Ang Labaw Donggon ay isang halimbawa ng isang epikong bisaya.

Bilang
epiko, kinikilala itong isang uri ng panitikan na tumatalakay sa mga
kabayanihan at pakikipagunggali ng isang tao laban sa mga kaaway na halos
hindi kapani-paniwala dahil sa mga kakaibang tagpuan na puno ng
kababalaghan. Bilang epiko, inaasahan ang Labaw Donggon na maging
kwento ng ng kabayanihan na punong puno ng mga nakakamamangaha at
nakagugulat na mga pangyayari; ito ay isang paglalahad na makabayani.

Ang Labaw Donggon ay kwento ng isang napakakisig na lalaking palaibig;

isang romantikong karakter. Si Labaw ay isa sa tatlong anak nina Abyang
Alunsina at Buyung Panbari. Naiiba siya dahil nang ipinanganak ito, lumaki ito
kaagad. Lumaki siyang matalino, malakas at natuto agad itong magsalita.
Siya ay umibig sa tatlong magagandang babae – Sina Anggoy Ginbitan,
Anggoy Doroonan, at Nagmalitong Yawa Sinagmaling Diwata. Sunod-sunod
niyang sinuyo at pinakasalan nang walang pag-aalinlangan; nang buo ang
loob. Handa niyang gawin ang kahit ano at handa siyang lumaban sa kahit
kanino makuha lang mga minumutya. Kaiba sa naunang dalawa, si
Nagmalitong Yawa Sinagmaling Diwata ay may-asawa. Kasal it kay Buyung
Saragnayan. Hindi pumayag si Buyung sa pakiusap ni Labaw, kung kaya’t
naglaban sila nito. Nagtagal ang labanan dahil parehong malakas si Buyung
at Labaw. Nang mapagod si Labaw, tinali agad ito ni Buyung. Sinabit siya
nang parang baboy sa ilalim ng kanilang bahay. Nang mabalitaan ito ng mga
anak ni Labaw na sina Baranugan, anak ni Anggoy Doroonan, at Asu
Mangga, anak ni Anggoy Ginbitinan, agad silang nagpaalam upang iligtas ang
kanilang ama. Dahil sa Lakas ni Buyung, kinailangan nila humingi ng tulong
sa mga impakto at sa kanilang lola na si Abyang Alunsina. Sinunod nila ang
lahat ng sinabi kung kaya’t nagtagumpay sila sa pagpaslang kay Buyung
Saragnayan. Nang mahanap na nila Asu Mangga at Baranugan si Labaw ay
nabaliw na ito. Ginamot ito ng kanyang mga asawa paguwi nila.

Kahit ganoon pa man, kahit sa Labaw Donggon ang Bida, mas nagustuhan ko
ang karakter ni Buyung Saragnayan. Mas napukaw niya ang atensyon ko’t
damdamin, kung kaya’t siya ang naging paborito kong karakter bagamat
kaaway ang pagkakakilala sa kanya sa epiko.

Si Buyung Saragnayan ang asawa ni Nagmalitong Yawa Sinagmaling Diwata.

S epiko ipinapakilala siya bilang isang kaaway. Siya’y hadlang sa pag-aasam
ni Labaw Donggon na mapangasawa si Nagmalitong Yawa Sinagmaling
Diwata. Si Buyung Saragnayan ay isang nilalang na napakalakas. Hindi
naging madali para kina Labaw Donggon, Asu Mangga at Baranugan ang
pakikipagtunggali at pagpapatumba dito.  Maitim man o madilim ang
pagpapakilala sa kanya sa epiko, nakuha niya ang aking simpatya. Ito ay
sapagkat, para sa aking pananaw, ipinaglalaban lang niya kung ano ang
nararapat talaga para sa kanya.

Sa aking palagay, si Buyung Saragnayan ay tumatayong simbolo. Siya ay

humahalili sa mga bagay o mg aparte ng pagkatao ni Labaw Donggon na nais
niyang malinis. Sa kabilang banda, ang mga nilalang naman na nilabanan ni
abaw Donggon, ang mga maiitim na bagay sa dula, ay sumisimbolo naman sa
mg aparte ng pagkatao ni Saragnayan.

Si Buyung Saragnayan ang naging daan upang mas makilala ni Labaw

Donggon ang kanyang pagkatao. Dahil kay Buyung Saragnayan, napagtanto
ni Labaw Donggon ang mga kamalian sa kanyang sarili. Minsann sa buhay,
upang may mabuo sa iyong sarili, nararapat na may maguho muna sa iyng
sarili. Sa epikong ito, ang elementong ginamit na makapag-guguho sa
pagkatao ng pangunahing karakter upang makabuo ng mas mabuting
karakter o realisasyon ay si Buyung Saragnayan.

Bakit ba kailangan mamatay ni Buyung Saragnayan?

Sa umpisa pa lang naman, alam na ni Buyung Saragnayan ang kanyang

kahahantungan. Alam na niyang siya ay mamatay. Ngunit gayun pa man,
pinili pa rin niyang labanan si Labaw Donggn. Ang lahat ng mga pangyayari
ay nakalathala na sa tadhana.

Ang kaibahan ng pagnanasa at pag-ibig ay ipina-intindi sa atin ng epiko sa

pamamagitan ni Buyung Saragnayan. Malaki ang kaibahan ng dalawang ito.
Nalinaw it okay Labaw Donggon ng kamatayan ni Buyung Saragnayan.
Naipunto it okay Labaw Doggon ng paghihirap ni Buyung Saragnayan. Ang
lahat ng paghihirap ni Buyung Saragnayan ang nagtulak sa pagkamulat ni
Labaw Donggon sa katotohanan. Ang pagkamatay ni Buyung Saragnayan ay
sumisimbolo sa pagkamatay ng masamang bahagi ng karakter ni Labaw
Donggon.

Kung ganoon, maipagtatanto natin na ang tadhana ni Buyung Saragnayan ay

nakadugtong sa tadhana ni Labaw Donggon.  Hindi mabubuo ang epiko ng
Labaw donggon kung aalisin si Buyung Saragnayan, sapagkat napakalaking
parte ng pagkatao ni Labaw Donggon si Buyung Saragnayan.