Ενότητα 2

Ανάπτυξη πρακτικών
συμπερίληψης
 Προοργανωτής

Θεματικές ενότητες:
• Εμπόδια συμπερίληψης.
• Πρακτικές συμπερίληψης.
• Θετικές στάσεις από τους εκπαιδευτικούς.
• Συμμετοχή όλων των παιδιών στις
δραστηριότητες.
• Ανάπτυξη συνεργασιών.
• Άτυπα περιβάλλοντα μάθησης.
 Στόχοι

• Διερεύνηση των εμποδίων για προώθηση της

συμπεριληπτικής εκπαίδευσης.

• Τρόποι ανάπτυξης πρακτικών συμπερίληψης.

 Συμπερίληψη

• Όλα τα παιδιά φοιτούν στο ίδιο σχολείο.

• Καταπολεμά τις διακρίσεις και παρέχει ίσες
ευκαιρίες προς όλα τα παιδιά.
• Περιλαμβάνει διαδικασίες αύξησης συμμετοχής και
μείωσης του αποκλεισμού από τα αναλυτικά
προγράμματα, τις κουλτούρες και τις κοινωνίες των
σχολείων.
 Εμπόδια συμπερίληψης

• Αναλυτικό πρόγραμμα.
• Εξειδικευμένες γνώσεις για χειρισμό παιδιών με
ειδικές ανάγκες.
• Στάσεις διευθυντών και εκπαιδευτικών.
• Κουλτούρα του σχολείου.
• Έμφαση στο παθολογικό μοντέλο.
 Η παρουσίαση που ακολουθεί στηρίζεται στο κείμενο:
«Μορφές συμπεριληπτικής εκπαίδευσης
μέσα από την πρακτική των υποψήφιων
εκπαιδευτικών»

(2009)
 Στόχος Κεφαλαίου

• Πώς εμφανίζεται η συμπεριληπτική εκπαίδευση

μέσα από τις πρακτικές, τις δραστηριότητες και τις
συμπεριφορές των υποψήφιων εκπαιδευτικών;
 Ανάπτυξη πρακτικών συμπερίληψης

• Θετικές στάσεις από τους υποψήφιους εκπαιδευτικούς.

• Συμμετοχή όλων των παιδιών στις δραστηριότητες της
τάξης.
• Υπερπήδηση παραγόντων που δρουν ως εμπόδια στη
συμπερίληψη.
• Ανάπτυξη συνεργασιών.
• Άτυπα περιβάλλοντα μάθησης.
 Θετικές στάσεις από τους υποψήφιους
εκπαιδευτικούς

• Οι υποψήφιοι εκπαιδευτικοί θέλουν και μπορούν να

βοηθήσουν τα παιδιά στις τάξεις τους.
• Πολλοί εκπαιδευτικοί έχουν αρνητικές στάσεις προς
κάποιους μαθητές, επειδή δεν εξυπηρετούν τα
συμφέροντα τους.
• Η αρνητική στάση των εκπαιδευτικών δρα ως εμπόδιο
στην αποδοχή των μαθητών και στην προώθηση της
συμπεριληπτικής εκπαίδευσης.
 Συμμετοχή όλων των παιδιών στις
δραστηριότητες της τάξης
• Παροχή ίσων ευκαιριών στη διδασκαλία και στη μάθηση σε όλα
τα παιδιά.
• Προγραμματισμός διδασκαλίας ανάλογα με τις ικανότητες του
κάθε παιδιού ξεχωριστά.
• Διαμοιρασμός της εργασίας στο κάθε μέλος της ομάδας, έτσι
ώστε να έχουν όλοι κάτι να κάνουν.
• Οι εργασίες να ξεκινούν από τα πολύ απλά και να προχωρούν στα
πιο σύνθετα.
• Οι απλές ασκήσεις δίνουν το δικαίωμα στα παιδιά με μειωμένη
συμμετοχή και στα παιδιά που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη
μάθηση να συμμετέχουν στη διδασκαλία.
 Υπερπήδηση παραγόντων που δρουν ως
εμπόδια στη συμπερίληψη
• Διαφοροποίηση της ύλης του μαθήματος, ανάλογα με τις
περιπτώσεις των μαθητών.
• Διαφοροποίηση των στόχων του μαθήματος.
• Οι κουλτούρες των σχολείων δεν πρέπει να αναπαραγάγουν
ιδέες και απόψεις που υποστηρίζουν ότι κάποια παιδιά είναι
διαφορετικά και ότι δεν πρέπει να διδάσκονται με τους
συνομήλικούς τους.
• Κατάρτιση/παρουσιάσεις συμπεριληπτικής εκπαίδευσης στο
προσωπικό.
 Ανάπτυξη συνεργασιών

• Συνεργασία μεταξύ διευθυντών, εκπαιδευτικών,

ειδικών εκπαιδευτικών, γονιών και μαθητών.
• Συνδιδασκαλίες.
• Οι εκπαιδευτικοί αλληλοσυμπληρώνονται,
αλληλοβοηθούνται και αλληλεπιδρούν με όλους τους
εμπλεκομένους, αποκτώντας καλύτερη γνώση των
αναγκών των μαθητών τους.
• Αυτό αυξάνει την συμμετοχή και μειώνει τον
αποκλεισμό.
Η παρουσίαση που ακολουθεί στηρίζεται στο κείμενο:
«Ανάπτυξη συμπεριληπτικής
εκπαίδευσης μέσα από άτυπα
περιβάλλοντα μάθησης»

Κεφ. 1 (2011)
 Στόχοι κεφαλαίου

• Πώς συνεισφέρουν τα άτυπα περιβάλλοντα

μάθησης στην προώθηση της συμπεριληπτικής
εκπαίδευσης;

• Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την επιτυχή

διδασκαλία σε άτυπα περιβάλλοντα μάθησης;
 Άτυπα περιβάλλοντα μάθησης (1)

• Περιβάλλοντα μάθησης που βρίσκονται εκτός του

παραδοσιακού χώρου του σχολείου.
• Επισκέψεις σε μουσεία, πάρκα, ζωολογικούς κήπους
κ.λπ.
• Συμμετοχή των μαθητών σε δραστηριότητες με βάση τα
δικά τους ενδιαφέροντα και ανάγκες.
• Παροχή ίσων ευκαιριών μάθησης σε όλα τα παιδιά.
• Μονιμότητα γνώσης.
 Άτυπα περιβάλλοντα μάθησης (2)

• Οι μαθητές δίνουν λύσεις σε πραγματικά προβλήματα,

κάτι που δεν γίνεται στις παραδοσιακές τάξεις.
• Οι δραστηριότητες εκτός τάξης είναι συνδεδεμένες με
στόχους και γεγονότα της καθημερινής ζωής.
• Δημιουργία κοινωνικών ομάδων.
• Απόκτηση αυτοπεποίθησης και αυτονομίας που μπορεί
να μεταφερθεί στην εργασία στην τάξη.
• Ίσες ευκαιρίες μαθητών για να γίνουν ηγέτες.
Αντιλήψεις των εκπαιδευτικών για τους
τρόπους που επιτυγχάνεται η μάθηση

• Η μάθηση δεν βρίσκεται μόνο στα σχολεία και στα

σχολικά εγχειρίδια.
• Εξαρτάται από τα συγκείμενα με τα οποία
αλληλεπιδρούν οι μαθητές στην καθημερινή τους ζωή.
• Μάθηση με τη χρήση πολλαπλών πηγών.
 Διδασκαλία σε άτυπα περιβάλλοντα
μάθησης
• Διαθεματική προσέγγιση διδασκαλίας.
• Ανάπτυξη δεξιοτήτων για ανακάλυψη και όχι
απομνημόνευση γνώσης.
• Συνεργατική μέθοδος διδασκαλίας και επίλυση
προβλήματος.
• Επισκέψεις για διάφορες μελέτες.

παροχή ίσων ευκαιριών μάθησης και

μείωση περιθωριοποίησης
 Πρακτικές συμπερίληψης (1)

 Έναρξη μαθημάτων από τις υπάρχουσες γνώσεις.

 Για παράδειγμα, ένας δάσκαλος θα έκανε μάθημα για
την Αμερική και, πριν οι μαθητές ανοίξουν τα βιβλία
τους, τους ρώτησε τι γνωρίζουν για την Αμερική. Πολλά
παιδιά σήκωσαν τα χέρια τους και ο καθένας έλεγε την
δική του απάντηση. Στο τέλος, ένας μαθητής, ο James,
που είχε διαγνωσθεί ως να έχει σύνδρομο Down
απάντησε: «κίτρινα ταξί».
 Κατάλληλη αφόρμηση για προετοιμασία των μαθητών
για το θέμα που θα μιλήσουν.
 Πρακτικές συμπερίληψης (2)

• Κατάρτιση εκπαιδευτικών για το θέμα της

συμπερίληψης.
• Υποστήριξη εκπαιδευτικών από τους διευθυντές για
τροποποίηση και αλλαγή του συνηθισμένου τρόπου
διδασκαλίας.
• Ομαδικές συζητήσεις μεταξύ των εκπαιδευτικών για:
• Σχεδιασμό των μαθημάτων τους.
• Αναστοχασμός επί των μαθημάτων τους.
• Δημιουργία συμπεριληπτικής κουλτούρας (δάσκαλοι,
γονείς, κοινότητα).
 Πρακτικές συμπερίληψης (3)

• Προσαρμογή διδασκαλίας, έτσι ώστε να καλύπτονται

οι ανάγκες όλων των μαθητών.
• Εξατομικευμένη διδασκαλία.
• Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία.
• Οι μαθητές δεν πρέπει να είναι το «αυτοί», αλλά το
«εμείς» στη διδασκαλία των εκπαιδευτικών.
• Κατάλληλη υποδομή σχολείων, ώστε να είναι
κατάλληλη να δεχτεί την ετερότητα των μαθητών.
 Πρακτικές συμπερίληψης (4)

• Υποβολή περισσότερων ερωτήσεων για ευκαιρίες

συμμετοχής όλων των παιδιών στο μάθημα.
• Κατάλληλη ατμόσφαιρα μέσα στη σχολική τάξη
• Γλώσσα του σώματος και εκφράσεις προσώπου.
• Έλεγχος και αποφυγή διαδικασιών ή συμπεριφορών
που μπορεί να οδηγήσουν σε αποκλεισμό των
μαθητών.
 Ευχαριστώ!

Angelides.p@unic.ac.cy