Toim 2020 3 LAST

САНХҮҮГИЙН
САЛБАРЫН ТОЙМ
2020 ОНЫ III УЛИРАЛ
2 САНХҮҮГИЙН САЛБАРЫН ТОЙМ
АГУУЛГА
I. ХӨРӨНГИЙН ЗАХ ЗЭЭЛ
Санхүүгийн зах Хүртээмжтэй Бүтээгдэхүүн Ашигт Тогтвортой Бодлого

зээлийн төлөв байдал үйлчилгээ ажиллагаа байдал зохицуулалт
8 10 12 14 16 17
II. ДААТГАЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛ

20 24 27 29 30 31
III.БАНК БУС САНХҮҮГИЙН БАЙГУУЛЛАГА

34 37 40 44 46 48
3
IV. ХАДГАЛАМЖ, ЗЭЭЛИЙН ХОРШОО

52 54 58 62 64 66
V. ЗЭЭЛИЙН БАТЛАН ДААЛТЫН САН
Санхүүгийн зах Хүртээмжтэй Бүтээгдэхүүн Ашигт Тогтвортой

зээлийн төлөв байдал үйлчилгээ ажиллагаа байдал
70 71 73 74 75
VI. ҮЛ ХӨДЛӨХ ЭД ХӨРӨНГӨ ЗУУЧЛАЛ
Салбарын Хүртээмжтэй Бүтээгдэхүүн Бодлого

төлөв байдал үйлчилгээ зохицуулалт
78 79 80 82
VII. ҮНЭТ МЕТАЛЛ, ҮНЭТ ЧУЛУУНЫ АРИЛЖАА ЭРХЛЭГЧ
Салбарын Бүтээгдэхүүн Бодлого

төлөв үйлчилгээ зохицуулалт
86 88 89
ТОВЧИЛСОН ҮГИЙН ТАЙЛБАР
ААН Аж ахуйн нэгж ХЗХ Хадгаламж, зээлийн хоршоо

ББСБ Банк бус санхүүгийн байгууллага ХНХ Хувь нийлүүлсэн хөрөнгө
БНХАУ Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улс ХК Хувьцаат компани
БНСУ Бүгд Найрамдах Солонгос Улс ХБНГУ Холбооны Бүгд Найрамдах Герман
Улс
ДНБ Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн
ХОМК Хөрөнгө оруулалтын
ЗБДС Зээлийн батлан даалтын сан
менежментийн компани
ЗГҮЦ Засгийн газрын үнэт цаас
ХОС Хөрөнгө оруулалтын сан
ЗЖДХ Зээлийн жигнэсэн дундаж хүү
ХХК Хязгаарлагдмал хариуцлагатай
ЗЗҮ Зах зээлийн үнэлгээ компани
МББСБХ Монголын банк бус санхүүгийн MAPIX Монголын хөдөө аж ахуйн барааны
байгууллагуудын холбоо үнийн индекс
МИК Монголын ипотекийн корпораци ДНБ Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн
МХБ “Монголын хөрөнгийн бирж” ХК ТӨХХК Төрийн өмчит хязгаарлагдмал
хариуцлагатай компани
МХЗХҮХ Монголын хадгаламж, зээлийн
хоршоодын үндэсний холбоо AFI Alliance for Financial Inclusion
/Санхүүгийн хүртээмжийн
МҮЦБ “Монголын үнэт цаасны бирж” ХК
нийгэмлэг/
ПОС Карт уншигч төхөөрөмж
ATM Automated teller machine
СЗХ Санхүүгийн зохицуулах хороо /Автомат теллер машин/
ТДЦА Татварын дараах цэвэр ашиг IAIS International Association of
Insurance Supervisors
ТЗК Тусгай зориулалтын компани
/Олон улсын даатгалын
ҮХЭХЗ Үл хөдлөх эд хөрөнгө зуучлал зохицуулагчдын холбоо/
ҮЦК Үнэт цаасны компани IPO Initial public offering /Олон нийтэд
хувьцаагаа санал болгох/
ҮЦТХТ Үнэт цаасны төвлөрсөн
хадгаламжийн төв FPO Follow up on public offering /Нэмэлт
хувьцаа гаргах/
ХАА Хөдөө аж ахуй
OECD The Organisation for Economic
ХААДД Хөдөө аж ахуйн давхар даатгал
Co-operation and Development /
ХЖДХ Хадгаламжийн жигнэсэн дундаж Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа,
хүү хөгжлийн байгууллага/
ХЗДХЯ Хууль зүй, дотоод хэргийн яам
ХУРААНГУЙ 5
Зах зээлийн үнэлгээ ДААТГАЛЫН

ХӨРӨНГИЙН 2,601.2 тэрбум төгрөг Нийт хөрөнгө ЗАХ ЗЭЭЛ
ЗАХ ЗЭЭЛ
ЗЗҮ/ДНБ 7.1% 390.7 тэрбум төгрөг
Арилжааны Даатгалын болон Нийт нөхөн
давхар даатгалын нийт төлбөр
ТОП-20 индекс хэмжээ 40.8 хураамж
17,531.6 тэрбум төгрөг 43.5 тэрбум
163.4 тэрбум төгрөг төгрөг
ХК-ийн тоо Хөрвөх чадвар Цэвэр ашиг Нөөц сан

180.5
17.1 тэрбум төгрөг
308 1.3% Гүнзгийрэлт Нягтрал
тэрбум төгрөг
MSE A 8,218.9
ХАА-н гаралтай
барааны арилжааны 0.62% 60,708 төгрөг
MSE B 7,558.5 хэмжээ 472.2 тэрбум Давхар даатгалын хураамжийн зардал
төгрөг
Тусгай
зөвшөөрөлтэй 92.9 % Тусгай зөвшөөрөлтэй
ХАДГАЛАМЖ,
БАНК БУС
533 ББСБ
Зээлийн үйл
ажиллагааны тусгай 248 ХЗХ ЗЭЭЛИЙН
ХОРШОО
БАЙГУУЛЛАГА зөвшөөрөлтэй
Нийт хөрөнгө Чанаргүй зээлийн 73,183

1.9 2.6 сая
нийт зээлд эзлэх хувь
гишүүн Нийт хадгаламж
их наяд төгрөг
Харилцагч 4.3% Цэвэр орлого
163.6
Нийт зээл Нийт зээлдэгч Нийт хөрөнгө
НИЙТ ЗЭЭЛ
1.4 552.0 234.3
их наяд төгрөг мянга
тэрбум төгрөг 171.2 тэрбум төгрөг
303.9
2.85% 1.46%
Зээлийн Нийт
жигнэсэн орлого тэрбум төгрөг
дундаж хүү
Ашиг 114.7 Хадгаламжийн
2.9% тэрбум төгрөг
Зээлийн жигнэсэн
дундаж хүү жигнэсэн дундаж хүү
17
Хуулийн ҮНЭТ МЕТАЛЛ,
140
ҮЛ ХӨДЛӨХ ҮХЭХЗ-ын
ЭД ХӨРӨНГӨ Иргэн этгээд ҮНЭТ ЧУЛУУ
ЗУУЧЛАЛ байгууллага
372
Үнэт металл Үнэт металлын
Брокер 160
5 худалдан авалт борлуулалт
төрлийн
үйлчилгээ
Агент 944 16.8 291.3
ХӨРӨНГИЙН ЗАХ ЗЭЭЛ
Зах зээлийн үнэлгээ
2,601.2 Санхүүгийн зах зээлийн төлөв

Дансны тоо
2,369,439 Хүртээмжтэй байдал
Нийт арилжааны дүн

Бүтээгдэхүүн үйлчилгээ
ҮЦК-ийн хөрөнгө
Ашигт ажиллагаа
96.2
ТОП-20 индексийн
хэлбэлзэл
Тогтвортой байдал
1,139.5
Бодлого зохицуулалт
САНХҮҮГИЙН ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ТӨЛӨВ
Төвлөрсөн хадгаламж, үнэт Барьцаат үнэт цаасны хөрөнгийн

Арилжаа эрхлэх цаасны арилжааны төлбөрийн багцын бүртгэл хянагч
2 1 1
ХОМК Тооцооны Кастодиан
23 2 3
Андерайтерийн Хөрөнгө итгэмжлэн
ХК
зөвшөөрөлтэй банк удирдах
308
Үнэт цаасны зах 2 7
ХАА түүхий эдийн ХАА түүхий эдийн
зээлд нийт 583 ҮЦК*
арилжаа эрхлэх брокер
53
1 14
зохицуулалттай этгээд,
ҮЦЗЗ-д аудитын ҮЦЗЗ-д хөрөнгийн ҮЦЗЗ-д хуулийн
хувьцаат компани үйл үйлчилгээ үзүүлэх үнэлгээний үйлчилгээ үзүүлэх үйлчилгээ үзүүлэх
59 25 34
ажиллагаа явуулж Үнэт цаасны итгэмжлэн Хөрөнгөөр баталгаажсан үнэт
удирдагч цаас гаргагч Хөрөнгө оруулалтын сан
байна 1 25 22
*ҮЦК-д брокер, дилер, андерайтер болон хөрөнгө оруулалтын зөвлөхийн үйл ажиллагаа эрхлэгч
байгууллагыг хамаатуулна.
Үнэт цаасны зах зээлийн арилжаа

0.2 o 2020 оны 3 дугаар улиралд нийт 40.8
0.6
5.4 тэрбум төгрөгийн үнэт цаас зах зээлд
75.4 103.2 арилжаалагдсан бөгөөд өмнөх оны мөн үеэс
34.9 63.5 хувиар буурсан.
30.3
8.6 0.6
o Нийт арилжааны 1.5 хувийг ЗГҮЦ, 13.1
хувийг компанийн бонд, 85.4 хувийг хувьцаа
тус тус эзэлж байна.
Зах зээлийн үнэлгээ болон хөрвөх чадвар

o Нийт зах зээлийн үнэлгээ өмнөх оны мөн 4.2%
үетэй харьцуулахад 4.9 хувиар өсөж 2.6 их
наяд төгрөгт хүрсэн бол хөрвөх чадвар 2.8 2,601.2
пунктээр буурч 1.3 хувьд хүрлээ. 3.2% 2,479.9
o Хөрвөх чадвар буурахад хувьцааны
арилжааны хэмжээ 68.3 тэрбум төгрөгөөр 1.3%
2,350.5
буюу 66.2 хувиар буурсан нь нөлөөлжээ.
2018.III 2019.III 2020.III
ХӨРӨНГИЙН ЗАХ ЗЭЭЛ 9
ТОП 20 17,531.6
Үнэт цаасны зах зээлийн индекс
o ТОП-20 Индекс өмнөх оны мөн үетэй
харьцуулахад 1,925.9 нэгжээр буюу 9.9
хувиар буурсан.
MSE А 8,218.9 o MSE A индекс өмнөх оны мөн үеэс 841.2
нэгжээр буюу 9.3 хувиар буурсан.
o MSE Б индекс өмнөх оны мөн үеэс
MSE Б 7,558.5 50.7 нэгжээр буюу 0.7 хувиар буурсан
үзүүлэлттэй байна.
ХААБ-ээр нийт 472.2 тэрбум төгрөгийн бараа бүтээгдэхүүн арилжаалагдсан нь

өмнөх оны мөн үеэс 192.3 тэрбум төгрөгөөр буюу 28.9 хувиар буурсан үзүүлэлт
бөгөөд 4 төрлийн бүтээгдэхүүн арилжигджээ.
Ямааны
Адууны шир ноолуур
- 90.5%
Завод ноос Хонины ноос

6.8% 0.9%
472.2
тэрбум
Тосны төгрөг Тэмээний
ургамал ноос
- 1.8%
918,691.4
ХАА-н биржийн MAPIX индекс
860,607.5
ХААБ-ээс тооцон гаргадаг Монголын хөдөө аж 808,518.0
ахуйн индекс буюу MAPIX 2020 оны 3 дугаар
улирлын байдлаар 918,691.4 нэгжид хүрсэн нь
өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 110,173.4
нэгжээр буюу 12 хувиар өссөн.
2018.III 2019.III 2020.III

ХҮРТЭЭМЖТЭЙ БАЙДАЛ
ТОП-20 ИНДЕКСТ БАГТАХ ХК-УУДЫН САЛБАРЫН АНГИЛАЛ
УУЛ УУРХАЙ
АЖ ҮЙЛДВЭР
16.2%
БАНК САНХҮҮ
31.3% ХАРИЛЦАА ХУДАЛДАА,
47.0% ХОЛБОО
3.0% 2.5%
ҮЙЛЧИЛГЭЭ
ХУВЬЦААНЫ ТӨВЛӨРӨЛ
o Зах зээлийн үнэлгээ хамгийн өндөр 10 ХК-ийн төвлөрлийг тооцож үзэхэд хэт төвлөрөлтэй буюу
нийт хувьцааны 90.9 хувийг нийт хувьцаа эзэмшигчдийн 0.1 хувь нь эзэмшиж байна.
5-аас дээш хувь эзэмшигч 5-аас доош хувь эзэмшигч
Хувьцааны 90.9% хувийг Хувьцааны 9.1% хувийг

0.1% нь эзэмшиж байна 99.9% нь эзэмшиж байна
o 2020 оны 3 дугаар улиралд 541,715 данс

ДАНС ЭЗЭМШИГЧИД нээгдэж нийт дансны тоо 2,369,439-т
хүрсэн бол 152,880 холболтын данс нээгдэж
холболтын дансны тоо 370,755–т хүрлээ.
o 2019 оны мөн үетэй харьцуулахад нийт
152,880 дансны тоо 32.5 хувиар нэмэгдсэн.
25,819
ДАНС ЭЗЭМШИГЧ
2,369,439
484,448
7,585 541,715
61,526 ХОЛБОЛТЫН ДАНС
2018.III 2019.III 2020.III
370,755
ҮЦТХТ-Д БҮРТГЭЛТЭЙ ҮНЭТ ЦААС
MХБ-д бүртгэлтэй MХБ болон МҮЦБ-д Хаалттай хүрээнд бүртгэлтэй

хувьцаа бүртгэлтэй бонд хувьцаа
16,055,985,847 100,000 71,787,433,744
MҮЦБ-д Хаалттай хүрээнд НИЙТ
бүртгэлтэй хувьцаа бүртгэлтэй бонд
78,070,758 21,456,550,693 109,378,141,042
ҮЦК БОЛОН ХАА-Н БРОКЕРИЙН КОМПАНИУДЫН БАЙРШИЛ
o 2020 оны 3 дугаар улиралд 53 ҮЦК болон тэдгээрийн 31 салбар, үйл ажиллагаа явуулав. Эдгээрээс 56 нь Улаанбаатар
хотод, 28 нь орон нутагт байршиж байна.
o 2020 оны 3 дугаар улиралд нийт 14 ХАА-н брокер үйл ажиллагаа явуулж байгаагийн 10 нь Улаанбаатар хотод, 4 нь орон
нутагт байршиж байна.
1 2 2
УВС ХӨВСГӨЛ 3 СЭЛЭНГЭ
БАЯН-ӨЛГИЙ ОРХОН 1 1
2 1 ДАРХАН-УУЛ ДОРНОД
ЗАВХАН 2 БУЛГАН 1
2 ХЭНТИЙ
АРХАНГАЙ
ТӨВ
ХОВД 2 1
ГОВЬСҮМБЭР СҮХБААТАР
2 2 1 2
ГОВЬ-АЛТАЙ БАЯНХОНГОР ӨВӨРХАНГАЙ ДУНДГОВЬ
3
ДОРНОГОВЬ УЛААНБААТАР
1 56 ҮЦК
ӨМНӨГОВЬ
10 ХАА-н брокер
БАРУУН БҮС ХАНГАЙН БҮС ТӨВИЙН БҮС ЗҮҮН БҮС

ХАА-Н ХАА-Н ХАА-Н
ҮЦК брокер ҮЦК ҮЦК брокер ҮЦК брокер
3 2 11 12 1 2 1
ЧИНГЭЛТЭЙ СҮХБААТАР
СОНГИНО
ЧИНГЭЛТЭЙ СҮХБААТАР ХАЙРХАН
ХАА-Н ХАА-Н ХАА-Н
СОНГИНО ҮЦК БРОКЕР ҮЦК БРОКЕР БРОКЕР
ХАЙРХАН
13 2 27 3 3
БАЯНЗҮРХ
БАЯНГОЛ ХАН-УУЛ БАЯНЗҮРХ БАЯНГОЛ
ҮЦК ҮЦК ҮЦК ХАА-Н
ХАН-УУЛ БРОКЕР
3 8 5 2
БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ҮЙЛЧИЛГЭЭ
ХУВЬЦААНЫ АРИЛЖАА
103.2
o 2020 оны 3 дугаар улиралд нийт хувьцааны
арилжаа 34.9 тэрбум төгрөгт хүрсэн нь 2018 75.4
оны 3 дугаар улиралтай харьцуулахад 53.7
хувиар, өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад
34.9
66.2 хувиар буурчээ.
2018.III 2019.III 2020.III
-
ЗГҮЦ-НЫ АРИЛЖАА
30.3
o 2020 оны 3 дугаар улиралд ЗГҮЦ-ны
арилжаа 0.6 тэрбум төгрөгт хүрсэн нь 2018
оны 3 дугаар улиралтай харьцуулахад 98.1 8.6
хувиар, өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 0.6
93.2 хувиар тус тус буурчээ.
2018.III 2019.III 2020.III
КОМПАНИЙН ӨРИЙН ХЭРЭГСЛИЙН АРИЛЖАА

5.4
o 2020 оны 3 дугаар улиралд компанийн
бондын арилжаа 5.4 тэрбум төгрөгт
хүрсэн нь 2018 оны 3 дугаар улиралтай
харьцуулахад 8.5 дахин, өмнөх оны мөн 0.6 0.2
үетэй харьцуулахад 26.8 дахин тус тус өсчээ.
2018.III 2019.III 2020.III
ХӨРӨНГӨӨР БАТАЛГААЖСАН ҮНЭТ ЦААС
24 83,674 4.4 o Орон сууцны санхүүжилтийн урт хугацааны

ТЗК Зээлдэгч их наяд
төгрөг
тогтвортой тогтолцоог бий болгох зорилгоор
2013 оноос ипотекийн бага хүүтэйгээр орон
сууцны зээлийг иргэдэд олгож эхэлсэн.
Жимобайл 7.7 Өнөөгийн байдлаар “МИК ОССК” ХХК-
тэрбум аас 24 ТЗК үүсгэн байгуулж, нийт 83,674
вексель төгрөг зээлдэгчийн ипотекийн зээлийг үнэт
цаасжуулж 4.4 их наяд төгрөгийн хөрөнгөөр баталгаажсан үнэт цаасыг Хороонд бүртгүүлээд байна.
o Монгол Улсад хөрөнгөөр баталгаажсан үнэт цаасыг үл хөдлөх хөрөнгийн зээлээр баталгаажуулж
ирсэн бөгөөд 2020 оны 3 дугаар улирлын байдлаар нийт 64,536 зээлдэгчийн 3.0 их наяд төгрөгийн
баталгаат үнэт цаас байна.
o Үүрэн телефоны оператор болох “Жимобайл” ХХК хөрөнгөөр баталгаажсан үнэт цаас гаргасан нь
үл хөдлөх хөрөнгийн зээлээс өөр төрлийн санхүүгийн хэрэгслээр баталгаажсан үнэт цаас гаргасан
анхны тохиолдол болсон.
АРИЛЖААНЫ БҮТЭЦ
/ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАГЧДААР/ 31.7%
0.7%
o Арилжаанд оролцогчдын дийлэнх хувийг 24.4%

дотоодын аж ахуй нэгж эзэлсэн хэвээр
байгаа бөгөөд 2020 оны 3 дугаар улирлын
байдлаар дотоодын ААН-ийн хийсэн
арилжааны гүйлгээ хамгийн их буюу 43.2
хувь байна. 43.2%
Дотоодын ААН, 43.2% Гадаадын ААН, 0.7%
Дотоодын иргэн, 31.7% Гадаадын иргэн, 24.4%
ХУВЬЦААНЫ ӨМЧИЙН
БҮТЭЦ
o 2020 оны 3 дугаар улирлын байдлаар

Санхүүгийн зохицуулах хорооны үнэт цаасны 12.0%
бүртгэлд нийт 308 ХК бүртгэлтэй байна. 84.8%
o Өмчийн бүтцийг задлан харвал нийт ХК- 3.2%
ийн 84.8 хувь нь хувийн өмчит, 12 хувь нь
төрийн өмчит, 3.2 хувь нь төрийн өмчийн
оролцоотой байна.
Хувийн өмчит 84.8% Төрийн өмчит оролцоотой 3.2%
Төрийн өмчит 12.0%

АШИГТ АЖИЛЛАГАА
2019.III 2020.III
ҮЦК-ИЙН АШИГТ АЖИЛЛАГАА
96.2 o ҮЦК-уудын нийт хөрөнгө 2020 оны 3
89.4 дугаар улиралд 96.2 тэрбум төгрөгт хүрсэн
4.4
нь өмнөх оны мөн үеэс 7.6 хувиар өссөн
9.5 үзүүлэлт юм.
o Өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад орлого
10.1
9.3 5.1 тэрбум төгрөгөөр, цэвэр ашиг алдагдал
5.9 тэрбум төгрөгөөр буурсан бол, зардал
-5.7 0.8 тэрбум төгрөгөөр өсчээ.
0.2
ҮЦК-ИЙН ОРЛОГЫН БҮТЭЦ
Брокерийн үйл ажиллагааны орлого 52.4%

Дилерийн үйл ажиллагааны орлого 0.5% 4.0% 3.4%
7.6%
Андеррайтерийн үйл ажиллагааны орлого 21.0%
1.1%
Хөрөнгө оруулалтын зөвлөхийн үйл 7.6% 2.4%
ажиллагааны орлого
Бусад үйл ажиллагааны орлого 2.4% 7.6%
52.4%
Түрээсийн орлого 1.1%
Хүүгийн орлого 7.6% 21.0%
Ногдол ашгийн орлого 4.0%

Бусад орлого 3.4%
0.5%
ҮЦК-ИЙН ЗАРДЛЫН БҮТЭЦ

7.7% 2.5%
Борлуулалт, маркетингийн болон 4.5%
ерөнхий удирдлагын зардал 68.1%
3.8%
Санхүүгийн зардал 13.4%
Бусад зардал 3.8%
Үнэт цаасны болон ханшийн хэрэгжээгүй гарз 4.5% 13.4%
Зогсоосон үйл ажиллагааны татварын дараах алдагдал 7.7%
Татварын зардал 2.5% 68.1%
ХОМК-ИЙН САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД
ХОМК-ИЙН АШИГТ АЖИЛЛАГАА
22.2
o ХОМК-ийн нийт хөрөнгө 2020
оны 2 дугаар улиралд 22.2 тэрбум
2.0 төгрөгт хүрлээ.
o Орлого 2.0 тэрбум төгрөг, зарлага
2.7
2.7 тэрбум төгрөг, цэвэр алдагдал
0.7 тэрбум төгрөгтэй байна.
-0.7
ОРЛОГЫН БҮТЭЦ
83.2%
Үйл ажиллагааны орлого 16.3%
Хүүгийн орлого 83.2%
0.49%
Ногдол ашгийн орлого 0.01%
0.01%
Бусад орлого 0.49% 16.3%
ЗАРДЛЫН БҮТЭЦ
6.1%
4.0%
Борлуулалт, маркетингийн болон

ерөнхий удирдлагын зардал 89.9%
Санхүүгийн зардал 4.0%
Tатварын зардал 6.1% 89.9%
ХААБ-ИЙН САНХҮҮГИЙН КАСТОДИАНЫСАНХҮҮГИЙН

ТАЙЛАНГИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД ТАЙЛАНГИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД
тэрбум төгрөг тэрбум төгрөг
5.0 45.7
0.3
147.3
0.3
-0.003 -101.6
ТОГТВОРТОЙ БАЙДАЛ
ТОП-20 ИНДЕКСИЙН ХЭЛБЭЛЗЭЛ

1,139.5
o Хувьцааны үнийн хэлбэлзлийг ТОП-
20 индексийн хүрээнд тооцон гаргалаа. 758.0
Хувьцааны үнийн хэлбэлзэл 2020 оны 3
755.0
дугаар улиралд 1,139.5 нэгж байгаа нь
өмнөх оны мөн үеэс 384.5 пунктээр өссөн
үзүүлэлт юм. 2018.III 2019.III 2020.III
630.1 MSE A БОЛОН MSE Б ИНДЕКСИЙН

402.2 ХЭЛБЭЛЗЭЛ
338.2 o Хувьцааны үнийн хэлбэлзлийг MSE A
болон MSE Б индексүүдийн хувьд тооцож
180.7 үзэхэд 2020 оны 3 дугаар улиралд MSE A
индексийн хэлбэлзэл 227.9 пунктээр өссөн,
MSE Б индексийн хэлбэлзэл 157.5 нэгжээр
2019.III 2020.III буурсан үзүүлэлттэй байна.
IPO ХИЙСЭН МЭДЭЭЛЭЛ

o 2005 оноос 2020 оны 3 дугаар улирал хүртэл
нийт 27 компани IPO хийж нийт 155.9 тэрбум 27 155.9
төгрөгийн хөрөнгийг анхдагч зах зээлээс
татан төвлөрүүлээд байна.
FPO ХИЙСЭН МЭДЭЭЛЭЛ

o Монголын анхны Follow on Public Offering
9 37.8 (FPO) буюу нэмж хувьцаа гаргах замаар

хөрөнгө татан төвлөрүүлэх арилжаа 2007
онд явагдаж байв. 2007 оноос хойш
давхардсан тоогоор 9 компани 11 удаагийн
арилжаагаар нийт 37.8 тэрбум төгрөгийн
хөрөнгийг нэмэлт хувьцаа гаргах замаар
татан төвлөрүүлжээ. 2020 онд нэг компанид
нэмж хувьцаа гаргах зөвшөөрөл олгосон.
КОМПАНИЙН ӨРИЙН ХЭРЭГСЛИЙН АНХДАГЧ
ЗАХ ЗЭЭЛИЙН АРИЛЖААНЫ МЭДЭЭЛЭЛ
o Монголд бондын анхдагч зах зээлийн арилжаа
анх 2001 онд явагдаж байв. 2001 оноос хойш
2020 оны 3 дугаар улирал хүртэл давхардсан
тоогоор 15 компани 17 удаагийн арилжаагаар 15 30.6
нийт 30.6 тэрбум төгрөгийн хөрөнгийг татан
төвлөрүүллээ.
БОДЛОГО ЗОХИЦУУЛАЛТЫН ОРЧИН
ГАДААД ХАМТЫН АЖИЛЛАГАА

o Японы олон улсын хамтын ажиллагааны байгууллага (JICA)-тай хамтран "Монгол
Улсын Хөрөнгийн зах зээлийн чадавхыг бэхжүүлэх" төслийн II үе шатыг хэрэгжүүлж
байна. Төслийн хүрээнд биржийн бус арилжааны эрх зүйн зохицуулалт, компанийн бондын зах
зээлийг хөгжүүлэх, зохицуулалтын орчныг боловсронгуй болгох чиглэлээр хамтран ажиллаж
байна.
ХУУЛЬ, ЭРХ ЗҮЙН ОРЧИН

o Санхүүгийн зохицуулах хорооны 2020 оны 8 дугаар сарын 12-ны өдрийн 758
дугаар тушаалаар “Гадаад улсын арилжаа эрхлэх байгууллагад бүртгэлтэй хуулийн
этгээд Монгол Улсад үнэт цаас гаргах, Монгол Улсын арилжаа эрхлэх байгууллагад бүртгэлтэй
компани гадаад улсад гаргах үнэт цаасыг бүртгэх тухай журам”-д нэмэлт, өөрчлөлт оруулан
шинэчлэн баталсан.
o Санхүүгийн зохицуулах хорооны 2020 оны 8 дугаар сарын 12-ны өдрийн 757 дугаар тогтоолоор
“Хадгаламжийн бичгийг бүртгэх, нийтэд санал болгон арилжих тухай журам”-ыг Захиргааны
ерөнхий хууль болон олон улсын санхүүгийн зах зээлд ашиглагдаж буй хадгаламжийн бичиг
гаргах үе шат, дараалал, стандартын дагуу шинэчлэн баталсан.
o Улсын Их Хурлын 2020 оны 21 дүгээр тогтоолоор батлагдсан “Зээлийн хүүг бууруулах стратеги”-
ийн 4-т тусгагдсан “Хөрөнгийн зах зээлийг хөгжүүлэх, өрсөлдөөнийг бий болгож санхүүжилтийн
зардлыг бууруулах” арга хэмжээний хэрэгжилтийг хангуулах үүрэг бүхий ажлыг хэсгийг Санхүүгийн
зохицуулах хорооны дарга, Сангийн сайдын хамтарсан тушаалаар байгуулсан. Тус aжлын хэсгийн
хүрээнд хөрөнгийн зах зээлийн дэд бүтцийн байгууллагуудын шимтгэл хураамжийг бууруулах,
үнэт цаас гаргагч, хөрөнгө оруулагчдад татварын хөнгөлөлт чөлөөлөлт үзүүлж дэмжих, компанийн
бондын биржийн бус зах зээлийг хөгжүүлэх, хөндлөнгийн үйлчилгээ үзүүлэгч мэргэжлийн
байгууллагуудыг чадавхжуулах, банкийг хөрөнгийн зах зээлд оролцох боломжийг нэмэгдүүлэх
зэрэг үндсэн 8 чиглэлийн хүрээнд санал, дүгнэлт гарган ажиллаж байна.
ХУРАЛ, СЕМИНАР, УУЛЗАЛТ

o Санхүүгийн зохицуулах хорооноос “Нээлттэй нийгэм форум”-той хамтран
“Хувьцаат компанийн комплайнс, мэдээллийн ил тод байдал” хэлэлцүүлгийг 2020
оны 9 дүгээр сарын 17-ны өдөр зохион байгуулсан бөгөөд хувьцаат компаниуд, санхүүгийн бусад
салбарын оролцогч байгууллагууд, мэргэжлийн холбоод, эрдэмтэн судлаачид зэрэг 140 гаруй
төлөөлөл оролцсон. Тус хэлэлцүүлгээр хувьцаат компаниудын засаглалын чанарыг сайжруулах,
жижиг хувьцаа эзэмшигчдийн эрх ашгийг хамгаалах мөн хөрөнгийн зах зээлийг хөгжүүлэх,
өрсөлдөөнийг бий болгох, санхүүжилтийн зардлыг бууруулах чиглэлээр Санхүүгийн зохицуулах
хорооноос авч хэрэгжүүлж буй бодлогын томоохон арга хэмжээнүүдийг танилцуулсан.
ДААТГАЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛ
Нийт хөрөнгө

Санхүүгийн зах зээлийн төлөв
Хөрөнгийн өсөлт 4.6%
Даатгалын нягтрал
60,708 төгрөг
Хүртээмжтэй байдал
Нягтралын өсөлт
8%
Зуучилсан даатгалын
болон давхар даатгалын
хураамж Бүтээгдэхүүн үйлчилгээ

Цэвэр ашиг
17.1
Давхар даатгалын
хураамжийн зардал
35.5%
ДААТГАЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛИЙН БҮТЭЦ
СЗХ-ноос олгосон тусгай зөвшөөрөл, зөвшөөрөл, эрхийн бүртгэлийн хүрээнд тайлант улиралд нийт
319 даатгалын компани, зуучлагч, хохирол үнэлэгч, аудитын компани, актуарч, аудитор мөн 2,448
даатгалын төлөөлөгч үйл ажиллагаа явуулсан.
Ердийн даатгалын компани 15
Урт хугацааны даатгалын компани 1 Давхар даатгалын зуучлагч* 9
Давхар даатгалын компани 1 Аудитын компани 45
Даатгалын зуучлагч компани 54 Аудитор 145
Даатгалын хохирол үнэлэгч компани 26 Актуарч 32
Даатгалын төлөөлөгч 2,448
* Давхар даатгалын зуучлагч давхардсан тоогоор орсон болно.

0.62%
0.61%
ДААТГАЛЫН ГҮНЗГИЙРЭЛТ 0.58%
2020 оны 3 дугаар улиралд даатгалын
гүнзгийрэлт 0.62 хувьд хүрч өмнөх оны мөн 0.54%
үетэй харьцуулахад 0.01 хувиар өссөн байна.
2017.III 2018.III 2019.III 2020.III
ДААТГАЛЫН КОМПАНИУДЫН НИЙТ ХӨРӨНГӨ

o Тайлант улиралд нийт хөрөнгийн хэмжээ өмнөх оны
мөн үеэс 4.6 хувиар өсөж 390.7 тэрбум төгрөгт хүрлээ.
57.5 o Ердийн даатгалын компаниудын нийт хөрөнгийн
75.0 9.6 жилийн өсөлт бусад даатгалын төрөлтэй харьцуулахад
9.1 өмнөх оны мөн үеэс 11.8 хувиар өсөж 323.6 тэрбум
323.6
69.1 289.5 төгрөгт хүрч, салбарын нийт хөрөнгийн 82.8 хувийг
8.7 эзэлж байна.
33.0 42.9
30.2% o Давхар даатгалын компаниудын нийт хөрөнгө өмнөх
7.5 22.3% оны мөн үетэй харьцуулахад 23.3 хувиар буурч, 57.5
7.6
21.4% тэрбум төгрөг хүрсэн нь салбарын нийт хөрөнгийн 14.7
14.0% хувийг эзэлж байна. Тайлант улиралд давхар даатгалын
4.6% үйл ажиллагаа эрхлэх 1 компанийн тусгай зөвшөөрлийг
167.0 201.3 249.8
хүчингүй болгосонтой холбоотойгоор давхар даатгалын
2016.III 2017.III 2018.III 2019.III 2020.III хөрөнгийн өсөлт өмнөх үетэй харьцуулахад буурсан
байна.
o Урт хугацааны даатгалын компанийн нийт хөрөнгийн
хэмжээ өмнөх оны мөн үеэс 5.5 хувиар өсөж, 9.6 тэрбум
төгрөгт хүрч, салбарын 2.5 хувийг эзэлж байна.
ДААТГАЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛ 21
ЗАХ ЗЭЭЛД ЭЗЛЭХ БҮТЭЦ /НИЙТ ХӨРӨНГӨӨР/
Даатгалын компаниудын нийт хөрөнгөд эзлэж буй хувиар нь авч үзвэл 9 хувиас дээш хувийг 3, 6-9
хувийг 6, 3-6 хувийг 2, 3 хувиас доош хувийг 6 компани тус тус бүрдүүлж байна.
Даатгалын болон давхар даатгалын компаниудын нийт хөрөнгөд эзлэх хувь
14.2% 11.1% 12.5%
14.7% 13.1% 9.4%
8.0% 7.1% 6.4%
7.2% 7.4% 8.6%
5.6% 4.9% 4.6%
6.1% 7.9% 7.8%
3.2% 2.7% 2.9%
3.2% 3.2% 2.7%
2.4% 1.8% 2.0%
2.5% 2.3% 2.0%
2.0% 2.9%
1.9% 0.0%
ДААТГАЛЫН КОМПАНИЙН ХӨРӨНГИЙН ӨСӨЛТИЙН ТАРХАЛТ
Нийт даатгалын компаниудын хөрөнгийн дундаж өсөлт 2019 оны 3 дугаар улиралд 20.4 хувь байсан
бол тайлант улиралд –0.9 хувьтай байна. Харин хөрөнгийн өсөлтөөр бүлэглэвэл 30 хувиас дээш
өсөлттэй 4, 20-30 хувийн өсөлттэй 2, 10-20 хувийн өсөлттэй 1, 10 хувиас доош өсөлттэй 6, нийт
хөрөнгийн хэмжээ буурсан 4 компани байна.
2019.III/2020.III
10%-с 10% 20% - 30%-с

доош -20% 30% дээш
7 10 7 1 1 2 2 4
НИЙТ ХУРААМЖ
o Ердийн болон урт хугацааны даатгалын

компаниуд 2020 оны 3 дугаар улиралд
нийт 159.9 тэрбум төгрөгийн даатгалын
156.7
хураамжийг төвлөрүүлжээ. Үүнээс: ердийн
159.9 даатгалын компаниуд 158.9 тэрбум төгрөг
буюу 99.4 хувь, урт хугацааны даатгалын
56.7 компани 1 тэрбум төгрөг буюу 0.6 хувийг
51.5 бүрдүүлжээ.
o Нийт 56.7 тэрбум төгрөгийг давхар
2.0 3.5 даатгалын хураамжид зарцуулсны 3.5
2019.III 2020.III
тэрбум төгрөг буюу 6.1 хувийг дотоодын
давхар даатгагчид төлжээ.
o 2020 оны 3 дугаар улирлын ердийн болон
урт хугацааны даатгалын нийт хураамж
өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 2
хувиар өсчээ.
ДААТГАЛЫН БОЛОН ДАВХАР ДААТГАЛЫН НӨХӨН ТӨЛБӨР
Даатгалын
нөхөн төлбөр
o Даатгалын компаниудын нийт нөхөн
төлбөрийн зардал 2020 оны 3 дугаар улиралд 43.5
43.5 тэрбум төгрөгт хүрч, өнгөрсөн оны мөн 40.2
Тэрбум төгрөг
үетэй харьцуулахад нөхөн төлбөрийн зардал
8.2 хувиар өссөн үзүүлэлттэй байна.
o Үүнээс ердийн даатгалын компаниудын
нөхөн төлбөр 99 хувийг бүрдүүлжээ.
o Тайлант хугацаанд давхар даатгагчийн 5.0
хариуцсан нөхөн төлбөрийн хэмжээ 72.4 2.9
хувиар өсөж 5 тэрбум төгрөгт хүрсэн байна.
2019.III 2020.III
НӨӨЦ САН
o Даатгалын салбарын нийт нөөц сангийн

хэмжээ тайлант улиралд өнгөрсөн оны мөн
үеэс 6.3 хувиар өсөж 180.5 тэрбум
төгрөгт хүрсэн.
o Тайлант улиралд ердийн даатгалын
компаниудын нийт нөөц сангийн
180.5
хэмжээ өнгөрсөн оны мөн үетэй
харьцуулахад 7.3 хувиар өсөж
150.7 тэрбум төгрөг, урт хугацааны
даатгалын компанийн нөөц сан
16.5 хувиар өсөж 2.6 тэрбум төгрөг, Тэрбум төгрөг
давхар даатгалын компанийн нөөц 2020.III
сан 0.5 хувиар өсөж 27.1 тэрбум
төгрөг болов.
169.7
2019.III
ДААТГАЛЫН НЯГТРАЛ
Даатгалын нягтралын үзүүлэлт буюу

Даатгалын нягтрал /төгрөгөөр/ нэг хүнд ногдох хураамжийн орлогын
харьцаа нь салбарын хүртээмж, эрэлтийг
илэрхийлдэг. Хүн амын тоог жилд нэг
удаа тооцдог тул даатгалын нягтралыг
56,233 улирлаар тооцох боломжгүй юм. Иймд
8 хувиар 2019 оны жилийн эцсийн байдлаар
үзүүллээ.
Даатгалын нягтралыг ангиллаар авч
60,708 үзвэл, нэг хүнд ногдох ердийн даатгалын
хураамж 9.2 хувиар өсөж 60,315 төгрөг
болсон бол урт хугацааны даатгалын
хураамж 12.1 хувиар буурч 393 төгрөгт
хүрсэн байна.
ДААТГАЛЫН ГЭРЭЭНИЙ ТОО
2020 оны 3 дугаар улирлын байдлаар нийт

0.9 сая даатгалын гэрээ байгуулагдсан байна.
Үүнээс 82.7 хувь нь буюу 772,390 хувь хүнтэй,
ХУВЬ ХҮН
772,390
161,686
17.3 хувь буюу 161,686 хуулийн этгээдтэй ХУУЛИЙН
байгуулсан. ЭТГЭЭД
Даатгалын үйлчилгээний хүртээмжийг илэрхийлэгч өөр нэгэн үзүүлэлт нь даатгалын компанийн салбар,
зуучлагчдын тоо юм. Даатгалын компани, зуучлагч, хохирол үнэлэгч компаниудын нийт 2,246 салбар,
төлөөлөгчийн газар 21 аймагт байршиж байна. Эдгээр салбарыг бүсээр ангилвал хангайн бүсэд хамгийн
их буюу 706, төвийн бүсэд 677, баруун бүсэд 574, зүүн бүсэд хамгийн бага буюу 289 салбар, төлөөлөгчийн
газар тус тус үйл ажиллагаа явуулж байна.
УЛААНБААТАР 278
15 18 25
17 УВС ХӨВСГӨЛ 28 СЭЛЭНГЭ
АРХАНГАЙ 12 ХЭНТИЙ
13 ТӨВ
ХОВД 12 16
15 13 17 13
32
ДОРНОГОВЬ
33
ӨМНӨГОВЬ
КОМПАНИУДЫН КОМПАНИУДЫН КОМПАНИУДЫН КОМПАНИУДЫН

САЛБАР САЛБАР САЛБАР САЛБАР
51 63 85 32
ЗУУЧЛАГЧДЫН ЗУУЧЛАГЧДЫН ЗУУЧЛАГЧДЫН ЗУУЧЛАГЧДЫН
18 27 49 13
ХОХИРОЛ ХОХИРОЛ ХОХИРОЛ ХОХИРОЛ
ҮНЭЛЭГЧДИЙН ҮНЭЛЭГЧДИЙН ҮНЭЛЭГЧДИЙН ҮНЭЛЭГЧДИЙН
5 12 20 7
ТӨЛӨӨЛӨГЧИД
500 604 523 237
o Тайлант хугацаанд Улаанбаатар хотод нийт даатгалын компанийн 54, даатгалын зуучлагчийн
183, хохирол үнэлэгчийн 41 салбар Хороонд бүртгэлтэй байна.
o Эдгээрийг дүүргээр ангилан үзвэл салбар нэгжийн 93.1 хувь нь төвийн 6 дүүрэгт төвлөрчээ.
o Түүнчлэн Хороонд бүртгэлтэй даатгалын компанийн төлөөлөгчийн газар 12 байгаагаас БНСУ
болон БНХАУ-д тус тус нэг төлөөлөгчийн газар байна.
СОНГИНО
ХАЙРХАН
БАЯНЗҮРХ
БАЯНГОЛ БАГАНУУР
ХАН-УУЛ НАЛАЙХ
БАГАХАНГАЙ
СОНГИНО
ЧИНГЭЛТЭЙ СҮХБААТАР БАЯНЗҮРХ
ХАЙРХАН
ДААТГАГЧ 5 10 13 6
ЗУУЧЛАГЧ 13 35 44 28
ХОХИРОЛ ҮНЭЛЭГЧ 8 5 8 9
ХАН-УУЛ БАЯНГОЛ НАЛАЙХ БАГАНУУР
ДААТГАГЧ 4 5 3 7
ЗУУЧЛАГЧ 29 27 4 3
ХОХИРОЛ ҮНЭЛЭГЧ 3 7 0 1
ДААТГАГЧ 1
ЗУУЧЛАГЧ 0
ХОХИРОЛ ҮНЭЛЭГЧ
0
БҮТЭЭГДЭХҮҮН ҮЙЛЧИЛГЭЭ
23
Даатгалын
o Ердийн болон урт хугацааны даатгалын нийт 23
хэлбэрээс “Жолоочийн хариуцлагын албан журмын
даатгал”-аас бусад нь сайн дурын даатгалын хэлбэр
юм.
хэлбэр
Даатгалын нийт хураамж

2019.III 2020.III
Хөрөнгийн даатгал Жолоочийн хариуцлагын Авто тээврийн Гэнэтийн осол, Бусад
албан журмын даатгал хэрэгслийн даатгал эмчилгээний даатгал
25.3% 24.5% 18.8% 18.4% 16.6% 16.6% 13.9% 14.0% 9.7% 9.0%
Барилга угсралтын Хариуцлагын Агаарын хөлгийн Урт хугацааны даатгал
даатгал даатгал даатгал
4.8% 5.6% 6.1% 7.4% 4.3% 3.8% 0.6% 0.6%
Даатгалын нөхөн төлбөр

2019.III 2020.III
Хөрөнгийн даатгал Жолоочийн хариуцлагын Авто тээврийн Гэнэтийн осол, Бусад ердийн
албан журмын даатгал хэрэгслийн даатгал эмчилгээний даатгал даатгал
6.3% 10.8% 33.1% 30.1% 30.2% 29.8% 16.7% 18.2% 9.6% 6.2%
Хариуцлагын Санхүүгийн даатгал Барилга угсралтын Урт хугацааны даатгал
даатгал даатгал
1.8% 2.8% 1.1% 1.0% 0.1% 0.1% 1.1% 1.0%

АЛБАН ЖУРМЫН ДААТГАЛ

o Жолоочийн хариуцлагын албан журмын
даатгалын нийт хураамж тайлант улиралд
29.4 тэрбум төгрөгт хүрч, нийт даатгалын 48.1% 29.4 29.4
хураамжийн орлогын 18.4 хувийг эзэлж
45.5%
байна. Нөхөн төлбөрийн хувьд өнгөрсөн оны
мөн үеэс 1.9 хувийн бууралттай байна. 45.2%
44.6%
o Энэ улиралд 13.1 тэрбум төгрөгийн нөхөн 26.0
төлбөр хэлбэрээр олгосон нь салбарын 24.6
нийт нөхөн төлбөрийн зардлын 30.1 хувийг
бүрдүүлжээ. 11.2 12.5 13.3 13.1
2017.III 2018.III 2019.III 2020.III
ДААТГАЛЫН ЗУУЧЛАГЧИД
o 2020 оны 3 дугаар улиралд даатгалын зуучлагчдын төвлөрүүлсэн даатгалын болон давхар
даатгалын хураамж 40.7 тэрбум төгрөгт хүрсэн байна. Харин даатгалын зуучлагчдын зуучлалын
шимтгэлийн орлого өнгөрсөн оны мөн үед 7.5 тэрбум төгрөг байсан бол тайлант улиралд 1.1
тэрбум төгрөгөөр өсөж 8.6 тэрбум төгрөгт хүрэв.
19%
22% 19% 20%
Зуучилсан Зуучлалын
даатгалын 2%
шимтгэлийн
хураамж 4% орлого
5% /бүтээгдэхүүнээр/ /бүтээгдэхүүнээр/
5%
6% 22% 26%
6%
6%
5% 15% 18%
ДААТГАЛЫН ХОХИРОЛ ҮНЭЛЭГЧИД

o Тайлант улиралд даатгалын хохирол үнэлэгч компаниуд нийт 19,777 хохирлыг 18.6 тэрбум
төгрөгөөр үнэлэв. Нийт даатгалын хохирол үнэлгээний орлого өнгөрсөн жилийн мөн үетэй
харьцуулахад 25.2 сая төгрөгөөр буурч, 753.7 сая төгрөгт хүрэв.
11% 2% 1% 4%
Хөрөнгийн даатгал
Авто тээврийн хэрэгслийн

25%
даатгал Даатгалын
Даатгалын хохирол
57% Авто тээврийн хэрэгслийн 34%
хохирлын тоо жолоочийн хариуцлагын даатгал үнэлгээний
5% Жолоочийн хариуцлагын албан орлого
журмын даатгал
53%
Бусад
8%
ДААТГАЛЫН КОМПАНИУДЫН ЦЭВЭР

АШГИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТ Даатгалын салбарын
татварын дараах цэвэр
o Тайлант улиралд даатгалын компаниудын ашиг /тэрбум төгрөг/
цэвэр ашиг өнгөрсөн оны мөн үетэй 17.11
харьцуулахад 54.1 сая төгрөгөөр буурч 17.1 17.06
тэрбум төгрөгт хүрсэн. 18.5%
o Татварын дараах цэвэр ашгийн өсөлтийг ТДЦА-ийн өсөлт
бүлэглэн авч үзвэл цэвэр ашгийн хэмжээ
-0.3%
буурсан 9, 50% хүртэлх өсөлттэй 2, 50%-
100%-ийн өсөлттэй 1, 100%-аас дээш
өсөлттэй 5 даатгалын компани байна. 2019.III 2020.III
ГОЛЛОХ ХАРЬЦААНУУД
o Хохирол нөхөлтийн харьцаа тайлант улиралд өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 1.5 пунктээр
өссөн үзүүлэлттэй байв.
o Зардлын харьцаа өмнөх оны мөн үеэс 2.1 пунктээр буурч 44.3 хувь болжээ.
o Даатгалын салбарын цэвэр ахиуц ашгийн харьцаа тайлант улиралд 0.4 пунктээр буурч 10.4 хувьд
хүрлээ.
2020.III 10.4%
2019.III 10.8%
2020.III 90.0%
2019.III 86.4%
2020.III 45.7%
2019.III 44.2%
2020.III 44.3%
2019.III 42.2%
АШИГТ АЖИЛЛАГААНЫ КОЭФФИЦИЕНТ

o Салбарын өөрийн хөрөнгийн өгөөж 2019
Нийт хөрөнгийн өгөөж
Өөрийн хөрөнгийн өгөөж
9.73% оны 3 дугаар улиралд 9.71 хувьтай байсан

9.71% бол 2020 оны 3 дугаар улиралд 0.02
4.7% пунктээр өсөж 9.73 хувьд хүрлээ. Нийт
4.6% хөрөнгийн өгөөжийн хувьд 2019 оны 3
дугаар улиралд 4.7 хувьтай байсан бол
2020 оны 3 дугаар улиралд 0.1 пунктээр
2019.III 2020.III 2019.III 2020.III
бууран 4.6 хувьд хүрлээ.
Давхар даатгалын хураамж

ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ЭРСДЭЛ
o Монгол Улсын даатгалын зах зээлийн
тулгамдаж буй асуудлын нэг нь валютын
ханшийн эрсдэл юм.
o Даатгалын компаниудын дийлэнх нь гадаад 2,846.6
улсад давхар даатгуулдаг бөгөөд сүүлийн
гурван жилийн хугацаанд 1 жилд дунджаар
50 гаруй тэрбум төгрөгийг гадаад улс руу
шилжүүлсэн. 56.7
2,667.3
o Даатгалын компаниудын гадаад улсад
төвлөрүүлсэн давхар даатгалын хураамж
ийн зардал тайлант улиралд даатгалын нийт 17.7
2,476.8
хураамжийн 35.5 хувьтай тэнцэж байна.
11.3
35.5% 2018.III 2019.III 2020.III

Давхар даатгалын
хураамжийн нийт
хураамжид
эзлэх хувь
Даатгалын нийт хөрөнгө оруулалт ба

хадгаламжийн жигнэсэн дундаж хүү
o Тайлант улиралд даатгалын компаниудын
нийт хөрөнгийн 56.9 хувийг хөрөнгө
оруулалт, үүний 85.5 хувийг хадгаламж, /тэрбум төгрөг/
хадгаламжийн сертификат хэлбэрээр
хийсэн хөрөнгө оруулалт бүрдүүлж байна. 12.3%
o Хадгаламж, хадгаламжийн сертификат 222.5
болон үнэт цаасаарх хөрөнгө оруулалтаас 208.1
даатгалын компаниуд 2020 оны 3 дугаар
улиралд нийт 17.8 170.6
тэрбум төгрөгийн
хүүгийн орлого Хөрөнгө 11.6%
олсон байна. оруулалтын
дүн 11%
56.9% 2018.III 2019.III 2020.III

БОДЛОГО ЗОХИЦУУЛАЛТ
o ХБНГУ-ын Олон улсын хамтын ажиллагааны нийгэмлэг (GIZ), Хүртээмжтэй

даатгалын асуудлаарх Азийн орнуудын мэдлэг туршлага солилцох сүлжээ (MEFIN)-
тэй хамтран 2020 оны 9 дүгээр сарын 29, 30-ны өдрүүдэд “Уур амьсгалын болон гамшгийн цар
тахлын эрсдэлийг бууруулах нь” сэдвийн хүрээнд цахим хэлбэрээр MEFIN-ий гишүүн болон
бусад холбогдох байгууллагын нийт 70 орчим даатгалын салбарын мэргэжилтэн, зохицуулах
байгууллагын төлөөлөл, зочин илтгэгчид оролцсон Төр-Хувийн хэвшлийн Олон улсын зөвлөлдөх
ээлжит 9 дүгээр уулзалт, хэлэлцүүлэг зохион байгуулагдсан ба Монгол Улсаас Санхүүгийн
зохицуулах хороо, Онцгой байдлын ерөнхий газрын албан хаагчид болон Монголын даатгалын
холбоо, Монголын даатгалын зуучлагчдын холбооны төлөөллүүд оролцож мэдлэг, туршлагаа
солилцлоо.

o Санхүүгийн зохицуулах хорооны даргын 2020 оны 354 дүгээр тушаалаар Монгол
банк, Монголын банкны холбоо, Монголын даатгалын холбоо, Монголын ипотекийн
корпорацийн төлөөллүүдээс бүрдсэн Ипотекийн даатгалын үйл ажиллагааны өнөөгийн нөхцөл
байдал, тулгамдаж буй асуудал, тэдгээрийг шийдвэрлэх гарц шийдлийг тодорхойлох, санал
дүгнэлт боловсруулах чиг үүрэг бүхий ажлын хэсгийг байгуулсан.
o Хорооны 2019 оны 02 дугаар тогтоолоор баталсан “Даатгалын багц дүрэм”-ийн нэгдүгээр хавсралт
“Даатгал, даатгалын мэргэжлийн оролцогчийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг авах
хүсэлт гаргахад бүрдүүлэх баримт бичгийн жагсаалт болон даатгагч, даатгалын мэргэжлийн
оролцогчид тавигдах шаардлага, дагаж мөрдөх үзүүлэлт” болон арван гуравдугаар хавсралт
"Даатгагчийн давхар даатгалын төлөвлөгөөнд тавигдах шаардлага"-ыг тус тус шинэчлэн
найруулж, дөрөвдүгээр хавсралт “Даатгалын нөөц санд болон албан журмын даатгалын санд
төвлөрүүлэх хөрөнгийн хэмжээ, түүнийг хөрөнгө оруулалтад байршуулахад тавигдах нөхцөл,
шаардлага” болон хоёрдугаар хавсралт “Даатгагчийн төлбөрийн чадварын шалгуур үзүүлэлт,
түүнд хяналт тавих журам”-д нэмэлт өөрчлөлт оруулах төслийг боловсруулсан.
o Олон улсын даатгалын хянан шалгагчдын холбооноос боловсруулсан даатгалын тулгуур зарчим
ICP.22 “Мөнгө угаах болон терроризмыг санхүүжүүлэхтэй тэмцэх”-ийг нэвтрүүлэх хүрээнд
даатгалын салбарын ажилтнуудын мөнгө угаах, терроризмыг санхүүжүүлэх гэмт хэрэгтэй
холбогдох мэдлэгийг болон комплаенсын чиг үүргийг сайжруулах зорилготойгоор “Мөнгө угаах,
терроризмыг санхүүжүүлэхээс урьдчилан сэргийлэх” тухай гарын авлагыг боловсруулж байна.

o 2020 оны 10 дугаар сарын 27, 28-ны өдрүүдэд Монгол Улсын мөнгө угаах,
терроризмыг санхүүжүүлэх үндэсний эрсдэлийн үнэлгээ хийх ажлын хүрээнд
“Даатгалын салбарын мөнгө угаах, терроризмыг санхүүжүүлэх эрсдэлд өртөмтгий байдлын
үнэлгээ” болон “Хүртээмжтэй даатгалын бүтээгдэхүүний мөнгө угаах эрсдэлийн үнэлгээ”-ний
хэлэлцүүлгийг салбарын оролцогчдод болон холбогдох байгууллагуудад зохион байгуулсан.
БАНК БУС САНХҮҮГИЙН
БАЙГУУЛЛАГА
1.9
их наяд төгрөг Санхүүгийн зах зээлийн төлөв
Хөрөнгийн өсөлт
19.3%
Дундаж зээлийн хэмжээ
2.5 сая төгрөг

Харилцагч Хүртээмжтэй байдал
2.6 сая
Зээлийн ББСБ
92.9%
7.1%
Зөвхөн гадаад валютын
арилжааны ББСБ
Нийт орлого
303.9
Z индекс
27.1
Чанаргүй зээлийн нийт
зээлд эзлэх хувь
9.4%
o 2020 оны 3 дугаар улиралд Хорооноос олгосон

тусгай зөвшөөрөлтэйгөөр 533 ББСБ үйл -
ажиллагаа явуулав. 539 533
o Эдгээрийн 77 буюу 14.4 хувь нь орон нутагт,
456 буюу 85.6 хувь нь нийслэл Улаанбаатар
хотод үйл ажиллагаа эрхэлж байна.
Давхардсан тоогоор 2019.III 2020.III
2.6 сая 533

Банк бус санхүүгийн Банк бус санхүүгийн
байгууллагын байгууллага
харилцагчдын тоо
2.3 сая 1.1 дахин

2019.III
Нийт ББСБ-уудын 5.6 хувь нь

гадаадын хөрөнгө оруулалттай,
94.4 хувь нь үндэсний хөрөнгө
5.6% 2.6 сая
2020.III
Гадаадын хөрөнгө
оруулалттай
оруулалттай байна. байгууллага
БАНК БУС САНХҮҮГИЙН

БАЙГУУЛЛАГУУДЫН ХӨРӨНГӨ
383,670
2020 оны 3 дугаар улиралд ББСБ-уудын нийт 1.4 дахин
2019.III
хөрөнгийн хэмжээ 1.9 их наяд төгрөгт хүрч
өмнөх оны мөн үеэс 313.5 тэрбум төгрөгөөр
буюу 19.3 хувиар өсчээ. 551,977
2020.III
60.1 1,942.1
19.3 1,202.0
1,628.5
22.4 906.0
724.2
2016.III 2017.III 2018.III 2019.III 2020.III

БаНК БУС САНХҮҮГИЙН БАЙГУУЛЛАГА 35
ББСБ-уудын активын бүтэц /тэрбум төгрөгөөр/
Нийт хөрөнгийн дүн 1942.1 100.0%

Эргэлтийн хөрөнгө 1868.8 96.2%
Мөнгөн хөрөнгө 415.2 21.4%
Зээл /цэврээр/ 1263.7 65.1%
Богино хугацаат хөрөнгө оруулалт /цэврээр/ 9.6 0.5%
Факторингийн тооцооны авлага /цэврээр/ 4.8 0.2%
Өмчлөх бусад үл хөдлөх болон өмчлөх бусад хөрөнгө /цэврээр/ 10.9 0.6%
Бусад хөрөнгө 164.6 8.1%
Эргэлтийн бус хөрөнгө 73.3 3.8%
ББСБ-уудын пассивын бүтэц /тэрбум төгрөгөөр/
Нийт өр төлбөр ба өөрийн хөрөнгийн дүн 1942.1 100.0%

Өр төлбөр 565.4 29.1%
Санхүүгийн эх үүсвэр 141.9 7.3%
Дотоод, гадаадын банк, санхүүгийн байгууллагад төлөх өглөг 206.5 10.6%
Бусад эх үүсвэр 42.9 2.2%
ББСБ-аас гаргасан өрийн бичиг 61.3 3.2%
Төслийн зээлийн санхүүжилт 21.3 1.1%
Бусад өр төлбөр 91.4 4.7%
Эздийн өмч 1376.6 70.9%
Хувьцаат капитал 979.5 50.4%
Бусад өмч 33.1 1.7%
Сангууд 0.7 0.0%
Хуримтлагдсан ашиг/ алдагдал 362.5 18.7%
Хоёрдогч өглөг 0.8 0.0%
Зах зээлд эзлэх хувь хэмжээ буюу нийт хөрөнгөд эзлэх

хувиар нь харвал салбарын нийт хөрөнгийн
8 ББСБ 42 ББСБ o 25 хувийг хамгийн их хөрөнгө бүхий 8 ББСБ;
o 50 хувийг хамгийн их хөрөнгө бүхий 42 ББСБ;
o 75 хувийг хамгийн их хөрөнгө бүхий 180 ББСБ
эзэлж байна.
180 ББСБ 533 ББСБ

1,357.8 2019.III 2020.III
1,169.3 Зээлийн хүү: 2020 оны 3

811.6 дугаар улирлын байдлаар
ББСБ-уудын олгосон
592.4
зээлийн жигнэсэн дундаж
447.7 сарын хүү 2.9 хувьд хүрч
буурлаа.
2.9%
3.1%
НИЙТ ЗЭЭЛ
2020 оны 3 дугаар улирлын байдлаар салбарын 2020 оны 3 дугаар улирлын байдлаар нийт
нийт зээлийн хэмжээ өмнөх оны мөн үеэс 16.1 зээлийн үлдэгдлийн 97.4 хувийг төгрөгөөр
хувиар буюу 188.6 тэрбум төгрөгөөр өссөн олгосон зээл, үлдсэн 2.6 хувийг валютаар
₮
дүнтэй байна. олгосон зээл эзлэж байна.
97.4%
ЗЭЭЛ ЗЭЭЛ ЗЭЭЛ
ХЭВИЙН ХУГАЦАА ХЭТЭРСЭН ЧАНАРГҮЙ
-0.1%
86.7% -0.3%
3.8% +0.5%
9.4%
1,200.4 тэрбум төгрөг Олгосон зээл Төлөгдсөн зээл 1,086.9 тэрбум төгрөг
Хэрэглээ Бөөний болон жижиглэн Барилга Уул, уурхай олборлолт
худалдаа
64.4% 65.6% 11.9% 13.8% 7.4% 6.3% 1.9% 2.5%

Байр сууц Машин, мотоциклийн Боловсруулах үйлдвэр Бусад
болон хоол засвар үйлчилгээ
хүнсээр
үйлчлэх
үйлчилгээ
3.2% 2.2% 2.4% 1.7% 1.1% 1.5% 7.7% 6.4%

Улсын хэмжээнд тусгай зөвшөөрлийн дагуу үйл ажиллагаа эрхэлж буй 533 ББСБ нийт 285 салбартай
байна. ББСБ-ыг зураглалаар харуулвал дийлэнх нь буюу 85.6 хувь нь Улаанбаатар хотод байршилтай
байна.
2 3 6
АРХАНГАЙ ХЭНТИЙ
1 ТӨВ 13
ХОВД 2 5
1 4 7 1
2
ДОРНОГОВЬ
1
ӨМНӨГОВЬ
9 ББСБ 24 ББСБ 31 ББСБ 13 ББСБ
10 САЛБАР 30 САЛБАР 41 САЛБАР 14 САЛБАР
100 000 ХҮНД НОГДОХ БАНК БУС САНХҮҮГИЙН БАЙГУУЛЛАГА
14.3
12.2
9.1
4.7
1 000 АЖ АХУЙН НЭГЖИД НОГДОХ БАНК БУС САНХҮҮГИЙН БАЙГУУЛЛАГА
7.0
6.9
5.7
2.4
Олон улсын санхүүгийн хүртээмжийн нийгэмлэг (AFI)-ээс

санхүүгийн хүртээмжийг тооцоход сонголттой байдлын үзүүлэлт
болох дор хаяж 3 санхүүгийн байгууллага бүхий засаг захиргааны
нэгжийн хувийг тооцохыг зөвлөсөн байдаг. Нийт 21 аймгийн
52.4 хувь буюу 11 аймагт 3 буюу түүнээс дээш тооны банк бус
санхүүгийн байгууллага байна.
14.8 132.1
Улаанбаатарт үйл ажиллагаа
49.0 120.1 явуулж буй 456 ББСБ-ын 35.5
хувь нь Сүхбаатар дүүрэгт, 29.2
17.1 105.2 хувь нь Чингэлтэй дүүрэгт, 15.8
хувь нь Баянгол дүүрэгт, 11.2
8.1 46.6
хувь нь Баянзүрх дүүрэгт, 6.6
6.6 27.1
хувь нь Хан-Уул дүүрэгт, 1.5
хувь нь Сонгинохайрхан дүүрэгт,
7.0 27.0 0.2 хувь нь Багануур дүүрэгт тус
тус байна.
4.9 10.6
2.7 5.3
Улсын хэмжээнд
ББСБ-УУДЫН ХҮРТЭЭМЖ, ГАЗАРЗҮЙН БАЙРШЛААР
100 000 хүнд
o Монгол Улсын хэмжээнд 18-64 насны 100,000
иргэнд 26 банк бус санхүүгийн байгууллага, 1000
аж ахуйн нэгжид 26 ББСБ ногдож байна.
26ББСБ
o Орон нутгийн хэмжээнд уг харьцаанууд нь 10, 1 000 аж
5 байгаа бөгөөд бүс нутгийн хувьд Төвийн бүс ахуйн нэгжид
100,000 иргэнд 14, 1000 аж ахуй нэгжид 7 банк
бус санхүүгийн байгууллага ногдож байгаагаар
ББСБ-ын хүртээмжээр тэргүүлж байна.
26ББСБ
o 2020 оны 3 дугаар улиралд Монгол Улсын хэмжээнд ББСБ-аас

нэг зээлдэгч дунджаар 2.5 сая төгрөгийн зээл авсан бол орон
2.5 САЯ ТӨГРӨГ нутагт энэхүү үзүүлэлт 2.3 сая төгрөг, Улаанбаатар хотын хувьд
2.5 сая төгрөгийн зээлтэй байна.
o Харин уг үзүүлэлт өмнөх оны мөн үед улсын хэмжээнд 3.0 сая
төгрөг байсан ба тайлант улирлын хувьд ББСБ-аас зээл авсан
нэг зээлдэгчид ногдох зээлийн дундаж хэмжээ 23.9 хувиар буюу
587.7 мянган төгрөгөөр буурчээ.
o Энэхүү бууралт нь зээлдэгчдийн тооны өсөлттэй холбоотой.
o Нийт зээлдэгчдийн тоо 552.0 мянга байгаа нь давхардсан тоогоор
ДУНДАЖ ЗЭЭЛ хөдөлмөрийн насны буюу 18-64 насны 100 хүн тутмын 17 нь
ББСБ-аас зээлтэй байна гэсэн үг юм.
ББСБ-ын харилцагчид
Эрэгтэй Эмэгтэй Хуулийн этгээд
48.5% 51.3% 0.2%

1.3 сая 1.4 сая 4.9 мянга
ББСБ-ын зээлдэгчид /насны бүлгээр/

3.4%
11.9%
24.3%
60.4%
НАС
ББСБ-ын зээлдэгчид /боловсролын түвшингээр/
65.7% ДЭЭД
ТУСГАЙ ДУНД 7.1%
22.3% БҮРЭН ДУНД
ДУНД 4.0%
1.0% БАГА
ББСБ-ЫН ТОО, ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ТӨРЛӨӨР /ДАВХАРДСАН ТООГООР/
ЗЭЭЛ
495
ГАДААД ВАЛЮТЫН
АРИЛЖАА 153
ИТГЭЛЦЛИЙН
ҮЙЛЧИЛГЭЭ 42
ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ,
ЧИГЛЭЛЭЭР
ЗӨВЛӨГӨӨ
37
МЭДЭЭЛЭЛ ӨГӨХ
ФАКТОРИНГИЙН
ҮЙЛЧИЛГЭЭ 34
ЦАХИМ ТӨЛБӨР
ТООЦОО, МӨНГӨН
ГУЙВУУЛГЫН 33
ҮЙЛЧИЛГЭЭ
ТӨЛБӨРИЙН
БАТАЛГАА ГАРГАХ 20
БОГИНО ХУГАЦААТ
ХЭРЭГСЭЛД ХӨРӨНГӨ 10
ОРУУЛАЛТ ХИЙХ
ТӨЛБӨР ТООЦООНЫ
ХЭРЭГСЭЛ ГАРГАХ 5
БҮТЭЭГДЭХҮҮН, ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ОРЛОГО

o 2020 оны 3 дугаар улирлын байдлаар банк 2.3%
бус санхүүгийн байгууллагуудын нийт
16.3%
орлого 303.9 тэрбум төгрөгт хүрэв.
o Нийт орлогын 97.7 хувийг үндсэн үйл
ажиллагааны орлого буюу хүүгийн болон
хүүгийн бус орлого бүрдүүлж байна. Үүнээс
нийт орлогын 81.3 хувь буюу 247.2 тэрбум 81.3%
төгрөгийг хүүгийн орлого, 16.3 хувь нь буюу 97.7%
49.6 тэрбум төгрөгийг хүүгийн бус орлого
бүрдүүлж байна.
2.0%
12.9%
0.4%
ХҮҮГИЙН БУС ОРЛОГЫН ЗАДАРГАА
2.1%
o Хүүгийн бус орлогын 48.5 хувийг
15.9% үйлчилгээний хураамж, шимтгэлийн
орлого, 18.2 хувийг ханш болон үнэлгээний
48.5% тэгшитгэлийн орлого, 15.9 хувийг арилжааны
18.2% орлого, 2.1 хувийг картын үйлчилгээний
орлого, 2.0 хувийг мөнгөн гуйвуулгын
орлого, 0.4 хувийг санхүүгийн зөвлөгөө,
мэдээлэл өгөх үйлчилгээний орлого, 12.9
хувийг бусад орлого тус тус бүрдүүлж байна.
o Факторингийн үйлчилгээ гэдэг нь

зээлдүүлэгч буюу үүрэг гүйцэтгүүлэгчээс 4.8
мөнгөн төлбөрийн үүргийг шаардах эрхээ 4.2
гуравдагч этгээдэд бүхэлд нь худалдах,
энэхүү эрхийг хүлээн авагч нь эрхээ
хэрэгжүүлэх болон үүсэн гарах үр дагаврыг
бүхэлд нь хариуцах үйл ажиллагааг хэлдэг.
2020 оны 3 дугаар улирлын байдлаар
салбарын хэмжээнд нийт 4.8 тэрбум
төгрөгийн факторингийн цэвэр авлага
бүртгэлтэй байна.
2019.III 2020.III
Итгэлцлийн үйлчилгээний өглөг /тэрбум төгрөг/

o Салбарын хэмжээнд нийт 40 ББСБ 141.9
итгэлцлийн үйлчилгээг эрхэлж байна.
o Тэдгээрийн үзүүлсэн итгэлцлийн
үйлчилгээний нийт өглөг 141.9 тэрбум
97.0
төгрөг байгаа ба өмнөх оны мөн үеэс 46.3
хувиар өслөө.
2019.III 2020.III
Мөнгөн гуйвуулгын үйлчилгээний орлого

/тэрбум төгрөг/
973.9 o 2020 оны 3 дугаар улирлын байдлаар 33
ББСБ мөнгөн гуйвуулгын үйлчилгээ эрхлэх
710.7 тусгай зөвшөөрөл эзэмшиж байгаагаас
тайлант улиралд 13 нь 973.9 сая төгрөгийн
орлогыг олжээ. Энэ нь өмнөх оны мөн үеэс
263.2 сая төгрөгөөр өссөн үзүүлэлт юм.
2019.III 2020.III
ХУДАЛДСАН, ХУДАЛДАН АВСАН ВАЛЮТЫН МЭДЭЭ

2020 оны 3 дугаар улиралд ББСБ-ууд нийт 1.2 их наяд төгрөгийн валют худалдан
авч, 1.1 их наяд төгрөгийн валютыг худалдсан байна. БНХАУ-ын юань нь худалдаж
авсан валютын 48.4 хувийг, худалдсан валютын 46.4 хувийг бүрдүүлж байна.
Худалдаж авсан Худалдсан

ВАЛЮТЫН НЭР
Дүн /тэрбум төгрөг/ Дүн /тэрбум төгрөг/
БНХАУ-ЫН ЮАНЬ 512.4 494.5
АНУ-ЫН ДОЛЛАР 507.6 498.2
ЕВРО 90.4 87.1
БНСУ-ЫН ВОН 16.0 14.8
ЯПОНЫ ИЕН 17.6 12.9
БУСАД 20.5 16.8

ФИНТЕК
15 ББСБ
o 2020 оны 3 дугаар улиралд ББСБ-аас
олгосон 1 сар хүртэлх хугацаатай зээлийн
Зөвхөн
6
85.5 хувийг гар утсанд суурилсан зээлийн
технологид үйлчилгээгээр дамжуулан олгожээ.
суурилсан
85.5%
9 Технологи + Уламжлалт
o Салбарын нийт харилцагчдын 90.2

хувь нь эдгээр ББСБ-ын харилцагчид
буюу технологид суурилсан зээлийн
үйлчилгээг хүртэх боломжтой байна.
o Нийт зээлдэгчдийн 50.6 хувь нь
90.2% зөвхөн гар утсаараа дамжуулан зээл
o 2020 оны 3 дугаар улирлын авч байна.
байдлаар зөвхөн гар утсаар
дамжуулан санхүүгийн
үйлчилгээ үзүүлэгч ББСБ-
ын зээлийн үлдэгдлийн 90.1
хувийг хэвийн, 3.2 хувийг
хугацаа хэтэрсэн, 6.7 хувийг
чанаргүй зээлийн үлдэгдэл тус 3.9%
тус бүрдүүллээ.
21.2%
23.7%
90.1%
3.2% Салбарын нийт зээлийн үлдэгдэлд бага хувь эзэлж байгаа ч
олгосон болон төлөгдсөн зээлд эзлэх хувиас харахад эдгээр
6.7% ББСБ-дын зээл эргэлт сайтай байна.
Нийт орлого Нийт зарлага Цэвэр ашиг
303.9
189.3
114.7
Өмнөх оны мөн Өмнөх оны мөн Өмнөх оны мөн
үеэс 21.3 хувиар үеэс 25.8 хувиар үеэс 14.5 хувиар
өсчээ. өсчээ. өсчээ.
418 8 107
418 ББСБ нь нийт 127.7 тэрбум

төгрөгийн ашигтай
8 ББСБ нь тайлант улиралд ашиг, алдагдалгүй
107 ББСБ нь 13.0 тэрбум төгрөгийн

алдагдалтай
9.4% 8.9% 30.9%* 23.1% 15.4% 29.3%
2019.III 2020.III
7.1% 6.4% 31.1% 24.8% 18.1% 24.6%
ROE болон ROA-ийн харгалзах интервал дахь ББСБ-ын тоо /хувиар/

(*) Жишээ нь: Нийт ББСБ-уудын 30.9 хувь нь 1 хувиас доош
өөрийн хөрөнгийн өгөөжтэй ажиллаж байна
7.7%
6.7%
4.7%
4.6%
1.9%
1.8%
НИЙТ БОЛОН ӨӨРИЙН ХӨРӨНГИЙН ӨГӨӨЖИЙН ХАРЬЦАА /ХӨРӨНГИЙН АНГИЛЛААР/

ББСБ-дын нийт болон өөрийн хөрөнгийн өгөөжийг хувь нийлүүлсэн хөрөнгийн ангиллаар харахад 1
тэрбумаас доош хувь нийлүүлсэн хөрөнгөтэй ББСБ-дын тал хувь нь 1.8 хувиас бага нийт хөрөнгийн
өгөөжтэй, 1-2.5 тэрбум төгрөгийн хувь нийлүүлсэн хөрөнгөтэй ББСБ-дын тал хувь нь 4.6 хувиас бага
нийт хөрөнгийн өгөөжтэй, 2.5 тэрбум төгрөгөөс дээш хувь нийлүүлсэн хөрөнгөтэй ББСБ-дын тал хувь
нь 6.7 хувиас бага нийт хөрөнгийн өгөөжтэй байна. Өөрийн хөрөнгийн өгөөжийн хувьд холбогдох
утгууд нь харгалзан 1.9, 4.7 болон 7.7 хувьтай байна.
ЗАРДАЛ, ОРЛОГЫН ХАРЬЦАА

ББСБ-ууд нэг төгрөгийн орлого олохын тулд дунджаар хэдэн төгрөгийн зардал гаргаж буйг тооцдог
харьцаа болох зардал, орлогын харьцаа тайлант улиралд 47.8 хувь гарсан буюу өмнөх оны мөн үеэс 4.9
нэгжээр өсчээ. Өөрөөр хэлбэл ББСБ-ууд 100 төгрөгийн орлого олохын тулд дунджаар 47.8 төгрөгийн
зардал гаргаж байна гэсэн үг юм.
47.8
o AFI буюу “Санхүүгийн хүртээмжийн нийгэмлэг”-ээс санхүүгийн хүртээмж болон санхүүгийн дараах
4 үзүүлэлтийг тооцож байна. Үүнд:
ЗЭЭЛИЙН ЭРСДЭЛИЙН САНГИЙН ХАРЬЦАА
ЧАНАРГҮЙ ЗЭЭЛИЙН ХУВЬ
ХӨРВӨХ ЧАДВАРЫН ХАРЬЦАА
Z ИНДЕКС
ЗЭЭЛИЙН ЭРСДЭЛИЙН САНГИЙН ХАРЬЦАА
o Тайлант улиралд уг харьцаа 102.2 хувь гарч 92.1

байгуулвал зохих эрсдэлийн санг бүрдүүлж
чадсан бөгөөд эрсдэлийг 102.2 хувиар нөхөх
чадамжтайг харуулжээ.
o Энэ нь өмнөх оны мөн үетэй ижил түвшинд
байна. 94.1
102.2% Тэрбум төгрөг

ЧАНАРГҮЙ ЗЭЭЛИЙН ХУВЬ 14.3%

Тайлант улиралд чанаргүй зээлийн хэмжээ 10.6%
127.9 тэрбум төгрөгт хүрч нийт зээлийн 9.4 хувь 9.4%
боллоо. Энэ нь өмнөх оны мөн үеэс 0.4 нэгжээр
өссөн байна. 9.0%
2017.III 2018.III 2019.III 2020.III
ХӨРВӨХ ЧАДВАРЫН ХАРЬЦАА

o Мөнгө, түүнтэй адилтгах хөрөнгийг нийт 27.3%
хөрөнгөд харьцуулсан харьцаа буюу хөрвөх 24.9%
чадвар тайлант улиралд 21.4 хувь болжээ.
o 2020 оны 3 дугаар улиралд мөнгөн 21.4%
хөрөнгийн өсөлт 21.1 хувьтай байгаа нь нийт 21.1%
хөрөнгийн өсөлтөөс 1.8 пунктээр их байгаа
тул хөрвөх чадвар өмнөх оны мөн үеэс 0.3 2017.III 2018.III 2019.III 2020.III
пунктээр өссөн байна.
Z ИНДЕКС
Z индекс нь ББСБ-ын дампуурах магадлалыг харуулдаг ба активын өгөөж болон өөрийн хөрөнгийн
харьцааны нийлбэрийг активын өгөөжийн хэлбэлзэлд харьцуулж тооцдог. Z индексийн утга ашигт
ажиллагаа болон өөрийн хөрөнгийн хөшүүрэг өндөр байх үед их гарах ба өгөөжийн хэлбэлзэл ихтэй
үед буюу орлогын тодорхойгүй байдал их үед бага гарна. Өөрөөр хэлбэл индексийн их утга нь эрсдэл
багатай, тогтвортой байдлыг илэрхийлдэг. 2020 оны 3 дугаар улирлын байдлаар банк бус санхүүгийн
салбарын Z индекс өмнөх оны мөн үеэс 1.9 нэгжээр буурсан үзүүлэлттэй байна.
33.1 0.0285
0.0279 0.0279
30.3 0.0269
29.8
29.0
27.1 0.0256
2016.III 2017.III 2018.III 2019.III 2020.III 2016.III 2017.III 2018.III 2019.III 2020.III

o 2020 оны 6 дугаар сарын 29-ний өдрийн 495 дугаар тогтоолоор “Банк бус
санхүүгийн байгууллагын гадаад валютын арилжааны үйл ажиллагааг зохицуулах,
түүнд хяналт тавих журам”-д өөрчлөлт оруулж, Захиргааны хэм хэмжээний актын улсын
нэгдсэн санд 4835 дугаараар бүртгүүлсэн. Гадаад валютын арилжааг нэгдсэн бодлогоор
зохицуулах, хяналт тавих, үйл ажиллагаа эрхлэгчдийн хувьд бизнесийн таатай нөхцөлийг
бүрдүүлэх, программ хангамжийг сайжруулах, харилцагчийг таньж мэдэх, нөгөө талаас
төрийн байгууллагуудын мэдээллийн нэгдмэл байдлыг хангах, арилжаа хийж буй
харилцагчийн мэдээлэл, арилжааны дүн мэдээг бүрэн авах, хэрэглэгчийн эрх ашгийг
хамгаалах зорилгоор тус журмыг боловсруулан, батлуулж, хэрэгжилтийг хангуулан
ажиллаж байна.
o Санхүүгийн зохицуулах хорооноос шинэ төрлийн корона вирус (Covid-19)-ын улмаас
дотоодын эдийн засаг, санхүүгийн салбарт эрсдэлтэй нөхцөл байдал үүсэж эхлээд байгаа
энэ үед санхүүгийн байгууллагуудын үйл ажиллагааны тогтвортой байдлыг хангах, үйл
ажиллагааны эрсдэлийг бууруулах, харилцагч, зээлдэгчдийн эрх ашгийг хамгаалах
зорилгоор дараах арга хэмжээг авч хэрэгжүүллээ.
o Санхүүгийн зохицуулах хорооны дарга, Сангийн сайдын 2015 оны 5 дугаар сарын
13-ны өдрийн 144/125 дугаар хамтарсан тушаалаар баталсан “Банк бус санхүүгийн
байгууллагын активыг ангилах, активын эрсдэлийн сан байгуулж, зарцуулах
журам”-д 2020 оны 3 дугаар сарын 18-ны өдрийн 122/58 тоот хамтарсан тушаалаар
өөрчлөлт оруулж, 2020 оны 01 дүгээр сарын 31-ний өдрөөс 2020 оны 7 дугаар сарын
31-ний өдрийг хүртэлх түр хугацаанд хэрэгжүүлж ажиллахаар шийдвэр гаргасан.
Энэ журамд өөрчлөлт оруулсан хүчинтэй хугацаа 2020 оны 7 дугаар сарын 31-ний
өдөр дуусгавар болсон тул Санхүүгийн зохицуулах хорооны 2020 оны 8 дугаар сарын
26-ны өдөр 854 дүгээр тогтоолоор “Банк бус санхүүгийн байгууллага, хадгаламж,
зээлийн хоршоодод авах арга хэмжээний тухай” тогтоол баталсан ба энэхүү
тогтоолоор хугацаа хэтэрсэн, хэвийн бус, эргэлзээтэй, муу зээлийн ангилалд оруулах,
хугацааг 122/58 тоот тушаалаар баталсан хуваарьт өдрүүдээс хугацааг богиносгож,
дараах байдлаар тооцохоор шийдвэрлэсэн. Зээлийн үндсэн төлбөр болон хүүгийн
эргэн төлөлт нь хугацаандаа хийгдэж байгаа бол хэвийн зээлд тооцохоор байсныг
90 хоногоор хугацаа хэтэрсэн бол хэвийн зээлд тооцохоор, хугацаа хэтэрсэн зээлийн
ангилалд 1-90 хүртэл хоног байсныг 91-150 хоног, чанаргүй зээлийн ангилалд 151
хоногоос дээш хугацаанд хугацаа хэтэрсэн тохиолдолд тооцож бүртгэж байхаар
зохицуулсан.

o Санхүүгийн зохицуулах хороо нь ББСБ-ын салбарын бодлого зохицуулалтын
чиглэлээр дараах олон улсын байгууллага, холбоодтой хамтран ажиллаж байна.
o Санхүүгийн зохицуулах хорооны зохицуулалтын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг олон
улсын мэргэжлийн холбоод болон сургалтын байгууллагуудтай хамтран ажиллаж Азийн
хөгжлийн банкнаас хэрэгжүүлж байгаа төслийн зөвлөхтэй уулзалт зохион байгуулж, салбарт
эрсдэлд суурилсан хяналт шалгалт, ББСБ-уудыг чадавхжуулах чиглэлээр сургалт зохион
байгуулахаар бэлтгэл ажлыг хангаж байна.
o Санхүүгийн хүртээмжийн нийгэмлэг (AFI)-ийн “Хүртээмжтэй ногоон санхүүжилт” ажлын
хэсэгт ажиллаж байна. Ажлын хэсгийн вебинар хуралд оролцож, “Covid-19 цар тахлын үед
байгаль орчин, ногоон эдийн засгийг хөгжүүлэх” сэдэвт хэлэлцүүлэгт оролцсон. Санхүүгийн
хүртээмжийн нийгэмлэгээс ББСБ-ын салбарт ногоон санхүүжилтийн төслийг хэрэгжүүлэн
ажиллаж байна.

o НҮБ-ын Ази, Номхон далайн эдийн засаг, нийгмийн комисс болон Монгол
улсын Гадаад харилцааны яам хамтран зохион байгуулсан “Ази, Номхон далайн
худалдааны хэлэлцээр ба Монгол улс” сэдэвт семинарт оролцсон.
o Санхүүгийн хүртээмжийн нийгэмлэг (AFI)-ийн “Хүртээмжтэй ногоон санхүүжилт” ажлын хэсэгт
ажиллаж, онлайн хурал, гишүүдэд зориулсан онлайн сургалтад тухай бүр оролцож байна.
o Санхүүгийн зохицуулах хороо нь Монголын банк бус санхүүгийн байгууллагуудын холбоотой
хамтран ББСБ-дын удирдах албан тушаалтныг сертификатжуулах сургалтыг зохион байгуулав.
ХАДГАЛАМЖ,
ЗЭЭЛИЙН ХОРШОО

Санхүүгийн зах зээлийн төлөв
Хөрөнгийн өсөлт 7.3%
Нийт салбар 61
Нийт гишүүдийн
45.0% Хүртээмжтэй байдал
дээд боловсролтой
Хэрэглээ болон түүнтэй

холбогдох бусад зориулалтаар
олгогдсон зээл
71.4%
Цэвэр орлого
7.4
Нийт зээлд эзлэх чанаргүй

зээлийн хувь
4.3%
ХЗХ-ДЫН ТОО БА ГИШҮҮД
o 2020 оны 3 дугаар улирлын байдлаар тусгай 73,183

зөвшөөрөлтэйгөөр үйл ажиллагаа явуулж буй 271
ХЗХ-дын тоо 248-д хүрч өмнөх оны мөн үеэс 8.5
хувиар буурлаа.
70,121
o ХЗХ-дын гишүүдийн тоо 2019 оны 3 дугаар
улиралд 70,121 байсан бол тайлант улиралд 4.4 248
хувиар өсөж 73,183-т хүрчээ.
2019.III 2020.III
АЖИЛЛАГСАД НИЙТ ГИШҮҮДИЙН
805 35,187 ЗЭЭЛДЭГЧ
ХЗХ-дын нийт ажиллагсдын тоо өнгөрсөн

оны мөн үеэс 1.5 хувиар өссөн бөгөөд
түүний 72.3 хувь нь эмэгтэй
33,421 ХАДГАЛАМЖ
ЭЗЭМШИГЧ
НИЙТ ХӨРӨНГӨ, ТҮҮНИЙ ӨСӨЛТ

34.8% o Тайлант улиралд нийт хөрөнгө өмнөх оны
мөн үеэс 7.3 хувиар өсөж 234.3 тэрбум
31.2%
төгрөгт хүрлээ.
16.6% o Хөрөнгийн өсөлт өмнөх оны мөн үеэс 6.3
13.6% пунктээр буурчээ.
7.3%
108.8 142.7 192.3 218.4 234.3

171.2
163.6
ХАДГАЛАМЖ, ЗЭЭЛИЙН ХОРШОО 53
НИЙТ ЗАХ ЗЭЭЛД ЭЗЛЭХ ХУВЬ
84.4%
o Салбарын нийт хөрөнгийн 84.4 хувийг 1
тэрбум төгрөгөөс дээш хөрөнгөтэй 21 ХЗХ; 21 ХЗХ
o 4.8 хувийг 500 саяас 1 тэрбум төгрөгийн
хөрөнгөтэй 16 ХЗХ;
o 11.0 хувийг 500 сая төгрөгөөс доош
хөрөнгөтэй 211 ХЗХ эзэлж байна. 4.8% 11.0%
16 ХЗХ 211 ХЗХ
ХЗХ-дын актив болон пассивын бүтэц /тэрбум төгрөгөөр/
Нийт хөрөнгийн дүн 234.3 100.0%

Эргэлтийн хөрөнгө 230.1 98.2%
Мөнгөн хөрөнгө 53.0 22.6%
Зээл /цэврээр/ 166.3 71.0%
Авлага 8.6 3.7%
Бусад эргэлтийн хөрөнгө 1.0 0.4%
Өмчлөх бусад хөрөнгө /цэврээр/ 1.2 0.5%
Эргэлтийн бус хөрөнгө 4.1 1.8%
Үндсэн хөрөнгө /цэврээр/ 3.9 1.7%
Биет бус хөрөнгө /цэврээр/ 0.2 0.1%
Хөрөнгө оруулалт ба бусад эргэлтийн бус
0.0 0.0%
хөрөнгө
Нийт өр төлбөр ба өөрийн хөрөнгийн дүн 234.3 100.0%
Өр төлбөр 186.8 79.7%
Хадгаламж 163.6 69.8%
Богино хугацаат зээл 2.6 1.1%
Бусад богино хугацаат өр төлбөр 14.0 6.0%
Урт хугацаат өр төлбөр 6.6 2.8%
Өөрийн хөрөнгө 47.5 20.3%
Гишүүдийн оруулсан хувь хөрөнгө 18.3 7.8%
Дахин үнэлгээний нэмэгдэл 0.2 0.1%
Хоршоологчдын өмч 29.0 12.4%
o Нийт хөрөнгийн 98.2 хувь нь эргэлтийн хөрөнгө, 1.8 хувь нь эргэлтийн бус хөрөнгө байна.
o Нийт хөрөнгийн 22.6 хувийг мөнгөн хөрөнгө, 71.0 хувийг зээлийн цэвэр үлдэгдэл, 3.7 хувийг
авлагын үлдэгдэл бүрдүүлж байна.
o Эх үүсвэрийн хувьд нийт хөрөнгийн 79.7 хувийг өр төлбөр, 20.3 хувийг өөрийн хөрөнгө бүрдүүлж
байна.
9 3 0
8 ТӨВ 6
ХОВД 1 1
9 3 1 5
4
ДОРНОГОВЬ
4
ӨМНӨГОВЬ
43 ХЗХ
23 ХЗХ
22 ХЗХ
10 ХЗХ
8 САЛБАР 15 САЛБАР 19 САЛБАР 12 САЛБАР
o Тайлант улиралд нийт 248 ХЗХ-ноос 150 ХЗХ нь нийслэл Улаанбаатар хотод, 98 ХЗХ нь орон
нутагт бүртгэлтэй байна.
o Орон нутагт үйл ажиллагаа явуулж буй ХЗХ-дын 43.9 хувь нь баруун бүсэд, 10.2 хувь нь зүүн
бүсэд, 23.5 хувь нь хангайн бүсэд, 22.4 хувь нь төвийн бүсэд байршжээ.
o Улаанбаатар хотод үйл ажиллагаа явуулж буй 150 ХЗХ-ны 92.7 хувь нь төвийн зургаан дүүрэгт,
7.3 хувь нь алслагдмал гурван дүүрэгт байршиж байна.
ЧИНГЭЛТЭЙ 30
СҮХБААТАР 31
СОНГИНО
ХАЙРХАН БАЯНГОЛ 11
СОНГИНО ХАЙРХАН 24
БАЯНЗҮРХ
БАЯНГОЛ БАЯНЗҮРХ 26
БАГАНУУР
ХАН-УУЛ 17
ХАН-УУЛ НАЛАЙХ
НАЛАЙХ 5
БАГАНУУР 5
БАГАХАНГАЙ 1
Санхүүгийн хүртээмжийн нийгэмлэг (AFI)-ийн Санхүүгийн хүртээмжийн тоон мэдээллийн ажлын

хэсгээс улс орнуудын санхүүгийн хүртээмжийг үнэлэх үндсэн индикаторуудыг 2013 онд гаргасан. Тус
ажлын хэсгээс гаргасан индикаторуудыг ашиглан доорх байдлаар салбарын хүртээмжтэй байдлыг
харуулъя. Үүнийг хөдөлмөрийн насны буюу 18-64 насны 10,000 хүнд ногдох, 1,000 аж ахуйн нэгж
(ААН)-д ногдох ХЗХ-дын тоогоор илэрхийлж болно.
2.7 6.2
3.3 1.1
3.2 1.9
3.4 6.0
1.5 0.9
1.1 1.4
1.2 0.9
0.8 0.4
3.8 Багахангай 6.9
o 1,000 ААН-д ногдох ХЗХ-ны тоогоор Багахангай 6.9, Багануур 6.2, Налайх дүүрэг 6.0, Чингэлтэй
дүүрэг 1.9 үзүүлэлттэйгээр тус тус тэргүүлж байгаа бол Баянгол дүүрэг 0.4 гэсэн үзүүлэлттэйгээр
хамгийн доогуур жагсаж байна.
o Харин 10,000 хүнд ногдох ХЗХ-ны тоогоор Багахангай, Налайх, Сүхбаатар, Чингэлтэй дүүргүүд тус
тус 3.8, 3.4, 3.3, 3.2 гэсэн үзүүлэлтээр тэргүүлж байна.
1
https://www.afi-global.org/sites/default/files/publications/fidwg-core-set-measuring-fi.pdf
1.5 4.1
Хүртээмжийн үзүүлэлтийг 4 бүсээр
ангилахад баруун бүс 10,000 хүнд
1.3 2.5
ногдох, 1,000 ААН-д ногдох ХЗХ-
1.0 2.6 дын тоогоор бусад бүсээс илүү сайн
2.0 4.9 үзүүлэлттэй байна.
ЗЭЭЛИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ХҮРТЭЭМЖ
Нэг гишүүнд ногдож буй o Улсын хэмжээнд 18-64 насны 58 хүн тутмын
дундаж зээл нэг нь ХЗХ-нд гишүүнчлэлтэй, зээлийн
үйлчилгээг хүртэж байна.
4.9 САЯ ТӨГРӨГ o Дээрх үзүүлэлт нь хөдөө, орон нутагт 84 хүнд

нэг, Улаанбаатар хотын хэмжээнд 42 хүнд
нэг ногдож байна.
o Улсын хэмжээнд ХЗХ-ноос зээл авсан нэг
зээлдэгч гишүүн дунджаар 4.9 сая төгрөгийн
зээлтэй байна.
o Улаанбаатар хотын хэмжээнд энэ дүн 6.4 сая
төгрөг байгаа бол хөдөө, орон нутагт 2.2 сая
төгрөг байна.
ХАДГАЛАМЖИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ
ХҮРТЭЭМЖ
Нэг гишүүнд ногдож буй хадгаламжийн
дундаж хэмжээ
o Улсын хэмжээнд 18-64 насны 61 хүн
тутмын нэг нь ХЗХ-нд гишүүнчлэлтэй,
хадгаламжийн үйлчилгээг хүртэж байна.
o Дээрх үзүүлэлт хөдөө, орон нутагт 79 хүнд
нэг, Улаанбаатар хотын хэмжээнд 48 хүнд
нэг ногдож байна.
4.9 САЯ ТӨГРӨГ
o Улсын хэмжээнд ХЗХ-нд хадгаламжтай нэг
хадгаламж эзэмшигч гишүүн дунджаар 4.9
сая төгрөгийн хадгаламжтай байна.
o Улаанбаатар хотын хэмжээнд энэ дүн 7.2 сая
төгрөг байгаа бол хөдөө, орон нутагт 1.6 сая
ХЗХ-НЫ ГИШҮҮДИЙН ХҮРТЭЭМЖ
Эрэгтэй Эмэгтэй Хуулийн этгээд
47.4% 52.4% 0.2%

НАСНЫ БҮЛГЭЭР
18-35 НАС 36-45 НАС 46-55 НАС 55-ААС ДЭЭШ
29.2% 31.9% 23.1% 15.8%
БОЛОВСРОЛЫН ТҮВШИНГЭЭР
45.0% 13.7% 29.1% 9.4% 2.8%
ДЭЭД ТУСГАЙ БҮРЭН ДУНД БАГА

ДУНД ДУНД
ХЗХ-ДЫН ЗЭЭЛ
o Тайлант улиралд нийт зээлийн хэмжээ
171.2 тэрбум төгрөгт хүрч өмнөх оны мөн
үеэс 5.2 хувиар өслөө. 32.0%
o Цэвэр зээлийн хэмжээ өмнөх оны мөн 27.7%
үеэс 5.1 хувиар өсөж 166.3 тэрбум төгрөгт, 15.9%
зээлийн эрсдэлийн сангийн хэмжээ 8.0 14.5%
хувиар өсөж 4.9 тэрбум төгрөгт хүрлээ.
5.2%
84.4 107.7 142.2 162.8 171.2
ЗЭЭЛ ЗЭЭЛ ЗЭЭЛ
ХЭВИЙН ХУГАЦАА ХЭТЭРСЭН ЧАНАРГҮЙ
92.9% 2.8% 4.3%

ХЗХ-ДЫН ЗЭЭЛИЙН ЧАНАР ХЗХ-ДЫН ЗЭЭЛИЙН ЗОРИУЛАЛТ
o Тайлант улиралд хэвийн зээл өмнөх оны o Нийт олгосон зээлийн 70.8 хувь нь хэрэглээ
мөн үеэс 7.2 хувиар өсөж 159.1 тэрбум болон түүнд холбогдох бусад зориулалтаар,
төгрөгт хүрлээ. 12.1 хувь нь бөөний болон жижиглэн
o Нийт зээлийн 92.9 хувийг хэвийн зээл худалдааны салбарт, 6.0 хувь нь хөдөө аж
эзэлж байна. ахуйн салбарт олгогдсон байна.
o Хугацаа хэтэрсэн зээл өмнөх оны мөн o Нийт эргэн төлөгдсөн зээлийн 71.4 хувь
үеэс 41.3 хувиар буурч 4.8 тэрбум төгрөгт нь хэрэглээ болон түүнд холбогдох бусад
хүрлээ. зориулалтын зээлээс, 11.9 хувь нь бөөний
болон жижиглэнгийн худалдааны үйл
o Чанаргүй зээл 17.6 хувиар өсөж 7.3
ажиллагаанаас, 5.5 хувь нь хөдөө аж ахуйн
тэрбум төгрөгт хүрлээ.
салбараас эргэн төлөгдсөн байна.
ТӨЛӨГДСӨН ЗЭЭЛ ОЛГОСОН ЗЭЭЛ
Хэрэглээ Бөөний, жижиглэн Хүний эрүүл мэнд, ХАА, ойн аж ахуй, загас Санхүүгийн, даатгалын
худалдаа нийгмийн үйл ажиллагаа барилт, ан агнуур үйл ажиллгааа
70.8% 71.4% 12.1% 11.9% 0.4% 0.5% 5.9% 5.5% 1.3% 1.2%
Барилга Машин мотоциклийн Боловсруулах үйлдвэр Байр орон сууц, хоол хүнсээр Бусад
засвар үйлчилгээ үйлчлэх үйл ажиллагаа
3.1% 2.4% 0.6% 0.6% 1.1% 1.2% 1.3% 1.2% 3.4% 4.0%
ХЗХ-ДЫН ХАДГАЛАМЖ
o ХЗХ-дын нийт хадгаламжийн хэмжээ
57.9% өмнөх оны мөн үеэс 6.0 хувиар өсөж 163.6
47.8% тэрбум төгрөг боллоо.
14.8%
6.0%
0.9%
57.6 91.0 134.5 154.4 163.6
НИЙТ ХАДГАЛАМЖ
o 97.9 хувийг хугацаатай хадгаламж, 2.1
хувийг хугацаагүй хадгаламж бүрдүүлж
байна.
97.9% 2.1%
ХУГАЦААТАЙ ХУГАЦААГҮЙ
o Тайлант улиралд ХЗХ-дын 94.8 хувь

ХАДГАЛАМЖ ХАДГАЛАМЖ буюу 235 нь нийт 163.6 тэрбум төгрөгийн
ТАТСАН ТАТААГҮЙ хадгаламжтай.
o Үлдсэн 5.2 хувь буюу 13 нь огт хадгаламж
татаагүй байна.
235 ХЗХ 13 ХЗХ
НИЙТ ХАДГАЛАМЖИД ЭЗЛЭХ ХУВЬ

o 1 тэрбумаас дээш төгрөгийн хадгаламжтай
109 87.6% 17 ХЗХ нь нийт 143.4 тэрбум төгрөг буюу
салбарын нийт хадгаламжийн 87.6 хувийг;
o 100 саяас 1 тэрбум төгрөгийн хадгаламжтай
167 ХЗХ нь нийт 20.0 тэрбум төгрөг буюу
64 салбарын нийт хадгаламжийн 12.2 хувийг;
7.0%
o 10 саяас доош төгрөгийн хадгаламжтай
2.9%
64 ХЗХ нь нийт 0.2 тэрбум төгрөг буюу
2.2% салбарын нийт хадгаламжийн 0.2 хувийг тус
0.2% 51 7 17
1 тэрбумаас
тус бүрдүүлж байна.
10 сая ₮-с 10 саяас 100 саяас 500 саяас
доош 100 сая ₮ 500 сая ₮ 1 тэрбум ₮ дээш ₮
1.46% 2.85%
Хадгаламжийн Зээлийн
жигнэсэн дундаж жигнэсэн дундаж
сарын хүү сарын хүү
БУСАД ТӨРЛИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА ЭРХЭЛЖ БУЙ ХЗХ 2019.III 2020.III
Төслийн санхүүжилтийн үйлчилгээ, төсөл хөтөлбөрийг

дамжуулан хэрэгжүүлэх үйлчилгээ эрхлэх зөвшөөрөлтэй 105 90
Санхүүгийн түрээсийн үйлчилгээ эрхлэх зөвшөөрөлтэй 3 3
Даатгалын төлөөлөгчийн үйл ажиллагаа эрхлэх

зөвшөөрөлтэй 3 4
Салбарын зөвшөөрөлтэй САЛБАР-54 САЛБАР-61

o ХЗХ-дын нийт хүүгийн орлого өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 5.4 хувиар өсөж 37.6
ОРЛОГО
o Нийт хүүгийн орлогын хамгийн өндөр хувийг буюу 97.0 хувийг зээлийн хүүгийн орлого
o Банк, санхүүгийн байгууллагаас авсан хүүгийн орлого 2.9 хувийг, зээлийн нэмэгдүүлсэн
хүүгийн орлого 0.5 хувийг тус тус эзэлжээ.
o Санхүүгийн түрээсийн орлого 16.9 сая төгрөг байна.
Санхүүгийн
Зээлийн хүүгийн
орлого 97.0% 0.05% түрээсийн
орлого
хүүгийн
Зээлийн нэмэгдүүлсэн ХҮҮГИЙН ОРЛОГО

хүүгийн орлого 0.5%
Банк, санхүүгийн
(Зээлийн хүүгийн
байгууллагаас авсан
хүүгийн орлого
2.9% 0.4% орлогын буцаалт )
o ХЗХ-дын нийт хүүгийн зардал өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 6.3 хувиар өсөж 21.3
ЗАРДАЛ
o Нийт хүүгийн зардлын хамгийн өндөр буюу 98.2 хувийг хадгаламжийн хүүгийн зардал
o Хүүгийн зардлын 1.7 хувийг эзэлж буй банк, санхүүгийн байгууллагад төлсөн хүү өмнөх оны
мөн үеэс 49.6 хувиар өсөж 356.3 сая төгрөг болжээ.
o Санхүүгийн түрээсийн хүүгийн зардал оны мөн үеэс 100.0 хувиар буурч тэглэгдэжээ.
Хадгаламжийн Бусад хүүгийн

хүүгийн зардал 98.2% 0.2% зардал
Банк, санхүүгийн
ХҮҮГИЙН ЗАРДАЛ
байгууллагад төлсөн
хүүгийн зардал
1.7%
Санхүүгийн
(Хүүгийн зардлын
түрээсийн хүүгийн 0.0% 0.1% буцаалт)
зардал
ХЗХ-ДЫН ОРЛОГО, ЗАРДАЛ Цэвэр орлогын нийт орлогод эзлэх хувь
o Тайлант улиралд нийт ХЗХ-д 39.3 тэрбум 18.9%

төгрөгийн орлого, 31.9 тэрбум төгрөгийн 17.2%
зардал, 7.4 тэрбум төгрөгийн цэвэр 16.2%
орлоготой ажиллалаа. 14.7%
o Цэвэр орлогын нийт орлогод эзлэх хувь
13.8%
өмнөх оноос 1.8 пунктээр өсч 18.9 хувьд 17.9 22.2 29.8
37.3
39.3
15.2 18.6 25.6 30.9 31.9
хүрчээ.
174 ХЗХ 7.9 тэрбум 63 ХЗХ 0.5 11 ХЗХ

төгрөгийн цэвэр тэрбум төгрөгийн ашиггүй,
орлоготой алдагдалтай алдагдалгүй
НИЙТ БОЛОН ӨӨРИЙН ХӨРӨНГИЙН ӨГӨӨЖ

16.1%
15.7% o ХЗХ-дын өөрийн хөрөнгийн өгөөж нь өмнөх
12.9% оны мөн үетэй харьцуулахад 0.4 пунктээр
12.7%
11.5% 3.2% буурч 15.7 хувьд хүрлээ.
2.4% 2.5% 2.9%
o Нийт хөрөнгийн өгөөж нь 0.2 пунктээр өсөж
2.1% 3.2 хувьд хүрчээ.
ГОЛЛОХ ХАРЬЦААНУУД Цэвэр ахиуц орлого

o Тайлант улиралд хүүгийн орлогын нийт зээлд
эзлэх хувь өмнөх оны мөн үеэс 0.1 пунктээр 21.9%
22.0%
өсөж 22.0 хувьд хүрлээ. 20.5% 20.0% 18.9%

19.6% 17.2%
o Тайлант хугацаанд 100 төгрөгийн зээлийн
үйлчилгээнээс 22 төгрөгийн орлого олжээ. 14.7% 16.2% 13.8%
o Цэвэр орлогыг нийт орлогод харьцуулан
тооцдог цэвэр ахиуц ашгийн харьцаа нь өмнөх 2016.III 2017.III 2018.III 2019.III 2020.III
оны мөн үеэс 1.8 пунктээр өсөж 18.9 хувь
болжээ.
ЗАРДАЛ ОРЛОГЫН ХАРЬЦАА

86.2%
85.3% 39.3 o ХЗХ-дын 100 төгрөгийн орлого тутмын 81

83.8% төгрөг нь зардалд ногдож байна.
82.8%
81.1%
37.3
29.8 31.9
17.9 22.2 30.9
25.6
15.2 18.6

ХЗХ нь өөрийн үйл ажиллагаанд учирч болзошгүй эрсдэлийг дараах үндсэн 4 үзүүлэлт /PEARS
аргачлал/-ийн дагуу тооцож, мөрдлөг болгон ажилладаг. Үүнд:
1. Хөрөнгийн чанарын болон хамгаалалтын үзүүлэлт;
2. Үр ашигтай санхүүгийн бүтцийн үзүүлэлт;
3. Өгөөж, зардлын хувь хэмжээний үзүүлэлт;
4. Төлбөр түргэн гүйцэтгэх чадварын үзүүлэлт.
ХЗХ-ДЫН ЧАНАРГҮЙ ЗЭЭЛ

o Нийт чанаргүй зээлийн дүн өнгөрсөн оны
мөн үеэс 1.1 тэрбум төгрөгөөр өсөж 7.3
4.3% тэрбум төгрөг боллоо.
o Нийт зээлд эзлэх чанаргүй зээлийн хувь
3.8% өнгөрсөн оны мөн үеэс 0.5 пунктээр өсөж
4.3 хувьд хүрлээ. ХЗХ-дын мөрдөж буй
6.2 7.3 зохистой харьцааны шалгуур үзүүлэлтээр
энэхүү үзүүлэлт 5 хувиас бага байх
2019.III 2020.III
шаардлагатай.
ЧАНАРГҮЙ ЗЭЭЛИЙН АНГИЛАЛ
o Чанаргүй зээлийн ангилал дахь хэвийн бус 19.9%

зээлийн эзлэх хувь өнгөрсөн оны мөн үеэс 34.5% 39.4% 49.3% 46.0%
6.6 пунктээр өсөж 37.8 хувь болжээ.
o Эргэлзээтэй зээлийн хувьд өнгөрсөн оны
мөн үеэс 3.3 пунктээр буурч 16.2 хувьд 27.8%
31.7%
хүрсэн бол муу зээлийн нийт чанаргүй зээлд 26.5% 16.2%
эзлэх хувь 46.0 хувь байна. 19.5%
37.7%
34.2% 48.4% 37.8%
31.2%

ХЗХ-ДЫН ХӨРВӨХ ЧАДВАР:

77.6% 75.5%
o ХЗХ-дын нийт мөнгөн хөрөнгө болон нийт 73.9% 74.5%
73.1%
хөрөнгийн харьцаа тайлант улиралд 22.6
22.6%
хувь байна. 20.7% 21.2%
19.5%
o Богино хугацаат хөрөнгө оруулалт болон 17.8%
нийт зээлийн нийлбэрийг нийт хөрөнгөд
харьцуулсан үзүүлэлт 73.1 хувь байна.
ЗЭЭЛИЙН ЭРСДЭЛИЙН САН

o Тайлант улиралд ХЗХ-дын зээлийн
3.2% эрсдэлийн сангийн нийт зээлд эзлэх хувь
2.8% 2.9% 2.9 хувь; харин нийт хөрөнгөд эзлэх хувь
2.8% өмнөх оны мөн үетэйгээ адилхан 2.1 хувьд
2.4% хэвээрээ байна.
2.3%
2.1% 2.1% 2.1%

1.7%
Харьцаа Зохистой хувь Тайлант улиралд
Бусдаас авсан зээл/Нийт зээл <20% 5.4%
Нийт хадгаламж/Нийт хөрөнгө 20%-80% 69.8%
Цэвэр зээл/Нийт хөрөнгө 60%-85% 71.0%
Хоршоологчдын өмч/Нийт хөрөнгө >5% 12.4%
Нөөцийн сан/Хоршоологчдын өмч >10% 18.7%
Хадгаламж хамгааллын сан/Хоршоологчдын өмч >5% 6.4%
Тогтворжилтын сан/Хоршоологчдын өмч >5% 6.3%
Үйл ажиллагааны зардал/Нийт хөрөнгө <15% 3.6%


o Монгол Улс гамшгаас хамгаалах өндөржүүлсэн байдлын зэрэгт хэсэгчлэн
шилжсэнээс эдийн засгийн идэвхжил саарч, иргэд, аж ахуйн нэгжийн хэвийн
үйл ажиллагаа алдагдаж, санхүү, төлбөрийн чадварт сөргөөр нөлөөлөх эрсдэл үүссэний улмаас
санхүүгийн салбарт учирч болзошгүй эрсдэлийг бууруулах, тогтвортой байдлыг хадгалах
зорилгоор Санхүүгийн зрхицуулах хорооны дарга, Сангийн сайдын 2020 оны 122/58 дугаар
тушаалаар “Хадгаламж, зээлийн хоршооны активыг ангилах, активын эрсдэлийн сан байгуулж,
зарцуулах журам”-д нэмэлт оруулж, 2020 оны 7 дугаар сарын 31-ний өдөр хүртэл хугацаанд
мөрдүүлэхээр шийдвэрлэсэн. Түр журмын хугацаа дууссан боловч эдийн засгийн нөхцөл байдал
хэвээр үргэлжилж байгаа тул журамд дахин нэмэлт оруулж, Коронавируст халдвар /COVID-19/-
ын цар тахлаас урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх, нийгэм, эдийн засагт үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг
бууруулах тухай хуулийн үйлчлэх хугацаанд буюу 2020 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдөр хүртэл
сунгахаар Хорооны 2020 оны 854 дүгээр тогтоолоор шийдвэрлэсэн.
o Ажлын албаны даргын 2020 оны А/69 дүгээр тушаалаар Хадгаламж, зээлийн хоршооны тухай
хуулийн төсөл боловсруулах ажлын хэсгийг шинэчлэн байгуулж, Хадгаламжийн даатгалын
корпорацийн төлөөллийг ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүнд оруулсан. Ажлын хэсэг Хадгаламж,
зээлийн хоршооны тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөлд шаардлагатай сайжруулалтыг
хийсэн.
o “Монгол Улсын санхүүгийн зах зээлийг 2025 он хүртэл хөгжүүлэх үндэсний хөтөлбөр”-т
тусгагдсаны дагуу ХЗХ-ны зах зээлд эрсдэлд суурилсан хяналт шалгалтыг нэвтрүүлэх чиглэлээр
холбогдох бэлтгэлийг ханган ажиллаж байна. ХЗХ-ны үйл ажиллагаа, санхүүгийн байдалд зайны
хяналт, газар дээрх шалгалт хийж, үйл ажиллагаанд учирч болзошгүй эрсдэлийг тодорхойлон
үнэлгээ, дүгнэлт өгч, холбогдох арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх зорилго бүхий “Хадгаламж,
зээлийн хоршооны үйл ажиллагаанд эрсдэлд суурилсан хяналт, шалгалт хийх журам”-ын төслийг
боловсруулсан ба төсөлд санал авахаар Хорооны цахим хуудаст байршуулж, цахим хэлэлцүүлгийг
зохион байгуулсан.

o Дэлхийн хэмжээнд цар тахал болон дэгдээд буй Коронавируст халдвар /COVID-
19/-тай холбогдуулан тогтоосон хөл хорионы дэглэмээс үүдэж Азийн хөгжлийн
банктай хамтран хэрэгжүүлж буй бичил санхүүгийн зах зээлийг чадавхжуулах төслийн баримт
бичигт тусгагдсан зарим ажлыг төлөвлөгөөний дагуу хэрэгжүүлэхэд хүндрэлтэй болсон. Иймд
төсөл хэрэгжүүлэгч хоёр тал зөвлөлдөж төслийн дуусах хугацааг 2021 оны 10 дугаар сарын 31-
ний өдөр хүртэл сунгахаар шийдвэрлэлээ. Заасан хугацаанд ХЗХ-ны салбар дахь дэд бүтцийг
бүрдүүлэх, чадавхжуулах, эрсдэлд суурилсан хяналт шалгалтын тогтолцоонд шилжих зэрэг өмнө
нь хийж байсан ажлуудаа үргэлжлүүлэхээс гадна Хорооны хяналт шалгалтын бодлогын баримт
бичгийг боловсруулах, ХЗХ-нд хяналт шалгалт хийх гарын авлагыг боловсруулж танилцуулахаар
тогтсон.

o ХЗХ-ны тусгай зөвшөөрлийн хугацааг сунгахад анхаарах асуудал, бүрдүүлэх
баримт бичгийн талаар мэдээлэл өгөх уулзалт, сургалтыг Монголын хадгаламж,
зээлийн хоршоодын үндэсний холбоотой хамтран 2020 оны 7 дугаар сарын 20-ны өдөр цаг үеийн
нөхцөл байдалд тохируулан цахим хэлбэрээр зохион байгуулсан. Цахим уулзалт, сургалтад нэр
бүхий 15 ХЗХ-ны тэргүүлэгчдийн зөвлөлийн дарга, гишүүн, гүйцэтгэх захирал, нягтлан бодогч
зэрэг 22 төлөөлөл оролцлоо.
ЗЭЭЛИЙН БАТЛАН
ДААЛТЫН САН
113.2 Санхүүгийн зах зээлийн төлөв

Нэг батлан даалтын

дундаж хэмжээ
206.8 Хүртээмжтэй байдал

сая төгрөг
Ирүүлсэн
хүсэлтийн тоо 100
Зөвшөөрөгдсөн
хүсэлтийн тоо 53
Нийт орлого
Нийт ашиг
Чанаргүй батлан
даалтын эзлэх хувь
18.3%
НИЙТ ХӨРӨНГӨ 113.2
57.0% 113.2 69.1

72.1
Хөрөнгийн өсөлт Тэрбум төгрөг
2020 оны 3 дугаар улирлын байдлаар Сангийн 22.8

нийт хөрөнгийн хэмжээ 113.2 тэрбум төгрөг хүрч
өмнөх оны мөн үеэс 57.0 хувиар буюу 41.1 тэрбум
2017.III 2018.III 2019.III 2020.III
төгрөгөөр өслөө.
o Сангийн батлан даалтын үлдэгдэл 2020 оны Батлан даалтын үлдэгдэл

3 дугаар улирлын байдлаар 66.4 тэрбум Батлан даалт гаргасан зээлийн үлдэгдэл
төгрөгт хүрч өмнөх оны мөн үеэс 8.3 хувиар
буюу 5.1 тэрбум төгрөгөөр өслөө. 127.1
o Батлан даалт гаргасан зээлийн үлдэгдэл 116.8
өмнөх оны мөн үеэс 8.9 хувиар буюу 10.3
тэрбум төгрөгөөр өсөж 127.1 тэрбум төгрөгт 66.4
хүрлээ.
61.3
66.4
127.1 2019.III 2020.III
16.3
o 2020 оны 3 дугаар 10.8
52 улирлын байдлаар нийт
10.8 тэрбум төгрөгийн 52
85
батлан даалтыг шинээр 52
гаргасан нь өмнөх
оны мөн үед гаргасан
батлан даалтын дүнгийн
2019.III 2020.III
хувьд 34.1 хувиар, тоо
хэмжээний хувьд 38.8 Шинээр олгосон батлан Батлан даалт шинээр
хувиар тус тус буурчээ. даалтын дүн /тэрбум төгрөг/ гаргасан тоо
ЗЭЭЛИЙН БАТЛАН ДААЛТЫН САН 71
1 1
ДАРХАН-УУЛ ДОРНОД
1
ЗАВХАН БУЛГАН
ТӨВ
ХОВД
1 2
ДОРНОГОВЬ
ӨМНӨГОВЬ

1 4 6 1
батлан даалт батлан даалт батлан даалт батлан даалт
214.8 612.0 1,197.0 42.0

сая төгрөг сая төгрөг сая төгрөг сая төгрөг
358.0 1,020.0 2,375.0 70.0

сая төгрөгийн зээл сая төгрөгийн зээл сая төгрөгийн зээл сая төгрөгийн зээл
НИЙТ БАТЛАН ДААЛТЫН ХЭМЖЭЭ
o 2020 оны 3 дугаар улирлын байдлаар

8,689.6 Улаанбаатар хотын хувьд нийт 8.7 тэрбум
төгрөгийн 40 батлан даалт шинээр олгогджээ.
2,065.8
1,197.0
612.0
214.8
42.0
12 3.2 267.0
11 2.7 249.3
2 0.5 227.2
6 0.9 146.7
5 0.7 142.3
4 0.7 173.6
ОЛГОСОН БАТЛАН ДААЛТЫН ХЭРЭГЛЭГЧИД
0.0% 100.0%
АЖ АХУЙН НЭГЖ
ИРГЭН
НЭГ БАТЛАН ДААЛТЫН ДУНДАЖ ХЭМЖЭЭ
0.0 221.6
сая төгрөг сая төгрөг
НЭГ БАТЛАН ДААЛТЫН ДУНДАЖ ХЭМЖЭЭ
206.8 сая төгрөг

o Нэг батлан даалтын дундаж
хэмжээний хувьд Улаанбаатар
хотод 217.2 сая төгрөг, хөдөө 214.8 199.5
217.2 орон нутагт 172.1 сая төгрөг,
206.8 улсын хэмжээнд 206.8 сая
төгрөг байна. 153.0
172.1
o Бүс нутгуудын хувьд Баруун
бүсэд олгосон 1 батлан даалтын 42.0
хэмжээ хамгийн их буюу 214.8
сая төгрөг байна.
Нийт
Батлан даалт гаргуулахаар Зөвшөөрөгдсөн Эзлэх хувь

ирүүлсэн хүсэлтийн тоо хүсэлтийн тоо
2017.III 38 25 65.8%
2018.III 316 146 46.2%
2019.III 151 85 56.3%
2020.III 100 53 53.0%
2020 оны 3 дугаар улирлын байдлаар батлан даалт гаргуулах нийт 100 хүсэлт ирснээс 53 хүсэлт нь
зөвшөөрөгдсөн байна. Ирүүлсэн хүсэлтийн тоо нь өмнөх оны мөн үеэс 33.8 хувиар, зөвшөөрөгдсөн
хүсэлтийн тоо 37.6 хувиар бага байна.
2019.III 2020.III
Үйлчилгээ Бөөний болон жижиглэн Үйлдвэрлэл Хөдөө аж ахуй

худалдаа
44.0% 32.7% 24.1% 46.7% 25.2% 13.3% 6.7% 7.3%
Өмнөх оны мөн улиралд үйлдвэрлэл болон үйлчилгээний салбарт батлан даалт түлхүү гаргаж байсан
бол тайлант улиралд бөөний болон жижиглэн худалдааны салбарт гаргасан батлан даалт нийт батлан
даалтын дийлэнх хэсгийг бүрдүүлж, хөдөө аж ахуйн салбарт гаргасан батлан даалтын эзлэх хувь өсчээ.
0.6%
o 2016 оны сүүл үеэс 11.0%
эхлэн батлан даалт Банкны ангиллаар
гаргах дундаж
хугацаа өссөн дүнтэй Төрийн банк 37.6%
Зээлийн батлан
байна. Капитрон банк 19.1%
31.7% даалт гаргасан 37.6%
o 2020 оны 3 дугаар байдал Худалдаа хөгжлийн банк 31.7%
улиралд гаргасан
Хаан банк 11.0%
батлан даалтын
дундаж хугацаа 95.6 Хас банк 0.6%
19.1%
сар буюу 8.0 жил
байна.
2020 оны 3 дугаар улиралд ЗБДС-аас гаргасан батлан даалтын 37.6
95.6 хувийг Төрийн банк, 31.7 хувийг Худалдаа хөгжлийн банк, 19.1 хувийг
САР Капитрон банк, 11.0 хувийг Хаан банк, 0.6 хувийг Хас банкны зээлд
гаргасан батлан даалт тус тус бүрдүүлж байна.
3.8
0.7
3.1
Нийт орлого Нийт зарлага Цэвэр ашиг
Өмнөх оны мөн үеэс 59..4 Өмнөх оны мөн үеэс 50.3 Өмнөх оны мөн үеэс 3.4
хувиар өссөн байна. хувиар өссөн байна. дахин өссөн байна.
Сангийн хүүгийн орлого

Нийт хөрөнгийн өгөөж
43.2% 5.1%
2.0%
Төслийн хүүгийн орлого
1.9%
39.1%
2018.III 2019.III 2020.III
Хөтөлбөр төслийн орлого
0.2%
Бусад орлого / Батлан даалт

хураамж, шимтгэл
9.3%
2020 оны 3 дугаар улирлын байдлаар чанаргүй Чанаргүй батлан даалтын үлдэгдэл
батлан даалтын үлдэгдэл 12.2 тэрбум төгрөгт /тэрбум төгрөг/
хүрлээ.
12.2
8.6
6.2
4.2
2017.III 2018.III 2019.III 2020.III
18.3% 18.3%
Батлан даалтын нийт үлдэгдэлд
14.0% эзлэх чанаргүй батлан даалтын
хувь 18.3 болж өмнөх оноос 4.3
пунктээр өслөө.
12.8%
2017.III 2018.III 2019.III 2020.III
o Чанаргүй батлан даалтын үлдэгдлийг эдийн засгийн үйл ажиллагааны салбараар авч үзвэл 48.1
хувь нь үйлдвэрлэлийн салбарт, 24.0 хувь нь үйлчилгээний салбарт, 16.1 хувь нь хөдөө аж ахуйн
салбарт 11.8 хувь нь бөөний болон жижиглэн худалдааны салбарт олгосон батлан даалтууд
бүрдүүлж байна.
o Жил ирэх тусам үйлдвэрлэлийн болон хөдөө аж ахуйн салбарын чанаргүй батлан даалтын эзлэх
хувь багасаж байгаа бол үйлчилгээний салбарт өслөө.
Үйлдвэрлэл Хөдөө аж ахуй Бөөний болон Үйлчилгээ

жижиглэн худалдаа
2020.III 16.1% 48.1% 11.8% 24.0%
2019.III 17.9% 56.9% 4.1%
2018.III 27.8% 53.0% 8.1% 11.1%
2017.III 36.3% 46.5% 11.7% 5.4%

ҮЛ ХӨДЛӨХ ЭД ХӨРӨНГӨ
ЗУУЧЛАЛЫН САЛБАР
Зохицуулалттай этгээд
140 Салбарын төлөв
Үйл ажиллагааны
5
төрөл
Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ
Хүртээмжтэй байдал
71%
Улаанбаатар хотод үйл
ажиллагаа эрхэлж байна
САЛБАРЫН ТӨЛӨВ
Мөнгө угаах болон терроризмыг санхүүжүүлэхтэй тэмцэх үйл

ажиллагааны хүрээнд Үл хөдлөх эд хөрөнгө зуучлал (ҮХЭХЗ)-ын үйл
ажиллагаа эрхэлдэг хуулийн этгээд нь СЗХ-ны зохицуулалтад тусгай
зөвшөөрөлтэйгөөр үйл ажиллагаа явуулахаар хуульчлагдсан.
СЗХ 2020 оны 4 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хуралдаанаар анхны
ҮХЭХЗ-ын байгууллагад тусгай зөвшөөрөл олгосноор 2020 оны 3
Хорооны тусгай дугаар улирлын байдлаар нийт 140 ҮХЭХЗ-ын байгууллага тусгай
зөвшөөрөлтэй
зөвшөөрөлтэйгөөр үйл ажиллагаа явуулж байна. Энэ нь 2 дугаар
140 улирлын дүнгээс 37-оор өссөн үзүүлэлт юм.
Тусгай зөвшөөрөлтэй ҮХЭХЗ-ын

байгууллагууд:
Агент
Брокер
944 Нэг ҮХЭХЗ-ын компани
160 дунджаар 1 брокер, 7
агенттай ажиллаж байна.
ХУВЬ НИЙЛҮҮЛСЭН ХӨРӨНГӨ
Тусгай зөвшөөрөлтэй ҮХЭХЗ-ын байгууллагуудын 193 хувьцаа

эзэмшигчдийн нийт хувь нийлүүлсэн хөрөнгийн хэмжээ 2.8 тэрбум
ҮЛ ХӨДЛӨХ ЭД ХӨРӨНГӨ ЗУУЧЛАЛЫН САЛБАР 79
ТУСГАЙ ЗӨВШӨӨРӨЛТЭЙ ҮХЭХЗ-ЫН КОМПАНИУДЫН БАЙРШИЛ
СОНГИНО
ХАЙРХАН
БАЯНЗҮРХ
БАЯНГОЛ
ХАН-УУЛ
СҮХБААТАР 39 ХАН-УУЛ 33 ЧИНГЭЛТЭЙ 24
БАЯНГОЛ 15 БАЯНЗҮРХ 23 СОНГИНОХАЙРХАН 3

БАЯН-ӨЛГИЙ ОРХОН 1
ЗАВХАН БУЛГАН
ТӨВ 1
ХОВД
ДОРНОГОВЬ
ӨМНӨГОВЬ
БАЙРШИЛ
Нийт тусгай зөвшөөрөлтэй ҮХЭХЗ-ын байгууллагуудын 27.9 хувь нь Сүхбаатар, 23.6 хувь нь Хан-
Уул, 17.2 хувь нь Чингэлтэй, 16.4 хувь нь Баянзүрх, 10.7 хувь нь Баянгол, 2.1 хувь нь Сонгинохайрхан
дүүрэгт тус тус байршилтай бол хөдөө, орон нутагт 3 буюу 2.1 хувь нь байршиж байна.
ҮЛ ХӨДЛӨХ ЭД ХӨРӨНГӨ ЗУУЧЛАЛЫН БАЙГУУЛЛАГУУДЫН ТОО, ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ

ТӨРЛӨӨР /ДАВХАРДСАН ТООГООР/
Худалдах, худалдан авах

140
Түрээслүүлэх, түрээслэх
140
Менежментийн үйлчилгээ
69
Худалдан авч засварлан борлууах

69
Бусад
6
ҮЛ ХӨДЛӨХ ЭД ХӨРӨНГИЙН МЕНЕЖМЕНТИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭ
2020 оны 3 дугаар улиралд 1 ҮХЭХЗ-ын байгууллагаар дамжуулан 4 харилцагч нийт 87.4 сая
төгрөгийн үнэ бүхий үл хөдлөх эд хөрөнгөд менежментийн үйлчилгээ авч тус бүр 5 хувийн
шимтгэлийг төвлөрүүлжээ.
ХУДАЛДАХ, ХУДАЛДАН АВАХ, Худалдах, худалдан авах, шилжүүлэх үйлчилгээний

ШИЛЖҮҮЛЭХ ҮЙЛЧИЛГЭЭ шимтгэлийн хэмжээ /ҮХЭХЗ-ын байгууллагын тоогоор/
32
2020 оны 3 дугаар улиралд 57 ҮХЭХЗ-ын
байгууллагаар дамжуулан 856 хэлцлээр
нийт 150.6 мянган м.кв талбай, 131.3 тэрбум 18
төгрөгийн үнэ бүхий үл хөдлөх хөрөнгийг
зуучлуулан худалдан, худалдан авч
шилжүүлжээ. 5
2
2%-аас 2.01% - 2.74% 2.75% - 3.5% 3.5%-аас

доош дээш
Түрээслэх, түрээслүүлэх үйлчилгээ шимтгэлийн

хэмжээ /ҮХЭХЗ-ын байгууллагын тоогоор/ ТҮРЭЭСЛЭХ, ТҮРЭЭСЛҮҮЛЭХ
14 ҮЙЛЧИЛГЭЭ
12
11 2020 оны 3 дугаар улиралд 48 ҮХЭХЗ-ын
7 байгууллагаар дамжуулан 555 хэлцлээр нийт
45.7 мянган м.кв талбай, 5.6 тэрбум төгрөгийн
4 үнэ бүхий үл хөдлөх хөрөнгийг түрээслүүлжээ.
Нийт харилцагчийн 53.2 хувь буюу 295 нь
түрээслэх, 46.8 хувь нь буюу 260 түрээслүүлэх
0% - 20% 21% - 40% 41% - 60% 61% - 80% 81% - 100% гэрээ байгуулсан байна.
Түрээсийн шимтгэл сарын түрээсийн дүнд нэг удаа суутгагдсан
болно.
ҮХЭХЗ-ЫН ҮЙЛЧИЛГЭЭ /БАЙРШЛААР/

Худалдах, Түрээслэх, Менежментийн
худалдан авах түрээслүүлэх үйлчилгээ
Баянзүрх 311 184 2

Хан-Уул 275 142 2
Сүхбаатар 106 119 3
Баянгол 73 47
Сонгинохайрхан 44 10
Чингэлтэй 15 41

o Улсын бүртгэлийн ерөнхий газартай хамтран ажиллаж Санхүүгийн зохицуулах
хорооны зохицуулалтад хамрагдаж, үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл аваагүй
үл хөдлөх эд хөрөнгийн чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхэлдэг 6,728 хуулийн этгээдийн эрхлэх үйл
ажиллагааны чиглэлийг Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын хяналтын улсын байцаагчийн 2020
оны 9 дүгээр сарын 24-ний өдрийн 4737 тоот дүгнэлтээр хүчингүй болгосон.
o Монгол Улсын Сангийн сайдын 2020 оны 4 дүгээр сарын 27-ны өдрийн 90 дүгээр тушаалаар
Монгол Улсын мөнгө угаах, терроризмыг санхүүжүүлэхтэй тэмцэх үндэсний эрсдэлийн үнэлгээг
хийж тайлагнах үүрэг бүхий дэд ажлын хэсгүүдийг байгуулсан. Энэ хүрээнд Модуль 7 буюу
санхүүгийн бус бизнес, мэргэжлийн үйлчилгээ үзүүлэгчдийн салбарын эмзэг байдлын үнэлгээг
хийж, эрсдэлийн үнэлгээний тайлан боловсруулсан.
o Захиргааны ерөнхий хуулийн 62 дугаар зүйлийн 62.1-д “Захиргааны хэм хэмжээний актын төслийг
тухайн захиргааны байгууллагын цахим хуудас болон мэдээллийн самбарт 30-аас доошгүй
хоногийн хугацаанд байрлуулж санал авна” гэж заасны дагуу тус Хорооны цахим хуудсанд 2020 оны
02 дугаар сарын 25-ны өдрөөс эхлэн “Үл хөдлөх эд хөрөнгө зуучлалын байгууллагын мэргэжлийн
холбоонд тавигдах шаардлагыг тодорхойлох журам”-ын төслийг байршуулан олон нийтээс санал
авах ажлыг зохион байгуулсан. Энэ хүрээнд Үл хөдлөх хөрөнгө зуучлагчдын нэгдсэн холбооноос
2020 оны 8 дугаар сарын 3-ны өдрийн 37/2020, Үл хөдлөх хөрөнгийн бизнес эрхлэгчдийн гүүр
нэгдсэн холбооноос 2020 оны 7 дугаар сарын 29-ний өдрийн 020/029 тоот албан бичгээр, мөн
тусгай зөвшөөрөл бүхий үл хөдлөх эд хөрөнгө зуучлалын байгууллагаас ирүүлсэн саналыг тус тус
хүлээн авч, холбогдох саналыг журмын төсөлд тусгасан. Журмын төслийн хэлэлцүүлэгт Үл хөдлөх
хөрөнгийн бизнес эрхлэгчдийн гүүр нэгдсэн холбоо, Үл хөдлөх хөрөнгө зуучлагчдын нэгдсэн
холбоо болон тусгай зөвшөөрөл бүхий үл хөдлөх эд хөрөнгө зуучлалын байгууллагын төлөөллийг
оролцуулан 2020 оны 8 дугаар сарын 20-ны өдөр зохион байгуулсан.

o Дэлхийн банкны “Төсөв, санхүүгийн тогтвортой байдлыг бэхжүүлэх төсөл”-ийн
хүрээнд тайлант хугацаанд үл хөдлөх эд хөрөнгийн салбарын мэдээллийн сан үүсгэх,
зуучлагчдын мөнгө угаах эрсдэлийг үнэлэх зориулалттай тоон мэдээлэл бүртгэлийн программ
хангамжийн загвар гаргах, Зөвлөх үйлчилгээний үндсэн хэрэгцээ, шаардлагыг тодорхойлох
зорилгоор Дэлхийн банкны үндэсний /дотоодын/ зөвлөхтэй хэд хэдэн удаагийн уулзалтууд
хийсэн. Энэхүү уулзалтаар үл хөдлөх эд хөрөнгө зуучлалын зохицуулалтыг бүртгэлжүүлэх,
мэдээллийн сан үүсгэх системийн ажлын даалгавар боловсруулах ажлын хүрээнд ажлын
шаардлагыг танилцуулж, холбогдох ажлын төлөвлөгөөг 2020 оны 9 дүгээр сарын 14-нд баталсан.
ҮНЭТ МЕТАЛЛ, ҮНЭТ
ЧУЛУУНЫ АРИЛЖАА
ЭРХЛЭГЧДИЙН САЛБАР
Арилжаа эрхлэгчдийн тоо
17 Хуулийн этгээд
Салбарын төлөв
372 Иргэн
Худалдаж, худалдан
авсан үнэт металл
17.1 Бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ
Хүртээмжтэй байдал 83.2%
Улаанбаатар хотод үйл
ажиллагаа эрхэлж байна
САЛБАРЫН ТӨЛӨВ
ТУСГАЙ ЗӨВШӨӨРӨЛ
СЗХ 2020 оны 5 дугаар сарын 06-ны өдрөөс үнэт металл, үнэт чулууны, эсхүл тэдгээрээр хийсэн
эдлэлийн арилжаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл олгож эхэлснээр 2020 оны 3 дугаар улирлын байдлаар
нийт 17 хуулийн этгээд, 372 иргэн тусгай зөвшөөрөлтэй үйл ажиллагаа явуулдаг боллоо. Энэ нь 2
дугаар улирлын дүнгээс хуулийн этгээдийн тоо 9-өөр, иргэдийн тоо 105-аар өссөн үзүүлэлт юм.
ҮНЭТ МЕТАЛЛ, ҮНЭТ ЧУЛУУНЫ, ЭСХҮЛ

ТЭДГЭЭРЭЭР ХИЙСЭН ЭДЛЭЛИЙН
АРИЛЖАА ЭРХЛЭГЧ ХУУЛИЙН ЭТГЭЭД 17
ҮНЭТ МЕТАЛЛ, ҮНЭТ ЧУЛУУНЫ, ЭСХҮЛ
55 ТЭДГЭЭРЭЭР ХИЙСЭН ЭДЛЭЛИЙН
АРИЛЖАА ЭРХЛЭГЧ
ҮНЭТ МЕТАЛЛ, ҮНЭТ ЧУЛУУНЫ АРИЛЖАА

ЭРХЛЭГЧИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА ЭРХЛЭГЧ
ИРГЭД 101
ҮНЭТ МЕТАЛЛ БОЛОН ҮНЭТ ЧУЛУУГААР
216 ХИЙСЭН ЭДЛЭЛИЙН АРИЛЖАА ЭРХЛЭГЧ

ИРГЭД
МОНГОЛ УЛСЫН ЭДИЙН ЗАСГИЙН БҮСҮҮД
УВС ХӨВСГӨЛ СЭЛЭНГЭ

БАЯН-ӨЛГИЙ ОРХОН
ЗАВХАН БУЛГАН УЛААНБААТАР
ЗУУНМОД Эдийн засгийн бүсүүд
ХОВД
ГОВЬСҮМБЭР СҮХБААТАР Улаанбаатарын
ГОВЬ-АЛТАЙ БАЯНХОНГОР ӨВӨРХАНГАЙ ДУНДГОВЬ Зүүн
ДОРНОГОВЬ Төвийн
Хангайн
ӨМНӨГОВЬ
Баруун
ҮНЭТ МЕТАЛЛ, ҮНЭТ ЧУЛУУНЫ АРИЛЖАА ЭРХЛЭГЧДИЙН САЛБАР 87
Салбарт үйл ажиллагаа эрхэлж буй нийт тусгай зөвшөөрөлтэй арилжаа эрхлэгчдийн 83.2 хувь нь
Улаанбаатар хотод, үлдсэн 16.7 хувь нь хөдөө, орон нутагт байршиж байна.
ҮНЭТ МЕТАЛЛ БОЛОН ҮНЭТ ЧУЛУУНЫ, ЭСХҮЛ ТЭДГЭЭРЭЭР ХИЙСЭН ЭДЛЭЛИЙН АРИЛЖАА
ЭРХЛЭГЧ /БАЙРШЛААР/
Үнэт металл, үнэт чулууны, эсхүл Үнэт металл болон үнэт Үнэт металл, үнэт Хуулийн
тэдгээрээр хийсэн эдлэлийн чулуугаар хийсэн эдлэлийн чулууны арилжаа этгээд
арилжаа эрхлэгч арилжаа эрхлэгч эрхлэгч
Хан-Уул 2 5 4 3
Баянзүрх 3 5 3 2
Сүхбаатар 3 6 5 2
Сонгинохайрхан 5 11 1 1
Баянгол 6 16 1 1
Чингэлтэй 31 169 31 8
Орон нутаг 5 4 56
Үнэт металл, үнэт чулууны арилжаа эрхлэгчид ихэвчлэн хөдөө, орон нутагт, харин тэдгээрээр хийсэн
эдлэлийн арилжаа эрхлэгчид голчлон Улаанбаатар хотод байршсан. Тухайлбал үнэт металл, үнэт
чулууны арилжаа эрхлэгчдийн 55.5 хувь нь хөдөө, орон нутаг, 44.5 хувь нь Улаанбаатар хотод үйл
ажиллагаа явуулж байна.
Үнэт металл, үнэт Үнэт металл болон Үнэт металл, үнэт

чулууны, эсхүл үнэт чулуугаар хийсэн чулууны арилжаа
тэдгээрээр хийсэн эдлэлийн арилжаа эрхлэгч
эдлэлийн арилжаа эрхлэгч БАЯНХОНГОР 14
эрхлэгч СЭЛЭНГЭ 16
ХОВД 2 ТӨВ 11
ӨМНӨГОВЬ 2 ДАРХАН-УУЛ 1 ДАРХАН-УУЛ 4
ДАРХАН-УУЛ 1 ГОВЬ-АЛТАЙ 1
ГОВЬ-АЛТАЙ 2 ӨМНӨГОВЬ 6
УВС 2
ДОРНОГОВЬ 1
ӨВӨРХАНГАЙ 1
ХУДАЛДАЖ, ХУДАЛДАН АВСАН ҮНЭТ МЕТАЛЛЫН ДҮН

2020 оны 3 дугаар улиралд нийт 1.8 тн, 291.3 тэрбум төгрөгийн үнэт металлыг худалдаж, 2.2 тн, 16.8
их наяд төгрөгийн үнэт металлыг худалдан авчээ.
BUY
Алт 290.9 тэрбум Алт 16.8 их наяд
төгрөг төгрөг
Мөнгө 446.9 Мөнгө 129.5 сая

сая төгрөг төгрөг
ХУДАЛДАЖ, ХУДАЛДАН АВСАН ҮНЭТ ЭДЛЭЛИЙН ДҮН
АЛТАН ЭДЛЭЛ МӨНГӨН ЭДЛЭЛ ХУДАЛДСАН

450.1 сая төгрөг 146.3 сая төгрөг ҮНИЙН ДҮН
ХУДАЛДАЖ
АЛТАН ЭДЛЭЛ МӨНГӨН ЭДЛЭЛ
АВСАН
ҮНИЙН ДҮН 751.6 САЯ ТӨГРӨГ 257.6 САЯ ТӨГРӨГ
ҮНЭТ МЕТАЛЛ, ҮНЭТ ЧУЛУУНЫ АРИЛЖАА ЭРХЛЭГЧДИЙН САЛБАР 89

o Улсын бүртгэлийн ерөнхий газартай хамтран ажиллаж Хорооны зохицуулалтад хамрагдаж,
үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл аваагүй үнэт металл, үнэт чулууны, эсхүл тэдгээрээр
хийсэн эдлэлийн худалдааны чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулсан 230 аж ахуйн нэгжийн эрхлэх үйл ажиллагааны
чиглэлийг Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын хяналтын улсын байцаагчийн 2020 оны 09 дүгээр сарын 24-ний
өдрийн 4737 тоот дүгнэлтээр хүчингүй болгосон.
o Монгол Улсын Сангийн сайдын 2020 оны 4 дүгээр сарын 27-ны өдрийн 90 дүгээр тушаалаар Монгол Улсын мөнгө
угаах, терроризмыг санхүүжүүлэхтэй тэмцэх үндэсний эрсдэлийн үнэлгээг хийж тайлагнах үүрэг бүхий дэд ажлын
хэсгүүдийг байгуулсан. Энэ хүрээнд Модуль 7 буюу санхүүгийн бус бизнес, мэргэжлийн үйлчилгээ үзүүлэгчдийн
салбарын эмзэг байдлын үнэлгээг хийж, эрсдэлийн үнэлгээний тайлан боловсруулсан.
o Захиргааны ерөнхий хуулийн 62 дугаар зүйлийн 62.1-д “Захиргааны хэм хэмжээний актын төслийг тухайн
захиргааны байгууллагын цахим хуудас болон мэдээллийн самбарт 30-аас доошгүй хоногийн хугацаанд
байрлуулж санал авна” гэж заасны дагуу тус Хорооны цахим хуудсанд 2020 оны 02 дугаар сарын 25-ны өдрөөс
эхлэн “Үнэт металл, үнэт чулууны, эсхүл тэдгээрээр хийсэн эдлэлийн арилжаа эрхлэгчдийн мэргэжлийн холбоонд
тавигдах шаардлагыг тодорхойлох журам”-ын төслийг байршуулан олон нийтээс санал авах ажлыг зохион
байгуулсан. Энэ хүрээнд Монголын уран дарханы нэгдсэн түмэн эрдэнэс холбооноос 2020 оны 6 дугаар сарын
30-ны өдрийн 80 тоот албан бичиг, Монголын бичил уурхайн нэгдсэн дээвэр холбооноос 2020 оны 4 дүгээр сарын
23-ны өдрийн албан бичгээр ирүүлсэн саналыг хүлээн авч холбогдох саналыг журмын төсөлд тусгасан. Журмын
төслийн хэлэлцүүлэгт Монголын бичил уурхайн нэгдсэн дээвэр холбоо, Монголын уран дарханы нэгдсэн түмэн
эрдэнэс холбоо, Алт арилжаалагчдын холбоо болон тусгай зөвшөөрөл бүхий үнэт металл, үнэт чулууны, эсхүл
тэдгээрээр хийсэн эдлэлийн арилжаа эрхлэгчдийн төлөөллийг оролцуулан 2020 оны 8 дугаар сарын 20-ны өдөр
зохион байгуулсан. Хэлэлцүүлэгт оролцогчид салбар тус бүрээс 1 төлөөллийг мэргэжлийн холбооны удирдах
зөвлөлд сонгох бөгөөд алт арилжаалагчдын, уран дархчуудын, бичил уурхайн, үнэт эдлэл арилжаалагчдын,
металл боловсруулах цехүүдийн, бодлого нөлөөлөл, стандарт гадаад харилцааны, сорьц тогтоох цэвэршүүлэх
зэрэг салбар тус бүрээр чиг үүргийн хороо, салбар зөвлөлтэй байх талаар холбогдох саналаа илэрхийлж, журмын
төслийг санал нэгтэй дэмжсэн.

o Дэлхийн банкны “Төсөв, санхүүгийн тогтвортой байдлыг бэхжүүлэх төсөл”-ийн хүрээнд
тайлант хугацаанд үл хөдлөх эд хөрөнгийн салбарын мэдээллийн сан үүсгэх, зуучлагчдын мөнгө
угаах эрсдэлийг үнэлэх зориулалттай тоон мэдээлэл бүртгэлийн программ хангамжийн загвар гаргах, Зөвлөх
үйлчилгээний үндсэн хэрэгцээ, шаардлагыг тодорхойлох зорилгоор Дэлхийн банкны үндэсний /дотоодын/
зөвлөхтэй хэд хэдэн удаагийн уулзалтууд хийсэн. Энэхүү уулзалтаар үнэт металл, үнэт эдлэлийн салбарын
зохицуулалтыг бүртгэлжүүлэх, мэдээллийн сан үүсгэх системийн ажлын даалгавар боловсруулах ажлын хүрээнд
ажлын шаардлагыг танилцуулж, холбогдох ажлын төлөвлөгөөг 2020 оны 09 дүгээр сарын 14-нд баталсан.

o Санхүүгийн зохицуулах хороо, Татварын ерөнхий газартай багуулсан “Мэдээлэл харилцан
солилцох гэрээ”-ний хүрээнд Гааль татварын улсын үйлдвэрийн газрын дарга, мэргэжилтэнтэй
2020 оны 9 дүгээр сарын 14-ний өдөр уулзаж, үнэт металл, үнэт чулууны, эсхүл тэдгээрээр хийсэн эдлэлийн
арилжаа эрхлэгчдийг И-Баримтын системд QR код нэвтрүүлэх, түүгээр тайлан мэдээ хүлээн авдаг болох цаашид
хэрхэн хамтран ажиллах талаар харилцан санал солилцсон.
o Стандарт хэмжил зүйн газрын Сорьцын хяналтын газрын холбогдох албан хаагчидтай 2020 оны 9 дүгээр сарын
22-нд уулзаж, Сорьцын хяналтын өнөөгийн байдал, хамтарсан шалгалт болон сургалт хийх талаар ярилцаж, санал
солилцсон.
o Монголбанкны Эрдэнэсийн сангийн холбогдох албан хаагчтай 2020 оны 9 дүгээр сарын 11-ний өдөр хамтран
ажиллах тухай уулзалт хийсэн.
ХӨРӨНГИЙН ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ТООН МЭДЭЭЛЭЛ
Үзүүлэлтүүд 2018.III 2019.III 2020.III
Зах зээлийн үнэлгээ /тэрбум төгрөг/ 2350.5 2479.9 2601.2
ЗЗҮ/ДНБ 7.3% 7.7% 7.0%
Хөрвөх чадвар 3.2% 4.2% 1.3%
Хувьцааны арилжаа /тэрбум төгрөг/ 75.4 103.2 34.9
Компанийн өрийн хэрэгслийн арилжаа /тэрбум төгрөг/ 0.6 0.2 5.4
ЗГҮЦ-ны арилжаа /тэрбум төгрөг/ 30.3 8.6 0.6
ТОП-20 индекс 20,330.82 19,457.5 17,531.6
MSE А индекс 9,582.4 9060.1 8218.9
MSE Б индекс 8,884.0 7609.2 7558.5
ХК-ийн тоо 304 307 308
ҮЦК-ийн тоо 54 53 53
ХАА-н биржийн арилжааны дүн /тэрбум төгрөг/ 657.5 664.5 472.2
MAPIX 860, 607.5 808, 518.0 918, 691.4

ХАВСРАЛТ 91
ДААТГАЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ТООН МЭДЭЭЛЭЛ
Нийт хөрөнгө /тэрбум төгрөг/ 251.7 327.6 390.7

Даатгалын болон давхар даатгалын нийт хураамж
126.4 158.7 163.4
/тэрбум төгрөг/
Нийт нөхөн төлбөр /тэрбум төгрөг/ 42.2 40.2 43.5
Нөөц сан /тэрбум төгрөг/ 141.4 169.7 180.5
Давхар даатгалын хураамж /тэрбум төгрөг/ 35.9 52.4 56.7
Цэвэр ашиг /тэрбум төгрөг/ 14.4 17.1 17.1
Мэргэжлийн оролцогчид
Ердийн даатгал 15 15 15
Урт хугацааны даатгал 1 1 1
Давхар даатгал 2 2 1
Даатгалын төлөөлөгч 2587 2493 2448
Даатгалын зуучлагч 46 52 54
Хохирол үнэлэгч 28 26 26
Актуарч 25 30 32
Аудитор 131 144 145
Аудиторын компани 43 44 45
БАНК БУС САНХҮҮГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ТООН МЭДЭЭЛЭЛ
/Тэр бум төгрөг/

Нийт хөрөнгө 1,202.0 1,628.5 1,942.1
Эргэлтийн хөрөнгө 1,155.4 1,571.9 1,868.8
Мөнгөн хөрөнгө 298.9 342.9 415.2
Богино хугацаат хөрөнгө оруулалт 1.5 2.4 9.6
Нийт зээл 811.6 1,169.3 1,357.8
Хэвийн зээл 690.4 1,015.8 1,177.8
Хугацаа хэтэрсэн зээл 35.6 48.8 52.1
Чанаргүй зээл 85.7 104.7 127.9
Зээлийн эрсдэлийн сан 63.4 78.3 94.1
Өмчлөх бусад үл хөдлөх болон өмчлөх бусад хөрөнгө (цэврээр) 9.6 9.3 10.9
Эргэлтийн бус хөрөнгө 46.6 56.6 73.3
Нийт өр төлбөр 270.0 426.0 565.4
Итгэлцлийн үйлчилгээний өглөг 48.8 97.0 141.9
Дотоод, гадаадын банк, санхүүгийн байгууллагад төлөх өглөг 135.6 188.3 206.5
Төслийн зээлийн санхүүжилт 16.9 17.3 21.3
Эзэмшигчдийн өмч 932.0 1,202.5 1,376.6
Хоёрдогч өглөг 1.0 0.8 0.8
Хувьцаат капитал 725.6 909.2 979.5
Хуримтлагдсан ашиг 195.6 263.8 362.5
ББСБ-ын тоо 539 538 533
Үүнээс: УБ хот 464 463 465
Хөдөө, орон нутаг 75 75 77
Харилцагчдын тоо 1,423,597 2348,014 2,639,297
Нийт орлого 183.9 250.6 303.9
Хүүгийн орлого 155.5 210.0 247.2
Хүүгийн бус орлого 22.4 36.0 213.8
Үндсэн бус үйл ажиллагааны орлого 6.0 4.6 7.1
Нийт зардал 110.4 150.4 189.3
Хүүгийн зардал 14.4 25.7 33.4
Хүүгийн бус зардал 67.1 81.7 111.7
Болзошгүй эрсдэлийн зардал 17.8 27.2 30.4
Үндсэн бус үйл ажиллагааны зардал 2.3 2.1 2.6
Цэвэр ашиг 73.5 100.2 114.7
ХАВСРАЛТ 93
ХАДГАЛАМЖ, ЗЭЭЛИЙН ХОРШООНЫ ТООН МЭДЭЭЛЭЛ
/Тэр бум төгрөг/

Нийт хөрөнгө 192.3 218.4 234.3
Эргэлтийн хөрөнгө 188.2 213.6 230.1
Мөнгөн хөрөнгө 39.8 46.4 53.0
Авлага 5.9 7.4 8.6
Эргэлтийн бус хөрөнгө 4.1 4.7 4.1
Үндсэн хөрөнгө /цэврээр/ 4.0 4.6 3.9
Биет бус хөрөнгө 0.1 0.1 0.2
Хөрөнгө оруулалт ба бусад эргэлтийн бус хөрөнгө 0.0 0.0 0.0
Нийт зээл 142.2 162.8 171.2
Хэвийн зээл 130.6 148.3 159.1
Хугацаа хэтэрсэн зээл 5.4 8.3 4.8
Чанаргүй зээл 6.2 6.2 7.3
Өр төлбөр 160.1 178.5 186.8
Хадгаламж 134.5 154.4 163.6
Богино хугацаат зээл 5.3 4.8 2.6
Урт хугацаат өр төлбөр 8.7 5.6 6.6
Бусад богино хугацаат өр төлбөр 11.6 13.7 14.0
Өөрийн хөрөнгө 32.2 39.9 47.5
Гишүүдийн оруулсан хувь хөрөнгө 15.2 17.5 18.3
Хоршоологчдын өмч 16.8 22.2 29.0
Хуримтлагдсан орлого /алдагдал/ 9.1 12.7 17.2
Нийт орлого 29.8 37.3 39.3
Хүүгийн орлого 28.5 35.7 37.6
Үйл ажиллагааны бусад орлого 0.7 0.7 0.7
Үйл ажиллагааны бус орлого 0.6 0.9 1.0
Нийт зарлага 25.6 30.9 31.9
Хүүгийн зардал 16.7 20.1 21.3
Болзошгүй эрсдэлийн сангийн зардал 1.4 1.7 1.3
Үйл ажиллагааны зардал 6.9 8.3 8.5
Үйл ажиллагааны бус зардал 0.3 0.2 0.1
Цэвэр орлого 4.1 6.4 7.4
ХЗХ-дын тоо 288 271 248
УБ ХЗХ-дын тоо 186 169 150
Орон нутаг ХЗХ-дын тоо 102 102 98
Гишүүдийн тоо /мянга/ 61.9 70.1 73.2
ЗЭЭЛИЙН БАТЛАН ДААЛТЫН САН
ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД 2018.III 2019.III 2020.III

Нийт хөрөнгө 69.1 72.1 113.2
Батлан даалтын үлдэгдэл 48.5 61.3 66.4
Үүнээс: Хугацаа хэтэрсэн 4.6 3.8 4.5
Чанаргүй 6.2 8.6 12.2
Батлан даалт гаргасан зээлийн үлдэгдэл 97.5 116.8 127.1
Үүнээс: Хугацаа хэтэрсэн 11.7 8.8 7.1
Чанаргүй 13.8 17.4 23.1
Үндсэн үйл ажиллагааны орлого 2.5 3.7 5.9
Үндсэн үйл ажиллагааны зардал 1.6 2.3 1.1
Үндсэн үйл ажиллагааны үр дүн 0.9 1.4 4.8
Олгосон батлан даалтын тоо 146 85 52
Үүнээс: Иргэдэд 43 33 0
Аж ахуйн нэгжид 103 52 52
Олгосон батлан даалтын дүн 27.5 16.3 10.8
Үүнээс: Иргэдэд 5.4 5.1 0.0
Аж ахуйн нэгжид 22.1 11.2 10.8
Үүнээс: Хөдөө аж ахуй 0.9 1.1 0.8
Үйлдвэрлэл 14.0 4.1 1.4
Бөөний болон жижиглэн худалдаа 4.9 3.9 5.0
Үйлчилгээ 7.8 7.2 3.5
Бусад 0.0 0.0 0.0
Батлан даалт гаргасан дундаж хугацаа /сараар/ 90.4 101.7 95.6
Батлан даалт авахаар ирүүлсэн хүсэлтийн тоо 316 151 100
Үүнээс: Зөвшөөрөгдсөн хүсэлтийн тоо 146 85 53
ҮЛ ХӨДЛӨХ ЭД ХӨРӨНГӨ ЗУУЧЛАЛЫН САЛБАРЫН ТООН МЭДЭЭЛЭЛ
ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД 2020.II 2020.III

ҮХЭХЗ-ын байгууллагын тоо 103 140
Брокерын тоо 78 160
Агентийн тоо 562 944
Худалдаж, худалдан авч, шилжүүлсэн ҮХХ-ийн талбайн хэмжээ /м.кв/ 296,615.7 150,583.2
Худалдаж, худалдан авч, шилжүүлсэн ҮХХ-ийн үнэ 49,226,098,570.5 131,318,249,284.2
Худалдаж, худалдан авч, шилжүүлсэн ҮХХ-ийн гэрээний шимтгэлийн
109,283,994.8 2,620,231,744.2
дүн
Түрээслүүлж, түрээслэж, хөлслүүлж, хөлслөсөн ҮХХ-ийн талбайн
16,148.6 45,645.7
хэмжээ /м.кв/
Түрээслүүлж, түрээслэж, хөлслүүлж, хөлслөсөн ҮХХ-ийн үнэ 32,003,965,443.0 5,587,217,277.9
Түрээслүүлж, түрээслэж, хөлслүүлж, хөлслөсөн ҮХХ-ийн гэрээний
8,631,660,684.0 940,539,338.8
шимтгэлийн дүн
Менежментийн үйлчилгээ хийлгэсэн ҮХХ-ийн талбайн хэмжээ /м.кв/ 22,011 22,011
Менежментийн үйлчилгээ хийлгэсэн ҮХХ-ийн үнэ 15,402,000 87,402,000
Менежментийн үйлчилгээ хийлгэсэн ҮХХ-ийн гэрээний шимтгэлийн
400,000 8,000,000
дүн
ҮНЭТ МЕТАЛЛ, ҮНЭТ ЧУЛУУНЫ АРИЛЖАА ЭРХЛЭГЧДИЙН САЛБАРЫН ТООН МЭДЭЭЛЭЛ
ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД 2020.II 2020.III

Тусгай зөвшөөрөлтэй хуулийн этгээдийн тоо 8 17
Үнэт металл, үнэт чулууны, эсхүл тэдгээрээр хийсэн эдлэлийн
43 55
арилжаа эрхлэгчдийн тоо
Үнэт металл болон үнэт чулуугаар хийсэн эдлэлийн арилжаа
153 216
эрхлэгч иргэдийн тоо
Үнэт металл, үнэт чулууны арилжаа эрхлэгчийн үйл ажиллагаа
71 101
эрхлэгч иргэдийн тоо
Худалдан авсан үнэт металлын бохир жин /грамм/ 860,542.0 2,207,993.1
Худалдан авсан үнэт металлын нийт үнэ 109,774,131,328.3 16,791,784,311,021.3
Худалдсан үнэт металлын бохир жин /грамм/ 882,855.6 1,780,407.5
Худалдсан үнэт металлын нийт үнэ 125,355,969,682.1 291,296,723,867.0
Засгийн газрын IV байр, Бага тойруу-3, Чингэлтэй дүүрэг,

Улаанбаатар хот, Монгол Улс 15160
+976-51-264444
press@frc.mn
www.frc.mn
Санхүүгийн зохицуулах хороо
@FRC_of_Mongolia

Toim 2020 3 LAST

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Toim 2020 3 LAST

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

САНХҮҮГИЙН

I. ХӨРӨНГИЙН ЗАХ ЗЭЭЛ

Санхүүгийн зах Хүртээмжтэй Бүтээгдэхүүн Ашигт Тогтвортой Бодлого

II. ДААТГАЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛ

Санхүүгийн зах Хүртээмжтэй Бүтээгдэхүүн Ашигт Тогтвортой Бодлого

III.БАНК БУС САНХҮҮГИЙН БАЙГУУЛЛАГА

Санхүүгийн зах Хүртээмжтэй Бүтээгдэхүүн Ашигт Тогтвортой Бодлого

IV. ХАДГАЛАМЖ, ЗЭЭЛИЙН ХОРШОО

Санхүүгийн зах Хүртээмжтэй Бүтээгдэхүүн Ашигт Тогтвортой Бодлого

V. ЗЭЭЛИЙН БАТЛАН ДААЛТЫН САН

Санхүүгийн зах Хүртээмжтэй Бүтээгдэхүүн Ашигт Тогтвортой

VI. ҮЛ ХӨДЛӨХ ЭД ХӨРӨНГӨ ЗУУЧЛАЛ

Салбарын Хүртээмжтэй Бүтээгдэхүүн Бодлого

VII. ҮНЭТ МЕТАЛЛ, ҮНЭТ ЧУЛУУНЫ АРИЛЖАА ЭРХЛЭГЧ

Салбарын Бүтээгдэхүүн Бодлого

ТОВЧИЛСОН ҮГИЙН ТАЙЛБАР

ААН Аж ахуйн нэгж ХЗХ Хадгаламж, зээлийн хоршоо

Зах зээлийн үнэлгээ ДААТГАЛЫН

ХК-ийн тоо Хөрвөх чадвар Цэвэр ашиг Нөөц сан

Нийт хөрөнгө Чанаргүй зээлийн 73,183

Зах зээлийн үнэлгээ

2,601.2 Санхүүгийн зах зээлийн төлөв

2,369,439 Хүртээмжтэй байдал

Нийт арилжааны дүн

САНХҮҮГИЙН ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ТӨЛӨВ

Төвлөрсөн хадгаламж, үнэт Барьцаат үнэт цаасны хөрөнгийн

Үнэт цаасны зах зээлийн арилжаа

Зах зээлийн үнэлгээ болон хөрвөх чадвар

ХААБ-ээр нийт 472.2 тэрбум төгрөгийн бараа бүтээгдэхүүн арилжаалагдсан нь

Завод ноос Хонины ноос

2018.III 2019.III 2020.III

ТОП-20 ИНДЕКСТ БАГТАХ ХК-УУДЫН САЛБАРЫН АНГИЛАЛ

5-аас дээш хувь эзэмшигч 5-аас доош хувь эзэмшигч

Хувьцааны 90.9% хувийг Хувьцааны 9.1% хувийг

o 2020 оны 3 дугаар улиралд 541,715 данс

ҮЦТХТ-Д БҮРТГЭЛТЭЙ ҮНЭТ ЦААС

MХБ-д бүртгэлтэй MХБ болон МҮЦБ-д Хаалттай хүрээнд бүртгэлтэй

БАРУУН БҮС ХАНГАЙН БҮС ТӨВИЙН БҮС ЗҮҮН БҮС

КОМПАНИЙН ӨРИЙН ХЭРЭГСЛИЙН АРИЛЖАА

ХӨРӨНГӨӨР БАТАЛГААЖСАН ҮНЭТ ЦААС

24 83,674 4.4 o Орон сууцны санхүүжилтийн урт хугацааны

o Арилжаанд оролцогчдын дийлэнх хувийг 24.4%

Дотоодын ААН, 43.2% Гадаадын ААН, 0.7%

Дотоодын иргэн, 31.7% Гадаадын иргэн, 24.4%

o 2020 оны 3 дугаар улирлын байдлаар

Хувийн өмчит 84.8% Төрийн өмчит оролцоотой 3.2%

Төрийн өмчит 12.0%

ҮЦК-ИЙН ОРЛОГЫН БҮТЭЦ

Брокерийн үйл ажиллагааны орлого 52.4%

Ногдол ашгийн орлого 4.0%

ҮЦК-ИЙН ЗАРДЛЫН БҮТЭЦ

ХОМК-ИЙН САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД

Борлуулалт, маркетингийн болон

ХААБ-ИЙН САНХҮҮГИЙН КАСТОДИАНЫСАНХҮҮГИЙН

ТОП-20 ИНДЕКСИЙН ХЭЛБЭЛЗЭЛ

630.1 MSE A БОЛОН MSE Б ИНДЕКСИЙН

IPO ХИЙСЭН МЭДЭЭЛЭЛ

FPO ХИЙСЭН МЭДЭЭЛЭЛ

9 37.8 (FPO) буюу нэмж хувьцаа гаргах замаар

БОДЛОГО ЗОХИЦУУЛАЛТЫН ОРЧИН

ГАДААД ХАМТЫН АЖИЛЛАГАА

ХУУЛЬ, ЭРХ ЗҮЙН ОРЧИН

ХУРАЛ, СЕМИНАР, УУЛЗАЛТ

390.7 тэрбум төгрөг