Professional Documents
Culture Documents
IASBaba 29
IASBaba 29
IASBaba 29
TEST SERIES
TEST-NO-29
�हंद� माध्यम
2020
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
Review in Hindi
QUESTION 1.
भरत�इ�तहास�समशोधक�मंडल�( BISM) क���थापना�1910 म���कसके��ारा��ई�थी:
a) �व�नाथ�काशीनाथ�राजवाड़े�
b) रामकृ�ण�गोपाल�भंडारकर�
c) राज���लाल��म�ा�
d) के.ए. नीलकंठ�शा��ी�
QUESTION 2.
भीमा-कोरेगांव�क��लड़ाई��न�न�ल�खत�म��से��कस�यु��का��ह�सा�थी�?
a) चौथा�आं�ल-मैसूर�यु��
b) �सरा�आं�ल-मराठा�यु��
c) तीसरा�आं�ल-मराठा�यु��
d) इनम��से�कोई�भी�नह��
QUESTION 3.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. वह�एक��श�क�बनने�वाली�पहली�भारतीय�म�हला�थ�।�
2. उ�ह�ने�क�या��ूण�ह�या�को�रोकने�तथा�गृह�, बालह�या���तबंधक�गृह��था�पत�करने�क���दशा�म��भी�काम��कया।�
3. उसने�बावन�काशी�सुबोध�र�नाकर��लखी।�
उपयु���कथन��न�न�ल�खत�म��से��कस�समाज�सुधारक�से�जुड़े�ह�:
a) फा�तमा�शेख�
b) पं�डत�रमाबाई�
c) रमाबाई�रानाडे�
d) सा�व�ीबाई�फुले�
QUESTION 4.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. उ�ह�ने�1899 के�कलक�ा�नगर�संशोधन�अ�ध�नयम�के�मा�यम�से�कलक�ा��नगम�के��नवा��चत���त�न�धय��क��सं�या�म��कमी�क�।�
2. 1904 के�भारतीय��व��व�ालय��अ�ध�नयम�के�मा�यम�से�उ�ह�ने�भारत�म���व��व�ालय��पर�सरकारी��नयं�ण�बढ़ा��दया।�
3. 1904 के�भारतीय�आ�धका�रक�गोपनीयता�संशोधन�अ�ध�नयम�के�तहत�उ�ह�ने��ेस�क���वतं�ता�को���तबं�धत�कर��दया।�
�न�न�ल�खत�म��से�कौन�सा�गवन�र�जनरल�उपरो��कथन��से�संब��है�?
a) लॉड��डलहौजी�
b) लॉड��कज�न�
c) लॉड���लटन�
d) लॉड���म�टो�
QUESTION 5.
मदन�मोहन�मालवीय�के�संदभ��म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. उ�ह�ने�बनारस��ह����व��व�ालय�क���थापना�म��योगदान��दया।�
2. उ�ह�ने�स�वनय�अव�ा�आंदोलन�म��भाग�नह���लया�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/
Email: ilp@iasbaba.com
Page 34
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
3. उ�ह��मरणोपरांत�दे श�के�सव��च�नाग�रक�स�मान�भारत�र�न�से�स�मा�नत��कया�गया�था।�
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1 और�2
b) केवल�2 और�3
c) केवल�1 और�3
d) 1, 2 और�3
QUESTION 6.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�गलत�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2 दोन��
d) न�तो�1 और�न�ही�2
QUESTION 7.
आय��समाज�के�संदभ��म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1 और�2
b) केवल�2 और�3
c) केवल�1 और�3
d) 1, 2 और�3
QUESTION 8.
“ पावट��एंड�अन���टश��ल�इन�इं�डया�” �कसके��ारा��लखा�गया�था�
a) दादाभाई�नौरोजी�
b) एम�जी�रानाडे�
c) आर�सी�द��
d) महा�मा�गांधी�
QUESTION 9.
पानीपत�क��तीसरी�लड़ाई�( 1761) के�संदभ��म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. यह�मराठा�सा�ा�य�और��रा�नी�सा�ा�य�(अफगा�न�तान) क��सेना��के�बीच�लड़ा�गया�था।�
2. बाजीराव�पेशवा�मराठा�सेना�के��मुख�कमांडर�थे।�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/
Email: ilp@iasbaba.com
Page 35
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
3. शाह�आलम���तीय�यु��के�दौरान�मुगल�स�ाट�था।�
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�2 और�3
c) केवल�1 और�3
d) 1, 2 और�3
QUESTION 10.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2 दोन��
d) न�तो�1 और�न�ही�2
QUESTION 11.
�न�न�ल�खत�म��से��कस�भारतीय��ां�तकारी�ने�कन�ल�रे�जना�ड�एडवड��हैरी�डायर�क��ह�या�क��थी�?
a) मदन�लाल�ढ�गरा�
b) उधम��स�ह�
c) खुद�राम�बोस�
d) इनम��से�कोई�भी�नह��
QUESTION 12.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. आज़ाद��ह�द�फ़ौज�का�गठन�दो�बार�- कै�टन�मोहन��स�ह�और�सुभाष�चं��बोस�के�अंतग�त��आ�था।�
2. कै�टन�मोहन��स�ह�भारतीय�रा�ीय�सेना�के�पहले�कमांडर�बने।�
3. बोस�ने�जम�नी�क��रे�डयो�सेवा�के��ह�से�के��प�म��आज़ाद��ह�द�रे�डयो�शु���कया�, जो�पहली�बार�7 जनवरी�1942 को��स�गापुर�म�
�सा�रत��आ।�
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1 और�2
b) केवल�2
c) केवल�1 और�3
d) केवल�2 और�3
QUESTION 13.
" सव�ट्स�ऑफ�इं�डया�सोसाइट��" �कसके��ारा��था�पत��कया�गया�था�
a) बाल�गंगाधर��तलक�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/
Email: ilp@iasbaba.com
Page 36
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
b) एम�के�गांधी�
c) गोपाल�कृ�ण�गोखले�
d) दादाभाई�नौरोजी�
QUESTION 14.
1946 म��अंत�रम�सरकार�के�गठन�के�संदभ��म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. यह�भारत�के�इ�तहास�का�एकमा��ऐसा�मं��मंडल�था��जसम��क�र���त�ं ���कां�ेस�और�मु��लम�लीग�ने�क���म��स�ा�साझा�क�।�
2. आ�खरकार�मु��लम�लीग�के���त�न�धय���ारा�मुसलमान��के��लए�आर��त�सभी�पाँच�मं�ालय��पर�अ�धकार�कर��लया�गया।�
3. �ारंभ�म��, मौलाना�अबुल�कलाम�आज़ाद�को�मं��मंडल�म��शा�मल�नह���कया�गया�था।�
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1 और�2
b) केवल�2 और�3
c) केवल�1 और�3
d) 1, 2 और�3
QUESTION 15.
�न�न�म��से�कौन�सा�����व�मुंबई�क��ए�शया�टक�सोसाइट��का�सं�थापक�है�?
a) सर��व�लयम�जो�स�
b) जे�स����सेप�
c) सर�चा�स���व��कंस�
d) सर�जे�स�मै�कनटोस�
QUESTION 16.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. वह�भारत�के�पहले�उपरा�प�त�और��सरे�रा�प�त�थे।�
2. उ�ह�ने�अ�ै त�वेदांत�क��सही��श�ा��का��सार�करने�क��मांग�क�।�
3. उनके��मुख�काय��म��भारतीय�दश�न�, लेख�‘ द�ए�थ�स�ऑफ�द�भगवद�गीता�और�कांट�’ शा�मल�ह�।�
उपयु���कथन��से�कौन-सा�����व�संब��है�?
a) लाल�बहा�र�शा��ी�
b) डॉ. सव�प�ली�राधाकृ�णन�
c) वराह�ग�र�व�कट��ग�र�
d) डॉ. जा�कर��सैन�
QUESTION 17.
�न�न�ल�खत�म��से�कौन�सी�घटना�स�वनय�अव�ा�आंदोलन�क��समा��त�के�बाद�नह���ई�?
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/
Email: ilp@iasbaba.com
Page 37
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
a) स�वनय�अव�ा�आंदोलन�
b) सां�दा�यक�अवाड��के��खलाफ�उपवास�
c) असहयोग�आंदोलन�
d) भारत�छोड़ो�आंदोलन�
QUESTION 19.
लाल�बहा�र�शा��ी�के�संदभ��म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. वे�लाला�लाजपत�राय��ारा��था�पत�सव�ट्स�ऑफ�द�पीपुल�सोसाइट��(लोक�सेवक�मंडल) के�आजीवन�सद�य�बने।�
2. उ�ह�ने�असहयोग�आंदोलन�और�नमक�स�या�ह�म��भाग��लया।�
3. नेह��क��बीमारी�के�दौरान�, वह�भारत�के�र�ा�मं�ी�थे।�
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1 और�2
b) केवल�1 और�3
c) केवल�3
d) केवल�2 और�3
QUESTION 20.
होम��ल�आंदोलन�का�उ�े �य��या�था�?
a) ���टश�कानून��क��अव�ा�करना�तथा�शासन�करना�क�ठन�बना�दे ना।�
b) भारतीय��को�स�ा�का�पूण��ह�तांतरण।�
c) ���टश�सा�ा�य�के�भीतर�डो�म�नयन��टे टस��ा�त�करना।�
d) �वदे शी�व�तु��का�ब�ह�कार�
QUESTION 21.
�न�न�ल�खत�म��से�कौन�सा�1939 म��सात��ांत��म��कां�ेस�के�मं��य��के�इ�तीफे�का�सही�कारण�है�?
a) दे श�म��बढ़ते�समाजवाद��और�सा�यवाद���भाव�ने�कां�ेस�के�मं��य��के��लए�काम�करना�मु��कल�कर��दया।�
b) दे श�म���ापक�सां�दा�यक�तनाव।�
c) भारतीय��के�परामश��के��बना�वायसराय�के�भारत�को���तीय��व��यु��के��लए�पाट��घो�षत�करने�के��वरोध�म��
d) सं�वधान�सभा�का�गठन�करने�के�कां�ेस�के���ताव�को�अ�वीकार�करने�के�कारण।�
QUESTION 22.
ई�र�चं���व�ासागर�के�संदभ��म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. उ�ह�ने�सं�कृत��वभाग�म���मुख�पं�डत�के��प�म��फोट� ��व�लयम�कॉलेज�म���वेश��लया।�
2. उ�ह��1851 म��सं�कृत�कॉलेज�का�����सपल��नयु���कया�गया�था।�
3. उनका��मुख�योगदान�1829 म��सती��था�को�समा�त�करने�वाले�कानून�को�लागू�करने�के��लए����टश�सरकार�को�राजी�करना�था।�
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1 और�2
b) केवल�2 और�3
c) केवल�1 और�3
d) 1, 2 और�3
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/
Email: ilp@iasbaba.com
Page 38
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
QUESTION 23.
भारतीय��वतं�ता�सं�ाम�क��अव�ध�के�संदभ��म��, नेह���रपोट� �म���न�न�ल�खत�म��से��कसक���सफा�रश�क��गई�थी�?
1. भारत�के��लए�पूण���वतं�ता�
2. अ�पसं�यक��के��लए�सीट��के�आर�ण�के��लए�संयु���नवा�चन।�
3. सं�वधान�म��भारत�के�लोग��के��लए�मौ�लक�अ�धकार��का��ावधान।�
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�2
b) केवल�2 और�3
c) केवल�3
d) 1, 2 और�3
QUESTION 24.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
भारत�के��वतं�ता�सं�ाम�म���न�न�ल�खत�म��से�कौन�सा�रा�वाद��नेता�उपरो��कथन��से�संब��है�?
a) केशव�ब�लराम�हेडगेवार�
b) मदन�मोहन�मालवीय�
c) लाला�लाजपत�राय�
d) �वनायक�दामोदर�सावरकर�
QUESTION 25.
भले�ही�1857 के��व�ोह�क��पूव�-योजना�पर�संदेह�हो�, ले�कन��व�ोह�शु��होते�ही�योजना�बनाने�के��माण��मलते�ह�।��व�ोह�शु��होने�के�बाद
�व�ो�हय���ारा��कए�गए��यास��क��योजना��न�न�म��से�कौन�सी�है�?
1. सभी�पड़ोसी�रा�य��के�शासक��को�एक�प��संबो�धत��कया�गया�, �जसम��उनका�समथ�न�करने�और�उ�ह��भाग�लेने�के��लए�आमं��त
करने�के��लए�कहा�गया।�
2. �द�ली�म��, �शासक��क��एक�अदालत��था�पत�क��गई�, जो�रा�य�के�सभी�मामल��के��लए�उ�रदायी�थी।�
3. आंदोलन�को�वैधता��दान�करने�के��लए��स�के�मुगल�स�ाट�के�नाम�पर�जारी��कए�गए�तथा�आदे श�जारी��कए�गए।�
सही�कूट�का�चयन�कर�:
a) केवल�2
b) केवल�2 और�3
c) केवल�3
d) 1, 2 और�3
QUESTION 26.
�न�न�ल�खत�म��से��कस�राजनी�तक�दाश��नक�ने�अपने�महान�काय��‘ ए��ह����ऑफ����टश�इं�डया�’ म��भारतीय�इ�तहास�को�तीन�अव�धय�- �ह��
, मु��लम�और����टश�म���वभा�जत��कया�है�?
a) थॉमस�ब�ब�गटन�मैकाले�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/
Email: ilp@iasbaba.com
Page 39
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
b) जेरेमी�ब�थम�
c) जे�स��मल�
d) जॉन��टु अट� ��मल�
QUESTION 27.
1600 म��, ई�ट�इं�डया�कंपनी�ने�इं�ल�ड�क��शासक�, महारानी�ए�लजाबेथ�I से�एक�चाट� र��ा�त��कया�, �जससे�उसे�पूव��के�साथ��ापार�करने
का�पूरा�एका�धकार��मल�गया।�यह�एका�धकार�पूरी�तरह�से��न�न�ल�खत�म��से��कस����टश�अ�ध�नयम��ारा�वापस��लया�गया�था�?
1. मदन�मोहन�मालवीय�
2. बी�आर�अ�बेडकर�
3. महा�मा�गांधी�
4. तेज�बहा�र�स�ू�
सही�कूट�का�चयन�कर�:
a) केवल�1 और�3
b) केवल�2 और�3
c) केवल�2 और�4
d) केवल�1, 2 और�4
QUESTION 30.
���टश���ारा�राज�व�के��नय�मत��वाह�को�सु�न��त�करने�के��लए�1793 म���थायी�बंदोब�त�शु���कया�गया�था�, ले�कन�इससे�कई�सम�याएं
पैदा���।�इस�संदभ��म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. ज़म�दार��ने�भू�म�के�उ�पादन�म��वृ���से�लाभ�के��लए�भू�म�सुधार�म��भारी��नवेश��कया।�
2. �कसान��ारा�लगान�का�भुगतान�न�करने�क����थ�त�म��उसे�जमीन�से�बेदखल�कर��दया�गया।�
3. ज़म�दार�जो�अं�ेज��को�राज�व�दे ने�म��असफल�रहे�, उ�ह�ने�अपनी�जम�दारी�अ�धकार��को�खो��दया।�
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही��प�से��थायी�बंदोब�त��ारा�बनाई�गई�सम�या��को�उजागर�करता�है�?
a) केवल�2
b) केवल�2 और�3
c) केवल�1 और�3
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/
Email: ilp@iasbaba.com
Page 40
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
d) केवल�1, 2 और�3
QUESTION 31.
�न�न�ल�खत�म��से�कौन�सा�कथन����टश�भारत�के�तहत�नील�क��खेती�क��मु�य��णा�लय��के�बारे�म��सही�है�/ ह��?
सही�कूट�का�चयन�कर�:
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2 दोन��
d) न�तो�1 और�न�ही�2
QUESTION 32.
नील��व�ोह�( 1859-61) के�संदभ��म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. �कसान��को��तनक�ठया��णाली�के�तहत�कुल�भू�म�के�3/20 �ह�से�पर�नील�उगाने�के��लए�मजबूर��कया�गया�था।�
2. नील�आयोग�, सरकार�ने�नील�उ�पादन�क���णाली�क��जांच�के��लए��था�पत��कया�, �जसने�नील�का�तकार��के�साथ�जबरद�ती�के
तरीक��का�उपयोग�करने�के��लए��लांटस��क��आलोचना�क�।�
3. नील��व�ोह�के�बाद��लांटस��ने�अपने�नील�के�प�रचालन�को��बहार�से�बंगाल��थानांत�रत�कर��दया�
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�गलत�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�2 और�3
c) केवल�1 और�3
d) 1, 2 और�3
QUESTION 33.
1857 के��व�ोह�के�संदभ��म���न�न�ल�खत�यु�म��पर��वचार�कर�:
नेता��े��
1. रानी�अवंतीबाई�लोधी�कानपुर�
2. अहम��ला�शाह�फैजाबाद�
3. बेगम�हजरत�महल�लखनऊ�
ऊपर�द��गई�कौन�सी�जोड़ी�गलत�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�2 और�3
c) केवल�1 और�3
d) 1, 2 और�3
QUESTION 34.
नई��द�ली�और�इसक��इमारत��को��डजाइन�करने�के��लए��न�न�ल�खत�म��से��कस�वा�तुकार�को�बुलाया�गया�था�?
a) एडवड��लु�टयन�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/
Email: ilp@iasbaba.com
Page 41
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
b) हरबट� �बेकर�
c) रॉबट� �टोर�रसेल�
d) (a) और�( दोन���वक�प�
QUESTION 35.
�न�न�ल�खत�म��से�कौन�' प�रवत�क�नह��' (no changer) था�?
a) सरदार�पटे ल�
b) डॉ. राज����साद�
c) मोतीलाल�नेह��
d) (a) और�( दोन���वक�प�
QUESTION 36.
भारतीय�इ�तहास�के�संदभ��म��‘ �च�ट्ज़�’, ‘ कोसैस�’, ‘ बंद�ा�’ (chintz, cossaes, bandanna) जैसे�श�द��न�न�ल�खत�से�संबं�धत�ह�:
a) मु��त�सूती�व����के��कार�
b) वा�तु�संरचना��के��कार�
c) महीन�रेशमी�व���के��कार�
d) यूरोपीय�लोग��क��मदद�करने�वाले�भारतीय��ापार�एज�ट��के��कार।�
QUESTION 37.
भारत�म���श�ा�पर�गांधी�के����कोण�के�संदभ��म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. उ�ह�ने�माना��क�औप�नवे�शक��श�ा�ने�भारतीय��के�मन�म��हीनता�क��भावना�पैदा�क�।�
2. उ�ह�ने��ढ़ता�से�महसूस��कया��क�भारतीय�भाषा��को�ही��श�ण�का�मा�यम�होना�चा�हए।�
3. उ�ह�ने��श�ा�म���ावसा�यक���श�ण�के�मह�व�पर�जोर��दया।�
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1 और�2
b) केवल�1 और�3
c) केवल�2 और�3
d) 1, 2 और�3
QUESTION 38.
ई.वी. रामा�वामी�नायकर�के�बारे�म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�1 और�3
c) केवल�2
d) 2 और�3
QUESTION 39.
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/
Email: ilp@iasbaba.com
Page 42
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
�न�न�ल�खत�म��से�कौन-सी�कां�ेस�क���थापना�के�शु�आती�वष��म��कां�ेस�क��मांग��थ��?
सही�कूट�का�चयन�कर�:
a) केवल�1 और�2
b) केवल�1 और�3
c) केवल�2 और�3
d) 1, 2 और�3
QUESTION 40.
चा�स��वुड्स�एजुकेशन��ड�पैच�, 1854 के�बारे�म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1 और�2
b) केवल�1 और�3
c) केवल�2 और�3
d) 1, 2 और�3
QUESTION 41.
�न�न�ल�खत�म��से�कौन�सा�कथन�उ�ीसव��शता�द��के�सामा�जक�और�धा�म�क�सुधार�आंदोलन��क���वशेष��वशेषता��म��से�एक�नह��है�?
a) आंदोलन�एक�संक�ण��सामा�जक��थान�तक�ही�सी�मत�थे।�
b) अ�धकांश�सुधार�आंदोलन��क��अगुवाई�तीन�उ�च�जा�तय��, �ा�ण�, काय�थ�और�बै��से��ई।�
c) ऊपर�से�सुधार�लागू�करने�के��लए�उ�ह�ने�कानून�पर�अ�धक�भरोसा��कया।�
d) उ�ीसव��सद��के�शु�आती�दौर�के�सुधारक��ने�औप�नवे�शक�शासन�के�क�र��वरोध�का��दश�न��कया�
QUESTION 42.
�क�ूर��व�ोह�( 1824) �कससे�संबं�धत�है:
a) रानी�चे��मा�
b) रानी�अवंतीबाई�
c) रानी��गा�वती�
d) रानी����मा�
QUESTION 43.
1875 म��द�कन�दं गे�के�बारे�म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. �कसान��ने��वशेष��प�से�सा�कार��के�क�जे�म��अपने�ऋण��से��नपटने�के��लए�बांड�, फरमान�और�अ�य�संबं�धत�द�तावेज��को�ल��त
�कया।�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/
Email: ilp@iasbaba.com
Page 43
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
2. �कसान��ने�उन��कसान��और�बालुटेदार��के��खलाफ�सामा�जक���तबंध�लगाए�जो�सा�कार��के�ब�ह�कार�म��शा�मल�नह��ह�गे।�
3. महा�मा��यो�तराव�फुले�के�स�यशोधक�समाज�ने��कसान��के�कारण�का�समथ�न��कया।�
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1 और�2
b) केवल�1 और�3
c) केवल�2 और�3
d) 1, 2 और�3
QUESTION 44.
�न�न�ल�खत�म��से�कौन�सा�नेता�मु�य��प�से�अ�खल�भारतीय�रा�य��के�जन�स�मेलन�( AISPC) के�आयोजन�के��लए�उ�रदायी�थे�?
1. बलवंतराय�मेहता�
2. मा�ण�यलाल�कोठारी�
3. जी.आर. अ�यंकर�
सही�कूट�का�चयन�कर�:
a) केवल�1
b) केवल�2
c) केवल�1 और�2
d) 1, 2 और�3
QUESTION 45.
1927 म��ग�ठत�फेडरेशन�ऑफ�इं�डयन�चै�बस��ऑफ�कॉमस��एंड�इंड����(�फ�क�) के�बारे�म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�गलत�है�/ ह��?
a) केवल�1 और�2
b) केवल�1 और�3
c) केवल�2 और�3
d) 1, 2 और�3
QUESTION 46.
कां�ेस-�खलाफत��वराज�पाट��(�वराजवा�दय�) से��ह����के��हत��क��र�ा�के��लए�‘ ��त��यावा�दय��' (responsivists) के��प�म��जाना
जाने�वाला�समूह�था।��न�न�ल�खत�म��से�कौन�सा�नेता�' ��त��यावाद��' (responsivist) नह��है�?
a) लाजपत�राय�
b) मदन�मोहन�मालवीय�
c) एन�सी�केलकर�
d) लोकमा�य��तलक�
QUESTION 47.
�न�न�ल�खत�म��से�कौन�सा�कथन����स��मशन�के��ावधान��पर�कां�ेस�क��आप���को�सही�ढं ग�से�दशा�ता�है�?
1. पूण���वतं�ता�के�बजाय�डो�म�नयन��टे टस�का��ावधान।�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/
Email: ilp@iasbaba.com
Page 44
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
2. सं�वधान�सभा�म���रयासत��का���त�न�ध�व�रा�य��के�लोग���ारा�नह��ब��क�शासक��के�नामांकन��ारा��कया�जाता�है।�
3. वह��ावधान�जो��कसी�भी��ांत�को�नए�सं�वधान�को��वीकार�करने�के��लए�तैयार�नह��था�, उसे���टे न�के�साथ�एक�अलग�समझौते�पर
ह�ता�र�करने�का�अ�धकार�होगा�
सही�कूट�का�चयन�कर�:
a) केवल�1 और�2
b) केवल�1 और�3
c) केवल�3
d) 1, 2 और�3
QUESTION 48.
आईएनए�जाँच�( INA trials) 1945 के�बारे�म���न�न�ल�खत�कथन�पर��वचार�कर�:
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�1 और�2
c) केवल�2 और�3
d) 1, 2 और�3
QUESTION 49.
‘ अ�खल�भारतीय�अ�पृ�यता��वरोधी�लीग�, 1932 (All India Anti Untouchability League) �कसके��ारा��था�पत��कया�गया
था:
a) उ�र-प��म�और�उ�र-पूव��के�मु��लम��ांत��म�����टश�सेना�और�अ�धका�रय��क��वापसी�तथा�शेष�दे श�को�कां�ेस�को�स�पना।�
b) उ�र-प��म�और�उ�र-पूव��म��जनमत�सं�ह�क��शु�आत�करना�, जब�क�शेष�दे श�को�कां�ेस�को�स�पना।�
c) भारत�से����टश��क��तेजी�से�वापसी�, इस��कार�समझौता�करने�के��लए�कां�ेस�और�मु��लम�लीग�पर�दबाव�डालना�
d) इनम��से�कोई�भी�नह�।�
QUESTION 51.
�ाचीन�भारतीय�महाका���के�संबंध�म��, ' जय�सं�हता�' और�' सतश�ी�सं�हता�' �कस���स��महाका��से�संब��ह��?
a) उप�नषद��
b) पुराण��
c) रामायण�
d) महाभारत�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/
Email: ilp@iasbaba.com
Page 45
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
QUESTION 52.
उ�र-वै�दक�काल�के�सा�ह�य�के�संबंध�म��, �न�न�ल�खत�म��से�कौन�सा�यु�म�सही��प�से�सुमे�लत�है�?
1. �ौतसू�:: य��वे�दय��के��नमा�ण�के��लए�माप�के��व�भ��पहलु��से�संबं�धत�है।�
2. गृ�सू�:: ज�म�, नामकरण�सं�कार�, �ववाह�आ�द�से�जुड़े�घरेलू�अनु�ान��से�संबं�धत�ह��
3. धम��सू�:: आचार�सं�हता�से�संबं�धत�है।�
4. सु�वसू�:: तीन�उ�च�वण��से�संबं�धत�पदाथ��के�पु�ष�और�राजकुमार��के��लए�बड़े�साव�ज�नक�अनु�ान��से�संबं�धत�है।�
सही��वक�प�चुन�:
a) 1 और�4
b) 2 और�3
c) 2, 3 और�4
d) 1, 2, 3 और�4
QUESTION 53.
�न�न�ल�खत�म��से��कसे�संगम�युग�का��ोत�माना�जा�सकता�है�?
1. ��ै बो�और���लनी�के�काय��
2. अशोक�के��शलालेख�
3. हाथीगु�फा��शलालेख�
4. सीलोन�क��पु�तक�' महावंश�' और�' द�पवंश�'
सही��वक�प�चुन��
a) 2 और�3
b) 1 और�4
c) 2, 3 और�4
d) 1, 2, 3 और�4
QUESTION 54.
�न�न�ल�खत�म��से�कौन�सही��प�से�सुमे�लत�है।�
( लेखक) ( पु�तक)
1. बाणभ��हष�च�रत�
2. सं�याकर�नंद��रामच�रत�
3. �ब�हण��व�मंकादे वचा�रत�
4. क�हण�राजतरं�गणी�
सही��वक�प�चुन�:
a) 1 और�2
b) 2 और�3
c) 1, 2 और�4
d) 1, 2, 3 और�4
QUESTION 55.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. �े न��सांग�और�फा-�ान�दोन��चीनी�या�ी�बौ��थे।�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/
Email: ilp@iasbaba.com
Page 46
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
2. फ़ा-�ान�ने�गु�त�काल�म��भारत�क��सामा�जक-आ�थ�क���थ�तय��का�वण�न��कया�जब�क��े न��सांग�हष��के�काल�म��इसी�तरह�के�वृ�ांत
��तुत�करते�ह�।�
उपरो��कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2
d) कोई�नह��
QUESTION 56.
�न�न�ल�खत�म��से�कौन�भारत�म��नवपाषाण�युग�के��थल�ह��?
1. म�क��
2. उ�नूर�( Utnur)
3. ��हगीरी�
4. �मजा�पुर�म��बेलन�घाट��
5. हड़�पा�और�मोहनजोदड़ो�
सही��वक�प�चुन�:
a) 1, 2, 4 और�5
b) 1, 2, 3 और�4
c) 1, 2 और�3
d) 1, 2, 3, 4 और�5
QUESTION 57.
भारत�म��ता�पाषाणकालीन�( Chalcolithic) चरण�के�संबंध�म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. ता�पाषाणकालीन�लोग�पक���ई��ट��से�प�र�चत�थे�, जो�घर��के��नमा�ण�के��लए�उपयोग��कए�जाते�थे।�
2. ता�पाषाणकालीन�लोग��ने��व�भ���कार�के��म���के�बत�न��का�उपयोग��कया।�
3. ता�पाषाणकालीन�लोग��ने�कपास�के�साथ-साथ�गे�ं�और�चावल�का�उ�पादन��कया।�
नीचे��दए�गए�कूट�का�उपयोग�करके�सही�कथन�चुन�:
a) 2 और�3
b) केवल�1
c) 1, 2 और�3
d) कोई�नह��
QUESTION 58.
�स�धु�घाट��स�यता�के�लोग��क��धा�म�क��थाएं�अ��तीय�थी।��न�न�ल�खत�म��से�कौन�संभवतः�इस�स�यता�के�लोग���ारा�पूजा�जाता�था�?
1. पशुप�त�
2. मातृदेवी�
3. कूबड़�वाला�बैल�
4. �व�णु�
5. पीपल�का�पेड़�
सही��वक�प�चुन�:
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/
Email: ilp@iasbaba.com
Page 47
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
a) 1, 2 और�3
b) 1, 2, 3 और�4
c) 1, 2, 3 और�5
d) 1, 2, 3, 4 और�5
QUESTION 59.
हड़�पा�स�यता�के�दौरान�शहर��का��वकास�एक�उ�लेखनीय��वशेषता�थी।�हड़�पा�स�यता�के�दौरान��न�न�ल�खत�म��से��कस��थान�को�शहर�माना
जा�सकता�है�?
1. कालीबंगा�
2. बनावली�
3. रंगपुर�
4. लोथल�
5. सुरकोटड़ा�
सही��वक�प�चुन�:
a) 3 और�5
b) 1, 2 और�4
c) 1, 2, 3 और�4
d) 1, 2, 3, 4 और�5
QUESTION 60.
ऋ�वेद�म��' ग�व��' (Gavisthi) श�द�का��या�अथ��है�?
a) बढई�
b) आ�दवासी�मु�खया�
c) भू�म�क��इकाई�
d) यु��
QUESTION 61.
भारतीय�उप-महा��प�म��आय��के��वास�के�संबंध�म��, �न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. आय��ने�भारतीय�उपमहा��प�म��कई�चरण��म���वास��कया।�
2. आय��जनजा�तय��ने�आपस�म��सौहाद� �बनाए�रखा�, �जससे�उ�ह��अ�य�गैर-आय��जनजा�तय��पर�शासन�करने�म��मदद��मली।�
नीचे��दए�गए��वक�प��का�उपयोग�करके�सही�कथन�चुन�:
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2 दोन��
d) न�तो�1 और�न�ही�2
QUESTION 62.
अशोक�के��शलालेख��व�भ���ल�पय��म���लखे�गए�थे।�अशोक�के��शलालेख��म���यु���ल�पय��म��से�कौन-सी��ल�पयाँ�थ��?
1. �ा�ी�
2. खरो�ी�
3. यूनानी�
4. आरमाइक�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/
Email: ilp@iasbaba.com
Page 48
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
नीचे��दए�गए�कूट�का�उपयोग�करके�सही��वक�प�चुन�।�
a) 1 और�3
b) 1, 2 और�3
c) 1, 3 और�4
d) 1, 2, 3 और�4
QUESTION 63.
भारत�म���ह���दश�न�क��छह��णा�लय��म��से�कौन�सी��न�न�ल�खत�ह��?
1. सां�य�
2. �यो�तष�
3. �याय�
4. �ाकरण�
5. योग�
6. मीमांसा�
नीचे��दए�गए�कूट�का�उपयोग�करके�सही��वक�प�चुन�:
a) 1, 2, 3 और�6
b) 1, 3, 5 और�6
c) 1, 2, 4 और�5
d) 1, 2, 3, 4, 5 और�6
QUESTION 64.
5 व��और�6 व��शता�द��ईसा�पूव��के�दौरान�ईरा�नय��के�आ�मण�ने�उ�री�भारत�म��मह�वपूण���वकास�लाए।��न�न�ल�खत�म��से�कौन�सा
घटना�म�ईरानी�आ�मण�से�संबं�धत�है�?
1. खरो�ी��ल�प�का�आ�व�कार।�
2. इसने�मौय�कालीन�मू�त�कला�को��भा�वत��कया।�
3. इसने�भारत�पर��सकंदर�के�आ�मण�का�नेतृ�व��कया।�
सही�कथन�चुन��
a) 1 और�2
b) 1 और�3
c) 2 और�3
d) 1, 2 और�3
QUESTION 65.
उ�री�काले�पो�लश�वाले�मृदभांड�( NBP) चरण�के�संबंध�म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�।�
1. एनबीपी�चरण�ने�भारत�म���सरे�शहरीकरण�क��शु�आत�को��च��त��कया।�
2. इसने�पहली�बार�धा��वक�मु�ा�क��शु�आत�दे खी।�
सही�कथन�चुन��
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2 दोन��
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/
Email: ilp@iasbaba.com
Page 49
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
d) न�तो�1 और�न�ही�2
QUESTION 66.
वै�दक�काल�म��, श�द�' �न�क�’ और�' शतमान�' का�उ�लेख��कसके�संदभ��म��है�
a) �स�के�
b) जनजा�त�
c) ��स���व�ान�
d) म�हला�पुजारी�
QUESTION 67.
मौय��सा�ा�य�क��आ�थ�क��णाली�के�संबंध�म��, �न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�।�
1. दास��का�उपयोग�कृ�ष�काय��म���कया�जाता�था।�
2. मौय��ने�भंडारण�और�जमा�करने�क��तुलना�म��कर��के�आकलन�को�अ�धक�मह�व��दया।�
सही�कथन�चुन��
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2 दोन��
d) न�तो�1 और�न�ही�2
QUESTION 68.
मौय��सा�ा�य�के�बाद�भारत�पर�आ�मण�करने�वाले�तथा�बाद�म��बसने�वाले��वदे �शय��के�संबंध�म��, �न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. कुषाण�शासक��ने��शव�, �व�णु�और�बु��क��पूजा�क�।�
2. सरकार�क��‘ ��प��णाली�’ कुषाण��और�शक�शासक���ारा���तुत��कया�गया�था।�
3. स�ा�का�क���करण�उनके�शासन�क���मुख��वशेषता�थी।�
उपरो��कथन�म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) 1 और�2
b) 2 और�3
c) केवल�2
d) 1, 2 और�3
QUESTION 69.
सातवाहन��क���शास�नक��णाली�का��ज���न�न�ल�खत�म��से��कसके�संदभ��म���कया�गया�है�?
श�द��ववरण�
नीचे��दए�गए�कूट�का�उपयोग�करके�सही��वक�प�चुन�।�
a) 1 और�2
b) 1 और�3
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/
Email: ilp@iasbaba.com
Page 50
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
c) केवल�1
d) 1, 2, 3 और�4
QUESTION 70.
‘ गाथास�तसती�’ पु�तक�का��ेय��कस�सातवाहन�राजा�को�है�?
a) नहपान�
b) गौतमीपु��सातकण��
c) हाल�
d) �समुक�
QUESTION 71.
भारत�म��महापाषाण�कालीन�चरण�या�महापाषाणीय�( Magaliths) के�संबंध�म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. प�थर��के�बड़े�टु कड़��से��घरी��ई�महापाषणीय�क���थ�।�
2. महापाषाणीय�लोग��ने�एक�उ�त��कार�क��कृ�ष�का�अ�यास��कया।�
3. कुछ�महापाषाणीय�लोग��ने�ग���म��लाल��म���के�बत�न��से�बने�कलश��म��मृतक��के�कंकाल�दफन��कए।�
उपरो��कथन�म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) 1 और�3
c) 1 और�2
d) 1, 2 और�3
QUESTION 72.
भारत�म��गु�त�काल�के�सा�ह�य�के�संबंध�म��, �न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. इस�अव�ध�के�दौरान��न�म�त�सभी�नाटक�हा�य�थे�तथा�उनम��कोई�भी��ासद��नह��थी।�
2. उ�च�और��न�न�वग��के�वण��समान�भाषा�नह��बोलते�ह�।�
उपरो��कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2 दोन��
d) न�तो�1 और�न�ही�2
QUESTION 73.
' र�नावली�', ' नागानंद�' और�' ��यद�श�का�' भारत�के��कस���स��राजा�के�सा�ह��यक�काय��ह��?
a) समु�गु�त�
b) च��गु�त���तीय�
c) क�न�क�
d) हष�वध�न�
QUESTION 74.
पां��सा�ा�य�के�संबंध�म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�।�
1. अशोक�के��शलालेख��म��केवल�पां��सा�ा�य�के�बारे�म��उ�लेख�है�तथा�इसम��चोल�या�चेर�रा�य��का�कोई�उ�लेख�नह��है।�
2. पां��सा�ा�य�मातृस�ा�मक�था।�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/
Email: ilp@iasbaba.com
Page 51
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
उपरो��कथन�म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) 1 और�3
b) 1 और�2
c) केवल�1
d) 2 और�3
QUESTION 75.
भारत�म��हष��के�शासन�के�संबंध�म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�।�
1. हष��का��शासन�गु�त��क��तुलना�म��अ�धक�सामंती�और��वक���कृत�था।�
2. भारत�म��हष��के�शासनकाल�के�दौरान�नालंदा�महायान�बौ��धम��का�सबसे���स��क���था।�
उपरो��कथन�म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2 दोन��
d) न�तो�1 और�न�ही�2
QUESTION 76.
जैन�धम��म��, �न�न�ल�खत�म��से��कसे�" �न���थ�" (Nirgranthis) कहा�जाता�है�?
a) वह�जो�मं�दर��म��रहता�हो�
b) वह�जो�सभी�बंधन��से�मु��हो�
c) अनाथ��को�
d) वह�जो�स�यास�लेता�है�
QUESTION 77.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
उपरो��म��से�कौन�सा�कथन�जैन�दश�न�के�अनुसार�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2 दोन��
d) न�तो�1 और�न�ही�2
QUESTION 78.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. �दगंबर�सं�दाय�म��पु�ष��भ�ु�कपड़े�नह��पहनते�ह��, जब�क�म�हला��भ�ु��बना��सली�साद��सफेद�साड़ी�पहनती�ह�।�
2. �ेता�बर�5 �त��म��से�केवल�4 �त��का�पालन�करते�ह��, वे�" अप�र�ह�" का�पालन�नह��करते�ह��
उपरो��कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/
Email: ilp@iasbaba.com
Page 52
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2 दोन��
d) न�तो�1 और�न�ही�2
QUESTION 79.
�न�न�ल�खत�यु�म��पर��वचार�कर�:
बु��क��मु�ाएं�श�द���त�न�ध�व�करते�ह��
1. वरद�मु�ा�सभी�कामना��क��पू�त��, दान�का�भाव�
2. अभय�मु�ा�आ�ासन�, आशीवा�द�और�र�ा�
3. �वतक��मु�ा�बौ��क�तक��, चचा�।�
a) केवल�2
b) केवल�1 और�2
c) केवल�2 और�3
d) 1, 2 और�3
QUESTION 80.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
उपरो��कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2 दोन��
d) न�तो�1 और�न�ही�2
QUESTION 81.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
उपरो��कथन��म��से�कौन�सा�गलत�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2 दोन��
d) न�तो�1 और�न�ही�2
QUESTION 82.
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/
Email: ilp@iasbaba.com
Page 53
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
�न�न�ल�खत��थान��पर��वचार�कर�:
1. क�ल�ग�
2. काक�नाडा�
3. सुर�कारा�
4. �ग�रनगर�
उपयु����थान��म��से�अशोक��ारा�कहाँ��तंभ�लेख�का��नमा�ण��कया�गया�था�?
a) केवल�1 और�2
b) केवल�2 और�3
c) केवल�1, 2, और�3
d) 1, 2, 3 और�4
QUESTION 83.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. वध�मान�ने�एक�साल�के�पेड़�के�नीचे�सव��च��ान�(कैव�य) �ा�त��कया�
2. 498 ई.पू. �रझुपा�लका�नद��के�तट�पर����बी�ाम�नामक��थान�पर�
3. वध�मान�महावीर�के�दामाद�उनके�अं�तम��श�य�थे�
उपरो��कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2 दोन��
d) न�तो�1 और�न�ही�2
QUESTION 84.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. �वपरीत��ल�ग�को�नह��दे खना।�
2. �वपरीत��ल�ग�से�बात�नह��करना।�
3. �वपरीत��ल�ग�को�नह��छू ना।�
4. �वपरीत��ल�ग�के�बारे�म��महसूस�नह��करना।�
जैन�धम��के�पाँचव���स�ांत��के�अनुसार�उपरो��म��से�कौन�से�कथन�का�पालन�नह���कया�जाता�है�?
a) केवल�1 और�2
b) केवल�2 और�3
c) 1, 2, 3 और�4
d) कोई�नह��
QUESTION 85.
�न�न�ल�खत�पर��वचार�कर�:
1. स�यक��ान�
2. मो��क���ा��त�
3. स�यक�आचरण�( Right action)
4. सही�दश�न�( Right faith)
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/
Email: ilp@iasbaba.com
Page 54
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
उपरो��म��से�कौन�सा�कथन�जैन�धम��का���र�न�माना�जाता�है�?
a) केवल�1, 2 और�3
b) केवल�1, 3 और�4
c) केवल�2, 3 और�4
d) कोई�नह��
QUESTION 86.
�न�न�ल�खत�यु�म��पर��वचार�कर�:
बु��के�जीवन�काल�के�चरण��त�नध�व�श�द�
1. महा�भ�न�कण��आ�म�ान�( Enlightenment)
2. �नवा�ण�घर�छोड़ने�क����या�
3. धम��च��प�र�तन�ग�त�च��क���थापना�( Setting the wheel in motion)
a) केवल�3
b) केवल�1 और�3
c) केवल�2 और�3
d) 1, 2 और�3
QUESTION 87.
राजा�चं�गु�त�मौय��के�वंश�का�वण�न�करने�वाले��वशाखद��के�सा�ह��यक�काय��म��से��न�न�ल�खत�कौन�सा�है�?
a) �व�मोव�शीयम्�
b) कुमारसंभवम�
c) ऋतुसंहार�
d) मु�ारा�स�
QUESTION 88.
दसव��और�तेरहव��शता�द��ई. के�बीच�भारत�आने�वाले�या�ी�थे�
1. रामानंद�पहले�भ���संत�थे�तथा�उ�र�भारत�के�भ���आंदोलन�के�सं�थापक�थे।�
2. वह�शंकराचाय��के��श�य�थे�
उपरो��कथन��म��से�कौन�सा�गलत�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2 दोन��
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/
Email: ilp@iasbaba.com
Page 55
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
d) न�तो�1 और�न�ही�2
QUESTION 90.
�न�न�ल�खत�यु�म��पर��वचार�कर�:
लेखक�काय��
1. �व�णु�शमा��पंच�स�ां�तका�
2. वराह�म�हर�पंचतं��
3. वा��यायन�कामसू��
a) केवल�1 और�3
b) केवल�2 और�3
c) 1, 2 और�3
d) केवल�3
QUESTION 91.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
उपरो��कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1 और�3
b) केवल�2 और�3
c) केवल�1
d) केवल�3
QUESTION 92.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
उपरो��कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2 दोन��
d) न�तो�1 और�न�ही�2
QUESTION 93.
�न�न�म��से�कौन�सी�पु�तक�तुगलक�वंश�का��ववरण�दे ती�है�?
a) तुगलक-नामा�
b) फतवा-ए-जहांदारी�
c) �कताब-फ�-तहक़�क़�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/
Email: ilp@iasbaba.com
Page 56
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
d) कमस�( Qamas)
QUESTION 94.
म�लक�अहमद��न�न�ल�खत�म��से��कस�रा�य�के�सं�थापक�थे�?
a) इमाद�शाही�राजवंश�
b) आ�दल�शाही�वंश�
c) �नज़ाम�शाही�राजवंश�
d) बरीद�शाही�वंश�
QUESTION 95.
�न�न�ल�खत�पर��वचार�कर�:
1. गुलाम�वंश�
2. सै�यद�वंश�
3. तुगलक�वंश�
4. लोधी�वंश�
5. �खलजी�वंश�
�न�न�ल�खत�म��से�कौन��द�ली�स�तनत�का�सही�कालानु��मक��म�है�?
a) 1, 2,3 4 और�5
b) 1, 5, 3, 2 और�4
c) 1, 2, 5, 3 और�4
d) 1, 3, 2, 5 और�4
QUESTION 96.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. नीले�पानी�क��नी�त�को��ां�स�को�डी�अ�मीडा�ने���तुत��कया�था�
2. नीनो�दा�कु�हा��ारा�भारत�म��त�बाकू�और�काजू�को���तुत��कया�गया�था�
उपरो��कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2 दोन��
d) न�तो�1 और�न�ही�2
QUESTION 97.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. अ���ला�खान�और��सैन�अली�मुगल�काल�के�दौरान�राजा��नमा�ता�के��प�म��जाने�जाते�ह��
2. जहांदर�शाह�ने�इज़ारा�( Izara) को�समा�त�कर��दया�था�
उपरो��कथन��म��से�कौन�सा�गलत�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2 दोन��
d) न�तो�1 और�न�ही�2
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/
Email: ilp@iasbaba.com
Page 57
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
QUESTION 98.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
उपरो��कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2 दोन��
d) न�तो�1 और�न�ही�2
QUESTION 99.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. �थम�बमा��यु��का�अंत�यांडाबो�क��सं�ध�के�साथ��आ�
2. तृतीय�आं�ल-मैसूर�यु��के�दौरान�हैदर�अली�क��मृ�यु�हो�गई�, �जसके�कारण�ट�पू�ने�आगे�यु��को�नेतृ�व��दया�
उपरो��कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2 दोन��
d) न�तो�1 और�न�ही�2
QUESTION 100.
��तीय�आं�ल-�सख�यु��लड़ने�वाला�गवन�र�जनरल�कौन�था�?
a) लॉड��डलहौजी�
b) लॉड��कान�वा�लस�
c) लॉड��वेलेजली�
d) लॉड��कै�न�ग�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/
Email: ilp@iasbaba.com
Page 58
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
Review in Hindi
QUESTION 1.
भरत�इ�तहास�समशोधक�मंडल�( BISM) क���थापना�1910 म���कसके��ारा��ई�थी:
a) �व�नाथ�काशीनाथ�राजवाड़े�
b) रामकृ�ण�गोपाल�भंडारकर�
c) राज���लाल��म�ा�
d) के.ए. नीलकंठ�शा��ी�
Correct Answer: A
Your Answer:
Explanation
Solution (a)
Basic Information:
QUESTION 2.
भीमा-कोरेगांव�क��लड़ाई��न�न�ल�खत�म��से��कस�यु��का��ह�सा�थी�?
a) चौथा�आं�ल-मैसूर�यु��
b) �सरा�आं�ल-मराठा�यु��
c) तीसरा�आं�ल-मराठा�यु��
d) इनम��से�कोई�भी�नह��
Correct Answer: C
Your Answer:
Explanation
Solution (c)
Basic Information:
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 109
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
(Source: https://www.thehindu.com/thread/politics-and-policy/what-the-battle-of-bhima-
koregaon-meant/article22378086.ece )
QUESTION 3.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. वह�एक��श�क�बनने�वाली�पहली�भारतीय�म�हला�थ�।�
2. उ�ह�ने�क�या��ूण�ह�या�को�रोकने�तथा�गृह�, बालह�या���तबंधक�गृह��था�पत�करने�क���दशा�म��भी�काम��कया।�
3. उसने�बावन�काशी�सुबोध�र�नाकर��लखी।�
उपयु���कथन��न�न�ल�खत�म��से��कस�समाज�सुधारक�से�जुड़े�ह�:
a) फा�तमा�शेख�
b) पं�डत�रमाबाई�
c) रमाबाई�रानाडे�
d) सा�व�ीबाई�फुले�
Correct Answer: D
Your Answer:
Explanation
Solution (d)
Basic Information:
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 110
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
• सा�व�ीबाई�ने�अपने�प�त�के�अं�तम�सं�कार�क��अगुवाई�करते�समय�एक�और�वज�ना�तोड़ी।�
(Source: https://www.livemint.com/Leisure/DmR1fQSnVD62p4D3eyq9mO/The-life-and-times-of-
Savitribai-Phule.html )
QUESTION 4.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. उ�ह�ने�1899 के�कलक�ा�नगर�संशोधन�अ�ध�नयम�के�मा�यम�से�कलक�ा��नगम�के��नवा��चत���त�न�धय��क��सं�या�म��कमी�क�।�
2. 1904 के�भारतीय��व��व�ालय��अ�ध�नयम�के�मा�यम�से�उ�ह�ने�भारत�म���व��व�ालय��पर�सरकारी��नयं�ण�बढ़ा��दया।�
3. 1904 के�भारतीय�आ�धका�रक�गोपनीयता�संशोधन�अ�ध�नयम�के�तहत�उ�ह�ने��ेस�क���वतं�ता�को���तबं�धत�कर��दया।�
�न�न�ल�खत�म��से�कौन�सा�गवन�र�जनरल�उपरो��कथन��से�संब��है�?
a) लॉड��डलहौजी�
b) लॉड��कज�न�
c) लॉड���लटन�
d) लॉड���म�टो�
Correct Answer: B
Your Answer:
Explanation
Solution (b)
Basic Information:
• 1899 के�कलक�ा�नगर�संशोधन�अ�ध�नयम�के�मा�यम�से�कलक�ा��नगम�के�पुनग�ठन�ने�इसम���नवा��चत���त�न�धय��क��सं�या�को
कम�कर��दया�;
• 1904 के�भारतीय��व��व�ालय�अ�ध�नयम�ने�कलक�ा��व��व�ालय�पर�अ�य�धक�सरकारी��नयं�ण�बढ़ा��दया�;
• 1904 के�भारतीय�आ�धका�रक�गोपनीयता�संशोधन�अ�ध�नयम�ने��ेस�क���वतं�ता�को���तबं�धत�कर��दया।�
• �ृंखला�म��अं�तम�1905 म��बंगाल�का��वभाजन�था�, �जसे�क�थत��प�से�कां�ेस�को��नयं��त�करने�वाले�बंगाली�रा�वा�दय��को
कमजोर�करने�के��लए��व�न�म�त��कया�गया�था।�
उनक��कुछ�लोक��य�पहल:
QUESTION 5.
मदन�मोहन�मालवीय�के�संदभ��म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. उ�ह�ने�बनारस��ह����व��व�ालय�क���थापना�म��योगदान��दया।�
2. उ�ह�ने�स�वनय�अव�ा�आंदोलन�म��भाग�नह���लया�
3. उ�ह��मरणोपरांत�दे श�के�सव��च�नाग�रक�स�मान�भारत�र�न�से�स�मा�नत��कया�गया�था।�
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 111
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
a) केवल�1 और�2
b) केवल�2 और�3
c) केवल�1 और�3
d) 1, 2 और�3
Correct Answer: C
Your Answer:
Explanation
Solution (c)
Basic Information:
कथन��व�ेषण:
(Source: https://indianexpress.com/article/explained/who-was-pandit-madan-mohan-malaviya-
freedom-fighter-and-educationist-6184723/ )
QUESTION 6.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�गलत�है�/ ह��?
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 112
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2 दोन��
d) न�तो�1 और�न�ही�2
Correct Answer: B
Your Answer:
Explanation
Solution (b)
Basic Information:
कथन��व�ेषण:
कथन�1 कथन�2
स�य� अस�य�
(Source: https://indianexpress.com/article/opinion/columns/indian-history-congress-that-
wasnt-5514300/ )
QUESTION 7.
आय��समाज�के�संदभ��म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 113
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
a) केवल�1 और�2
b) केवल�2 और�3
c) केवल�1 और�3
d) 1, 2 और�3
Correct Answer: A
Your Answer:
Explanation
Solution (a)
Basic Information:
कथन��व�ेषण:
(Source: Spectrum)
QUESTION 8.
“ पावट��एंड�अन���टश��ल�इन�इं�डया�” �कसके��ारा��लखा�गया�था�
a) दादाभाई�नौरोजी�
b) एम�जी�रानाडे�
c) आर�सी�द��
d) महा�मा�गांधी�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 114
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
Correct Answer: A
Your Answer:
Explanation
Solution (a)
Basic Information:
• 4 �सतंबर�, 2019 को�दादाभाई�नौरोजी�, " भारत�के�वयोवृ��पु�ष�” (Grand Old Man of India) क��194 व��जयंती�थी
, जो�दे श�म��रा�ीय�चेतना�जगाने�वाले�आरं�भक�नेता��म��से�थे।�
• 1825 म��नवसारी�म��ज�मे�, वत�मान�गुजरात।�
• वह�अपने�शु�आती�चरण�म��भारतीय�रा�ीय�कां�ेस�के�साथ��नकटता�से�जुड़े�थे�, और����टश�संसद�के�पहले�भारतीय�सद�य�के��प�म�
काय���कया।�
• 1895 म��, वह�भारतीय�खच��पर�रॉयल�आयोग�के�सद�य�बने।�
• नौरोजी�का��थायी�बौ��क�योगदान�‘ �नकासी��स�ांत�’ (Drain Theory) को�उनक��1901 क��पु�तक�‘ पावट��एंड�अन���टश
�ल�इन�इं�डया�’ म���सा�रत�करना�था।�
• नौरोजी�ने�तक���दया��क�सा�ा�यवाद����टे न�भारत�क��संप���को�शोषणकारी�आ�थ�क�नी�तय��के�मा�यम�से�ले�जा�रहा�है�, �जसम�
�वदे �शय���ारा�भारत�का�शासन�भी�शा�मल�है�; भारत�म�����टश�नाग�रक�और�सै�य�तं��का�भारी��व�ीय�बोझ�; मु���ापार�के�कारण
दे श�का�शोषण�; गैर-भारतीय��ने�भारत�म��जो�पैसा�कमाया�था�, उसे�ले�गए�; तथा�भारत�ने���टे न�म��आयो�जत�अपने�साव�ज�नक�ऋण
पर�जो��याज��दया�था।�
(Source: https://indianexpress.com/article/explained/explained-remembering-dadabhai-naoroji-
on-his-birthday-5966633/ )
QUESTION 9.
पानीपत�क��तीसरी�लड़ाई�( 1761) के�संदभ��म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. यह�मराठा�सा�ा�य�और��रा�नी�सा�ा�य�(अफगा�न�तान) क��सेना��के�बीच�लड़ा�गया�था।�
2. बाजीराव�पेशवा�मराठा�सेना�के��मुख�कमांडर�थे।�
3. शाह�आलम���तीय�यु��के�दौरान�मुगल�स�ाट�था।�
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�2 और�3
c) केवल�1 और�3
d) 1, 2 और�3
Correct Answer: C
Your Answer:
Explanation
Solution (c)
Basic Information:
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 115
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
कथन��व�ेषण:
पानीपत�क��तीसरी�लड़ाई�जो
सदा�शवराव�भाऊ�मराठा�सेना�के�कमांडर�थे
अफगा�न�तान�के��रा�नी�सा�ा�य�के शाह�आलम���तीय�मुगल�स�ाट�था�और
तथा�यु��के�समय�बाजीराव�पेशवा�के
शासक�अहमद�शाह�अ�दाली�और�मराठ� मराठ��के�संर�ण�म��था।�
उ�रा�धकारी�बालाजी�बाजीराव�थे।�
के�बीच�लड़ी�गई�थी।�
(Source: https://theprint.in/opinion/panipat-was-a-bloody-military-debacle-for-marathas-will-
patriotism-high-india-see-the-film/317220/ )
QUESTION 10.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2 दोन��
d) न�तो�1 और�न�ही�2
Correct Answer: A
Your Answer:
Explanation
Solution (a)
Basic Information:
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 116
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
कथन��व�ेषण:
कथन�1 कथन�2
स�य� अस�य�
(Spectrum)
QUESTION 11.
�न�न�ल�खत�म��से��कस�भारतीय��ां�तकारी�ने�कन�ल�रे�जना�ड�एडवड��हैरी�डायर�क��ह�या�क��थी�?
a) मदन�लाल�ढ�गरा�
b) उधम��स�ह�
c) खुद�राम�बोस�
d) इनम��से�कोई�भी�नह��
Correct Answer: D
Your Answer:
Explanation
Solution (d)
Basic Information:
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 117
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
(Source: Spectrum)
QUESTION 12.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. आज़ाद��ह�द�फ़ौज�का�गठन�दो�बार�- कै�टन�मोहन��स�ह�और�सुभाष�चं��बोस�के�अंतग�त��आ�था।�
2. कै�टन�मोहन��स�ह�भारतीय�रा�ीय�सेना�के�पहले�कमांडर�बने।�
3. बोस�ने�जम�नी�क��रे�डयो�सेवा�के��ह�से�के��प�म��आज़ाद��ह�द�रे�डयो�शु���कया�, जो�पहली�बार�7 जनवरी�1942 को��स�गापुर�म�
�सा�रत��आ।�
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1 और�2
b) केवल�2
c) केवल�1 और�3
d) केवल�2 और�3
Correct Answer: A
Your Answer:
Explanation
Solution (a)
Basic Information:
• जापान�ने�मेजर�फु�जवारा�को��वासी�भारतीय��से�संपक��करने�के��लए�द��ण-पूव��ए�शया�भेजा�, जो��ीतम��स�ह�जैसे�लोग��के�नेतृ�व�म�
�वयं�को�भारतीय��वतं�ता�लीग�म��संग�ठत�कर�रहे�थे।�
• �सतंबर�1942 तक�, आईएनए�औपचा�रक��प�से�मोहन��स�ह�के�अंतग�त�अ��त�व�म��था।�
• जैसा��क�मोहन��स�ह�ने��वाय�ता�और�संब����थ�त�पर�जोर��दया�, उ�ह��कमान�से�हटा��दया�गया�तथा��गर�तार�कर��लया�गया�था।
रास��बहारी�बोस�ने�कुछ�समय�के��लए�इस�पर�अ�धकार�करने�क��को�शश�क��, ले�कन�वह�तब�इस�काय��के��लए�वृ��थे।�
• मई�1943 म��एक�लंबी�और�क�ठन�पनडु �बी�या�ा�के�बाद�, बोस�द��ण-पूव��ए�शया�म��प�ंचे।�
• वह�अपनी�सेना�, आजाद��ह�द�फौज�(���इं�डया�आम�) या�भारतीय�रा�ीय�सेना�के�सव��च�कमांडर�बन�गए�, �ज�ह�ने�1945 तक
लगभग�चालीस�हजार�लोग��क��भत��क��थी�, �जसम��1857 क����स��झांसी�क��रानी�के�नाम�पर�एक�म�हला�रे�जम�ट�भी�थी।�
• अ�टू बर�1943 म��, उ�ह�ने��वतं��भारत�क��एक�अनं�तम�सरकार�क���थापना�क��, �जसे�तुरंत�जापान�और�बाद�म��जम�नी�और
फ़ा�स�ट�इटली�स�हत�आठ�अ�य�सरकार��ने�मा�यता�द�।�
कथन��व�ेषण:
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 118
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
QUESTION 13.
" सव�ट्स�ऑफ�इं�डया�सोसाइट��" �कसके��ारा��था�पत��कया�गया�था�
a) बाल�गंगाधर��तलक�
b) एम�के�गांधी�
c) गोपाल�कृ�ण�गोखले�
d) दादाभाई�नौरोजी�
Correct Answer: C
Your Answer:
Explanation
Solution (c)
Basic Information:
(Source: Spectrum)
QUESTION 14.
1946 म��अंत�रम�सरकार�के�गठन�के�संदभ��म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. यह�भारत�के�इ�तहास�का�एकमा��ऐसा�मं��मंडल�था��जसम��क�र���त�ं ���कां�ेस�और�मु��लम�लीग�ने�क���म��स�ा�साझा�क�।�
2. आ�खरकार�मु��लम�लीग�के���त�न�धय���ारा�मुसलमान��के��लए�आर��त�सभी�पाँच�मं�ालय��पर�अ�धकार�कर��लया�गया।�
3. �ारंभ�म��, मौलाना�अबुल�कलाम�आज़ाद�को�मं��मंडल�म��शा�मल�नह���कया�गया�था।�
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 119
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
a) केवल�1 और�2
b) केवल�2 और�3
c) केवल�1 और�3
d) 1, 2 और�3
Correct Answer: D
Your Answer:
Explanation
Solution (d)
Basic Information:
कथन��व�ेषण:
लीग�के�बाहर�रहने�का�फैसला�करने�के�बाद�, मु
सलमान��के��लए�आर��त�पाँच�मं�ालय��म��से
तीन�पर�आसफ़�अली�, सर�शफ़ात�अहमद�खान
मु��लम�लीग�ने�आरंभ�म��सरकार�से
, और�सैयद�अली�ज़हीर�, सभी�गैर-मु��लम �दसंबर�, 1946 म��मौलाना�अबुल
बाहर�रहने�का�फैसला��कया।�ले�कन
मु��लम���त�न�धय��ने�अ�धकार�कर��लया।�दो कलाम�आज़ाद�को�मं��मंडल�म��शा�मल
आ�खरकार�इस�तरह�से�क�र
पद�खाली�रह�गए।�ले�कन�बाद�म��लॉड��वेवेल�ने �कया�गया।�आरंभ�म��वह�कै�बनेट�म��नह�
��त�ं ��य��का�एक�साथ�आने�के��लए
मु��लम�लीग�को�सभी�पाँच�आर��त��वभाग��को थे�
सहमत�हो�गयी।�
आवं�टत�करने�पर�सहम�त����क��, अगर�वह
सहयोग�करने�के��लए�सहमत�हो�जाए�, जो�बाद
म��शा�मल�हो�गयी।�
(Source: https://indianexpress.com/article/explained/september-2-when-indias-interim-govt-was-
formed-in-1946-5959889/ )
QUESTION 15.
�न�न�म��से�कौन�सा�����व�मुंबई�क��ए�शया�टक�सोसाइट��का�सं�थापक�है�?
a) सर��व�लयम�जो�स�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 120
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
b) जे�स����सेप�
c) सर�चा�स���व��कंस�
d) सर�जे�स�मै�कनटोस�
Correct Answer: D
Your Answer:
Explanation
Solution (d)
Basic Information:
• मु�बई�क��ए�शया�टक�सोसाइट��ने�अपने�अ��त�व�के�215 वष��म��पहली�म�हला�रा�प�त��ोफेसर��व�पी�बालापो�रया�को�चुना�है।�
• मुब
ं ई�के�जय��ह�द�कॉलेज�म���ो��व�पी�बलापो�रया��व�ज�ट�ग�फैक�ट��है�, जहाँ�वे�पहली�उप-�ाचाय��और�अं�ेजी��वभाग�क���मुख�थ��,
उस�सं�थान�का�नेतृ�व�कर�गी�जो�उ�लेखनीय�ऐ�तहा�सक�कलाकृ�तय��का�भंडार�है।�
• ए�शया�टक�सोसाइट��ने�1804 म��सा�ह��यक�सोसायट��ऑफ�बॉ�बे�के��प�म��अपनी�या�ा�आरंभ�क�।�यह�एक��कॉ�टश�औप�नवे�शक
�शासक�सर�जे�स�मै�कनटोश��ारा��था�पत��कया�गया�था�, �जनक���ा�य�अ�ययन�म��गहरी���च�थी।�
• 1841 म��, सोसाइट��ने�जन�ल�ऑफ�द�बॉ�बे��ांच�ऑफ�द�रॉयल�ए�शया�टक�सोसाइट��नामक�एक�प��का�का��काशन�शु���कया�,
जो�मुंबई�के�ए�शया�टक�सोसाइट��के�नाम�से��का�शत�होती�है।�
• यह�आरंभ�म��गोरे�यूरोपीय�लोग���ारा�और�उनके��लए�शु���कया�गया�था�, ले�कन�वष��1841 म��सोसायट��ने�भारतीय��को�सद�य�के
�प�म���वीकार�करना�आरंभ��कया।�
• 1826 म��, सा�ह��यक�स�म�त�लंदन���थत�रॉयल�ए�शया�टक�सोसाइट��ऑफ़��ेट���टे न�और�आयरल�ड�क��मुंबई�शाखा�बन�गई�तथा
इसे�रॉयल�ए�शया�टक�सोसाइट��( BBRAS) क��बॉ�बे�शाखा�कहा�जाने�लगा।�
• 1954 म��, सं�था�को�लंदन�के�अपने�मूल�से�अलग�कर��दया�गया�तथा�ए�शया�टक�सोसाइट��ऑफ�बॉ�बे�बन�गयी।�2002 म��, इसने
अपना�वत�मान�नाम��ा�त�कर��लया�था।�
(Source: https://indianexpress.com/article/explained/explained-now-with-first-woman-president-
vispi-balaporia-what-is-asiatic-society-mumbai-5962907/ )
QUESTION 16.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. वह�भारत�के�पहले�उपरा�प�त�और��सरे�रा�प�त�थे।�
2. उ�ह�ने�अ�ै त�वेदांत�क��सही��श�ा��का��सार�करने�क��मांग�क�।�
3. उनके��मुख�काय��म��भारतीय�दश�न�, लेख�‘ द�ए�थ�स�ऑफ�द�भगवद�गीता�और�कांट�’ शा�मल�ह�।�
उपयु���कथन��से�कौन-सा�����व�संब��है�?
a) लाल�बहा�र�शा��ी�
b) डॉ. सव�प�ली�राधाकृ�णन�
c) वराह�ग�र�व�कट��ग�र�
d) डॉ. जा�कर��सैन�
Correct Answer: B
Your Answer:
Explanation
Solution (b)
Basic Information:
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 121
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
कथन��व�ेषण:
राधाकृ�णन�को�1952
म��भारत�का�पहला उ�ह�ने�उन�लोग��के�बीच�अ�ै त�वेदांत�क��सही
उनक��सा�ह��यक�कृ�तय��म��शा�मल�ह��- ए
उपरा�प�त�चुना�गया�था। �श�ा��को�फैलाने�क��मांग�क��, जो��ह���धम��के
सोस��बुक�इन�इं�डयन��फलॉसफ��, द�व�ड�
वह�(राज����साद�1950 वा�त�वक�सार�के�बारे�म��अ�ान�थे।�उ�ह�ने�वेदांत
�े जरी�ऑफ�मॉडन���रली�जयस�, आइ�डय
से�1962 तक) के�बाद� क��नै�तकता�पर�एक�थी�सस�तैयार�क��, �जसका
�ल�ट��ू�ऑफ�लाइफ�, �र�लजन�एंड
1962 से�1967 तक उ�े �य�इस�आरोप�का�उ�र�दे ना�था��क�वेदांत
क�चर�, आ�द।�
भारत�के��थम�रा�प�त �णाली�म��नै�तकता�के��लए�कोई�जगह�नह��थी।�
बने।�
(Source: https://theprint.in/theprint-profile/sarvepalli-radhakrishnan-the-president-who-
defended-hinduism-against-western-criticism/222458/ and https://
economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/philosopher-teacher-president-
remembering-dr-s-radhakrishnan/proficient-statesman/slideshow/60374997.cms
QUESTION 17.
�न�न�ल�खत�म��से�कौन�सी�घटना�स�वनय�अव�ा�आंदोलन�क��समा��त�के�बाद�नह���ई�?
Solution (a)
Basic Information:
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 122
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
कथन��व�ेषण:
INC के�साथ�बु��जी�वय�
समाजवाद��और�अ�य�वामपंथी�त�व-उनम� गैर-जन�संघष��के�चरण�के�दौरान�रा�ीय का�एक�बड़ा�वग��संसद�य
सबसे�मह�वपूण��जय�काश�नारायण�, अचुत आंदोलन�क��भ�व�य�क��रणनी�त�पर�दो- राजनी�त�का�प�धर�था�, गां
पटवध�न�, अशोक�मेहता�, यूसुफ�मेहरअली�, न चरणीय�बहस��ई�- गांधी�जी�के धी�जी�का�जोर�चरखे�पर�था�,
र���दे व�और�मीनू�मसानी�ने�मई�1934 म� रचना�मक�काय��और�प�रषद���व��।�1 वे�इसे�" रा��के��सरे�फेफड़े�"
कां�ेस�समाजवाद��पाट��(सीएसपी) का�गठन 937 म��, �ांतीय�चुनाव��के�संदभ��म� के��प�म��मानते�थे।�नेह��से
�कया।�सी. राजगोपालाचारी�ने�1959 म� काया�लय��वीकृ�त�के����पर�मतभेद संघष��- �वराम�-संघष��( S-T-
�वतं��पाट��क���थापना�क�।� उभर�कर�सामने�आए� S) रणनी�त�को�लेकर�भी
गांधी�जी�के�साथ�मतभेद�थे�
QUESTION 18.
�न�न�ल�खत�म��से��कस�जन�आंदोलन�क��शु�आत�करते��ए�, गांधी�ने�इसे�" मेरे�जीवन�क��सबसे�बड़ी�लड़ाई�" कहा�?
a) स�वनय�अव�ा�आंदोलन�
b) सां�दा�यक�अवाड��के��खलाफ�उपवास�
c) असहयोग�आंदोलन�
d) भारत�छोड़ो�आंदोलन�
Correct Answer: D
Your Answer:
Explanation
Solution (d)
Basic Information:
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 123
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
QUESTION 19.
लाल�बहा�र�शा��ी�के�संदभ��म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. वे�लाला�लाजपत�राय��ारा��था�पत�सव�ट्स�ऑफ�द�पीपुल�सोसाइट��(लोक�सेवक�मंडल) के�आजीवन�सद�य�बने।�
2. उ�ह�ने�असहयोग�आंदोलन�और�नमक�स�या�ह�म��भाग��लया।�
3. नेह��क��बीमारी�के�दौरान�, वह�भारत�के�र�ा�मं�ी�थे।�
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1 और�2
b) केवल�1 और�3
c) केवल�3
d) केवल�2 और�3
Correct Answer: A
Your Answer:
Explanation
Solution (a)
Basic Information:
कथन��व�ेषण:
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 124
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
लाल�बहा�र�शा��ी�सोलह�वष��के�थे�जब
उ�ह�ने�क���य�मं��मंडल�म��कई��वभाग�
गांधी�जी�ने�अपने�दे शवा�सय��से�असहयोग
लोक�सेवा�मंडल�म��उ�ह�ने��पछड़े�वग��के को�संभाला�- रेल�मं�ी�; प�रवहन�और
आंदोलन�म��शा�मल�होने�का�आ�ान��कया।
उ�थान�के��लए�काम�करना�शु���कया�और संचार�मं�ी�; वा�ण�य�और�उ�ोग�मं�ी�;
उ�ह�ने��वयं�नमक-स�या�ह�म��भाग��लया
बाद�म��वे�उस�सोसाइट��के�अ�य��बने।� �ह�मं�ी�; और�पोट� फो�लयो�के��बना
और�कई�अ�भयान��का�नेतृ�व��कया�और
नेह��क��बीमारी�के�दौरान।�
���टश�जेल��म��कुल�सात�वष���बताए।�
(Source: https://www.pmindia.gov.in/en/former_pm/shri-lal-bahadur-shastri/ )
QUESTION 20.
होम��ल�आंदोलन�का�उ�े �य��या�था�?
a) ���टश�कानून��क��अव�ा�करना�तथा�शासन�करना�क�ठन�बना�दे ना।�
b) भारतीय��को�स�ा�का�पूण��ह�तांतरण।�
c) ���टश�सा�ा�य�के�भीतर�डो�म�नयन��टे टस��ा�त�करना।�
d) �वदे शी�व�तु��का�ब�ह�कार�
Correct Answer: C
Your Answer:
Explanation
Solution (c)
Basic Information:
• होम��ल�आंदोलन��थम��व��यु��के��लए�भारतीय���त��या�थी।�
• इं�डयन�होम��ल�लीग�का�आयोजन�आय�रश�होम��ल�लीग�क��तज��पर��कया�गया�था�तथा�उ�ह�ने�आ�ामक�राजनी�त�क��एक�नई
�वृ���के�उ�व�का���त�न�ध�व��कया।�
• एनी�बेस�ट�और��तलक�इस�नई��वृ���के�अ�णी�थे।�
• कारक�जैसे�- मोल�-�म�टो�सुधार�उदारवाद��का�मोहभंग�कर�रहे�थे�, लोग�यु��के��ख��के�बोझ�को�महसूस�कर�रहे�थे�, आ�द�ने�होम��ल
आंदोलन�के��लए�आधार�का�नेतृ�व��कया।�
• मूल�उ�े �य�थे�; �व-शासन�(होम��ल) क��रा�ीय�मांग�, और�उस�समय�ऑ��े �लया�, कनाडा�, द��ण�अ��का�, �यूजील�ड�और
�यूफ़ाउंडल�ड��ारा��ा�त����टश�सा�ा�य�के�भीतर�डो�म�नयन�का�दजा���ा�त�करना।�
• दो�होम��ल�लीग�क���थापना�क��गई�, एक�अ�ैल�1916 म��पुणे�म��बी.जी.�तलक��ारा�, जो�महारा��(बॉ�बे�शहर�को�छोड़कर) , कर्
नाटक�, म�य��ांत�और�बरार�तक�सी�मत�थी।��सतंबर�1916 म��म�ास�म��एनी�बेस�ट��ारा�अ�य�लीग�ने�शेष�भारत�(बॉ�बे�शहर�स�हत)
को�कवर��कया।�
• होम��ल�आंदोलन�म��बाद�म��मोतीलाल�नेह��, जवाहरलाल�नेह��, भूलाभाई�दे साई�, �चतरंजन�दास�, मदन�मोहन�मालवीय�, मोह�मद
अली��ज�ा�, तेज�बहा�र�स�ू�और�लाला�लाजपत�राय�शा�मल��ए।�
(Source: Spectrum)
QUESTION 21.
�न�न�ल�खत�म��से�कौन�सा�1939 म��सात��ांत��म��कां�ेस�के�मं��य��के�इ�तीफे�का�सही�कारण�है�?
a) दे श�म��बढ़ते�समाजवाद��और�सा�यवाद���भाव�ने�कां�ेस�के�मं��य��के��लए�काम�करना�मु��कल�कर��दया।�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 125
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
b) दे श�म���ापक�सां�दा�यक�तनाव।�
c) भारतीय��के�परामश��के��बना�वायसराय�के�भारत�को���तीय��व��यु��के��लए�पाट��घो�षत�करने�के��वरोध�म��
d) सं�वधान�सभा�का�गठन�करने�के�कां�ेस�के���ताव�को�अ�वीकार�करने�के�कारण।�
Correct Answer: C
Your Answer:
Explanation
Solution (c)
Basic Information:
(Source: Spectrum)
QUESTION 22.
ई�र�चं���व�ासागर�के�संदभ��म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. उ�ह�ने�सं�कृत��वभाग�म���मुख�पं�डत�के��प�म��फोट� ��व�लयम�कॉलेज�म���वेश��लया।�
2. उ�ह��1851 म��सं�कृत�कॉलेज�का�����सपल��नयु���कया�गया�था।�
3. उनका��मुख�योगदान�1829 म��सती��था�को�समा�त�करने�वाले�कानून�को�लागू�करने�के��लए����टश�सरकार�को�राजी�करना�था।�
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1 और�2
b) केवल�2 और�3
c) केवल�1 और�3
d) 1, 2 और�3
Correct Answer: A
Your Answer:
Explanation
Solution (a)
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 126
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
Basic Information:
कथन��व�ेषण:
वह�कॉलेज�के�अ�धका�रय��के�अनुरोध�पर राजाराम�मोहन�रॉय�ने�18
सं�कृत�कॉलेज�म���ोफेसर�बन�गए�ले�कन�एक 29 म��सती��था�को
शत��लगा�द���क�उ�ह���णाली�को��फर�से समा�त�करने�वाले�कानून
1841 म��, इ�क�स�साल�क��उ��म��, ई�र �डज़ाइन�करने�क��अनुम�त�द��जाए।�वह�18 को�पा�रत�करने�म�
चं��ने�सं�कृत��वभाग�म���मुख�पं�डत�के��प 51 म��सं�कृत�कॉलेज�के��धानाचाय��बने।�1 मह�वपूण��भू�मका��नभाई।
म��फोट� ��व�लयम�कॉलेज�म���वेश��लया।� 855 म��, उ�ह�ने�अ�त�र���भार�वाले��कूल� �व�ासागर�ने��वधवा��के
के��वशेष��नरी�क�के��प�म���ज�मेदा�रय��को पुन�व�वाह�अ�ध�नयम�,
संभाला�तथा��श�ा�क��गुणव�ा�क��दे खरेख 1856 म���मुख�भू�मका
के��लए�बंगाल�के�सु�र�गांव��क��या�ा�क�।� �नभाई�
(Source: https://indianexpress.com/article/explained/vidyasagar-history-of-indian-social-reform-
kolkata-violence-5729699/ )
QUESTION 23.
भारतीय��वतं�ता�सं�ाम�क��अव�ध�के�संदभ��म��, नेह���रपोट� �म���न�न�ल�खत�म��से��कसक���सफा�रश�क��गई�थी�?
1. भारत�के��लए�पूण���वतं�ता�
2. अ�पसं�यक��के��लए�सीट��के�आर�ण�के��लए�संयु���नवा�चन।�
3. सं�वधान�म��भारत�के�लोग��के��लए�मौ�लक�अ�धकार��का��ावधान।�
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�2
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 127
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
b) केवल�2 और�3
c) केवल�3
d) 1, 2 और�3
Correct Answer: B
Your Answer:
Explanation
Solution (b)
Basic Information:
कथन��व�ेषण:
इसने�अलग�सां�दा�यक�मतदाता��के
19 मौ�लक�अ�धकार��जैसे��क��रपोट� �म�
�स�ांत�को�भी�खा�रज�कर��दया�, �जस
साव�भौ�मक�वय�क�मता�धकार�, म�हला�
इस��रपोट� �ने�डो�म�नयन��टे टस�को�भारत पर��पछले�संवैधा�नक�सुधार�आधा�रत�थे।
के��लए�समान�अ�धकार�, यू�नयन��के�गठन
�ारा�वां�छत�सरकार�के��प�म��प�रभा�षत क���और��ांत��म��सीट� �मु��लम��के��लए
क���वतं�ता�और��कसी�भी��प�म��धम��से
�कया।� आर��त�ह�गी�, �जसम��वे�अ�पसं�यक�थे
रा�य�के�पृथ�करण�आ�द�क���सफा�रश�क�
, ले�कन�उन��थान��म��नह��, जहां�उनके
गई�थी।�
पास�सं�या�मक�ब�मत�था।�
QUESTION 24.
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 128
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
भारत�के��वतं�ता�सं�ाम�म���न�न�ल�खत�म��से�कौन�सा�रा�वाद��नेता�उपरो��कथन��से�संब��है�?
a) केशव�ब�लराम�हेडगेवार�
b) मदन�मोहन�मालवीय�
c) लाला�लाजपत�राय�
d) �वनायक�दामोदर�सावरकर�
Correct Answer: D
Your Answer:
Explanation
Solution (d)
Basic Information:
• �वनायक�दामोदर�सावरकर�उफ���वातं�यवीर�सावरकर�को��ह���रा�वाद�के��पता�के��प�म��जाना�जाता�है�, ले�कन�यह�सामा�जक�और
धा�म�क�सुधारक��क��महारा��क��गौरवशाली�परंपरा�का�भी���त�न�ध�व�करता�है।�
• सावरकर�ने�एक�हाई��कूल�के�छा��के��प�म��अपनी�राजनी�तक�ग�त�व�धय��क��शु�आत�क��और�पुणे�के�फ�यू�सन�कॉलेज�म��ऐसा
करना�जारी�रखा।�
• उ�ह�ने�और�उनके�भाई�ने�अ�भनव�भारत�सोसायट��नामक�एक�गु�त�समाज�क���थापना�क�।�
• वे�अपने�कानून�अ�ययन�के��लए�यूनाइटे ड��क�गडम�गए�, उ�ह�ने�खुद�को�इं�डया�हाउस�और����इं�डया�सोसाइट��जैसे�संगठन��से�जोड़ा।
• उन�पर�ना�सक�कले�टर�जै�सन�क��ह�या�के�आरोप�म��और�राजा�स�ाट�के��खलाफ�भारतीय�दं ड�सं�हता�121- ए�के�तहत�एक
सा�जश�रचने�का�आरोप�लगाया�गया�था।�
• 28 साल�क��उ��म��, उ�ह��दोषी�ठहराया�गया�और�50 साल�के�कारावास�क��सजा�सुनाई�गई�तथा�4 जुलाई�1911 को�अंडमान�और
�नकोबार���प�समूह�म��कु�यात�सेलुलर�जेल�म��ले�जाया�गया।�
• अपनी�पु�तक�' द��ह����ऑफ�द�वॉर�ऑफ�इं�डयन�इं�डप�ड�स�' म��, अं�ेज��के��खलाफ�आजाद��के��लए�भारत�के�पहले�यु��का
आ�ान�करने�वाले�पहले�लेखक��म��से�एक�बने।�
• �ह���व�के�एक�भावुक��वत�क�होने�के�नाते�भी�, वह�कभी�भी�गाय�के�उपासक�नह��थे।�
• जब�कां�ेस�ने�1942 म��भारत�छोड़ो�आंदोलन�शु���कया�, तो�सावरकर�ने�इसक��आलोचना�क��और��ह����से�यु��के��यास�म�
स��य�रहने�और�सरकार�क��अव�ा�नह��करने�को�कहा।�
• 1964 म��, उ�ह�ने�महसूस��कया��क�भारत�ने��वतं�ता�के�अपने�ल�य�को��ा�त��कया�है�और�उ�ह�ने�समा�ध��ा�त�करने�क��अपनी
इ�छा�क��घोषणा�क�।�उ�ह�ने�1 फरवरी�, 1966 को�भूख�हड़ताल�शु��क��और�26 फरवरी�, 1966 को�उनका��नधन�हो�गया।�
(Source: Wikipedia)
QUESTION 25.
भले�ही�1857 के��व�ोह�क��पूव�-योजना�पर�संदेह�हो�, ले�कन��व�ोह�शु��होते�ही�योजना�बनाने�के��माण��मलते�ह�।��व�ोह�शु��होने�के�बाद
�व�ो�हय���ारा��कए�गए��यास��क��योजना��न�न�म��से�कौन�सी�है�?
1. सभी�पड़ोसी�रा�य��के�शासक��को�एक�प��संबो�धत��कया�गया�, �जसम��उनका�समथ�न�करने�और�उ�ह��भाग�लेने�के��लए�आमं��त
करने�के��लए�कहा�गया।�
2. �द�ली�म��, �शासक��क��एक�अदालत��था�पत�क��गई�, जो�रा�य�के�सभी�मामल��के��लए�उ�रदायी�थी।�
3. आंदोलन�को�वैधता��दान�करने�के��लए��स�के�मुगल�स�ाट�के�नाम�पर�जारी��कए�गए�तथा�आदे श�जारी��कए�गए।�
सही�कूट�का�चयन�कर�:
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 129
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
a) केवल�2
b) केवल�2 और�3
c) केवल�3
d) 1, 2 और�3
Correct Answer: D
Your Answer:
Explanation
Solution (d)
Basic Information:
• �या��व�ोह�एक�संग�ठत�और��व�धपूव�क��नयो�जत��व�ोह�या�एक�सहज��व�ोह�था�, अभी�भी�बहस�का��वषय�है।�
• �व�ो�हय���ारा�पीछे �छोड़��दए�गए��कसी�भी��व�सनीय�सा�य�क��अनुप��थ�त�ने��म�को��र�करना�मु��कल�बना��दया।�
• जब��सपाही�मेरठ�से�प�ंचे�, तो�लगता�है��क�बहा�र�शाह�आ�य�च�कत�हो�गए�और�उ�ह�ने�तुरंत�आगरा�के�ले��टन�ट�गवनर�को�खबर
प�ंचा�द�।�
• झांसी�क��रानी�ल�मीभाई��ज�ह�ने��व�ो�हय��के�साथ�खुले�तौर�पर�शा�मल�होने�से�पहले�, कुछ�समय��लया�था।�
• चपा�तय��और�कमल�के�फूल��के��चलन�से����संदेश�भी�अ�न��त�है।�
• ले�कन�यहां�तक��क�अगर��व�ोह�से�पहले�कोई�योजना�और�संगठन�नह��था�, तो�यह�मह�वपूण��था��क�यह�, एक�बार�शु��होने�के�बाद
�कया�गया�था�
• �द�ली�पर�क�जा�करने�के�तुरंत�बाद�सभी�पड़ोसी�रा�य��और�राज�थान�के�शासक��को�एक�प��संबो�धत��कया�गया��जसम��उ�ह��अपना
समथ�न�दे ने�और�उ�ह��भाग�लेने�के��लए�आमं��त��कया।�
• �द�ली�म��, �शासक��क��एक�अदालत��था�पत�क��गई�जो�रा�य�के�सभी�मामल��के��लए��ज�मेदार�थी।�अदालत�म��दस�सद�य�, सेना
के�छह�और�नाग�रक��वभाग��के�चार�शा�मल�थे।�सभी��नण�य�ब�मत�के�मत��ारा��लए�गए�थे।�
• अदालत�ने�स�ाट�के�नाम�पर�रा�य�के�मामल��का�संचालन��कया।�
• खान�बहा�र�खान�ने�मुगल�स�ाट�के�नाम�पर��शासन�का�संचालन��कया।�
QUESTION 26.
�न�न�ल�खत�म��से��कस�राजनी�तक�दाश��नक�ने�अपने�महान�काय��‘ ए��ह����ऑफ����टश�इं�डया�’ म��भारतीय�इ�तहास�को�तीन�अव�धय�- �ह��
, मु��लम�और����टश�म���वभा�जत��कया�है�?
a) थॉमस�ब�ब�गटन�मैकाले�
b) जेरेमी�ब�थम�
c) जे�स��मल�
d) जॉन��टु अट� ��मल�
Correct Answer: C
Your Answer:
Explanation
Solution (c)
Basic Information:
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 130
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
• �मल�को�लगा��क����टश�शासन�भारत�को�स�य�बना�सकता�है।�
• �मल�ने�, वा�तव�म��, सुझाव��दया��क����टश�लोग��को�भारत�म��सभी��े���को�जीतना�चा�हए�ता�क�भारतीय�लोग��के��ान�और�खुशी
को�सु�न��त��कया�जा�सके।����टश�मदद�के��बना�भारत��ग�त�के��लए�स�म�नह��था।�
• इ�तहासकार��ने�भारतीय�इ�तहास�को�' �ाचीन�', ' म�यकालीन�' और�' आधु�नक�' म���वभा�जत��कया�है।�
QUESTION 27.
1600 म��, ई�ट�इं�डया�कंपनी�ने�इं�ल�ड�क��शासक�, महारानी�ए�लजाबेथ�I से�एक�चाट� र��ा�त��कया�, �जससे�उसे�पूव��के�साथ��ापार�करने
का�पूरा�एका�धकार��मल�गया।�यह�एका�धकार�पूरी�तरह�से��न�न�ल�खत�म��से��कस����टश�अ�ध�नयम��ारा�वापस��लया�गया�था�?
Solution (c)
Basic Information:
QUESTION 28.
अवध�के�नवाब�सआदत�अली�खान�को�1801 म��अपने��े��का�आधा��ह�सा�कंपनी�को�दे ने�के��लए�मजबूर�होना�पड़ा��य��क:
Solution (a)
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 131
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
Basic Information:
QUESTION 29.
�न�न�ल�खत�म��से��कसने�तीन��गोलमेज�स�मेलन�म��भाग��लया�है:
1. मदन�मोहन�मालवीय�
2. बी�आर�अ�बेडकर�
3. महा�मा�गांधी�
4. तेज�बहा�र�स�ू�
सही�कूट�का�चयन�कर�:
a) केवल�1 और�3
b) केवल�2 और�3
c) केवल�2 और�4
d) केवल�1, 2 और�4
Correct Answer: C
Your Answer:
Explanation
Solution (c)
Basic Information:
(Source: Wikipedia)
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 132
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
QUESTION 30.
���टश���ारा�राज�व�के��नय�मत��वाह�को�सु�न��त�करने�के��लए�1793 म���थायी�बंदोब�त�शु���कया�गया�था�, ले�कन�इससे�कई�सम�याएं
पैदा���।�इस�संदभ��म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. ज़म�दार��ने�भू�म�के�उ�पादन�म��वृ���से�लाभ�के��लए�भू�म�सुधार�म��भारी��नवेश��कया।�
2. �कसान��ारा�लगान�का�भुगतान�न�करने�क����थ�त�म��उसे�जमीन�से�बेदखल�कर��दया�गया।�
3. ज़म�दार�जो�अं�ेज��को�राज�व�दे ने�म��असफल�रहे�, उ�ह�ने�अपनी�जम�दारी�अ�धकार��को�खो��दया।�
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही��प�से��थायी�बंदोब�त��ारा�बनाई�गई�सम�या��को�उजागर�करता�है�?
a) केवल�2
b) केवल�2 और�3
c) केवल�1 और�3
d) केवल�1, 2 और�3
Correct Answer: B
Your Answer:
Explanation
Solution (b)
Basic Information:
• लॉड��कॉन�वॉ�लस��ारा�1793 म���थायी�बंदोब�त�आरंभ��कया�गया�था।�
• राजा��और�तालुकदार��को�जम�दार��के��प�म��मा�यता�द��गई�थी�तथा�वे��कसान��से��कराए�लेने�और�कंपनी�को�राज�व�दे ने�के��लए
उ�रदायी�थे।�
• भुगतान�क��जाने�वाली�रा�श��थायी��प�से�तय�क��गई�थी।�
• यह�महसूस��कया�गया��क�इससे�कंपनी�के�खजाने�म��राज�व�का��नय�मत��वाह�सु�न��त�होगा�तथा�साथ�ही�, ज़म�दार��को�भू�म�म�
सुधार�के��लए��नवेश�करने�के��लए��ो�सा�हत��कया�जाएगा।�
• ले�कन�ज�द�ही�कंपनी�के�अ�धका�रय��को�बंदोब�त��ारा�बनाई�गई�सम�या��का�एहसास��आ�
कथन��व�ेषण:
गाँव��, का�तकार��ने��व�था�को�अ�यंत
�थायी��प�से�तय��कया�गया�राज�व
दमनकारी�पाया।�भुगतान��कया�जाने�वाला
इतना�अ�धक�था��क�जम�दार��को�भुगतान
ज़म�दार�भू�म�सुधार�म���नवेश�नह��कर �कराया�अ�धक�था�और�भू�म�पर�उसका
करना�मु��कल�हो�गया।�इस�लए�राज�व
रहे�थे।� अ�धकार�असुर��त�था।�ऋण�चुकाने�म��बाधा
का�भुगतान�करने�म���वफलता�के�कारण
, उ�च��कराए�के�कारण��कराए�का�भुगतान
जम�दारी�का�नुकसान��आ�
नह���आ�और�भू�म�से�बेदखल�कर��दया�गया�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 133
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
QUESTION 31.
�न�न�ल�खत�म��से�कौन�सा�कथन����टश�भारत�के�तहत�नील�क��खेती�क��मु�य��णा�लय��के�बारे�म��सही�है�/ ह��?
सही�कूट�का�चयन�कर�:
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2 दोन��
d) न�तो�1 और�न�ही�2
Correct Answer: C
Your Answer:
Explanation
Solution (c)
Basic Information:
• यूरोप�म��नील�क��बढ़ती�मांग�का�सामना�करते��ए�, भारत�म��कंपनी�ने�नील�क��खेती�के�तहत��े��का��व�तार�करने�के�तरीक��क�
तलाश�क�।�
• उ�च�लाभ�क��संभावना�से�आक�ष�त�, कई��कॉट् समैन�और�अं�ेज�भारत�आए�और��लांटस��बन�गए।�
• नील�क��खेती�क��दो�मु�य��णा�लयाँ�थ��- �नज�( nij) और�रैयती�( ryoti) ।
• �नज�खेती�क���णाली�के�भीतर�, �लांटस��ने�उन�जमीन��म��नील�का�उ�पादन��कया��जसे�उ�ह�ने�सीधे��नयं��त��कया�था।�उसने�या�तो
ज़मीन�खरीद��या�उसे�अ�य�ज़म�दार��से��कराए�पर��लया�और�सीधे�तौर�पर��कराए�के�मज़�र��को��नयु��करके�नील�का�उ�पादन
�कया।�
• रैयती��णाली�के�तहत�, �लांटस��ने�रैयत��को�एक�अनुबंध�, एक�समझौते�(स�ा) पर�ह�ता�र�करने�के��लए�मजबूर��कया।�कई�बार
उ�ह�ने��ाम��धान��पर�अनुबंध�पर�ह�ता�र�करने�के��लए�दबाव�डाला।�अनुबंध�पर�ह�ता�र�करने�वाल��को�नील�का�उ�पादन�करने�के
�लए�कम��याज�दर��पर��लांटस��से�नकद�अ��म��मला।�
QUESTION 32.
नील��व�ोह�( 1859-61) के�संदभ��म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. �कसान��को��तनक�ठया��णाली�के�तहत�कुल�भू�म�के�3/20 �ह�से�पर�नील�उगाने�के��लए�मजबूर��कया�गया�था।�
2. नील�आयोग�, सरकार�ने�नील�उ�पादन�क���णाली�क��जांच�के��लए��था�पत��कया�, �जसने�नील�का�तकार��के�साथ�जबरद�ती�के
तरीक��का�उपयोग�करने�के��लए��लांटस��क��आलोचना�क�।�
3. नील��व�ोह�के�बाद��लांटस��ने�अपने�नील�के�प�रचालन�को��बहार�से�बंगाल��थानांत�रत�कर��दया�
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�गलत�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�2 और�3
c) केवल�1 और�3
d) 1, 2 और�3
Correct Answer: C
Your Answer:
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 134
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
Explanation
Solution (c)
Basic Information:
कथन��व�ेषण:
नील�आयोग�ने��लांटस��क��आलोचना�क��, यह नील��व�ोह�बंगाल�म���आ
�तनक�ठया��णाली�चंपारण�स�या�ह�से घो�षत��कया��क�नील�उ�पादन��कसान��के��लए , तथा��व�ोह�के�बाद
संबं�धत�है।� लाभदायक�नह��था।�इसने�रैयत��को�अपने �लांटस���बहार�म�
मौजूदा�अनुबंध��को�पूरा�करने�के��लए�कहा।� �थानांत�रत�हो�गए।�
QUESTION 33.
1857 के��व�ोह�के�संदभ��म���न�न�ल�खत�यु�म��पर��वचार�कर�:
नेता��े��
1. रानी�अवंतीबाई�लोधी�कानपुर�
2. अहम��ला�शाह�फैजाबाद�
3. बेगम�हजरत�महल�लखनऊ�
ऊपर�द��गई�कौन�सी�जोड़ी�गलत�है�/ ह��?
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 135
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
a) केवल�1
b) केवल�2 और�3
c) केवल�1 और�3
d) 1, 2 और�3
Correct Answer: A
Your Answer:
Explanation
Solution (a)
Basic Information:
QUESTION 34.
नई��द�ली�और�इसक��इमारत��को��डजाइन�करने�के��लए��न�न�ल�खत�म��से��कस�वा�तुकार�को�बुलाया�गया�था�?
a) एडवड��लु�टयन�
b) हरबट� �बेकर�
c) रॉबट� �टोर�रसेल�
d) (a) और�( दोन���वक�प�
Correct Answer: D
Your Answer:
Explanation
Solution (d)
Basic Information:
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 136
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
• इन�इमारत��क��सु�वधा��को�भारत�के�शाही�इ�तहास�के��व�भ��अव�धय��से�उधार��लया�गया�था�, ले�कन�सम���प�से��ला�सकल
�ीस�थी।�
• वाइसराय�के�महल�के�क���य�गुंबद�को�सांची�म��बौ���तूप�से�कॉपी��कया�गया�था�, तथा�लाल�बलुआ�प�थर�और�न�काशीदार����न�या
जा�लय��को�मुगल�वा�तुकला�से�उधार��लया�गया�था।�
• वा�तुकार�ने�यह�सु�न��त��कया��क�वायसराय�का�महल�शाहजहाँ�क��जामा�म��जद�से�ऊँचा�हो�, जो����टश��भु�व�/ मह�व�का�दावा
करता�था।�
• नई��द�ली�को�बनने�म��लगभग�20 साल�लगे।�
• आ�क�टे�ट�रॉबट� �टोर�रसेल�ने�कनॉट��लेस�को��डज़ाइन��कया�था��जसका�नाम��ूक�ऑफ़�कनॉट�के�नाम�पर�रखा�गया�था।�1929 से�
1933 तक��नमा�ण�लगभग�4 वष��तक�चला।�
QUESTION 35.
�न�न�ल�खत�म��से�कौन�' प�रवत�क�नह��' (no changer) था�?
a) सरदार�पटे ल�
b) डॉ. राज����साद�
c) मोतीलाल�नेह��
d) (a) और�( दोन���वक�प�
Correct Answer: C
Your Answer:
Explanation
Solution (c)
Basic Information:
(Source: Spectrum)
QUESTION 36.
भारतीय�इ�तहास�के�संदभ��म��‘ �च�ट्ज़�’, ‘ कोसैस�’, ‘ बंद�ा�’ (chintz, cossaes, bandanna) जैसे�श�द��न�न�ल�खत�से�संबं�धत�ह�:
a) मु��त�सूती�व����के��कार�
b) वा�तु�संरचना��के��कार�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 137
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
c) महीन�रेशमी�व���के��कार�
d) यूरोपीय�लोग��क��मदद�करने�वाले�भारतीय��ापार�एज�ट��के��कार।�
Correct Answer: A
Your Answer:
Explanation
Solution (a)
Basic Information:
QUESTION 37.
भारत�म���श�ा�पर�गांधी�के����कोण�के�संदभ��म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. उ�ह�ने�माना��क�औप�नवे�शक��श�ा�ने�भारतीय��के�मन�म��हीनता�क��भावना�पैदा�क�।�
2. उ�ह�ने��ढ़ता�से�महसूस��कया��क�भारतीय�भाषा��को�ही��श�ण�का�मा�यम�होना�चा�हए।�
3. उ�ह�ने��श�ा�म���ावसा�यक���श�ण�के�मह�व�पर�जोर��दया।�
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1 और�2
b) केवल�1 और�3
c) केवल�2 और�3
d) 1, 2 और�3
Correct Answer: D
Your Answer:
Explanation
Solution (d)
Basic Information:
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 138
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
QUESTION 38.
ई.वी. रामा�वामी�नायकर�के�बारे�म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�1 और�3
c) केवल�2
d) 2 और�3
Correct Answer: B
Your Answer:
Explanation
Solution (b)
Basic Information:
• 1879 म��ज�मे�पे�रयार�को�त�मल��क��पहचान�और��वा�भमान�को�भुनाने�के��लए�आ�म-स�मान�आंदोलन�के��लए�याद��कया�जाता�है।
• पे�रयार�ने�अपने�राजनी�तक�जीवन�क��शु�आत�अपने�गृहनगर�इरोड�म��कां�ेस�काय�कता��के��प�म��क��थी।�उ�ह�ने��त�नेलवेली�के�पास
चेरनमहादे वी�म��रा�वाद��नेता�वी. वी. अ�यर�के��वा�म�व�वाले�कां�ेस-�ायो�जत��कूल�गु�कुलम�म���ा�ण�और�गैर-�ा�ण�छा���के
�लए�अलग-अलग�भोजन�करने�के����पर�गांधी�के�साथ��ववाद��कया।�
• कां�ेस�को�अपने����कोण�म��मोड़ने�म���वफल�होने�के�बाद�, पे�रयार�ने�1925 म��पाट��से�इ�तीफा�दे ��दया�, तथा��वयं�को�ज��टस
पाट��और�आ�म�स�मान�आंदोलन�से�जोड़ा�, �जसने�सामा�जक�जीवन�, खासकर�नौकरशाही�म���ा�ण��के��भु�व�का��वरोध��कया।�
• पे�रयार�क����स���1924 के�वैकोम�स�या�ह�के�दौरान�त�मल��े��से�परे�फैली��ई�थी।�बाद�म��उ�ह��वैकोम�वीरार�(वैकोम�के�हीरो) के
�प�म��जाना�जाएगा।�
• एक�समाज�सुधारक�के��प�म��, उ�ह�ने�सामा�जक�, सां�कृ�तक�और�ल��गक�असमानता��पर��यान�क���त��कया�, तथा�उनके�सुधार
के�एज�डे�ने��व�ास�, �ल�ग�और�परंपरा�के�मामल��पर����उठाया।�
• आ�म�स�मान�आंदोलन�म��उ�ह�ने��बना�र�म��के�शा�दय��को�बढ़ावा��दया�तथा�संप���और�साथ�ही�म�हला��के��लए�तलाक�के
अ�धकार�को�मंजूरी�द�।�
• ज��टस�पाट��, आ�धका�रक�तौर�पर�द��ण�भारतीय��लबरल�फेडरेशन�क���थापना�20 नवंबर�, 1916 को�म�ास�के��व�टो�रया
मेमो�रयल�हॉल�म��डॉ. सी. नतासा�मुद�लयार�और�ट�. एम. नायर�और�पी. �यागराय�चे����ारा�क��गई�थी।�
कथन��व�ेषण:
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 139
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
(Source: https://www.outlookindia.com/magazine/story/india-news-periyar-ev-ramasamy-the-
man-who-opposed-mahatma-gandhis-idea-of-india/302169 )
QUESTION 39.
�न�न�ल�खत�म��से�कौन-सी�कां�ेस�क���थापना�के�शु�आती�वष��म��कां�ेस�क��मांग��थ��?
सही�कूट�का�चयन�कर�:
a) केवल�1 और�2
b) केवल�1 और�3
c) केवल�2 और�3
d) 1, 2 और�3
Correct Answer: D
Your Answer:
Explanation
Solution (d)
Basic Information:
QUESTION 40.
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 140
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1 और�2
b) केवल�1 और�3
c) केवल�2 और�3
d) 1, 2 और�3
Correct Answer: C
Your Answer:
Explanation
Solution (c)
Basic Information:
कथन��व�ेषण:
इसम��नीचे�के�गाँव��म��वना��यूलर��ाइमरी
इसने�भारत�सरकार�से�कहा��क�वह �कूल��से�पदानु�म�को��व��थत��कया�, इ
जनसाधारण�क���श�ा�के��लए��ज�मेदारी सके�बाद�एं�लो-वना��युलर�हाई��कूल�और
इसने�म�हला��श�ा�और�यहां�तक��क
�हण�करे�, इस��कार�‘ अधोगामी��न�पंदन �जला��तर�पर�एक�संब��कॉलेज�, और
�श�क���श�ण�को�बढ़ावा��दया।�
�स�ांत�’ (downward filtration कलक�ा�, बॉ�बे�और�म�ास�के��ेसीड�सी
theory) को��नर�त�करता�है।� शहर��म��संब���व��व�ालय��को�शा�मल
�कया�गया।�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 141
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
(Source: Spectrum)
QUESTION 41.
�न�न�ल�खत�म��से�कौन�सा�कथन�उ�ीसव��शता�द��के�सामा�जक�और�धा�म�क�सुधार�आंदोलन��क���वशेष��वशेषता��म��से�एक�नह��है�?
a) आंदोलन�एक�संक�ण��सामा�जक��थान�तक�ही�सी�मत�थे।�
b) अ�धकांश�सुधार�आंदोलन��क��अगुवाई�तीन�उ�च�जा�तय��, �ा�ण�, काय�थ�और�बै��से��ई।�
c) ऊपर�से�सुधार�लागू�करने�के��लए�उ�ह�ने�कानून�पर�अ�धक�भरोसा��कया।�
d) उ�ीसव��सद��के�शु�आती�दौर�के�सुधारक��ने�औप�नवे�शक�शासन�के�क�र��वरोध�का��दश�न��कया�
Correct Answer: D
Your Answer:
Explanation
Solution (d)
Basic Information:
QUESTION 42.
�क�ूर��व�ोह�( 1824) �कससे�संबं�धत�है:
a) रानी�चे��मा�
b) रानी�अवंतीबाई�
c) रानी��गा�वती�
d) रानी����मा�
Correct Answer: A
Your Answer:
Explanation
Solution (a)
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 142
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
Basic Information:
(Source: https://pib.gov.in/newsite/printrelease.aspx?relid=148944 )
QUESTION 43.
1875 म��द�कन�दं गे�के�बारे�म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. �कसान��ने��वशेष��प�से�सा�कार��के�क�जे�म��अपने�ऋण��से��नपटने�के��लए�बांड�, फरमान�और�अ�य�संबं�धत�द�तावेज��को�ल��त
�कया।�
2. �कसान��ने�उन��कसान��और�बालुटेदार��के��खलाफ�सामा�जक���तबंध�लगाए�जो�सा�कार��के�ब�ह�कार�म��शा�मल�नह��ह�गे।�
3. महा�मा��यो�तराव�फुले�के�स�यशोधक�समाज�ने��कसान��के�कारण�का�समथ�न��कया।�
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1 और�2
b) केवल�1 और�3
c) केवल�2 और�3
d) 1, 2 और�3
Correct Answer: A
Your Answer:
Explanation
Solution (a)
Basic Information:
• 1875 म��महारा��के�पूना�और�अहमदनगर��जल��म��एक�बड़ा�कृ�ष��कोप��आ।�
• अ�य�रैयतवाड़ी��े���के��कसान��क��तरह�, द�कन�के��कसान��को�भी�सा�कार�के�चंगुल�म��फंसने�और�तेजी�से�अपनी�जमीन�खोने�के
कारण�भू-राज�व�का�भुगतान�करना�मु��कल�हो�गया।�
• इसके�कारण��कसान��और�सा�कार��के�बीच�तनाव�बढ़�गया�था�, �जनम��से�अ�धकांश�बाहरी�लोग- मारवाड़ी�या�गुजराती�थे।�
• इस�समय�तीन�अ�य��वकास��ए।�1860 के�दशक�क��शु�आत�म��, अमे�रक��गृह�यु��कपास�के��नया�त�म��वृ���का�कारण�बना�था�,
�जसने�क�मत��को�बढ़ा��दया�था।�1864 म��गृहयु��क��समा��त�ने�कपास�के��नया�त�म��ती���गरावट�और�क�मत��म���गरावट�को�ज�म
�दया।�इसके�साथ�ही�, 1867 म��, सरकार�ने�भू-राज�व�म��लगभग�50 ��तशत�क��वृ���क�।�खराब�फसल�से���थ�त�और�खराब�हो
गई।�
• �दसंबर�1874 म���स�र�तालुक�के�कड़ाब�गांव�म��एक�सहज��वरोध�आंदोलन�शु���आ।�
• �कसान��ने�अपनी�मांग��को�शां�तपूण��तरीके�से��वीकार�करने�के��लए�मजबूर�करने�के��लए�‘ बाहरी�’ सा�कार��के�पूण��सामा�जक
ब�ह�कार�का�आयोजन��कया।�
• सामा�जक�ब�ह�कार�ज�द�ही�कृ�ष��धान�दं ग��म��त�द�ल�हो�गया�, जब�यह�ब�त��भावी�सा�बत�नह���आ।�12 मई�को�, �कसान
सुपारा�म��, भीमथरी�तालुक�म��, मजार�पर�इक�ा��ए�तथा�सा�कार��के�घर��और��कान��पर�एक��व��थत�हमला�शु���कया।�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 143
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
• औप�नवे�शक�सरकार�ने�द�कन�आयोग�क���थापना�क��, �जसक���सफा�रश��के�कारण�द�कन��कसान��के�राहत�अ�ध�नयम�1879
को�पा�रत��कया�गया�, ता�क�उ�ह��सा�कार��के��खलाफ�एक��न��त�सुर�ा��दान�क��जा�सके।�
कथन��व�ेषण:
महारा��के�आधु�नक�रा�वाद��बु��जी�वय�
खात��के�इस��नपटान�म��ब�त�कम��ह�सा
ने��कसान��के�कारण�का�समथ�न��कया।
�ई�थी।�एक�बार�जब�सा�कार��के �ारं�भक�फोकस��ह�सा�से�बचने�के��लए
ज��टस�रानाडे�क��अगुवाई�वाली�पूना
उ�पीड़न�के�ह�थयार�- ऋण�बांड�- को�न� सामा�जक�ब�ह�कार�जैसे�शां�तपूण��साधन�
साव�ज�नक�सभा�ने�1867 के�भू�म�राज�व
कर��दया�गया�था�, आगे��ह�सा�क��कोई का�उपयोग�करने�पर�था।�
समझौते�के��खलाफ��कसान��के�बीच�एक
आव�यकता�महसूस�नह���ई�
सफल�अ�भयान�चलाया�था।�
QUESTION 44.
�न�न�ल�खत�म��से�कौन�सा�नेता�मु�य��प�से�अ�खल�भारतीय�रा�य��के�जन�स�मेलन�( AISPC) के�आयोजन�के��लए�उ�रदायी�थे�?
1. बलवंतराय�मेहता�
2. मा�ण�यलाल�कोठारी�
3. जी.आर. अ�यंकर�
सही�कूट�का�चयन�कर�:
a) केवल�1
b) केवल�2
c) केवल�1 और�2
d) 1, 2 और�3
Correct Answer: D
Your Answer:
Explanation
Solution (d)
Basic Information:
• 1920 म��शु���कए�गए�असहयोग�और��खलाफत�आंदोलन�के��भाव�म��रा�य��के�लोग��के�कई��थानीय�संगठन�अ��त�व�म��आए।�
• �जन�रा�य��म���जा�मंडल�या�रा�य��के�जन�स�मेलन�आयो�जत��कए�गए�उनम��से�कुछ�मैसूर�, हैदराबाद�, बड़ौदा�, का�ठयावाड़�रा�य�,
द�खन�रा�य�, जामनगर�, इंदौर�और�नवानगर�थे।�
• यह����या��दसंबर�1927 म��बॉ�बे�म��ऑल�इं�डया��टे ट्स�पीपु�स�कॉ���स�( AISPC) के�आयोजन�के�साथ�सामने�आई�, �जसम�
रा�य��के�700 राजनी�तक�काय�कता���ने�भाग��लया।�इस�पहल�के��लए�मु�य��प�से�उ�रदायी�लोग��म��बलवंतराय�मेहता�, मा�ण�क
यलाल�कोठारी�और�जी.आर. अ�यंकर�थे।�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 144
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
• एआईएसपीसी����टश�राज�क���रयासत��म��राजनी�तक�आंदोलन��का�एक�समूह�था�, �ज�ह���जा�मंडल�या�लोक�प�रषद�कहा�जाता�था।
• 1939 म��, जवाहरलाल�नेह��AISPC के�अ�य��बने�, 1946 तक�इस�पद�पर�रहे।�
QUESTION 45.
1927 म��ग�ठत�फेडरेशन�ऑफ�इं�डयन�चै�बस��ऑफ�कॉमस��एंड�इंड����(�फ�क�) के�बारे�म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�गलत�है�/ ह��?
a) केवल�1 और�2
b) केवल�1 और�3
c) केवल�2 और�3
d) 1, 2 और�3
Correct Answer: C
Your Answer:
Explanation
Solution (c)
Basic Information:
कथन��व�ेषण:
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 145
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
पूँजीप�त�वग��के�नेता��ने
1930 म��, �फ�क��(उदारवा�दय��के
�प���प�से��फ�क��क�
यह�हमेशा�संवैधा�नक�पथ�और�बातचीत�क� �वपरीत) ने�अपने�सद�य��को�बताते��ए
भू�मका�को��ापार�, वा�ण�य
मेज�को�पूरी�तरह�से�नह��छोड़ने�के�प��म��था सलाह�द���क�वे�‘ गोलमेज�स�मेलन�’
और�उ�ोग�के�रा�ीय�संर�क
तथा�आम�तौर�पर�सामू�हक�नाग�रक�अव�ा (RTC) का�ब�ह�कार�कर�।�जब�तक�इस
के��प�म��दे खा�, यह�' औप�न
के��वपरीत�अपने�आधार�को�संवैधा�नक��प� तरह�के�स�मेलन�म��महा�मा�गांधी�ने�एक
वे�शक�भारत�म��आ�थ�क��े�
के�संघष��के�पीछे �रखना�पसंद�करता�था।� �वतं������के��प�म��भाग�नह���लया�है
म��एक�रा�ीय�सरकार�के
, या�कम�से�कम�उनक���वीकृ�त�है।�”
काय��का��दश�न�’ था।�
QUESTION 46.
कां�ेस-�खलाफत��वराज�पाट��(�वराजवा�दय�) से��ह����के��हत��क��र�ा�के��लए�‘ ��त��यावा�दय��' (responsivists) के��प�म��जाना
जाने�वाला�समूह�था।��न�न�ल�खत�म��से�कौन�सा�नेता�' ��त��यावाद��' (responsivist) नह��है�?
a) लाजपत�राय�
b) मदन�मोहन�मालवीय�
c) एन�सी�केलकर�
d) लोकमा�य��तलक�
Correct Answer: D
Your Answer:
Explanation
Solution (d)
Basic Information:
(Source: Spectrum)
QUESTION 47.
�न�न�ल�खत�म��से�कौन�सा�कथन����स��मशन�के��ावधान��पर�कां�ेस�क��आप���को�सही�ढं ग�से�दशा�ता�है�?
1. पूण���वतं�ता�के�बजाय�डो�म�नयन��टे टस�का��ावधान।�
2. सं�वधान�सभा�म���रयासत��का���त�न�ध�व�रा�य��के�लोग���ारा�नह��ब��क�शासक��के�नामांकन��ारा��कया�जाता�है।�
3. वह��ावधान�जो��कसी�भी��ांत�को�नए�सं�वधान�को��वीकार�करने�के��लए�तैयार�नह��था�, उसे���टे न�के�साथ�एक�अलग�समझौते�पर
ह�ता�र�करने�का�अ�धकार�होगा�
सही�कूट�का�चयन�कर�:
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 146
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
a) केवल�1 और�2
b) केवल�1 और�3
c) केवल�3
d) 1, 2 और�3
Correct Answer: D
Your Answer:
Explanation
Solution (d)
Basic Information:
����स��मशन�माच��1942 के�अंत�म�����टश�सरकार��ारा���तीय��व��यु��म��अपने��यास��के��लए�पूण��भारतीय�सहयोग�और�समथ�न�हा�सल
करने�का�एक�असफल��यास�था।��मशन�का�नेतृ�व�एक�व�र��मं�ी�सर��टे फोड�����स�ने��कया�था।�
���स�ने�घोषणा�क���क�भारत�म�����टश�नी�त�का�उ�े �य�भारत�म���व-सरकार�का�ज�द�से�ज�द�संभव�बोध�था�
• घोषणा�ने�यु��के�बाद�भारत�डो�म�नयन��टे टस�और�एक�सं�वधान-�नमा�ण��नकाय�का�वादा��कया।�
• �रयासत��के�मामले�म��शासक���ारा�ना�मत��कए�जाने�वाले�सद�य।�
• और�भारत�के��वभाजन�के��ावधान�के�अनुसार।�
• ���टश�सरकार�ने�भी�भारतीय��को��भावी�श���के�त�काल�ह�तांतरण�और�भारत�क��र�ा�के��लए��ज�मेदारी�म��वा�त�वक��ह�सेदारी
क��मांग�को��वीकार�करने�से�इनकार�कर��दया।�
QUESTION 48.
आईएनए�जाँच�( INA trials) 1945 के�बारे�म���न�न�ल�खत�कथन�पर��वचार�कर�:
ऊपर��दए�गए�कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�1 और�2
c) केवल�2 और�3
d) 1, 2 और�3
Correct Answer: B
Your Answer:
Explanation
Solution (b)
Basic Information:
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 147
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
• कां�ेस�ने�एक�आईएनए��रलीफ�एंड�इं�वायरी�कमेट��का�आयोजन��कया�, �जसने�लोग��को�उनक���रहाई�के��लए�धन�और�भोजन�क�
छोट��रकम��दान�क��, तथा�इन�लोग��के��लए�रोजगार�को�सुर��त�करने�के��लए�सीमांत�सफलता�के�साथ��यास��कया।�
• INA �दवस�12 नवंबर�को�और�INA स�ताह�5 से�11 नवंबर�1945 तक�मनाया�गया।�
• 16 नवंबर�1945 को�धामनगांव�और�शोलापुर�म���कसान�स�मेलन�म��और�29 �दसंबर�1945 को�हैदराबाद�म��अ�खल�भारतीय
म�हला�स�मेलन�के�दसव��स��म���रहाई�क��माँग�क��गई।�
• आईएनए�लोग��के�साथ�सहानुभू�त�म��कुछ��े���म���दवाली�नह��मनाई�गई�थी।�
• सरकारी�कम�चा�रय��और�यहां�तक��क�सश���बल��के�लोग��के�मह�वपूण��वग��भी�INA- समथ�क�भावना�के��वार�म��डू बे��ए�थे।�
• �ेम�सहगल�, गु�ब�श��स�ह��ढ�ल��और�शाह�नवाज़�खान�- ये�����व�भारतीय�रा�ीय�सेना�के��ायल�या�लाल��कले��ायल�से�जुड़े�थे।�
कथन��व�ेषण:
(Source: Spectrum)
QUESTION 49.
‘ अ�खल�भारतीय�अ�पृ�यता��वरोधी�लीग�, 1932 (All India Anti Untouchability League) �कसके��ारा��था�पत��कया�गया
था:
Solution (b)
Basic Information:
• गांधी�ने�सां�दा�यक�पुर�कार�को�भारतीय�एकता�और�रा�वाद�पर�हमले�के��प�म��दे खा।�
• गांधी�ने�अपने�अ�य�सभी�काय��को�छोड़��दया�तथा�अ�पृ�यता�के��खलाफ�एक�बड़ा�अ�भयान�शु���कया�- पहले�जेल�से�और�उसके
बाद�अग�त�1933 म��बाहर�से�छोड़ने�के�बाद।�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 148
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
(Source: Spectrum)
QUESTION 50.
���टश�को�कां�ेस- मु��लम�लीग�अवरोध�( Congress- Muslim League logjam) से�बचाने�के��लए�, वेवेल�ने�" �ेकडाउन��लान�"
��ता�वत��कया�, इसका�मु�य���ताव�था:
a) उ�र-प��म�और�उ�र-पूव��के�मु��लम��ांत��म�����टश�सेना�और�अ�धका�रय��क��वापसी�तथा�शेष�दे श�को�कां�ेस�को�स�पना।�
b) उ�र-प��म�और�उ�र-पूव��म��जनमत�सं�ह�क��शु�आत�करना�, जब�क�शेष�दे श�को�कां�ेस�को�स�पना।�
c) भारत�से����टश��क��तेजी�से�वापसी�, इस��कार�समझौता�करने�के��लए�कां�ेस�और�मु��लम�लीग�पर�दबाव�डालना�
d) इनम��से�कोई�भी�नह�।�
Correct Answer: A
Your Answer:
Explanation
Solution (a)
Basic Information:
• भारत�म��तेजी�से��वक�सत�होती�राजनी�तक���थ�त�से��नपटने�के��लए�लॉड��वेवेल�और�उनके��नकटतम�सलाहकार���ारा��ेकडाउन
�लान�तैयार��कया�गया�था�, �जसम��" दबाव�" और�" �नरोध�" के�बीच�एक�म�य�माग��क��क�पना�क��गई�थी।�
• 1945 म���शमला�स�मेलन�क���वफलता�के�बाद�, ठ�क�इसी�तरह�के�ल�य�का�पीछा�करने�के��लए�, वह�एक�गु�त�योजना�के�साथ�आये
, �जसे�इ�तहास�म��वेवेल�के�' �ेकडाउन��लान�' के��प�म��जाना�जाता�है।�
• इस�योजना�ने����टश�सेना�और�अ�धका�रय��क��उ�र-प��म�और�उ�र-पूव��के�मु��लम��ांत��से�वापसी�तथा�दे श�के�बाक���ह�स��को
कां�ेस�को�स�पने�क��प�रक�पना�क�।�
• वेवेल�क���ेकडाउन�योजना�को�दो�मु�य�ल�य��को��यान�म��रखकर�तैयार��कया�गया�था: पहला�, भारत�से�अं�ेज��क��सुर��त�वापसी�;
�सरी�बात�, इसे�एक�भौगो�लक�इकाई�के��प�म��बनाए�रखने�का��यास�करके�भारत�के��वभाजन�से�बचने�के��लए।�
• हालां�क�लंदन�म��एचएमजी��ारा�वेवेल�क��सम��योजना�को�खा�रज�कर��दया�गया�था�, हालां�क�, इसके�त�य�3 जून�क��योजना�म�
वेवल�के�उ�रा�धकारी�माउंटबेटन��ारा��नधा��रत�अं�तम��नकासी�योजना�म��शा�मल�थे।�
(Source: Spectrum)
QUESTION 51.
�ाचीन�भारतीय�महाका���के�संबंध�म��, ' जय�सं�हता�' और�' सतश�ी�सं�हता�' �कस���स��महाका��से�संब��ह��?
a) उप�नषद��
b) पुराण��
c) रामायण�
d) महाभारत�
Correct Answer: D
Your Answer:
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 149
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
Explanation
Solution (d)
Basic Information:
महाका��( Epics):
• एक�महावा�य�, को�सं�कृत�क���वशेषता�के��प�म��जाना�जाता�है�तथा�ये�सा�ह�य�के�शु�आती��प�भी�ह�।�भारतीय�सा�ह�य�को�संसार
का�सबसे�पहला�सा�ह�य�माना�जाता�है।�
• एक�महाका��को�अ�याय�या�सग��म���वभा�जत��कया�जाना�चा�हए।�
• हर�अ�याय�सग��के��वषय�या��वषय�के�आधार�पर�एक����गत�और��व�श��तरीके�से�बना�होता�है।�
• महाका���को�कला�के��प�म��माना�जाता�है��य��क�मु�य�कथानक�के�अलावा�ब�त�कुछ�वण�न��दान��कया�गया�है।�
• दो�सबसे���स��महाका��महाभारत�और�रामायण�ह�।�
महाभारत:
• महाभारत�अ�धक��ाचीन�है�और�संभवतः�10 व��शता�द��ईसा�पूव��से�चौथी�शता�द��तक�क����थ�त�को�दशा�ता�है।�
• मूल��प�से�इसम��8800 छं द�शा�मल�थे�और�इसे�‘ जयसं�हता�’ या��वजय�से��नपटने�वाले�छं द��का�सं�ह�कहा�जाता�था।�
• इसके�अलावा�, छं द�को�24000 तक�बढ़ाया�गया�और�भारत�के�नाम�से�जाना�जाने�लगा�, �जसका�नाम�सबसे�पहले�वै�दक
जनजा�तय��म��से�एक�के�नाम�पर�रखा�गया�है।�
• छं द��के�अं�तम�संकलन�ने�सं�या�को�एक�लाख�तक�प�ंचा��दया�, �जसे�' महाभारत�' या�' सतसहा�ी�सं�हता�' के��प�म��जाना�जाता
है।�
• अं�तम�सं�करण�म��कथा�मक�, वण�ना�मक�और�उपदे शा�मक�साम�ी�शा�मल�है।�
• मु�य�कथा�कौरव-पांडव�संघष��क��है�और�उ�र�वै�दक�काल�क��है।�वण�ना�मक�भाग�का��योग�उ�र�वै�दक�काल�के��लए��कया�जाता�है
और�उपचारा�मक�भाग�मौय��र�और�गु�त�काल�के��लए�है।�
QUESTION 52.
उ�र-वै�दक�काल�के�सा�ह�य�के�संबंध�म��, �न�न�ल�खत�म��से�कौन�सा�यु�म�सही��प�से�सुमे�लत�है�?
1. �ौतसू�:: य��वे�दय��के��नमा�ण�के��लए�माप�के��व�भ��पहलु��से�संबं�धत�है।�
2. गृ�सू�:: ज�म�, नामकरण�सं�कार�, �ववाह�आ�द�से�जुड़े�घरेलू�अनु�ान��से�संबं�धत�ह��
3. धम��सू�:: आचार�सं�हता�से�संबं�धत�है।�
4. सु�वसू�:: तीन�उ�च�वण��से�संबं�धत�पदाथ��के�पु�ष�और�राजकुमार��के��लए�बड़े�साव�ज�नक�अनु�ान��से�संबं�धत�है।�
सही��वक�प�चुन�:
a) 1 और�4
b) 2 और�3
c) 2, 3 और�4
d) 1, 2, 3 और�4
Correct Answer: B
Your Answer:
Explanation
Solution (b)
Basic Information:
वै�दक�काल�के�बाद�के�सं�कार�सा�ह�य�का�एक�बड़ा�कोष�है।�
• �ौतसू��, गृ�सू��और�धम��सू���मलकर�क�पसू��बनाते�ह�।�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 150
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
• क�पसू���को��ह���धा�म�क�अ�यास�का�मैनुअल�माना�जाता�है।�उनम��से�कई�वेद�के��व�भ���कूल��के�भीतर�उभरे�, जो�भारत�का�सबसे
प�व��सा�ह�य�है।�
• ��येक�मैनुअल�अपने��कूल�क�����या��(क�प) क���ा�या�करता�है��य��क�यह�तीन�अलग-अलग��े�णय��पर�लागू�होता�है: य�
अनु�ान-�ौतसू��, घरेलू�अनु�ान�- गृ�सू��और�जीवन�का�आचरण�- धम�सू�।�वे�सू��क��लघु�कामो��पक�शैली�म���लखे�गए�ह�
(शा��दक��प�से�" धागा�") ता�क�वे��मृ�त�म��आसानी�से���तब��हो�सक�।�
• क�प�वेदंग�( " वेद�के��लए�सामान�") के��प�म��जाना�जाने�वाले��व�ान��के�छह��े���म��से�एक�है।�
• �ौतसू��और�गृ�सू��दोन��600-300 ईसा�पूव��के�ह�।�
• सु�वसू���ने�य��वे�दय��के��नमा�ण�के��लए�कई��कार�के�माप�बताए।�वे��या�म�त�और�ग�णत�क��शु�आत�को��च��त�करते�ह�।�
QUESTION 53.
�न�न�ल�खत�म��से��कसे�संगम�युग�का��ोत�माना�जा�सकता�है�?
1. ��ै बो�और���लनी�के�काय��
2. अशोक�के��शलालेख�
3. हाथीगु�फा��शलालेख�
4. सीलोन�क��पु�तक�' महावंश�' और�' द�पवंश�'
सही��वक�प�चुन��
a) 2 और�3
b) 1 और�4
c) 2, 3 और�4
d) 1, 2, 3 और�4
Correct Answer: D
Your Answer:
Explanation
Solution (d)
Basic Information:
QUESTION 54.
�न�न�ल�खत�म��से�कौन�सही��प�से�सुमे�लत�है।�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 151
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
( लेखक) ( पु�तक)
1. बाणभ��हष�च�रत�
2. सं�याकर�नंद��रामच�रत�
3. �ब�हण��व�मंकादे वचा�रत�
4. क�हण�राजतरं�गणी�
सही��वक�प�चुन�:
a) 1 और�2
b) 2 और�3
c) 1, 2 और�4
d) 1, 2, 3 और�4
Correct Answer: D
Your Answer:
Explanation
Solution (d)
Basic Information:
• बाणभ��ने�हष�च�रत�क��रचना�सातव��शता�द��ई�वी�म��क��थी।�यह�हष�वध�न�के�शु�आती�क�रयर�का�वण�न�करने�वाला�एक�अध�-जीवनी
संबंधी�काय��है।�यह�हष��के�दरबारी�जीवन�और�उनक��आयु�म��सामा�जक�और�धा�म�क�जीवन�का�एक�उ�कृ���वचार�दे ता�है।�
• सं�याकर�नंद��ने�रामच�रत��लखा।�इसम��कैवत���कसान��और�पाल�राजकुमार�रामपाल�के�बीच�संघष��क��कहानी�है।�
• �ब�हण�के��व�मणकदे वचा�रत�क�याणी�के�चालु�य�राजा�, अपने�संर�क��व�मा�द�य�VI (1076-1127 ई�वी) क��उपल��धय�
को�याद�करते�ह�।�
• " राजा��क��धारा�" राजतरं�गणी�बारहव��शता�द��म��क�हण��ारा��लखी�थी।�यह�क�मीर�के�राजा��क��आ�मकथा��क��एक�कड़ी
है।�
QUESTION 55.
�न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. �े न��सांग�और�फा-�ान�दोन��चीनी�या�ी�बौ��थे।�
2. फ़ा-�ान�ने�गु�त�काल�म��भारत�क��सामा�जक-आ�थ�क���थ�तय��का�वण�न��कया�जब�क��े न��सांग�हष��के�काल�म��इसी�तरह�के�वृ�ांत
��तुत�करते�ह�।�
उपरो��कथन��म��से�कौन�सा�सही�है�/ ह��?
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2
d) कोई�नह��
Correct Answer: C
Your Answer:
Explanation
Solution (c)
Basic Information:
• फ़ा-�ान�और��े न��सांग�दोन��बौ��थे�तथा�वे�बौ��तीथ��थल��क��या�ा�करने�और�बौ��धम��का�अ�ययन�करने�के��लए�भारत�आए�थे।�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 152
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
फा-�ान:
• फा-�ान�एक�चीनी�बौ���भ�ु�और�अनुवादक�थे��ज�ह�ने��ाचीन�चीन�से��ाचीन�भारत�तक�पैदल�या�ा�क��, म�य�ए�शया�के�कई�प�व�
बौ���थल��पर�, 399-412 के�बीच�भारतीय�उपमहा��प�और�द��ण�पूव��ए�शया�का�दौरा�कर�बौ���ंथ��का�अ�ध�हण��कया।�
• फा-�ान�क��भारत�या�ा�चं�गु�त���तीय�के�शासनकाल�के�दौरान��ई�थी।�ले�कन�वह�शासक�या�अपने�काल�क��राजनी�तक���थ�त�के
बारे�म��कुछ�भी�नह��बताता�है।�
• वह�गौतम�बु��क��ज�म�थली�लु��बनी�क��तीथ�या�ा�के��लए�भी���स��है।�
• फा-�ान�ने�399 ई. म��भारत�क��या�ा�शु��क�।�उ�ह�ने�गोबी�के�रे�ग�तान�से�या�ा�क��और�खोतान�प�ँचे�जहाँ�उ�ह��कई�बौ��मठ
�मले।��फर�वह�शनशान�, ततार��दे श�और�का�गर�गया।�का�गर�का�त�कालीन�शासक�बौ��था।�इस�लए�, वह�बौ���भ�ु��से��मले
और�वहां�कई�मठ�भी�पाए।�उसके�बाद�, उ�ह�ने�पामीर�पठार�, �वात�को�पार��कया�और�गांधार��दे श�म���वेश��कया।�
• वह�भारत�म��लगभग�400 ई. तक�प�ँच�गया�और�यहाँ�411 ई. तक�रहा।�उसने�पेशावर�, पाट�लपु��, त��शला�, मथुरा�, क�ौज�,
�ाव�ती�, क�पलव�तु�, सारनाथ�और�कई�अ�य��थान�का�दौरा��कया।�
• उ�ह�ने�सामा�जक���थ�त�का�वण�न�इस��कार��कया।��जा�अपने�जीवन�से�समृ��और�संतु��थी।�साव�ज�नक�नै�तकता�अ�धक�थी।
�यादातर�लोग�शाकाहारी�थे�और�अपने�भोजन�म��मांस�और��याज�से�परहेज�करते�थे।�उ�ह�ने�शराब�और�अ�य�नशीले�पदाथ��का
उपयोग�नह���कया।�केवल�चांडाल�(अछू त) , जो�शहर��के�बाहर�रहते�थे�, �शकार�और�मछली�पकड़ने�म��लगे�थे�और�मांस�खाने�वाले
थे।�
• उ�ह�ने�ता��ल��त�(प��म�बंगाल) के�समु���बंदरगाह�से�सीलोन�के��लए�या�ा�क��शु�आत�क�।�वे�दो�साल�तक�सीलोन�(�ीलंका) म��रहे
और��फर�414 ई. म��जावा�के�ज�रए�चीन�वापस�प�ंचे।�
�च��1: फा-�ान�का�या�ा�माग��
�े न��सांग-:
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 153
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
कथन��व�ेषण:
कथन�1 कथन�2
स�य� स�य�
फा-�ान�ने�चं�गु�त- ��तीय�के�शासनकाल�म��दौरा��कया�जब�क
दोन��या�ी�बौ��थे�
�े न-�सांग�ने�हष��के�शासनकाल�के�दौरान�दौरा��कया।�
QUESTION 56.
�न�न�ल�खत�म��से�कौन�भारत�म��नवपाषाण�युग�के��थल�ह��?
1. म�क��
2. उ�नूर�( Utnur)
3. ��हगीरी�
4. �मजा�पुर�म��बेलन�घाट��
5. हड़�पा�और�मोहनजोदड़ो�
सही��वक�प�चुन�:
a) 1, 2, 4 और�5
b) 1, 2, 3 और�4
c) 1, 2 और�3
d) 1, 2, 3, 4 और�5
Correct Answer: B
Your Answer:
Explanation
Solution (b)
Basic Information:
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 154
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
◦ क�मीर�क��घाट��म��उ�र�म��पाया�जाने�वाला��े��बुज�होम�नामक��थान�पर�है।�
◦ गोदावरी�के�द��ण�क��ओर�द��ण�भारत�म��पाया�जाने�वाला��े�।�
◦ असम�क��पहा�ड़य��म����थत��े�।�(गारो��ह�स)
इसके�अ�त�र��नवपाषाण��थल��न�न��े���म��पाए�गए�ह�।�
1. उ�र��दे श�के��मजा�पुर�और�इलाहाबाद��जल��म���व��य�और�बेलन�घाट��के�उ�री�इलाक��म��
2. कना�टक�म��मा�क��, ���गरी�, ह�लूर�, कोडेकल�, सांगनाक�लू�, ट�. नरसीपुर�और�ट�कलको�ा�
3. त�मलनाडु �म��प�यमप�ली।�
4. आं���दे श�म���पकलीहल�और�उतनूर।�
नवपाषाण�युग�म��मनु�य��ने�अभी�भी�प�थर�के�औजार��और�ह�थयार��का�इ�तेमाल��कया�था�, ले�कन�वे�अपने�प�थर�के�औजार��को�उ�त�करने
लगे�थे।��ारं�भक�धातु��व�ान�के��माण�भी�ह��, तथा�अ�धक��म���के�बत�न��का��नमा�ण�भी�शा�मल�है।�
QUESTION 57.
भारत�म��ता�पाषाणकालीन�( Chalcolithic) चरण�के�संबंध�म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. ता�पाषाणकालीन�लोग�पक���ई��ट��से�प�र�चत�थे�, जो�घर��के��नमा�ण�के��लए�उपयोग��कए�जाते�थे।�
2. ता�पाषाणकालीन�लोग��ने��व�भ���कार�के��म���के�बत�न��का�उपयोग��कया।�
3. ता�पाषाणकालीन�लोग��ने�कपास�के�साथ-साथ�गे�ं�और�चावल�का�उ�पादन��कया।�
नीचे��दए�गए�कूट�का�उपयोग�करके�सही�कथन�चुन�:
a) 2 और�3
b) केवल�1
c) 1, 2 और�3
d) कोई�नह��
Correct Answer: A
Your Answer:
Explanation
Solution (a)
Basic Information:
• नवपाषाण�काल�के�अंत�म��धातु��का�उपयोग�दे खा�गया।�तांबा�प�थर�के�साथ��योग�क��जाने�वाली�पहली�धातु�थी।�ऐसी�सं�कृ�त�को
ता�पाषाण�कहा�जाता�था।�
• इस�चरण�से�संबं�धत�शु�आती�ब��तयां�द��ण-पूव��राज�थान�, प��मी�महारा��और�पूव��भारत�म��पाई�जाती�ह�।�
• अहार�और��गलुंद�क��खुदाई�द��ण�पूव��राज�थान�म��क��गई�है।�
• मालवा�, कायथा�और�एरण�क��खुदाई�प��मी�म�य��दे श�म��क��गई�है।�
• प��मी�महारा��म��जोरवे�, नेवासा�, दायमाबाद�, चंदौली�, सोनगाँव�और�इनामगाँव�, ना�सक�क��खुदाई�क��गई�है।�
• इस�काल�के�लोग�प�थर�और�तांबे�के��लेड�से�बने�छोटे �औजार��और�ह�थयार��का�इ�तेमाल�करते�थे।�लगता�है��क��लेड�उ�ोग�इस
समय�के�दौरान�फला-फूला।�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 155
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
• उ�ह�ने��व�भ���कार�के��म���के�बत�न��का�उपयोग��कया�, �जनम��से�एक�को��लैक�और�रेड�कहा�जाता�था।�कभी-कभी�सफेद�रै�खक
�डजाइन��को��च��त��कया�जाता�था।�
• लोग��ने�पशु��को�पालतू�बनाया�तथा�कपास�स�हत�गे�ं�, चावल�, बाजरा�, मसूर�जैसे�अनाज�उगाए।�
• आम�तौर�पर�लोग�पक���ई��ट��से�प�र�चत�नह��थे�और�क�चड़�से�अपने�घर�बना�लेते�थे।�
कथन��व�ेषण:
इस�अव�ध�के�दौरान�लोग��ने��म���के�घर उ�ह�ने��व�भ���कार�के��म���के�बत�न
उ�ह�ने�कपास�, अलसी�और�बेर�के�साथ
बनाए।�उ�ह�ने�शायद�ही�कभी�पक���ई��ट� बनाए।�म�य��दे श�और�महारा��म��लोग��ने
�व�भ��खा�ा���का�उ�पादन��कया।�
का�इ�तेमाल��कया�हो।� कई��कार�के�बत�न��का�उ�पादन��कया।�
QUESTION 58.
�स�धु�घाट��स�यता�के�लोग��क��धा�म�क��थाएं�अ��तीय�थी।��न�न�ल�खत�म��से�कौन�संभवतः�इस�स�यता�के�लोग���ारा�पूजा�जाता�था�?
1. पशुप�त�
2. मातृदेवी�
3. कूबड़�वाला�बैल�
4. �व�णु�
5. पीपल�का�पेड़�
सही��वक�प�चुन�:
a) 1, 2 और�3
b) 1, 2, 3 और�4
c) 1, 2, 3 और�5
d) 1, 2, 3, 4 और�5
Correct Answer: C
Your Answer:
Explanation
Solution (c)
Basic Information:
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 156
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
• इस�स�यता�के�धा�म�क�अ�यास�अ��तीय�ह�।�उ�खनन��थल��पर�म�हला��क��कई�टे राकोटा�मू�त�याँ��मली�ह�।�एक�मू�त��म��एक�पौधे�को
एक�म�हला�के��ूण�से�बाहर��नकलते��ए��दखाया�गया�है।�यह�संभवतः�पृ�वी�क��दे वी�का���त�न�ध�व�करता�है।�मातृदेवी�से�संबं�धत
कई�कलाकृ�तयाँ�भी��थल��पर�पाई�जाती�ह�।�एक�मुहर�पर�पु�ष�दे वता�का���त�न�ध�व��कया�जाता�है।�इस�भगवान�के�तीन��सर�ह��और
उनके�स�ग�ह�।�वह�एक�हाथी�, बाघ�, राइनो�और�एक�भ�स�से��घरे�योगी�के�बैठने�क��मु�ा�म��दशा�या�गया�है।�इसे�पशुप�त�महादे व�कहा
जाता�है।�यहाँ��ल�ग�पूजा�और�म�हला�यौन�अंग��क��पूजा�के��चलन�म��भी��दखते�ह�।�वे�पीपल�के�पेड़�, कूबड़�वाले�बैल�आ�द�जानवर�
और�पेड़��क��भी�पूजा�करते�थे।�
Image 1: पशुप�त�दे व�
Image 2: मातृदेवी�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 157
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
QUESTION 59.
हड़�पा�स�यता�के�दौरान�शहर��का��वकास�एक�उ�लेखनीय��वशेषता�थी।�हड़�पा�स�यता�के�दौरान��न�न�ल�खत�म��से��कस��थान�को�शहर�माना
जा�सकता�है�?
1. कालीबंगा�
2. बनावली�
3. रंगपुर�
4. लोथल�
5. सुरकोटड़ा�
सही��वक�प�चुन�:
a) 3 और�5
b) 1, 2 और�4
c) 1, 2, 3 और�4
d) 1, 2, 3, 4 और�5
Correct Answer: B
Your Answer:
Explanation
Solution (b)
Basic Information:
QUESTION 60.
ऋ�वेद�म��' ग�व��' (Gavisthi) श�द�का��या�अथ��है�?
a) बढई�
b) आ�दवासी�मु�खया�
c) भू�म�क��इकाई�
d) यु��
Correct Answer: D
Your Answer:
Explanation
Solution (d)
Basic Information:
• ऋ�वेद�म��गाय��के�कई�संदभ��ह��जो�आय��को�चरवाहा�समुदाय�दशा�ती�है।�
• गाय�धन�का��तीक�थी�और�अ�धकांश�यु��गाय��को�अ�धकार�म��लेने�के��लए�होते�थे।�इस�लए�ऋ�वेद�म��गाय��के��लए�यु��या�खोज�के
�लए�श�द�को�' ग�व���' कहा�जाता�था।�
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 158
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
• साथ�ही�, पुजा�रय��को��दए�गए��कसी�भी�उपहार�को�गाय��क��सं�या�के�संदभ��म��बताया�गया�था।�
QUESTION 61.
भारतीय�उप-महा��प�म��आय��के��वास�के�संबंध�म��, �न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�:
1. आय��ने�भारतीय�उपमहा��प�म��कई�चरण��म���वास��कया।�
2. आय��जनजा�तय��ने�आपस�म��सौहाद� �बनाए�रखा�, �जससे�उ�ह��अ�य�गैर-आय��जनजा�तय��पर�शासन�करने�म��मदद��मली।�
नीचे��दए�गए��वक�प��का�उपयोग�करके�सही�कथन�चुन�:
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2 दोन��
d) न�तो�1 और�न�ही�2
Correct Answer: A
Your Answer:
Explanation
Solution (a)
Basic Information:
कथन��व�ेषण:
कथन�1 कथन�2
स�य� अस�य�
आय��दो��कार�के�संघष��म��शा�मल�थे।�पहला�, वे�पूव�-आय�
आय��कई�भाग��म��भारत�आए।�सबसे�शु�आती�दौर�का
से�लड़े�और��सरे�, वे�आपस�म��लड़े।�अंतर-आ�दवासी�संघष�
��त�न�ध�व�ऋग�वै�दक�लोग���ारा��कया�जाता�है�जो�1500
ने�लंबे�समय�तक�आय��समुदाय��को��हलाकर�रख��दया।
ईसा�पूव��म��उप-महा��प�म���दखाई��दए�थे।�वे��वदे शी
आय��को�पांच�जनजा�तय��म���वभा�जत��कया�गया��ज�ह�
�नवा�सय��के�साथ�संघष��म��आए��ज�ह��' दास�' ' द�यु�' कहा
पंचजन�कहा�जाता�है�और�ये�जनजा�तयाँ�आपस�म��लड़ती
जाता�है।�दास��को�लगता�है��क�वे��ारं�भक�आय��क��एक
रहती�थ�।�कभी-कभी�जनजा�तय��ने�अपने��वयं�के
शाखा�थे।�संभवतः�‘ द�यु�’ मूल��नवा�सय��का���त�न�ध�व
जनजा�तय��के�साथ�लड़ने�के��लए�गैर-आय��जनजा�तय��क�
करते�ह�।�
मदद�ली।�
QUESTION 62.
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 159
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
अशोक�के��शलालेख��व�भ���ल�पय��म���लखे�गए�थे।�अशोक�के��शलालेख��म���यु���ल�पय��म��से�कौन-सी��ल�पयाँ�थ��?
1. �ा�ी�
2. खरो�ी�
3. यूनानी�
4. आरमाइक�
नीचे��दए�गए�कूट�का�उपयोग�करके�सही��वक�प�चुन�।�
a) 1 और�3
b) 1, 2 और�3
c) 1, 3 और�4
d) 1, 2, 3 और�4
Correct Answer: D
Your Answer:
Explanation
Solution (d)
Basic Information:
• अशोक�के�अ�भलेख��तंभ��पर�तीस�से�अ�धक��शलालेख��के�साथ-साथ�एका�म�और�गुफा�क��द�वार��पर�एक�सं�ह�है�, �जसका��ेय
मौय��सा�ा�य�के�स�ाट�अशोक�को��दया�जाता�है�, �ज�ह�ने�268 ईसा�पूव��से�232 ईसा�पूव��तक�शासन��कया�था।�
• �शलालेख��म��तीन�भाषा��का�उपयोग��कया�गया�था।��ाकृत�, �ीक�(पड़ोसी��ीको-बै���यन�सा�ा�य�क��भाषा�और�अशोक�के
अंतग�त�म��यूनानी�समुदाय) और�अरमाइक�(पूव��अखा�मद�सा�ा�य�क��आ�धका�रक�भाषा)।�
• चार��ल�पय��का�उपयोग��कया�गया�था।�आधु�नक�पा�क�तान�के��े��के��लए��ा�ी�और�खरो�ी��ल�पय��म���ाकृत��शलालेख��लखे�गए
थे।�यूनानी�और�आरमाइक��शलालेख��ने�अपनी�संबं�धत��ल�पय��का�उपयोग�अशोक�के��े��के�उ�र-प��मी��े���म��, आधु�नक
पा�क�तान�और�अफगा�न�तान�म���कया।�
• जब�क�अ�धकांश��शलालेख��ाकृत�म��थे�, कुछ�यूनानी�या�आरमाइक�म���लखे�गए�थे।�
• कंधार��शलालेख���भाषी��ीक-आरमाइक�है।�अशोक�का�कंधार��ीक�सं�करण�केवल��ीक�म��है�, और�मूल��प�से�संभवतः�सभी��मुख
�शलालेख�1-14 म��समा�हत�ह�।��शलालेख�म���यु���ीक�भाषा�ब�त�उ�च��तर�क��है�और�दाश��नक�शोधन�को��द�श�त�करती�है।�यह
तीसरी�शता�द��ईसा�पूव��म��हेले�नक��व��क��राजनी�तक�भाषा�क��गहन�समझ�को�भी��द�श�त�करता�है।�यह�कंधार�म��उस�समय�एक
अ�य�धक�सुसं�कृत��ीक�उप��थ�त�क��उप��थ�त�का�सुझाव�दे ता�है।�
• इसके��वपरीत�, कना�टक�और�आं���दे श�के�नए��व�जत��दे श��म��द��ण�भारत�म��उ�क�ण���शलालेख��म��, अशोक�ने��ा�ी��ल�प�के
साथ�ही�उ�र�क���ाकृत�को�संचार�क��भाषा�के��प�म��इ�तेमाल��कया।�
QUESTION 63.
भारत�म���ह���दश�न�क��छह��णा�लय��म��से�कौन�सी��न�न�ल�खत�ह��?
1. सां�य�
2. �यो�तष�
3. �याय�
4. �ाकरण�
5. योग�
6. मीमांसा�
नीचे��दए�गए�कूट�का�उपयोग�करके�सही��वक�प�चुन�:
a) 1, 2, 3 और�6
b) 1, 3, 5 और�6
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 160
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
c) 1, 2, 4 और�5
d) 1, 2, 3, 4, 5 और�6
Correct Answer: B
Your Answer:
Explanation
Solution (b)
Basic Information:
�ह���दश�न�म��दाश��नक��, �व���वचार��और��श�ा��का��ज��है�जो��ाचीन�भारत�म��सामने�आए�थे।�इनम��छह��णा�लयाँ�शा�मल�ह��-
�ाचीन�और�म�ययुगीन�भारत�भी�दाश��नक�अवधारणा��को�साझा�करने�वाले�दश�न�का��ोत�था�, ले�कन�वेद��को�अ�वीकृत�कर��दया�था�, अ
तः�इ�ह��ना��तक�भारतीय�दश�न�कहा�गया।�ना��तक�भारतीय�दश�न�म��बौ��, जैन�, चावा�क�, अ�ज�वक�आ�द�शा�मल�ह�।�
वेदांग�वेद�के�अ�ययन�और�समझ�से�जुड़े�छह�सहायक��वषय�ह�।�उनमे�शा�मल�है�
1. �श�ा�(�वर-�व�ान)
2. क�प�(अनु�ान�संबंधी)
3. �ाकरण�(�ाकरण)
4. �न���(�प�ीकरण)
5. छं द�(वै�दक�लेख)
6. �यो�तष�(�यो�तष)
QUESTION 64.
5 व��और�6 व��शता�द��ईसा�पूव��के�दौरान�ईरा�नय��के�आ�मण�ने�उ�री�भारत�म��मह�वपूण���वकास�लाए।��न�न�ल�खत�म��से�कौन�सा
घटना�म�ईरानी�आ�मण�से�संबं�धत�है�?
1. खरो�ी��ल�प�का�आ�व�कार।�
2. इसने�मौय�कालीन�मू�त�कला�को��भा�वत��कया।�
3. इसने�भारत�पर��सकंदर�के�आ�मण�का�नेतृ�व��कया।�
सही�कथन�चुन��
a) 1 और�2
b) 1 और�3
c) 2 और�3
d) 1, 2 और�3
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 161
AIPTS/ILP VETERANS-
Exam Title :
2020 TE...
Email : yadavanurag075@gmail.com
Contact : 8882839768
Correct Answer: D
Your Answer:
Explanation
Solution (d)
Basic information:
कथन��व�ेषण:
ईरानी�लेख��ने�भारत�म��लेखन�का�एक��प मौय�कालीन�मू�त�कला�पर�ईरानी��भाव��प�
ईरा�नय��के�मा�यम�से�, यूना�नय��को
लाया��जसे�खरो�ी��ल�प�के��प�म��जाना �प�से�है।�अशोक�काल�के��मारक�, �वशेष
भारत�क��महान�संप���के�बारे�म��पता
जाता�है।�यह�दाएं�से�बाएं��लखी�जाती�थी। �प�से�घंटे�के�आकार�, राजधानी�म��ईरानी
चला�और�अंततः�भारत�के��सकंदर�ने
कुछ�अशोक�के��शलालेख�इस��ल�प�म� मू�त�कला�से�इसक��वा�तुकला�का�पता
आ�मण��कया।�
�लखे�गए�ह�।� लगाया�जा�सकता�है।�
QUESTION 65.
उ�री�काले�पो�लश�वाले�मृदभांड�( NBP) चरण�के�संबंध�म���न�न�ल�खत�कथन��पर��वचार�कर�।�
1. एनबीपी�चरण�ने�भारत�म���सरे�शहरीकरण�क��शु�आत�को��च��त��कया।�
2. इसने�पहली�बार�धा��वक�मु�ा�क��शु�आत�दे खी।�
सही�कथन�चुन��
a) केवल�1
b) केवल�2
c) 1 और�2 दोन��
d) न�तो�1 और�न�ही�2
Correct Answer: C
Your Answer:
Explanation
Solution (c)
IASbaba
Web: http://ilp.iasbaba.com/ Score:
Email: ilp@iasbaba.com 3.00 / 200
Page 162