Trinh sản (Parthenogenesis, từ chữ Hy Lạp ?oParthenos?

là cô gái trinh tiết và "genes" là phát

sinh) là sự phát triển trứng mà không qua thụ tinh, không có sự tham gia của tinh trùng. Trong
các trường hợp nhân của trứng trải qua các lần phân chia giảm nhiễm bình thường và nhân
nguyên cái có cơ cấu đơn bội, sự phát triển trinh sản các trứng này sẽ tạo nên các cơ thể đơn
bội. Các trường hợp này gọi là trinh sản đơn bội. Tuy nhiên trong nhiều trường hợp, có nhiều
cách mà nhân của trứng và của cơ thể trinh sản có cơ cấu lưỡng bội, đó là các trường hợp trinh
sản lưỡng bội.

HIỆN TƯỢNGTRINH SẢN TỰ NHIÊN

Trinh sản lưỡng bội và hỗn hợp

Trinh sản lưỡng bội thường phổ biến hơn, người ta thấy ở Aphidae, Phylloxera, Daphnia,
Ostracoda, ít gặp hơn ở giáp xác chân chèo, côn trùng cánh thẳng, sán, da gai và Nematode. Ở
nhiều loài trong vòng đời có sự luân phiên trinh sản và hữu tính, lưỡng bội và đơn bội. Trinh sản
được nghiên cứu chủ yếu trong các trường hợp con cái là đồng giao tử về nhiễm sắc thể giới
tính.

Ở Aphidae, đầu xuân, các trứng thụ tinh chỉ cho ra con cái. Chúng chỉ sinh sản bằng trinh sản
lưỡng bội trong suốt mùa hè. Cuối hè xuất hiện 1 con cái đầu dòng cho ra các trứng trinh sản
nhưng gồm 2 loại khác nhau. 1 loịa trinh sản cho ra con cái hữu tính và loại kia cho con đực. Con
cái hữu tính và con đực cho các giao tử đơn bội. Chúng kết hợp với nhau cho hợp tử lưỡng bội.
Hợp tử ngủ đông và sang xuân lại lặp lại chu kỳ mới. Như vậy Aphidae có nhiều thế hệ trinh sản
trước khi xuất hiện dạng hữu tính, kiểu như thế gọi là kiểu mở
Trinh sản ở Phylloxera cũng giống như ở Aphidae nhưng đa số có kiểu kín. Hợp tử phát triển
ngay thành con đầu dòng. Con đầu dòng cho 2 loại trứng, trứng lớn cho ra con cái hữu tính và
trứng nhỏ ra cho con đực. Chu kỳ kết thúc bằng thụ tinh. Một năm có thể có nhiều chu kỳ kế tiếp

Ở đa số luân trùng (Rotatoria) có sự luân phiên sinh sản trinh sản (vô tính) và sinh sản hữu tính.
Các con cái trinh sản cho ra 2 loại trứng. trứng vô tính trinh sản và trứng hữu tính. Trứng trinh
sản là lưỡng bội và trứng hữu tính là đơn bội. Trứng lưỡng bội phát triển trinh sản cho ra con cái.
Chu kỳ sinh sản diễn ra như sau: Đầu tiên hợp tử ngủ đông phát triển thành con cái, tiếp theo là
1 dãy nhiều thế hệ các con cái trinh sản. Sau đó là thời kỳ khi trứng vô tính trinh sản cho ra con
cái hữu tính. Con cái hữu tính cho ra trứng đơn bội phát triển trinh sản thành con đực. Các con
đực này thụ tinh cho các con cái hữu tính và cho ra hợp tử nghỉ. Hợp tử nghỉ phát triển trinh sản
ra con cái và lặp lại chu kỳ. Tuỳ theo điều kiện ao hồ mà 1 năm có thể có 1 hoặc vài chu kỳ như
thế.

Gửi lúc 11:14, 03/06/03

LG ID bài viết: 16376885

Thành viên Box Công nghệ sinh
 học
Thành viên quen thuộc
Thành viên từ 20:47, 08/04/02
Hiện có 600
Đã được 4 người bình chọn
(4)
Ruou_tc
Kẻ chỉ thích uống trà...
Thành viên quen thuộc
Thành viên từ 02:19, 30/04/03
Hiện có 803
Đã được 7 người bình chọn
(5)
Trinh sản đơn bội
Ở côn trùng cánh màng(ong, kiến, tò vò), trinh sản chỉ là đơn bội.
(queen bee laying an egg)
Tổ ong thực chất là 1 gia đình lớn với sự phân công trách nhiệm rõ
rệt. Ong chúa và ong đực chuyên sinh sản, ong thợ là đội quân lao
động đảm bảo sự sống cho cả gia đình ong. Ong chúa chỉ giao phối
1 lần trong đời trước khi thành lập 1 tổ mới. Sau giao phối, ong chúa
tiếp nhận tinh và đưa vào buồng chứa. Ong chúa mỗi tuần có thể đẻ
tới hàng ngàn trứng. Buồng chứa tinh có thể chứa tới 7-8 triệu tinh
trùng từ vài con đực khác nhau. Khi đẻ trứng, ong chúa có thể điều
tiết đóng mở buồng chứa tinh và cho trứng hoặc thụ tinh hoặc
không. Trứng thụ tinh phát triển thành con cái. Các con cái được
nuôi bằng sữa chúa sẽ phát triển thành ong chúa. Các con cái nếu
không được nuôi bằng sữa ong chúa, dưới ảnh hưởng của
pheromone con chúa sẽ mất khả năng sinh sản và hoạt động như
ong thợ. Trứng không thụ tinh phát triển trinh sản và luôn cho con
đực. Ong chúa con và ong đực con tách đàn, thụ tinh và thành lập tổ
mới.
Hà Nội - Sài Gòn đường dài như nỗi nhớ
ai gọi tên em tha thiết mấy cho vừa
Gửi lúc 11:31, 03/06/03
ID bài viết: 16376810
Gửi bác LG.
Đọc các bài mẫu sinh và trinh sản của bác em thấy rất hay.
Hay là bác viết về các dạng sinh sản trong sinh giới: sinh sản vô
tính, sinh sản hữu tính, đẻ trứng, đẻ con... rồi sau đó bác so sánh
mức độ tiến hoá của chúng. Em rất quan tâm tới vấn đề này bác ạ.
Mong được sự giúp đỡ của bác.
Bác sửa lại cái hình nhỏ một chút, không thì mấy bữa nữa họ lại bắt
phải sửa đấy.
Được Ruou_tc sửa chữa / chuyển vào 13:11 ngày 03/06/2003
Gửi lúc 11:50, 03/06/03
LG ID bài viết: 16376785
Thành viên Box Công nghệ sinh
học
Thành viên quen thuộc Tôi sẽ cố gắng tạo topic về vấn đề bạn quan tâm, chỉ có điều tôi chỉ
chuyên về động vật và kiến thức cũng chưa đầy đủ và toàn diện,
phải nhờ ConCay, Odonata và mọi người bổ xung.

Hà Nội - Sài Gòn đường dài như nỗi nhớ

Thành viên từ 20:47, 08/04/02 ai gọi tên em tha thiết mấy cho vừa

Được LG sửa chữa / chuyển vào 13:03 ngày 03/06/2003

Hiện có 600
Đã được 4 người bình chọn Hà Nội - Sài Gòn đường dài như nỗi nhớ
(4) ai gọi tên em tha thiết mấy cho vừa

Gửi lúc 12:00, 03/06/03

LG ID bài viết: 16345994

Thành viên Box Công nghệ sinh
học
Thành viên quen thuộc Cơ chế nhiễm sắc thể của trinh sản tự nhiên.

Trinh sản là một hiện tượng thú vị ở Sinh vật, tuy nhiên cơ chế của
nó có nhiều điều bí ẩn cần quan tâm.

Thành viên từ 20:47, 08/04/02
Hiện có 600
Đã được 4 người bình chọn
(4)
Thứ nhất là sự tạo các trứng lưỡng bội. Như ta biết, quá trình tạo
giao tử luôn kèm theo giảm phân. Trong trinh sản lưỡng bội, Meiosis
phải bị biến dạng để đảm bảo cho số nhiễm sắc thể vẫn giữ nguyên.
Nhờ các nghiên cứu của Balbiani (1872) trên Aphis, Weismann
(1886 - 1889) trên Daphnia, Ostracoda và Rotaria, người ta biết là
các trứng trinh sản chỉ tiết ra 1 thể cực và vẫn giữ nguyên số nhiễm
sắc thể lưỡng bội. Cơ chế Meiosis bị biến dạng ở các mức độ khác
nhau. Dấu hiệu rõ rệt nhất là sau khi các nhiễm sắc thể tương đồng
tiếp hợp ở tiền kỳ Meiosis, chúng lại tách nhau ra hoàn toàn ở
Diakines (giai đoạn cuối tiền kỳ Meiosis), số nhiễm sắc thể lại trở về
lưỡng bội và phân chia diễn ra theo kiểu Mitosis. Các đặc điểm này
còn được Strasburger (1904 - 1908) tìm thấy ở Marsilia; De Vries
(1909) thấy ở Branchipus. Ở Alchemlla giải tiếp hợp xảy ra sớm
hơn, còn ở Wikstromia và ở Artemia thì hoàn toàn không có tiếp
hợp.

Vấn đề thứ hai là sự xuất hiện con đực từ trứng trinh sản. Morgan
(1908) và Bachr (1909) phát hiện rằng các con đực xuất hiện qua
trinh sản lưỡng bội có bộ nhiễm sắc thể thiếu mất 1 hoặc 2 nhiễm
sắc thể so với con cái. Bachr thấy ở noãn bào (chưa giảm nhiễm) ở
Aphis saliceti có 6 nhiễm sắc thể nhưng ở tinh nguyên bào chỉ có 5.
Morgan nhận thấy con cái Phylloxer fallax có 12 nhiễm sắc thể với 8
autosome (nhiễm sắc thể thường) và 4 nhiễm sắc thể giới tính X (8A
+ 4X), còn con đực chỉ có 10 nhiễm sắc thể với 8 autosome và 2
nhiễm sắc thể giới tính X (8A + 2X). Ông quan sát và nhận thấy
trong phân chia thành thục các trứng nhỏ để cho ra con đực, 2
nhiễm sắc thể giới tính bị chậm lại trong hậu kỳ, chúng không đi vào
nhân trứng mà đi vào nhân thể cực. Như vậy, trứng trinh sản có bộ
nhiễm sắc thể lưỡng bội về autosome nhưng phân ra 2 loại, loại
không có giảm phân về nhiễm sắc thể giới tính có cơ cấu 4X cho ra
 con cái và loại giảm phân về nhiễm sắc thể giới tính có cơ cấu 2X
cho ra con đực.

Vấn đề thứ ba là tại sao các trứng thụ tinh luôn cho ra con cái. Các
nghiên cứu về Phylloxer và Aphis cho thấy ở 2 loài này khi chia tinh
bào bậc I, nhiễm sắc thể X chỉ đi về 1 phía và tạo nên 2 loại tinh bào
II, loại lớn mang nhiễm sắc thể X và loịa nhỏ không có nhiễm sắc thể
X. Loại nhỏ không phát triển, chết và tiêu biến. Thiên nhiên có sự
chọn lọc quả là quyết liệt để đảm bảo cho cơ chế xác định giới tính.

Vấn đề bí ẩn thứ tư là ở ong, kiến, tò vò, trong các trường hợp trinh
sản để cho ra con đực đều là trinh sản đơn bội. Tất cả các trứng thụ
tinh đều cho ra con cái và trứng không thụ tinh cho ra con đực. Cả 2
loại trứng này đều hình thành sau khi noãn bào tiết cả 2 thể cực.
Meves (1904 - 1907) cho biết số nhiễm sắc thể của tinh nguyên bào
ở ong đực là 16, còn số nhiễm sắc thể ở các tế bào của ong cái (ong
thợ) là 32. Khi nghiên cứu quá trình tạo tinh ở ong đực, ông thấy ở
tinh bào 1 có dấu hiệu phân chia, có tạo thoi phân chia, xuất hiện
nhiễm sắc thể, nhưng không xảy ra sự chia nhân, kết quả là tạo nên
chỉ 1 tinh bào II và 1 khối nguyên sinh chất không nhân. Phân chia
thứ hai là bình thường và cho 2 tinh tử.

Hà Nội - Sài Gòn đường dài như nỗi nhớ

ai gọi tên em tha thiết mấy cho vừa

Hà Nội - Sài Gòn đường dài như nỗi nhớ

ai gọi tên em tha thiết mấy cho vừa

Gửi lúc 16:30, 11/06/03

LG ID bài viết: 16277944

Thành viên Box Công nghệ sinh
học
Thành viên quen thuộc TRINH SẢN THỰC NGHIỆM (PARTHENOGENESIS
EXPERIMENTAL)

Thành viên từ 20:47, 08/04/02
Hiện có 600
Đã được 4 người bình chọn
(4)
Trứng đã chín muồi có thể kích thích để phát triển bằng các tác nhân
nhân tạo. Đó là các trường hợp trinh sản thực nghiệm. Người ta có
thể sử dụng các tác nhân lý học, hoá học hay cơ học để kích thích.
Hertwig nhận thấy có thể kích thích trứng cầu gai phát triển bằng xử
lý clorofoc hoặc stricnin. Sau đó người ta tìm thấy hàng loạt các chất
khác nhau có khả năng kích thích nhiều loại trứng, thí dụ như nước
biển nhược trương hoặc ưu trương, nhiệt độ cao (32 độ C) hoặc
thấp (-0, -10 độ C), choáng điện, châm kim, thậm chí chà xát hoặc
lắc... Các tác nhân này có hiệu quả khác nhau đối với trứng các loài
khác nhau. Ví dụ C02 có hiệu quả cao gậy trinh sản ở sao biển
nhưng vô hiệu đối với cầu gai (Delage, 1913). Trứng ếch Rana
palustris có thể hoạt hoá hoàn toàn bằng châm kim thường, trong
khi đó trứng ếch Rana fusca chỉ hoạt hoá hoàn toàn khi sử dụng
phương pháp châm kim có dính máu của Bataillon (1910 - 1912).
Rất lý thú cho sinh học phát triển là trong khi nghiên cứu xử lý trứng
bằng các tác nhân khác nhau đã làm xuất hiện các phôi hợp bào,
chúng không phân cắt nhưng chứa một số lượng khác nhau các
nhân có kích thước khác nhau. Các phôi như thế có thể phát triển
thành các ấu thể bơi tự do có phủ lông rung (Lilie, 1906).
Đáng chú ý là phương pháp xử lý kép của Loeb. Theo Loeb, đa số
các chất gây trinh sản đã gây hư hại lớp vỏ của trứng, nếu tác động
kéo dài có thể làm chết trứng, do đó sau tác động hư hại cần phải
dùng các chất sửa chữa các hư hại đó, và hỗ trợ cho việc tạo màng.
Ví dụ như dùng nước biển ưu trương có thêm NaCl hoặc MgCl2.
Phương pháp của Loeb đã làm tăng lên đáng kể tỷ lệ phát triển trinh
sản, đặc biệt là ở cầu gai.

Trinh sản thực nghiệm ở ếch

Ở miền Bắc Việt Nam, có thể dễ dàng thu nhận trứng ếch vào các
tháng sau tết âm lịch. Ở ếch cái, sau khi tiêm dịch nghiền tuyến yên,
trứng rụng hàng loạt và chứa đầy trong tử cung. Mỗi tử cung có thể
chứa tới hàng ngàn trứng. Có thể lấy các trứng này cho thụ tinh
nhân tạo hoặc gây trinh sản thực nghiệm.
Để gây trinh sản, cho trứng vào đĩa petri, dàn đều thành một lớp,
dùng kim thuỷ tinh châm nhẹ vào phía có sắc tố đen, sau đó đổ
nước lã vào cho phát triển. Hiệu quả hơn nếu sử dụng phương pháp
của Bataillon: chặt một cái đùi ếch và khi nó còn đang chảy máu
đem quét qua phía trên trứng một lượt và sau đó mới tiến hành
châm kim.
Dù ít kinh nghiệm cũng có thể thu được một tỷ lệ trinh sản nhất định.
Theo phương pháp của Bataillon, Loeb (1921) đã thu được hơn 80
ếch qua biến thái, hơn 20 trở thành ếch trưởng thành bình thường.
Theo Bataillon, vào lúc châm kim để hoạt hoá, trứng ếch đã có thể
cực thứ nhất. Sau khi châm kim, trứng hoàn thành nốt phân chia
giảm nhiễm lần thứ hai, do đó có lẽ trứng phát triển với số nhiễm sắc
thể đơn bội. Ông khẳng định số nhiễm sắc thể đơn bội của phôi cho
tới giai đoạn phôi dâu. Nghiên cứu ếch trinh sản ở giai đoạn lớn,
nhiều tác giả lại thấy chúng là lưỡng bội. Govass (1912) nhận thấy
số nhiễm sắc thể đơn bội gặp ở các phôi sớm, còn ở các giai đoạn
12, 50, 64, 84 ngày thì các tế bào của chúng là lưỡng bội. Govass
cho rằng có sự lưỡng bội hóa xảy ra ở giai đoạn muộn chứ không
phải do sự chết chọn lọc của các phôi đơn bội. Vấn đề này cho tới
nay vẫn chưa được nghiên cứu chi tiết.