Professional Documents
Culture Documents
Kef 4 Slides - V
Kef 4 Slides - V
ISBN: 978-618-5066-89-5
κωδ. ΕΥΔΟΞΟΣ: 68374128
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.1 Εισαγωγή
Η επίλυση ηλεκτρικών κυκλωμάτων βασίζεται σε τρία βήματα:
1. Αναγνώριση της τοπολογίας του κυκλώματος
2. Εφαρμογή των δύο (μόνο) νόμων του Kirchhoff για την
κατάστρωση εξισώσεων που περιλαμβάνουν τους αγνώστους
3. Επίλυση των παραπάνω (γραμμικών) εξισώσεων για τον
υπολογισμό των τιμών των αγνώστων.
3
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.2 Μέθοδος κλαδικών ρευμάτων
Έστω ότι θέλουμε να επιλύσουμε το
I1 R1=10 Ω I2 R2=10 Ω
κύκλωμα του σχήματος. A
I3
• Αναγνωρίζουμε τους αγνώστους (τα + V1 - + V2 -
5
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.2 Μέθοδος κλαδικών ρευμάτων
Έχοντας στη διάθεσή μας τρεις
I1 R1=10 Ω I2 R2=10 Ω
γραμμικές εξισώσεις με τρεις A
I3
αγνώστους μπορούμε να + V1 - + V2 -
6
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.2 Μέθοδος κλαδικών ρευμάτων
7
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων
Η μέθοδος βρόχων είναι μια συστηματική μέθοδος επίλυσης
κυκλωμάτων. Η διαδικασία συνοψίζεται ως εξής:
1. Αναγνωρίζουμε τους ελάχιστους βρόχους του κυκλώματος και
σημειώνουμε το ρεύμα κάθε βρόχου. Εάν το κύκλωμα έχει Ν
ελάχιστους βρόχους, τα Ν ρεύματα βρόχων είναι οι άγνωστοι.
2α. Εάν το κύκλωμα περιέχει μόνο ανεξάρτητες πηγές τάσης,
γράφουμε την εξίσωση που προκύπτει από την εφαρμογή του
νόμου τάσεων του Kirchhoff σε κάθε ελάχιστο βρόχο του
κυκλώματος. Προκύπτει ένα σύστημα Ν εξισώσεων με Ν
αγνώστους.
2β. Εάν το κύκλωμα περιέχει εξαρτημένες πηγές τάσης
ακολουθούμε την ίδια διαδικασία, αλλά πρέπει να
αντικαταστήσουμε τις τάσεις που έχουν στα άκρα τους οι
εξαρτημένες πηγές με τις κατάλληλες σχέσεις που τις
εκφράζουν συναρτήσει των ρευμάτων βρόχων. 8
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων
2γ. Εάν το κύκλωμα περιέχει πηγές ρεύματος, εξαρτημένες ή
ανεξάρτητες, πρώτα πρέπει να γράψουμε την εξίσωση ορισμού
κάθε πηγής ρεύματος. Συμπληρώνουμε τις εξισώσεις μας μέχρι
τον αριθμό των αγνώστων ρευμάτων βρόχων με τις εξισώσεις
που προκύπτουν από την εφαρμογή του νόμου τάσεων του
Kirchhoff σε βρόχους που δεν περιέχουν πηγές ρεύματος.
3. Λύνουμε το σύστημα των Ν εξισώσεων με Ν αγνώστους και
υπολογίζουμε τα ρεύματα βρόχων.
4. Οποιοδήποτε άλλο μέγεθος του κυκλώματος (ρεύμα, τάση,
ισχύς) προκύπτει από τα ρεύματα βρόχων.
9
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων
Η μέθοδος βρόχων οδηγεί σε I1 I2 R2=10 Ω
R1=10 Ω
λιγότερες εξισώσεις σε σχέση με τη A
+ V1 - I3
μέθοδο κλαδικών ρευμάτων. + V2 -
20V 10V
Χρησιμοποιεί τα ρεύματα βρόχων ± ±
R3=20 Ω
όμως αντί για τα ρεύματα κλάδων. I1 I2
Ορίζοντας τα ρεύματα βρόχων Ι1 και Ι2
τα ρεύματα κλάδων είναι: B
10
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων
Έτσι έχουμε για τα ρεύματα: I R =10 Ω I R =10 Ω
1 2
• Το βροχικό ρεύμα Ι1 είναι ίσο με το
1 2
A
+ V - I
κλαδικό ρεύμα Ι1, 1 3+ V - 2
20V 10V
• Το βροχικό ρεύμα Ι2 είναι ίσο με το ± ±
R =20 Ω
κλαδικό ρεύμα Ι2, I 3
1 I2
• Το κλαδικό ρεύμα Ι3, με τη φορά που
έχει επιλεγεί, ισούται με τη διαφορά B
των βροχικών ρευμάτων Ι1-Ι2.
• Ως αγνώστους έχουμε τα ρεύματα βρόχων (2 άγνωστοι αντί για
3).
• Ο νόμος ρευμάτων του Kirchhoff δεν μας παρέχει καμία
πληροφορία, καθώς έχει ενσωματωθεί στον ορισμό των
ρευμάτων.
• Μπορούμε να γράψουμε μόνο εξισώσεις που προκύπτουν από
11
την εφαρμογή του νόμου τάσεων του Kirchhoff (χρειαζόμαστε 2).
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων
Συνεπώς το κύκλωμά μας έχει δύο I1 I2 R2=10 Ω
R1=10 Ω
αγνώστους. A
+ V1 - I3
• Μπορούμε να γράψουμε τρεις + V2 -
20V 10V
εξισώσεις, μία για κάθε βρόχο του ± ±
R3=20 Ω
κυκλώματος. I1 I2
• Από αυτές οι δύο είναι ανεξάρτητες.
• Επιλέγουμε τις εξισώσεις των B
ελάχιστων βρόχων:
12
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων
13
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων
Το σταθερό διάνυσμα προκύπτει από I1 I2 R2=10 Ω
R1=10 Ω
τις πηγές τάσης που παρέχουν A
+ V1 - I3
ενέργεια σε κάθε βρόχο, ανάλογα με + V2 -
20V 10V
την πολικότητά τους και τη φορά με ± ±
R3=20 Ω
την οποία έχουν οριστεί τα ρεύματα I1 I2
βρόχων.
Αντικαθιστώντας τις τιμές των B
14
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων
Σημειώνεται ότι:
• Η συμμετρία του πίνακα αντιστάσεων ισχύει μόνο αν δεν
υπάρχουν στο κύκλωμα πηγές ρεύματος ή εξαρτημένες πηγές,
• Το μέγεθος του πίνακα εξισώσεων εξαρτάται από τον αριθμό των
ελάχιστων βρόχων του κυκλώματος, που καθορίζει και τον
αριθμό των αγνώστων,
• Η μεθοδολογία παραμένει απαράλλαχτη ανεξάρτητα με το
μέγεθος του κυκλώματος,
• Οι πηγές ρεύματος απαιτούν ιδιαίτερο χειρισμό, που θα δείξουμε
αργότερα.
15
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων
R4=20 Ω
Παράδειγμα 4-1: Να επιλυθεί το
κύκλωμα με τη μέθοδο βρόχων.
Το κύκλωμα είναι ίδιο με αυτό που R1=10 Ω I3 R =10 Ω
2
16
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων
R4=20 Ω
Για το δεύτερο βρόχο έχουμε:
R1=10 Ω I3 R =10 Ω
2
20V 10V
R3=20 Ω
± ±
I1 I2
Για τον τρίτο βρόχο έχουμε:
17
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων
R4=20 Ω
Απλοποιώντας το σύστημα διαιρώντας
όλες τις εξισώσεις με το 10 γίνεται:
R1=10 Ω I3 R =10 Ω
2
20V 10V
R3=20 Ω
Στη συνέχεια λύνουμε το σύστημα και ± ±
I1 I2
υπολογίζουμε τα ρεύματα βρόχων:
18
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων
20
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων
Τι γίνεται αν το κύκλωμά μας έχει R =10 Ω
2
πηγή ρεύματος;
Δεν μπορούμε να εκφράσουμε την 1A
R =15 Ω
10V
τάση στα άκρα της πηγής ρεύματος
1
±
I1 I2
συναρτήσει των ρευμάτων βρόχων,
άρα δεν εξυπηρετεί να γράψουμε την
εξίσωση του νόμου τάσεων του
Kirchhoff για το βρόχο που περιέχει
την πηγή ρεύματος.
Αντί αυτού όμως έχουμε την εξίσωση ορισμού της πηγής ρεύματος:
21
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων
Λύνουμε το σύστημα των δύο R2=10 Ω
22
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων
Εάν η πηγή ρεύματος βρίσκεται σε ένα R2=10 Ω
23
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων
Στη συνέχεια λύνουμε το σύστημα: R2=10 Ω
1A 10V
R1=15 Ω
±
Και υπολογίζουμε τα ρεύματα των δύο I1 I2
βρόχων:
24
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων: Εξαρτημένη πηγή τάσης
Αν έχουμε εξαρτημένη πηγή τάσης
R2=10 Ω
γράφουμε τις εξισώσεις βρόχων:
ix
5·ix 10V
+ R1=15 Ω
- ±
I1 I2
όπου όμως έχουμε εκφράσει την τιμή
της εξαρτημένης πηγής συναρτήσει
των αγνώστων:
25
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων
Φτιάχνουμε το σύστημα σε μορφή
R2=10 Ω
εξίσωσης πινάκων:
ix
5·ix 10V
+ R1=15 Ω
- ±
και υπολογίζουμε τα ρεύματα βρόχων: I1 I2
26
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων: εξαρτημένη πηγή
ρεύματος
R2=10 Ω
Αν έχουμε εξαρτημένη πηγή ρεύματος
ξεκινάμε από την εξίσωση της πηγής - vx +
27
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων
Καταστρώνουμε το σύστημα:
R2=10 Ω
- vx +
0,5·vx 10 V
και υπολογίζουμε τα ρεύματα βρόχων: R1=15 Ω
±
I1 I2
28
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων
5·ix
Παράδειγμα 4-2: Υπολογίστε το ρεύμα + -
ix και την τάση vx στο κύκλωμα.
I3
Πρώτα εκφράζουμε τις τιμές των R1=5 Ω R2=10 Ω
R3=20 Ω
ρευμάτων βρόχων: ±
I1 I2
29
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων
5·ix
Τέλος γράφουμε τις εξισώσεις δύο + -
βρόχων που δεν περιέχουν την πηγή
I3
ρεύματος: R1=5 Ω R2=10 Ω
ix - vx +
0,5·vx 10V
R3=20 Ω
±
I1 I2
30
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων
5·ix
Καταστρώνουμε το σύστημα: + -
I3
R1=5 Ω R2=10 Ω
ix - vx +
Υπολογίζουμε τις τιμές των οριζουσών: 0,5·vx 10V
R3=20 Ω
±
I1 I2
31
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων
5·ix
Τα ρεύματα βρόχων είναι: + -
I3
R1=5 Ω R2=10 Ω
ix - vx +
0,5·vx 10V
R3=20 Ω
±
I1 I2
32
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων
5·ix
Παράδειγμα 4-3: Υπολογίστε το ρεύμα + -
ix και την τάση vx του κυκλώματος.
I3
Η ανεξάρτητη πηγή ρεύματος μας δίνει R1=5 Ω R2=10 Ω
μία εξίσωση: ix - vx +
0,5·vx 1A 10V
±
I1 I2
Η εξαρτημένη πηγή ρεύματος μας δίνει
άλλη μία:
33
ΜΕΧΡΙ ΕΔΏ 2/4/2019
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων
5·ix
Φέρνουμε την εξίσωση στη μορφή που + -
μας εξυπηρετεί:
I3
R1=5 Ω R2=10 Ω
ix - vx +
0,5·vx 1A 10V
±
I1
Γράφουμε το σύστημα εξισώσεων σε I2
μορφή πινάκων:
34
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.3 Μέθοδος (ελαχίστων) βρόχων
5·ix
+ -
I3
R1=5 Ω R2=10 Ω
ix - vx +
0,5·vx 1A 10V
±
I1 I2
37
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
Η μέθοδος κόμβων είναι μια συστηματική μέθοδος επίλυσης
κυκλωμάτων. Η διαδικασία συνοψίζεται ως εξής:
1. Αναγνωρίζουμε τους κόμβους του κυκλώματος και επιλέγουμε
τον κόμβο αναφοράς. Εάν το κύκλωμα έχει Ν κόμβους, έχουμε
Ν-1 τάσεις κόμβων, που είναι οι άγνωστοι.
2α. Εάν το κύκλωμα περιέχει μόνο ανεξάρτητες πηγές ρεύματος,
γράφουμε την εξίσωση που προκύπτει από την εφαρμογή του
νόμου ρευμάτων του Kirchhoff σε κάθε κόμβο του κυκλώματος.
Προκύπτει ένα σύστημα Ν-1 εξισώσεων με Ν-1 αγνώστους.
2β. Εάν το κύκλωμα περιέχει εξαρτημένες πηγές ρεύματος
ακολουθούμε την ίδια διαδικασία, αλλά πρέπει να
αντικαταστήσουμε τα ρεύματα που δίνουν οι εξαρτημένες
πηγές με τις κατάλληλες σχέσεις που τις εκφράζουν συναρτήσει
των τάσεων κόμβων.
38
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
2γ. Εάν το κύκλωμα περιέχει πηγές τάσης, εξαρτημένες ή
ανεξάρτητες, πρώτα πρέπει να γράψουμε την εξίσωση ορισμού
κάθε πηγής τάσης. Συμπληρώνουμε τις εξισώσεις μας μέχρι τον
αριθμό των αγνώστων τάσεων κόμβων με τις εξισώσεις που
προκύπτουν από την εφαρμογή του νόμου ρευμάτων του
Kirchhoff σε κόμβους που δεν συνδέονται με πηγές τάσης.
3. Λύνουμε το σύστημα των Ν-1 εξισώσεων με Ν-1 αγνώστους και
υπολογίζουμε τις τάσεις κόμβων.
4. Οποιοδήποτε άλλο μέγεθος του κυκλώματος (ρεύμα, τάση,
ισχύς) προκύπτει από τις τάσεις κόμβων.
39
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
Η μέθοδος κόμβων χρησιμοποιεί για
V I R =5 Ω
αγνώστους τις τάσεις των κόμβων: V
1 2 2
2
A B
• Χρησιμοποιείται όταν έχουμε πηγές I 1 I 3
1A 2A
ρεύματος R =10 Ω 1
σύνθετους κόμβους,
• Ορίζουμε έναν από αυτούς σαν Γ
κόμβο αναφοράς,
• Ορίζουμε σαν αγνώστους τις τάσεις
των υπολοίπων κόμβων ως προς τον
κόμβο αναφοράς.
• Δεν μπορούμε να πάρουμε καμία πληροφορία από το νόμο
τάσεων του Kirchhoff:
40
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
Χρειαζόμαστε δύο εξισώσεις. Αυτές
V 1 I2 R2=5 Ω
προκύπτουν από το νόμο ρευμάτων V2
A B
του Kirchhoff στους δύο κόμβους I1 I3
1A 2A
(εκτός του κόμβου αναφοράς): R1=10 Ω
R3=10 Ω
Γ
Εκφράζουμε τα ρεύματα συναρτήσει
των τάσεων κόμβων:
41
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
Για το δεύτερο κόμβο έχουμε:
42
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
Τα ρεύματα του κυκλώματος είναι:
V 1 I2 R2=5 Ω V2
A B
I1 I3
1A 2A
R1=10 Ω
R3=10 Ω
43
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
R4=5 Ω
Παράδειγμα 4-4: Υπολογίστε τα
ρεύματα που διαρρέουν τις
αντιστάσεις του κυκλώματος. R1=1 Ω
V2
R2=5 Ω
V1 A Γ V
Ορίζουμε τον κόμβο Δ ως κόμβο
3
B
2A 3A
αναφοράς και τις τάσεις V1, V2 και V3 R3=2 Ω
Δ 44
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
G4=0,2 Ω-1
Ο νόμος ρευμάτων του Kirchhoff στον
κόμβο Α μας δίνει:
G1=1 Ω-1 G2=0,2 Ω-1
V2
V1 A Γ V
3
B
2A 3A
G3=0,5 Ω-1
45
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
G4=0,2 Ω-1
Το σύστημά μας σε μορφή πινάκων
είναι:
G1=1 Ω-1 G2=0,2 Ω-1
V2
V1 A Γ V
3
B
2A 3A
G3=0,5 Ω-1
46
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
G4=0,2 Ω-1
47
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
Τι κάνουμε αν υπάρχει πηγή τάσης; 5V
V1 I2
Δε μπορούμε να γράψουμε το νόμο +-
V2
A B
ρευμάτων στους κόμβους που I1 I3
1A 2A
συνδέεται η πηγή τάσης. R1=10 Ω
τάσης:
Χρειαζόμαστε άλλη μία εξίσωση. Γ
48
Γ
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
Έχουμε το σύστημα: 5V
V1 I2 V2
+-
A B
I1 I3
1A 2A
Οι τάσεις των κόμβων είναι: R1=10 Ω
R2=10 Ω
49
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
Παράδειγμα 4-5: Επιλύστε το R2=10 Ω
Α
κύκλωμα με τη μέθοδο κόμβων.
+ VR2 -
Το ρεύμα που φεύγει από τον κόμβο Α 1A 10V
R1=15 Ω
εκφράζεται από το νόμο του Ωμ στην ±
αντίσταση:
Ο νόμος ρευμάτων στον κόμβο Α μας δίνει μια εξίσωση, από την
οποία μπορούμε να υπολογίσουμε την τάση του κόμβου:
50
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
Έχοντας βρει την τάση του κόμβου Α R2=10 Ω
Α
μπορούμε να υπολογίσουμε
+ VR2 -
οποιοδήποτε άλλο μέγεθος:
1A 10V
R1=15 Ω
±
51
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
Να εκφραστούν οι αποκρίσεις VR1,
R2=10 Ω
VR2, IR1, IR2 ως συναρτήσεις των IR2
52
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
Παράδειγμα 4-6: Επιλύστε το
I1 R1=10 Ω I2 R2=10 Ω
κύκλωμα με τη μέθοδο κόμβων. A
+ V1 - I3
Η λύση προκύπτει από την εξίσωση + V2 -
20V 10V
του νόμου ρευμάτων του Kirchhoff ± ±
R3=20 Ω
στον κόμβο Α:
53
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
Τα ρεύματα Ι1, Ι2 και Ι3 είναι:
I1 R1=10 Ω I2 R2=10 Ω
A
+ V1 - I3 + V2 -
20V 10V
± R3=20 Ω ±
54
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
Παράδειγμα 4-7: Να βρεθεί το ρεύμα
R2=10 Ω
ix στο κύκλωμα. A
ix
Η εξίσωση της εξαρτημένης πηγής 10V
5·ix
τάσης είναι: + R1=15 Ω
±
-
Το ρεύμα ix είναι:
55
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
Παράδειγμα 4-8: Να επιλυθεί το R2=10 Ω
A
κύκλωμα με τη μέθοδο κόμβων.
- vx +
Σύμφωνα με το νόμο ρευμάτων του 0,5·vx 10V
R1=15 Ω
Kirchhoff στον κόμβο Α: ±
B
Η vx συναρτήσει της VΑΒ είναι:
Οπότε:
56
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
Από την τάση αυτή μπορούμε να R2=10 Ω
A
υπολογίσουμε όλα τα υπόλοιπα
- vx +
μεγέθη του κυκλώματος: 0,5·vx 10V
R1=15 Ω
±
10V
+ R1=15 Ω
9V
±
-
R3=20 Ω
±
Η δεύτερη εξίσωση θα προκύψει από
Δ
την εξαρτημένη πηγή τάσης:
Αλλά:
Οπότε:
58
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
5·ix
Η τρίτη εξίσωση θα προκύψει από το + -
νόμο ρευμάτων στον κόμβο Β:
R1=5 Ω Β R2=10 Ω
Α Γ
ix - vx +
0,5·vx 10V
R3=20 Ω
±
Δ
Αντικαθιστώντας την τιμή της V3 από την πρώτη εξίσωση στις άλλες
δύο έχουμε ένα σύστημα δύο εξισώσεων:
59
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
5·ix
Σε μορφή πίνακα: + -
R1=5 Ω Β R2=10 Ω
Λύνουμε το σύστημα: Α
- vx +
Γ
ix
0,5·vx 10V
R3=20 Ω
±
Δ
5·ix
+ -
0,8A
R1=5 Ω R2=10 Ω
Τέλος βρίσκουμε την vx και το ix: V1=9V V2=8V V3=10V
R3=20 Ω
±
1A 0,6A
60
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
5·ix
Παράδειγμα 4-10: Να υπολογιστούν η + -
τάση vx και το ρεύμα ix στο κύκλωμα.
Η πρώτη μας εξίσωση είναι: R1=5 Ω Β R2=10 Ω
Α Γ
ix - vx +
0,5·vx 10V
Η δεύτερη εξίσωση προκύπτει από την 1A ±
εξαρτημένη πηγή τάσης:
Δ
61
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
5·ix
Η τρίτη εξίσωση θα προκύψει από την + -
εφαρμογή του νόμου ρευμάτων του
Kirchhoff στον κόμβο Β: R1=5 Ω Β R2=10 Ω
Α Γ
ix - vx +
0,5·vx 10V
1A ±
Δ
Αντικαθιστώντας την τιμή της V3 από την πρώτη εξίσωση στις άλλες
δύο έχουμε ένα σύστημα δύο εξισώσεων:
62
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
5·ix
Σε μορφή πίνακα: + -
R1=5 Ω Β R2=10 Ω
Λύνουμε το σύστημα: Α
ix - vx +
Γ
0,5·vx 10V
1A ±
Δ
63
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
Η μέθοδος κόμβων είναι μια συστηματική μέθοδος επίλυσης
κυκλωμάτων. Η διαδικασία συνοψίζεται ως εξής:
1. Αναγνωρίζουμε τους κόμβους του κυκλώματος και επιλέγουμε
τον κόμβο αναφοράς. Εάν το κύκλωμα έχει Ν κόμβους, έχουμε
Ν-1 τάσεις κόμβων, που είναι οι άγνωστοι.
2α. Εάν το κύκλωμα περιέχει μόνο ανεξάρτητες πηγές ρεύματος,
γράφουμε την εξίσωση που προκύπτει από την εφαρμογή του
νόμου ρευμάτων του Kirchhoff σε κάθε κόμβο του κυκλώματος.
Προκύπτει ένα σύστημα Ν-1 εξισώσεων με Ν-1 αγνώστους.
2β. Εάν το κύκλωμα περιέχει εξαρτημένες πηγές ρεύματος
ακολουθούμε την ίδια διαδικασία, αλλά πρέπει να
αντικαταστήσουμε τα ρεύματα που δίνουν οι εξαρτημένες
πηγές με τις κατάλληλες σχέσεις που τις εκφράζουν συναρτήσει
των τάσεων κόμβων.
64
4 Συστηματικές μέθοδοι επίλυσης κυκλωμάτων
4.4 Μέθοδος κόμβων
2γ. Εάν το κύκλωμα περιέχει πηγές τάσης, εξαρτημένες ή
ανεξάρτητες, πρώτα πρέπει να γράψουμε την εξίσωση ορισμού
κάθε πηγής τάσης. Συμπληρώνουμε τις εξισώσεις μας μέχρι τον
αριθμό των αγνώστων τάσεων κόμβων με τις εξισώσεις που
προκύπτουν από την εφαρμογή του νόμου ρευμάτων του
Kirchhoff σε κόμβους που δεν συνδέονται με πηγές τάσης.
3. Λύνουμε το σύστημα των Ν-1 εξισώσεων με Ν-1 αγνώστους και
υπολογίζουμε τις τάσεις κόμβων.
4. Οποιοδήποτε άλλο μέγεθος του κυκλώματος (ρεύμα, τάση,
ισχύς) προκύπτει από τις τάσεις κόμβων.
65