Jawi Durrah

You might also like

Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 10

‫فغهرضان‬

‫بسم هللا الرحمن الرحيم ‪ .‬ساي ممنجاتكن سفنوه كشكورن كهدرات الهي دغن ليمه‬
‫دان كورنينيا كران دبري كسمفتن اونتوق مثيافكن كرجا كورسوس اين دغن‬
‫سوكسسث‪ .‬فرتام سكالي ساي ايغين مغوخفكن ريبوان تريما كاسيه كفد فينشرح‬
‫ترخينتا ‪،‬در‪.‬اشرف بن على دغن كسودين بلياو ممبري تونجوق اجر دان فنراغن‬
‫يغ جلس كفد ساي دالم فروسيس فمبنتوقن توضاسن اين دغن جايث‪.‬‬
‫ساي منجولغ سفنوه فغهرضان كفد اينستيتوت فنديديقن ضورو كمفوس داتوء‬
‫غزالي اسماعيل كران مثدياكن كموداهن سفرتي فرفوستاكان باضي ممودهكن‬
‫ساي مندافتكن باهن رجوكن يغ بركاءيتن دغن تاجوق توضسن ساي‪.‬‬
‫تيدق لوفا كفد كدوا ايبوباف ساي يغ باثق ممبري دوروغن دان سوكوغن مورل‬
‫كفد ساي دالم مثيافكن كرجا كورسوس اين‪ .‬مريك جوض ممبري ساي سضاال‬
‫كموداهن سهيغض برجاي مثيافكن كرجا كورسوس اين‪.‬‬
‫ماله‪ ،‬جوتان تريما كاسيه كفد راكن راكن سيفيرجوافن يغ باثق ممبنتو ساي‬
‫سخارا لغسوغ اتاو تيدق لغسوغ سفنجغ فروسيس مرياليساسيكن كرجا كورسوس‬
‫اين‪ .‬مريك جوض منولوغ ساي دالم برتوكر‪-‬توكر ايديا دان فندافت دالم مثيافكن‬
‫كرجا كورسوس اين‪.‬‬
‫اخير سكالي‪ ،‬تريما كاسيه كفد سموا فيهق يغ ترليبت اتاو سباليقث دالم فمبيكينن‬
‫كرجا كورسوس اين‪ .‬هارفن ساي دالم كرجا كورسوس اين اضر دافت منمبهكن‬
‫علمو فغتاهوان ساي دان ممبري منفعة كفد ديري ساي سنديري دان جوض فمباخ‬
‫اضر برفغتاهوان لواس‪.‬‬

‫درّة عاءشة بنت اسماعيل‬


‫‪6‬‬ ‫ف‪ .‬ف ‪.‬ا ى‪ .‬س‪ .‬م‪ .‬ف فاى‬
‫اينستيتوت فنديديقن ضورو كمفوس داتوء غزالي اسماعيل‬
‫ايسي كندوغن‬
‫موك‬ ‫‪ii‬‬ ‫فركارا‬
‫سورت‬
‫‪ii‬‬ ‫فغهرضان‬
‫‪iii‬‬ ‫ايس كندو‬
‫‪1‬‬ ‫‪ ١.٠‬فغنلن‬
‫‪1 ٢.٠‬‬
‫سجاره فركمبغن جاوي د مليسيا بيسيرتا سومبغنث‬
‫‪ ٢.١1‬سبلوم مرديك‬
‫‪5‬‬
‫‪ ٢.٢‬سلفس مرديك‬
‫‪ ٣.٠‬فنوتوف‬
‫‪8 ٤.٠‬‬
‫رجوكن‬
‫‪9‬‬

‫‪iii‬‬
‫‪ ١.٠‬فغنلن‬
‫توليسن جاوي موال بركمبغ د تانه ماليو سجق كداتاغن اسالمم فد ابد ‪ 10‬ماللوءي‬
‫اكتيۏيتي فرداضغن عرب يغ داتغ برنياض د كفوالوان ماليو‪ .‬منوروت هشيم‬
‫حاج‪ .‬موسى ﴿‪ ،﴾1995‬فركمبغن توليسن جاوي د نوسنتارا اداله سإيريغ دغن فثيبارن‬
‫اضام اسالم يغ منجاديي فضاغن اورغ ماليو‪ .‬باضي مرسدن ﴿‪ ،﴾1812‬يغ مروجوق‬
‫كفد فندافت رفليس‪ ،‬فركاتان جاوي باضي اورغ ماليو برارتي كاخوكن ايايت‬
‫حروف بهاس عرب يغ داوبه سواي منجادي سبوتن بهاس ماليو‪ .‬سجاره توليسن‬
‫جاوي اداله ساتو سني يغ دواريثي رعيت ترغضانو‪ .‬فغضوناان توليسن جاوي‬
‫تله ممباوا ايمفق يغ بسر ك اره خارا هيدوف دان مينتاليتي رعيت‪ .‬اي تله‬
‫دضوناكن سفنوهث دالم مثيباركنن فنديديقن دانن فنوليسن اوليهه فارا علماء دان‬
‫ساءينتيس اسالم دالم فنربيتن بوكو سفرتي بوكوبوكو اضام اسالم‪ ،‬اوندغ‪-‬اوندغ‪،‬‬
‫كاريا سسترا دان سني اوكيرن‪.‬‬

‫‪ ٢.٠‬سجاره فركمبغن جاوي د مليسيا بيسيرتا سومبغنث‬


‫‪ ٢.١‬سبلوم مرديك‬
‫‪ )1‬باتو برسورة‬
‫فنوليسن جاوي د ترغضانو موال دكنل فستي ستله باتو برسورت دجومفأي د‬
‫كواال بيرغ يغ دتوليس دالم توليسن جاوي‪ .‬باتو برسورت ترغضانو اين‬
‫دأغضركن تله بروسيا ‪ 700‬تاهون سهيغض سكارغ دان باتو اين مروفاكن باتو‬
‫برسورت يغ ممفوثاءي اوكيرن يغغ فاليغ توا دان توليسن جاوي يغ فرتام د‬
‫مليسيا‪ .‬حال اين ممبوقتيكن بهاوا اسالم تله سمفأي ك ترغضانو سبلوم تاهون‬
‫‪ 1326‬دان ‪ .1386‬باتو اين تله دتموي دالم كادأن يغ سيفروح تغضلم سلفس بنجير‬
‫سوروت د تبيغ سوغاي ترست اتاو دكنلي سباضاي سوغاي تارا ‪ ،‬كامفوغ بولوه‬
‫د كواال بيرغ‪ ،‬هولو ترغضانو فد تاهون ‪ 1887‬نامون اد يغ برفندافت بهاوا ‪.1899‬‬
‫دغن ايت‪ ،‬مشاركت ماليو تله مغنالي توليسن جاوي سوده الما دان توليسن جاوي‬
‫اين دجاديكن سباڬاي توليسن راسمي كراجأن ترغضانو سبلوم تانه ماليو‬
‫منخافأي كمرديكأن فد ‪ .1957‬باتو برسورت ترغضانو اين ممفوثاءي اصطالح‬
‫دوا بينتغ دالم بوروج اريس اتاو رام يغ‬
‫عرب ايايت “شرتن“ يغ ممباوا مقصود ‪1‬‬

‫ممبوقتيكن بهاوا مشاركت فد زمان ايت سوده ممفوثاءيي فغتاهوان تنتغ علمو فلك‬
‫سفرتي فنخافاين اول دالم سجاره دان تمدون اسالم تردهولو‪.‬‬
‫مك سومبغنث دالم ملستاريكن جاوي اياله ‪ ،‬توليسن يغ تردافت فد باتو ترسبوت‬
‫اداله بركاءيتن دغن فلقسانأن شريعة اسالم دري سضي حكوم فقه سفرتي جنايه‪،‬‬
‫مواماله دان مونكهات‪ .‬حكوم ايت منجلسكن بهاوا مشاركت ترغضانو قد ماس‬
‫ايت سوده الما براضام اسالم دان مغواساءي كعلموان اسالم فد تاهف تيغضي‪.‬‬
‫سالين ايت‪ ،‬د دالم باتو برسورت اين جوض تردافت فياضم اوندغ‪-‬اوندغ‬
‫برتوليس يغ منجادي بوقتي فغامالن سيستم فرونداغن اسالم دان سومبر سجاره‬
‫اسالم دالمم فرسجارهن ماليو‪ .‬امفت خيري فنتيغ يغ ممبوقتيكن باتو برسورت‬
‫منريما فغاروه اسالم اياله توليسن جاوي‪ ،‬بهاس‪ ،‬علمو فلك ﴿استرونومي﴾ دان‬
‫ايسي كندوغن يغ بضيتو ايستيميوا باضي فنليتيان سومبر سجاره‪ ،‬تراوتما دالم‬
‫كاجين ايفيضرافي‪.‬‬

‫راجه ‪ : ١‬ضمبر باتو برسورت د ترغضانو‬

‫‪2‬‬
‫توليسن جاوي دالم فنوليسن كتاب‬ ‫‪)2‬‬

‫فغضوناان توليسن جاوي فد فريغكت اول برتوجوان مغمبغكن اساس‪-‬اساس‬


‫اجرن اسالم سفرتي كونسيف كتوهانن‪ ،‬عبادت دان حكوم‪-‬حكام دالم اسالم‪ .‬دغن‬
‫ايت‪ ،‬علماء ترغضانو مغمبيل اينسياتيف دغن منوليس دان منترجمه كتاب‪-‬كتاب‬
‫اضام دري بهاس عرب دالم بهاس جاوي‪ .‬توليسن جاوي دالم فنوليسن كتاب د تر‬
‫غضانو بركمبغ فسات سجق ابد ك ‪ 16‬مسيحي‪ .‬مك‪ ،‬مانوسكريف ماليو دخيفتا‬
‫ايايت كاريا يغ دتوليس دغن تاغن دالم توليسن جاوي يغ دحاصيلكن دالم ليغكوغن‬
‫ابد ك‪ 15-‬هيغض اول ابد ك‪.20-‬د دالم مانوسكريف اين مغاندوغي فلباضاي علمو‬
‫يغ برمنفعة يغ مليفوتي فيكه‪ ،‬توحيد‪ ،‬تسساووف دان سباضايث‪ .‬انتارا‬
‫مانوسكريف يغ تردافت د ترغضانو يغ دتافسير درفد عرب كفد جاوي اياله كيت‬
‫سيرتال مستقيم يغ دسوسون دان دتوليس اوليه فد تاهون ‪1044‬ه ( ‪ 1634‬م)‪ .‬كتاب‬
‫اين منراغكن تنتغ فقه دالم مغهورايكن عمل عبادة ستياف مسلم‪.‬‬
‫سومبغن مانوسكريف دالم ملستاريكن جاوي اياله مشاركت دافت مليهت تنتغ‬
‫فغضوناان جاوي سخارا ملواس دان دافت مناءيقكن سماغت مريك اونتوق‬
‫ممفالجري جاوي‪ .‬افابيال مريك مندالمي توليسن جاوي ترسبوت‪ ،‬سخارا‬
‫اوتوماتيك مريك اكن ممفرتاهنكن توليسن جاوي سباضاي فني غضالن يغ‬
‫برهرض دالم نضارا‪ .‬دغن منجاديكن مانوسكريف اين سباضاي رجوكن‪ ،‬اين‬
‫اكن مندوروغ مشاركت اونتوق مغاناليسيس دان مغكاجي علمو جاوي‪ .‬فراسان‬
‫سايغ ترهادف توليسن جاوي اكن حاضر دان اكن مغلقكن درفد فغليويغن توليسن‬
‫جاوي‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫راجه ‪ : ٢‬ضمبر ريفليك كتاب صراط مستقيم‬

‫دويت شيليغ‬ ‫‪)3‬‬

‫ترغضانو مروفاكن فوست داضغن يغ فنتيغ دالم ابد ك‪ .14-‬تردافت تيض جنيس‬
‫دويت شيليغ امس ترسبوت‪ .‬يغ فرتام‪ ،‬كوفغ امس برتريخ ‪1120‬ه ﴿‪، ﴾1708‬‬
‫ستروسث درفد مس امس برسضي الفن دان جنيس يغ تراخير درفد كوفغ امس‬
‫دان كدوا‪-‬دواث تيدق دغاتاكن تاريخ‪ .‬د ترغضانو تردافت ‪ 2‬بنتوق‪ .‬بنتوق دويت‬
‫شيليغ دبوت دغن مغضوناكن ليلين سبلوم تعه ليات دتمفل سكليليغ دان دبوات‬
‫ساتو لوبناض دغن مغضوناكن ليلين يغ تله خاير سهيغضلهه فروسيس ستروسث‬
‫منجادي دويت شيليغ‪.‬‬
‫سومبغن دويت شيليغ دالم ملستاريكن جاوي اياله دافت ممبوك ميندا سلوروه‬
‫مشاركت بهاس توليسن جاوي دافت ممبري فلباضاي فاءيده بوكن ساتو بيدغ‬
‫سهاج‪ .‬سالين ايت‪ ،‬فغضوناان توليسن جاوي دالم مات واغ اين دافت ممبريكن‬
‫فلواغ دان كسمفتن اونتوق فدضغ دري لوار نضارا اونتوق مغنالي توليسن جاوي‬
‫اين‪ .‬فروسيس اين برالكو افابيال فدضغ مليسيا مالكوكن جوال بلي دغن فدضغ‬
‫نضارا لوار‪ ،‬دغن سخارا لغسوغ توليسن جاوي دافت دفركنلكن ك سلوروه‬
‫‪4‬‬
‫نضارا‪ .‬مالهن‪ ،‬فد دويت شيليغ ترسبوت تردافت ايدينتيتي فمرينته فد زمان دهولو‬
‫سفرتي ماليك العاديل يغ برمقصود فمرينته يغ عاديل‪.‬‬

‫راجه ‪ : ٣‬ضمبر مات واغ د موزيوم ترغضانو‬


‫‪ ٢.٢‬سلفس مرديك‬
‫‪ )1‬فافن تندا‬
‫سلفس نڬارا مليسيا مندافت كمرديكأن‪ ،‬توليسن جاوي ماسيه الضي ريليؤن دان‬
‫دضوناكن سهيغض ك هاري اين كران رات‪-‬رات مشاركت يغ مغانوت اضام‬
‫اسالم ماهوكن توليسن جاوي دفوفولركن سموال‪ .‬اوليه ايت‪ ،‬توليسن جاوي‬
‫دتوليس دافافن تندا سفرتي فافن تندا اره جالن‪ ،‬فافن تندا كداي‪-‬كداي دان باثق‬
‫الضي‪ .‬سفرتي مشاركت مليسيا اتاوفون سباضاي سأورغ فغضونا جالن راي‬
‫سديا معلوم‪ ،‬فافن تندا اتاو فنونجوق اره مروفاكن رجوكن اوتام اونتوق منوجو ك‬
‫مان‪-‬مان ديستيناسي‪.‬‬

‫مك سومبغنث اياله‪ ،‬دغن ممباخ فافن تندا‪5‬دالم توليسن جاوي ايت‪ ،‬فغضالقكن‬
‫مينت اونتوق ممفالجري دت دسماءي دالم ديري ماسيغ‪-‬ماسيغ تيدق كيرا درفد‬
‫فلباضاي الفيسن مشاركت سام اد ڬينراسي مودا اتاوفون توا‪ .‬سالين ايت‪ ،‬فافن‬
‫تندا توليسن جاوي اين دافت مناريق مينت فلنخوغ اسيغ اونتوق ممباخ دان مغنالي‬
‫توليسن جاوي سخارا مندالم‪ .‬اوسها كراجأن نضري ترغضانو مغضوناكن‬
‫توليسن جاوي فد فافن تندا دان فافن اكالن واجر دخونتوهي كران مثمارقكن‬
‫جاوي دالم عالم ماليو‪.‬‬

‫راجه ‪ : ٤‬ضمبرفافن تندا توليسن جاوي د ترغضانو‬


‫فمبالجرن جاوي دفوست فغاجين‬ ‫‪)2‬‬

‫سالين ايت‪ ،‬وجودڽ سيليبوس فمبالجرن جاوي اونتوق فالجر‪-‬فالجر يغ ترديري‬


‫درفد فلباضاي‪ j‬فوست فغاجين تيغضي سفرتي اينستيتوت فنديديقن ضورو كمفوس‬
‫داتوء غزالي اسماعيل يغ مغمبيل جوروسن فنديديقن اسالم سرتا سكوله رنده دان‬
‫منغه جوض ترليبت‪ .‬حال اين دافت مغهافوسكن فميكيرن كولوت مريك يغ‬
‫بيرغضفن بهاوا توليسن جاوي مروفاكن توليسن اضام اسالم باضي بغسا ماليو‬
‫سهاج‪ .‬سباضاي كلومفوك اينديؤيدو يغ دفرتفضوغجوابكن اونتوق مغاجر‬

‫‪6‬‬
‫فالجرن جاوي‪ ،‬ضورو فنديديقن اسالم دليهت ممفوثاءي فرانن يغ امت فنتيغ دالم‬
‫اوسها اونتوق مغحاصيلكن فالجر يغ خليق جاوي كران كاوفايان مغواساءي‬
‫توليسن جاوي امت ممفغاروهي كفهمن دان فغواسأن مريك دالم ماتفالجرن‬
‫فنديديقن اسالم ﴿خي سيه‪.﴾2007،‬‬
‫انتارا سومبغنث اياله فغنلن كفد ج‪-‬قاف دغن ساتو موديل خصوص اونتوق‬
‫فموليهن جاوي موال دلقسانكن فد تاهون ‪ .2005‬توجوان اوتام فروضرام اين‬
‫اداله اونتوق مالهيركن موريد يغ خليق جاوي دان دافت ممفركاسكن دالم بيدغ‬
‫تالوة القرءان‪ j،‬عقيدة‪،‬عباده دان سباضايث‪ .‬مك تيندقن يغ دالكوكن اوليه كمنترين‬
‫فنديديقن مليسيا دغن مماسوقكن سوكتن فمبالجرن جاوي امتله واجر دان ممبري‬
‫ايمفق يغ فوسيتيف‪.‬‬

‫راجه ‪ : ٥‬ضمبر بوكو تيك س تاهون ‪ ٤‬د سكوله رنده‬


‫‪ )3‬باتو نيسن‬
‫فغضوناان توليسن جاوي فد باتو نيسن جوض مروفاكن ساله ساتو فنيغضالن يغ‬
‫ماسيه ككال سلفس مرديك‪ .‬د ترغضانو جوض مغضوناكن باتو نيسن يغ تردافت‬
‫توليسن جاوي فدث‪ .‬سبنرث فغضوناان توليسن جاوي د باتو نيسن اين تله الما‬
‫وجود ايايت كتيك فنموان باتو نيسن دفهغ يغ ممبوقتيكن بهاوا اسالم تله الما‬
‫برتختا د مليسيا‪ .‬دغن فغضوناان توليسن جاوي اين‪ ،‬كيت دافت مثمارقكن الضي‬
‫توليسن جاوي د ترغضانو بهكن د مليسيا‪.‬‬

‫‪7‬‬
‫سومبغنث اياله دافت ممبريكن فندداهن كقد سلوروه مشاركت تنتغ كاونيكن‬
‫توليسن جاوي يغ جارغ دضوناكن فد زمان اين‪ .‬نامون اوكيرن جاوي يغ تردافت‬
‫د باتو نيسن ترسبوت دافت مناريق مينت سموا ضولوغن فيهق اونتوق‬
‫ممفالجري جاوي‪ .‬ريغكسث‪ ،‬توليسن جاوي ماسيه دككلكن دالم فمبواتن دان‬
‫فنوليسن باتو نيسن‪ .‬اوليه ايت‪،‬كيت هاروس منروسكن لضسي اين فد ضينراسي‬
‫=ضينراسي اكن داتغ‪.‬‬

‫راجه ‪ : ٦‬ضمبر باتو نيسن د ترغضانو‬


‫‪ ٣.٠‬فنوتوف‬
‫برداسركن بوقتي بوقتي يغ دتموي‪ ،‬جلسله بهاوا توليسن جاوي سوده الما بركمبغ‬
‫د ترغضانو‪ .‬اوليه ايت‪ ،‬فلستارين توليسن جاوي اين فاتوت دككلكن كران توليسن‬
‫جاوي اين مروفاكن خزانه مشاركت ماليو يغ دفرتورونكن دري ضينراسي‬
‫كضينراسي يغ الين‪ .‬فمبالجرن جاوي سفنجغ حياة اين هاروس دفركتيقكن‬
‫كفريغكت سكوله رنده ستروسث سكوله منغه سهيغض كفريغكت فغاجين تيغضي‬
‫سوفاي توليسن جاوي دافت دأغكت تارفث سباضاي اكسارا ماليو اتاو فنيغضالن‬
‫يغ تيغضي نياليث‪.‬‬
‫‪ .٤‬رجوكن‬
‫‪8‬‬
Abdul Razak Abdul Hamid & Haji Mokhtar Mohd Dom. (1987). Belajar Tulisan Jawi.
Selangor: Fajar Bakti Sdn Bhd.

Ahmad Jailani. (1989). Rahsia Belajar Jawi. Kuala Lumpur: Penerbitan Pustaka Antara.

Amat Juhari Moain. (1996). Perancangan bahasa : sejarah aksara jawi.

Kuala Lumpur: Perpustakaan Negara Malaysia.

Burhanundin Abdullah, Zainab Abdullah, Zurita Mohd Yusoff & Najmiah Omar. (2012).
Sejarah Penulisan Jawi di Terengganu Sebelum 1957 Jilid 5. Jurnal Islam dan
Masyarakat Kontemporari, 14 - 15.

Hashim Haji Musa. (1999). Sejarah Perkembangan Tulisan Jawi.

Kuala Lumpur: Perpustakaan Negara Malaysia.

Nur Asyikin Mat Hayin. (2020, Januari 5). Tulisan Jawi adalah Identiti Negara.

Omar, A. H. (2009). Rahsia Ejaan Jawi Edisi Ejaan Rumi. Singapura:

Malaya Publishing House Limited.

Osman Affandi. (2019, Ogos 9). Sejarah dan Evolusi Tulisan Jawi di Tanah Melayu.
Retrieved from https://iluminasi.com/bm/tulisan-jawi-sejarah-evolusi-dan-
perkembangannya-di-tanah-melayu.html

You might also like