Talambuhay ni Dr.

Jose Rizal

Pangalan: Dr. Jose Protacio Mercado Rizal Alonzo y Realonda

Sagisag sa Panulat: Dimasalang, Laong Laan, P. Jacinto, Pepe
Kapanganakan: Kamatayan:
Petsa: Hunyo 19, 1861 Petsa: Disyembre 30, 1986
Lugar: Calamba, Laguna Lugar: Bagumbayan (Rizal Park ngayon), Maynila
Pamilya:
Ama: Don Francisco Mercado Rizal (1818-1898)
Ina: Doña Teodora Alonzo y Quintos Realonda (1827-1911)
Mga Kapatid:
1.) Saturnina – Kilala sa tawag na Neneng; Pinakasalan niya si Manuel Hidalgo ng Tanawan, Batangas.
2.) Paciano – Pagkatapos ng eksikyusyon ni Jose Rizal, sumali sya sa Philippine Revolution at naging combat heneral.
3.) Narcisa - kilala sa tawag na Sisa at pinakasalan niya si Antonio Lopez, isang guro sa Morong.
4.) Olimpia – kilala sa tawag na Ypia at pinakasalan niya si Silvestre Ubaldo, isang operador ng telegrapo sa Maynila.
5.) Lucia – pinakasalan niya si Mariano Herbosa ng Calamba. Namatay si Herbosa dahil sa sakit na Cholera at pinagkaitan
ng pang-Kristiyanong libing dahil asawa siya ng kapatid ni Rizal.
6.) Maria – kilala siya sa tawag na Biang. Pinakasalan niya si Fausto Cruz ng Binian Laguna.
7.) Jose – kilala sa tawag na Pepe. Nagkaanak sila ni Josephine Bracken at pinangalan niya itong Francisco, subalit namatay
ito ilang oras pagkatapos na ipinanganak. Nilibing niya ang bangkay nito sa Dapitan.
8.) Conception – kilala sa tawag na Concha, namatay siya sa sakit noong siya 3 taon lamang. Ang kamatayan niya ang
unang kalungkutan ni Rizal sa buhay niya.
9.) Josefa - kilala sa tawag na Panggoy; Namatay siyang dalaga sa edad na 80.
10.) Trinidad – kilala sa tawag na Trining; namatay rin siyang dalaga sa edad na 83.
11.) Soledad - kilala sa tawag na Choleng; Pinakasalan niya si Pantaleon Quintero ng Calamba.

Pag-ibig:
“Lagi na, si Rizal ay tinatalakay bilang isang lalaking may malalim na pag-ibig sa bayan, subalit tulad din naman ng isang
pangkaraniwang nilalang siya rin naman ay marunong humanga at magmahal sa mga anak ni Eba.”
1. JULIA (Abril, 1877; Los Baños, Laguna)- Dalagitang taga-Los Baños, Laguna na nakilala ni Rizal sa dalampasigan ng
Ilog Dampalit noong sya ay 16 na taong gulang pa lamang at ito ang babae na una niyang napagtuunan ng paghanga.
2. SEGUNDA KATIGBAK (Disyembre, 1877; Troso, Maynila)- Dalagitang taga-Lipa, Batangas na nakilala ni Rizal sa
Troso, Maynila na sinasabing unang niyang pag-ibig.
3. BB. L. (Pakil, Laguna)- Dalagang naninirahan sa Pakil, Laguna na pinaniniwalaang ang gurong si Jacinta Ibardo Laza na
nakatira sa bahay ni Nicolas Regalado na kaibigan ni Rizal. Sa dalagang ito pilit ibinabaling ni Rizal ang kanyang atensyon
para pawiin ang pangungulila kay Segunda.
4. LEONOR RIVERA- Pinsan ni Rizal na binansagang “La Cuestion del Oriente” ng matalik na kaibigan ni Rizal na si Jose
Ma. Cecilio. Ito ang pangalawang Leonor sa buhay ni Rizal at ang dalagang sinasabing nais pakasalan ni Rizal at tanging
babae sa kanyang buhay na tunay niyang minahal ng kakaiba sa iba pang babaing kanyang inibig.
5. CONSUELO ORTIGA Y PEREZ (Madrid)- Isang babaeng Kastila na taga-Madrid na nakatagpo ni Rizal at
pinaghandugan nito ng tula.
6. O-SEI-SAN (USUI-SEIKO) (Hapon)- Isang Haponesa na nakatagpo ni Rizal sa bansang Hapon, nang sya ay
maanyayahan na maging kasapi ng pasuguan ng Kastila sa bansang iyon. Siya ay pinaniniwalaang isa sa tatlong babaing
labis na minahal ni Rizal, na nagparanas sa kanya ng pinakaromantikong bahagi ng kanyang buhay.
7. GERTRUDE BECKETT (Disyembre, 1888; Chalcott Crescent, London)- Dalagang taga-London na nagkaroon ng lihim
na kaugnayan kay Rizal.
8. NELLY BOUSTED (Hulyo, 1889; Paris) - Sinasabing ang babaing may karakter na pinakamalapit sa karakter ni Rizal sa
lahat ng babaing nagkaroon ng kaugnayan sa kanya. Ito ang babaing may lahing Anglo-Pilipino na minamahal din ni
Antonio Luna.
9. JOSEPHINE BRACKEN (Dapitan)- Ang babaing lahing Irish na mula sa Hongkong na nagpunta ng Dapitan upang
ipagamot ang mata ng kanyang ama-amahan. Siya ay inangking asawa ni Rizal kahit walang pahintulot ng simbahan dahil
na rin sa pagtanggi ng Obispo ng Cebu na sila ay makasal. Ito ay tinawag niyang “dulce estranghera” sa kanyang hinabing
tula ng pamamaalam.
Pag-aaral:
Elementarya: Biñan, Laguna
Sekondarya: Ateneo de Manila
Kolehiyo: Ateneo Municipal de Manila
Kurso: Bachiller en Artes/Agham ng Pagsasaka
Pamantasan ng Sto. Tomas
Kurso: Filosofiya y Letras/ medicina
Universidad Central de Madrid
Kurso: Medicina
Mga Wikain at Wikang Pinag-aralan ni Rizal
 1. Tagalog 6. Ingles
2. Bisaya 7. Pranses
3. Subanon 8. Latin 13. Ebreo
4. Ilokano 9. Aleman 14. Italyano
5. Kastila 10. Griyego
Mga Paglalakbay:
a. Marselles, Singapore – Dito niya Nakita ang Chateau
d ‘If, ang bilangguan ng pangunahing tauhan sa binasa
niyang nobela, “Conde de Monte Cristo” noong nag-aaral
pa sa Ateneo
b. Sri Lanka (Ceylon noon) – Point de Galle at Colombo
ang binisitang lugar
c. Africa, Aden, Port Said, Naples – nadaanang mga lugar
patungong Barcelona kung saan naisulat ang isang tula at
sanaysay na nalathala sa Diariong Tagalog; binigyan siya
rito ng salu-salo ng mga kapwa Pilipino na ang iba’y
naging kamag-aral sa Ateneo.
d. Madrid – dito siya nag-aral at nakatapos ng Medisina
e. Heidelberg – napalawak niya pang higit ang karanasan
bilang manggagamot, kung saan siya dumalo ng mga
seminar/panayam.
f. Berlin – ditto niya napalawak ang kaalaman sa
optalmolohiya at nakasalamuha ang mga iskolar at
siyentipikong Aleman; higit na ang kaalaman sa agham at
wika; ditto niya tinapos ang pagsulat sa nobelang Noli Me
Tangere.
g. Hongkong at Macau – napuna niyang may mga taong
itinalaga ang pamahalaang Kastila upang siya’y
manmanan.
Mga Naging Karanasan/ Hanapbuhay
▪ Dakilang Alagad ng Sining- di na mabilang ang naisulat
niyang akda sa iba’t- ibang wika
▪ Dumalo sa mga lektyur at panayam nina Dr. Becker at
Prof Buchne
▪ Nagtrabaho siya sa “University Eye Hospital” sa
pamamahala ni Dr. Becker
▪ Naging kasapi ng samahang Antropolohista, Etnolohika
at Heograpika sa tulong nina Dr. Jagor at Dr. Meyer
▪ Nanggamot siya sa Dapitan sa maraming kapwa
Pilipino ng walang bayad
Mga Akda Ni Rizal:
•Sa Aking mga Kabata
-tulang tungkol sa pagmamahal sa sariling wika.
-Unang tulang naisulat.
-8 y/o – edad nang ito’y maisulat niya.
•Ang Una Kong Salamisim (Mi Primera Inspiracion)
-naisulat niya kasabay ng pagkalaya ng kanyang ina.
-1874 – taon kung kailan niya ito naisulat.
-Unang tulang naisulat sa Ateneo.
-14 y/o – edad nang ito’y maisulat niya.
•Sa Edukasyon Matatamo ang Liwanag ng Bansa (Por la
Educacion Recibe Lustre la Patria)
-1876 – taon kung kailan niya ito naisulat.
•Isang Alaala sa Aking Bayan (Un Recuerdo A Mi Pueblo)
-tulang nagbibigay dangal sa Calamba, ang bayang sinilangan
ni Rizal.
-1878 – taon kung kailan niya ito naisulat.
11. Arabe 16. Ruso 21. Catalan
12. Sanskrito 17. Olandes 22. Masayo
18. Hapones
19. Tsino
15. Portugis 20. Suveko
h. Yokohama Japan – pinatuloy siya sa tirahang opisyal
ng legasyon matapos anyayahan ng kalihim ng
Legasyong Espanya; pinaunlakan niya ang anyaya dahil
wala naman siyang itinatagong lihim o anumang laban sa
Pamahalaang Kastila.
i. Amerika (San Francisco, Oakland at New York) –
nakita niya rito ang prinsipyo ng demokrasya,
gayunpaman, may matinding hidwaan sa pagitan ng puti
at itim.
j. London – nanatili nang matagal sapagkat ligtas na
makapagpapatuloy siya sa kanyang mga adhikain sa
lupang sinilangan; pinag-aralan ang wikang Ingles at
napag-aralan ang aklat ni Morga ukol sa kalagayan ng
Pilipinas.
k. Brussels – ditto niya ibinuhos ang panahon sa
pagsusulat ng nobelang El Filibusterismo at artikulo para
sa La Solidaridad at mga liham sa kaibigan.
l. Briarrity, France – Nakilala at naging kasintahan niya
si Nellie Bousted ngunit tinutuulan siya ng ina ng dalaga
sapagkat ayaw ni Rizal maging Protestante kaya hindi sila
nagkatuluyan.
▪ Isa sa mga nagtatag ng samahang Circulo Hispaño-
Filipino nang walang bayad
▪ Marami rin siyang mga iginuhit sa lapis, gamit ang
krayola at Oleo at mga ilang likhang iskultura sa Pilipinas
at sa London.
▪ Isa sa mga bantog na moog ng La Solidaridad,
pahayagan ng Kilusang Propaganda kasama ang iba pang
makabayang tulad nina Marcelo H. del Pilar at Graciano
Lopez-Jaena
▪ Nagtatag ng La Liga Filipina
-15 y/o – edad nang ito’y maisulat niya.
-Ateneo Municipal de Manila – dito siya nagaaral nang ito’y
maisulat niya.
•Para sa Kabataang Pilipino (A La Juventud Filipina)
-tulang inaalay para sa kabataang Pilipino.
-1879 – taon kung kailan naisulat.
-Unibersidad ng Santo Tomas – paaralan kung saan niya ito
naisulat.
•Sanggunian ng mga Bathala (El Consejo de los Dioses)
-dulang alegorikal na isinulat para sa patimpalak kaugnay ng
ika-400 na kamatayan ni Miguel de Cervantes.
-1880 – taon kung kailan niya ito naisulat.
•Sa Tabi ng Pasig (Junto Al Pasig)
- sarsuela na itinanghal sa Ateneo kaugnay ng pagdiriwang ng
kapistahan ng Imaculada Concepcion.
-Disyembre 1880 – taon kung kailan naisulat.
•Ang Pag-ibig sa Tinubuang Lupa (Amor Patrio)
-sanaysay na nagpapakita ng pagmamahal ni Rizal sa kanyang
bayan.
-Hunyo 1882 – taon kung kailan niya ito naisulat kasabay ng
pagdating niya sa Barcelona.
-Agosto 1882 – nailathala sa Diariong Tagalog sa pagsasalin
ni M. H. del Pilar.

•Pinatula Ako (Mi Piden Versos)

-tulang mayroong literal na pamagat.
-1882 – taon kung kailan siya hinilingan ng tula ng Circulo
Hispano-Filipino.
-Bisperas ng bagong taon 1882 – binigkas ang tula.
•Para sa Bulaklak ng Heidelberg (A las Flores de Heidelberg)
-tulang naisulat niya sa Heidelberg nang magunita niya ang
kanilang maliit na halamanan sa Calamba.
-Abril 22, 1886 – araw nang ito’y maisulat.

•Sa mga Kababayang Dalaga sa Malolos

-liham na isinulat para sa mga kababaihan ng malolos.
-Pebrero 1899 – taon kung kailan isunulat ang liham.

•Kay Binibining Consuelo Ortega (A La Señorita C.O.Y.R.)

-tulang patunay ng paghanga niya kay Consuelo.
-Agosto 22, 1883 – araw kung kailan naisulat.

•Ang Noli Me Tangere

-nobelang gumising sa diwang makabayan ng mga Pilipino.
-Halaw sa banal na kasulatan na “Huwag mo akong salingin."
-1884 – sinumulang isulat ang Noli sa Madrid at natapos ang
kalahati nito.
-1885 – natapos niya ang kalahati ng ikalawang hati ng nobela
sa Paris matapos niyang mag aral sa UCdM.
-1886 – natapos ang natitirang bahagi ng nobela sa
Wilhelmsfield sa Alemanya.
-Pebrero 21, 1887 – dinala sa palimbagan ang Noli.
-Marso 21, 1887 – nailimbag ito sa Berliner Buchdruckrei-
Action-Gesseichaft.

•Awit sa Paggawa (Himno Al Trabajo)

-isang tula para sa pagdiriwang ng pagiging lungsod ng Lipa.
-Enero 1888 – taon ng pagkasulat ng tula.

•Ang El Filibusterismo
-pangalawang nobelang sinulat na karugtong ng Noli at inialay
sa GomBurZa.
-Oktubre 1887 – sinumulan ang El Fili.
-1888 – pinagbuti at mayroon mga binago.
-Marso 29, 1891 – natapos ang nobela.
-Setyembre 22, 1891 – nailimbag ang nobela sa Gent.

•Ang Aking Pamamahinga (Mi Retiro)

-tula tungkol sa payapa nilang buhay bilang desterado.
-Oktubre 22, 1895 – araw kung kailan ito sinulat.

•Ang Awit ng Manlalakbay (El Canto del Viajero)

-naisulat niya sa kasayahan dahil makakapaglakbay na siyang
muli sa Europa at pagkaraan ay sa Cuba.
-1896 – taon kung kailan niya ito naisulat.

•Huling Paalam (Mi Ultimo Adios)

-tulang isinulat ng palihim para sa kanyang huling pahimakas.