουμ......... με τις φωνές μας.
 Ζαλίζομ......... στο καράβι.
 Το ιατρείο βρίσκε......... κοντά στην πλατεία.
 Από εδώ που καθόμαστε φαίνε......... το γήπεδο.
 Μη μιλά δυνατά γιατί το μωρό κοιμά......... .
 Μην κινείστ......... στο αντίθετο ρεύμα.
 Το αυτοκίνητο μου κινείτ......... με βενζίνη.
 Η θάλασσα ρυπαίνετ......... από τις πετρελαιοκηλίδες.
 Μη ρυπαίνετ......... τις ακτές με σκουπίδια.
 Φαίνετ......... πως η διαρροή θα σταματήσει.
 Δε γίνετ......... να μολύνουμε το περιβάλλον.
 Μη φεύγε......... τόσο γρήγορα. Μείνε......... λίγο ακόμα.
 Αυτό το σπίτι δεν πουλιέ......... . Θέλετε να δεί......... κάποιο άλλο;
 Το πρωί σηκώνο…… νωρίς και ετοιμάζο…… για το σχολείο
 Όταν μαλώνου…...., εγώ στενοχωριέ….…
Οι καταλήξεις -μαι/-με και -ται/-τε Αποστόλης Αγγελόπουλος ~1~

 Εσείς καθαρίζε…... κι αυτοί ξεκουράζο…...
 Μην ξεχνά…... ότι από την προσπάθειά σας εξαρτά…... η επιτυχία του
έργου.
 Το απόγευμα θα σε περιμένω να διαβάσου…... μαζί.
 Δεν πρόκει…… να σας αφήσου…… να φύγε…….
 Αυτά τα χωράφια δεν καλλιεργούν……. πια.
 Φαίνε……. ότι δεν θα μπορέσε…… να τελειώσε……. τις ασκήσεις σας
έγκαιρα.
 Μην τους απασχολεί....... την ώρα που ασχολούν.......... με τα μαθήματά
τους.
 Στενοχωριέ......... όταν σε βλέπω άκεφο.
 Προσπαθού.......... να μη σας στενοχωρού...........
 Να τον παρακολουθεί......... διακριτικά, για να μην καταλάβει τίποτα.
 Σας παρακαλού......... να διατηρεί......... τους χώρους καθαρούς.
 Το γάλα διατηρεί......... στο ψυγείο.
 Η χαρουπιά συναντά......... σε χαμηλά υψόμετρα, κοντά στη θάλασσα.
 Κάθε χρόνο τον Αύγουστο βλέπου........ στο νυχτερινό ουρανό μια
θεαματική βροχή από αστέρια.
Οι καταλήξεις -μαι/-με και -ται/-τε Αποστόλης Αγγελόπουλος ~2~

Περίληψη
Οδηγίες για τη σύνταξή της από τη

Σταυρούλα Μαυρομματίδου
Τι είναι περίληψη
• Σύμφωνα με το Λεξικό της Κοινής
Νεοελληνικής του Ιδρύματος
Τριανταφυλλίδη, περίληψη είναι ένα
«γραπτό ή προφορικό κείμενο που αποδίδει
το περιεχόμενο άλλου, εκτενέστερου
κειμένου, με τρόπο σύντομο και χωρίς να
αναφέρεται σε όσα θεωρούνται λιγότερο
σημαντικά ή ουσιώδη».
Δηλαδή;
• Η περίληψη, δηλαδή,
είναι η απόδοση ενός
αρχικού κειμένου, αλλά
με τρόπο συνοπτικό και
περιεκτικό. Διαβάζοντας
κάποιος την περίληψή
μας, πρέπει να είναι σε
θέση να κατανοεί την
«ουσία» του αρχικού
κειμένου. Έτσι το νέο
κείμενο μπορεί να
υποκαθιστά το αρχικό.
Έκταση περίληψης
• Συνήθως η περίληψη είναι το 1/3 του αρχικού
κειμένου. Φυσικά το μέγεθός της εξαρτάται
Α. από την έκταση του κειμένου,
Β. το λόγο για τον οποίο γίνεται η περίληψη και
Γ. την αφαιρετική ικανότητα του συντάκτη της.
• Κατά βάση στις εξετάσεις (πανελλαδικές ή μη)
δίνεται ένας συγκεκριμένος αριθμός λέξεων που
πρέπει να τηρείται (και να μη γίνεται υπέρβασή
του για περισσότερες από 10-15 λέξεις).
Τρόπος εργασίας με στόχο τη σύνταξη
της περίληψης
• Αρχικά μελετάμε προσεκτικά το κείμενο που μας
δίνεται. Η ανάγνωση πρέπει να είναι
ενδελεχής/ουσιαστική και να επαναληφθεί
μάλιστα πολλές φορές (2-3 κ.α.) μέχρι να γίνει
τελείως κατανοητό το κείμενο και να μην
υπάρχει πιθανότητα παρανόησης του νοήματός
του.
• Επισημαίνουμε το θέμα του (που βρίσκεται είτε
στον τίτλο ή τον πρόλογο, τον επίλογο ή
συνάγεται από ολόκληρο το κείμενο).
• Στη συνέχεια προχωρούμε κατά
παράγραφο. Γράφουμε ένα
πλαγιότιτλο ή υπογραμμίζουμε
βασικά σημεία, κρατώντας
σημειώσεις.
• Προσπαθούμε να συνδέσουμε τις
σημειώσεις, εντοπίζοντας τη
βαθύτερη σχέση που υπάρχει
μεταξύ των παραγράφων (της 1ης με
τη 2η, της 2ης με την 3η κ.ο.κ.)
• Γράφουμε σε συνεχή λόγο την
περίληψη, φροντίζοντας να
συνδέουμε τις φράσεις μας με
μεταβατικές λέξεις, ώστε να
εξασφαλίζουμε τη συνοχή.
Κατά τη σύνταξη του κειμένου μας…
• Ξεκινάμε με τις φράσεις
«Ο συγγραφέας/ αρθρογράφος/ δοκιμιογράφος/
συντάκτης του κειμένου αναφέρει/παρουσιάζει/
επισημαίνει/ τονίζει/ καταθέτει την άποψή του για…
και ακολουθεί το θέμα του κειμένου.
• Χρησιμοποιούμε μία διαρθρωτική λέξη (Αρχικά,
πρώτα-πρώτα κλπ) και παρουσιάζουμε συνοπτικά την
ιδέα της πρώτης παραγράφου (με βάση τις σημειώσεις
ή τον πλαγιότιτλο που κρατήσαμε). Ενδεικτικά ρήματα
που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για το συντάκτη
είναι: ο συγγραφέας διαπιστώνει/ ισχυρίζεται/
υποστηρίζει/ παρατηρεί/ επεξηγεί/ αποδεικνύει/
επισημαίνει/ περιγράφει/ διευκρινίζει/ αιτιολογεί/
βεβαιώνει/ τεκμηριώνει την άποψή του κα
• Συνδέουμε με τη χρήση μιας διαρθρωτικής λέξης
τις δύο περιόδους, παραθέτοντας την ιδέα της
επόμενης παραγράφου.
• Ακολουθούμε αυτή τη διαδικασία για όλες τις
παραγράφους του κειμένου, δίνοντας πάντα
βαρύτητα στο νόημα και τη συνέχεια του λόγου.
• Κλείνουμε την περίληψη λέγοντας
«συμπερασματικά θα λέγαμε ότι/ επιλογικά/
τελικά/ ανακεφαλαιώνοντας/ συνάγεται το
συμπέρασμα ότι/ συνοψίζοντας/ ο συγγραφέας
καταλήγει ή συμπεραίνει ότι… κ.α.
Παρατηρήσεις
• Η περίληψη γράφεται σε μία
παράγραφο.
• Είναι ανάγκη να αποφεύγεται η
αντιγραφή φράσεων-λέξεων του
κειμένου. Αν χρησιμοποιηθεί
κάποια/κάποιες από αυτές,
πρέπει να μπουν σε εισαγωγικά.
• Δεν σχολιάζουμε ιδέες ή
επιχειρήματα του συγγραφέα.
Απλώς τα παραθέτουμε, χωρίς
να εκφράζουμε την προσωπική
μας άποψη.
• Δε μιμούμαστε το ύφος του συγγραφέα. Ας
μην ξεχνάμε ότι η περίληψη είναι προσωπικό
μας δημιούργημα.
• Δε γενικεύουμε, αλλά ούτε οδηγούμαστε σε
υπερβολική αφαίρεση. Καλό είναι να υπάρχει
ισορροπία και σωστή αναλογία των μερών
του αρχικού κειμένου.
• Κρατάμε τη δομή του πρωτότυπου κειμένου
και δεν παραλείπουμε παραγράφους, παρά
μόνο αν δεν έχουν ουσιαστικό νόημα ή οι
ιδέες έχουν επαναληφθεί προηγουμένως.
• Δε χρειάζεται να καταγράφουμε παραδείγματα/
λεπτομέρειες του αρχικού κειμένου, παρά μόνο
αν είναι αναγκαία για την κατανόηση και πάντα
σε σωστή αναλογία.
• Κάνουμε διάκριση στα πρόσωπα που «μιλάνε»
στο κείμενο. Αν δηλαδή ο συγγραφέας παραθέτει
τη γνώμη κάποιου άλλου, είναι δέον να
διαφοροποιηθεί η άποψη αυτού του ομιλητή από
εκείνες που καταγράφει ο συγγραφέας μας.
• Φροντίζουμε να είμαστε αντικειμενικοί και να μην
παρανοούμε απόψεις του συγγραφέα.
• Συνήθως επιλέγουμε την παθητική σύνταξη, για
συντομία και αντικειμενικότητα.
• Και φυσικά ενδιαφερόμαστε για την ενότητα του
λόγου, την αλληλουχία των νοημάτων και τη
συνοχή του κειμένου μας. Δεν ξεχνάμε να
χρησιμοποιούμε διαρθρωτικές λέξεις όπως:
◊ Επίσης, ακόμα, επιπλέον, εκτός από αυτό,
επιπρόσθετα, συν τοις άλλοις, όχι μόνο… αλλά
και, αξίζει να προστεθεί ότι ...
◊ Αντίθετα, αλλά, όμως, απ’την άλλη μεριά,
απεναντίας, εξάλλου, παρ’όλα αυτά, μολονότι, αν
και, παρόλο που, ενώ, στον αντίποδα
◊ Πρώτα-πρώτα, αρχικά, δεύτερον, έπειτα, στη
συνέχεια, το επόμενο επιχείρημα, στο τέλος
◊ Λόγου χάρη, για παράδειγμα
◊ Επειδή, γιατί, διότι, καθώς, αφού, εξαιτίας του
γεγονότος ότι, ένας ακόμα λόγος, εφόσον
◊ Κατά συνέπεια, ως αποτέλεσμα/επακόλουθο,
απόρροια όλων αποτελεί, ώστε, λοιπόν, άρα,
επομένως, συμπερασματικά, γι’αυτό το λόγο, έτσι
◊ Εάν, σε περίπτωση που, με την προϋπόθεση ότι
◊ Αξίζει να σημειωθεί, πρέπει να εστιάσουμε την
προσοχή, χρειάζεται να τονιστεί, είναι
αξιοσημείωτο ότι, το κυριότερο, το σπουδαιότερο,
αυτό που προέχει, ιδιαιτέρως σημαντικό είναι
◊ Ειδικότερα, με άλλα λόγια, δηλαδή, πιο
συγκεκριμένα, αυτό σημαίνει ότι κα
• ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΣΤΗ
ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ
ΣΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ.
ΚΑΙ ΜΗΝ ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΤΕΙΤΕ
ΑΠΟ ΤΥΧΟΝ ΑΠΟΤΥΧΗΜΕΝΕΣ
ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ. Η ΣΥΝΕΧΗΣ
ΕΞΑΣΚΗΣΗ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ
ΟΔΗΓΗΣΕΙ ΣΤΟ ΕΠΙΘΥΜΗΤΟ
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ!
Ενότητα 7η:
Η ζωή έξω από την πόλη
Ο εκπαιδευτικός:
Σουλιόπουλος Φώτης
Δημιουργός: Φώτης Τουλιόπουλος http://esxoleio.weebly.com/

΢τόχοι ενότητας
 Πώς παρουσιάζουμε πληροφορίες για ένα γεγονός που συνέβη
 Πώς μετατρέπουμε τις ονοματικές προτάσεις σε ρηματικές (και αντίστροφα)
 Πώς κλίνονται τα επίθετα σε –ης, -ης, -ες
 Πώς χρησιμοποιούνται οι κλιτές μετοχές τα –μένος, -μένη, -μένο
 Πώς περιγράφουμε χώρους που μας κάνουν να νιώθουμε έντονα
συναισθήματα
 Πώς μιλάμε κυριολεκτικά ή μεταφορικά για κάτι
 Πώς ξεχωρίζουμε μια απλή από μια επαυξημένη πρόταση
 Πώς περιγράφουμε μια σειρά από πράξεις. π.χ. έθιμα, ή κοινωνικά γεγονότα
 Πώς χρησιμοποιούμε τον ενεστώτα και τον αόριστο
 Πώς κάνουμε μια περίληψη

Σο σκιάχτρο
Η Βούλα Αρβανιτίδη κατάγεται από τα
Μαράσια της Ορεστιάδας στον νομό
Έβρου.
Ζει στην Αθήνα και ασχολείται με τις
γραφικές τέχνες. Διατηρεί δικό της
εκδοτικό οίκο με την επωνυμία
«Πάρολος».
Έχει δημοσιεύσει έργα σε περιοδικά και
εφημερίδες, ενώ έχει εκδώσει εννέα
ποιητικές συλλογές, μια συλλογή
διηγημάτων και μια νουβέλα.

Ολική καταστροφή στις καλλιέργειες
Πώς γράφουμε ένα άρθρο
Όταν παρουσιάζουμε πληροφορίες για ένα γεγονός, το άρθρο
μας πρέπει να περιλαμβάνει:
 Σο θέμα του άρθρου μας
 Πού και πότε συνέβη το γεγονός που περιγράφουμε
 Ποια είναι η αιτία και ποιοι εμπλέκονται με το γεγονός
 Ποιες είναι οι συνέπειες και ποιους κινδύνους δημιούργησε
 Πώς αντιμετωπίστηκαν οι κίνδυνοι

Ονοματική και ρηματική φράση
 Ρηματική ονομάζεται μια φράση όταν περιέχει ρήμα.
Π.χ. Πλημμύρησε η πόλη
 Ονοματική ονομάζεται η φράση που δεν περιέχει ρήμα (αποτελείται
από λέξεις που είναι ονόματα, συνήθως ουσιαστικά)
Π.χ. Πλημμύρα στην πόλη.
Οι ονοματικές φράσεις χρησιμοποιούνται σε τίτλους: κεφαλαίων,
βιβλίων, εφημερίδων, διαφημιστικών κειμένων
Για να μετατρέψουμε μια ονοματική φράση σε ρηματική μετατρέπουμε
ένα ουσιαστικό σε ρήμα και αντίστροφα.
Ονοματική φράση Ρηματική φράση
Πλημμύρα στην πόλη.  Πλημμύρισε η πόλη.
Κατεδαφίστηκε κτίριο  Κατεδάφιση κτιρίου.

Επίθετα σε –ης, -ης, -ες
Σα επίθετα αυτά έχουν τις ίδιες καταλήξεις στο αρσενικό και θηλυκό
γένος (δικατάληκτα).
Ονομ. ο συνεχής η συνεχής το συνεχές
Γεν. του συνεχούς της συνεχούς του συνεχούς
Αιτ. το συνεχή τη συνεχή το συνεχές
Ονομ. οι συνεχείς οι συνεχείς τα συνεχή
Γεν. των συνεχών των συνεχών των συνεχών
Αιτ. τους συνεχείς τις συνεχείς τα συνεχή
Σα επίθετα σε –ης, -ης, -ες δεν έχουν κλητική!

Με τον ίδιο τρόπο κλίνονται τα ευτυχής, διαρκής,
συνεχής, πολυτελής, ευγενής, δημοφιλής, κ.ά.
Κλιτές μετοχές
Οι κλιτές μετοχές φτιάχνονται από ρήματα αν προσθέσουμε τις
καταλήξεις –μένος, -μένη,-μένο.
π.χ. θυμώνω – θυμωμένος
κιτρινίζω – κιτρινισμένος
Η κλιτή μετοχή μοιάζει με επίθετο, γιατί συνοδεύει ουσιαστικά και τα
προσδιορίζει.
Οι κλιτές μετοχές κλίνονται όπως τα επίθετα σε –ος, -η, -ο.
Σις χρησιμοποιούμε για να δώσουμε περισσότερες πληροφορίες για το
πώς γίνεται αυτό που περιγράφουμε ή για κάποια ονοματική φράση.
Λέξεις που ξεκίνησαν ως κλιτές μετοχές μπορεί να γίνουν ουσιαστικά.
π.χ. το κρατούμενο, το περιεχόμενο, κ.ά.

Σριάντα εννιά καφενεία και ένα κουρείο
Η Φωτεινή Φραγκούλη γεννήθηκε στο Μόλυβδο
της Λέσβου. Έχει σπουδάσει παιδαγωγικά και
ψυχολογία και εργάζεται ως δασκάλα στην
Αθήνα.
Έχει κερδίσει το βραβείο παιδικού λογοτεχνικού
βιβλίου με το βιβλίο της: «Εφτά ορφανά
μολύβια … εφτά ιστορίες».
Έχει εκδώσει τα: «Σο χωραφάκι της αγάπης»,
«Η Κυράνη του δάσους», «Η Πορφυρένια και το
μαντολίνο της», «Σο μισό πιθάρι», «Σο ταίρι της
αταίριαστης», «Οι άγγελοι των κοχυλιών», «Σο
τραγούδι της Περσεφόνης» και το «Εφτά
ορφανά μολύβια … εφτά ιστορίες»

Πώς περιγράφουμε ένα χώρο που μας κάνει να
έχουμε έντονα συναισθήματα
Για να περιγράψουμε έναν τέτοιο χώρο αναφέρουμε:
 Πού ήταν ο χώρος αυτός
 Πώς είναι εξωτερικά και εσωτερικά
 Για ποιο λόγο αγαπάμε αυτό το χώρο ή πώς τον γνωρίσαμε
 Ποια πρόσωπα ζούσαν εκεί και τι κάναμε μαζί τους
 Σι σκεφτόμασταν και τι νιώθαμε κάθε φορά που βρισκόμασταν εκεί
 Σι συναισθήματα που προκαλεί τώρα όταν τον επισκεπτόμαστε
Όταν περιγράφουμε τέτοιους χώρους χρησιμοποιούμε εικόνες (οπτικές,
ακουστικές, οσφρητικές, γευστικές)
΢υχνά χρησιμοποιούμε μεταφορική γλώσσα για να εκφράσουμε την
προσωπική μας άποψη για το χώρο.

Κυριολεξία και μεταφορά
Κυριολεξία έχουμε όταν χρησιμοποιούμε τις λέξεις
(ουσιαστικά, επίθετα, ρήματα, επιρρήματα, μετοχές) με την
πραγματική τους σημασία.
π.χ. Η Ειρήνη φοράει ένα χρυσό δαχτυλίδι.
Αυτό το σπίτι είναι φτιαγμένο από πέτρα.
Μεταφορά έχουμε όταν χρησιμοποιούμε τις λέξεις με
αλλαγμένη τη σημασία τους, η οποία όμως συνδέεται με την
πραγματική τους σημασία.
π.χ. Η Ειρήνη έχει χρυσή καρδιά.
Ο Γιώργος έκανε την καρδιά του πέτρα.

Απλή πρόταση είναι αυτή που έχει μόνο τους κύριους όρους:
υποκείμενο, ρήμα, αντικείμενο ή κατηγορούμενο.
Επαυξημένη είναι η πρόταση που εκτός από τους κύριους
όρους έχει και προσδιορισμούς (επίθετα, επιρρήματα,
εμπρόθετες φράσεις, κ.ά. )
π.χ. Ο Γιώργος παίζει. (απλή πρόταση)
Ο Γιώργος, που είναι καλός ποδοσφαιριστής, παίζει μπάλα
στο γήπεδο του σχολείου του. (επαυξημένη πρόταση)

Πώς χρησιμοποιούμε τον ενεστώτα
Ο ενεστώτας είναι παροντικός χρόνος και δηλώνει μια
ενέργεια που γίνεται στο παρόν συνεχώς ή
επαναλαμβάνεται.
Χρησιμοποιείται:
Για να δηλώσει κάτι που γίνεται τώρα και είναι σε
εξέλιξη.
π.χ. Ο Ειρήνη διαβάζει στο δωμάτιό της.
Για να δηλώσει κάτι που γίνεται τώρα κατ’
επανάληψη
π.χ. Κάθε μέρα ξυπνάω νωρίς.

΢ε εκφράσεις με γενικό κύρος, που ισχύουν γενικά,
όπως οι παροιμίες και τα γνωμικά.
π.χ. Όποιος βιάζεται, σκοντάφτει.
Για να δηλώσει κάτι που θα γίνει οπωσδήποτε,
οπότε χρησιμοποιείται και για μέλλοντας.
π.χ. Αύριο φεύγω με το αεροπλάνο.
Για να δώσει ζωντάνια και παραστατικότητα στην
αφήγηση, οπότε χρησιμοποιείται αντί για τον αόριστο.
π.χ. Σον είδα χθες και του λέω να έρθει.

Πώς χρησιμοποιούμε τον αόριστο
Ο αόριστος χρησιμοποιείται:
 Για να δηλώσει κάτι που έγινε στο παρελθόν και διήρκησε μια στιγμή
ή για πολύ λίγο.
π.χ. Έκλεισε το βιβλίο και σηκώθηκε.
 Για να δηλώσει κάτι που έγινε στο παρελθόν με μεγαλύτερη
διάρκεια.
π.χ. Έμειναν πολλά χρόνια σε εκείνο το σπίτι.
 Για να δηλώσει κάτι που συμβαίνει γενικά, όπως σε γνωμικά και
παροιμίες.
• π.χ. Ποιος είδε το Θεό και δεν τον φοβήθηκε.
 Για να δηλώσει κάτι που είναι σίγουρο πως θα γίνει. Χρησιμοποιείται
σαν μέλλοντας.
π.χ. Προχώρα και έφτασα.

Πώς γράφουμε περίληψη
Περίληψη είναι η παρουσίαση ενός κειμένου με σύντομο τρόπο.
Για να γράψουμε μια περίληψη, και αφού διαβάσουμε προσεκτικά
το κείμενο, κάνουμε τα εξής:
 Βρίσκουμε το κυρίως θέμα της ιστορίας που διαβάσαμε.
 Χωρίζουμε το κείμενο σε παραγράφους. Εντοπίζουμε το θέμα
κάθε παραγράφου μέσα από λέξεις ή φράσεις κλειδιά.
 Γράφουμε ένα πλαγιότιτλο (μία πρόταση με το κυρίως θέμα
κάθε παραγράφου) για κάθε παράγραφο.
 Ενώνουμε τις προτάσεις μας, κάνοντας τις κατάλληλες
αλλαγές, ώστε να έχουμε ένα σύντομο κείμενο.

Προσέχω στην περίληψη τα παρακάτω:
 Χρησιμοποιώ όπου μπορώ δικές μου λέξεις και όχι του
κειμένου. ΢υνώνυμες αν είναι δυνατόν
 ΢υντομεύω τις προτάσεις μου με μετοχές
π.χ. καθώς περπατούσαμε – περπατώντας
 Αντικαθιστώ φράσεις με απλές λέξεις
π.χ. τις τελευταίες ημέρες – τελευταία
 Αντί για πολλές προτάσεις που περιγράφουν ένα γεγονός
βάζω μόνο μία αν είναι δυνατόν.
π.χ. Σα παιδιά έπαιξαν κυνηγητό. ΢την αρχή έβαλαν κλήρο,
και μετά χωρίστηκαν σε ομάδες. – Σα παιδιά έπαιξαν
 Μετατρέπω τον ευθύ λόγο σε πλάγιο.
π.χ. «Πού θα είσαι αύριο;»
Σον ρώτησε πού θα είναι την επόμενη μέρα

Ολική καταστροφή
στις καλλιέργειες
.1. Το κείμενο που διαβάσατε είναι ένα άρθρο εφημερίδας που μας παρουσιάζει μια είδηση. Ποιες είναι οι
βασικές πληροφορίες που μας δίνει; Θα τις βρείτε απαντώντας τις ερωτήσεις:
α. Για ποιο θέμα μιλάει το άρθρο;
Το άρθρο αναφέρεται στις τεράστιες καταστροφές που έχει προκαλέσει η κακοκαιρία -στις αρχές
Ιανουαρίου του 2002- στην χώρα μας.
β. Πού και πότε συνέβη το γεγονός;
Το γεγονός συνέβη στην Κρήτη, στην Πελοπόννησο, στη Θεσπρωτία, στη Φθιώτιδα και στη Θάσο,
στις αρχές Ιανουαρίου του 2002.
γ. Ποια είναι η σημασία του γεγονότος και ποιους σοβαρούς κινδύνους δημιούργησε;
Το γεγονός έχει τεράστια σημασία για την ζωή και την οικονομία της χώρας και των πολιτών. Οι
καταστροφές είναι ανυπολόγιστες και το κόστος για την αποκατάστασή τους μεγάλο. Η
ηλεκτροδότηση και η επικοινωνία δε ήταν εύκολη στις πληγείσες περιοχές. Μεγάλο πρόβλημα
υπάρχει στον ανεφοδιασμό της χώρας με αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα. Σοβαροί κίνδυνοι
δημιουργήθηκαν για την ζωή των κατοίκων και των αιγοπροβάτων στις περιοχές αυτές.
δ. Με ποιον τρόπο αντιμετωπίστηκαν οι κίνδυνοι;
Οι κίνδυνοι αντιμετωπίστηκαν με την έγκαιρη δράση των νομαρχιών και την συνδρομή της
πολεμικής αεροπορίας στον ανεφοδιασμό με ζωοτροφές και στον απεγκλωβισμό κατοίκων.
.2. α. Πώς, κατά τη γνώμη σας, μπορεί να επηρεάσει τη ζωή των κατοίκων ένα τέτοιο γεγονός
μακροπρόθεσμα, δηλαδή για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα;
Το γεγονός έχει τεράστια σημασία για την ζωή και την οικονομία της χώρας και των πολιτών. Οι
καταστροφές είναι ανυπολόγιστες και το κόστος για την αποκατάστασή τους μεγάλο. Η ηλεκτροδότηση
και η επικοινωνία δε είναι εύκολη στις πληγείσες περιοχές. Μεγάλο πρόβλημα υπάρχει στον
ανεφοδιασμό της χώρας με αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα.
Η ζωή των κατοίκων των περιοχών αυτών εξαρτάται άμεσα από τις καλλιέργειες και τα κτηνοτροφικά
προϊόντα. Μετά τις ανυπολόγιστες καταστροφές οι άνθρωποι αυτοί θα αντιμετωπίσουν οικονομικά
προβλήματα για μεγάλο χρονικό διάστημα.
β. Ποια είναι, λοιπόν, τα συμπεράσματα που μπορείτε να βγάλετε για τη ζωή μακριά από τα μεγάλα
αστικά κέντρα, δηλαδή στο χωριό και κοντά στη φύση;
Ποιες δυσκολίες ή καθημερινά προβλήματα νομίζετε ότι αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι αυτών των περιοχών;
Η ζωή στο χωριό μπορεί να φαίνεται όμορφη για αυτούς που ζουν στα μεγάλα αστικά κέντρα, όμως η
πραγματικότητα είναι διαφορετική. Οι κάτοικοι των χωριών μπορεί να ζουν σε ένα καλύτερο
περιβάλλον, αλλά έχουν να αντιμετωπίσουν τις αντίξοες καιρικές συνθήκες, τους αποκλεισμούς από
είδη πρώτης ανάγκης και τις οικονομικές δυσκολίες αν «χάσουν» τη σοδειά τους.
. 3. Αν ξεφυλλίσουμε οποιαδήποτε εφημερίδα, «το μάτι μας πέφτει» στους τίτλους των άρθρων,
που δίνουν συνήθως το βασικό θέμα της είδησης. Παρατηρήστε ότι ο τίτλος αυτού του άρθρου είναι
τυπωμένος διαφορετικά από το υπόλοιπο κείμενο. Ποιες διαφορές βλέπετε και γιατί, κατά τη γνώμη
σας, συμβαίνει αυτό;
Οι τίτλοι των άρθρων είναι γραμμένοι συνήθως με κεφαλαία γράμματα και με πιο έντονη γραφή(bold).
Επίσης το μέγεθος των γραμμάτων των τίτλων είναι μεγαλύτερο από του υπόλοιπου άρθρου. Τέλος οι
τίτλοι συνήθως είναι ελλειπτικές προτάσεις (χωρίς ρήματα).
Στόχος των συντακτών της εφημερίδας με τις διαφορές αυτές είναι να προσελκύσουν το αναγνωστικό
κοινό και να κεντρίσουν το ενδιαφέρον τους ώστε να διαβάσουν το άρθρο.
. 4. Πολλά άρθρα συχνά συνοδεύονται από φωτογραφίες. Κοιτάξτε τη φωτογραφία που υπάρχει στο
άρθρο. Ποια πληροφορία της είδησης απεικονίζεται; Διαβάστε και τη λεζάντα, δηλαδή το μικρό
κείμενο που σχολιάζει ή περιγράφει τη φωτογραφία και βρίσκεται κάτω από αυτή.
Οι φωτογραφίες των άρθρων έχουν άμεση σχέση με το περιεχόμενό τους. Ενισχύουν το κείμενο και
αποσαφηνίζουν τις απορίες που μπορεί να έχει ο αναγνώστης. Στόχος τους είναι να προκαλέσουν και να
ευαισθητοποιήσουν.
Η συγκεκριμένη φωτογραφία απεικονίζει ένα απελπισμένο αγρότη στις πληγείσες περιοχές. Στην
φωτογραφία αυτή απεικονίζεται παραστατικά το μέγεθος της καταστροφής. Η λεζάντα με τη σειρά της
μας περιγράφει - επιβεβαιώνει συνοπτικά αυτό που βλέπουμε στην φωτογραφία.
. 5. Ο δημοσιογράφος, μόλις τελείωσε το άρθρο, έψαξε να βρει τον κατάλληλο τίτλο. Για να τραβήξει
το ενδιαφέρον του κοινού, δε χρησιμοποίησε ρήμα στον τίτλο, αλλά μια ονοματική φράση που δε
φανερώνει ποιος και πότε έκανε κάτι. Έγραψε λοιπόν:
«Ολική καταστροφή στις καλλιέργειες».
Για το ίδιο θέμα διαβάζετε στις εφημερίδες ένα άρθρο με τίτλο: «Υποβολή αιτήσεων από τους αγρότες για
αποζημιώσεις». Τι θα έγραφε ο δημοσιογράφος, αν ήθελε να τονίσει ποιος κάνει την ενέργεια και πότε;
απαιτούν άμεσα αποζημίωση για τις ανυπολόγιστες ζημιές
Συμπληρώστε: «Οι αγρότες...........................................................................................................».
.
6. Στο άρθρο συναντήσαμε το επίθετο επιτυχής. Ας θυμηθούμε πώς κλίνονται τα επίθετα σε -ης, -ης, -ες
συμπληρώνοντας τον πίνακα.
Eνικός αριθμός
Ονομ. ο επιτυχής η επιτυχής το επιτυχές
Γεν. του επιτυχούς της επιτυχούς του επιτυχούς
Αιτ. τον επιτυχή την επιτυχή το επιτυχές
Κλητ. επιτυχή επιτυχή επιτυχές
Ονομ. οι επιτυχείς οι επιτυχείς τα επιτυχή
Γεν. των επιτυχών των επιτυχών των επιτυχών
Αιτ. τους επιτυχείς τις επιτυχείς τα επιτυχή
Κλητ. επιτυχείς επιτυχείς επιτυχή
. Αντί για επίθετα, χρησιμοποιούμε αρκετές φορές κλιτές μετοχές, για
παράδειγμα: επιτυχημένος αντί για επιτυχής. Οι μετοχές αυτές προέρχονται από ρήματα αλλά
έχουν λειτουργία επιθέτου: συνοδεύουν ουσιαστικά και τους δίνουν μια ιδιότητα. Επίσης, μπορεί να
σχηματίζουν και επίρρημα, π.χ. επιτυχημένα. Άλλα παραδείγματα: δυστυχισμένος (αντί
για δυστυχής), ευτυχισμένος (αντί για ευτυχής), συνηθισμένος (αντί για συνήθης).
.
7. Στο παρακάτω κείμενο μπορείτε να συμπληρώσετε τα γράμματα που λείπουν στις
μετοχές; Μετά, βρείτε από ποια ρήματα προέρχονται και σκεφτείτε ποιες έχουν λειτουργία επιθέτου:
ω
Ο κόσμος ήταν συγκεντρ....μένος υσ
στην πλατεία του χωριού. Ακόμα και από τα πιο απομακρ....μένα
σπίτια του χωριού είχαν έρθει ντυμένοι με τα καλά τους οι χωρικοί. Τα πρόσωπα φαίνονταν
πρόσχαρα, σχεδόν ευτυχ....μένα.
ισ Τα βλέμματα όλα ήταν στρα....μένα
μ στο Δημαρχείο. Σε λίγο, στο
άνοιγμα της πόρτας φάνηκε το τιμώμενο πρόσωπο, ένας φημ....μένος ισ επιστήμονας,
προσκεκλ....μένος
η των αρχών του χωριού.
συγκεντρωμένος προέρχεται από το ρήμα συγκεντρώνομαι και έχει λειτουργία επιθέτου. (ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ)
απομακρυσμένα προέρχεται από το ρήμα απομακρύνομαι και έχει λειτουργία επιθέτου. (ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ)
ευτυχισμένα προέρχεται από το ρήμα ευτυχώ και έχει λειτουργία επιθέτου. (ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ)
στραμμένα προέρχεται από το ρήμα στρέφομαι και έχει λειτουργία επιθέτου. (ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ)
φημισμένος προέρχεται από το ρήμα φημίζομαι και έχει λειτουργία επιθέτου. (ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ)
προσκεκλημένος προέρχεται από το ρήμα προσκαλούμαι και έχει λειτουργία επιθέτου. (ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ)
8.
. Μετά την κακοκαιρία, το Υπουργείο Γεωργίας εξέδωσε ανακοίνωση για να ενημερώσει τους αγρότες.
Συμπληρώστε τα κενά με τις λέξεις από τον πίνακα που ακολουθεί. Μην ξεχάσετε να κάνετε τις απαραίτητες
αλλαγές.
ηλεκτροδότηση, αποζημίωση, παραγωγή, θερμοκήπιο, εσπεριδοειδές, χιονόπτωση, καλλιέργεια, αγρότης
Ανακοίνωση
χιονοπτώσεις
Το Υπουργείο Γεωργίας, µετά τις πρόσφατες ................................................... που έπληξαν πολλές
καλλιέργειες
περιοχές της χώρας και επέφεραν καταστροφές στις .............................................. και κυρίως στα
εσπεριδοειδή
............................................................ του νοµού Λακωνίας, ανακοινώνει τα ακόλουθα µέτρα:
αποζημίωσεις
• Θα δοθούν έγκαιρα οι .................................................. αγρότες
στους ..................................................... των
παραγωγή
οποίων η ......................................................... καταστράφηκε.
• Η Αγροτική Τράπεζα θα χορηγήσει ειδικά δάνεια για να διορθωθούν οι ζηµιές
θερμοκήπια
στα..................................................... που γκρεµίστηκαν από το χιόνι.
Παράλληλα, σε συνεργασία µε τη ∆ΕΗ, γίνεται προσπάθεια να αποκατασταθεί έγκαιρα η
ηλεκτροδότηση
...................................................... στις περιοχές που έχουν πληγεί.
.
9. Η χώρα αντιμετωπίζει ένα μεγάλο κύμα κακοκαιρίας και τα προβλήματα είναι πολλά στις διάφορες
γεωγραφικές περιοχές. Ως δημοσιογράφοι, έχετε συγκεντρώσει ορισμένες πληροφορίες για την κατάσταση και τις
έχετε καταγράψει στον ακόλουθο πίνακα. Φροντίζετε να βρείτε και τις υπόλοιπες:
Αφού συγκεντρώσατε, λοιπόν, όλες τις απαραίτητες πληροφορίες, είναι ώρα να ετοιμάσετε το άρθρο σας για το
αυριανό φύλλο της εφημερίδας. Εκτός από τα γεγονότα, είναι χρήσιμο να πείτε και τη δική σας άποψη, πώς
βλέπετε δηλαδή εσείς όσα έγιναν. Στον τίτλο μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ονοματική φράση. Στο τέλος, ελέγξτε
αν έχετε παρουσιάσει αναλυτικά την είδηση, με όλες τις λεπτομέρειες που συγκεντρώσατε.
ποιο είναι πλημμύρες θαλασσοταραχή κατολισθήσεις
το γεγονός;
πού συνέβη; Αθήνα Αιγαίο πέλαγος ορεινά χωριά Ηπείρου
χτες το βράδυ χτες το απόγευμα
πότε συνέβη; όλη την περασμένη εβδομάδα
ποιοι σχετίζονται
κάτοικοι νοτίων προαστίων κάτοικοι Κυκλάδων κάτοικοι χωριών
με αυτό;
πώς συνέβη; έντονες βροχοπτώσεις, θυελλώδεις άνεμοι, καταρρακτώδεις βροχές,
(αίτια - συνθήκες) αδιαφορία, κακοτεχνίες έλλειψη υποδομών αδιαφορία, κακοτεχνίες
ποια είναι η έκταση, ζημιές σε: κτήρια, δρόμους, απαγόρευση απόπλου, ελλείψεις, διακοπή συ-
η σπουδαιότητά του; αυτοκίνητα, δημόσια έργα αποκλεισμοί νησιών γκοινωνιών- επικοινωνιών
ποιους σοβαρούς
εγκλωβισμοί, ανεφοδιασμός, έλλειψη αποκλεισμός χωριών
κινδύνους δημιούργησε
το γεγονός; κίνδυνος πνιγμών βασικών προϊόντων
με ποιον τρόπο επέμβαση Πυροσβεστικής, επέμβαση Πολεμικής επέμβαση Νομαρχίας,
αντιμετωπίστηκαν οι
πιο σοβαροί κίνδυνοι;
συνδρομή Νομαρχίας αεροπορίας αποζημιώσεις
.
Η φονική πλημμύρα του 1961 στην Αθήνα
Μία από τις πιο τραγικές και καταστροφικές στιγμές της έζησε η Αθήνα τη νύχτα της 5ης προς
την 6η Νοεμβρίου του 1961. Η άγρια και παρατεταμένη νεροποντή προκάλεσε έντονα πλημμυρικά
φαινόμενα, που στοίχισαν τη ζωή σε 43 ανθρώπους, ενώ οι καταστροφές ήταν ανυπολόγιστες.
Γύρω στις 11:30 το βράδυ της 5ης Νοεμβρίου άνοιξαν οι κρουνοί του ουρανού και μέσα σ' ένα τρίωρο
η Αθήνα είχε μεταβληθεί σε μια απέραντη λιμνοθάλασσα. Τεράστιοι όγκοι νερού των ποταμών Κηφισού
και Ιλισσού είχαν κατακλύσει τις Δυτικές και Βορειοδυτικές χαμηλές περιοχές της πρωτεύουσας. Τεράστιες
ζημιές προκλήθηκαν στις περιοχές Μπουρνάζι, Νέα Λιόσια, Νέα Σφαγεία, Θησείο, Αιγάλεω, Μοσχάτο, Νέο
Φάληρο. Στην οδό Πειραιώς το ύψος του νερού έφθασε τα δύο μέτρα και προκάλεσε την καταστροφή μιας
γέφυρας. Στο κέντρο της Αθήνας δρόμοι μεταβλήθηκαν σε ορμητικούς χειμάρρους, όπως η Σίνα, η Ομήρου,
η Βουκουρεστίου, η Πατησίων, η Αλεξάνδρας και η Συγγρού.
Το αποτέλεσμα της θεομηνίας, παρά την επέμβαση της Πυροσβεστικής και τη συνδρομή της Νομαρχίας ήταν να
πνιγούν 43 άνθρωποι, να τραυματισθούν γύρω στους 300, να καταρρεύσουν 400 σπίτια, να πλημμυρίσουν πάνω από
4.000 οικήματα και να μείνουν άστεγες πάνω από 500 οικογένειες. Ιδιαίτερα επλήγησαν οι λαϊκές συνοικίες και οι
φτωχογειτονιές της λεγόμενης «Δυτικής Όχθης» (Μπουρνάζι, Ανθούπολη, Νέα Λιόσια), όπου καταμετρήθηκαν και τα
περισσότερα θύματα. Σύμφωνα με το Υπουργείο Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων, οι υλικές ζημίες που
προκλήθηκαν ήταν οι μεγαλύτερες της τελευταίας πεντηκονταετίας.
Όπως είναι φυσικό, η αντιπολίτευση εξαπέλυσε επίθεση στην κυβέρνηση γιατί «είχε αφήσει την Αθήνα έρμαιη στο
έλεος των στοιχείων της φύσης, χωρίς στοιχειώδη αποχετευτικά και άλλα έργα υποδομής». Από την πλευρά του, ο
υπουργός Συγκοινωνιών και Δημοσίων έργων, που επισκέφθηκε τις πληγείσες περιοχές, δήλωσε ότι «εξετελέσθησαν
όσα ουδέποτε έργα»
www.sansimera.gr
Επαναληπτικά
Ονοματεπώνυμο: ___________________________________________
Ημερομηνία: ___________________________ Τάξη: ΣΤ΄
Μια βόλτα στην εξοχή

Όταν ο μπαμπάς αρχίζει να μασάει τα λόγια του από τη σύγχυση, το καλύτερο είναι να μην του απαντάς!
Το καλύτερο στις περιπτώσεις αυτές είναι να ανοίγεις την τηλεόραση. Και ήταν η κατάλληλη στιγμή, ήταν η ώρα
των ειδήσεων. Με το που έφαγα το μήλο μου, πήγα να φουσκώσω τα λάστιχα του ποδηλάτου μου κι έφυγα για το
σπίτι της Μαρίνας.
Το δρομάκι που βγάζει στο κοιμητήριο του Σεν Ζαν κι ύστερα στο Μπουσκά καταλήγει στον εθνικό δρόμο,
μόλις διακόσια μέτρα από το σπίτι μας. Είναι ένα δρομάκι άγριο, στενό και κακοτράχαλο και μπορείς να πας με
το ποδήλατο μέχρι ένα σημείο, μέχρι το νεκροταφείο. Ξέροντας ότι θα έφτανα νωρίτερα, είχα μαζί μου ένα
μπουκέτο με αγριολούλουδα. Τα είχα μαζέψει κοντά στο σπίτι μου για να τα πάω στον τάφο της γιαγιάς μου και
να καθίσω για λίγο δίπλα της στη ζεστή πέτρα. Κι ύστερα συνέχισα να ανεβαίνω κρατώντας το ποδήλατο με το
χέρι.
Ο μεγάλος μαύρος σκύλος των Αρνουτίνι άρχισε να γρυλίζει την ώρα που περνούσα μπροστά από το
κτήμα, αλλά μια ξερή φωνή τον επανέφερε στην τάξη. Εδώ κι έξι μήνες είχα σταματήσει να περνάω αποκεί.
Φοβόμουν να μην τα δω όλα αλλαγμένα, όλα φτιαγμένα από την αρχή, πολύ καλοδιατηρημένα. Κι όμως τα
αγριολούλουδα ξεπηδούσαν και πάλι από τη μέση του δρόμου. Οι φόβοι μου εξανεμίστηκαν εντελώς όταν είδα
τη σιδερένια πόρτα του Μπουσκά περικυκλωμένη όπως πάντα από βάτα. Είχαν καθαρίσει λίγο το δρόμο για να
μπορεί να περνάει ένα αυτοκίνητο μέσα από αυτό το συνονθύλευμα βάτων και αγριόχορτων.
Η καγκελόπορτα δεν ήταν κλειστή. Αφήνοντας το ποδήλατό μου, μπήκα σ’ αυτό το μυστηριώδες βασίλειο
που έμοιαζε τόσο πολύ με το παλιό μου βασίλειο. Το χορτάρι ήταν ψηλό όπως πάντα, ποτισμένο με τη δροσιά. Η
Μαρίνα με περίμενε με το αιώνιο μπλε πουλόβερ της παρά τον απριλιάτικο ήλιο.
- Γεια σου, Σερζ. Μπες για λίγο, έρχομαι! …
Philipe Delerm, Μαρίνα, μετάφραση Αγγελική Πασιά, εκδόσεις Μεταίχμιο (διασκευή)
dam 1
α. Πού θα πήγαινε ο αφηγητής και με ποιο τρόπο;
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
β. Τι κρατούσε φεύγοντας από το σπίτι του ο Σερζ και για ποιο λόγο;
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
γ. Τι φοβόταν ο αφηγητής και γιατί; Επιβεβαιώθηκαν τελικά αυτοί του οι φόβοι;
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
1. Βρες και γράψε από το κείμενο πέντε (5) μεταφορές.

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΘΕΙΤΕ!!!
α. ____________________________________________________
β. ____________________________________________________
γ. ____________________________________________________
δ. ____________________________________________________
ε. ____________________________________________________
2. α. Να μετατρέψεις τις παρακάτω ονοματικές φράσεις σε ρηματικές.

Παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
________________________________________________________________________________________
Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
________________________________________________________________________________________
Λύση του προβλήματος της ανεργίας
________________________________________________________________________________________
Όποιος βιάζε-
ται…
dam 2
β. Να μετατρέψεις τις παρακάτω ρηματικές φράσεις σε ονοματικές.
Αυξάνονται οι τιμές στα διόδια όλης της χώρας.
________________________________________________________________________________________
Απογοητεύτηκαν οι οπαδοί από την ήττα της ομάδας τους.
________________________________________________________________________________________
Καταστράφηκε η σοδειά λόγω της κακοκαιρίας.
________________________________________________________________________________________
3. α. Να συμπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων βάζοντας το επίθετο της παρένθεσης στο
σωστό τύπο.
Τόσο εύκολα!!!
• Η κίνηση του _________________ (διεθνής) αεροδρομίου είναι μεγάλη.
Τζάμπα έσπαγα
• Μένουν σε ένα _______________________ (πολυτελής) διαμέρισμα. το κεφάλι μου!!!
• Τα _____________________ (δηλητηριώδης) φίδια είναι επικίνδυνα.
• Αρνήθηκε να περάσει από τους _________________ (διαρκής) ελέγχους.
• Συγχαρητήρια για το __________________ (ευτυχής) γεγονός
• Τον ___________________ (προσεχής) μήνα θα γίνει στην Αθήνα ιατρικό συνέδριο.
• Απαγορεύτηκε ο απόπλους των πλοίων εξαιτίας των ____________________ (θυελλώδης) ανέμων.
• Οι μαθητές πρέπει να είναι ___________________ (συνεπής) στις υποχρεώσεις τους.
β. Να συμπληρώσεις τα κενά με τη μετοχή παθητικού Παρακειμένου των ρημάτων στην παρένθεση.

 Τάκη, είσαι πολύ _____________________ (γελώ) αν νομίζεις ότι θα καθίσω με ___________________
(σταυρώνω) χέρια.
 Ο σκύλος παρακολουθούσε ____________________ (σαστίζω) τη φωτιά να ζώνει το σπίτι.
 Ήταν μια φτωχή και _____________________ (βασανίζω) γυναίκα.
 Το _____________________ (αγαπώ) μου φαγητό είναι τα μακαρόνια με κιμά.
 Στο πάρτι που έκανα είχα πολλούς _________________________ (προσκαλώ).
 Το τηλέφωνό του είναι _____________________ (γράφω) στο σημειωματάριό μου.
 Ο γιατρός περιποιήθηκε το _____________________ (χτυπώ) χέρι του.
 Οι κάτοικοι των _______________________ (απομακρύνω) περιοχών αισθάνονται αδικημένοι.
4. α. Να μετατρέψεις τις παρακάτω προτάσεις από απλές σε επαυξημένες.

 Ο ήλιος έκαιγε τα σώματα.
_______________________________________________________________________________________
 Το σπίτι είναι όμορφο.
_______________________________________________________________________________________
dam 3
 Η μητέρα έφτιαξε μια τούρτα.
_______________________________________________________________________________________
β. Να μετατρέψεις τις παρακάτω προτάσεις από επαυξημένες σε απλές.

 Ο δυνατός άνεμος έσκισε τη γαλανόλευκη σημαία.
________________________________________________________________________________________
 Ο έμπειρος οδηγός απέφυγε τη σύγκρουση με το φορτηγό.
________________________________________________________________________________________
 Οι μαθητές της έκτης τάξης παίζουν στο προαύλιο του σχολείου.
________________________________________________________________________________________
5. Να ξαναγράψεις την παρακάτω ιστορία μεταφέροντας τα ρήματα – όπου αυτό είναι δυνατό – σε
ιστορικό ενεστώτα για να γίνει πιο παραστατική και ζωντανή.
Ένας ψαράς πήρε το δίχτυ και τη φλογέρα του, πήγε στη θάλασσα και στάθηκε σ’ ένα βράχο. Στην αρχή έπαιξε
περιμένοντας τα ψάρια να πηδήσουν στη στεριά. Αλλά δεν έγινε τίποτα, και ο ψαράς άφησε κάτω τη φλογέρα
και έριξε στη θάλασσα το δίχτυ. Σε λίγο το δίχτυ γέμισε. Το μάζεψε τότε, το άδειασε και, βλέποντας τα ψάρια να
σπαρταρούν, είπε: «Τόση ώρα που σας έπαιξα τη φλογέρα, δε χορέψατε και χορεύετε τώρα που δεν παίζω πια».
Ένας ψαράς ________________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
Πάντα πετυχαίνεις
το στόχο σου, όταν
προσπαθείς !!!
dam 4
Οι κάτοικοι των μεγάλων πόλεων εκμεταλλεύονται κάθε ευκαιρία για να «αποδράσουν» στην επαρχία.
Ωστόσο δεν αποφασίζουν να ζήσουν μόνιμα εκεί! Γιατί νομίζεις ότι συμβαίνει αυτό; Ανάφερε ποια κατά τη
γνώμη σου είναι τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της ζωής στην επαρχία.
Έχει παρατηρηθεί το γεγονός ότι οι κάτοικοι των μεγάλων πόλεων, ιδιαίτερα κατά την περίοδο των γιορτών
και του καλοκαιριού, δεν χάνουν την ευκαιρία να «αποδράσουν» στην επαρχία. Αυτό συμβαίνει _____________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
dam 5
EΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΤΕΣΤ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ Η ΖΩΗ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΗ 16/01/2014
ΟΝΟΜΑ: _____________________
1. Συμπλήρωσε τα γράμματα που λείπουν από τις λέξεις του κειμένου.
Η Κάρπαθος αν…..κει στα Δωδεκάνησα και βρίσκεται ανάμεσα στην Κρήτη και τη Ρόδο. Έχει χαρίσει το
όνομά της στο Καρπάθιο πέλαγος και ξαφν…..άζει ευχάρ…..στα τους επισκέπτες της, αφού συνδ…..άζει
πολλά διαφορετικά στοιχ……α. Το νησί μπορεί να μην είναι τόσο φημ….σμένο, όμως η φ…..σική του
ομορφιά θα σας καταπλ….ξει. Η Κάρπαθος δεν κατοικ….ται μόνο στις παραθαλάσσιες περιοχές της.
Υπάρχει και ένα ξακουστό ορ….νό χωριό, η Όλυμπος. Η πρόσβαση δεν είναι τόσο εύκολη, αλλά το
λαογραφικό ενδιαφέρον του τόπου αξ….ζει λίγη ταλ….πωρία. Οι κάτοικοι οχυρώθ…..καν στο απόκρημνο
αυτό μέρος, για να προστατευτούν από τ….ς πειρατικές επιθέσεις. Απομον…..μένοι από το υπόλ….πο νησί,
οι κάτοικοι διατήρ…..σαν ανέπαφες τις παραδόσεις, τα ήθ…., τα έθ…..μα, ακόμα και την τοπική διάλεκτο.
Οι μνήμες από το παρελθόν φαίνετ….. να ζουν ακόμη στα πλινθόκτιστα σπίτια με τον ξ…..λινο καρπάθικο
σοφά και τη χαρακτ…..ροστική εσωτερ…..κή διακόσμηση.
2. Προσπάθησε να μετατρέψεις τις παρακάτω ρηματικές φράσεις σε ονοματικές και το αντίστροφο.
ΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ
Πολλοί καταναλωτές παραπονιούνται για τις

αυξήσεις σε βασικά είδη διατροφής.
Ξέσπασμα πυρκαγιάς σε δασική περιοχή της
Σάμου με πολλά στρέμματα καμένου δάσους.
Μετά την πτώση δέντρου στο σταθμό της Δ.Ε.Η.
στην Ελευθερούπολη, διακόπηκε η
ηλεκτροδότηση ολόκληρης της πόλης.
Απαγόρευση του απόπλου όλων των επιβατικών
πλοίων για όλα τα νησιά του Αιγαίου, εξαιτίας
των θυελλωδών ανέμων.
Η γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου εγκαινιάστηκε χθες από
τον Υπουργό, με την παρουσία πολλών κατοίκων.
Αύξηση στα διόδια όλης της χώρας. Έντονες
διαμαρτυρίες από τους οδηγούς.
3. Να μετατρέψεις τις απλές προτάσεις σε επαυξημένες και το αντίθετο.
ΑΠΛΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΠΑΥΞΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Το χωριό έχει πλατεία.
Τα μικρά παιδιά αγαπούν πολύ τις εκδρομές στη

φύση.
Ο γάμος ήταν παραδοσιακός.
Ο καθαρός αέρας στην επαρχία είναι πάντα

αναζωογονητικός.
Οι γεωργοί χρησιμοποιούν φυτοφάρμακα.
Η Ελευθερούπολη ή αλλιώς Πράβι είναι μια

πανέμορφη κωμόπολη στους πρόποδες του
Παγγαίου όρους.
Παπάζογλου Φωτεινή
4. Η γιαγιά της Κατερίνας είχε γράψει ένα κείμενο για τη ζωή των αγροτών. Η Κατερίνα θέλει να το
παρουσιάσει στην τάξη της, αλλά πρέπει να το ξαναγράψει, μεταφέροντάς το στο παρελθόν.
Μπορείς να τη βοηθήσεις; (Γράψε το κείμενο σε ένα φύλλο χαρτί. Να γράψεις ΟΝΟΜΑ)
Η ζωή των αγροτών είναι πολύ δύσκολη, κυρίως γιατί βασίζεται στον ανθρώπινο μόχθο. Οι αγρότες
πρέπει να παλεύουν καθημερινά με τα καιρικά φαινόμενα. Τίποτα δεν είναι ικανό να σταματήσει την
εργασία τους. Ούτε ο καυτός ήλιος ούτε το τσουχτερό κρύο. Η δουλειά τους δε γνωρίζει Κυριακές ή
αργίες. Ξυπνούν άγρια χαράματα, για να ετοιμάσουν το όργωμα της γης. Φτιάχνουν με τα χέρια τους
δεμάτια και κλαδεύουν τα δέντρα με το πριόνι. Σκάβουν με τσάπες το χωράφι και σχηματίζουν αυλάκια,
για να περάσει το νερό, που θα ποτίσει τη διψασμένη γη τους. Αφού μαζέψουν τη σοδειά, τη
μεταφέρουν με τα άλογα στην πόλη, για να την πουλήσουν.
5. α. Διάβασε το κείμενο και βρες τις παθητικές μετοχές που λειτουργούν ως επίθετα. Έπειτα
συμπλήρωσε τον πίνακα που ακολουθεί.
Το προηγούμενο Σαββατοκύριακο οι γονείς μας αποφάσισαν να πάμε στο χωριό μας, για να δούμε τον
παππού και τη γιαγιά. Ξεκινήσαμε το προγραμματισμένο ταξίδι μας πρωί πρωί κι έτσι φτάσαμε στον
προορισμό μας πολύ νωρίς. Η γιαγιά, που δε μας περίμενε, άνοιξε την πόρτα με ανακατεμένα μαλλιά.
Χάρηκε πολύ από την ξαφνική άφιξή μας. Καθίσαμε όλοι μαζί και πήραμε πρωινό. Μετά ο παππούς
έβαλε τα συνηθισμένα ρούχα, τα φθαρμένα παπούτσια και πήγε στο χωράφι. Εγώ βγήκα μια βόλτα στον
κήπο. Η μητέρα μού είπε να προσέχω, γιατί η χθεσινή νεροποντή έκανε το βρεγμένο έδαφος να
γλιστράει. Τα ανθισμένα λουλούδια και τα μουσκεμένα φυτά δημιουργούσαν μια μαγευτική εικόνα. Ο
παππούς επέστρεψε έπειτα από ώρα με φρεσκοκομμένα λαχανικά. Το μεσημεριανό τραπέζι ήταν
αξέχαστο!
ΜΕΤΟΧΕΣ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΟΥΝ
β. Γράψε τις μετοχές της παθητικής φωνής που βγαίνουν από τα παρακάτω ρήματα.
Ποτίζω ____________________, ανάβω ________________________, ξεραίνω ____________________
Παγώνω ____________________, μολύνω _______________________, γράφω ____________________
Δακρύζω ____________________, τιμώ__________________________, νικώ ______________________
6. Γράψε την κυριολεκτική σημασία των παρακάτω μεταφορικών φράσεων.
Κάνει την πάπια. :

___________________________________________________________________
Έριξε μαύρη πέτρα πίσω του. : _________________________________________________________
Πέταξα από τη χαρά μου. :_____________________________________________________________
Παπάζογλου Φωτεινή
ΟΝΟΜΑ: …………………………………………….
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:……………………………………………
1. Είναι απλή, σύνθετη, επαυξημένη ή ελλειπτική η καθεμία από τις παρακάτω

προτάσεις; Επίσης κάνε συντακτική ανάλυση στην καθεμιά πρόταση.
• Η Μαρία, η Ελένη και ο Κώστας είναι αδέρφια.

………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
……
• Ήταν κουρασμένος.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
……
• Ο ταχυδρόμος χτυπά την πόρτα.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
……
• Ο ήλιος λάμπει ψηλά στον ουρανό.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
……
2. Κυριολεξία ή Μεταφορά;
• Ο εργάτης κουβαλούσε βαριά πράγματα. [………………………..]

• Τα παλιά χρόνια η ελονοσία θέριζε χιλιάδες ανθρώπους κάθε χρόνο στην πατρίδα
μας. […………………………….]
• Του άνοιξε την καρδιά του. [……………………………...]
• Το δωμάτιο έλαμπε από φως. […………………………….]
• Η ρίζα του κακού για το κράτος μας βρίσκεται στα προβλήματα της παιδείας.
[……………………………….]
• Η αρρώστια του πατέρα μας, μας τσάκισε οικονομικά. [……………………………..]
• Στα γενέθλιά του του χάρισε μία χρυσή αλυσίδα . [……………………………..]
• Δεν το χωράει ο νους μου ότι η ομάδα μου έχασε. [……………………………..]
3. Κλίνε ολόκληρες τις φράσεις στα γένη που ανήκει το επίθετό τους: «ο συνεχής
θόρυβος», «η διεθνής ομάδα», «το ασφαλές καταφύγιο». Φτιάξε εσύ το απαραίτητο
«σχεδιάγραμμα»:
4. Απάντησε στις ερωτήσεις;
• Ποια πρόταση λέγεται «ρηματική» και ποια «ονοματική»;

………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
……...
• Σε ποιες περιπτώσεις χρησιμοποιούμε συνήθως τις ονοματικές προτάσεις;
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
..............
• Σκέψου και γράψε 2 ονοματικές φράσεις που να αναφέρονται στη Δράμα και θα
μπορούσαν να είναι τίτλοι σε μια δραμινή εφημερίδα.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
……
5. Ποια βασικά στοιχεία (απαραίτητα χαρακτηριστικά) πρέπει να περιλαμβάνει ένα

αφηγηματικό κείμενο ώστε να είναι ολοκληρωμένο; Ανάφερέ τα με τη σειρά που θα
τα έγραφες σε μια έκθεσή σου (και σύμφωνα με το επαναληπτικό που σου έδωσα)
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
Όνομα:________
Ημ/νία:________
Κριτήριο αξιολόγησης 7ης ενότητας
1. Ακούω και γράφω:

__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
____________________________________________________________
2. Συμπληρώνω τα κενά με τη μετοχή του παθητικού Παρακειμένου:

o Ο σκύλος παρακολουθούσε ………………………….. (σαστίζω) τη φωτιά να ζώνει το
σπίτι.
o Το τηλέφωνό του είναι ……………………….. (γράφω) στο σημειωματάριό του.
o Τα καλώδια ήταν ……………………………… (μπερδεύω) μεταξύ τους και δυσκολεύτηκε
να βρει το σωστό.
o Οι εργαστηριακές έρευνες έδειξαν πως τα νερά του ποταμού είναι
……………………….. (μολύνω).
o Το …………………………. (επιβαρύνω) ιατρικό ιστορικό επιδείνωσε την κατάσταση της
υγείας του.
o Μέσα στο παλιό σεντούκι βρήκε το χάρτη ενός …………………… (κρύβω) θησαυρού.
o Ο γιατρός περιποιήθηκε το ………………………(χτυπώ) χέρι του.
3. Μετατρέπω τις ονοματικές φράσεις σε ρηματικές και το

αντίστροφο:
 Εντοπισμός ακυβέρνητου πλοίου.
 ……………………………………………………………………………………………………..
 Εξαγγελία νέων μέτρων για τους πολύτεκνους.
Τόνια Σκουλά 1
 ………………………………………………………………………………………………………
 Μείωση στις τιμές των οπωροκηπευτικών.
 …………………………………………………………………………………………………
 Συμφωνήθηκε νέα επέκταση των γραμμών του ΜΕΤΡΟ προς τα δυτικά
προάστια.
 …………………………………………………………………………………………………………………….
 Οι συνδικαλιστές δυσαρεστήθηκαν από τις αποφάσεις του υπουργού.
 ……………………………………………………………………………………………………………………..
4. Συμπληρώνω τις καταλήξεις των επιθέτων:

 Δυστυχώς, αυτή τη φορά δε φάνηκαν συνεπ……… στις υποχρεώσεις τους.
 Είσαι αφελ……. αν πιστεύεις αυτές τις αστείες δικαιολογίες.
 Ο Μηνάς είναι επιμελ…… μαθητής. Τον τελευταίο καιρό παρουσιάζει εμφαν….
πρόοδο.
 Για ένα σωστό ξεκίνημα είναι απαραίτητο ένα πλήρ….. πρωινό.
 Η Τροχαία διεξάγει έρευνες για να διευκρινιστούν τα ακριβ…. αίτια του
δυστυχήματος.
 Ο δυστυχ….! Δέχτηκε τις συνέπειες της ατυχ…… συνάντησής του με το
χειρότερο εχθρό του.
5. Μετατρέπω τις παρακάτω προτάσεις από απλές σε επαυξημένες και το

αντίστροφο:
♦ Το σπίτι είναι όμορφο.
♦ ………………………………………………………………………………………
♦ Το πλοίο προσάραξε.
♦ ……………………………………………………………………………………………………..
♦ Η Αμαλία είναι επιμελής.
♦ ………………………………………………………………………………………………………
….
♦ Ο έμπειρος γιατρός ανήσυχος εξέτασε προσεχτικά τον
καταπονημένο ασθενή.
♦ ………………………………………………………………………………………………………
….
♦ Οι μαθητές της έκτης τάξης παίζουν στο προαύλιο του σχολείου.
♦ …………………………………………………………………………………………………………
6. Ξαναγράφω το παρακάτω κείμενο χρησιμοποιώντας, όπου είναι δυνατό,

ιστορικό ενεστώτα:
Έφτασε στην Κρήτη. Πήγε στη Γόρτυνα, ρώτησε, αλλά μάταια. Είδε το πλατάνι
και κάθησε να ξαποστάσει στη σκιά του. Το πλατάνι όμως έγειρε και έμοιαζε με άγριο
θηρίο. Τα κλαδιά του τον έδιωχναν. Κακό σημάδι! Φοβήθηκε ο Κάδμος. Έφυγε, πήρε τα
μάτια του και πήγε στη Θήβα. Εκεί έγινε βασιλιάς και δεν ξαναγύρισε στη Φοινίκη.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
7. Ο Κυριάκος είναι 12 ετών. Πηγαίνει στην έκτη τάξη. Φέτος άλλαξε σχολείο.
Οι γονείς του μετακόμισαν από την Αθήνα σε ένα μικρό χωριό της Κρήτης. Ποιες
νομίζεις ότι θα είναι οι αλλαγές στη ζωή του; Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και τα
μειονεκτήματα του να ζει κανείς στην επαρχία;
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤ’ ΤΑΞΗΣ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΕΝΟΤΗΤΑ 7
Όνομα / Επώνυμο:_____________________________________Ημερομηνία:_______
1. Να ξαναγράψεις τις παρακάτω προτάσεις μετατρέποντας τις υπογραμμισμένες φράσεις από

ονοματικές σε ρηματικές και το αντίστροφο, κάνοντας και τις απαραίτητες αλλαγές.
 Δήλωσε πως θα παραιτηθεί απ’ τη δουλειά του

_____________________________________________________________________
 Δεν είναι δυνατή η πρόβλεψη του καιρού
_____________________________________________________________________
 Είναι υποχρέωση όλων μας να προστατεύουμε τα δάση
_____________________________________________________________________
 Η νοσοκόμα ανέλαβε την περιποίηση του αρρώστου.
_____________________________________________________________________
 Οι κάτοικοι αποφάσισαν να κατασκευάσουν μια γέφυρα που θα συνδέει τα δυο χωριά.
_____________________________________________________________________
2. Να συμπληρώσεις τα κενά των παρακάτω φράσεων με το επίθετο της παρένθεσης στο

σωστό τύπο:
 Η κίνηση του _______________ αεροδρομίου είναι μεγάλη.(διεθνής)

 Η τεχνολογία πραγματοποίησε ______________ πρόοδο (αλματώδης)
 Τον _____________ μήνα θα γίνει στην Αθήνα ιατρικό συνέδριο. (προσεχής)
 Ο Γιώργος και εγώ είμαστε μακρινοί _______________ (συγγενής)
 Τα ____________________ φίδια είναι επικίνδυνα (δηλητηριώδης)
 Πριν αρχίσουν το κάπνισμα ήταν ______________ (υγιής). Δυστυχώς , όπως συμβαίνει
με τους _________________ (μανιώδης) καπνιστές τώρα είναι και οι δυο
________________ (καρδιοπαθής).
 Μη με κοιτάζεις με βλέμμα ____________(απλανής)
3. Να αφαιρέσεις κάποιες λέξεις από τις παρακάτω προτάσεις, ώστε να μετατραπούν από
επαυξημένες σε απλές.
Ο δυνατός άνεμος έσκισε τη γαλανόλευκη σημαία

____________________________________________________________
Η Μαρία, η φίλη μου, χτύπησε με το αυτοκίνητο
____________________________________________________________
Ο καθηγητής των μαθηματικών εξετάζει την Αλέκα μισή ώρα.
____________________________________________________________
Ο καθαρός αέρας του δάσους είναι πάντα αναζωογονητικός
____________________________________________________________
4. Να προσθέσεις κάποιες λέξεις στις παρακάτω προτάσεις, ώστε να μετατραπούν από
απλές σε επαυξημένες
Το άγαλμα κατασκευάστηκε
_________________________________________________________
Η ζωή είναι δύσκολη
_________________________________________________________
Η μητέρα έφτιαξε μια τούρτα
_________________________________________________________
Στα παιδιά αρέσουν οι πατάτες
_________________________________________________________
5. Να σχηματίσεις τις μετοχές Παθητικού Παρακειμένου των παρακάτω ρημάτων:
Υψώνω _______________________ μαθαίνω ____________________

Ζεσταίνω _______________________ ζαλίζω ____________________
Πρήζω _______________________ ανάβω _____________________
Δακρύζω _______________________ δανείζω _____________________
Αθροίζω _______________________ βάφω _____________________
Λύνω _______________________ αποθαρρύνω _____________________
Επιβαρύνω _______________________ αδικώ _____________________
Τραγουδώ _______________________ γράφω _____________________
Διψώ _______________________ καλύπτω _____________________
6. Συμπληρώνω τις μετοχές με τα γράμματα που λείπουν
Γκρεμ__σμένος, κυνηγ__μένος, κατεψ__γμένος, ωφελ__μένος, γυαλ__σμένος, αποκλ__σμένος,

κατοχυρ__μένος, απλ__μένος, προσγει__μένος
7. Να συμπληρώσεις τα κενά του παρακάτω κειμένου βάζοντας τα ρήματα των

παρενθέσεων στον κατάλληλο τύπο του αορίστου:
Υπό τον Περικλή η Αθήνα βρέθηκε στο απόγειο της δύναμής της. Πολιτιστικά
________________(γίνομαι) το κέντρο της Ελλάδας , καθώς ο Περικλής
_____________________(συγκεντρώνω) γύρω του τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες της τέχνης
και του πνεύματος της εποχής του. Το αθηναϊκό μεγαλείο __________________(βασίζομαι)
στην καταπίεση των συμμάχων και στην απόσταση από αυτούς υπέρογκων φόρων. Όταν το ταμείο
της Δηλιακής Συμμαχίας __________________(μεταφέρομαι) από τη Δήλο στην Αθήνα, τα
χρήματα __________________(απορροφώμαι) από το οικοδομικό πρόγραμμα του Περικλή, που
_________________(μετατρέπω) την πόλη σε πραγματικό στολίδι , αλλά
_______________(προκαλώ) το φθόνο των υπόλοιπων Ελλήνων και
_____________________(εξοργίζω) τη Δηλιακή Συμμαχία. Έτσι
_________________(δημιουργώ) ένταση στις σχέσεις των Αθηναίων με τους συμμάχους τους,
που ________________(συνεχίζω) καθ’ όλη τη διάρκεια του αιώνα και
_____________(οδηγώ) την πόλη σε πόλεμο.
7ο ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΓΛΩΣΣΑΣ
Ονοματεπώνυμο:………………………………………..……..79ο Δημ.Σχ.Θεσ/νίκης
Τάξη : ΣΤ2 2- 3 -07
Α. ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ («Ο μικρός Νικόλας…έχει προβλήματα» του Ρενέ Γκοσινί - Ζαν Ζακ
Σανπέ )
1. Για πιο λόγο η δασκάλα του μικρού Νικόλα ανέβαλε το μάθημα της Γραμματικής για να κάνει
κυκλοφοριακή αγωγή;
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………...
2. Τι είναι ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας; Είναι απαραίτητο να τον γνωρίζει κανείς; Γιατί;
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
3. Σε μια παράγραφο αναφέρονται κανόνες οδικής κυκλοφορίας. Να τους γράψεις με τη σειρά, βάζοντας τα
ρήματα στο α΄ πληθυντικό πρόσωπο:
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………….
Β. ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ
1. Να σημειώσετε στο κοντάκι που δηλώνει τι φανερώνουν οι υπογραμμισμένοι προσδιορισμοί στις παρακάτω
προτάσεις:.
προτάσεις Χρονικοί προσδιορισμοί Τοπικοί προσδιορισμοί

1 Έχω να τον δω πολύ καιρό.
2 Ταξιδεύει χειμώνα καλοκαίρι
3 Τριγυρνούσε άσκοπα στο δρόμο.
4 Πηγαίνοντας σπίτι μου τον συνάντησα.
5 Τις προάλλες συνάντησα τον Κώστα
6 Κοίταξε ψηλά τον ουρανό
7 Πήγαινε όπου θέλεις.
8 Θα του το πω μόλις επιστρέψει
9 Δεν πέρασε καθόλου από το γραφείο
10 Τον περίμενε από το απόγευμα.
Μηνάς Θεόδωρος
2.Να ξαναγράψετε τις παρακάτω προτάσεις αντικαθιστώντας τις υπογραμμισμένες λέξεις με ένα συνώνυμο και
ένα ανώνυμο (αντίθετο) τους.
 Ήταν ευχαριστημένος με τις επιτυχείς προσπάθειες μας.

• .................................................................................................................................... (συνώνυμο)
• .................................................................................................................................... (αντώνυμο)
 Επαίνεσε τη συμπεριφορά μας.
• .................................................................................................................................... (συνώνυμο)
• .................................................................................................................................... (αντώνυμο)
 Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο με βαριά τραύματα.
• .................................................................................................................................... (συνώνυμο)
• .................................................................................................................................... (αντώνυμο)
 Το δυσάρεστο περιστατικό τους λύπησε όλους.
• .................................................................................................................................... (συνώνυμο)
•.................................................................................................................................... (αντώνυμο)
3. Να υπογραμμίσει τις αντωνυμίες που υπάρχουν στις παρακάτω προτάσεις και να αναγνωρίσει το είδος τους:
α) Αυτά τα μεγέθη δε συγκρίνονται. (……………………..)
β) Πρέπει να υπερασπίζει τα δικαιώματα σου. (…………………………..)
γ) Ό,τι κι αν λέω, εσύ συνέχεια διαφωνείς. (………………………… , …………………………)
δ) Η ήττα του κόμματός του στις εκλογές τον στενοχώρησε πολύ. (……………………… , …………………….)
ε) Είναι υπερβολή να ξοδεύει κανείς τόσα χρήματα. (………………………, …………………………..)
στ) Μου διηγιόταν ένα αλλόκοτο όνειρο που είδε. […………………………., …………………………..)
ζ) Δεν υπάρχει καμιά πιθανότητα να γίνει κάτι τέτοιο. (……………………..,………………………….)
4. Να συμπληρώσεις σε καθένα από τα παρακάτω κελιά για: Υποκείμενο Υ, ρήμα Ρ, αντικείμενο Α,
κατηγορούμενο Κ, άμεσο αντικείμενο ΑΑ , έμμεσο
αντικείμενο ΕΕ:
 Εκείνος φωνάζει
 Καθένας κάνει τη δουλειά του.
 Ο Αλέξανδρος ονομάστηκε μέγας.
 Η Έλη αγόρασε καινούριο φόρεμα.
 Η φίλή μου μου είπε τη λύση του προβλήματος
 Ο Βασίλης δεν έγινε υπολοχαγός.
 Ο καιρός χάλασε.
 Ο καιρός είναι αίθριος.
5. Να συμπληρώσει τα κενά των παρακάτω προτάσεων βάζοντας τους λόγιους αορίστους που βρίσκονται
στην παρένθεση: (συντρίβομαι, συμβαίνει, προσάγομαι, επιτίθεμαι, καθίσταμαι, στέλνομαι, παρεμβαίνω)
 Τι…………………………. και άλλαξες γνώμη τόσο γρήγορα;

 Ένας άγνωστος άντρας ...................................... στον Αντώνη και ήταν έτοιμοι να πιαστούν στα χέρια.
Ευτυχώς ............................................................. οι ψυχραιμότεροι και η παρεξήγηση λύθηκε.
 Το αεροπλάνο ........................... πέφτοντας στην πλαγιά του βουνού.
 Δεν ....................................... δυνατό να προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις.
 Οι συλληφθέντες ................................. στον εισαγγελέα και στη συνέχεια οδηγήθηκαν στην ασφάλεια.
 Όταν στέλνουμε γραπτό μήνυμα μέσω του κινητού τηλεφώνου, εμφανίζεται στην οθόνη η ένδειξη
«μήνυμα............................................ » .
Ο μικρός Νικόλας... έχει προβλήματα
Μερικές φορές, καθώς πηγαίνουμε στο σχολείο, συναντιόμαστε στο δρόμο με πολλούς φίλους και
σπάμε πολλή πλάκα. Χαζεύουμε τις βιτρίνες, βάζουμε τρικλοποδιές ο ένας στον άλλο ή ρίχνουμε τις
τσάντες των άλλων κάτω. Κάποια στιγμή, όμως, καταλαβαίνουμε πως έχει περάσει η ώρα και τρέχουμε σαν
τρελοί, για να 'μαστε στην ώρα μας στο σχολείο. Έτσι έγινε και σήμερα το απόγευμα με τον Αλσέστ, τον Εντ,
το Ρούφους και τον Κλότερ, που μένουν στη γειτονιά μου.
Τρέχαμε σαν παλαβοί διασχίζοντας το δρόμο, για να προλάβουμε να μπούμε στο σχολείο (το
κουδούνι είχε χτυπήσει ήδη), όταν ο Εντ έβαλε μια τρικλοποδιά στο Ρούφους, που ξαπλώθηκε φαρδύς
πλατύς στη μέση του δρόμου. Σηκώθηκε πολύ γρήγορα, κοίταξε τον Εντ και του είπε:
- Αν είσαι άντρας, ρε, έλα κατά δω!
Δεν πρόλαβαν βέβαια να τσακωθούν, γιατί ο τροχονόμος, που είναι έξω από το σχολείο για να ρυθμίζει
την κυκλοφορία, ήταν πολύ θυμωμένος. Μας φώναξε όλους κοντά του και μας είπε:
- Πώς περνάτε έτσι το δρόμο; Δε σας μαθαίνουν τίποτα πια σ' αυτό το σχολείο; Κινδυνεύετε ανά πάσα
στιγμή να σας πατήσει κάποιο αυτοκίνητο, κάνοντας αυτές τις ανοησίες στη μέση του δρόμου! Εμπρός,
πηγαίνετε αμέσως στο σχολείο σας, έχετε αργήσει. Και μη σας ξαναδώ να περνάτε έτσι το δρόμο!
Μπήκαμε όλοι στο σχολείο κι ο τροχονόμος άφησε τα αυτοκίνητα που περίμεναν υπομονετικά να
φύγουν.
Μετά το διάλειμμα για την τελευταία ώρα του μαθήματος, η δασκάλα μας είπε:
- Παιδιά, δε θα κάνουμε Γραμματική, όπως λέει το πρόγραμμα, γιατί συνέβη κάτι πολύ σοβαρό. Ο
τροχονόμος, αυτός που είναι υπεύθυνος για την κυκλοφορία έξω από το σχολείο μας, μόλις ήρθε κι έκανε
παράπονα στον κύριο Διευθυντή και στους άλλους δασκάλους. Είπε πως διασχίζατε το δρόμο σαν άγρια
θηρία, τρέχοντας και κάνοντας παλαβομάρες, βάζοντας έτσι σε κίνδυνο τη ζωή σας. Πρέπει να σας πω
πως κι εγώ η ίδια σας έχω δει πολλές φορές να τρέχετε σαν τρελοί στο δρόμο. Έτσι, λοιπόν, για το καλό σας,
ο κύριο Διευθυντής μου ζήτησε να σας κάνω ένα μάθημα κυκλοφοριακής αγωγής. Μπορεί κάποιος από
σας να μου πει τι σημαίνει Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας;
Ο Ανιάν, ο Μεξάν, ο Ιωακείμ» εγώ κι ο Ρούφους σηκώσαμε το χέρι.
- Για λέγε, Μεξάν, είπε η δασκάλα.
- Ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας, είπε ο Μεξάν, είναι ένα μικρό βιβλίο που μοιράζουν στις σχολές
οδήγησης και πρέπει να το μάθει κανείς απέξω, για να πάρει άδεια οδήγησης.
- Ουφ, αναστέναξε η δασκάλα. Όχι, Μεξάν, δεν είναι ακριβώς αυτό. Λοιπόν, ο Κώδικας Οδικής
Κυκλοφορίας είναι το σύνολο των κανόνων που ρυθμίζουν τη συμπεριφορά για την ασφάλεια όσων
βρίσκονται στο δρόμο Όχι μόνο των οδηγών, αλλά και των πεζών. Για να γίνεις ένας καλός οδηγός, πρέπει
πρώτα να γίνεις και σωστός πεζός. Κι αν δεν κάνω λάθος, φαντάζομαι ότι όλοι σας θα θέλετε να γίνετε
καλοί οδηγοί, έτσι δεν είναι; Λοιπόν, για να δούμε...
Η δασκάλα πήγε στον πίνακα κι έκανε ένα σχέδιο με τέσσερις γραμμές που διασταυρώνονταν.
- Αυτό είναι ένα σταυροδρόμι, μας εξήγησε η δασκάλα. Για να το διασχίσετε, πρέπει να περάσετε από τις
διαβάσεις των πεζών, εδώ... εδώ... εδώ... κι εδώ. Αν υπάρχει τροχονόμος εκεί, οφείλετε να περιμένετε να σας
κάνει σήμα να περάσετε. Αν υπάρχουν φανάρια, τότε πρέπει να κοιτάξετε και να περάσετε τη διάβαση όταν
ανάψει το πράσινο για σας. Σε όλες τις περιπτώσεις, οφείλετε να κοιτάτε δεξιά κι αριστερά, προτού να
διασχίσετε ένα δρόμο και, κυρίως, να μην τρέχετε ποτέ, μα ποτέ. [...]
Ρενέ Γκοσινί - Ζαν Ζακ Σανπέ,
(Σύγχρονοι Ορίζοντες)
5η ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
ΟΝΟΜΑ: ................................................................. ΤΑΞΗ: ........ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: .............
ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ: ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ: ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ: ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

6 16 18
ΣΥΝΟΛΟ: ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΓΟΝΕΑ: ...........................................
40 7η Ενότητα: Η ζωή έξω από την πόλη
1. Ακούω και γράφω.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
2. Να μετατρέψετε τις ρηματικές φράσεις σε ονοματικές. (1,5 μονάδα)
 Εντοπίστηκε μεγάλη κηλίδα πετρελαίου στο Αιγαίο.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 Αυξήθηκαν οι τιμές των τροφίμων.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 Ανακαλύφτηκε αρχαίος τάφος στην Κόρινθο.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
3. Να μετατρέψετε τις ονοματικές φράσεις σε ρηματικές. (1,5 μονάδα)
 Διακοπή του ηλεκτρικού ρεύματος στη Λάρνακα.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 Επίσκεψη των γιατρών του κόσμου στην Παλαιστίνη.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 Προσγείωση του αεροπλάνου στο αεροδρόμιο Λάρνακας.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
https://www.themata4all
4. Να υπογραμμίσεις τις παθητικές μετοχές στο πιο κάτω κείμενο. (2 μονάδες)
Ο κόσμος ήταν συγκεντρωμένος στην πλατεία του χωριού. Ακόμα και από τα πιο
απομακρυσμένα σπίτια του χωριού είχαν έρθει ντυμένοι με τα καλά τους οι χωρικοί. Τα
πρόσωπα φαίνονταν πρόσχαρα, σχεδόν ευτυχισμένα. Τα βλέμματα όλα ήταν στραμμένα
στο Δημαρχείο. Σε λίγο, στο άνοιγμα της πόρτας φάνηκε το τιμώμενο πρόσωπο, ένας
φημισμένος επιστήμονας, προσκεκλημένος του χωριού.
5. Να σχηματίσετε τις μετοχές των πιο κάτω ρημάτων. (1,5 μονάδα)
 Κερδίζω: --------------------------------------  Απλώνω: -------------------------------------

 Γράφω: ----------------------------------------  Εγκαταλείπω: --------------------------------
 Ανθίζω: ----------------------------------------  Ανάβω: ----------------------------------------
6. Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τον κατάλληλο τύπο

των επιθέτων που βρίσκονται στις παρενθέσεις. (1 μονάδα)
 Οι --------------------- (διεθνής) ποδοσφαιριστές είχαν συνάντηση με τον προπονητή τους.

 Το --------------------- (ατυχής) περιστατικό συνέβη τα ξημερώματα.
 Τα -------------------------- (διεθνής) πρακτορεία μετέδωσαν τη σχετική είδηση.
 Οι -------------------------- (συνεχής) έρευνες απέδωσαν καρπούς.
7. Να βάλετε Μ δίπλα από τις μεταφορικές και Κ δίπλα κυριολεκτικές προτάσεις.

---- Κόβει το ψωμί σε φέτες. ---- Με πήρε απ΄το λαιμό. (2 μονάδες)
---- Κόβει το μυαλό του. ---- Πήρε το βιβλίο από το τραπέζι.

---- Ο καιρός σήμερα είναι ψυχρός. ---- Ο γεωργός όργωσε το χωράφι.
---- Αυτός ο άνθρωπος είναι ψυχρός. ---- Όργωσε τον κόσμο μέχρι να τον βρει.
8. Να μετατρέψετε τις πιο κάτω προτάσεις από απλές σε επαυξημένες. (1,5 μονάδα)
 Η φωτιά κατέστρεψε το δάσος.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 Δεν ήρθαν τουρίστες.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
9. Να μετατρέψετε τις πιο κάτω προτάσεις από επαυξημένες σε απλές. (1,5 μονάδα)
 Το πλοίο, λόγω των ισχυρών ανέμων, είχε καθυστέρηση τριών ωρών μέχρι να φτάσει
στο λιμάνι της Λεμεσού.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 Τα ξημερώματα οι ψαράδες μάζεψαν τα δίχτυά τους και τα έριξαν στις βάρκες τους
λόγω της θαλασσοταραχής και των ισχυρών ανέμων που έπνεαν στην περιοχή.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
10. Να συμπληρώσετε τα γράμματα που λείπουν από τα παρακάτω ρήματα:

 Μας συνάντ__σε στην πλατεία του χωριού, αλλά δε μας χαιρέτ__σε, ίσως γιατί δε μας
γνώρ__σε, ίσως να μη μας αντιλήφθ__κε, ποιος ξέρει. (1,5 μονάδα)
 Η αμυγδαλιά άνθ__σε πολύ νωρίς. Νομ__ζω ότι ο αέρας θα σκορπ__σει τα άνθη της.
 Τον χτύπ__σαν πολλές συμφορές, αλλά δε λύγ__σε ούτε αδίκ__σε κανένα.
11. Να μεταφέρετε το πιο κάτω κείμενο στον Ενεστώτα, ώστε να του δώσετε
ζωντάνια. (2 μονάδες)
Οι αγρότες ξυπνούσαν άγρια χαράματα και ετοίμαζαν τα ζώα για το όργωμα της γης.
Έφτιαχναν με τα χέρια τους δεμάτια και κλάδευαν τα δέντρα με το πριόνι. Έσκαβαν με τις
τσάπες το χωράφι και σχημάτιζαν αυλάκια για να περάσει το νερό. Μάζευαν τη σοδειά
τους και την πουλούσαν στην πόλη, μεταφέροντάς την με το άλογο.
Οι αγρότες ______________ άγρια χαράματα και ______________ τα ζώα για το όργωμα
της γης. ______________ με τα χέρια τους δεμάτια και ______________ τα δέντρα με το
πριόνι. ______________ με τις τσάπες το χωράφι και ______________ αυλάκια για να
περάσει το νερό. ______________ τη σοδειά τους, και την ______________ στην πόλη,
μεταφέροντάς την με το άλογο.
Επαναληπτικό μάθημα Ελληνικών
Ενότητα: Η ζωή έξω από την πόλη
Όνομα:______________________
Ημερομηνία:__/__/__
1. Έχετε μια σειρά από ειδήσεις και θέλετε να δώσετε τους τίτλους,
χρησιμοποιώντας μια ονοματική φράση. Μετατρέψτε όπως στο
παράδειγμα δίνοντας μόνο τις πιο σημαντικές πληροφορίες
 Διακόπηκε αργά χθες το απόγευμα η ακτοπλοϊκή συγκοινωνία Κέρκυρας-

Ηγουμενίτσας λόγω των θυελλωδών ανέμων έντασης 8 μποφόρ που επικρατούσαν
στην περιοχή
Διακοπή της ακτοπλοϊκής συγκοινωνίας Κέρκυρας-Ηγουμενίτσας λόγω θυελλωδών
ανέμων
 Εγκαινιάζεται αύριο ο νέος επαρχιακός δρόμος, που θα συνδέει την πρωτεύουσα

του νομού με τα ορεινά χωριά και θα ικανοποιήσει ένα μακροχρόνιο αίτημα των
κατοίκων της περιοχής
_____________________________________________________________________
 Θρυμματίστηκε μεγάλος καθρέφτης στο σαλόνι του σπιτιού της ενώ έπαιζε και
τραυμάτισε σοβαρά κοριτσάκι 7 ετών από την Ορμήδεια
_____________________________________________________________________
 Αρχίζουν αύριο ύστερα από παρέμβαση του ΟΗΕ οι συνομιλίες Αμερικανών-

Ιρακινών στην Νέα Υόρκη για να εκτονωθεί η κρίση στη Μέση Ανατολή
_____________________________________________________________________
2. Συμπλήρωσε τον πίνακα με τον τύπο της μετοχής του παθητικού

παρακειμένου
Ρήμα Μετοχή
Κερδίζω
Κάνω
Ρίχνω
Προσκαλώ
Πήζω
Απλώνω
πλημμυρίζω
χαρίζω
Πίνω
Βεβαιώνω
Καταλαμβάνω
Αγανακτώ
Όνομα:______________________
3. Να κλίνεις τα επίθετο διεθνής και στα τρία γένη αφού φτιάξεις έναν
πίνακα
4. Να μετατρέψεις τις προτάσεις που ακολουθούν από απλές σε

επαυξημένες
Απλές Επαυξημένες
Ο μαθητής διαβάζει
Το πλοίο αναχώρησε
Οι πυροσβέστες έσβησαν τη φωτιά
Το χωριό είναι παραθαλάσσιο
Όνομα:______________________
5. Περιγράψτε το έθιμο της «Λαμπρατζιάς».Οι πίνακες θα σας βοηθήσουν
_____________________________________________________________________
 Που γίνεται
Πότε γίνεται
 _____________________________________________________________________
 Ποιοι συμμετέχουν
_____________________________________________________________________
 Από πότε γίνεται
Γιατί γίνεται
 _____________________________________________________________________
 Πώς γίνεται
_____________________________________________________________________
 Σκέψεις και συναισθήματα
Αντιδράσεις όσων συμμετέχουν
 _____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Βεβαιωθείτε ότι η εργασία σας
_____________________________________________________________________
περιλαμβάνει:
_____________________________________________________________________
 Μεταφορικές φράσεις
 Πολλά επίθετα
_____________________________________________________________________
 Πολλά ρήματα σε σωστό χρόνο
_____________________________________________________________________
 Σωστά σημεία στίξης
_____________________________________________________________________
6. Εξηγείστε με συντομία την παρακάτω

μεταφορική φράση
Δε χωράνε δύο καρπούζια στην ίδια μασχάλη
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
Τάξη ΣΤ’
ΟΝΟΜΑ: ______________________________________________________
ΓΛΩΣΣΑ -ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ( ενότητες 7 - 9)
1. Να μεταφέρετε τα παρακάτω ρήματα στον ενεργητικό Αόριστο:

βάζω ............................................ βρίσκω ............................................
βλέπω ............................................ τρώω ............................................
γδέρνω ............................................ σπέρνω ............................................
πηγαίνω ............................................ λέω ............................................
2. Να κλίνετε τα παρακάτω:
Ονομαστική ο διαρκής αγώνας η συνεχής βροχή
Γενική
Αιτιατική
ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ονομαστική
Γενική
Αιτιατική
3. α) Να γράψετε στο β΄ ενικό και β΄ πληθυντικό πρόσωπο της Προστακτικής του Αορίστου
(στην φωνή που βρίσκονται), τα παρακάτω ρήματα.
β) Να φτιάξετε μία πρόταση με κάθε ρήμα, χρησιμοποιώντας έναν από τους τύπους της
Προστακτικής που φτιάξατε (όποιον θέλετε).
χρησιμοποιώ:
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
ποτίζω:
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
4. (Τελικές ή βουλητικές;)
Σημειώστε Τ για τις τελικές και Β για τις βουλητικές προτάσεις.
α. Δεν επιτρέπεται να τρέχετε εδώ.
β. Πότε θα βρεθούμε, να σου πω τι έγινε χτες;
γ. Πρέπει να ντυθείς ζεστά, επειδή κάνει κρύο.
http//12dim-athin.att.sch.gr
5. Σχηματίστε τις μετοχές του παθητικού παρακειμένου των παρακάτω ρημάτων.
κλαίω .................................................................................................
τοποθετώ ...............................................................................................
γράφω .....................................................................................................
αγαπώ ....................................................................................................
καλύπτω .................................................................................................
6. Σχηματίστε τον αόριστο των παρακάτω ρημάτων (στην φωνή που βρίσκονται),
στο α΄ ενικό της οριστικής και στο β΄ πληθυντικό της προστακτικής.
Α Ο Ρ Ι Σ Τ Ο Σ
ΡΗΜΑΤΑ οριστική προστακτική
(α΄ πρόσωπο ενικού) (β΄ πρόσωπο πληθυντικού)
παρακολουθώ
αναζητώ
υπολογίζω
ακουμπώ
7. Να μετατρέψετε τις ονοματικές φράσεις σε ρηματικές, και αντίστροφα.

(Αλλάξτε την σειρά των λέξεων, όπου είναι αναγκαίο.)
α. Αποκλεισμός χωριών χτες, από τα χιόνια.

.........................................................................................................................................
β. Καταστράφηκαν πολλές καλλιέργειες, από την ίδια αιτία.
.........................................................................................................................................
γ. Υπολογισμός των καταστροφών σε χιλιάδες ευρώ.
.........................................................................................................................................
δ. Υποβάλλονται από αύριο αιτήσεις για αποζημιώσεις.
.........................................................................................................................................
8. Μεγαλώστε τις παρακάτω απλές προτάσεις, ώστε να γίνουν επαυξημένες.
α. Τα παιδιά παίζουν.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
β. Το βιβλίο βρίσκεται στην βιβλιοθήκη.

................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
ΟΝΟΜΑ: …………………………………………………………………………………………… 6/2/2013
ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ
1. Γράφω τις μετοχές του παθητικού παρακειμένου.

γράφω ………………………..………… μαζεύω
………………………………..…………
σκύβω ……………………….………… χάνω
…………………………………..…………
καίω …………………………………… βάφω
………………………………..……………
κλέβω …………………….…………… αργοπορώ
………………………..………………
ράβω …………………………………… νοθεύω
……………………………………………
αλείφω ………………………………… τρίβω
………………………………..……………
ντύνω ………………………..………… στρίβω
……………………………………………
ξηλώνω ………………………………… θλίβομαι
………………………………..…………
βάφομαι.......................................................................................
εκλέγομαι...................................................................................
μουντζουρώνομαι....................................................................
πρήζομαι.....................................................................................
οργίζομαι....................................................................................
ενημερώνομαι...........................................................................
μορφώνομαι................................................................................
2. Από ποια ρήματα παθητικής φωνής βγήκαν οι παρακάτω μετοχές;

θρεμμένος..................................................
αθροισμένος..............................................
καλυμμένος...............................................
γραμμένος..................................................
θιγμένος.....................................................
ζυμωμένος.................................................
ΟΝΟΜΑ: …………………………………………….
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:……………………………………………

προτάσεις; Επίσης κάνε συντακτική ανάλυση (ρήμα, υποκείμενο, άμεσο ή έμμεσο
αντικείμενο ή κατηγορούμενο, προσδιορισμοί) στην καθεμιά πρόταση.
• Η τούρτα, τα τυροπιτάκια και το κέικ είναι χειροποίητα και υπέροχα στη γεύση.
Είναι …………………….. . Ανάλυση: ………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
• Ο δυνατός άνεμος γκρέμισε την ξύλινη αποθήκη.
Είναι …………………….. . Ανάλυση: ………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
• Ο καθηγητής των Θρησκευτικών και η καθηγήτρια της Μουσικής έβαλαν τους πιο
χαμηλούς βαθμούς στους μαθητές.
Είναι …………………….. . Ανάλυση: ………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
• Ο ήλιος λάμπει.
Είναι …………………….. . Ανάλυση: ………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
2. Κυριολεξία ή Μεταφορά;

μας. […………………………….]
• Το δωμάτιο έλαμπε από φως. […………………………….]
[……………………………….]
• Η αρρώστια του πατέρα μας, μας τσάκισε οικονομικά.
[……………………………..]
3. Κλίνε ολόκληρες τις φράσεις: «ο υγιής οργανισμός», «η καρδιοπαθής γυναίκα»,
«το δηλητηριώδες φίδι»:
Ενικ………………………………….
Ονομ.
Γεν.
Πληθ…………………………………….
4. Μετάτρεψε τις ονοματικές φράσεις σε ρηματικές και το αντίστροφο (κάνοντας

όποιες αλλαγές θεωρείς απαραίτητες):
• Ανακοίνωση της σύνθεσης του νέου υπουργικού συμβουλίου.

…………………………………………………………………………………………..
• Ατύχημα με έναν νεαρό τραυματία στον επαρχιακό δρόμο Δράμας – Νευροκοπίου.
…………………………………………………………………………………………..
• Οι τιμές των μετοχών έπεσαν 6% στο Χρηματιστήριο Αθηνών.
…………………………………………………………………………………………..
• Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν έναν σπουδαίο τάφο της ελληνιστικής περιόδου στον
λόφο «Καστά» της Αμφίπολης.
……………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
5. Σχημάτισε τις ενεργητικές και τις παθητικές μετοχές των παρακάτω ρημάτων:
Ρήμα Ενεργητική μετοχή Παθητική μετοχή
Δακρύζω
Μιλώ
Τραγουδώ
Καρφώνω
Βάφω
Ανάβω
Καλύπτω
Δημιουργώ
-----------------------------------
ΟΝΟΜΑ: …………………………………………….
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ:……………………………………………

προτάσεις; Επίσης κάνε συντακτική ανάλυση (ρήμα, υποκείμενο, άμεσο ή έμμεσο
αντικείμενο ή κατηγορούμενο, προσδιορισμοί) στην καθεμιά πρόταση. [20]
• Η τούρτα, τα τυροπιτάκια και το κέικ είναι χειροποίητα και νόστιμα.
Είδος Πρότασης: ……………………………………

Συντακτική ανάλυση:
Ρήμα: ………………………………………………………………
Υποκείμενο/α: ………………………………………………………………
Αντικείμενο/α: ………………………………………………………………
Κατηγορούμενο/α: ……………………………………………………………
Προσδιορισμοί: ……………………………………………………………..
• Ο δυνατός άνεμος γκρέμισε την ξύλινη αποθήκη.

Ρήμα: ………………………………………………………………
Υποκείμενο/α: ………………………………………………………………
Αντικείμενο/α: ………………………………………………………………
Κατηγορούμενο/α: ……………………………………………………………
Προσδιορισμοί: ……………………………………………………………..
• Ο καθηγητής των Θρησκευτικών και η καθηγήτρια της Μουσικής έβαλαν τους πιο
χαμηλούς βαθμούς στους μαθητές.

Ρήμα: ………………………………………………………………
Υποκείμενο/α: ………………………………………………………………
Αντικείμενο/α: ………………………………………………………………
Κατηγορούμενο/α: ……………………………………………………………
Προσδιορισμοί: ……………………………………………………………..
• Ο ήλιος λάμπει.

Ρήμα: ………………………………………………………………
Υποκείμενο/α: ………………………………………………………………
Αντικείμενο/α: ………………………………………………………………
Κατηγορούμενο/α: ……………………………………………………………
Προσδιορισμοί: ……………………………………………………………..
2. Πότε έχουμε κυριολεξία σε μία πρόταση; Πότε έχουμε μεταφορά; Είναι

κυριολεκτικές ή μεταφορικές οι παρακάτω προτάσεις; [16]
Κυριολεξία έχουμε ………………………………………………………………………

Μεταφορά έχουμε ………………………………………………………………………..

μας. […………………………….]
• Το πρόσωπό του έλαμπε από φως. […………………………….]
[……………………………….]
• Η αρρώστια του πατέρα μας, μας τσάκισε οικονομικά.
[……………………………..]
3. Κλίνε ολόκληρες τις φράσεις: «ο υγιής οργανισμός», «η καρδιοπαθής γυναίκα»,

«το δηλητηριώδες φίδι»: [24]
Ενικ………………………………….
Ονομ.
Γεν.
Πληθ…………………………………….
4. Μετάτρεψε τις ονοματικές φράσεις σε ρηματικές και το αντίστροφο (κάνοντας
όποιες αλλαγές θεωρείς απαραίτητες): [10]
• Ανακοίνωση της σύνθεσης του νέου υπουργικού συμβουλίου.

…………………………………………………………………………………………..
• Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν έναν σπουδαίο τάφο της ελληνιστικής περιόδου στον
λόφο «Καστά» της Αμφίπολης.
……………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
5. Σχημάτισε τις ενεργητικές και τις παθητικές μετοχές των παρακάτω ρημάτων:
[10]
Ρήμα Ενεργητική μετοχή Παθητική μετοχή

Δακρύζω
Καρφώνω
Βάφω
Ανάβω
Καλύπτω
6. Έκθεση – έκφραση: Γράφω ένα σύντομο κείμενο (100-130 λέξεις) που να

αφηγείται «Ένα τροχαίο ατύχημα που συνέβη ξαφνικά μπρος στα μάτια μου»
[20]
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
………………………………….…………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
………………………………….…………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
----------------------------------
Δημοτικό Ονοματεπώνυμο:
Επαναληπτικό διαγώνισμα Γλώσσας.

1. Να συμπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων με το κατάλληλο επίθετο
από την παρένθεση στο σωστό τύπο. (δηλητηριώδης, διεθνής, διμερής, αλματώδης,
συγγενής, καρδιοπαθής, προσεχής, υγιής, απλανής, μανιώδης)
 Η κίνηση του διεθνούς αεροδρομίου είναι μεγάλη.

 Η τεχνολογία πραγματοποίησε πρόοδο.
 Τον μήνα θα γίνει στην Θράκη ιατρικό συνέδριο.
 Ο Στέφανος και εγώ είμαστε μακρινοί
 Τα φίδια είναι επικίνδυνα.
 Πριν αρχίσουν το κάπνισμα ήταν . Δυστυχώς, όπως συμβαίνει με
τους καπνιστές, τώρα είναι και οι δύο .
 Μη με κοιτάζεις με βλέμμα .
 Τα οφέλη της συμφωνίας είναι πολλά.
2. Να σημειώσεις δίπλα από κάθε φράση (Κ) για την κυριολεξία και (Μ) για την
μεταφορά.
 καυτό φαγητό ( Κ )
 κοφτερό μυαλό ( )
 το φως του ήλιου ( )
 σιδερένια θέληση ( )
 το φως της ψυχής ( )
 κοφτερό μαχαίρι ( )
 σιδερένια κάγκελα ( )
3. Να συμπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τη μετοχή παθητικού

παρακειμένου των ρημάτων που βρίσκονται σε παρένθεση.
 Ήταν τόσο ευτυχισμένη (ευτυχής), που άρχισε ν΄ αγκαλιάζει και να φυλάει όλον
τον κόσμο.
 Είσαι πολύ (γελώ) αν νομίζεις ότι θα καθίσω με
(σταυρώνω) τα χέρια.
 Επειδή ήταν πολύ (κουράζω), δεν μπόρεσε να έρθει μαζί μας.
 Το χωράφι ήταν καλά (σκάβω).
Ο ( βραβεύω) ηθοποιός λατρεύτηκε από το κοινό.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ 1
Δημοτικό Ονοματεπώνυμο:
4. Να αφαιρέσεις κάποιες λέξεις από τις παρακάτω προτάσεις, ώστε να μετατραπούν

από επαυξημένες σε απλές.
 Ο δυνατός άνεμος έσκισε τη γαλανόλευκη σημαία.

Ο άνεμος έσκισε τη σημαία
 Η Μαρία, η φίλη μου, χτύπησε με το αυτοκίνητο.
 Ο καθηγητής των μαθηματικών εξετάζει το Στέφανο μισή ώρα.
 Ο καθαρός αέρας του δάσους είναι πάντα αναζωογονητικός.
5i. Να μετατρέψεις το παρακάτω κείμενο στο παρελθόν.
Αύριο θα πάμε εκδρομή. Θα ξεκινήσουμε το πρωί και θα φτάσουμε νωρίς στο

βουνό. Όλη την ημέρα θα παίζουμε. Εγώ θα ψάξω για κρυψώνες. Το μεσημέρι θα
ψήσουμε μπριζόλες. Θα χωνέψουμε γρήγορα και θα γυρίσουμε πριν το σούρουπο.
ii) Να μετατρέψεις τώρα το παραπάνω κείμενο στην προστακτική.
6. Να αναγνωρίσεις ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι τελικές ή βουλητικές

(δηλαδή έχουν λειτουργία αντικειμένου).
 Πάρε μεγάλο κόσκινο να κοσκινίσεις το αλεύρι. ( τελική )

 Σας προτείνω να το σκεφτείτε καλύτερα. ( )
 Κάλεσε ένα ειδικό για να κουρδίσει το πιάνο. ( )
 Του έκανα σινιάλο να μην πλησιάσει. ( )
 Δεν πρόκειται να ξαναγίνει κάτι τέτοιο. ( )
 Ανυπομονώ να τον δω από κοντά. ( )
 Έστειλαν στρατό και στόλο να προστατέψουν την περιοχή. ( )
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ 2
Ενότητα 7
η ζωή έξω από την πόλη
σελ. Βοήθημα Γλώσσας Στ΄ Δημοτικού
297 Ενότητα 7 [Η ζωή έξω από την πόλη]
Πώς κλίνονται τα επίθετα σε -ης, -ης, -ες
Θεωρία:
Επίθετα είναι οι λέξεις που συνοδεύουν ένα ουσιαστικό και του
προσδίδουν μια ιδιότητα. Έχουν τρία γένη (αρσενικό, θηλυκό, ουδέ-
τερο) και δύο αριθμούς (ενικός, πληθυντικός).
Πώς κλίνονται τα επίθετα σε –ης, –ης, –ες:
ο αληθής, η αληθής, το αληθές
ο αληθής η αληθής το αληθές
του αληθούς της αληθούς του αληθούς
τον αληθή την αληθή το αληθές
(- αληθή) (- αληθή) (- αληθές)
ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΣΜΟΣ
οι αληθείς οι αληθείς τα αληθή
των αληθών των αληθών των αληθών
τους αληθείς τις αληθείς τα αληθή
(- αληθείς) (- αληθείς) (- αληθή)
* Το αρσενικό και το θηλυκό έχουν τις ίδιες καταλήξεις!

* Η κλητική δεν χρησιμοποιείται στα περισσότερα επίθετα σε –ης, –ης, –ες.
Έκδοση taexeiola Λυμπεροπούλου Βασιλική
Ασκήσεις:
1. Να κλίνετε τις φράσεις: ο αγενής άνθρωπος, η σαφής οδηγία, το αμμώδες έ-

δαφος.
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
2. Να συμπληρώσετε στις παρακάτω προτάσεις.

Τη Δευτέρα, θα πάμε στη συναυλία ενός ___________ (δημοφιλής) καλλιτέχνη.
Πωλούνται δύο ___________ (πολυτελής) διαμερίσματα.

Οι ___________ (συνεχής) πόλεμοι εξάντλησαν οικονομικά το κράτος.

Οι ορειβάτες βρήκαν ένα ___________(ασφαλής) καταφύγιο.
Στον ζωολογικό κήπο είδαμε μερικά ___________ (δηλητηριώδης) φίδια.
Ο κύριος Πέτρου κληρονόμησε την ___________ (επικερδής) επιχείρηση του πα-
τέρα του.
Ο καθηγητής επίπληξε τον ___________ (αγενής) μαθητή.
Τα αποτελέσματα των ___________ (διαρκής) ελέγχων ήταν θετικό.
Το σχολείο μας συμμετείχε στον καθαρισμό της ___________ (θαμνώδης) περιο-
χής του δήμου μας.
Η ποιότητα του ___________ (ακριβές) αντιγράφου πρέπει να είναι καλή.
Λόγω των ___________ (καταρρακτώδης) βροχών, πλημμύρισε η πόλη.
Ο διευθυντής έδωσε έπαινο στους ___________ (επιμελής) μαθητές.
Το κάπνισμα είναι μια ___________ (επιβλαβής) συνήθεια.
Αν ακολουθήσετε τις ___________ (σαφής) οδηγίες του καθηγητή σας, θα επιτύ-
χετε.
3. Να μεταφέρετε τις λέξεις στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού.

Ο ελώδης: ___________ του πετρώδους: ___________
Των αγενών (ουδέτερο) : ___________ Οι επικερδείς (θηλυκό) : __________
Το διμερές: ___________ τους ευγενείς: ___________
Τις διαρκείς: ___________ το προσεχές: ___________
Οι αμελείς (αρσενικό) : ___________ τα στοιχειώδη: ___________
Τα σαφή: ___________ Τον απλανή: ___________
Των επιβλαβών (αρσενικό) : _________ Η δασώδης: ___________
της διεθνούς: ___________ του μανιώδους: ___________
των δημοφιλών (θηλυκό) : ___________ την υγιή: ___________

Πώς χρησιμοποιούνται οι κλιτές μετοχές σε -μένος, -μένη, -

μένο
Θεωρία:
Οι μετοχές προέρχονται από ρήματα. Όταν οι μετοχές της παθητικής
φωνής χρησιμοποιούνται ως επίθετα, λέγονται επιθετικές.
* Πώς σχηματίζουμε την επιθετική μετοχή:

Οι παθητικές μετοχές τελειώνουν σε –μένος, –μένη, –μένο.
* ΠΡΟΣΟΧΗ! Όταν τελευταίο γράμμα του θέματος (πριν το -ω) είναι π, β, φ, πτ,
τότε βάζουμε δύο –μ.
λύνω – λυμένος
βάφω - βαμμένος (ΑΛΛΑ αγαπώ – αγαπημένος)

Ασκήσεις:
1. Να σχηματίσετε τις παθητικές μετοχές των παρακάτω ρημάτων.

νικώ: ___________
αθροίζω: ___________
θλίβω: ___________
νικώ: ___________
γράφω: ___________
τεντώνω: ___________
ράβω: ___________
καλύπτω: ___________
στολίζω: ___________
μαθαίνω: ___________
μολύνω: ___________
σκάβω: ___________
θάβω: ___________
πετυχαίνω: ___________
2. Να γράψετε τις παθητικές μετοχές που παράγονται από τα ρήματα στην πα-
ρένθεση στον κατάλληλο τύπο.
Οι εκδρομείς έφτασαν ___________ (διψώ) στον προορισμό τους.
Τα Χριστούγεννα οι δρόμοι είναι ___________ (στολίζω) με φώτα και μπάλες.
Μου έκανε εντύπωση ο ___________ (περιποιούμαι) κήπος.
Ήταν ___________ (ξαπλώνω) στον καναπέ, ___________ (σκεπάζω) με μια

λεπτή κουβέρτα.
Ο υπουργός μιλά στον ___________ (συγκεντρώνω) κόσμο της πλατείας.
Προσοχή! Το νερό είναι ___________ (μολύνω)!
Τα ___________ (εγκαταλείπω) σπίτια γκρεμίστηκαν από το σεισμό.

Πώς χρησιμοποιούμε τον Ενεστώτα και τον Αόριστο
Θεωρία:
Όπως είδαμε σε προηγούμενες ενότητες:
ΧΡΟΝΟΣ ΧΡΟΝΙΚΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΠΟΙΟΝ*

Ενεστώτας Παρόν Εξακολουθητικός
Παρατατικός Παρελθόν Εξακολουθητικός
Αόριστος Παρελθόν Συνοπτικός
Εξακολουθητικός Μέλλο- Μέλλον Εξακολουθητικός
ντας
Συνοπτικός (Στιγμιαίος) Μέλλον Συνοπτικός
Μέλλοντας
Παρακείμενος Παρόν Συντελεσμένος
Υπερσυντέλικος Παρελθόν Συντελεσμένος
Συντελεσμένος Μέλλοντας Μέλλον Συντελεσμένος
*Το ποιόν της ενέργειας δείχνει τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζεται η ενέργεια
(αν είναι ολοκληρωμένη, εξελισσόμενη ή μοναδικό γεγονός)
Οι εξακολουθητικοί χρόνοι (Ενεστώτας, Παρατατικός, Εξ. Μέλλοντας) δείχνουν
ότι η πράξη έχει διάρκεια ή γίνεται σε επανάληψη.
Οι συνοπτικοί χρόνοι (Αόριστος, Συνοπτικός) δείχνουν ότι η πράξη διήρκεσε μια
στιγμή, δεν είχε διάρκεια.

Οι συντελεσμένοι χρόνοι (Παρακείμενος, Υπερσυντέλικος, Συντελεσμένος Μέλλο-

ντας) δείχνουν ότι η πράξη έχει ήδη γίνει.
Ο Ενεστώτας είναι χρόνος Παροντικός, δηλαδή μιλάει για κάτι που συμβαίνει τώρα.
Τον χρησιμοποιούμε για να δείξουμε κάτι που:
 Γίνεται αυτή τη στιγμή.
Ο Γιώργος κοιμάται τώρα.
 Γίνεται συνέχεια.
Ο Γιώργος κοιμάται κάθε μεσημέρι.
 Επαναλαμβάνεται.
Το σχολείο ξεκινά στις 8 το πρωί.
 Σε παροιμίες και γνωμικά που έχουν διαχρονική ισχύ.
Αν καείς στο χυλό, φυσάς και το γιαούρτι.
 Έγινε στο παρελθόν αλλά θέλουμε να το περιγράψουμε με ζωντάνια.
(ιστορικός Ενεστώτας)
Την ώρα που διάβαζα, ξαφνικά, χτυπάει το τηλέφωνο και τρέχω να το σηκώ-
σω.
 Θα γίνει στο κοντινό μέλλον και είναι σίγουρο.
Το αεροπλάνο μου φεύγει στις 3 η ώρα.
Ο Αόριστος είναι χρόνος Παρελθοντικός, δηλαδή μιλάει για κάτι που έγινε στο
παρελθόν, δεν είχε διάρκεια και ολοκληρώθηκε στο παρελθόν.
Χρησιμοποιείται:
 Για κάτι που έγινε στο παρελθόν και διήρκεσε για μια στιγμή.
Ήπιε λίγο νερό και έφυγε.
 Σε διηγήσεις σχετικά με το παρελθόν.

Πέρυσι, πήγα στο Λονδίνο.

 Σε παροιμίες και γνωμικά (γνωμικός αόριστος).
Κύλησε ο τέντζερης και βρήκε το καπάκι.
 Σε φράσεις που δείχνουν ότι θα γίνουν οπωσδήποτε και άμεσα (κυρίως στον
προφορικό λόγο).
Πες το κι έγινε.

Ασκήσεις:
1. Να κάνετε Χρονική Αντικατάσταση στα ρήματα επιβάλλεις, αποβάλλεται

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
2. Να μεταφέρετε τα ρήματα στον αόριστο:

αναζητώ: ___________
θυμώνεις: ___________
κάθεται: ___________
παραγγέλνει: ___________
χρειάζονται: ___________
μεθάμε: ___________
κοιμάμαι: ___________
αγαπάτε: ___________
δανείζουν: ___________
πλένει: ___________
καμαρώνουμε: ___________
παράγεις: ___________
Πώς μετατρέπουμε τις ονοματικές σε ρηματικές φράσεις και

αντίστροφα
Θεωρία:
Μπορούμε να εκφράσουμε ένα νόημα:

 Με ρηματικές φράσεις
 Με ονοματικές φράσεις
Ρηματικές φράσεις:
Είναι οι φράσεις που έχουν ρήμα
π.χ. Ανακαλύφθηκε νερό στον Άρη.
Ονοματικές φράσεις:
Είναι οι φράσεις που έχουν ονόματα (ουσιαστικά) και κανένα ρήμα.
π.χ. Ανακάλυψη νερού στον Άρη.
Οι ονοματικές φράσεις χρησιμοποιούνται κυρίως σε τίτλους.
ΜΕΤΑΤΡΟΠΕΣ
 Για να μετατρέψουμε τις ρηματικές φράσεις σε ονοματικές:
1. Κάνουμε το ρήμα ουσιαστικό.
2. Βάζουμε το ουσιαστικό της ρηματικής φράσης σε γενική.
Παράδειγμα:
Ενημερώθηκαν οι ενδιαφερόμενοι.
Ενημέρωση των ενδιαφερόμενων.
 Για να μετατρέψουμε τις ονοματικές φράσεις σε ρηματικές:

1. Βρίσκουμε το ουσιαστικό που είναι σε ονοματική πτώση και το κάνουμε ρή-
μα.
2. Βρίσκουμε το ουσιαστικό που είναι σε γενική πτώση και το βάζουμε είτε σε
αιτιατική (αν το ρήμα είναι στην ενεργητική) είτε σε ονομαστική (αν το ρή-
μα είναι στην παθητική).
Παράδειγμα
Ενημέρωση των ενδιαφερόμενων.
Ενημερώθηκαν οι ενδιαφερόμενοι ή Ενημέρωσαν τους ενδιαφερόμενους
Δείτε το βίντεο για τις Ονοματικές & Ρηματικές Φράσεις:

Ασκήσεις:
1. Να γράψετε δίπλα από κάθε πρόταση αν είναι ρηματική ή ονοματική.

Το διάβασμα του βιβλίου από τους μαθητές. : ___________
Ανακαλύφθηκε νερό στον Άρη. : ___________
Το καινούριο βιβλίο παρουσιάστηκε. : ___________
Οι εκδρομείς προετοιμάστηκαν για το ταξίδι τους. : ___________
Αύξηση της τιμής της βενζίνης σε λίγες ημέρες. : ___________
Σωστή συνεργασία μαθητών και καθηγητών. : ___________
Απαγορεύεται η κυκλοφορία στο κέντρο της πόλης από τις 3 μ.μ. μέχρι τις 7 μ.μ.
. : ___________
Καλλιέργεια βιολογικών προϊόντων από νέους αγρότες. : ___________
2. Να μετατρέψετε τις παραπάνω προτάσεις σε ονοματικές ή ρηματικές.

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

Πώς ξεχωρίζουμε μια απλή από μια επαυξημένη πρόταση
Θεωρία:
Όπως είχαμε δει και στη δεύτερη ενότητα:
Μπορούμε να διακρίνουμε τις προτάσεις με βάση τη δομή τους.
Βασικοί όροι της πρότασης: Υποκείμενο, Ρήμα, Αντικείμενο ή Κατηγορούμενο.
ΑΠΛΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
Η πρόταση που αποτελείται από ένα υποκείμενο και το ρήμα ή ένα υποκείμενο,
το ρήμα και ένα αντικείμενο ή κατηγορούμενο.
Η μητέρα αγόρασε φρούτα.
Ο Γιάννης κοιμάται.
ΣΥΝΘΕΤΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
Η πρόταση που έχει δύο ή περισσότερα υποκείμενα, αντικείμενα ή κατηγορούμε-
να
Η μητέρα αγόρασε φρούτα και λαχανικά.
Ο Γιάννης και η Άννα κοιμούνται.
ΕΠΑΥΞΗΜΕΝΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
Εκτός από τους κύριους όρους της πρότασης (Υ, Ρ, Α, Κ), περιέχει πληροφορίες
που εξηγούν ή συμπληρώνουν τους κύριους όρους. Αυτοί ονομάζονται δευτερεύο-
ντες όροι και μπορεί να είναι επίθετα, επιρρήματα, προσδιορισμοί, φράσεις με προ-
θέσεις κλπ.
Σήμερα το πρωί, η μητέρα αγόρασε φρούτα από το μανάβικο της γειτονιάς.
Ο Γιάννης κοιμάται κάθε μεσημέρι στο δωμάτιό του.

Για να φτιάξω εύκολα επαυξημένες προτάσεις:

 Έχω την πρόταση: Ο Γιάννης κοιμάται.
 Σκέφτομαι τις ερωτήσεις: Πότε; Πού; Πώς; Κάθε βράδυ, ο Γιάννης
κοιμάται στο δωμάτιό του ήσυχα.
ΕΛΛΕΙΠΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
Από την πρόταση λείπει κάποιος ή κάποιοι από τους βασικούς όρους.
Αγόρασε φρούτα. (λείπει: η μητέρα)
- Τι κάνεις; (λείπει: εσύ)
- Καλά. (λείπουν: εγώ είμαι)

Ασκήσεις:
1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις με βάση τη δομή τους.
Μας έδειξε με περηφάνια τον περιποιημένο κήπο του. _______________

Ο Γιάννης με κάλεσε στο πάρτι για τα γενέθλιά του. _______________
Με πειράζει! _______________
Οι μαθητές γράφουν ορθογραφία. _______________
Ο Τάκης αγόρασε παντελόνια και μπλούζες. _______________
Η Κατερίνα τρώει πρωινό. _______________
Η Κατερίνα τρώει πλούσιο πρωινό. _______________
Έφτασα! _______________
Η Χριστίνα και ο Πάνος κοιμούνται. _______________
2. Να μετατρέψετε τις απλές προτάσεις σε επαυξημένες και τις επαυξημένες σε

απλές.
Η δασκάλα γράφει στον πίνακα.
________________________________________________________________
Ο Άγγελος οδηγεί με προσοχή το αυτοκίνητο.

________________________________________________________________
Τα σχολεία είναι πολλά.

________________________________________________________________
Κατά τη γνώμη μου, το σπίτι είναι πολύ μεγάλο.

________________________________________________________________
Το χαλάζι κατέστρεψε τις καλλιέργειες.

________________________________________________________________
3. Να γράψετε 3 απλές προτάσεις και 3 επαυξημένες.
Απλές:
1. ________________________________
2. ________________________________
3. ________________________________
Επαυξημένες:
1. ________________________________
2. ________________________________
3. ________________________________

ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ
Ασκήσεις:
1. Να διορθώσετε τα λάθη στις παρακάτω λέξεις.

Συγκεντρομένος αναβολλή πρότος
Χρησιμοποιήτε βαμένος μάγησα
Δάνιο Μαΐος μολησμένος
Αγαπημμένος δεθήτε πολή
Συμετοχή αφήσται χαίρομε

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΟΓΟΥ
Πώς παρουσιάζουμε πληροφορίες για ένα γεγονός που συνέβη
Θεωρία:
Πρόλογος
Πού και πότε συνέβη το γεγονός.
Κυρίως Θέμα
Ποια πρόσωπα συμμετέχουν. Τι είναι σημαντικό να γνωρίζουν οι αναγνώστες για τα
πρόσωπα αυτά.
Ποια είναι η αιτία του γεγονότος. .
Τι έγινε στην αρχή.
Τι έγινε στη συνέχεια. Ποιο γεγονός είναι σημαντικό.
Ποια είναι τα συναισθήματα των προσώπων. Ποιες είναι οι συνέπειες.
Πώς αντιμετωπίστηκε το γεγονός.
Επίλογος
Ποια συμπεράσματα βγαίνουν.
* Προσέχουμε να μη χρησιμοποιούμε τη λέξη ‘εγώ’.

* Χρησιμοποιούμε χρονικούς και τοπικούς προσδιορισμούς.
* Χρησιμοποιούμε παρελθοντικούς χρόνους, αν μιλώ για ένα γεγονός του παρελθό-
ντος, αλλά παροντικούς χρόνους αν μιλώ για ένα σύγχρονο γεγονός.

* Η αφήγηση πρέπει να είναι γρήγορη και παραστατική. Δεν γράφουμε πολλά λόγια
για θέματα που δεν σχετίζονται άμεσα με το θέμα.
* Δεν επαναλαμβάνουμε πολλές φορές την ίδια λέξη.
* Συνήθως περιγράφουμε ένα γεγονός γράφοντας άρθρα. Όταν γράφω άρθρο δεν
ξεχνώ να βάλω τίτλο!
* ΠΡΟΣΟΧΗ: Οι ερωτήσεις του σχεδιαγράμματος είναι βοηθητικές προς τη ροή της

έκθεσης! Δεν γράφω απλώς τις απαντήσεις.

Ανάπτυξη Λόγου:
1. Παρακολουθούσατε έναν ποδοσφαιρικό αγώνα στην τηλεόραση. Ο αγώνας

ξαφνικά διακόπηκε λόγω ταραχών. Περιγράψτε τα γεγονότα που συνέβησαν
εκείνο το απόγευμα στο γήπεδο.
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

Πώς περιγράφουμε χώρους που μας κάνουν να νιώθουμε έ-

ντονα συναισθήματα
Θεωρία:
Πρόλογος
Πού είναι αυτός ο χώρος και πώς βρεθήκαμε εκεί.
Πώς ήταν εξωτερικά.
Πώς ήταν εσωτερικά.
* ΘΥΜΑΜΑΙ: η περιγραφή γίνεται από έξω προς τα μέσα!
Ποιους συναντούσαμε εκεί και τι κάναμε.
Τι μας έκανε να αγαπήσουμε το χώρο αυτό.
Επίλογος
Τι νιώθουμε κάθε φορά που βρισκόμαστε εκεί ή σκεφτόμαστε τον τόπο αυτό.
* Χρησιμοποιώ οπτικές, ακουστικές, οσφρητικές εικόνες.

* Χρησιμοποιώ σχήματα λόγου (κυρίως μεταφορά, παρομοίωση)

1. Περιγράφω το σπίτι του παππού μου στο χωριό, όπου περνώ ευχάριστα τα
καλοκαίρια μου.
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

Πώς μιλάμε κυριολεκτικά ή μεταφορικά για κάτι
Θεωρία:
Κυριολεξία: η χρήση των λέξεων με την πραγματική τους σημα-
σία.
π.χ. χρυσό δαχτυλίδι
Μεταφορά: η χρήση της λέξης όχι με την πραγματική της σημασία αλλά με άλλη.
Η σημασία μιας λέξης «μεταφέρεται» σε μια άλλη.
π.χ. χρυσή καρδιά

Ασκήσεις:
1. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις έχουν μεταφορά και ποιες κυ-
ριολεξία; Υπογραμμίστε τις μεταφορικές φράσεις.
Ήρθαμε πιο γρήγορα γιατί κόψαμε δρόμο.

Έβαψε το δωμάτιό της λευκό.
Η βαλίτσα ήταν πολύ βαριά.
Μόλις τον είδε, άσπρισε από τον φόβο της.
Ήταν τόσο χαρούμενος που όλο το βράδυ έσερνε τον χορό.
Ξάπλωσε νωρίς γιατί ήταν κουρασμένος.
Είχε θυμώσει τόσο πολύ και της μίλησε έξω από τα δόντια.
Του είπε να κλείσει τα μάτια, για του δώσει το δώρο του!
2. Να εξηγήσετε το νόημα των παρακάτω μεταφορών.

Θύμωσε γιατί δεν τα σηκώνει αυτά!
________________________________________________________
Στο διαγώνισμα της Ιστορίας τα έκανα θάλασσα!
________________________________________________________
Αυτό το παιδί έχει χρυσή καρδιά!
________________________________________________________
Επιτέλους, είδαμε μια άσπρη μέρα!
________________________________________________________
Τι μαγειρεύετε εσείς εκεί;
________________________________________________________
Φτάνει πια! Το παραξήλωσες!

________________________________________________________
Μας βγήκε η γλώσσα μέχρι να ανεβούμε την ανηφόρα.
________________________________________________________
3. Με καθεμία από τις παρακάτω λέξεις να γράψετε δύο προτάσεις, μια με την
κυριολεκτική της σημασία και μία με τη μεταφορική.
πηγή, παίρνω, μάτι
____________________________________________________________________
_________________________________________________________________
____________________________________________________________________
_________________________________________________________________
____________________________________________________________________
_________________________________________________________________

Πώς περιγράφουμε μια σειρά από πράξεις
Θεωρία:
Πρόλογος
Ποια είναι η διαδικασία, πότε συμβαίνει και πού.
Ποιοι συμμετέχουν και με ποιο τρόπο.
Ποια είναι τα στάδια της διαδικασίας.
Τι γίνεται στην αρχή, στη συνέχεια, στο τέλος και γιατί συμβαίνουν αυτά.
Πώς τελειώνει η διαδικασία.
Επίλογος
Πώς νιώθουν και πώς αντιδρούν όσοι παρακολουθούν ή συμμετέχουν.
* Προσέχω: Παρουσιάζω τα γεγονότα με τη σειρά χωρίς να τα μπερδεύω.

* Χρησιμοποιώ Ενεστώτα αν πρόκειται για μια σύγχρονη διαδικασία ή παρελθο-
ντικούς χρόνους αν η διαδικασία αυτή συνέβαινε στο παρελθόν.

Έκθεση:
1. Να αναζητήσετε πληροφορίες σχετικά με διάφορα έθιμα και κοινω-
νικά γεγονότα στην Ελλάδα και να γράψετε μια έκθεση σχετικά με το έθιμο που
σας εντυπωσίασε περισσότερο.
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

Πώς κάνουμε μια περίληψη
Θεωρία:
1. Διαβάζω το κείμενο (2 φορές)

2. Διαβάζω τις παραγράφους και υπογραμμίζω τις λέξεις- κλειδιά.
3. Γράφω ένα πλαγιότιτλο για καθεμία.
4. Ενώνω τους πλαγιότιτλους.
* Μπορούμε να ξεκινήσουμε με τη φράση «Σύμφωνα με το κείμενο…» ή «Το κεί-

μενο μιλάει για…»
* Χρησιμοποιούμε συνδετικές λέξεις.
* Δεν χρησιμοποιούμε λέξεις ίδιες με αυτές του κείμενου.
* Δεν σχολιάζουμε το κείμενο ούτε γράφουμε τη γνώμη μας.
* Η περίληψη είναι (συνήθως) μια παράγραφος
Μπορείτε να ανατρέξετε στο βίντεο της 1ης ενότητας «Πώς γράφουμε περίληψη
κειμένου».

Περίληψη:
1. Να γράψετε την περίληψη του παρακάτω κειμένου.

Πόσοι από εμάς γνωρίζουμε ότι στις ελληνικές θάλασσες κατοικεί το δεύτερο με-
γαλύτερο ζώο του κόσμου και το ταχύτερο είδος φάλαινας παγκοσμίως; H πτεροφά-
λαινα (Balaenoptera physalus) είναι ο «αγαθός και σβέλτος» κάτοικος της Μεσογεί-
ου και κολυμπάει ανάμεσά μας, με ταχύτητες που αγγίζουν τα 37 χλμ/ώρα.
Με καρδιά στο μέγεθος ενός μικρού αυτοκινήτου, μήκος που φτάνει τα 23 μέτρα,
βάρος που μπορεί να φτάσει τους 75 τόνους και προσδόκιμο ζωής τα 100 χρόνια, η
εντυπωσιακή πτεροφάλαινα είναι η μοναδική φάλαινα που έχει σταθερή παρουσία
στα ελληνικά νερά.
Το χρώμα της είναι γκρι (είτε σκούρο είτε πιο ανοικτό) ενώ η κοιλιά της είναι
άσπρη. Ξεχωρίζει για τη σχετικά υπερυψωμένη αναπνευστική οπή της, η οποία απο-
τελείται από δύο συμμετρικά και ανεξάρτητα ρουθούνια. Η εκπνοή της εκτοξεύεται
κάθετα και φτάνει ακόμα και τα 6 μέτρα σε ύψος οπότε και είναι ορατή από από-
σταση μεγαλύτερη των δύο ναυτικών μιλίων.
Τρέφεται με ένα είδος ζωοπλαγκτόν, το κριλ, που μοιάζει με μικρές καραβίδες.
Όπως όλες οι φάλαινες, έτσι και η πτεροφάλαινα περνά από τη φάση αναπαραγωγής
στη φάση διατροφής. Οι πτεροφάλαινες της Μεσογείου όμως, σε αντίθεση με τις
φάλαινες παγκοσμίως, παραμένουν όλο το χρόνο στα νερά της Μεσογείου ενώ κατά
τους καλοκαιρινούς μήνες για λόγους διατροφής τις βρίσκουμε στη θάλασσα της
Λιγουρίας (μεταξύ Ιταλίας και Γαλλίας).

Στην Ελλάδα, δεν έχουμε ακριβή στοιχεία για τον πληθυσμό τους. Αυτό όμως
που γνωρίζουμε είναι ότι εντοπίζονται σταθερά στα ανοιχτά του Ιονίου Πελάγους,
αν και περιστασιακά πλησιάζουν και κοντά στις ακτές.
Κείμενο από την
ιστοσελίδα της WWF
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 7ης ΕΝΟΤΗΤΑΣ
1. Να συμπληρώσετε τον πίνακα

ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΠΛΗ-
ΕΝΙΚΟΥ ΕΝΙΚΟΥ ΕΝΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΥ ΘΥΝΤΙΚΟΥ
ευφυής
ιδεωδών (αρσενι-
κό)
ασαφή
αληθούς
(θηλυκό)
Αμμώδες
συνεχών (ουδέτε-
ρο)
ψευδούς
(ουδέτερο)
αναιδές
2. Να γράψετε τις μετοχές παθητικής φωνής που παράγονται από τα ρήματα.

Νυστάζω: ______________________
Τρώω: ______________________
Υπογραμμίζω: ______________________
Πλένω: ______________________
Τιμώ: ______________________
Κουράζω: ______________________

Κουρεύω: ______________________
Αφαιρώ: ______________________
Γίνομαι: ______________________
Υπογράφω: ______________________
Κρύβω: ______________________
Καίω: ______________________
3. Να μετατρέψετε τις προτάσεις από ονοματικές σε ρηματικές και το αντί-

στροφο.
Ματαιώθηκε η συνάντηση της επόμενης εβδομάδας.
_________________________________________________________________
Ολοκλήρωση των οδικών έργων.
_________________________________________________________________
Δημιουργία ομάδας ποδοσφαίρου στο δήμο μας.
_________________________________________________________________
Έναρξη των μαθημάτων χορού από τις 15 Σεπτεμβρίου.
_________________________________________________________________
Η ώρα αλλάζει το Μάρτιο και τον Οκτώβρη.
_________________________________________________________________
4. Να κάνετε τις προτάσεις επαυξημένες.

Ο σκύλος κοιμάται.
_________________________________________________________________
Η γιαγιά βλέπει τηλεόραση.
_________________________________________________________________
Η συνάντηση ακυρώθηκε.

Τηλεφώνησε ο Αντώνης.
_________________________________________________________________
Ο Στέλιος διαβάζει.
_________________________________________________________________
Ο κήπος είναι όμορφος.
_________________________________________________________________
5. Να συμπληρώσετε ό, τι λείπει.
Τα Ε__ηνόπουλα __λικίας έως 14 ετών παθ__νουν πολύ σ__χνά ατ__χ__ματα.
Σύμφ__να με στ__χ__α του Κέντρου Έρευνας και Πρόλ__ψης Παιδικών
ατ__χ__μάτων, περίπου 300.000 παιδιά μεταφέροντ__ κάθε χρόνο στα εξ__τερικά
ιατρ__α των νοσοκομ__ων με τρα__ματισμούς.
Ο κ. Στ. Π. αναπλ__ρ__τής καθ__γ__τής Ιατρικής του Πανεπιστ__μ__ου και υ-
πε__θ__νος της Επ__τροπής Οδ__κής Ασφάλ__ας του __πουργείου Υγ__ας,
__ποστ__ρίζει ότι οι γον__ς θα πρέπει να φροντ__σουν __στε το σπίτι τους να γίνει
ασφαλ__ς χώρος για τα παιδιά για να μη σ__μβεί κάπ__ο ατ__χ__μα.
Κείμενο από το βιβλίο
της γλώσσας Στ΄ Δημοτικού
6. Να γράψετε μια μεταφορική φράση για τις παρακάτω προτάσεις.

Κουραστήκαμε από τη διαδρομή.
_________________________________________________________________
Ανέλαβα όλη την ευθύνη.
_________________________________________________________________
Πληρώσαμε πολύ ακριβά το σπίτι που αγοράσαμε.
_________________________________________________________________

Δυσκολεύτηκε με αυτή την άσκηση.

_________________________________________________________________
Κοιμάται πολύ νωρίς.
_________________________________________________________________
Από τις πολλές φωνές, έχω πονοκέφαλο.
_________________________________________________________________

ΛΥΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ 7ης ΕΝΟΤΗΤΑΣ

δαφος.
Απάντηση:
Ενικός Αριθμός
ο αγενής άνθρωπος η σαφής οδηγία το αμμώδες έδαφος
του αγενούς ανθρώπου της σαφούς οδηγίας του αμμώδους εδάφους
τον αγενή άνθρωπο τη σαφή οδηγία το αμμώδες έδαφος
- (αγενή) άνθρωπε - (σαφή) οδηγία - (αμμώδες) έδαφος
Πληθυντικός Αριθμός
οι αγενείς άνθρωποι οι σαφείς οδηγίες τα αμμώδη εδάφη
των αγενών ανθρώπων των σαφών οδηγιών των αμμωδών εδαφών
τους αγενείς ανθρώπους τις σαφείς οδηγίες τα αμμώδη εδάφη
- (αγενείς) άνθρωποι - (σαφείς) οδηγίες - (αμμώδη) εδάφη

Απάντηση:
Τη Δευτέρα, θα πάμε στη συναυλία ενός δημοφιλούς καλλιτέχνη.

Πωλούνται δύο πολυτελή διαμερίσματα.

Οι συνεχείς πόλεμοι εξάντλησαν οικονομικά το κράτος.
Οι ορειβάτες βρήκαν ένα ασφαλές καταφύγιο.
Στον ζωολογικό κήπο είδαμε μερικά δηλητηριώδη φίδια.
Ο κύριος Πέτρου κληρονόμησε την επικερδή επιχείρηση του πατέρα του.
Ο καθηγητής επίπληξε τον αγενή μαθητή.
Τα αποτελέσματα των διαρκών ελέγχων ήταν θετικό.
Το σχολείο μας συμμετείχε στον καθαρισμό της θαμνώδους περιοχής του δήμου
μας.
Η ποιότητα του ακριβούς αντιγράφου πρέπει να είναι καλή.
Λόγω των καταρρακτωδών βροχών, πλημμύρισε η πόλη.
Ο διευθυντής έδωσε έπαινο στους επιμελείς μαθητές.
Το κάπνισμα είναι μια επιβλαβής συνήθεια.
Αν ακολουθήσετε τις σαφείς οδηγίες του καθηγητή σας, θα επιτύχετε.

Απάντηση:
ο ελώδης: οι ελώδεις του πετρώδους: των πετρωδών
των αγενών (ουδέτερο): του αγενούς οι επικερδείς (θηλυκό): η επικερδής
το διμερές: τα διμερή τους ευγενείς: τον ευγενή
τις διαρκείς: την διαρκή το προσεχές: τα προσεχή
οι αμελείς (αρσενικό): ο αμελής τα στοιχειώδη: το στοιχειώδες
τα σαφή: το σαφές τον απλανή: τους απλανείς
των επιβλαβών (αρσενικό): του επιβλαβούς η δασώδης: οι δασώδεις
της διεθνούς: των διεθνών του μανιώδους: των μανιωδών
των δημοφιλών (θηλυκό): της δημοφιλούς την υγιή: τις υγιείς


μένο

Απάντηση:
νικώ: νικημένος –η –ο
αθροίζω: αθροισμένος –η –ο
θλίβω: θλιμμένος –η –ο
νικώ: νικημένος –η –ο
γράφω: γραμμένος –η –ο
τεντώνω: τεντωμένος –η –ο
ράβω: ραμμένος –η –ο
καλύπτω: καλυμμένος –η –ο
στολίζω: στολισμένος –η –ο
μαθαίνω: μαθημένος –η –ο
μολύνω: μολυσμένος –η –ο
σκάβω: σκαμμένος –η –ο
θάβω: θαμμένος –η –ο
πετυχαίνω: πετυχημένος –η –ο
Απάντηση:
Οι εκδρομείς έφτασαν διψασμένοι στον προορισμό τους.
Τα Χριστούγεννα οι δρόμοι είναι στολισμένοι με φώτα και μπάλες.
Μου έκανε εντύπωση ο περιποιημένος κήπος.
Ήταν ξαπλωμένος στον καναπέ, σκεπασμένος με μια λεπτή κουβέρτα.

Ο υπουργός μιλά στον συγκεντρωμένο κόσμο της πλατείας.
Προσοχή! Το νερό είναι μολυσμένο!
Τα εγκαταλελειμμένα σπίτια γκρεμίστηκαν από το σεισμό.

Απάντηση:
Ενεστώτας: επιβάλλεις αποβάλλεται
Παρατατικός: επέβαλλες αποβαλλόταν
Αόριστος: επέβαλες αποβλήθηκε
Εξ. Μέλλοντας: θα επιβάλλεις θα αποβάλλεται
Στιγμ. Μέλλοντας: θα επιβάλεις θα αποβληθεί
Παρακείμενος: έχεις επιβάλει έχει αποβληθεί
Υπερσυντέλικος: είχες επιβάλει είχε αποβληθεί
Συντ. Μέλλοντας: θα έχεις επιβάλει θα έχει αποβληθεί

Απάντηση:
αναζητώ: αναζήτησα
θυμώνεις: θύμωσες
κάθεται: κάθισες

παραγγέλνει: παρήγγειλες
χρειάζονται: χρειάστηκαν
μεθάμε: μεθύσαμε
κοιμάμαι: κοιμήθηκα
αγαπάτε: αγαπήσατε
δανείζουν: δανείστηκαν
πλένει: έπλυνε
καμαρώνουμε: καμαρώσαμε
παράγεις: παρήγαγες



Απάντηση:
Το διάβασμα του βιβλίου από τους μαθητές. ονοματική
Ανακαλύφθηκε νερό στον Άρη. ρηματική
Το καινούριο βιβλίο παρουσιάστηκε. ρηματική
Οι εκδρομείς προετοιμάστηκαν για το ταξίδι τους. ρηματική
Αύξηση της τιμής της βενζίνης σε λίγες ημέρες. ονοματική
Σωστή συνεργασία μαθητών και καθηγητών. ονοματική
ρηματική
Καλλιέργεια βιολογικών προϊόντων από νέους αγρότες. ονοματική


Απάντηση:
Το διάβασμα του βιβλίου από τους μαθητές.
Οι μαθητές διάβασαν το βιβλίο / Το βιβλίο διαβάστηκε από τους μαθητές.
Ανακαλύφθηκε νερό στον Άρη.

Ανακάλυψη νερού στον Άρη.
Το καινούριο βιβλίο παρουσιάστηκε.

Παρουσίαση του καινούριου βιβλίου.
Οι εκδρομείς προετοιμάστηκαν για το ταξίδι τους.

Προετοιμασία των εκδρομέων για το ταξίδι τους.
Αύξηση της τιμής της βενζίνης σε λίγες ημέρες.

Η τιμή της βενζίνης θα αυξηθεί σε λίγες μέρες.
Σωστή συνεργασία μαθητών και καθηγητών.

Οι μαθητές και οι καθηγητές συνεργάζονται σωστά.
Απαγόρευση της κυκλοφορίας στο κέντρο της πόλης από τις 3 μ.μ. μέχρι τις 7
μ.μ.
Καλλιέργεια βιολογικών προϊόντων από νέους αγρότες.

Καλλιεργούνται βιολογικά προϊόντα από νέους αγρότες / Νέοι αγρότες καλλιερ-
γούν βιολογικά προϊόντα.

Απάντηση:
Μας έδειξε με περηφάνια τον περιποιημένο κήπο του. επαυξημένη
Ο Γιάννης με κάλεσε στο πάρτι για τα γενέθλιά του. επαυξημένη
Με πειράζει! ελλειπτική
Οι μαθητές γράφουν ορθογραφία. απλή
Ο Τάκης αγόρασε παντελόνια και μπλούζες. σύνθετη
Η Κατερίνα τρώει πρωινό. απλή
Η Κατερίνα τρώει πλούσιο πρωινό. επαυξημένη
Έφτασα! ελλειπτική
Η Χριστίνα και ο Πάνος κοιμούνται. σύνθετη

απλές.
Απάντηση:
Κάθε μέρα η δασκάλα γράφει στον πίνακα με την κιμωλία.

Ο Άγγελος οδηγεί το αυτοκίνητο.

Κατά τη γνώμη μου, τα σχολεία του δήμου μας είναι πάρα πολλά.


Το σπίτι είναι μεγάλο.

Φέτος, το συνεχόμενο χαλάζι κατέστρεψε εντελώς τις καλλιέργειες των αγροτών.

Απάντηση:
Απλές:
1. Η βροχή σταμάτησε.
2. Ο ήλιος είναι λαμπερός.
3. Ο Αντρέας χρειάζεται βοήθεια.
1. Η πρωινή βροχή σταμάτησε γρήγορα.
2. Το καλοκαίρι, ο ήλιος λάμπει στον ουρανό.
3. Ο φίλος μου, ο Αντρέας χρειάζεται τη βοήθειά μου στα μαθηματικά.


Απάντηση:
Συγκεντρωμένος αναβολή πρώτος
Χρησιμοποιείτε /χρησιμοποιείται βαμμένος μάγισσα
Δάνειο Μάιος μολυσμένος
Αγαπημένος δεθείτε πολύ / πολλή
Συμμετοχή αφήστε χαίρομαι

Απάντηση:
Πριν από μια εβδομάδα, η ομάδα μας έπαιζε έναν σημαντικό αγώνα για την πρό-
κρισή της. Έτσι, πήγαμε με τον μπαμπά μου στο γήπεδο να τη δούμε και να τη στη-
ρίξουμε.
Καθίσαμε στις θέσεις μας. Το γήπεδο ήταν γεμάτο από τους φιλάθλους και των
δύο ομάδων. Όλα κυλούσαν ήρεμα και μέχρι το πρώτο ημίχρονο δεν είχε μπει κανέ-
να γκολ. Οι φίλαθλοι, παρόλο που ήταν απογοητευμένοι κι από τις δύο ομάδες, πα-
ρακολουθούσαν ήσυχα. Προς το τέλος του αγώνα, ένας παίκτης χτύπησε φανερά τον
αντίπαλό του, που έπεσε κάτω από τον πόνο. Ο διαιτητής έδωσε το «φάουλ» στον
παίκτη, όμως οι φίλαθλοι δεν ικανοποιήθηκαν. Φώναζαν ότι έπρεπε να αποβάλει με
κόκκινη κάρτα τον παίκτη και ότι ο διαιτητής δεν είναι δίκαιος.
Ο αγώνας έφτασε στο τέλος του και το αποτέλεσμα ήταν ισόπαλο. Καμιά ομάδα
δεν πέτυχε γκολ. Μερικοί από τους θεατές ήταν ακόμα εξαγριωμένοι. Όρμησαν μέ-
σα στο γήπεδο φωνάζοντας και τρέχοντας προς τον διαιτητή αλλά και προς τους φι-
λάθλους της αντίπαλης ομάδας. Ο καβγάς φούντωνε όλο και περισσότερο, οι φίλα-
θλοι μιλούσαν άσχημα, πετούσαν πέτρες και χτυπούσαν ο ένας τον άλλο. Τελικά, η
αστυνομία κατάφερε να τους σταματήσει και να τους απομακρύνει από το γήπεδο.
Όλοι οι υπόλοιποι προσπαθούσαμε να φύγουμε φοβούμενοι μήπως χτυπήσουμε
μέσα σε όλον αυτό το χαμό. Φεύγοντας, βλέπαμε όσους συμμετείχαν στον καβγά,
άλλους χτυπημένους, άλλους με σκισμένα ρούχα. Δυο –τρεις αστυνομικοί συνόδευ-
αν τον διαιτητή μέχρι να απομακρυνθεί από το γήπεδο και να είναι ασφαλής. Είχε
ήδη ένα τραύμα στο μέτωπο από μια πέτρα που του πέταξε κάποιος. Όπως περνού-
σε, μερικοί του φώναζαν θυμωμένοι αλλά οι αστυνομικοί τους απομάκρυναν.
Από το άσχημο αυτό γεγονός, κανείς δεν βγήκε κερδισμένος. Οι φίλαθλοι που
ξεκίνησαν τον καβγά και ο διαιτητής τραυματίστηκαν, εμείς φοβηθήκαμε και προ-
σπαθήσαμε να φύγουμε γρήγορα και οι δύο ομάδες τιμωρήθηκαν για τη συμπεριφο-
ρά των φιλάθλων τους.
Ο πατέρας μου είπε ότι δεν θα ξαναπάμε στο γήπεδο, γιατί είναι πολύ επικίνδυνο.
Οι άνθρωποι θυμώνουν και βλάπτουν ο ένας τον άλλο για λόγους που δεν έχουν ου-
σία. Πρέπει να είναι λίγο πιο υπομονετικοί, να κατανοήσουν ότι ο καθένας μπορεί
να κάνει λάθη και φυσικά να μη βλάπτουν τους άλλους. Άλλωστε, δεν έχει σημασία
η νίκη αλλά η συμμετοχή.

Απάντηση:
Κάθε χρόνο, ο αδερφός μου κι εγώ ανυπομονούμε να κλείσουν τα σχολεία επειδή
την επόμενη μέρα παίρνουμε το καράβι για την Κρήτη, για να πάμε στον παππού.
Όταν το καράβι πλησιάζει στο λιμάνι, απλώνεται μπροστά μας όλη η μαγεία του
νησιού. Το σπίτι του παππού βρίσκεται στο πιο όμορφο χωριό της Κρήτης, κοντά
στα Χανιά. Το γραφικό αυτό χωριό συμπληρώνει την ομορφιά του νησιού με τη γα-
λάζια θάλασσα και το πυκνό δάσος. Το σπίτι του παππού έχει μια μεγάλη πλακό-
στρωτη αυλή που περιτριγυρίζεται από παρτέρια με τα πιο σπάνια λουλούδια. Η ή-
συχη αυλή, κάθε καλοκαίρι γεμίζει με τις φωνές και τα παιχνίδια μας.
Το σπίτι είναι μονοκατοικία. Από έξω φαίνεται παλιό αλλά πολύ όμορφο. Είναι
χτισμένο από σκαλιστή πέτρα και η στέγη είναι κεραμιδένια. Εκεί συνήθως ανεβαί-
νουν τα βράδια οι γάτες και ξεκινούν τα νιαουρίσματά τους. Τα παράθυρα είναι με-
γάλα για να μπαίνει εύκολα ο ήλιος και να φωτίζει το σπίτι με τις χρυσές του ακτί-
νες. Πριν ακόμα μπούμε μέσα, μας τυλίγουν οι μυρωδιές από τα νόστιμα φαγητά
που μαγειρεύει ο παππούς.
Ανοίγοντας την ξύλινη πόρτα του σπιτιού, μπαίνουμε στο σαλόνι. Το ξύλινο πά-
τωμα τρίζει καθώς περπατάμε προς την παλιά τραπεζαρία, που είναι τοποθετημένη
μπροστά από τζάκι. Παρόλο που το τζάκι δεν είναι αναμμένο, νιώθουμε ότι βγάζει
μια γλυκιά ζεστασιά. Το δωμάτιο αυτό είναι το αγαπημένο μου, καθώς τα βράδια
καθόμαστε εκεί με τον παππού, μας λέει ιστορίες και μας φορτώνει με ένα σωρό λι-
χουδιές!
Ο παππούς μάς έχει φτιάξει ένα δωμάτιο για να κοιμόμαστε και να βάζουμε τα
πράγματά μας. είναι μικρό αλλά μας βολεύει πολύ. Μέσα στο δωμάτιο υπάρχουν
δύο μονά κρεβάτια και μια μικρή ντουλάπα για τα ρούχα μας. Ανάμεσα στα κρεβά-
τια υπάρχει ένα μικρό κομοδίνο. Όλα τα έπιπλα είναι ξύλινα. Στο κομοδίνο, έχουμε
βάλει ένα πορτατίφ και μερικές ασπρόμαυρες φωτογραφίες. Πάνω από τα κρεβάτια
μας, ο παππούς έχει κρεμάσει εικόνες.
Το σπίτι αυτό μου θυμίζει όλα τα υπέροχα καλοκαίρια που έχουμε περάσει στο
νησί, νιώθοντας την τρυφερή φροντίδα του παππού μας. Όταν το καλοκαίρι τελειώ-
νει και πρέπει να επιστρέψουμε στο σπίτι μας, νιώθουμε πολύ λυπημένοι και περι-
μένουμε πώς και πώς πότε θα έρθουμε πάλι στο σπίτι που μας κάνει τόσο χαρούμε-
νους.
1. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις έχουν μεταφορά και ποιες κυριολεξία;
Υπογραμμίστε τις μεταφορικές φράσεις.
Απάντηση:
Ήρθαμε πιο γρήγορα γιατί κόψαμε δρόμο. μεταφορά
Έβαψε το δωμάτιό της λευκό. κυριολεξία
Η βαλίτσα ήταν πολύ βαριά. κυριολεξία
Μόλις τον είδε, άσπρισε από τον φόβο της. μεταφορά

Ήταν τόσο χαρούμενος που όλο το βράδυ έσερνε τον χορό. μεταφορά
Ξάπλωσε νωρίς γιατί ήταν κουρασμένος. κυριολεξία
Είχε θυμώσει τόσο πολύ και της μίλησε έξω από τα δόντια. μεταφορά
Του είπε να κλείσει τα μάτια, για του δώσει το δώρο του! κυριολεξία

Απάντηση:
Δεν ανέχεται τέτοια συμπεριφορά.

Δεν έγραψα καλά.

Είναι πολύ καλό παιδί.

Μετά τις δυσκολίες, ήρθε μια καλή μέρα.

Τι σχεδιάζετε / τι ετοιμάζετε;

Ξεπέρασες τα όρια / Έκανες πάρα πολλά σχετικά με αυτό το θέμα.

Κουραστήκαμε πολύ.
Απάντηση:
Κ: Καθώς περπατούσαμε, σταματήσαμε σε μια πηγή για να πιούμε λίγο νερό.
Μ: Το βιβλίο αυτό είναι η πηγή που χρησιμοποίησα για να γράψω την εργασία
μου.
Κ: Ο Μάριος πήρε το παιχνίδι από τον Στράτο.

Μ: Μην στεναχωριέσαι! Μην τα παίρνεις όλα στα σοβαρά.
Κ: Έκλεισε τα μάτια του και μέτρησε μέχρι το 10.

Μ: Ο καθηγητής με έχει πάρει με καλό μάτι.
1. Να αναζητήσετε πληροφορίες σχετικά με διάφορα έθιμα και κοινωνικά γεγο-

νότα στην Ελλάδα και να γράψετε μια έκθεση σχετικά με το έθιμο που σας ε-
ντυπωσίασε περισσότερο.
Απάντηση:
Η ΒΑΠΤΙΣΗ
Στην Ελλάδα, λίγους μήνες μετά τη γέννηση ενός μωρού, γίνεται η βάπτισή του.
Μέσα από τη διαδικασία της βάπτισης, το παιδί γίνεται Χριστιανός και αποκτά το
όνομά του.

Οι γονείς του παιδιού, μαζί με τους κοντινούς συγγενείς και φίλους συγκεντρώ-
νονται στην εκκλησία όπου θα γίνει το μυστήριο. Σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν
οι νονοί του παιδιού, οι οποίοι από εκείνη την ημέρα γίνονται οι πνευματικοί γονείς
του παιδιού. Ο ιερέας, οι γονείς και οι νονοί έχοντας στην αγκαλιά τους το μωρό
στέκονται γύρω από την κολυμπήθρα. Ο ιερέας ευλογεί το νερό και το λάδι λέγο-
ντας ευχές. Στη συνέχεια, αλείφει το μωρό με το ευλογημένο λάδι και δίνει το λάδι
στους νονούς ώστε να το αλείψουν κι εκείνοι. Ο ιερέας παίρνει το μωρό στην αγκα-
λιά του, το σηκώνει ψηλά και το βουτάει στην κολυμπήθρα τρεις φορές. Σε αυτό το
σημείο τα περισσότερα μωρά βάζουν τα κλάματα, καθώς φεύγουν από την αγκαλιά
των δικών τους ανθρώπων.
Μόλις γίνει αυτό, δίνει το μωρό στους νονούς οι οποίοι το τυλίγουν με λευκό σε-
ντόνι και πετσέτα για να το σκουπίσουν. Ο ιερέας σταυρώνει με άγιο μύρο το μέτω-
πο, το στήθος, τα χέρια και τα πόδια του μωρού λέγοντας προσευχές. Με ένα ψαλι-
δάκι, κόβει μικρές τούφες από τα μαλλιά του μωρού. Το μωρό δεν πρέπει να έχει
κουρευτεί ποτέ πριν τη βάπτιση, ώστε οι τούφες που κόβει ο ιερέας να είναι οι πρώ-
τες που κόβονται. Στο τέλος, ντύνουν το μωρό με λευκά ρούχα και οι νονοί περνούν
στο λαιμό του ένα χρυσό σταυρουδάκι. Μαζί με τον ιερέα, κάνουν κύκλο γύρω από
την κολυμπήθρα, η μητέρα φιλά το χέρι των νονών και παίρνει το παιδί στην αγκα-
λιά της.
Μόλις τελειώσει το μυστήριο, μοιράζονται μπομπονιέρες και γλυκά στους καλε-
σμένους. Οι καλεσμένοι εύχονται στους γονείς να τους ζήσει και στους νονούς να
είναι πάντα άξιοι. Από εκείνη την ημέρα, όλοι φωνάζουν το μωρό με το καινούριο
του όνομα.


Απάντηση:
Οι πλαγιότιτλοι:
1η παράγραφος: Η πτεροφάλαινα ζει στη Μεσόγειο και είναι το πιο γρήγορο είδος
φάλαινας και το μεγαλύτερο ζώο του κόσμου.
2η παράγραφος: Είναι η μοναδική φάλαινα που ζει στις ελληνικές θάλασσες.
3η παράγραφός: Η πλάτη της είναι η γκρι, ενώ η κοιλιά της λευκή. Από τα ρουθού-
νια της εκτοξεύει νερό που φτάνει μέχρι και 6 μέτρα.
4η παράγραφος: Η τροφή της είναι το κριλ, ένα είδος ζωοπλαγκτόν και μένει όλο το
χρόνο στη Μεσόγειο.
5η παράγραφος: Στην Ελλάδα τη συναντάμε στα ανοιχτά του Ιονίου πελάγους, ενώ
σπάνια πλησιάζει κοντά στις ακτές.
Η περίληψη:
Σύμφωνα με το κείμενο, η πτεροφάλαινα ζει στη Μεσόγειο και είναι το πιο γρή-
γορο είδος φάλαινας και το μεγαλύτερο ζώο του κόσμου. Είναι η μοναδική φάλαινα
που ζει στις ελληνικές θάλασσες. Η πλάτη της είναι η γκρι, ενώ η κοιλιά της λευκή.
Από τα ρουθούνια της εκτοξεύει νερό που φτάνει μέχρι και 6 μέτρα. Η τροφή της
είναι το κριλ, ένα είδος ζωοπλαγκτόν. Η πτεροφάλαινα μένει όλο το χρόνο στη Με-
σόγειο. Στην Ελλάδα τη συναντάμε στα ανοιχτά του Ιονίου πελάγους, ενώ σπάνια
πλησιάζει κοντά στις ακτές.


ευφυής ευφυούς ευφυή ευφυείς ευφυών
ιδεώδης ιδεώδους ιδεώδη ιδεώδεις ιδεωδών (αρσενι-
κό)
ασαφές ασαφούς ασαφές ασαφή ασαφών
αληθής αληθούς αληθή αληθείς αληθών
(θηλυκό)
αμμώδες αμμώδους αμμώδες αμμώδη αμμωδών
συνεχές συνεχούς συνεχές συνεχή συνεχών (ουδέτε-
ρο)
ψευδές ψευδούς ψευδές ψευδή ψευδών
(ουδέτερο)
αναιδές αναιδούς αναιδές αναιδή αναιδών

Απάντηση:
νυστάζω: νυσταγμένος –η –ο
τρώω: φαγωμένος –η –ο
υπογραμμίζω: υπογραμμισμένος –η –ο

πλένω: πλυμένος –η –ο
τιμώ: τιμημένος –η –ο
κουράζω: κουρασμένος –η –ο
κουρεύω: κουρεμένος –η –ο
αφαιρώ: αφηρημένος –η –ο
γίνομαι: γινωμένος –η –ο
υπογράφω: υπογεγραμμένος –η –ο (υπογραμμένος –η –ο )
κρύβω: κρυμμένος –η –ο
καίω: καμένος –η –ο

στροφο.
Απάντηση:
Ματαίωση της συνάντησης της επόμενης εβδομάδας.

Ολοκληρώθηκαν τα οδικά έργα / Ολοκλήρωσαν τα οδικά έργα.

Δημιουργήθηκε ομάδα ποδοσφαίρου στο δήμος μας / Δημιούργησαν ομάδα πο-
δοσφαίρου στο δήμο μας.

Αρχίζουν / Ξεκινούν τα μαθήματα χορού από τις 15 Σεπτεμβρίου.

Αλλαγή της ώρας το Μάρτιο και τον Οκτώβρη.

Απάντηση:
Τις κρύες νύχτες, ο σκύλος μας, ο Ρεξ κοιμάται μέσα στο σπιτάκι του.

Κάθε απόγευμα η γιαγιά βλέπει τηλεόραση στην κουζίνα μαζί με τις φίλες της.
Η προγραμματισμένη συνάντηση ακυρώθηκε λόγω της καταιγίδας.
Εχθές το μεσημέρι, τηλεφώνησε ο Αντώνης από το κινητό του.
Ο συμμαθητής μου, ο Στέλιος διαβάζει για το αυριανό διαγώνισμα Μαθηματι-
κών.

Ο κήπος του γείτονά μας είναι όμορφος.

Απάντηση:
Τα Ελληνόπουλα ηλικίας έως 14 ετών παθαίνουν πολύ συχνά ατυχήματα. Σύμ-
φωνα με στοιχεία του Κέντρου Έρευνας και Πρόληψης Παιδικών ατυχημάτων, πε-
ρίπου 300.000 παιδιά μεταφέρονται κάθε χρόνο στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκο-
μείων με τραυματισμούς.
Ο κ. Στ. Π. αναπληρωτής καθηγητής Ιατρικής του Πανεπιστημίου και υπεύθυνος
της Επιτροπής Οδικής Ασφάλειας του Υπουργείου Υγείας, υποστηρίζει ότι οι γονείς
θα πρέπει να φροντίσουν ώστε το σπίτι τους να γίνει ασφαλής χώρος για τα παιδιά
για να μη συμβεί κάποιο ατύχημα.
της γλώσσας Στ’ Δημοτικού

Απάντηση:
Μας βγήκε η γλώσσα

Το πήρα όλο πάνω μου

Μας ήρθε ο κούκος αηδόνι.

Τα βρήκαμε σκούρα


Κοιμάται με τις κότες.

Έχω ένα κεφάλι καζάνι.

Ενότητα 7
η ζωή έξω από την πόλη
σελ. Ασκήσεις & Διαγωνίσματα Γλώσσας Στ΄ Δημοτικού
Ασκήσεις:

δαφος.
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

Τη Δευτέρα, θα πάμε στη συναυλία ενός ___________ (δημοφιλής) καλλιτέχνη.
Πωλούνται δύο ___________ (πολυτελής) διαμερίσματα.

Οι ___________ (συνεχής) πόλεμοι εξάντλησαν οικονομικά το κράτος.
Οι ορειβάτες βρήκαν ένα ___________(ασφαλής) καταφύγιο.
Στον ζωολογικό κήπο είδαμε μερικά ___________ (δηλητηριώδης) φίδια.
Ο κύριος Πέτρου κληρονόμησε την ___________ (επικερδής) επιχείρηση του πα-
τέρα του.
Ο καθηγητής επίπληξε τον ___________ (αγενής) μαθητή.
Τα αποτελέσματα των ___________ (διαρκής) ελέγχων ήταν θετικό.
Το σχολείο μας συμμετείχε στον καθαρισμό της ___________ (θαμνώδης) περιο-
χής του δήμου μας.
Η ποιότητα του ___________ (ακριβές) αντιγράφου πρέπει να είναι καλή.
Λόγω των ___________ (καταρρακτώδης) βροχών, πλημμύρισε η πόλη.
Ο διευθυντής έδωσε έπαινο στους ___________ (επιμελής) μαθητές.
Το κάπνισμα είναι μια ___________ (επιβλαβής) συνήθεια.
Αν ακολουθήσετε τις ___________ (σαφής) οδηγίες του καθηγητή σας, θα επιτύ-
χετε.

Ο ελώδης: ___________ του πετρώδους: ___________
Των αγενών (ουδέτερο) : ___________ Οι επικερδείς (θηλυκό) : __________
Το διμερές: ___________ τους ευγενείς: ___________
Τις διαρκείς: ___________ το προσεχές: ___________
Οι αμελείς (αρσενικό) : ___________ τα στοιχειώδη: ___________
Τα σαφή: ___________ Τον απλανή: ___________
Των επιβλαβών (αρσενικό) : _________ Η δασώδης: ___________
της διεθνούς: ___________ του μανιώδους: ___________
των δημοφιλών (θηλυκό) : ___________ την υγιή: ___________

μένο
Ασκήσεις:

νικώ: ___________
αθροίζω: ___________
θλίβω: ___________
νικώ: ___________
γράφω: ___________
τεντώνω: ___________
ράβω: ___________
καλύπτω: ___________
στολίζω: ___________
μαθαίνω: ___________
μολύνω: ___________
σκάβω: ___________
θάβω: ___________
πετυχαίνω: ___________
Οι εκδρομείς έφτασαν ___________ (διψώ) στον προορισμό τους.
Τα Χριστούγεννα οι δρόμοι είναι ___________ (στολίζω) με φώτα και μπάλες.
Μου έκανε εντύπωση ο ___________ (περιποιούμαι) κήπος.

Ήταν ___________ (ξαπλώνω) στον καναπέ, ___________ (σκεπάζω) με μια
λεπτή κουβέρτα.
Ο υπουργός μιλά στον ___________ (συγκεντρώνω) κόσμο της πλατείας.
Προσοχή! Το νερό είναι ___________ (μολύνω)!
Τα ___________ (εγκαταλείπω) σπίτια γκρεμίστηκαν από το σεισμό.

Ασκήσεις:

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

αναζητώ: ___________
θυμώνεις: ___________
κάθεται: ___________
παραγγέλνει: ___________
χρειάζονται: ___________
μεθάμε: ___________
κοιμάμαι: ___________
αγαπάτε: ___________
δανείζουν: ___________

πλένει: ___________
καμαρώνουμε: ___________
παράγεις: ___________

Ασκήσεις:

Το διάβασμα του βιβλίου από τους μαθητές. : ___________
Ανακαλύφθηκε νερό στον Άρη. : ___________
Το καινούριο βιβλίο παρουσιάστηκε. : ___________
Οι εκδρομείς προετοιμάστηκαν για το ταξίδι τους. : ___________
Αύξηση της τιμής της βενζίνης σε λίγες ημέρες. : ___________
Σωστή συνεργασία μαθητών και καθηγητών. : ___________
. : ___________
Καλλιέργεια βιολογικών προϊόντων από νέους αγρότες. : ___________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________


Ασκήσεις:
Μας έδειξε με περηφάνια τον περιποιημένο κήπο του. _______________

Ο Γιάννης με κάλεσε στο πάρτι για τα γενέθλιά του. _______________
Με πειράζει! _______________
Οι μαθητές γράφουν ορθογραφία. _______________
Ο Τάκης αγόρασε παντελόνια και μπλούζες. _______________
Η Κατερίνα τρώει πρωινό. _______________
Η Κατερίνα τρώει πλούσιο πρωινό. _______________
Έφτασα! _______________
Η Χριστίνα και ο Πάνος κοιμούνται. _______________

απλές.
________________________________________________________________

________________________________________________________________

________________________________________________________________

________________________________________________________________

________________________________________________________________
Απλές:
1. ________________________________
2. ________________________________
3. ________________________________
1. ________________________________
2. ________________________________
3. ________________________________

Ασκήσεις:

Συγκεντρομένος αναβολλή πρότος
Χρησιμοποιήτε βαμένος μάγησα
Δάνιο Μαΐος μολησμένος
Αγαπημμένος δεθήτε πολή
Συμετοχή αφήσται χαίρομε


____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________


____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

Ασκήσεις:
1. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις έχουν μεταφορά και ποιες κυρι-
ολεξία; Υπογραμμίστε τις μεταφορικές φράσεις.
Ήρθαμε πιο γρήγορα γιατί κόψαμε δρόμο.

Έβαψε το δωμάτιό της λευκό.
Η βαλίτσα ήταν πολύ βαριά.
Μόλις τον είδε, άσπρισε από τον φόβο της.
Ήταν τόσο χαρούμενος που όλο το βράδυ έσερνε τον χορό.
Ξάπλωσε νωρίς γιατί ήταν κουρασμένος.
Είχε θυμώσει τόσο πολύ και της μίλησε έξω από τα δόντια.
Του είπε να κλείσει τα μάτια, για του δώσει το δώρο του!

________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________

________________________________________________________
________________________________________________________
____________________________________________________________________
_________________________________________________________________
____________________________________________________________________
_________________________________________________________________
____________________________________________________________________
_________________________________________________________________

Έκθεση:
1. Να αναζητήσετε πληροφορίες σχετικά με διάφορα έθιμα και κοινω-
νικά γεγονότα στην Ελλάδα και να γράψετε μια έκθεση σχετικά με το έθιμο που
σας εντυπωσίασε περισσότερο.
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

Περίληψη:

Πόσοι από εμάς γνωρίζουμε ότι στις ελληνικές θάλασσες κατοικεί το δεύτερο με-
γαλύτερο ζώο του κόσμου και το ταχύτερο είδος φάλαινας παγκοσμίως; H πτεροφά-
λαινα (Balaenoptera physalus) είναι ο «αγαθός και σβέλτος» κάτοικος της Μεσογεί-
ου και κολυμπάει ανάμεσά μας, με ταχύτητες που αγγίζουν τα 37 χλμ/ώρα.
Με καρδιά στο μέγεθος ενός μικρού αυτοκινήτου, μήκος που φτάνει τα 23 μέτρα,
βάρος που μπορεί να φτάσει τους 75 τόνους και προσδόκιμο ζωής τα 100 χρόνια, η
εντυπωσιακή πτεροφάλαινα είναι η μοναδική φάλαινα που έχει σταθερή παρουσία
στα ελληνικά νερά.
Το χρώμα της είναι γκρι (είτε σκούρο είτε πιο ανοικτό) ενώ η κοιλιά της είναι
άσπρη. Ξεχωρίζει για τη σχετικά υπερυψωμένη αναπνευστική οπή της, η οποία απο-
τελείται από δύο συμμετρικά και ανεξάρτητα ρουθούνια. Η εκπνοή της εκτοξεύεται
κάθετα και φτάνει ακόμα και τα 6 μέτρα σε ύψος οπότε και είναι ορατή από από-
σταση μεγαλύτερη των δύο ναυτικών μιλίων.
Τρέφεται με ένα είδος ζωοπλαγκτόν, το κριλ, που μοιάζει με μικρές καραβίδες.
Όπως όλες οι φάλαινες, έτσι και η πτεροφάλαινα περνά από τη φάση αναπαραγωγής
στη φάση διατροφής. Οι πτεροφάλαινες της Μεσογείου όμως, σε αντίθεση με τις
φάλαινες παγκοσμίως, παραμένουν όλο το χρόνο στα νερά της Μεσογείου ενώ κατά
τους καλοκαιρινούς μήνες για λόγους διατροφής τις βρίσκουμε στη θάλασσα της
Λιγουρίας (μεταξύ Ιταλίας και Γαλλίας).

Στην Ελλάδα, δεν έχουμε ακριβή στοιχεία για τον πληθυσμό τους. Αυτό όμως
που γνωρίζουμε είναι ότι εντοπίζονται σταθερά στα ανοιχτά του Ιονίου Πελάγους,
αν και περιστασιακά πλησιάζουν και κοντά στις ακτές.
Κείμενο από την
ιστοσελίδα της WWF
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

ευφυής
ιδεωδών (αρσενι-
κό)
ασαφή
αληθούς
(θηλυκό)
Αμμώδες
συνεχών (ουδέτε-
ρο)
ψευδούς
(ουδέτερο)
αναιδές

Νυστάζω: ______________________
Τρώω: ______________________
Υπογραμμίζω: ______________________
Πλένω: ______________________
Τιμώ: ______________________
Κουράζω: ______________________

Κουρεύω: ______________________
Αφαιρώ: ______________________
Γίνομαι: ______________________
Υπογράφω: ______________________
Κρύβω: ______________________
Καίω: ______________________

στροφο.
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Τα Ε__ηνόπουλα __λικίας έως 14 ετών παθ__νουν πολύ σ__χνά ατ__χ__ματα.
Σύμφ__να με στ__χ__α του Κέντρου Έρευνας και Πρόλ__ψης Παιδικών
ατ__χ__μάτων, περίπου 300.000 παιδιά μεταφέροντ__ κάθε χρόνο στα εξ__τερικά
ιατρ__α των νοσοκομ__ων με τρα__ματισμούς.
Ο κ. Στ. Π. αναπλ__ρ__τής καθ__γ__τής Ιατρικής του Πανεπιστ__μ__ου και υ-
πε__θ__νος της Επ__τροπής Οδ__κής Ασφάλ__ας του __πουργείου Υγ__ας,
__ποστ__ρίζει ότι οι γον__ς θα πρέπει να φροντ__σουν __στε το σπίτι τους να γίνει
ασφαλ__ς χώρος για τα παιδιά για να μη σ__μβεί κάπ__ο ατ__χ__μα.
της γλώσσας Στ΄ Δημοτικού

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________


_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

Έντεκα μηνών
[Τοποθετήστε φωτογραφίες εδώ]
Γ΄τάξη: http://gtaksh.blogspot.gr/
Δ΄τάξη: http://xristx.blogspot.gr/
Ε΄τάξη: http://e-taksh.blogspot.gr/
Ημερομηνία:
ΣΤ΄τάξη: http://st-taksh.blogspot.gr/
Βάρος: [Βάρος[ Ύψος: [Ύψος]
Κριτήρια: http://kritiria.blogspot.gr/
Σημειώσεις:
Άρθρα: http://xristosxarmpis.blogspot.gr/

Γλώσσα ΣΤ΄. Επανάληψη 7ης Ενότητας ΄΄ Η ζωή έξω από την πόλη ΄΄

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Γλώσσα ΣΤ΄. Επανάληψη 7ης Ενότητας ΄΄ Η ζωή έξω από την πόλη ΄΄

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Γλώσσα ΣΤ΄. Επανάληψη 7ης Ενότητας ΄΄ Η ζωή έξω από την πόλη ΄΄

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής

Επανάληψη 7ης ενότητας

΄΄Η ζωή έξω από την πόλη ΄΄

Οι πληροφορίες παρουσιάζονται πάντα με χρονική σειρά.

 Πώς μετατρέπουμε τις ονοματικές φράσεις σε ρηματικές (και

• Οι ονοματικές φράσεις μετατρέπονται σε ρηματικές με την προσθήκη

 Πώς κλίνονται τα επίθετα σε –ης, -ης, -ες

Οι παθητικές μετοχές χρησιμοποιούνται αρκετές φορές αντί για επίθετα.

 Πώς μιλάμε κυριολεκτικά ή μεταφορικά για κάτι

 Πώς ξεχωρίζουμε μια απλή από μια επαυξημένη πρόταση

Απλή πρόταση είναι αυτή που έχει:

Επαυξημένη πρόταση είναι:

 Πώς περιγράφουμε μια σειρά από πράξεις

Προσέχουμε ώστε να συμπεριλάβουμε:

Σχολικό Έτος: 201… - 201…

Επιμέλεια: Καλογερά Ευτυχία

Π.χ. Η λήξη του παιχνιδιού.

Ρηματική λέγεται μία φράση όταν περιλαμβάνει ρήμα.

Μπορούμε να μετατρέψουμε μία ονοματική φράση σε ρηματική και το

Π.χ. (ονοματική) (ρηματική)

Η λήξη του παιχνιδιού θα σφυριχθεί.

Το παιχνίδι θα λήξει με το σφύριγμα.

Η διοργάνωση των Ολυμπιακών αγώνων θα καθυστερήσει ένα μήνα.

Η αναγγελία του γάμου τους.

Αναβλήθηκε το ταξίδι της για την ερχόμενη Τρίτη.

Ονομαστική ο/η συνεχής το συνεχές

Γενική του/της συνεχούς του συνεχούς

Αιτιατική το(ν)/τη(ν) συνεχή το συνεχές

Ονομαστική οι συνεχείς τα συνεχή

Γενική των συνεχών των συνεχών

Αιτιατική τους/τις συνεχείς τα συνεχή

1) Όμοια με τα επίθετα αυτά κλίνονται και τα παροξύτονα σε –ώδης (ο

2) Πολλά από τα επίθετα αυτά έχουν ουσιαστικοποιηθεί, δηλ.

ο επιμελής φοιτητής η ελώδης περιοχή το ειλικρινές συναίσθημα

2) Συμπληρώνω τα κενά, βάζοντας τα επίθετα στον κατάλληλο τύπο:

…………………………… (συνεχής) ωράρια έχουν εξαντλήσει τους υπαλλήλους.

Τα τελευταία χρόνια κλιμάκια της πυροσβεστικής κάνουν ……………………………

Τα επιδόματα …………………………… (πολυμελής) οικογενειών θα δοθούν στα μέσα

Ο γνωστός ηθοποιός έκανε μια …………………………… (αξιοπρεπής) εμφάνιση στην

«Νους …………………………… (υγιής) εν σώματι …………………………… (υγιής)».

…………………………… (ευτυχής) γονείς γιόρτασαν την επιτυχία της κόρης τους.

Για πάμε παρακάτω να δούμε

Κυριολεξία: όταν χρησιμοποιώ μια λέξη ή μια φράση με την πραγματική

Π.χ. Μέθυσε από το κρασί.

Μεταφορά: όταν χρησιμοποιώ μια λέξη ή μια φράση με διαφορετική

Π.χ. Μέθυσε από χαρά.

Έμαθε την πικρή αλήθεια. __

Κατέβα από τη σκάλα. __

Ο καιρός ήταν γλυκός σήμερα. __

Της άνοιξε την καρδιά του. __

Φορούσε χρυσό περιδέραιο. __

2) Εξηγώ τι σημαίνουν οι παρακάτω μεταφορικές φράσεις:

Πετά στα σύννεφα.

Ποιος του φούσκωσε τα μυαλά;

Ο Ενεστώτας χρησιμοποιείται για να δηλώσει:

 κάτι που ισχύει γενικά – χρησιμοποιείται, κυρίως, σε παροιμίες και γνωμικά

 κάτι που θα γίνει οπωσδήποτε, οπότε χρησιμοποιείται αντί για Μέλλοντα

 ζωντάνια και παραστατικότητα στην αφήγηση, οπότε χρησιμοποιείται αντί

 κάτι που έγινε στο παρελθόν με μεγαλύτερη ή με διακοπές (π.χ. Έζησαν

Μας (παίρνω) τηλέφωνο και μας

Το 1940 (κηρύσσομαι) πόλεμος και