MJEŠOVITA SREDNJA ŠKOLA, BUGOJNO

MATURSKI RAD

PREDMET: INTERNE BOLESTI

TEMA: HIPERTENZIJA
STRUKA: ZDRAVSTVO
ZANIMANJE: MEDICINSKA SESTRA

MENTOR:

ARMIN HERO

UČENIK:

EMINA HAZNEDAREVIĆ

BUGOJNO, APRIL 2021. GODINE

SADRŽAJ

1. UVOD............................................................................................................................................3
2. UZROCI, UČESTALOST I FAKTORI RIZIKA......................................................................3
2.1 Učestalost hipertenzije................................................................................................................4
2.2 Podjela........................................................................................................................................4
2.3 Etiološka podjela........................................................................................................................5
3. DIJAGNOSTIČKA EVALUACIJA............................................................................................6
3.1 Krvni pritisak izmjeren u ordinaciji............................................................................................6
3.2 Krvni pritisak van ordinacije...........................................................................................................6
3.3 Fizikalni pregled..............................................................................................................................7
3.4 Labaratorijski nalazi.........................................................................................................................8
3.5 Genetika...........................................................................................................................................8
3.6 Pogrešan pristup pacijentu................................................................................................................8
4. Alkohol..........................................................................................................................................9
4.1 Pušenje i povišen krvni tlak..............................................................................................................9
4.2 Tjelesna aktivnosti i povišeni arterijski tlak...................................................................................10
4.3 Prehrana bogata mastima i šećerima...............................................................................................10
5. ZAKLJUČAK.............................................................................................................................11
6. LITERATURA...........................................................................................................................11
 1. UVOD

Krvni pritisak predstavlja silu kojom krv deluje na jedinicu površine krvnog suda. Postoje
sistolni i dijastolni.Sistolni pritisak predstavlja pritisak na zid arterije, koje stvara srce u fazi
kontrakcije komora, odnosno izbacivanja udarnog volumena iz leve komore u cirkulaciju, a
dijastolni pritisak je pritisak meren u fazi relaksacije, odnosno između dve kontrakcije.
Arterijski pritisak kod zdravih osoba oscilira između sistolnog nivoa od 120mmHg i
dijastolnog nivoa od 80mmHg.Poremećaj karakteriziran visokim krvnim tlakom, što općenito
uključuje sistolički krvni tlak ("gornja" brojka, koja predstavlja tlak koji se stvara prilikom
otkucaja srca) trajno viši od 140, ili dijastolički krvni tlak ("donja" brojka, koja predstavlja
tlak u krvnim žilama kad se srce odmara) trajno preko 90. Povišen arterijski tlak/hipertenzija
je globalni javnozdravstveni problem i predstavlja sve veću prijetnju budući da je učestalost
ove bolesti u porastu kako u svijetu tako i kod nas. U velikoj mjeri doprinosi opterećenju
bolesti kao posljedice srčanih oboljenja, moždanog udara, bubrežnog zatajenja te
prijevremenoj smrtnosti i invalidnosti. Značajni su zdravstveni i ekonomski dobitci
prevencije, ranog otkrivanja, liječenja i dobre kontrole hipertenzije. Troškovi liječenja kasnih
komplikacija ove bolesti, kao što su bubrežno nadomjesno liječenje, razni kardiološki zahvati,
nesagledivi su i za pojedinca i društvo u cjelini. Primjeri dobre prakse raznih europskih država
ukazuju na učinkovite intervencije koje su uspješne u smanjenju arterijskog tlaka i
poboljšanju zdravlja stanovništva. Prema farmakoekonomskim analizama smanjenje unosa
soli jedna je od najisplativijih preventivnih mjera poduzimanih do sada. U procesu
zbrinjavanja bolesnika s kardiovaskularnim bolestima, liječnik obiteljske medicine središnja
je osoba u započinjanju, koordinaciji i dugotrajnom praćenju osoba opterećenim
kardiovaskularnim rizicima. Zbog realno mogućeg boljeg javno-zdravstvenog nadzora,
procjena stanja i kretanja kao i prijedloga konkretnih mjera za kvalitetno vođenje arterijske
hipertenzije u populaciji, uz sve brojnija ciljana javnozdravstvena istraživanja
kardiovaskularnih bolesti u nas, redovito zdravstveno-statističko evidentiranje iz djelatnosti
opće medicine bi trebalo osiguravati preciznije podatke i to u smislu zasebno registrirane
arterijske hipertenzije kao bolesti, odvojeno prema spolu kao i u više dobnih razreda u dobnoj
skupini odraslog stanovništva. Time bi se omogućila kvalitetnija procjena prevalencije
arterijske hipertenzije te praćenje promjena koje bi nastale kao rezultat poboljšanja
provođenja mjera prevencije, liječenja te kontrole.

2. UZROCI, UČESTALOST I FAKTORI RIZIKA

Krvni tlak je određen količinom krvi koju pumpa srce, te veličinom i stanjem arterija. Mnogi
drugi faktori mogu utjecati na krvni tlak, uključujući volumen tekućine u tijelu, sadržaj soli u
tijelu, stanje bubrega, živčanog sustava, krvnih žila, i razine različitih hormona u tijelu. Uzrok
"esencijalne" hipertenzije ne može se ustanoviti. Hipertenzija predstavlja bolest koja nastaje iz
interakcije brojnih faktora koje mozemo podeliti u dve grupe faktora rizika, one koje nije
moguće modifikovati kao što su demografski (pol i starost), rasa i nasleđe i one na koje je
moguće uticati kao što su šećerna bolest, poremećaji vrednosti masnoća u krvi, gojaznost,
pušenje, fizička aktivnost.. Ona može biti uzrokovana genetskim faktorima i faktorima
okoliša, kao što su unos soli ili drugi. "Sekundarna" hipertenzija je hipertenzija izazvana
nekim drugim poremećajem. To mogu biti: tumori nadbubrežne žlijezde, Cushingov sindrom,
bubrežni poremećaji, glomerulonefritis,tromboza bubrežnih vena, okluzija bubrežne arterije
(stenoza bubrežne arterije), embolija bubrežne arterije, zatajenje bubrega, korištenje lijekova,
droga, ili drugih kemijskih sredstava, trudnoća ili korištenje oralnih
kontraceptiva,hemolitički-uremički sindrom, Henoch-Schonleinova purpura, periarteritis
nodosa, enteritis zbog zračenja, retroperitonealna fibroza, Wilmsov tumor i drugi poremećaji.1
SLIKA 1. Komplikacije kod hipertenzije

IZVOR SLIKE: INTERNET

2.1 Učestalost hipertenzije

Arterijsku hipertenziju je u svetu 2008. godine imalo oko 40% starijih od 25 godina, a 25%
stanovništva prehipertenziju. Broj ljudi sa ovim stanjem se povećao sa 600 miliona od 1980.
do 2008. godine na 1 milijardu. A predviđanja su da će u svetu 2025. godine biti 1,5 milijardi
ljudi sa arterijskom hipertenzijom. Prema rezultatima istraživanja zdravlja stanovnika Bosna i
Hercegovina iz 2006. godine 46,5% stanovnika starijih od 20 godina je imalo povišen sistolni
ili dijastolni krvni pritisak. Dok je prema rezultatima poslednjeg istraživanja iz 2013. godine
uočen blagi porast učestalosti arterijske hipertenzije na 47,5%. Da bi se ocijenila koja je
važnost problema hipertenzije analizirana je njezina pojavnost u stanovništvu. U članku se
navodi da je hipertenzija postala globalni problem s ukupnom prevalencijom od oko 20%
odraslih stanovnika. U pojedinih skupina stanovništva prevalencija se povećava i na više od
50%. Isto tako, o javnozdravstvenom značenju hipertenzije ukazuju i činjenice o mogućnosti
prevencije, jer postoje jasni primjeri europskih država koje su provele učinkovite intervencije
i koje su bile uspješne u smanjenju arterijskog tlaka i poboljšanju zdravlja stanovništva.

2.2 Podjela

Postoje tri stepena hipertenzije. 1. stepen je najblaži. Nema znakova oštećenja srca, bubrega
ili mozga. Nalaz fundusa oka je normalan.

1
https://www.plivazdravlje.hr/bolest-clanak/bolest/26/Hipertenzija.html#21770
2. stepen – dokazan prisustnost barem jednog od znakova oštećenja poput:

 Hipertrofija LV (RTG, EKG, UZV)

 Proteinurija i blaga azotemija
 Generalizovano ili žarišno sužene retinalne arterije
 UZV dokazana prisutnost ATS plakova

Kod 3. stepen postoje simptomi i klinički znaci oštećenja organa

 Angina pektoris, AIM, zatajenje srca...

 Apopleksija, TIA, hipertenzivna encefalopatija
 Serumski kreatinin > 176 mmol /l, bubrežna insuficijenciji
 Postojanje PAD, aneurizme...

SLIKA 2. Klasifikacija TA na osnovi izmjerenih vrijednosti

IZVOR SLIKE: INTERNET

2.3 Etiološka podjela

Prema etiološkoj podjeli postoje primarna i sekundarna hipertenzija.Primarna ili

esencijalna hipertenzija, opisuje se kao hipertenzija nepoznatog porijekla (95%)
Sekundarna hipertenzija (5%), kod koje je osnovni uzrok očigledan. Može biti posljedica
bubrežnih oboljenja, feohromocitoma, primarnog aldosteronizma, kod uzimanja oralnih
kontraceptiva...2 Esencijalnu arterijsku hipertenziju ne treba shvatiti samo kao bolest
povišenog intraarterijskog tlaka. Većina pacijenata s esencijalnom hipertenzijom ima
uobičajene promjene na arterijama: povećana rezistencija (krutost ili gubitak elastičnosti)
2
https://www.slideserve.com/ali-newton/hipertenzija
 u malim arterijama koje su udaljene od srca (periferne arterije i arteriole). Arteriole
dovode oksigeniranu krv i hranjive tvari u sva tkiva tijela. Arteriole su kapilarama
povezane sa venama(venskim sustavom),kojima se krv vraća natrag u srce i pluća. Što
točno čini periferne arterije krutima još se ne zna. Međutim, povećana čvrstoća perifernih
arterija nalazi se kod onih osoba kod kojih je esencijalna hipertenzija udružena s
genetičkim čimbenicima,debljinom, nedostatnom fizičnom aktivnosti, prekomjernim
unosom soli i starenjem. Upala također igra važnu ulogu, Danas se govori o sindromu čiji
nastanak i tok određuju brojni genetski i vanjski faktori. U njemu su isprepleteni razni
metabolički poremećaji udruženi sa strukturnim promjenama, rezultiraju ubrzanim
aterosklerotičnim procesom i disfunkcijom ciljnih organa. Neki autori se zalažu da se o
tom entitetu govori kao o hipertenzivno-ateroskleroznom

3. DIJAGNOSTIČKA EVALUACIJA

3.1 Krvni pritisak izmjeren u ordinaciji

Trenutno, krvni pritisak izmjeren u ordinaciji ne može se izmjeriti živinim tlakomjerom u

mnogim, iako ne svim, evropskim zemljama. Umjesto toga, koriste se auskultatorni ili
oscilometrijski poluatomatski tlakomjeri. Kada se mjeri krvni pritisak u ordinaciji, treba:
dozvoliti pacijentu da sjedne 3-5 minuta prije početka mjerenja, izmjeriti BP najmanje dva
puta, u sjedećoj poziciji, s razmakom 1-2 minute, pa čak i dodatno mjerenje ako se prva dva
prilično razlikuju. Uzeti u obzir srednji BP ako se smatra prikladnim i ponoviti mjerenja BP
kako bi se dobila tačna mjerenja, pogotovo kod pacijenata s aritmijama kao što je atrijalna
fibrilacija, koristiti standardne manšetne (12-13 cm širine i 35 cm dužine), ali potrebno
posjedovati veće i manje manšetne dostupne za velike (ruka opsega >32 cm) i tanke ruke;
položaj manšetne treba biti u nivou srca, bez obzira na položaj pacijenta; prilikom korištenja
auskultatorne metode, koristiti fazu I i V(nestanak),Korotkoffovih šumova za identifikaciju
sistolnog i dijastoličkog BP; pri prvoj posjeti ljekaru izmjeriti BP na obje ruke da bi se
utvrdile moguće razlike. Krvni pritisak na ruci s većom vrijednošću uzeti kao referentni;
izmjeriti kod prve posjete BP 1 i 3 minute nakon stojećeg položaja kod starijih pacijenata
dijabetičara i u drugim slučajevima kada je ortostatska hipotenzija česta ili se sumnja na nju; u
slučaju konvencionalnog mjerenja BP, izmjeriti srčanu frekvenciju palpirajući puls (najmanje
30s) nakon drugog mjerenja u sjedećem položaju.3

3.2 Krvni pritisak van ordinacije

Glavna prednost praćenja BP izvan ordinacije jeste da pruža veliki broj mjerenja van
medicinskog okruženja, što predstavlja pouzdaniju procjenu stvarnog BP od mjerenja BP u
ordinaciji. BP van ordinacije obično se procjenjuje ABPM ili HBPM. ABPM i HBPM pružaju
nešto drugačije informacije o statusu BP i rizika i te dvije metode trebalo bi smatrati
komplementarnim.Metaanalize prospektivnih studija unutar populacije u
primarnojzdravstvenoj zaštiti u pacijenata s hipertenzijom pokazale su da je predviđanje CV
incidenata značajno, tačnije koristeći vanordinacijski BP u odnosu na vrijednosti BP

3
http://www.akaz.ba/udoc/Hipertenzija.pdf
dobivenih mjerenjem u ordinaciji. Nadalje, hipertenzija izazvane bijelim mantilom ima bolju
prognozu u odnosu na kontinuirane hipertenzije i metaanalize prospektivnih studija su
pokazale sličnu prognozu u odnosu na osobe s urednim vrijednostima krvnog pritiska. Kod
pacijenata s prikrivenom hipertenzijom učestalost CV događaja dva puta je veća nego kod
osoba s urednim krvnim pritiskom i slična je kao kod kontinuirane hipertenzije.
BP= krvni pritisak

3.3 Fizikalni pregled

Fizikalni pregled ima za cilj da utvrdi ili potvrdi dijagnozu hipertenzije, utvrdi trenutni BP,
potraži sekundarne uzroke hipertenzije i napravi globalnu procjenu CV rizika. Dijagnoza
hipertenzije trebala bi se temeljiti na najmanje dva mjerenja BP po posjeti u najmanje dvije
posjete. Znakovi koji sugeriraju sekundarnu hipertenziju su značajke Cushingovog
sindroma,kožni znakovi neurofibramatoze (feohromocitom), palpacija povećanih bubrega
(policistični bubrezi) auskultacija trbušnih šumova (renovaskularna hipertenzija) auskultacija
prekordijalnog šuma (koarktacija aorte; bolesti aorte; bolesti arterija gornjih ekstremiteta),
oslabljen i odgođen femoralni puls i smanjen femoralni arterijski krvni pritisak u odnosu na
BP iste ruke (koarktacija aorte, bolesti aorte, bolesti arterija donjih ekstremiteta) razlika u BP
između dvije ruke (koartikacija aorte, stenoza potključne arterije)
Znakovi organskog oštećenja su vidljivi na sljedećim organima:

 Mozak: motorički ili senzorni deficit

 Mrežnjača: fundoskopske abnormalnosti
 Srce: srčana frekvencija, treći ili četvrti srčani ton, srčani šumovi, aritmija, lokacija
iktusa, plućni hropci, periferni edemi
 Periferne arterije: odsutnost, smanjenje ili asimetrija pulsa, hladni ekstremiteti,
ishemične lezije na koži
 Karotidne arterije: sistolni šumovi4

SLIKA 3. Prikaz fizikalnog pregleda pacijenta

4
http://www.nzjz-split.hr/images/JZ/HIPERTENZIJAknjiga.pdf
IZVOR SLIKE : INTERNET

3.4 Labaratorijski nalazi

Laboratorijski nalazi usmjereni su na dobivanje dokaza o prisutnosti dodatnih faktora rizika,
traženje sekundarne hipertenzije i na potragu o prisutnosti ili odsustvu organskog oštećenja.
Istraživanja bi trebala ići od onih najjednostavnijih do kompliciranijih.
Rutinski nalazi se sastoje od provjere hemoglobina i/ili hematokrit, glukoza na tašte, ukupni
holesterol u serumu, LDL, HDL,trigliceridi na tašte

3.5 Genetika

Pozitivna porodična anamneza je česta pojava kod hipertenzivnih bolesnika, s nasljeđivanjem

između 35% i 50% u većini studija, a opisano je i nekoliko rijetkih, 19 monogenskih oblika
hipertenzije. Esencijalna hipertenzija je vrlo heterogen poremećaj s multifaktorskom
etiologijom. Dijagnoza hipertenzije se zasniva na PONAVLJANIM mjerenjima TA tokom
više vizita (osim ako hipertenzija nije značajna). Na svakoj viziti treba da budu zabilježena 3
mjerenja TA, a dodatno mjerenje treba da se izvede ako se prva dva očitavanja razlikuju za
više od 10 mmHg. Pacijentov tlak je prosjek posljednja dva mjerenja TA. Preporučuje se da
se kod svih hipertenzivnih pacijenata palpira puls u mirovanju zbog određivanja frekvence i
traženja prisustva aritmija, kao što je FA.

3.6 Pogrešan pristup pacijentu

Najčešći uzroci pogrešno dobijenog rezultata mjerenja tlaka su:

 Nepreciznosti prije mjerenja – neposredan obrok, konzumacija alkohola i/ili kafe, pun
mokraćni mjehur, izlaganje hladnoći.
 Neodgovarajući izbor tlakomjera – nevalidan i nekalibriran uređaj
 Položaj bolesnika – stojeći ili ležeći umjesto sjedeći položaj, prekrižene noge, neoslonjena
leđa, ruka položena ispod nivoa srca...
 Položaj uređaja na bolesniku – paretična ruka, ruka sa arterio-venskom fistulom, premala
ili prevelika narukvica, narukvica omotana preko odjeće.
 Tokom mjerenja – efekat bijelog mantila, razgovor za vrijeme mjerenja, pretjeran pritisak
stetoskopom, brzo ispuštanje zraka iz manžetne.
Jednom izmjeren povišen krvni tlak u liječničkoj ordinaciji može se krivo protumačiti jer
navedeno povećanje može biti privremeno. Može biti uzrokovano pacijentovom tjeskobom
koja je povezana sa stresom samog pregleda i strahom da nešto neće biti uredu sa
njegovom/njenim zdravstvenim stanjem. Prvi posjet liječniku je često uzrok neprirodnom
povećanju tlaka koji nestaje kod ponavljanih mjerenja nakon mirovanja kao i kod ponovnog
posjeta liječniku. Takvo jednokratno povećanje tlaka kod posjeta liječniku naziva se
“hipertenzija bijelog ogrtača”. Samo ime govori da je liječnikov bijeli ogrtač uzrok
pacijentove tjeskobe i kratkotrajnog povećanja krvnog tlaka. Sama dijagnoza može upućivati
da navedeno stanje nije klinički značajno.Međutim, oprez je potreban. Praćenje krvnog tlaka
kod kuće je potrebno da bi se eventualno utvrdila učestalost i trajnost povišenog krvnog
tlaka.5

4. Alkohol

Konzumacija alkohola je izravno povezana s povišenim krvnim tlakom. Najveći potrošač

alkoholnih pića u svijetu su zemlje Europske regije – približno dvostruko od svjetskog
prosjeka . Prema podatcima za 2009. godinu odrasla osoba, 15 godina ili starija, prosječno
konzumira 12,5 litara čistog alkohola - ekvivalent od 27 g čistog alkohola ili gotovo tri
standardna pića dnevno . Europski akcijski plan za smanjenje štetne uporabe alkohola 2012-
2020 navodi alkohol kao jedan od svjetskih prioriteta u borbi za poboljšanje zdravlja.
Činjenica je i da alkohol ima veliki utjecaj na krvni tlak i zdravlje srca . Naime, istraživanja su
pokazala da postoji linearni odnos između unosa alkohola i arterijskog tlaka . Moldavija je
trenutno najveći svjetski potrošač alkohola (18,22 litara po stanovniku godišnje) zbog čega
provodi brojne intervencije kako bi ograničili potrošnju alkohola . Zabrana prodaje alkohola
mlađima od 16 godina, sprečavanje ilegalne proizvodnje, testiranje vozača, informiranje
stanovništva od 17 opasnosti prekomjernog pijenja neke su od provedenih mjera od kojih je
najveći uspjeh pokazala mjera podizanja (25%) trošarina na alkoholna pića .

4.1 Pušenje i povišen krvni tlak

U Europskoj regiji duhan je odgovoran za 16% svih smrtnih slučajeva u odraslih osoba (u
dobi od 30 godina i više). Štoviše, Europska regija gubi 1,6 milijuna životi zbog duhana svake
godine . Duhan je poznati faktor rizika za kardiovaskularne bolesti. Slika 3 ilustrira
povezanost smrti između duhana i kardiovaskularnih bolesti - posebno ishemijske bolesti srca
i cerebrovaskularnih bolesti (moždani udar), koje značajno koreliraju s neliječenom
hipertenzijom . Intervencije kao što su osiguranje radnih mjesta i javnih mjesta bez duhana,
navođenje upozorenja o opasnosti od duhana, sveobuhvatna zabrana oglašavanja duhanskih
proizvoda, podizanje trošarina na duhanske proizvode primjer su tzv. best buys intervencija
koje su učinkovite, ekonomične, kulturološki prihvatljive i jednostavne za primjenu . Takve
intervencije primjenila je Turska. Provodeći jaku kampanju protiv pušenja Turska je uspjela
smanjiti ukupnu potrošnju duhana s 33,6% 1993. na 31,2% u 2008. godini. Iako tek male
promjene u potrošnji duhana imale su 16 znatan učinak smanjenja (33,6%) prijema u lokalne
bolnice kao posljedice akutnih kardiovaskularnih stanja .6
SLIKA 4. Pušenje kao
problem koji se javlja u
srednjim školama

5
https://poliklinika-analiza.hr/hipertenzija-tihi-ubojica/
6
http://www.nzjz-split.hr/images/JZ/HIPERTENZIJAknjiga.pdf
4.2 Tjelesna aktivnosti i povišeni arterijski tlak

Tjelesna neaktivnost je prepoznata kao jedan od glavnih neovisnih čimbenika rizika za razvoj
hipertenzije i nezaraznih bolesti u cjelini, koja uzrokuje oko 3,5% opterećenja bolestima i do
10% smrtnih slučajeva u Europsokj regiji . Ekonomski troškovi vezani za tjelesnu neaktivnost
su ogromni. Stoga zdravstveni učinci i vezani ekonomski troškovi mogi biti obrnuti
povećanjem razine tjelesne aktivnosti. Redovita umjerena tjelesna aktivnost je vrlo
ekonomičan način za poboljšanje i održavanje zdravlja ljudi . Primjer dobre prakse je
Slovenija. Program Mura kojim se nastoji poboljšati način života slovenskih građana,
obuhvatio je oko 30.000 ljudi od kojih je 80% sudionika izvijestilo o trajnim promjenama u
stilu življenja. Poticanje fizičke aktivnosti, kao što je nordijsko hodanje jedna je od aktivnosti
provedenih kroz ovaj program. Slovenija je pokazala da za postizanje određenih uspjeha
ponekad potrebno izaći iz strogih okvira te na kreativan način naći uspješno rješenje .7
SLIKA 5. Trčanje je najbolja aktivnost protiv bolesti

4.3 Prehrana bogata mastima i šećerima

Prehrana u kojoj prevladava hrana bogata zasičenim masnim kiselinama pridonosi razvoju
kardiovaskularnih bolesti. Utvrđeno da je već male promjene u prehrani mogu značajno
smanjiti razinu kolesterola i time vrijednosti arterijskog tlaka te posljedičnu smrtnost .
Nepovoljne prehrambene navike svog stanovništva Finska je uspjela promijeniti na način da
poveća potrošnju voća među svojim građanima i način kuhanja . Projekt berry je omogučio da
se proizvođači mlijeka prebace na uzgoj bobičastog voća ne utječući na njihovu ekonomsku

7
http://www.nzjz-split.hr/images/JZ/HIPERTENZIJAknjiga.pdf
stabilnost, a pritom mijenjajući prehrambene navike stanovništva . Zajedničkim naporima
Ministarstva zdravlja, poljoprivrede i trgovine omogućeno je korištenje druge kulture u
pripremi hrane, uljane repice, koja uspijeva na sjeveru Europe . Drugi primjer dobre prakse je
Poljska koja je devedesetih godina prošlog stoljeća ukinula subvencije za namirnice bogate
zasićenim mastima i za masti životinjskog porijekla, a namirnice koje sadrže nezasićene
masne kiseline i voće postale su dostupnije uz niže cijene. Ova intervencija je u Poljskoj u
razdoblju od 1990. do 2001. smanjila koronarnu bolest srca za 38% u muškaraca i 42% u
žena.

5. ZAKLJUČAK

Arterijska hipertenzija jedan je od vodećih javnozdravstvenih problema. Prevalencija

arterijske hipertenzije u Bosni i Hercegovini je visoka i u skladu je s drugim europskim
zemljama. Neosporno je da visoki arterijski tlak ima mnogobrojne zdravstvene posljedice.
Primjeri dobre prakse koje su proveli određeni narodi Europske regije pokazuju da postoje
učinkovite intervencije kojima se smanjuje arterijski tlak i poboljšava zdravstveno stanje
stanovništva u cjelini. Iako su ove intervencije ekonomski učinkovite i mogle bi se provoditi u
mnogim zemljama ipak svaka zemlja/regija treba prepoznati svoje lokalne potrebe i pronaći
prikladna rješenja. Važno je naglasiti, jednostavne, fokusirane, ekonomski opravdane
intervencije imaju značajan učinak kako na prevenciju i smanjenje arterijskog tlaka tako i na
posljedične bolesti. Lečenje je usmereno ka olakšanju simptoma, nije potrebno ako nizak
krvni pritisak ne uzrokuje simptome niti smanjuje kvalitet života.

6. LITERATURA

1. https://www.plivazdravlje.hr/bolest-clanak/bolest/26/Hipertenzija.html#21770
2. https://www.slideserve.com/ali-newton/hipertenzija
3. http://www.akaz.ba/udoc/Hipertenzija.pdf
4. http://www.nzjz-split.hr/images/JZ/HIPERTENZIJAknjiga.pdf
5. http://www.nzjz-split.hr/images/JZ/HIPERTENZIJAknjiga.pdf
6. http://www.nzjz-split.hr/images/JZ/HIPERTENZIJAknjiga.pdf
7. http://www.nzjz-split.hr/images/JZ/HIPERTENZIJAknjiga.pdf
8. https://www.cdc.gov/media/releases/2019/1205-nyts-2019.html
9.
10. https://www.who.int/health-topics/hypertension#tab=tab_1