Przejmująca Niedoskonałość - Poprzęcka

You might also like

Download as pdf
Download as pdf
You are on page 1of 3
Newsweek Polska TIN 34 Przejmujaca niedoskonalosé Sztuka powstaje wéréd klesk i to j o nowej ksiqzce , Impas”, wspétezesnej i o tym, jak nowy Muzeum Narodowe w W jej sila mocy dyrektor nisz ozwawin JACEK TOMCZUK zoe ADAM TUCHLINSKI NEWSWEEK: Impas to sytuacja bez wylécia. Czy w takim potozeniu znajdule sie dzisiaj sztuka, artysei, czy my, widzowie? PROF. MARIA POPRZECKA: Moja ksiaz- kka to nie jest kolejny katastrofiezny Jament. Méj stosunek do sztuki jest afir- matywny, ezemu najsilniej daje wyraz ww zakoriczeniu, kpige z dramatyeznych iagnoz ,mierci sztuki. Przecie# zoba- cezony na drodze anak ,impas” zmusza do szukania innych modliwosei, zboczenia z trasy, Kluezenia, aby wyrwaé sig 2 po- trzasku. Moana sie wtedy agubié, ale ted zobaczyé i preedyé wigee},niz bez wahatt mknge autostrada. Moja ksiazka to pro- pozycja innego pisaniao sztuce, Na ezym ta inna historia sztuki miataby polegae? = Historia sztuki ezesto pomija to, co sama wanala za artystyezng poraake, 20 dzielo nieudane. Selekejonawane, wykli= cezane dzicla znikajg w magazynach, ging wniepamieci. A przeciez sztuka powsta- je waréd klgsk, niepowodzes,, porazek ito est je) sila. Nie staram sig praywracaé zie} zapomnianych ani wypelniaé ezar- nych dziur w historyeznej narracji. Pisze nna ogélo pracach i nazwiskach znanyeh, praypominajge o kleskach, zmagania sig z niemocg twéreza, sprzeciwie wobec ‘wiata, buncie wohee samego siebie. Podtytut ksla2kl brzmi: ,Op6r,utrata, inlomoc"” Dlaezego one £9 tak clokawe? = Wydaja mi sig niezbywalng ezeScig satuki XX wieku, niemal wyznaezajge najwazniejsze osie jej rozwoju, Piszge ‘oartystach i dzielach XX i XXI wieku, nie da sig konstruowaé uporzqdkowanej, li- niowej, prayczynowo-skutkowej narra ji. Stqd w ksiqzce tematy tak rane, jake dramatyczna historia ,Czarnego kwa~ dratu” Kazimierza Malewieza, rewersy obrazéw Wroblewskiego, dzieje prac nie tnwalych i znikajgeych, los plécien nisz~ ezonyeh i przemalowywanych, walka ‘muzedw i kuratoréw z bezlitosnym dla \wszelkiej materi dziataniem ezasu. Ale tewielowatkowose spina maksyma Hipo- Ieratesa: ,Sztuka dhuga, 2yeie kritkie, oka Zia ulotna, doswiadezenie niebezpiecane, sqd nielatwy”, Maksyma antyezna, doty- cezaca sztuki medycane}, wyjatkowo pasu- Jedo satuki wspotezesne}, Rozprawia sig pani 2 takimi prébami uporzadkowania twércz0écl, jak to rmiato miejsce w preypadku wystawy ‘Andrzela Wroblewskiego. = Todobry prayktad. Kilka lat temu fran- cuski kurator Eric de Chassey zrobit w Muzeum Sztuki Nowoezesne] w War szawie dusq monograficang wystawe Wrdblewskiego zatytulowana ,Recto/ Verso”, Jak wiadomo, mlody artystaczesé swoich plécien malowal dwustronni Jakie byly powody tego malarskiego re ceyklingu? Kurator dowodzit,2e lica iod- vwrocia obrazéw ujawniajgistotne zvroty, Jakie dokonywaky sie w twérezasel Wrdb- lewskiego. Namalowany w 1948 roku re alistyezny autoportret w kilka miesigey éiniej, po wizycie w Holandii, edzie ar- tysta zobaczy} obrazy Pieta Mondriana, 9 Dvie lubie artystéw celebrytéw, skadingd niezbednych dla funkejonowania rynku sctuki _— zostaje przeciety, ana odwrocie powsta Jadwie geometryczne ,mondrianowskie” martwe natury, Przekas jest jasny ak, Jak cata sztuka ,nowoezesna” malarstwo ‘Wroblewskiogo ewoluuje od figuracji do abstrakeji. Kurator pozostal niecauly na vwarsztatowe izyciowe realia. Odwracanie plécien bylo wawezas powszechng bieda- -praktyka, a nie manifestacia zmiany a cane} postawy. Zestawienie innyeh, ronnych obrazéw Wrdblewskiego vweale sig w taka ideologicznie prosta hi- storie nie uklada, recto verso jest zawi- ‘ktane iniejasne ‘Wystawa byla te? prayleiadem wypar- cia, wymazania tego, co do takie) histori “snawoczesnogei” nie pasuje. A nie past- je czas migdzy 1949 a 1958 rokiem, ey ‘alarz zglosit saczery akees do socreali- zmu. Tak, jakby bylo cays wstydliwym, ae mlody i uadolniony tworca maluje KULTURA PORAZKI Mees Newsweek ‘wsowieekim stylu obrazy wrodzaju ,Zlot miodziezy w Berlinie Zachodnim”. Takie manipulowanie zlozong, niejednoznacz~ ng twérezoseig budzi maj sprzeciw Ale tet artystw. = Fenomenowi buntu artyst6w wobec hi- storil sztukt i jej porzadkéw poswiecony Jest jeden 2 rozdzialéw ksiqiki. Artysel maja nas dosyé, Tworza wlasne, alterna tywne opowiesci, wlasne hierarchie, na- ‘wet teorie spiskowe. Konstruujg wlasne kanony i gwiazdorskie konstelacje. Taka, stworzyt nieoveniony Oskar Dawicki, proszqe 12 polskich artystéw 0 odeinig- eswoieh dioni w krowich plackach, wlo- Zonychw ceremonialna ,aleje gwiazd” Nie Iubi pani sukcesu? -Nielubigartystow celebrytw,skadinad niezbednych dla funkejonowania rynku. satuki, Natomiast zawsze jestem urze~ ‘ezona lg sztuki, nawet kiedy cog sig nie uudaje", Mote paradoksalnie sztuka wte- dy najsilniej objawia swoje aréda, czyli potrzebe robienia ezegos, co nie wynika 2 zaspokajania elementarnych potraeb i popedéw. Patetycznie méwige, sztu- ka Swiadezy o potrzebie transcendeneji, nlezgody na przemijalnogé. Ta potrze- ba mote sie wyraiaé’ na wiele sposobéw, ‘w tym réwnied artystyeznie niedosko- nalych. Czasami w swe} niedoskonatos ludzkie dzieta sq bardzie) przejmujgce nia tezyskujgce status areydziel, Polacy rozumieja sztuke wspétezosna? =Nie lubig takich wogdlniet: Polacy. Na- sze spoleczetistwo ma slabe preygoto- wanie do obcowania ze sztuka, dawng réwniez, Sa po temu liczne historyczne powody~ niska ranga sztuk wizualnych ‘whkulturze staropolskiej, pony i ograni- cezony rozw6j publicznych muzedw oraz kolekefi w XIX wieku, brak muzedw sztu- ki wspélezesnej, co zmienia sig dopie- ro od niedawna, Ale traeba prayznaé, 2e ‘w ciggu ostatnich lat traykrotnite wzrosta frekwencja w muzeach, co jest efektem zasadnicze} zmiany polityki muzealne} i gigantycznej pracy muzealnych edu- katordw, Najwigksze nadzieje niesie tu sztuka wspdlezesna, bardzie} preema- ‘wiajgea do ludzi mlodych, siggaiaca po ich media i jgzyk Dziatajg bardzo prei- ne muzea i galerie nie tylko w Krakowie, ‘Warszawie czy we Wrockawiu, lecz tak- Newsweek KULTURA PORAZKI W SZTUCE 2ew Bytomiu, Tarnowie, Zielone) Gérze, ‘Toruniu cay znakomitai odwains galeria \w Bialymstoku ~ wlasnie tam! W trosce 0 mtodych dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie chelal zdjaé race Katarzyny Kozyry €zy Natali LL. Rozumie pani cos z tego? ~ Fakt, Ze powstala 40 lat temu szeroko ‘mana, Sztuka konsumpeyjna” NataliiLL zostala uznama za zagrodenie dla psychic ki modyeh widzdw, bude tylko usmiech politowania. Trudno teé podejrzewaé, aby zabawny film Kozyry 0 Lou Salome, prowadzacej na spacer dwa psy w posta- je wielbicieli: Nictaschego i Rilkego, mgt kogokolwiek zgorsayé. Happenin: ai przed plotem muzcum - rozbawio- ny thum obscenicznie pozerajgey banany ~ byly wiaiwa odpowiediig na cenzor- skie zapedy dyrektora,Zostaly po prostu ‘wyémiane. Niestety, jae wiemy, byly to tylko preteksty do likwidaci galeri stu ii XX wieku autorstura usunigtego 2 mu zeum Piotra Rypsona. Co pani mysli 0 dyrekeji prot. Jerzego Miziotka? ~ Profesor Miziotek jako dyrektor MNW ‘okaza sig czlowiekiem skrajnie niekorn- petentnym i nieodpowiedzialnym, a ska- la zniszezes, jakich dokonai od listopada 2018 roku, jest bez prevedensu, Z:muze- um odeszlo lub aostalo zwolnionyeh po- nad 50 os6b, Nastapila dezorganizacja straktur muzcum, zapasé dzialalnosei _wystawiennicze,nstytuca utractla pre- stidistalasig posmiewiskiem, Popraedni dyrektorzy ~ Agnieszka Mo- rawitiska i Piotr Rypson ~ wydobyli to muzeum 2 glebokiej zapasei, zbudavwa- Ii atrakeyiny program, odnowiligmach, zaarandowali najwazniejsze stale galerie ww nowe) odstonie, realizowaliwieloletnie programy naukowe, owocujgce wystawa- mi, eiggneli publicznosé..1 kiedy stysze w Ministerstwie Kultury de tainstytucia bbyla pograzona w marazmie i traeba byl noweyo energicanege dyrektora,tojest to niegodziwose. Wihadza glosi, 26 najeat «la niejtradyeja,dziedzictwo, ato, c0 sig Azicje w Muzeum Narodowym, jest szy- derstwem z tych enuncjaci. Bezceremo- nialnym, aroganckim lekcewazeniem ‘wszystkich,ktdrzy budowali tginstytucie ) ta Pope 99 0s Miziolek jako dyrektor Muzeum ‘arodowego w Warszawie okazat sig czlowiekiem skrajnie nickompetentnym i nieodpowiedzialnym ——_- Plany byty due: Luk Trlumfainy nad Alejami Jerozolimskimi, wystawy Rembrandta, Rafaela, Bruegla... = Zamiast zapowiadanych wielkich wy- staw dyrektor organizuje pokazy dziel sctukiz magazynu MNW, wybierajge pra ce artystéw o znanym publicznosei na- zwisku (np. Pleasso). Wystawom tym nie towarzyszq Zadne katalogi, dzialania naukowe, publiezne wyklady, warsata- ty; jako Ze s4 praygotowywane pospies: rive, np. w miesige, co ma byé prayktadem, przetamywania rzekomego muzealne- g0 ,imposibilizmu” ezy ,marazmu’”. Byle Jak, byleszybko, Co pani czuta, ogladajac ,Ostatnig wieczerze” nadrukowana na ceracle? = Czulam wstyd. Tego rodzaju pokazy to objazdéwka, ktéra kraiy po prowinejo- nalnych ogrodkach kultury, dworcach, centrach handlowych... To 54 miejsea do pokazywania takich rzeczy, a nie sale wy’ staw czasowych w najwaniejszym pole skim muzeum. [te 2lote pacholki, ktore oddzielajq te wydruki od widza... Pozér, 4e mamy do ezynieniaz muzealnymi ar- ceydzielami. Trzeba powiedzie¢ wprost, fe nie zobaczymy w Polsce wystawy Zadne- go ze wspomnianych wielkich malarzy. Tylko pozory. ‘Zamiast wystawy Rafaela bedzie miat ‘miejsce pokaz kopii ,Portretu mlodzie ca” Rafacla 2 muzeum w Bergamo (tam przechowywana jest w magazynie) wraz zrycinami reprodukujacymi ten obraz, Nawet ten pomyst jest nieswiedy - taka wystawe zrobilo ju kiedyé Muzeum Na- rodewew Krakowie. Dlaczego? = Obiceywaé wielkie wystawy wielkich istr26w még! tylko Ktos, kto jest Swiadom, jak sig robi migdzynarodowe wwystawy, Nikt nam nie wypozyezy obra 26w Rembrandta z kilku powodsw. Po pierwsce, wypozyezeniasa piekielnie dro- sie. Po drugie, sq wynikiem dtugich nego- cjacii. Po trzecie, takie operacje opieraja sig na zasadzie waajemnosei, Zeby posy- exyé cenne dzielo, trzeba na wymiang za- proponowaé cos réwnie eennego, A my nie mamy nic do zaoferowania oprécz »Damy z lasicy’, ktdra ma zakaz wyjaz~ Gu zPolski. Nasze zbiory sq tak ubogie, ze motemy liezyé tylko nalut szezeScia Przecie prayjechato kiedys ,Ztozenie do grobu” Caravagsia. = To najeenniejszy obraz pokazywany w Polsce. Ale to byly lata 90, Po upad- ku komunizmu trwaio nasze 15 minut w Europie, a poza tym zgode i blogosta- wietistwo na wyjazd plétna z watykait- skiogo muzeum dab ,nasz papie2”. Dzié mamy juz takich protektoréw. Jak to sig skoriczy? = Moe wréémy do ,Impasu”, od kt6reyo zaczglismy rozmawe. Muzeum jest w po- ‘waznym impasie, ale impas to nie powsd do bezsilnosci, lecz wlaénie impuls do bezwzglednego oporu, do upartego szu- kania wyiseia z sytuacfi, w kt6rej nisz- ezoniu ulega narodowe, to znaczy nasze ‘muzeur. jacektomezukanewsweek pl nor. Manta Pornzgcxa Just m1sTOnw: KEM S2TUXI, W LATACH 1989-2008 BYLA ymuxrouxa INsrvroTu Histon Szrv: xt UW, oBLeNIE Jes? PROFRSOREAK NA Wenvaat Awres Lininanes UW. sist av "TORK WIELU RSIAHEK, M.IN. ,POCHWALA, -MALARSTWA" (2000), oI NNE OBRAZ, OO, \wizexte, s2UKa. OD ALnERTIEGO Do Du: ‘HAMtPa” (2008), ,UCZTA OCIS. KOBIETY, yeux 18z7UKA" (2012), .Na OKO" (2016). WLASNUE UKAZALA SIR .JBy NOWA KSLAZKA

You might also like