Professional Documents
Culture Documents
Lacki Piotr
Lacki Piotr
Lacki Piotr
Wstep
Stale rosnace wymagania co do jakosci wykonania elementów odksztalcanych
plastycznie, wymagaja od inzynierów dokladniejszej analizy procesów technologicznych.
Nowoczesne techniki obliczeniowe pozwalaja na dokladniejsza analize plyniecia materialu w
róznych fazach procesu ksztaltowania wyrobu jak tez na wyznaczenie stanu naprezenia
przenoszonego przez narzedzia. Technologia wyciskania jest coraz czesciej stosowana w
praktyce przemyslowej ze wzgledu na swoje zalety, wymaga jednak stosowania precyzyjnych
metod obliczeniowych w celu otrzymania okreslonych celów technologicznych. W przypadku
wyciskania mamy do czynienia z duzymi wartosciami odksztalcenia, duzymi naciskami
jednostkowymi na powierzchni narzedzia, niejednokrotnie zlozona geometria wyrobu. W tej
technologii oprócz nadania wlasciwego ksztaltu wyprasce, konieczne jest uwzglednienie
ekonomicznie uzasadnionej zywotnosci narzedzia. Narzedzie przy tak duzych naciskach
jednostkowych narazone jest na zuzycie powierzchni roboczych oraz pekanie. Z tego wzgledu
tak wazne jest wlasciwe okreslenie czynników majacych wplyw na proces technologiczny
wyciskania i prawidlowa eksploatacje narzedzi.
Model obliczeniowy
Rys. 2 Ksztalt i wymiary narzedzi uzytych do analizy, od lewej stempel, matryca i pierscien
osadczy.
Tabela 1. Dane materialowe przyjete do obliczen
Material na narzedzia Material na odkuwke
Stal narzedziowa stopowa Stal niskoweglowa
NC10 konstrukcyjna wyzszej
jakosci 20
Modul Younga E [MPa]
2,11·10 5 2,11·10 5
Wspólczynnik Poissona n
0,3 0,32
Granica plastycznosci Re [MPa]
— 250
Wspólczynnik tarcia w procesie wyciskania µ
0,1
Stempel
500
Naprezenie zredukowane [MPa] ]
450
400
350
300
250
200
150
100
50
0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Czas [s]
Rys. 6. Przebieg naprezen zredukowanych wystepujacych w stemplu dla punktu A (rys. 5),
w którym wartosci naprezen osiagaja maksimum - σmax = 486,7 MPa.
W kolejnych krokach symulacji procesu wyciskania w stemplu dochodzi równiez do
przemieszczen materialu w kierunku pionowym po osi Y przy czym:
– po 3 sekundzie trwania procesu, przemieszczenia osiagaja wartosc
Uy max = - 0,03 mm
– po 6 sekundzie trwania procesu, przemieszcze nia osiagaja wartosc
Uy max = - 0,09 mm
– po 10 sekundzie trwania procesu, przemieszczenia osiagaja wartosc
Uy max = - 0,09 mm
Powstajace w stemplu przemieszczenia wzdluz osi Y kumuluja sie tylko w dolnej czesci
roboczej narzedzia a ich wartosci ustalaja sie na stalym poziomie i zachowuja ten sam rozklad
juz od 6 sekundy symulacji procesu wyciskania.
Matryca
Oprawa
Podczas procesu wyciskania matryca jest osadzona w oprawie, zatem w chwili, gdy
w matrycy powstaja naprezenia rozciagajace to czesc z nich przenoszona jest na pierscien
wzmacniajacy. Rozklad naprezen zredukowanych wystepujacych w pierscieniu ilustruje
rys. 9. Wartosci naprezen zredukowanych w oprawie sa nastepujace:
– 3 sekundzie trwania procesu, s max= 587.1 MPa, s min = 212,5 MPa
– 6 sekundzie trwania procesu, s max= 591.5 MPa, s min = 216,0 MPa
– 10 sekundzie trwania procesu rys. 9, s max= 592.7 MPa, s min = 215,7 MPa
Wnioski
Symulacja procesu wyciskania wspólbieznego na zimno odkuwki osiowo-
symetrycznej zostala przeprowadzona przy uzyciu programu ADINA System 7.4.
Zastosowanie programów symulacyjnych w praktyce przemyslowej moze poprawic
efektywnosc wytwarzania wyprasek poprzez wlasciwy dobór ksztaltu materialu w
poszczególnych operacjach wyciskania i poprzez racjonalne projektowanie obciazenia
matryc, przy ograniczeniu kosztownych eksperymentów. Mozliwe jest takze wybranie
najlepszego wariantu procesu technologicznego, przy uniknieciu kosztownych poprawek
oprzyrzadowania technologicznego.
Przedstawiona numeryczna analiza procesu wyciskania wspólbieznego wskazuje na
mozliwosci wykorzystania nowoczesnych metod obliczeniowych do projektowania narzedzi.
Zakres i jakosc danych uzyskanych z symulacji stwarza mozliwosc dokladniejszej analizy
uwzgledniajacej wieksza niz dotychczas ilosc danych. Mozliwa staje sie równiez
wielowymiarowa optymalizacja procesu przez co mozna osiagnac wysoka jakosc wyrobów.
Literatura