Actieve werkvorm: mysterie

Verantwoording
Ik heb gekozen om een mysterie te gebruiken in de les rond palmolie. Deze
(parallel)les heb ik in een vierde jaar gegeven. Het feit dat deze leerlingen al in het
vierde jaar zitten, vond ik een groot voordeel. Ze hebben mogelijks al wat meer
voorkennis en kunnen ook al beter verbanden zoeken en leggen. Dankzij het
mysterie konden ze zelf kennis over het onderwerp vergaren. Met een video of artikel
kan dit ook maar tijdens een mysterie worden alle leerlingen aan het werk gezet om
een antwoord te formuleren op de onderzoekvraag en eigen voorkennis hieraan te
koppelen. Daarnaast zorgt het gebruik van een mysterie er ook voor dat leerlingen
aan het denken worden gezet en met elkaar in interactie gaan. Dat laatste is een
zeer belangrijk aspect bij leren.
Doelen
Het doel van dit mysterie was de leerlingen laten nadenken over de nadelen van
palmolieplantages in Indonesië. Aan het begin van de les heb ik de leerlingen
a.d.h.v. enkele producten (die ik had meegebracht) het ingrediënt palmolie laten
ontdekken. Hierbij werd ook de aandacht gelegd op het veelvuldig gebruik in zeer
diverse producten. Hierna heb ik ook nog een informatief filmpje getoond rond
palmolie. Sommige leerlingen hebben het product al eens in opspraak weten komen
en anderen nog niet. Dankzij het mysterie denken ze na over de nadelen en leggen
ze hierbij ook verbanden.
Uitvoering: reflectie
Tijdens de les heb ik voorafgaand volgende zaken gedaan. Bij het geven van de
instructie (mondeling) toonde ik ook een overzichtsdia met daarin de opdracht. Op
deze dia vermeldde ik ook concreet de tijd die de leerlingen hiervoor kregen. Om te
vermijden dat leerlingen rumoerig zouden worden wanneer ik spreek over
‘groepswerk’ vermeldde ik hier ook meteen bij dat ik de groepen ging indelen.
Vervolgens gaf ik aan elke groep een enveloppe met daarin de kaartjes en de
hoofdvraag. Tijdens het oplossen van het mysterie liep ik doorheen de klas en
stuurde ik de leerlingen bij waar nodig.
Na het mysterie overliep ik het antwoord van enkele groepjes klassikaal. Tijdens de
lesfase die daarop volgde werd er een oefening uit het handboek ingevuld. Hierbij
konden ze ook gebruik maken van enkele gegevens uit het handboek (bv kaarten en
foto’s). Tijdens het maken van deze oefening merkte ik dat de leerlingen goed mee
waren met de leerstof en dat ze de hulpmiddelen niet echt nodig hadden. Dit was
voor mij dan ook een teken dat ze uit het mysterie al heel wat geleerd hadden.
Daarnaast merkte ik dat tijdens het mysterie de leerlingen ook erg bezig waren met
verbanden te zoeken. Ze selecteerden dus niet louter kaartjes maar probeerden het
ook als één geheel te zien.
In de eerste klas waar ik het mysterie heb gebruikt merkte ik wel enkele
moeilijkheden. Zo was het voor sommige groepjes niet echt duidelijk dat alle kaartjes
feiten waren. Zij dachten dat ze moesten selecteren welke kaartjes juist waren en
welke fout. Dit is natuurlijk niet de bedoeling van het mysterie. Tijdens de volgende
les heb ik hier dan ook rekening mee gehouden tijdens mijn instructie. Tot slot
maakten enkele leerlingen uit de eerste klas een interessante opmerking. Ze vroegen
of iedereen dezelfde vraag had of een verschillende. Dit gegeven vond ik wel
interessant. Ik zou volgende keer dan kunnen differentiëren in de vragen, meer dan
één soort vraag geven. Op deze manier zijn er verschillende antwoorden bij de
nabespreking en zullen de leerlingen ook aandachtiger naar elkaar luisteren.
Daarnaast kan er op deze manier meer dan één kant van het verhaal belicht worden.
Dit is ook interessant om de leerstof in een groter geheel te zien.