CRT LEARNING MODULE

Course Code FILIPINO

Course Title PAGBASA AT PAGSUSURI SA IBA’T-IBANG
TESKTO TUNGO SA PANANALIKSIK

Units 3

Module Title KATOTOHANAN O OPINYON

Date Developed: Document No. 001-2020

Pagbasa at
Pagsusuri sa iba’t-
Date Revised:
ibang teksto tungo Issued by:
sa Pananaliksik Page 1
Developed by:
Modyul 2: Katotohanan CRT
Mariz C. Sotto
o Opinyon
 College for Research & Technology of Cabanatuan

PAANO GAMITIN ANG ISANG DIGITIZED LEARNING MODYUL?

Ang Modyul na ito ay naglalaman ng mga gawain na kung saan tutulungan ang
bawat mag-aaral sa pakikipagkomunikasyon sa iba’t ibang sitwasyon sa lipunang
Pilipino.

Ang Lahat ng mag-aaral ay kailangan sagutan ang mga serye ng aktibidad sa

pagkatuto upang makumpleto ang pag-aaral ng modyul. Ang iba’t ibang pagkatuto
ay nakasaad sa mga Modyul. Sundin ang mga gawaing ito at sagutin ang pagsusuri
sa mukhaing gawain pagkatapos ng bawat pagkatuto. Maaari mong alisin ang isang
blangkong sagot sa dulo ng bawat module (o kunin ang mga sagot sa gurong
tagapamahala) upang isulat ang mga sagot para sa bawat mukhaing gawain. Kung
mayroong mga katanungan, huwag mag-atubiling humiling ng tulong sa inyong
guro.

 Makipag-ugnayan sa Gurong Tagapangasiwa at sumasang-ayon sa kung

paano ayusin ang pagsasanay sa yunit na ito. Basahin nang mabuti ang
bawat isa sa pamamagitan ng modyul. Nahahati ito sa mga seksyon, na
sumasaklaw sa lahat ng mga kasanayan at kaalaman na kailangan upang
makumpleto ang modyul na ito.
 Gawin/ Sundin ang lahat ng nakasad sa modyul at kumpletuhin ang mga
aktibidad . Basahin ang mga module at kumpletuhin ang mungkahing gawain.
Ang mga iminungkahing sanggunian ay kasama upang madagdagan ang mga
materyales na ibinigay sa modyul na ito.
 Maaaring marahil ang iyong tagapangasiwa ang magiging iyong superbisor o
tagapamahala. Gagabayan at maiwasto ang lahat ng gawain.
 Sasabihin sa iyo ng iyong gurong tagapangasiwa ang tungkol sa mga
mahahalagang bagay na kailangan mong isaalang-alang kapag nakumpleto
mo ang mga gawain at mahalagang makinig ka at kumuha ng mga tala.
 Makipag-ugnayan sa mga kasamahan at humiling ng kanilang patnubay.
 Suriin ang mga tanong sa pagsusuri sa sarili sa LMS (EDMODO) upang
masubukan ang iyong sariling pag-unlad.
 Kapag handa ka, tanungin ang iyong gurong tagapangasiwa na panoorin ka
online sa pamamagitan ng Zoom o Google Meet upang maisagawa ang mga
aktibidad na nakabalangkas sa modyul na ito.

Date Developed: Document No. 001-2020

Pagbasa at
Pagsusuri sa iba’t-
Date Revised:
ibang teksto tungo Issued by:
sa Pananaliksik Page 2
Developed by:
Modyul 2: Katotohanan CRT
Mariz C. Sotto
o Opinyon
 Humiling ng Pidbak sa ginawang gawain sa pamamagitan ng nakasulat na
puna sa iyong pag-unlad. Kapag matagumpay mong nakumpleto ang bawat
elemento, hilingin sa gurong tagapangasiwa na markahan ang mga ulat na
handa ka na upang masuri.

Date Developed: Document No. 001-2020

Pagbasa at
Pagsusuri sa iba’t-
Date Revised:
ibang teksto tungo Issued by:
sa Pananaliksik Page 3
Developed by:
Modyul 2: Katotohanan CRT
Mariz C. Sotto
o Opinyon
 Pagbasa at Pagsusuri sa iba’t-ibang teksto
tungo sa Pananaliksik
Nilalaman ng Modyul

No. Module Title Topic Code

1 IBA’T-IBANG URI Aralin 1: Modyul 1.1

NG TEKSTO Mga kasanayan sa
Mapanuring Pagbasa
Modyul 1.2
Aralin 2:
Pagkilala sa Opinyon o
Katotohanan

Date Developed: Document No. 001-2020

Pagbasa at
Pagsusuri sa iba’t-
Date Revised:
ibang teksto tungo Issued by:
sa Pananaliksik Page 4
Developed by:
Modyul 2: Katotohanan CRT
Mariz C. Sotto
o Opinyon
 MODULE CONTENT
MODULE TITLE : Kaalaman at Kasanayan sa Pagbasa: Pagsusuri at
Pagsulat ng Teksto

MODULE DESCRIPTOR:
Ang modyul na ito ay naglalaman ng kaalaman patungkol sa pagsulat sa iba’t
ibang disiplina.

Pangkalahatang Ideya
Sa modyul na ito tutulungan ka na magtamo ng mga tiyak na kasanayang
kaugnay ng Akademikong Pagsulat. Lilinangin, sasanayin, at huhubugin ang iyong
kasanayan at kaalaman sa pagsulat gamit ang akademikong Filipino kung saan
bibigyang pansin ang kahalagahan ng mga batas sa paggamit ng wikang Filipino.
Higit mong kakailanganin ang mga kasanayang ito sa kursong iyong kinukuha.

Date Developed: Document No. 001-2020

Pagbasa at
Pagsusuri sa iba’t-
Date Revised:
ibang teksto tungo Issued by:
sa Pananaliksik Page 5
Developed by:
Modyul 2: Katotohanan CRT
Mariz C. Sotto
o Opinyon
PANGKALAHATANG PANUTO

Ang disenyo ng Modyul para sa paglinang sa kasanayang pampagkatuto ay

binubuo ng yugto ng pagkatuto, tampok dito ang tuklasin na magbibigay ng maikling
pagsasanay kaugnay sa paksa sa bawat aralin at sa kasanayang pampagkatuto na
dapat malinang. Matutunghayan naman sa bahaging suriin ang mga konseptong
pangwika. Makikita naman sa bahaging pagyamanin ang mga mahahalagang
kaisipan na napapaloob sa konseptong pangwika na lilinangin sa aralin.Tinatasa sa
isagawa na bahagi kung natamo ba ang mga kasanayang pampagkatuto sa bawat
aralin at kung sapat na ang mga kaalamang natutunan ng mga mag-aaral. Kabilang
dito ang ilang gawaing magpapaigting sa mga natutunan sa araling tinalakay. Malaki
ang maitutulong sa iyo ng modyul na ito. Higit na maayos at kapaki-pakinabang ang
pag-aaral kung susundin mo ang mga panuto o tuntunin sa paggamit sa aralin.

1. Sagutin mo nang maayos ang panimulang pagtataya na susukat sa iyong dating

kaalaman.

2. Iwasto ang mga sagot. Hingin mo ito sa iyong guro. Kung marami kang mali
huwag kang mag-alala. Tutulungan kang linawin ito habang sinusuri mo ang paksa
na nakapaloob dito.

3. Basahin at pag-aralang mabuti ang mga paksa. Isagawa mo ang mga kaugnay na
gawain. Mababasa mo kung paano ito gagawin.

4. Sagutin mo ang pangwakas na pagtataya sa kabuuan kung “Gaano ka kahusay at

kung paano mo inunawa ang bawat aralin?” kunin mong muli sa iyong guro ang susi
ng pagwawasto. Maging matapat ka sa pagwawasto.

5. Kaibigan mo ang modyul na ito. Huwag mong sulatan at ingatang huwag masira.
Gumamit ka ng hiwalay na sagutang papel o notbuk

Date Developed: Document No. 001-2020

Pagbasa at
Pagsusuri sa iba’t-
Date Revised:
ibang teksto tungo Issued by:
sa Pananaliksik Page 6
Developed by:
Modyul 2: Katotohanan CRT
Mariz C. Sotto
o Opinyon
 MODYUL 2.1

MGA KASANAYAN SA MAPANURING PAGBASA

Learning Objective:Matapos ang aralin, inaasahan ang mga mag-aaral na:

a. Naipapaliwanag ang mga uri at anyo ng iba pang mga tekstong

mahalaga sa pagsulat ng saliksik; at
b. Nasusuri ang kalikasan, katangian, at anyo ng iba’t ibang teksto.

Ang teksto ay anumang bagay na maaaring maging "basahin", kung ang mga
bagay na ito ay isang trabaho ng panitikan, isang street sign, isang pag-aayos
ng mga gusali sa lungsod ng bloke, o mga estilo ng pananamit. Ito ay isang
maliwanag na hanay ng mga palatandaan na nagpapadala ng ilang mga uri
ng mapagbigay-kaalamang mga mensahe.

Bago Magbasa
Sinisimulan ang pagbasa sa pagsisiyasat ng tekstong babasahin. Ang
pagsusuri ng panlabas ng katangian ng teskto ay mahalaga upang malaman
ang tamang estratehiya sa pagbasa batay sa uri at genre ng teksto o kung
kinakailangan ba ito ayon sa itinakdang layunin ng pagbasa.

Habang Nagbabasa
Nangyayari ang pinakamalaking bahagi ng ognisyon habang nagbabasa. Sa
bahaging ito, sabay sabay na pinagagana ng isang mambabasa ang iba’t-
ibang kasanayan upang lubusang maunawaan ang teksto. Ang kaniyang mga
naunang tanong at prediksyon bago magbasa ay pinanghahawakan niya
upang panatilihin ang pokus sa aktibong pang-unawa sa binabasa.

Pagtantiya sa bilis ng Pagbasa

Binabago-bago ng mambabasa ang bilis o bagal ng pagbasa batay sa hirap ng
teksto at personal na kakayahan sa pagbasa.

Date Developed: Document No. 001-2020

Pagbasa at
Pagsusuri sa iba’t-
Date Revised:
ibang teksto tungo Issued by:
sa Pananaliksik Page 7
Developed by:
Modyul 2: Katotohanan CRT
Mariz C. Sotto
o Opinyon
Biswalisasyon ng binabasa
Gamit ang mga impormasyon mula sa teksto at imbak na kaalaman, bumubuo
ang mambabasa ng mg imahen sa kanyang isip habang nagbabasa.

Pagbuo ng Koneksiyon
Pagpapayaman ng ugnayan sa pagitan ng teksto at imbak na kaalaman upang
matiyak ang komprehensiyon.

Paghihinuha
Pag-uugnay ng impormasyon mula sa teksto at imbak na kaalaman upang
bumuo ng mga pahiwatig at kongklusyon sa kalalabasan ng teksto.

Pagsubaybay sa Komprehensiyon
Pagtukoy sa mga posibleng kahirapan sa pagbasa ng teksto at paggawa ng
mga hakbang upang masolusyunan ito. Halimbawa, kung may isang salitang
mahalaga at susi upang maunawaan ang buong teksto, maaaring sumangguni
sa diksyunaryo ang mambabasa.

Muling pagbasa
Muling pagbasa ng isang bahagi o kabuuan ng teksto kung kinakailangan
kapag hindi ito naunawaan.

Pagkuha ng kahulugan mula sa konteksto

Paggamit ng iba’t-ibang estratehiya upang alamin ang kahulugan ng mga di-
pamilyar na salita batay sa iba pang impormasyon sa teksto.

Ang elaborasyon ay ang pagpapalawak at pagdaragdag ng bagong ideya sa

impormasyong natutunan mula sa teskto.

Ang organisasyon ay pagbuo ng koneksiyon sa pagitan ng iba’t-ibang bahagi ng

impormasyon na nakuha sa teksto habang ang pagbuo ng biswal na imahen ay
paglikha ng mga imahen at larawan sa isipan ng mambabasa habang nagbabasa.

Pagkatapos Magbasa

Date Developed: Document No. 001-2020

Pagbasa at
Pagsusuri sa iba’t-
Date Revised:
ibang teksto tungo Issued by:
sa Pananaliksik Page 8
Developed by:
Modyul 2: Katotohanan CRT
Mariz C. Sotto
o Opinyon
Upang maipagpatuloy ang malalim nap ag-unawa at pag-alala sa teksto kahit
natapos na ang proseso ng pagbasa, mahalagang isagawa ng isang mambabasa ang
sumusunod:

Pagtatasa ng komprehensiyon
Sagutin ang iba’t-ibang tanong tungkol sa binasa upang matasa ang kabuuang
komprehensiyon o pag-unawa sa binasa.

Pagbubuod
Sa pamamagitan ng pagbubuod, natutukoy ng manunulat ang pangunahing ideya at
detalye sa binasa.

Pagbuo ng sintesis
Ebalwasyon

Date Developed: Document No. 001-2020

Pagbasa at
Pagsusuri sa iba’t-
Date Revised:
ibang teksto tungo Issued by:
sa Pananaliksik Page 9
Developed by:
Modyul 2: Katotohanan CRT
Mariz C. Sotto
o Opinyon
MUNGKAHING-GAWAIN
A. Basahin at suriin ang sumusunod na seleksiyon. Tukuyin kung ano ang
layunin, pananaw, at damdamin nito.

Ang Kultura sa Malling sa Pilipinas

Laganap ang mga mall at ang kulturang kaakibat nito sa Pilipinas. Sa

kasalukuyan, nangunguna ang SM Supermalls, na pag-aari ng SM Prime
Holdings Inc., sa dami ng mga mall sa buong bansa. Mayroon silang
kabuuang 48 na mall sa Pilipinas at maging sa Tsina. Itinayo ni Henry Sy, sr.
ang kauna-unahang Shoemart, isang tindahan ng sapatos, noong 1958 sa
Maynila. Noong 1960’s, lumawak at dumami ang mga tindahan ng sapatos.
Nagkaroon nito sa mga sentro ng urbanisadong lungsod tulad ng Makati at
Cubao. Naging ganap na department store ito noong 1970’s ung saan nakilala
ito bilang SM.
Sa kasalukuyan, kahit saan ka pumunta ay may SM. Madalas pa ngang
nagiging palatandaan ng isang lugar ang SM o kaya ruta ng mga
pampumblikong sasakyan. Bahagi na ng buhay ng mga Pilipino ang mall.
Lahat ng pangangailanagn mula sa damit, sapatos, pagkain, sinehan gadget,
at kung ano-ano pa ay nasa mall nang lahat. Madalas na nagiging pasyalan ito
kahit na wlaang bibilhin, dahilan para mauso ang konsepto na “window
shopping” o yaong patingin-tingin lamang pero hindi naman bibilhin.
Bukod sa bahagi ng ito ng kultura, mahalaga ring tukuyin ang malling
bilang manipestasyon ng matinding konsumerismo ng mga Pilipino. Bilang
bansang nasa ikatlong daigdig na tagatanggap ng mga yaring produkto mula
sa ibang bansa, lunsaran ang mall ng pinagsama-samang produkto ng
mauunlad na bansa na hindi kayang gawin ng mga industriya ng Pilipinas.
Ginagamit ang mall upang magpakilala ng mga bagong pangangailanagn at
kagustuhan ng mga konsyumer para sa pagpapatuloy sa paggalaw ng
ekonomiya. Pinalalaganap ng malling ang napakababaw na materyalismo,
kung saan itinutumbas ng tao ang personal na aspirasyon sa pagkakamit ng
mga materyales na bagay.

Date Developed: Document No. 001-2020

Pagbasa at
Pagsusuri sa iba’t-
Date Revised:
ibang teksto tungo Issued by:
sa Pananaliksik Page 10
Developed by:
Modyul 2: Katotohanan CRT
Mariz C. Sotto
o Opinyon
 Bilang matalinong konsyumer, paano mo sinusuri at ginagamit sa iyong
kapakinabangan ang pagkakaroon ng mall sa iyong lugar.

Layunin:
1. _______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
Pananaw:
1. _______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
Damdamin:
1. _______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________

Date Developed: Document No. 001-2020

Pagbasa at
Pagsusuri sa iba’t-
Date Revised:
ibang teksto tungo Issued by:
sa Pananaliksik Page 11
Developed by:
Modyul 2: Katotohanan CRT
Mariz C. Sotto
o Opinyon
 B. Sumipi ng tig-dalawang pahayag na nagpapakita ng opinyon at katotohanan
mula sa binasang seleksiyon.

Katotohanan
1. ________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
2. ________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
Opinyon
1. _______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
2. _______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________

Date Developed: Document No. 001-2020

Pagbasa at
Pagsusuri sa iba’t-
Date Revised:
ibang teksto tungo Issued by:
sa Pananaliksik Page 12
Developed by:
Modyul 2: Katotohanan CRT
Mariz C. Sotto
o Opinyon
 MODYUL 2.2
PAGKILALA SA OPINYON O KATOTOHANAN

Learning Objective: After reading this MODULE, you should be able

to:
a. Naipapaliwanag ang kahulugan ng katotohanan o opinyon; at
b. Natutukoy ang opinyon at katotohanan sa isang pahayag.

Ano ang katotohanan at opinyon?

Ang katotohanan ay isang pahayag na

nagsasaad ng ideya o pangyayaring napatunayan
at tanggap ng lahat na totoo at hindi
mapapasubalian kahit sa ibang lugar. Hindi ito
nagbabago at maaaring i-verify ang
pagkamakatotohanan nito sa ibang sanggunian
tulad ng mga babasahin at mga taong nakasaksi
nito.

Ang opinyon naman ay isang pananaw ng isang

tao o pangkat na maaaring totoo pero puwedeng pasubalian ng iba. Ito rin ay
isang paniniwala na mas malakas pa sa impresyon, mas mahina sa positibong
kaalaman na batay sa obserbasyon at eksperimento.

Sa medaling salita, ang katotohanan ay mga pahayag na maaaring

mapatunayan ng mga ebidensya samantalang ang opinyon ay mga pahayag
na batay sa sariling paniniwala lamang.

Tandaang, bagamat ito’y isang paniniwala o punto ng sumulat lamang,

mainam na ang paghabi ng opinyon ay nakasalig sa kanyang karanasan at o
mga nabasang prinsipyo o kaisipan.

Sa pagpapahayag ng katotohanan at opinyon, maaaring gumamit ng mga

sumusunod na pananda:

Date Developed: Document No. 001-2020

Pagbasa at
Pagsusuri sa iba’t-
Date Revised:
ibang teksto tungo Issued by:
sa Pananaliksik Page 13
Developed by:
Modyul 2: Katotohanan CRT
Mariz C. Sotto
o Opinyon
Katotohanan – batay sa resulta, pinatutunayan ni, mula kay, sang-ayon sa,
tinutukoy ng, mababasa sa…

Opinyon – sa aking palagay, sa tingin ko, sa nakikita ko, sa pakiwari ko,

kung ako ang tatanungin, para sa akin, sa ganang akin

Positibong Opinyon – totoo, tunay, talaga, ganoon nga, mangyari pa,

sadya.

Negatibong Opinyon – ngunit, subalit, habang at samantala

Halimbawa, maituturing na katotohanan ang pahayag na:

Si Pangulong Benigno Aquino III ang kasalukuyang pangulo ng

republika ng Pilipinas.

Habang opinyon naman ang pahayag na:

Para sa akin, si Pangulong Benigno Aquino III lamang ang kaisa-

isahang pangulo na sumugpo sa korupsiyon sa gobyerno ng Pilipinas.

MUKHAING-GAWAIN

A. Isulat ang K kung katotohanan ang pahayag at O kung opinyon.

1. Humihingi ng bayad ang ibang bumbero bago patayin ang sunog.

2. May mga taong ang gawain ay magsilbi ng kapwa.
3. Walang magsasakang yumayaman
4. Ang basurero ang humahakot ng ating mga basura
5. Hindi pinapansin ng mga katulong sa pamayanan ang hirap at pagod
sa pagganap ng kanilang tungkulin.
6. Sa initan nagtatanim ang mga magsasaka.
Date Developed: Document No. 001-2020
Pagbasa at
Pagsusuri sa iba’t-
Date Revised:
ibang teksto tungo Issued by:
sa Pananaliksik Page 14
Developed by:
Modyul 2: Katotohanan CRT
Mariz C. Sotto
o Opinyon
7. Para sa akin, ang basurero ang pinakamahalagang katulong sa
pamayanan.
8. Ang tatay ay ang lalaking magulang ng isang bata.
9. Mas masarap na kapatid ang babae kesa sa lalaki.
10. Ang bangko ay lugar kung saan ipinatatago ang isang tao ang
kanyang pera gaya ni Rita.
11. Keso ang paboritong palaman sa tinapay ni Rea sa paniniwala ko.
12. Pinakamagandang libangan ng isang bata ang paglalaro ng
computer games.
13. Sa palagay ko, si Rinoa ang pinakamatalino sa kanilang klase.
14. Hindi mayaman at hindi rin naman mahirap ang pamilya ni Alda.
15. Ang mga bolpen at lapis ay gamit sa pagsulat.

Date Developed: Document No. 001-2020

Pagbasa at
Pagsusuri sa iba’t-
Date Revised:
ibang teksto tungo Issued by:
sa Pananaliksik Page 15
Developed by:
Modyul 2: Katotohanan CRT
Mariz C. Sotto
o Opinyon
 B. Tukuyin kung ang sumusunod na kasanayan ay ginagawa bago,
habang, o pagkatapos magbasa. Piliin sa kahon ang wastong sagot sa
bawat aytem at isulat ito sa patlang.

A. BAGO MAGBASA

B. HABANG NAGBABASA

C. PAGKATAPOS MAGBASA

1. Pagbuo ng biswal na imahen.

2. Previewing ng teksto mabilis na pagsusuri ng genre at halaga nito
sa layunin ng pagbasa.
3. Pagbuo ng organisasyon sa mga impormasyong nakuha sa teksto.
4. Muling pagbasa sa mga hindi naunawaang bahagi.
5. Ebalwasyon sa katumpakan at kaangkupan ng aklat.
6. Pagsulat ng rebuy ng isang aklat.
7. Pagtukoy sa kahulugan ng mga salitang hindi maunawaan sa
pamamagitan ng pag-uugnay sa iba pang impormasyong ibinibigay
ng teksto.
8. Pagbubuod o paggawa ng sintesis ng isang akda.
9. Paghihinuha.
10. Pagtantiya sa bilis ng pagbasa.

Reference:
RBS Pagbasa at pagsusuri ng Iba’t-ibang Teks

Date Developed: Document No. 001-2020

Pagbasa at
Pagsusuri sa iba’t-
Date Revised:
ibang teksto tungo Issued by:
sa Pananaliksik Page 16
Developed by:
Modyul 2: Katotohanan CRT
Mariz C. Sotto
o Opinyon