Ο ρόλος της ηγεσίας

στην ανάπτυξη
συμπεριληπτικής
εκπαίδευσης
 Προοργανωτής

Θεματικές ενότητες:
• Ηγεσία.
• Κατανεμημένη ηγεσία.
• Ηγεσία και συμπεριληπτική εκπαίδευση.
• Ηγεσία και κουλτούρες συμπερίληψης.
• Ο ρόλος της ηγεσίας στην ανάπτυξη της
συμπερίληψης.
• Μορφές ηγεσίας που προωθούν τη
συμπερίληψη.
 Στόχοι κεφαλαίου
• Με ποιους τρόπους ο διευθυντής/ηγέτης του σχολείου
βοηθά στην ανάπτυξη πρακτικών συμπερίληψης;

• Ποιες μορφές ηγεσίας προωθούν τη συμπεριληπτική

εκπαίδευση;

• Πώς εμφανίζονται οι μορφές ηγεσίας στις συμπεριφορές

των διευθυντών των σχολείων;

• Πώς θα μπορούσε να βελτιωθεί η ηγεσία στα σχολεία,

ώστε να προωθεί τη συμπεριληπτική εκπαίδευση;
 Leadership Vs. Management
( Ηγεσία Vs. Διαχείριση)

• Leadership: Όραμα και στόχοι για αλλαγή.

• Management: Να διατηρηθεί το status quo.

 Η παρουσίαση που ακολουθεί στηρίζεται στο κείμενο:
«Ο ρόλος της ηγεσίας στην ανάπτυξη
της συμπεριληπτικής
συμπεριληπτικής εκπαίδευσης»

(2009)
 Ηγεσία
Τι είναι η ηγεσία;
• Ηγέτης δεν θεωρείται μόνο ο διευθυντής του σχολείου.
Η ηγεσία είναι μια συλλογική διαδικασία, στην οποία
μπορεί να συμπεριληφθούν όλοι.
• Ηγετικούς ρόλους μπορεί να αναλάβουν οι
εκπαιδευτικοί, οι μαθητές και οι γονείς.
• Κατανεμημένη ηγεσία
• Δίκτυα συνεργασίας
 Κατανεμημένη Ηγεσία (1)

• Δεν είναι η κατανομή υπευθυνοτήτων.

• Από κάτω προς τα πάνω.

• Μικρά δίκτυα συνεργασίας.

 Κατανεμημένη Ηγεσία (2)

• Δύο ή περισσότερα άτομα αναπτύσσουν

πρωτοβουλίες ή χρησιμοποιούν πρακτικές με σκοπό
να επηρεάσουν τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας.
• Ασκείται μέσων δράσεων και καθηκόντων από
διάφορα άτομα, με σκοπό να επιτευχθούν οι στόχοι
του οργανισμού.
• Περισσότερο είναι μια λειτουργία παρά απλά ένας
ρόλος.
Ηγεσία και συμπεριληπτική εκπαίδευση

• Ανάπτυξη στάσεων και συμπεριφορών των ηγετών

που προωθούν τη συμπερίληψη.
• Κατάρτιση εκπαιδευτικών για το τι είναι
συμπερίληψη.
• Προώθηση κοινωνικής δικαιοσύνης.
 Κουλτούρες συμπερίληψης

• Τι σημαίνει «κουλτούρα»;
• Είναι ο τρόπος ζωής του σχολείου.
• Έχει αντίκτυπο πάνω στη διδασκαλία και πρέπει να
λαμβάνεται υπόψη σε σχέση με προγράμματα
σχολικής βελτίωσης.
• Η αποτυχία να τις λάβουμε υπόψη οδηγεί σε φτωχά
αποτελέσματα, οσον αφορά τις προσπάθειες για
αλλαγή.
 Ηγεσία και κουλτούρες συμπερίληψης

• Οι κουλτούρες των σχολείων δημιουργούνται από τις

ενέργειες των ηγετών.
• Από αυτές εξαρτάται η σχολική βελτίωση.
• Η ανάπτυξη συμπεριληπτικών κουλτούρων
δημιουργεί μια κοινότητα που εμπνέει ασφάλεια,
αποδοχή και συνεργασία.
• Ανάπτυξη αξιών απ’ όλους τους εμπλεκόμενους
(γονείς, μαθητές κ.λπ.) και μεταφορά τους στα νέα
μέλη της κοινότητας.
Ο ρόλος της ηγεσίας στην ανάπτυξη της
συμπερίληψης
• Εμπλοκή των εκπαιδευτικών.
• Συνδιδασκαλίες.
• Συνεργατική κουλτούρα.
• Αγάπη, φροντίδα, αποδοχή και εμπλοκή των
παιδιών.
• Εμπλοκή των γονιών και της κοινότητας.
 Εμπλοκή των εκπαιδευτικών (1)

• Εμπλοκή εκπαιδευτικών και ανάληψη ηγετικών ρόλων

στη διαδικασία συμπερίληψης.

• Για παράδειγμα, η «ειδική» εκπαιδευτικός του

σχολείου, ήταν το άτομο που κατάφερε να
παρουσιάσει στους εκπαιδευτικούς τις αξίες της
συμπεριληπτικής εκπαίδευσης. Είχε σημαντική
συνεισφορά και ηγετικό ρόλο στην εμπλοκή όλων των
εκπαιδευτικών στις προσπάθειες ανάπτυξης
πρακτικών συμπερίληψης.
 Εμπλοκή των εκπαιδευτικών (2)

• Η ειδική εκπαιδευτικός του σχολείου ανέλαβε ηγετικό

ρόλο και έκανε παρουσιάσεις / διαλέξεις, σχετικά με
το τι είναι η συμπερίληψη και ποιος ο τρόπος
εφαρμογής της.
• Ενημέρωνε τους άλλους εκπαιδευτικούς για τη
σύγχρονη βιβλιογραφία στο θέμα της
συμπεριληπτικής εκπαίδευσης.
• Κατάφερε να μεταδώσει τη φιλοσοφία και τις αξίες της
συμπεριληπτικής εκπαίδευσης στους εκπαιδευτικούς.
 Συνδιδασκαλίες

• Τα παιδιά που έχουν κριθεί ως να έχουν ειδικές ανάγκες δεν

διδάσκονται ατομικά από την «ειδική» εκπαιδευτικό.
• Η «ειδική» εκπαιδευτικός συνδιδάσκει στη τάξη με την
εκπαιδευτικό της τάξης.
• Συνεργατική οργάνωση και τροποποίηση μαθημάτων.
• Αποφυγή κάθε μορφής διαχωριστικής εκπαίδευσης και
περιθωριοποίησης.
 Συνεργατικές κουλτούρες (1)

• Οι συνδιδασκαλίες και η συνεργασία μεταξύ των

εκπαιδευτικών οδηγούν στις συνεργατικές κουλτούρες.

• Ο διευθυντής προωθεί τη συνεργασία σε όλα τα

επίπεδα (μεταξύ των εκπαιδευτικών, των μαθητών, της
κοινότητας κ.λπ.).
 Συνεργατικές κουλτούρες (2)

• Οι συνεργατικές κουλτούρες απαιτούν:

• Τη συνεργασία των εκπαιδευτικών, με σκοπό την
παροχή ποιοτικής εκπαίδευσης προς όλους τους
μαθητές.
• Τη συνεισφορά του διευθυντή στην προώθηση και
την εδραίωση της κουλτούρας του σχολείου.
• Την ανάπτυξη εμπιστοσύνης μεταξύ των
εκπαιδευτικών.
 Αγάπη, φροντίδα, αποδοχή και εμπλοκή των
παιδιών (1)
• Παροχή ίσων ευκαιριών σε όλα τα παιδιά.
• Παραδείγματα από τον διευθυντή στους
εκπαιδευτικούς, για το πώς να αντιμετωπίζουν τα
παιδιά με αγάπη και φροντίδα.
• Συνεχής παρακολούθηση των παιδιών του σχολείου, με
σκοπό τον εντοπισμό παιδιών που για διάφορους
λόγους είναι περιθωριοποιημένα.
• Αν αντιμετωπίζουμε τους μαθητές με αγάπη και
φροντίδα ενισχύουμε την αυτοπεποίθησή τους και
πετυχαίνουμε καλύτερα αποτελέσματα.
 Αγάπη, φροντίδα, αποδοχή & εμπλοκή των
παιδιών (2)

• Η ύπαρξη ενός κλίματος αποδοχής μειώνει τον αποκλεισμό και

ενισχύει τη συμπερίληψη όλων στις σχολικές διαδικασίες.
• Ημέρα επαίνων:
• Μια μέρα της εβδομάδας επαινούσαν παιδιά που φρόντιζαν
για την καθαριότητα του σχολείου, που έγραψαν ένα ποίημα
ή μια εργασία κ.λπ.
• Οι υποψήφιοι προτείνονταν όχι μόνο από τους
εκπαιδευτικούς αλλά και από τους μαθητές.
 Εμπλοκή των γονιών και της κοινότητας

• Επέκταση της συμπερίληψης και εκτός του σχολείου στους

γονείς και την κοινότητα.
• Πρόσκληση γονιών σε γιορτές, εκδηλώσεις, συνοδοί σε
εκδρομές και επισκέψεις.
• Παρατηρητές στην τάξη αλλά και διδάσκοντες σε μαθήματα,
όπως οικοκυρικά, επιστήμη κ.λπ.
• Οργάνωση προγράμματος επιμόρφωσης των γονιών, ώστε να
βοηθήσουν τα παιδιά τους καλύτερα.
• Εμπλοκή της κοινότητας στις δραστηριότητες του σχολείου.
 Η παρουσίαση που ακολουθεί στηρίζεται στο κείμενο:
«Μορφές ηγεσίας που προωθούν τη
συμπεριληπτική εκπαίδευση»

Κεφ. 3 (2011)
 Στόχοι κεφαλαίου

• Ποιες μορφές ηγεσίας προωθούν τη συμπεριληπτική

εκπαίδευση;

• Πώς εμφανίζονται αυτές οι μορφές ηγεσίας στις πρακτικές,

δραστηριότητες και συμπεριφορές των διευθυντών των
σχολείων;
 Μορφές ηγεσίας που προωθούν τη
συμπερίληψη

• Κατανόηση του τοπικού συγκείμενου.

• Υποστήριξη διδασκαλίας σε άτυπα περιβάλλοντα

μάθησης.

• Προσοχή στις φωνές των παιδιών.

 Κατανόηση του τοπικού συγκείμενου

• Κατανόηση τοπικού συγκειμένου και διαμόρφωση

στρατηγικών ηγεσίας ανάλογα με τις συνθήκες του
σχολείου.
• Οι πρακτικές ηγεσίας είναι καλό να μεταβάλλονται και
να μην είναι στατικές.
• Οι διευθυντές να είναι «εφευρετικοί» με τις
στρατηγικές ηγεσίας τους και να τις διαμορφώνουν
ανάλογα με τις επικρατούσες συνθήκες.
 Άτυπα περιβάλλοντα μάθησης

• Είναι τα περιβάλλοντα μάθησης που βρίσκονται

εκτός του παραδοσιακού χώρου των σχολείων.
• Ξεφεύγουν από τις συνηθισμένες τάξεις και τις
δραστηριότητες που κάνουν καθημερινά.
• Δημιουργούν στους μαθητές ευκαιρίες να εμπλακούν
σε δραστηριότητες όπου η μάθηση θα κατευθύνεται
από τα δικά τους ενδιαφέροντα.
• Η διδασκαλία οργανώνεται γύρω από διάφορες
επισκέψεις σε ενυδρεία, ζωολογικούς κήπους,
πάρκα, μουσεία κ.λπ.
 Υποστήριξη διδασκαλίας σε άτυπα
περιβάλλοντα μάθησης
• Στήριξη εκπαιδευτικών από τους διευθυντές στην προσπάθειά
τους να προωθήσουν τη συμπεριληπτική εκπαίδευση.
• Ελευθερία εκπαιδευτικών να επιλέξουν δικούς τους τρόπους
διδασκαλίας.
• Κατανόηση από πλευράς των διευθυντών ότι η διδασκαλία σε
άτυπα περιβάλλοντα μάθησης παρέχει ίσες ευκαιρίες
συμμετοχής σε όλους τους μαθητές.
• Υποστήριξη εκπαιδευτικών να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και
να διδάσκουν με καινοτόμους τρόπους.
 Προσοχή στις φωνές των παιδιών (1)

Υπάρχουσα κατάσταση:
• Δεν ακούγονται οι φωνές των παιδιών.
• Δεν λαμβάνονται υπόψη στις αποφάσεις οι απόψεις
τους.
• Οι μαθητές δεν εμπλέκονται στην οργάνωση των
δραστηριοτήτων του μαθήματος.
• Δεν συμμετέχουν στην αξιολόγηση του σχολικού
έργου.
 Προσοχή στις φωνές των παιδιών (2)

• Οι συμπεριληπτικοί διευθυντές ακούν προσεκτικά και

λαμβάνουν υπόψη τις απόψεις των μαθητών τους.
• Μιλούν με τα παιδιά, ακούν τις ανησυχίες τους και
λαμβάνουν μέτρα για την επίλυση των προβλημάτων
τους.
• Μεταχειρίζονται σωστά και ενθαρρύνουν τους
μαθητές.
 Ευχαριστώ!

Angelides.p@unic.ac.cy