Schemat budowy precedensu prawotwórczego

Precedens prawotwórczy polega na tym, że:

Decyzja pierwotna
1. Sąd rozpatrując daną sprawę nie znajduje stosownej podstawy rozstrzygnięcia albo podstawa taka jest niedostatecznie określona.
2. Wydając orzeczenie, sąd ustala normę indywidualno-konkretną na podstawie przyjętej przez siebie normy generalno-abstrakcyjnej,
odpowiednio uzasadnionej w oparciu o wiedzę, doświadczenie i poczucie słuszności sądu.

Uzasadnienie orzeczenia zawiera wskazanie podstawy rozstrzygnięcia – ratio decidendi, a ponadto elementy nierozerwalnie
związane ze szczegółami indywidualno-konkretnego, niepowtarzalnego stanu faktycznego, który pojawił się w danej sprawie –
tzw. obiter dicta.

Decyzja wtórna
3. W danym systemie prawnym obowiązuje zasada związania precedensem – stare decisis.
4. Inny sąd znajdujący się w sytuacji decyzyjnej podobnej do sytuacji sądu podejmującego decyzję pierwotną, tj. rozpoznając sprawę
charakteryzującą się stanem faktycznym zbliżonym do stanu faktycznego leżącego u podstaw pierwotnej decyzji, rozstrzyga tę
sprawę odwołując się do ratio decidendi wysłowionej w decyzji pierwotnej.

O. Holmes: Precedent is not given, it is taken