50.

TWÓRCZOŚC WAGNERA I GŁÓWNE ZAŁOŻENIA JEGO REFORMY

Wilhelm Richard Wagner (ur. 22 maja 1813 w Lipsku, zm. 13 lutego 1883 w Wenecji) – niemiecki
kompozytor okresu romantyzmu.
Twórczość Wagnera:
 (1832) Die Hochzeit (Wesele) (nieukończona)
 (1834) Die Feen (Boginki)
 (1836) Das Liebesverbot (Zakaz Miłości)
 (1837) Rienzi
 (1843) Der fliegende Holländer (Latający Holender)
 (1845) Tannhäuser
 (1848) Lohengrin
 (1859) Tristan und Isolde (Tristan i Izolda)
 (1867) Die Meistersinger von Nürnberg (Śpiewacy Norymberscy)
 tetralogia Der Ring des Nibelungen (Pierścień Nibelunga)
o (1845) Das Rheingold (Złoto Renu)
o (1856) Die Walküre (Walkiria)
o (1871) Siegfried (Zygfryd)
o (1874) Götterdämmerung (Zmierzch Bogów)
 (1882) Parsifal
o Uwentura d-moll
o Symfonia c-dur
o II Koncert.Uwentura
o Uwentura Rule Britannia

Główne założenia reformy:-

 współdziałanie wszystkich sztuk, głównie poezji, dramatu, sztuki teatralnej, plastyki i muzyki.
 muzyka powinna być podporządkowana akcji dramat. W związku z tym powrócił on do pierwotnej
koncepcji d r a m a t u m u z. O jedności dzieła miały decydować podstawowe tematy muz., nazwane
później przez H.P. Wolzogena motywami przewodnimi.
 Motywamy przewodnie miały być jednocześnie symbolami elementarnych sił przyrody, postaci, uczuć,
nastrojów, a nawet przedmiotów.( Najszerzej rozbudował Wagner system motywów przewodnich w
tetralogii Pierścień Nibelunga (Złoto Renu, Walkiria, Zygfryd, Zmierzch bogów)

 Wzorem dla formy wagnerowskiego dramatu muz. był dramat mówiony z podziałem na akty i aktów na
sceny. Jednakże podstawowym elementem formy muz. była scena. Rozwinęła się ona z tzw. scen
operowych, powstałych ze zjednoczenia elementów aryjnych z recytatywnymi. Podstawą jedności
sceny były motywy przewodnie. Ich liczba uzależniona była od liczby działających w danej scenie osób
oraz od sytuacji dramat.

 Technika motywów przewodnich ześrodkowała się prawie wyłącznie w partiach ork. i była oparta na
pracy tematycznej. Pod względem konstrukcyjnym opierała się ona na tych samych zasadach, co forma
poematu symf. Pokrewieństwo z poematem symf. widoczne jest jeszcze bardziej w wyodrębnionych
obrazach (np. Cwałowanie Walkirii, Czar ognia w Walkirii, Szmer lasu w Zygfrydzie).

 Wagner wzbogacił znacznie zasób środków ork. i harmonicznych. Powiększył przede wszystkim skład
dotychczasowej ork. operowej, a nawet dodał do niej nowe instr. (tzw. tuby wagnerowskie).

 W harmonice rozbudował sieć odniesień funkcyjnych, zarówno w zakresie stosunków dominantowych,

jak i paralelnych, aż do związków półtonowych i trytonowych. Wskutek rozbudowania sieci odniesień
funkcyjnych przekroczył Wagner zdecydowanie system diatoniczny na rzecz wzmożonej chromatyki.
Do urozmaicenia połączeń harmonicznych przyczyniły się w dużym stopniu obficie stosowane dźwięki
nieakordowe, powodujące stale rosnące napięcia. Skutkiem tego zmienił się charakter melodyki.

 melodyki Straciła ona budowę okresową z charakterystycznym dla niej falowaniem napięć i odprężeń i
stała się tworem ciągłym, tzw. m e l o d i ą n i e s k o ń c z o n ą.

 Reforma Wagnera, chociaż była naturalną konsekwencją rozwoju muzyki dramat. w I poł. XIX w., dała
w rezultacie nową formę dzieła muz.-dramat. Jednakże większość kompozytorów, choć doceniała
zdobycze Wagnera, nie przyjęła jego reformy w całej rozciągłości; toteż nie zerwano całkowicie
związków z operą tradycyjną