ციტოქრომ P450- ის

ინჰიბირება

მარიამ კახიძე
ჯგუფი 32
ციტოქრომები P450 (cyp) მიეკუთვნებიან ჰემის კოფაქტორს შემცველი ცილების
სუპერ ოჯახს და, შესაბამისად, ჰემოპროტეინებს წარმოადგენენ.
ციტოქრომ p450 ებს ასეთი სახელწოდება აქვთ დამახასიათებელი შთანთქვის სპექტრის
გამო, რომელიც წარმოქიმნება ნახშიროჟანგის დაკავშირებისასა ჰემის აღდგენილ
ფეროფორმასთან და ამ სპექტრის პიკი დაახლოებით 450 ნმ-ზეა.
ციტოქრომ P450 ის კომპლექსის ენზიმები დაკავშირებულნი არიან ჰეპატოციტების
ენდოპლაზმური რეტიკულუმის ლიპიდურ ბიშრესთან და ძირითადა მონაწილეობას იღებენ:

1. სტეროიდული ჰორმონების
წარმოქმნაში
2. ცხიმოვანი მჟავების
მეტაბოლიზმში
3. თერაპიული აგენტების
აქტივაციასა და ინაქტივაციაში
4. ფერმენტების ინჰიბირებასა ან
ინდუცირებაში, რაც
წამალთაშორისო
უერთიერთქმედებასა და
გვერდით ეფექტებს იწვევს.
5.
ციტოქრომ პ450ის ფუნქციაა დაამატოს ან ხელმისაწდომი გახადოს
ფუნქციური ჯგუფი, რაც თავის მხრივ მოლეკულას უფრო პოლარულს
ხდის და აადვილებს მის მეტაბოლიზმს სხვა დეტოქსიკაციური
ფერმენტული სისტემების მიერ.
მრავალი წამალი P450ის აქტივობის
ინჰიბირებას ან ინდუცირებას იწვევენ.
მაინდუცირებლებისა და ინჰიბიტორების
სხვადასხვაგვარ წამლებთან შერევით
შესაძლოა მივითოთ გაუთვალისწინებელი
ან თუნდაც ფატალური შედეგები. ამ
გაუთვალისწინებელ ეფექტებს წამლებს
შორის ურთიერთქმედება ეწოდება
450-ის აქტივობის სიდიდე დიდ გავლენას
ახდენს კონკრეტული წამლის ან
ქსენობიოტიკის მიერ სისტემაზე მოხდენილ
ეფექტზე.
არსებობს მისი რამდენიმე იზოტოპი :
• CYP1A ოჯახი შედგება 1A1 და 1A2
ენზიმებისაგან.
• CYP2 გვაქვს 2A6 ენზიმი და ამ ოჯახში ერთ-
ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან ენზიმს
წარმოადგენს CYP2C9
• CYP3A4 არის ყველაზე გავრცელებული
ენზიმი და მონაწილეობს 120 მდე
მედიკამენტის დაშლასა
ინჰიბირება_ქიმიური რეაქციის ან ფიზიოლოგიური მოქმედების შეჩერება
რაიმე ნივთიერების საშუალებით.
კონკურენტული ინჰიბირება_ ორი ან მეტი პრეპარატი
კონკურენციას უწევს ერთმანეთს ერთი და იმავე
ფერმენტისთვის.
კონკურენტული ინჰიბირების კლასიკურ მაგალითს წარმოადგენს ტერეფენადისა
და ერითრომიოცინის ინეტრაქცია. მათ კონბინირებულად გამოყენება იწვევს
სპეციფიურ კარდიულ დისარითმიას.
 არაკონკურენტული ინჰიბირება

ინჰიბიტორი იკავებს
სუბტრატის
დამაკავშირებელი
ცენტრისგან
განხვავებულ საიტს
და ამით ახდენს
ენზიმის ინჰიბირებას.
ციმეტიდინი უკავშირდებიან P450ის ჰემის რკინას და იწვევენ ენდოგენური
სუბსტრატების მაგალითად ტესტოსტერონის აგრეთვე მათთან ერთად
მიღებული სხვა წამლის მეტაბოლიზმის არაკონკურენტულ ინჰიბირებას.
ციტოქრომ P450 ის თერაპიული ინჰიბირებ
ინჰიბირე
მადლობა ყურადღე