FIL 12 (Modyul 2)

Modyul sa

PAGBASA at
PAGSULAT
TUNGO sa
PANANALIKSIK
Inihanda ni:
Shelyn Jane B. Ocena
Guro
 MODYUL 2 Pagbasa ng Tekstong Akademik at Propesyonal

I. PANIMULA

Ang modyul na ito ay inihanda upang magsilbing instrumento ng pagtuturo’t pagkatuto sa

asignaturang Fil 12_ Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik. Ito ay naglalaman ng mga aralin
at iba’t ibang gawain alinsunod sa asignaturang pinag-aaralan. Pangunahing layunin ng modyul na ito
na matamo ang pagkatuto sa kabila ng kasalukuyang pandemyang kinakaharap.

MODYUL 2:
Pagbasa ng Tekstong Akademik at Propesyonal

II. TUNGUHIN

Sa modyul na ito, inaasahang maipapamalas ang mga sumusunod na kaalaman, kakayahan at

pag-unawa:

1. Nababatid ang mga Katangian ng Teksto at Rejister ng llang Disiplina;

2. Natutukoy ang mga Tekstong Pang-akademiko at Pampropesyonal;

PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

 MODYUL 2 Pagbasa ng Tekstong Akademik at Propesyonal

III. GAOD-KAISIPAN

PAGBASA NG TEKSTONG AKADEMIK AT PROPESYONAL

Iba’t iba ang nilalaman ng mga tekstong ating ginagamit sa mga gawaing pagbabasa. Bawat
teksto ay may natatanging katangian na maaaring magkaroon ng pagkakatulad o pagkakaiba sa ibang
teksto. Hindi ito maiiwasan sapagkat bawat teksto ay may kanya-kanyang layunin: magdulot ng
kasiyahan, magpabatid ng mga kaalaman, maglaan ng mga mungkahi, maglahad ng mga panunuri, at
iba pa.
Namulat tayong magbasa ng mga babasahing madaling makuha sa ating paligid, gaya ng mga
komiks, diaryo, pocketbooks at magazine. Ang mga ito ay halos nagdudulot sa atin ng kasiyahan
habang ito ay binabasa; naghahatid ng mga impormasyon at mga pangyayaring nagaganap sa ating
paligid na maaaring nakaapekto sa ating buhay panlipunan. Ganoon pa man, hindi maikakaila na bawat
indibidwal ay makararanas ng mga bagong karanasan sa kanyang pagbabasa, at ang mga tekstong
ito ay magdudulot sa kanya ng bagong karanasan at magbibigay ng bagong impormasyon na hindi
niya nakuha sa mga naunang karanasan sa pagbabasa. Ang mga tekstong ito ay naglalaman ng mga
kaalamang may lawak na pang-akademiko at pangpropesyonal na maaaring magamit ng isang
mambabasa sa kanyang pakikiharap sa hamon ng buhay.

A. Katangian ng Teksto at Rejister ng llang Disiplina

1. Agham Panlipunan

Ito’y sangay ng siyensiya na tumatalakay sa mga paksang may kaugnayan sa mga

institusyon, gawain ng lipunan at ang ugnayang personal ng bawat nilalang bilang bahagi ng
komunidad. Sinasaklaw din nito ang relasyon o kaugnayan ng iba’t ibang grupong etniko, buhay
pampamilya, kahirapan, suliranin sa populasyon at paggawa, reporma sa lupa at iba pa.
Kabilang din dito ang pulitika, ekonomiks, sosyolohiya, sikolohiya, antropolohiya,
kasaysayan ng kultura at sibilisasyon at iba pa.
Ayon kay Belvez (2003), ang akdang pulitika ay tumutugon ukol sa mamamayan o
pamahalaan sa pamamalakad, ideolohiya, patakaran at mithiin ng mga mamamayan. Ang
ekonomiks ay pamamalakad na pangkabuhayan ng pamahalaan at ng bansa; tinatalakay din
dito ang tungkol sa puhunan, kalakal, pagtitinda, anunsyo, bangko at pananalapi. Ang
antropolohiya ay akdang nagpapabatid ng pinagmulan, paglinang kagawian, lahi at paniniwala
ng sangkatauhan. Ang sosyolohiya ay nagpapakita ng pagsasamahan at ugnayan ng mga tao
sa kanilang lipunan. Ang sikolohiya ay pag-aaral ng kilos ng tao.
Isa pang halimbawa ng disiplinang agham panlipunan ang akdang kasaysayan na
tumutugon timgkol sa pangyayaring naganap sa buhay ng bansa at ng kanyang mamamayan.
Tinatalakay din dito ang kultura at tradisyon, pinagmulan, paniniwala, pamumuhay, pangarap,
kaugalian, kaasalan at kapalaran ng isang bansa at sibilisasyon ng mga mamamayan.

PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

 MODYUL 2 Pagbasa ng Tekstong Akademik at Propesyonal

Pansinin ang halimbawang Akdang Kasaysayan:

PAMUMUHAY NG MGA AETA

Isang pananaliksik na ginawa ni
Dr. Jeanette B. Muǹoz tungkol sa mga Aeta

Ang pamumuhay ng mga Aeta ay mayamang lupang mapagkukunan ng mga akda at

pagpapahayag na maiuugnay sa disiplinang sosyolohiya at magagamit din tungo sa ikauunlad ng
panitikang Pilipino. Ang mga sumusunod ay ilan lam ang sa mga bagay, kaugalian at pamahiing may
kinalaman sa pamumuhay ng mga Aeta.
Pangunahing Kabuhayan. Ang mga Aeta ay maagang lumalabas upang magtanim. Ayaw
nilang inaabutan ng tindi ng sikat ng araw. Kapag mainit na, sila ay sisilong. Nagtatanim sila ng mais,
palay, kamote, patatas at gabi. Sa oras ha sabihin ng maybahay nila na wala nang maluluto, doon sila
lalabas at maghahanap ng makakain. Isa sa kanilang ipinagmamalaki ay ang paggawa ng mga pana
at sibat. Ito ang kanilang ginagamit sa kanilang pangangaso at panghuhuli ng isda. Gumagawa rin sila
ng flute at ito ay kanilang ipinagbibili.
Ang mga Aetang lalaki ay kilala sa pagiging mahusay na mangangaso. Nakatutulong ito nang
malaki sa kanilang kabuhayan. Malaking kaluwagang naidudulot sa isang mag-anak ang mga
nahuhuling hayop katulad ng baboy ramo at iba pang uri ng hayop.
Pananampalataya. Ang mga Aeta ay naniniwalang hindi sila nabubuhay nang mag-isa. Ayon
sa kanila mayroon ding umaantabay sa kanila na tinatawag nilang Anito, si Apu Malyari. Tumatawag
sila sa anito dahil para sa kanila ang anito ang nagliligtas sa kanila sa anumang kapahamakan. Ang
anito rin ang nagsasabi kung may panganib; siya rin ang umaantabay sa manggamot kung saan
malalaman kung ano ang dapat gawin sa maysakit. Malaki ang paniniwala nila sa mga gumagalang
espiritu kayat sa Anito ay humihingi sila ng tulong sa lahat ng kanilang pangangailangan. Sila ay nag-
iiwan ng gin, pera (barya), kalamay at saging kapag mayroon silang pagdiriwang bilang handog sa
kanilang kinikilalang diyos.

Mga Ugali at mga Pamahiin

Pag-aasawa. Sa mga Aeta, ang pag-aasawa ay naiiba at di pangkaraniwan. Sa edad na tatlong

taon, ang bata ay ipinagka- kasundo na ng mga magulang. Sa pagsapit ng tamang edad ang lalaki ay
dapat nang manuyo at manilbihan sa pamilya ng babae. Ito ang tanging paraan para magustuhan ng
babae ang lalaking ipinagkasundo sa kanya. Ninanais ng mga magulang na magka- roon ng mga anak
na babae sapagkat ito ang paraan upang makatanggap sila ng “bandi”. Ang bandi ay ang pagbibigay
ng lalaki sa pamilya ng babae tulad halimbawa ng isang baboy para sa kasal, at malaking halaga para
sa pag-aaruga ng mga magulang ng babae sa kanilang mga anak. Napakasimple ng kasal ng mga
Aeta. Sa harap ng mga kamag-anak ay magsusubuan lang ng kanin ang dalawa at sila’y kasal na.
Pagkatapos ng kasal ang mga trabahong lalaki tulad ng pagpapastol ng kalabaw ay gagawin na ng
babae sapagkat malaki ang ipinuhunan sa kanya bago ikasal. At kapag hindi natuloy ang kasal
magbabayad ang pamilya ng babae sa lalaking ipinagkasundo sa kanya.
Pagbubuntis. Kapag nagdadalang-tao ang isang babae pinapayuhan siyang huwag maglakbay
sa malalayong pook. Hindi rin nararapat na lumabas tuwing gabi sa dahilan na maraming masasamang
espiritu na gumagala.

PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

 MODYUL 2 Pagbasa ng Tekstong Akademik at Propesyonal

Ang asawang lalaki ay hindi rin maaaring magtrabaho tulad ng paggawa ng bahay at lalo na ang
paggawa ng ataul. Ang dahilan ng ganitong pag-iingat ay ang paniniwala nila na kapag nilabag nila
ang mga bagay na ito ang sanggol ay maaaring malaglag mula sa sinapupunan ng ina o maaaring
maging mahina sa sinapupunan nila.
Sa kanyang paglilihi, ipinagbabawal naman ang kumain ng kambal na saging o kahit anong
kambal na prutas na maaaring maging sanhi ito ng pagkakaroon ng kambal na anak. Hindi rin
nagpapakuha ng letrato kung sila ay buntis. Hindi rin nararapat na maging maramot ang buntis dahil
baka mahirapan siya panganganak. Hindi rin siya dapat tumitingin sa namumungang punungkahoy
sapagkat maaaring ang kanyang nagustuhan at tiningnan ay hindi na mamunga. At kung ito ay
mamumunga man, maaaring hindi na matamis. Kung ang buntis ay dadalaw sa kapitbahay, hindi siya
dapat tumayo nang matagal sa may pintuan (kahit sa sariling bahay), nararapat na tuluy-tuloy siya sa
pagpasok sa dahilang ito ay baka makaapekto sa matagal na paghihirap sa panganganak.
Pangangalaga sa mga Bata. Habang sanggol pa ang isang Aeta, pinagsusuot ito ng kuwintas
at pulseras na gawa sa mga buto ng halaman na galing sa bundok na tinatawag na “Amiong.” Ito ay
nakatutulong nang malaki upang hindi puntahan ng masamang espiritu ang bata. Maaari ring ang buto
ng kalabasa ang gawing kwintas upang di mausog ang sanggol.
Pagtanggap sa Panauhin. Ang mga Aeta ay kilala sa pagiging magalang sa pagtanggap sa
panauhin. Kapag may panauhing dumating sa kanilang tahanan, ang una nilang ginagawa ay pakainin
ito. Nararapat kumain ang isang panauhin kahit siya’y busog sapagkat kapag tinanggihan niya ang
inihaing pagkain sa kanya, iyon ay nangangahulugan ng paghamak. Inaaliw nil a ang mga panauhin
sa pamamagitan ng kanilang mga sayaw tulad ng Dagaw Manganito at Ginaramba.

2. Agham at Teknolohiya

Ang agham ay tumutugon sa mga non-fiction na gumagamit ng paglalahad, paglalarawan o

pangangatwiran. Ayon kay Fabrigas (2001), ito'y gumagamit ng formal at teknikal na pananalita. Ang
mga salita na ginagamit sa mga tekstong ito ay kailangang alam ng mga mambabasa upang
maunawaan ang pagbabasa nito. Kadalasan naman gumagamit ng eksperimento sa pamamagitan ng
pagsusuri, pagmamasid, pag-aayos ng mga datos, pag-uugnay ng mga konsepto na maaaring garni
tin sa mga umiiral na suliranin.
Ang teknolohiya ay isang malawak na paksa. Saklaw nito ang mga pag-aaral hinggil sa
makabagong pamamaraan sa agnkultura gaya ng pagsasaka at pangingisda na walang ibang layunin
kundi mapaunlad at mapalaki ang kita. Higit na ginagamit ang teknolohiya sa mga kursong inhinyeria
kasama na rito ang kompyuter at iba pang kursong teknikal magmula sa elektroniks hanggang sa
pananahi. (Pandalubhasang Pagbasa at Pagsalita - Lachica).

Basahin ang tekstong Pang- Agham:

GAMIT SA KUSINA, PANSAMANTALANG LUNAS SA “SUNBURN”

ni Teresita T. Galang
1. Pira-pirasong gulay. Ang ibang mga tao ay nagigin- hawaan sa maninipis na hiwa ng sariwang
pipino o patatas.

PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

 MODYUL 2 Pagbasa ng Tekstong Akademik at Propesyonal

Sa nararamdaman nilang lamig, nakatutulong ito para mabawasan ang pamamaga ng maliit na
bahagi ng sunburn. Ang hiniwa-hiwang mansanas ay makatutulong din sa kaginhawaan ng na-
sunburn.
2. Tea Bags. Kapag ang mga eyelids ay namamaga dahil sa paso, pahiran ng tea na ibinabad sa
malamig na tubig para mabawasan ang pamamaga at ito’y nakatutulong para mabawasan ang
sakit na nararamdaman.
3. Cornstarch (Gawgaw ng Mais). Lagyan ng katamtamang tubig ang gawgaw para maging
madikit. Ipahid nang diretso sa bahagi ng sunburn para pansamantalang maginhawaan.
4. Yogurt. Karaniwang ang yogurt ay nakalalamig at nakagi-ginhawa sa balat na na-sunburn.
Pahiran ang bahaging na- sunburn. Banlawan sa malamig na tubig at pagkatapos pahiran nang
dahan-dahan ng tuyong tela upang matuyo.
5. Lettuce (Litsugas). Ilaga ang litsugas sa tubig. Salain at pagkatapos hayaan itong lumamig ng
ilang oras sa refrigerator. Isawsaw ang cotton balls sa pinalamig na pinakulong sabaw ng
litsugas at pagkatapos pisilin at ihaplos sa balat na na-sunburn.

3. Humanidades
Tumatalakay ito sa mga may kaugnayan sa kultura at sining katulad ng sayaw, musika,
iskultura, pelikula, arkitektura, pagpipinta, teatro, panitikan at iba pang makataong sining at
wastong pagtingin dito. Ang sining ay napakahalaga sa buhay ng tao dahil nagagawang
makipag-ugnayan at maipahayag ang kanyang damdamin. Sa humanidades higit nating
nakikilala ang ating sarili at higit tayong nagiging maingat at magalang sa paniniwala sa mga
likha at gawa ng ibang tao (Lachica, 1996).
Ang isa pang uring sining ay ang musika na pinagdugtung-dugtong at iniayos ang mga
tunog ng iba’t ibang tono upang makalikha ng isang musikang katha na nagpapahayag ng iba’t
ibang kaisipan at damdamin.
Ang iskultura ay sining na lumilikha ng dimensyunal na pagpa- pahayag ng ideya at
kaisipan. Ito’y nakagagawa ng masining na kagandahan bunga ng malikhaing isipan gaya
ng rebulto, kaanyuan ng tao, monumento, imahen at iba pang simbolo.
Ang sayaw naman ay gumagamit ng katawan billing tagapagpahayag ng mga kaisipan
at damdamin. Ito’y nagbibigay aliw at saya. Sa pamamagitan nito’y naiibsan ang dinadalang
sakit ng loob, problema at alalahanin ng isang tao.
Ang arkitektura ay isang halimbawa pa rin ng disiplinang ito na tumutugon sa mabisang
pag-uugnay-ugnay ng kagandahan at kahusayan ng gamit nito tulad ng pantahanang
kasangkapan at palamuti na iniaayos sa mga simbahan, tahanan, paaralan at iba’t ibang gusali.
Ang pelikula ay isa ring sining na naghahandog at nagpapakita ng sining ng pagganap
sa pamamagitan ng mga dulang panradyo at pantelebisyon na pumupukaw sa damdamin at
imahinasyon ng tao.
Ang larangan naman ng pagpinta ay nakagaganyak at nakapagbi- bigay aliw at
inspirasyon sa tao na ang produktong gawa ay nagsisilbing palamuti sa mga bahay at iba’t ibang
gusali.
Dahil sa mga mapanlikhang kamay ng alagad ng sining napupukaw ang sari-saring
damdamin ng mga tao. Sa pamamagitan ng kanilang nilikha, nalilimutan ng tao ang problema
at tuloy naihahanap ng solusyon.

PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

 MODYUL 2 Pagbasa ng Tekstong Akademik at Propesyonal

Ito’y nagpapatunay lamang na ang disiplinang humanidades ay para sa lahat ng uri ng tao.

Isang halimbawa ng pagpapahayag at akdang kaugnay ng Musika:

MUSIKA: ANONG HIWAGA MO?

ni Yeasa D. Bingcang

Musika. Ano nga ba ang musika? Bakit may musika? Ang musika ay isang sining na
binubuo ng mga tunog na pinagsama- sama at iniayos upang makalikha ng isang kaaya-
ayang tunog. Sa tulong ng musika, naipakikita ang iba’t ibang mukha ng buhay; may
musikang puno ng saya, may musikang puno ng pag-ibig, puno ng lumbay, pananabik,
pangungulila, panghihinayang, at pagmamahal sa Diyos. Ang musika ay hagdan ng
kaluluwa paakyat sa langit. Nagagawa niyang pasayahin ang isang taong nalulumbay.
Nagagawa niyang bigyang-kulay ang buhay ng isang taong may suliranin. Kaya nga
sinasabing ang musika ay isa sa mga bagay na nagbibigay-kulay sa mundong ating
ginagalawan.
Ang musika ay isa ring instrumento ng komunikasyon. Sa pamamagitan ng musika,
naipahahayag ng isang nilikha ang iba’t ibang kaisipan at damdamin. Nakapaghahatid ito
ng mensahe sa isang individwal. Nagagawa ng musika na paliparin ang isip ng tao, kaya
nga nagagawa niyang pasayahin ang isang taong nalulungkot kahit panandalian lamang.
Sa dalawang taong nagmamahalan, sa pamamagitan ng musika, nagagawa nilang
ipahayag at ipaabot sa isa’t isa ang kanilang damdamin.
Ang musika ay makapangyarihan. Nagagawa nitong pag. isahin ang mga tao,
pagbatiin ang dalawang taong magkagalit, magpatawad sa isang taong nagkamali,
palawakin ang isip at imahinasyon ng isang tao upang makalikha ng iba’t ibang himig ng
musika, katulad ng nagagawa niya sa isang kompositor - ang taong lumilikha sa liriko at
melodiya ng isang awit. Ang taong nawalay sa Diyos ay kayang ibalik ng musika sa
Panginoon. Iyan ang nagagawa ng musika. Iyan ang hiwaga ng musika.

B. Mga Tekstong Pang-akademiko at Pampropesyonal

Sa paglipas ng panahon, yumabong ang paggamit sa wikang Filipino sa iba’t ibang disiplina at
larangan ng pag-aaral at pananaliksik ng mga iskolar. Ang bunga ng mga pag-aaral na ito ay itinuturing
na malaking ambag sa ikauunlad ng pambansang wika ng Pilipinas.
Kapansin-pansin ang mga artikulong tumatalakay sa iba’t ibang larangan na tinatalakay gamit
ang wikang Filipino. Hindi lamang mga paksang may kinalaman sa humanidades, agham panlipunan,
literature, matematika, at inhinyeria ang mambabasa sa iba’t ibang aklat, lalo itong naging malawak at
pati ang mga tekstong pang-akademiko at pampropesyonal ay naabot na rin ng wikang Filipino. Ilan
sa mga tekstong ito ay ang mga tekstong may kinalaman sa batas at medisina na tila hindi inaakalang
maaaring mailahad ang gamit ng wikang Filipino. Ang nilalaman ng mga ito ay makapagbibigay ng mga
impormasyong lalong magpapalawig sa kaalaman ng mga taong bumabasa nito. Nagtataglay rin ito ng
mga teknikal na bokabularyo na nakapaloob sa teksto.

Tunghayan ang halimbawa ng tekstong Pangmedisina sa susunod na pahina.

PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

 MODYUL 2 Pagbasa ng Tekstong Akademik at Propesyonal

KANSER SA BAGA: ANO ANG DAPAT MONG MALAMAN TUNGKOL DITO?

ni Milagros M. Laxamana

Sa panahon ngayon, ang tao ay nahaharap sa mga matitinding pagsubok. Sari-saring

karamdaman ang sumusulpot. Nandiyan na ang AIDS, SARS at ang napapanahong “bird flu.” Marami
nang mga artikulo ang nasulat tungkol sa mga sakit na ito. Ngunit ang tungkol sa Kanser sa Baga ...
alam mo ba kung saan ito nagmumula?
Katulad din ng mga ibang kanser sa iba’t ibang parte ng katawan, ang kanser sa baga ay
nagsisimula sa isang maliit na ubukor o “tumor” sa baga. Mahigit sa 70% nito ay nakikita sa
pamamagitan ng pagkuha ng “x-ray” ng baga. Madalas makita ito sa mga taong edad 55 pataas, at
nanigarilyo nang mahigit sa dalawampung taon. Mataas ang tsansa ng isang taong naninigarilyo ng
dalawang kaha kada araw na magkaroon ng sakit na ito, kaysa sa mga hindi naninigarilyo o kaya sa
mga taong nakalalanghap ng usok nito. Ngunit hindi lahat ay dahilan ng paninigarilyo. Mayroon ding
kanser sa baga na dahilan ng “metastasis” o pagkalat ng kanser sa baga na nagmula sa ibang kanser
ng katawan. Ngunit ito’y maliit na porsyento lamang ng kabuuang bilang ng may kanser sa baga. Kayat
importante na huwag malulong sa paninigarilyo mula sa umpisa!
Mahirap mag-diagnose ng kanser sa baga kung ito’y susuriin. Marahil ito’y dahilan sa mga
“tahimik” na sintomas. Hindi ito kaagad-agad nagbibigay ng karamdaman. Ito ay isang “chronic” na
sakit, na hindi katulad ng atake sa puso o pagtatae. Habang lumalaki ang kanser, ito ay kumakalat at
nagbibigay ng sintomas, katulad ng pag-ubo o pag-ubo na may bahid ng dugo, hirap kung huminga,
pagkakaroon ng lagnat at biglaang pagbaba ng timbang.
Bukod sa “chest x-ray,” may iba pang mga pamamaraan kung saan ito ay matutuklasan. Sa
modernong panahon, gumagamit ang mga doktor ng “Computed Tomography (CT) Scan,”
“Bronchoscopy,” at “Needle Biopsy.” Ang mga ito ay nagagamit din sa “staging purposes” o ang pag-
estima sa “extent” ng kanser.
Kung napatunayan na kanser nga ito sa baga, maaaring dumaan ito sa mga siruhano up ang
ito’y maoperahan, at alisin ang namuong bukol sa baga. Madalas ay may mga kasama pa itong mga
kulani na malapit sa baga upang maiwasan ang pagkalat nito sa ibang parte ng katawan. Sumasailalim
din ang pasyente sa “chemotherapy” at “radiotherapy” upang walang cancer cells na maiwan.
Gayunpaman, mahirap ibalik muli sa “normal” na buhay ang taong may kanser sa baga. Mahigit sa 95%
ng mga pasyente na hindi naoperahan ay mayroon na lamang f dalawang taon upang mabuhay, at
kung na-operahan ito, mayroon pa siyang 25-35% na tsansang mabuhay sa loob ng limang taon.
Kaya, ito ang dapat tandaan upang hindi humantong sa kanser ng baga: HUWAG
MANIGARILYO! Kasama na rin dito ang pag-iwas sa paglanghap ng usok nito at ang tamang pag-
aalaga sa sarili.

PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK

 MODYUL 2 Pagbasa ng Tekstong Akademik at Propesyonal

MGA GAWAIN SA PAGKATUTO

GAWAIN 1
PAG-UNAWA SA BINASA (Agham Panlipunan)

PANUTO: Sumulat ng isang sanaysay batay sa tinalakay na pamumuhay ng mga Aeta.

GAWAIN 2
PAG-UNAWA SA BINASA (Agham at Teknolohiya)

PANUTO: Sagutin ang sumusunod na katanungan.

1. Ano ang sinasaklaw ng disiplinang agham at teknolohiya?
2. Ano ang dapat gawin sa gawgaw para magamit na pang-unang lunas sa sunburn?
3. Paano naman nakatutulong ang litsugas (lettuce) sa sunburn?

GAWAIN 3
PAG-UNAWA SA BINASA (Humanidades)

PANUTO: Sagutin ang sumusunod na katanungan.

1. Ano ang kahalagahan ng sining sa buhay ng tao?
2. Totoo bang ang disiplinang Humanidades ay para sa lahat ng uri ng tao? Patunayan.

GAWAIN 4

PAG-UNAWA SA BINASA (Mga Tekstong Pang-akademiko at Pampropesyonal)

PANUTO: Sagutin ang sumusunod na katanungan.

1. Sa kabila ng malawakang impormasyon tungkol sa sakit na maaaring idulot ng paninigarilyo,
bakit patuloy pa rin ang karamihan sa bisyong ito?

IV. SANGGUNIAN:

Galang, Teresita T. et.al. Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik. Manila: Rex Book Store, 1977.

PAGBASA AT PAGSULAT TUNGO SA PANANALIKSIK