II.

İNSAN ve MÜZİK

2.1. İnsanın Müziksel Çevresi

İnsanın içinde bulunduğu çevreyi oluşturan doğal, toplumsal ve kültürel öğeler arasında ses
çok önemli bir yer tutar. İnsanın çevresi, bir bakıma seslerden örülü bir ağ gibidir. Ses,
insanın çevresiyle etkileşiminde rol oynayan temel öğelerin başında gelir. Nitekim sesin
olmadığı durumlarda iletişim ve etkileşim çok zor olur. Sesler kaynaklarının ve oluşma
ortamının temel nitelikleri bakımından doğal, toplumsal ve kültürel olmak üzere üç kümede
toplanabilir.

Doğal Sesler: Gök gürültüsü, rüzgar uğultusu, su şırıltısı, kuş cıvıltısı, yaprak hışırtısı…

Toplumsal Sesler: İki ya daha çok insan arasındaki konuşma-tartışma, bağırma-çağırma,

gülme-ağlama, yalvarma-yakarma…

Kültürel Sesler: Taşıt, makina, motor, düdük, çalgı, koro, orkestra sesleri…

Bireyin içinde yaşadığı müziksel çevre çeşitli öğelerden oluşur. Müziksel çevredeki kaynağı,
türü, işlevi değişik çeşitli müzikler, bunları yaratan besteciler ve seslendiren yorumcular,
dinleyiciler, müzik eğitimcileri ve müzik araştırmacıları ile bunların yetiştirilip çalıştırıldığı
çeşitli müzik kurum, kuruluş ve örgütleri yer alır. Her müzik kurum, kuruluş ve örgütünün
kendine özgü müziksel çalışmaları, müziksel etkinlikleri vardır. Bu çalışma ve etkinliklerde
değişik müzik adamları, çeşitli seslendirme takımları görev alır. Bu etkinliklerden birçoğu
konserlerdir. Konserlerden bazıları bireysel, bazıları toplu, bazıları ise hem bireysel hem
toplu seslendiricileri gerektirir. Konser programlarında yer alan eserleri, eserlerin besteci ve
yorumcularını, besteleme ve yorumlamada izlenen anlayış ve yaklaşımları, bunların dinleyici
üzerindeki etkilerini eleştirisel biçimde ele alıp değerlendiren müzik eleştirmenleri de
müziksel çevrenin önemli bir öğesidir.

Radyo, televizyon, müzik kitap ve dergileri, müziğe yer veren çeşitli dergi ve gazeteler,
müzik şenlikleri, müzik sempozyumları, müzik festivalleri vb. müziksel çevreyi oluşturan
öteki önemli öğelerdir.

Müziksel çevre, çeşitli öğelerden oluşan çok yönlü, kapsamlı, karmaşık ve canlı bir yapıya
sahiptir. Bu yapıyı oluşturan öğeler hem birbirleriyle hem çevrenin öteki öğeleriyle
etkileşirler. Müziksel çevre, kendisini oluşturan öğelerle birlikte bazen yavaş bazen hızlı ama
sürekli bir oluşum gelişim ve değişim içindedir.

2.2. Müziğin İnsan Yaşamındaki Önemi

Müzik, insanın, yaşamının her döneminde iç içe olduğu bir olgudur. Bugünün gelişmiş
teknolojisi sayesinde, işitme olgusunun daha dünyaya gelmeden ana karnındayken
kazanıldığını biliyoruz. İşitme yeteneği kazanıldığı andan itibaren yaşama giren müzik, ana
kucağında, beşikte, evde, sokakta, okulda, taşıma araçlarında, radyo-televizyonlarda,
sinemalarda, tiyatrolarda, konser salonlarında, tören ve toplantılarda insanın yanı başında yer
alır, onu kucaklar, sarar, etkiler. İnsanoğlunun kendini ifade etmesinin en etkili yoludur
müzik. Fark edilmese bile yaşamın vazgeçilmez bir parçası, doğal bir unsurudur. Bilim teknik
ve sanat toplum yapısının oluşmasında başlıca etmenlerdendir ve insan yaşamının
vazgeçilmez öğeleridir. Sanat insanları özgür kılar, güzellikler yaratır. Sanatsız insan,
sanatsız toplum düşünülemez. Sanatla toplum arasındaki karşılıklı etkileşim sonucu
birbirlerini geliştirme ve guclendirme geçekleşir. Tüm sanat dalları içinde insan ruhu
üzerinde en derin etkiyi bırakan sanat dalı müziktir. Müzik toplumla etkileşip bütünleşen
sanatların başında yer alır. Bir milletin gelişmişlik düzeyini belirlemede önemli bir
göstergedir. Toplumsal bir olgu olan muziğin geldiği nokta toplumun geldiği noktayla
paralellik gösterir.