Professional Documents
Culture Documents
Nasyonalisasyon NG Kultura Pulitika at E
Nasyonalisasyon NG Kultura Pulitika at E
Nasyonalisasyon NG Kultura Pulitika at E
Pagpapalaya*
1
Tinukoy sa mga piling berso ni Lope K. Santos ang hindi matapos-tapos na
ang kapuluang Perlas ng Silangan hanggang sa hasain ang mga tabak at panulat sa
kasalukuyan.
2
Hindi ganap na mabuo ang kakanyahang Pilipino, ang diwang Pilipino, ang
ang bayan upang marating ang kabilang pampang ng kasaysayan, tungo ginintuang
identidad, masasalamin ang iba‟t ibang paraan ng pagsusulong ng adhikaing ito. Ating
isang bansa; at bilang isang bayan ay hindi tayo magkakaroon ng higit na pagkilala sa
bagay na ito hangga’t hindi tayo nagsasalita ng isang wikang panlahat.” Halos walong
dekada nang unang ipahayag ang ganitong propesiya at pangarap sa wikang Filipino
3
andap na ningas ng sulo sa pagkamulat at makabayang paggigiit ang mga litanyang ito
na mamamayan batay sa pinakahuling tala noong 2011. Paano nga ba aasahang mag-
kaunlaran at kalayaan sa salita ngunit, sa pangkalahatan, wala sa loob nila ang interes
4
kabuhayan at pag-asa ng mga maralitang naninirahan sa mga komunidad ng Sitio San
City, Brgy. Kadiwa sa Navotas at Brgy. Corazon de Jesus sa San Juan at kamakailan
serbisyong panlipunan tulad ng badyet ng mga state colleges and universities o SUCs
na binawasan ng 26% noong 2011. Ngayong 2012, halos 24 bilyong piso lamang ang
Pinagkaitan din ng badyet ang iba pang sektor gaya ng agrikultura (26%); enerhiya
pamahalaan ang wikang pambansa kaya naman hindi maisulong ang mga repormang
minimithing kaunlaran. Hindi rin makatindig ang wikang Filipino bilang tagapamagitan
dahil Ingles at hindi wikang pambansa ang ginagamit ng pamahalaan sa mga opisyal
nitong transaksyon. “Tal pueblo, tal govierno,” wika nga ni Rizal. Kung ano ang
5
pamahalaan ay siya ring uri ng mamamayan. Samakatwid, kung walang makitang
hanggang 1972
Ngunit, hindi pa rin sapat ang mga tagumpay na ito upang ganap na wakasan ang
6
pagkakahiwa-hiwalay ng mga pamayanan bunsod ng mga etniko at lingguwistikong
“Hindi makaiiral ang isang diwang pambansa hanggang walang wikang panlahat. Ang
bilang isang bansa hangga’t wala tayong wika na sarili natin”. Ito ang una sa tatlong-
7
Ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad
mula sa mga pangunahing wika sa Pilipinas ang Tagalog bilang batayan ng wikang
pambansa sapagkat ang Tagalog ang wikang nakatugon sa mga kahingiang itinakda
8
tulad ng edukasyon, naging matagumpay naman ang paglulunsad ng kauna-unahang
rehiyong di-Tagalog. Halos isang taon ang lumipas bago naging katuwang na midyum
Blg. 71 noong Disyembre 5, 1939. Noong Abril 1, 1940 naman, pinagtibay ang
pambansa ang mas mataas na yugto ng elaborasyon nang lumaganap ang paggamit
nito sa iba‟t ibang larangan at disiplina sa lahat ng dako ng bansa. Ipinatupad ng SWP
Hapon. Naging maluwag ang paggamit ng wikang pambansa bilang matibay na bisig
9
2 noong 1942). Nilayon ng magkabalikat na paggampan ng dalawang ahensya ang
liderato sa ahensya ng SWP, kamulatan din ang nagtulak sa mga nailuklok na direktor
ng wikang pambansa.
10
Lumipas ang mahigit tatlong dekada ng Pilipinas bilang isang huwad na
padron liban na lamang sa lantarang paglalako sa Ingles at iba pang wikang dayuhan
11
bilang wikang opisyal na nagbukas ng mga bagong daan tungo sa isang wikang
kaugnay nito.
tuwing unang araw ng Abril samantalang noong 1986. Pinalawak nito ang gamit ng
12
kasabay ng adhikaing mapalakas din ang malawakang kampanya sa muling pagtuklas
at pagkamamamayan.
13
Seksyon 6. “Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang
14
may iba’t ibang saligang sosyal at para sa mga paksa ng talakayan at
iskolarling pagpapahayag.
Naipatupad ang mga pangakong pagbabago na ilahok ang mga organisasyon mula sa
15
pang-edukasyon na Mother Tongue-Based Multilingual Education (MTB-MLE) na
16
banta ng globalisasyon, mapaglilimi na ang wikang Filipino ay nanatiling matatag na
tunguhin nito "sa mga tao at bansa sa labas ng Kanluran, kinakailangan nilang
17
mamangka sa dalawang ilog para makarating sa nais nilang tunguhin, ang unang
sambayanang P(F)ilipino.”
18
dumadakila sa pagsulong ng bernakular na diskurso at nagpapamukod sa katangiang
historikal na mga karakter gaya nina Amaya, Urduja, Lam-ang, Lapu-Lapu at iba pa.
intelektwalisado.
karisma ng mga seryeng nobela ni Bob Ong na gumamit ng mga simpleng salita upang
Ricky Lee ang pagtingin sa trahedya at pantasya na tinangkang tuligsain ang mga
status quo. Ginagad din sa kasalukuyang panahon ng panitikan ang mga kanluraning
19
at Eros Atalia na napanatili ang panlasa at kulturang Pilipino. Sa ganitong punto,
damdamin bilang isang lipunan. Ginamit ni Gloc 9 ang rap sa pagtalakay ng mga
Na?" ng Yano at "Sayaw sa Bubog" ng The Jerks. Ang iba pang kontemporaryong
20
la Cruz Band, Buklod, Patatag at tulad nina Sampaguita, Mike Hanopol, Florante,
Makabuluhang ambag din sa larangan ng musika ang mga saling-awit nina Jose
"Pete” Lacaba ("Minsan Lang” para sa "Only Once”) at Pambansang Alagad ng Sining
na lahi, gamit ang wikang sarili. Sa bawat kaisipan, damdamin, hinagpis, sentimyento at
nito.
bintana sa mundo ang internet upang hubugin ang kamalayan at identidad ng mga
21
Naging mabisang kasangkapan naman ang wikang pambansa sa layunin ng
naturalistikong paraan.
Diokno; Dinig Sana Kita (2009) ni Mike Sandejas; Patikul (2011) at Migrante (2012) ni
Joel Lamangan at Ang Sayaw ng Dalawang Kaliwang Paa (2011) ni Alvin Yapan;
ang wikang Filipino upang ugatin ang katotohanan na hindi nailalayo sa mga aktwal na
(1996).
22
Wikang Pambuklod sa Mayamang Kultura: Wikang Magpapalaya sa Masa
makatarungang lipunan.
23
nagluklok sa mga lider bunga ng positibong panghihikayat sa mga botante ukol sa
at Pulitikal
24
Naniniwala si Constantino (1996) na ang sustenadong ekonomikong pag-unlad ay
sa pagsasabansa.
mga dayuhang dikta ang edukasyon ng mga kabataan gaya ng ipinakikita sa madaliang
25
ekonomya, at pulitika mula pa noong panahon ng kolonyalismo hanggang sa panahong
sosyo-ekonomiko para sa bansang Pilipinas – ang mga tinig mula sa “ibaba,” ang tinig
volume ng mga artikulo, pananaliksik, papel, sanaysay, ulat, tesis at disertasyon tungkol
sa malalim na Ingles.
Kailangang unahin ang mga usaping "pambituka” upang magkaroon ng bisa ang
mga Pilipino kaya ito rin ang dapat bigyang-tuon ng gobyerno. Ang malawaka na
26
kontrol ng iilang pamilya sa mayorya ng lupa sa Pilipinas, ang sistemang kahawig ng
pyudalismo sa Europa noong Edad Media. Tinatayang 60% ng mga lupang agrikultural
Foundation (2008). Ang ganitong konsentrasyon ng lupa sa iilang pamilya ang dahilan
Factbook ng Central Intelligence Agency (CIA), 34% ng labor force ng bansa ay nasa
agrikultura, 15% ang nasa industriya at 51% naman ang nasa serbisyo (call centers,
fastfood chains, banks, malls at iba pa). Hindi uunlad ang Pilipinas kung patuloy itong
Korea, Tsina at iba pang karatig-bansa. Samakatwid, nararapat itaguyod ang reporma
kasosyo.
27
mga nangungunang paaralan na maunlad na ang pananaliksik sa larangan ng siyensya
pagkain ng bansa. Ang kasapatan sa pagkain ay isa ring porma ng pagtitipid sapagkat
iba pang produktibong sektor. Nararapat nilang gamitin ang wikang pambansa sa
28
mamamayan sa kampanya para sa pambansang pagpapalayang ekonomiko na siyang
Kalayaan at Pagkakawatak-watak
tumataas ang lebel ng kamulatan ng mga mamamayan sa mga isyung may kaugnayan
walang iba kundi ang pag-unlad ng lupang tinubuan na maisasabalikat lamang ng mga
nagbubuklod sa kanila.
MGA SANGGUNIAN
29
Almario, Virgilio S. 2003. Nasyonalisasyon ng Filipino. (sa “Ikalawang Sourcebook ng
SANGFIL)
Bernardo, A.I. at Borromeo, R.T. (mga editor). 2005. Vision of Education: Essay on
Boras, Vega Sheilee. 2010. Ang Wikang Filipino Bilang Wikang Panlahat: Ang
Constantino, P.C. at Atienza M. (mga editor) 1996. Mga Piling Diskurso sa Wika at
ng SANGFIL)
30
Espiritu, Clemencia C. 2003. Ang Wika sa Nagkakaisang Republika: Implikasyon sa
Gullas, Eduardo et al. 2006. House Bill/HB No. 4701 (An Act to Strengthen and
Lumbera, Bienvenido et al. (mga editor) 2007. Mula Tore Patungong Palengke:
Macapagal-Arroyo, Gloria. 2003. Executive Order (EO) 210, Series of 2003. (nasa
Peralejo, Cezar. 2003. Mga Saliksik sa Batas at Politika. (sa “Ikalawang Sourcebook ng
SANGFIL)
31
Pineda, Ponciano B.P. 2003. Patuloy sa Bagong Milenyum ang Matuling
SANGFIL)
San Juan, Jr. E. 1990. From People to Nation: Essays in Cultural Politics. Asian Social
www.kwf.gov.ph.)
Sisson, J.M. at De Lima, J. 1998. Philippine Economy and Politics. Aklat ng Bayan,
Quezon.
Discourse, and Identity in the Philippines. The University of the Philippines Press.
Lunsod ng Quezon.
Yu, Rosario Torres (editor). 2005. Bayan at Lipunan: Ang Kritisismo ni Bienvenido L.
32