Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 16

វិទ្យាស្ថានជាតិពហុបច្ចេកច្ទ្យសកម្ពុជា ប្បធានបទ្យ៖ថាម្ពលនុយច្កេអ ៊ែរ

ម្ហាវិទ្យាល័យ គ្គិសនី
I.សេចក្តីស្តើម

សៅក្នុងប្រសេេនានាសៅសលើេក្លសោក្ស ើងសនេះមានប្រសេេជាសប្ចើ នដែល

ប្រូវការជាចាំបាច់ នូវថាមពលអគ្គិេនី េប្មារ់ ក្សៅសប្រើ ប្បាេ់េប្មារ់ ជីវភាព

រេ់សៅររេ់ពួក្សគ្នាសពលរចចុរបនន និ ងនាសពលអនាគ្រ។ អគ្គិេនី សែើ ររួ រយ៉ា ង

េាំខាន់ េប្មារ់ អភិ វឌ្ឍន៍ េងគមជារិ ននប្រសេេនី មួ ៗសៅសលើេក្លសោក្

ស ើងសនេះ។ ប្គ្រ់ ែាំស ើ រការេប្មារ់ ការអភិ វឌ្ឍន៍ ប្រសេេនី មូ ៗែូ ចជា សោង

ចប្ក្ ឧេាហក្មម េហប្ាេស្េងៗដរងដរប្រូវការជាចាំបាច់ នូវថាមពលអគ្គិេ

នី េប្មារ់ ែាំស ើ រការទាំងអេ់។ សរើ ាមនថាមពលអគ្គិេនី សប្រើ ប្បាេ់ប្គ្រ់ ប្ាន់ សេ

សនាេះប្គ្រ់ េង្វាក្់ ្លិ រក្មមទាំងសនាេះមិ នអាចែាំ ស ើ រការបានស ើ ។ ជាសហរុ

ដររសនេះសហើ បានជាអនក្វ ិេាសាស្រេតក្៏ែូចជាអនក្ជាំ នាញខាងដ្នក្អគ្គិេនី ដរង

ដរខិ រខាំ ស្រសាវប្ជាវរក្វ ិធី សាស្រេតយ៉ាងណាសែើ មបីរក្នូ វប្រភពថាមពលអគ្គីេនី

េប្មារ់ រាំសពញរប្មូវការររេ់ប្រជាជនសអា បានប្គ្រ់ ប្ាន់ នាសពលរចចុរបនននិង

នាសពលអនាគ្រ។ ែូ ចបានសលើក្ស ើងដររសនេះសហើ សេើ រប្ក្ុមររេ់ស ើងបាន

សលើក្ ក្ប្រធានរេមួ ក្មក្េិក្ា និ ងស្រសាវប្ជាវដែលទក្់ េងនឹ ងែាំ ស ើរ

ការននការ្លិរថាមពលអគ្គិេនី ដររថាមពលនចនប្រឌ្ិ រទក្់ េងសៅនឹ ង

ថាមពលនុ សក្េដអ៊ែ រសែើ មបីសអា ល់កាន់ ដរចាេ់ សហើ អាចជាដ្នក្មួ ននចាំ

សនេះែឹ ងេប្មារ់ ដចក្រដាំ លក្ការ ល់ែឹងអាំ ពីក្ិចចការស្រសាវប្ជាវសនេះែល់និេេិរ និ ង

អនក្អគ្គិេនី ជាំនាន់ សប្កា ។

II.ប្រភព និ ងសែើ មក្ាំ ស ើ រថាមពលនុ សក្េដអ៊ែ រ

1
វិទ្យាស្ថានជាតិពហុបច្ចេកច្ទ្យសកម្ពុជា ប្បធានបទ្យ៖ថាម្ពលនុយច្កេអ ៊ែរ
ម្ហាវិទ្យាល័យ គ្គិសនី

អគ្គីេនី ប្រូវបានរសងកើរស ើងសោ មា៉ា េុីននុ សក្េដអ៊ែ រជាសលើក្ែាំ រូងដែលមិ នធាេរ់

មានសៅនងៃេី 3 ដខក្ញ្ញាឆ្នាំ 1948 សៅអាាំងេ័ រប្កាហាិច X-10 (X-10 Graphite

Reactor) សៅ Oak Ridge រែឋ Tennessee េហរែឋអាសមរក្


ិ និ ងជាសោងចប្ក្

ថាមពលនុ សក្េដអ៊ែ រែាំ រូងសគ្ដែលសប្រើ ែាំស ើ រការអាំ ពូល។ ការពិ សសាធន៍ ធាំេីពីរ

ដែលបានសក្ើ រស ើ ងសៅនងៃេី 20 ដខធនូឆ្នាំ 1951 សៅសាានី ៍ពិសសាធន៍ EBR-I សៅ

ជិ រ Arco រែឋនអោហូសៅេហរែឋអាសមរ ិក្។ សៅនងៃេី 27 ដខមិ ងុនាឆ្នាំ 1954 សោង

ចប្ក្ថាមពលនុ សក្េដអ៊ែ រែាំ រូងសគ្រងអេ់ររេ់ពិភពសោក្សែើ មបីរសងកើរចរនតអគ្គីេ

នី េប្មារ់ រណា
ត ញអគ្គីេនី បានចរ់ ស្តើមប្ររិ ររតិការសៅេី ប្ក្ុង Obninsk នន

ប្រសេេេហភាពេូសវៀរ។ សាានី ន៍ ថាមពលអគ្គីេនី ែាំរូងសគ្រងអេ់ររេ់

ពិ ភពសោក្សៅ Calder Hall ប្រសេេអង់ សគ្េេបានសរើ ក្សៅនងៃេី 17 ដខរុ ោឆ្នាំ

1956 ។ សាានី ៍ ថាមពលខានរជាមួ នឹ ង reactor ប្រសភេ PWR គ្ឺ សាានី ៍

ថាមពលអារូ ម (Atomic Power Station) ែឹ ក្ជញ្ូជ នដែលប្រូវបានសធាើស ើងសៅនងៃ

េី 26 ដខឧេភាឆ្នាំ 1958 ។

Uranium ប្រូវបានរក្ស ើញសៅក្នុងឆ្នាំ 1789 សោ សោក្ Martin Klaproth អនក្

គ្ី មីវ ិេាជនជារិ អាលេឺម៉ាង់សហើ ប្រូវបានសគ្ោក្់ ស្មេះតាមភពដ្នែី អ៊ែុ ោ៉ា នុ

េ។ ការបាញ់កាាំរេមីប្រូវបានរក្ស ើញសោ Wilhelm Rontgen សៅឆ្នាំ 1895

តាមរ ៈការរញ្ូជ នចរនតអគ្គីេនី តាមរ ៈរាំ ពង់ ដក្វដែលប្រូវបានរិ េជិ រ និ ង្លិ

2
វិទ្យាស្ថានជាតិពហុបច្ចេកច្ទ្យសកម្ពុជា ប្បធានបទ្យ៖ថាម្ពលនុយច្កេអ ៊ែរ
ម្ហាវិទ្យាល័យ គ្គិសនី
រនូ វកាាំរេមី X។ រនាារ់ មក្សៅឆ្នាំ 1896 សោក្ Henri Becquerel បានរក្ស ើញថា

Pitchblende (ដរដ៉ា ែលមានោ៉ា ែយូមនិ ងអ៊ែុ ោ៉ា នី ញូ ៉ាម) រណា


ត លឱ្យស្រេទរ់ ងររូរដប្រ

ជាងងឹ រ។ ារ់ បានរនដរង្វាញថាសនេះសោ សារដរជារិ វ ិេយុេក្មមសរតា (សអ ិច

ប្រុង) និ ងភាគ្លអិរអាល់ហ្វា (េនលសអលី


ូ ៉ាូម) ប្រូវបានរសញ្ចញ។ សោក្ Villard

បានរក្ស ើញប្រសភេវ ិេយុេក្មមេី 3 ពី Pitchblende: កាាំរេមីហ្វគមា៉ា ដែលមានលក្ខ

ៈែូ ចកាាំរេមីអុិច។ រនាារ់ មក្សៅឆ្នាំ 1896 Pierre និ ងMarie Curie បានប្បារ់

ស្មេះថា 'វ ិេយុេក្មម' ចាំ ស េះបារុ ភូរសនេះសហើ សៅឆ្នាំ 1898 រ៉ាូ ូ ញ៉ាូមនិ ងវ ិេយុ
េក្មមពីរ៉ាូឌ្ីឡា ឌ្ី ។ សប្កា មក្ោ៉ា ែយូមប្រូវបានសគ្សប្រើ ប្បាេ់ក្ុងការពាបាល

ិ យុេក្មមបានរាំ ផ្លេញ
សវជជសាស្រេត។ សៅឆ្នាំ 1898 Samuel Prescott បានរង្វាញថាវេ

បាក្់ សររ ីសៅក្នុងអាហ្វរ។ សៅឆ្នាំ 1902 Ernest Rutherford បានរង្វាញថាវ ិេយុ

េក្មមដែលជាប្ររិ ក្មម Spontaneous ដែលរសញ្ចញអាល់ ហ្វាឬដរតាពី េូលបាន


រសងកើរធារុ ស្េងាន។ ារ់ បានអភិ វឌ្ឍការ ល់ែឹងកាន់ ដរសពញសលញអាំ ពីអារូ ម

សហើ សៅឆ្នាំ 1919 ារ់ បានបាញ់ ភាគ្លអិរអាល់ហ្វាពី ប្រភពោ៉ា ែយូមសៅក្នុងអា

េូរសហើ បានរក្ស ើញថាការសរៀរចាំ ស ើ ងវ ិញនុ សក្េដអ៊ែ រក្ាំ ពុងសក្ើ រស ើងសោ

រសងកើរអុ ក្េុីដេន។ Niels Bohr គ្ឺ ជាអនក្វ ិេាសាស្រេតមានក្់ សេៀរដែលបានរសងកើន

ការ ល់ែឹងររេ់ស ើងអាំ ពីអារូ មនិ ងវ ិធី សអ ិចប្រុងប្រូវបានសគ្សរៀរចាំ សៅជុាំ វ ិញ

េនលររេ់
ូ វារហូរែល់ឆ្នាំ 1940 ។ សៅឆ្នាំ 1911 សោក្ Frederick Soddy បានរក្

ស ើញថាធារុ វ ិេយុេក្មមតាមធមមជារិ មានអុី េូរូមខុ េៗាន (radionuclides)

ជាមួ នឹ ងគ្ី មីែូចាន ។ ក្នុងឆ្នាំ 1911 សោក្ចចែឺ សហវេយីបានរង្វាញថាវ ិេយុ

េក្មមដររសនេះគ្ឺ មានរនមេមិនអាចការ់ នងេបានសោ សារដរចាំ នួននាេី អាចប្រូវ

បានរក្ស ើញសោ ឧរក្រ ៍ សាមញ្ា ។ សៅឆ្នាំ 1932 សោក្ James Chadwick

បានរក្ស ើញនឺ ប្រុង។ ែូ ចានសនេះ្ងដែរសៅឆ្នាំ 1932 Cockcroft និ ង Walton បាន

3
វិទ្យាស្ថានជាតិពហុបច្ចេកច្ទ្យសកម្ពុជា ប្បធានបទ្យ៖ថាម្ពលនុយច្កេអ ៊ែរ
ម្ហាវិទ្យាល័យ គ្គិសនី
រសងកើរ និ ងបានរាំ ដលងនុ សក្េដអ៊ែ រសោ bombarding អារូ មជាមួ នឹ ង proton

រនាារ់ មក្សៅក្នុងឆ្នាំ 1934 អនក្ស្រេី Irene Curie និ ងសោក្ Frederic Joliot បានរក្

ស ើញថាការរាំ ដររាំ រួលែូ ចជាការរសងកើរ radionuclide េិរបនិ មិ រ


ម ។ រនាារ់ មក្

Enrico Fermi បានរក្ស ើ ញថាប្រសភេវ ិេយុេក្មមេិរបនិ មិ មរជាសប្ចើ នអាចប្រូវបាន

រសងកើរស ើងសៅសពលដែលនឺ ប្រុងប្រូវបានសប្រើ ជាំនួេឱ្យប្រូរុង។ ហ្វ៊ែ ា រនតពិសសាធន៍

ររេ់ារ់ សោ ភាគ្សប្ចើ ន្លិ រធារុ ធៃន់ ៗ ពី សាលសៅររេ់ ារ់ រ៉ាុដនតក្៏មាន

អ៊ែុ ោ៉ា ញ៉ាូមខេេះដែលស្រសាលជាងមុ ន។ សៅចុ ងឆ្នាំ 1938 Otto Hahn និ ង Fritz

Strassmann សៅក្នុងេី ប្ក្ុងដរ៊ែ រឡាាំងបានរង្វាញថាធារុ ស្រសាលងមីគ្ឺបាេយ៉ាូមនិ ង

អ៊ែុ ោ៉ា នី ញូ ៉ាមដែលរង្វាញថាមានអារូ មនុ សក្េដអ៊ែ រ។ Lise Meitner និ ងក្មួ ប្រុេ

ររេ់នាងស្មេះ Otto Frisch សធាើការសៅសប្កាម Niels Bohr រនាារ់ មក្បានពនយល់

សនេះសោ រង្វាញថានឺ ប្រុងប្រូវបានចរ់ ក្សោ េនូលដែលសធាើឱ្យរ ាំញ័រយ៉ា ង

ខាេាំងនាាំឱ្យរាំ ដរក្ជាពី រដ្នក្មិ នសេមើភាពាន។ ពួ ក្សគ្បានគ្ នាការរសញ្ចញ

ថាមពលពី ការដរក្ដខែក្សនេះប្រដហល 200 មី លីវា៉ារ់សអ ិចប្រុង។ សប្កា មក្

Frisch បានរញ្ញ
ជ ក្់ ពីរួសលខសនេះសោ ពិ សសាធន៍ សៅដខមក្ោឆ្នាំ 1939 ។

ក្/ ស្មេះឧរក្រ ៍ និ ងមុ ខង្វរ

 Nuclear Reactor: សរ ៉ាអាក្់ េ័រនុ សក្េដអ៊ែ រគ្ឺ ជាឧរក្រ ៍ េាំ ខាន់ មួ ននសោង

ចប្ក្នុ សក្េដអ៊ែ រ។ សាលរាំ ងចមបងននសរ ៉ាអាក្់ េ័រនុ សក្េដអ៊ែ រគ្ឺ សែើ មបី្ួតច

ស្តើម និ ងប្គ្រ់ ប្គ្ងប្ររិ ក្មមេង្វាក្់ នុ សក្េដអ៊ែ រប្រក្រសោ និ រនតរភាព។

 Steam Generators (Boiler): គ្ឺ ជាឧរក្រ ៍ ផ្លេេ់រូរក្ាំ


ត សៅដែលប្រូវបាន

សប្រើ ប្បាេ់សែើ មបីរដមេងេឹ ក្ប្រជាក្់ (feedwater) សៅជាចាំ ហ្វ េឹ ក្សតត ។

4
វិទ្យាស្ថានជាតិពហុបច្ចេកច្ទ្យសកម្ពុជា ប្បធានបទ្យ៖ថាម្ពលនុយច្កេអ ៊ែរ
ម្ហាវិទ្យាល័យ គ្គិសនី
 Pressurizer: គ្ឺ ជាឧរក្រ ៍ េប្មារ់ រសងកើនេមាាធននចាំ ហ្វ េឹ ក្។ េីរុ

ា ភាពសៅក្នុងឧរក្រ ៍ សនេះគ្ឺ អាចរក្ាបានែល់សៅេីរុ ា ភាព 345

អងាសេ (653 ° F) ។

 Reactor Coolant Pumps: មា៉ា េុីនក្ាំ សៅប្រជាក្់ ប្រូវបានសប្រើ សែើ មបីរូមេឹ ក្

ប្រជាក្់ សៅជុាំ េីរឋម។ មា៉ា េុីនទាំងសនេះមានប្រេិេធភាពពួ ក្សគ្អាចសប្រើ

ប្បាេ់បានរហូរែល់ 6 សមហ្វកវា៉ា រ់សហើ វាអាចប្រូវបានសប្រើ សែើ មបីក្ាំសៅេឹ ក្

ប្រជាក្់ មុនសពលចរ់ ស្តើមសរ ៉ាអាក្់ េ័រ។

 Steam Turbine: េួ ររ៊ែី នចាំ ហ្វ គ្ឺ ជាឧរក្រ ៍ ដែលទញ ក្ថាមពលក្ាំ

សៅពី េមាាធននចាំ ហ្វ េឹ ក្ សែើ មបី ក្សៅសប្រើ ប្បាេ់ក្ុងការង្វរដ្ន


ន ក្សមកា

និ ចក្នុងការរងាិលសាេរេួ ររ៊ែី ន ។

 Generator: មា៉ា េុីនសភេើងគ្ឺ ជាឧរក្រ ៍ ដែលរដមេងថាមពលសមកានិ ច

ររេ់េួររ៊ែី នចាំ ហ្វ េឹ ក្ (Steam Generator) សៅជាថាមពលអគ្គិេនី ។

 Condenser: គ្ឺ ជាឧរក្រ ៍ ផ្លេេ់រូរក្សត


ត ត ដែលរដមេងឧេម័នចាំ ហ្វ េឹ ក្

សៅជាេឹ ក្ រសា
ឺ រធារុ ោវ។

 Condensate-Feedwater System: គ្ឺ ជា ប្រព័ នធ មួ ដែល មានមុ ខង្វរធាំ ៗ

ពី រគ្ឺ សែើ មបី្គរ់្គង់េឹក្ដែលមានគ្ុ ភាពខាេ់ប្គ្រ់ ប្ាន់ (condensate) សៅ

មា៉ា េុីនចាំ ហ្វ េឹ ក្ (Steam Generator) និ ងសែើ មបីក្សតតេឹ ក្ (condensate)

 Pump: គ្ឺ ជាម៉ាូ េ័រដែលសប្រើ េប្មារ់ ្គរ់្គង់សៅសអា Steam Turbine

េប្មារ់ ក្សៅែុ រក្សតត។

ខ/ ែាំ ស ើ រការ

5
វិទ្យាស្ថានជាតិពហុបច្ចេកច្ទ្យសកម្ពុជា ប្បធានបទ្យ៖ថាម្ពលនុយច្កេអ ៊ែរ
ម្ហាវិទ្យាល័យ គ្គិសនី
សោងចប្ក្ថាមពលនុ សក្េដអ៊ែ រមួ ែាំ ស ើ រការបានលអែូចសោងចប្ក្ថាមពលធមម

តារ៉ាុ ដនតវា្លិរថាមពលក្ាំ សៅពី អារូ មជាជាងការែុ រធយូងងម ឧេម័ន ឬសប្រងឥនធនៈ

ស្េងសេៀរ។ ក្ាំ សៅដែលវា្លិរប្រូវបាន ក្សៅសប្រើ សែើ មបីរព


ាំ ុ េះេឹ ក្ សហើ សធាើឱ្យ

សក្ើ របានជាចាំ ហ្វ េឹ ក្ ចាំ ហ្វ េឹ ក្ដែលេេួ លបានគ្ឺ ក្សៅរងាិលេួ ររ៊ែី ន

ក្េសហើ ភាជរ់ សៅមា៉ា េុីនសភេើង រសងកើរជាថាមពលអគ្គិេនី ។

សោងចប្ក្ថាមពលនុ សក្េដអ៊ែ រគ្ឺ ជាសាានី ៍ ែ៏ធាំមួ េប្មារ់ រសងកើរថាមពលអគ្គិ

េនី តាមរ ៈរងាង់ននការរសងកើរអគ្គិេនី (Electric Cycle)។ អគ្គីេនី ភាគ្សប្ចើ ន

ដែល្លិរសៅេហរែឋអាសមរ ិក្ប្រូវបាន្លិរសោ សោងចប្ក្អគ្គីេនី ចាំហ្វ េឹ

ក្។ ស ើងេេួ លបានចរនតអគ្គិេនី ពីសោងចប្ក្វារ ីអគ្គីេនី ដែលសប្រើ ប្បាេ់ថាមពល

េឹ ក្ធាេក្់ បានរិ ចរួ ចជាងពី មា៉ាេុី នមា៉ា េ៊ែូរឬមា៉ា េុីនក្សែើ រសោ ឧេម័នសហើ ងមីៗ

សនេះបានថាមពលរិ ចរួ ចពី មា៉ាេុីនដែលសែើ រសោ ខយល់។ រ៉ាុ ដនតដ្នក្េាំខាន់ នន

ចរនតអគ្គិេនី ររេ់ស ើងបានមក្ពី សោងចប្ក្អគ្គីេនី ចាំហ្វ េឹ ក្សហើ សោងចប្ក្

ទាំងសនាេះគ្ឺ ជាេនេ្មយ៉ា ងេាំខាន់ េប្មារ់ ការ្គរ់្គង់ថាមពលអគ្គីេនី

ភាគ្សប្ចើ នននប្រសេេេប្មារ់ រប្មូវការររេ់មនុ េេ។ ែូ ចានដែរសៅប្រសេេភាគ្

សប្ចើ នសៅជុាំ វ ិញពិ ភពសោក្។ មា៉ា េុីនអគ្គិេនី ដែលសែើ រសោ ចាំ ហ្វ (Nuclear

Power Plant) គ្ឺ ជាមា៉ា េុីនក្ាំ សៅសហើ សប្រើ ប្បាេ់វែតនន Rankine Cycle សែើ មបីរាំ

ដលងថាមពលក្ាំ សៅសៅជាថាមពលសមកានិ ក្សៅក្នុងេាំ រង់ ននការរងាិលេប្មារ់

រងាិលេួ ររ៊ែី ន។ រនាារ់ មក្េួ ររ៊ែី នវ ិលសហើ មា៉ា េុីនសភេើងបាន្លិរថាមពលអគ្គិេ

នី ។ ការរដមេងថាមពលក្ាំ សៅសៅថាមពលរងាិលសមកានិ ចប្រូវបានរសងកើរស ើង

6
វិទ្យាស្ថានជាតិពហុបច្ចេកច្ទ្យសកម្ពុជា ប្បធានបទ្យ៖ថាម្ពលនុយច្កេអ ៊ែរ
ម្ហាវិទ្យាល័យ គ្គិសនី
តាមរ ៈសារធារុ ោវដែលែាំ ស ើ រការែសៅជាចាំ ហ្វ និ ងរាំ ភា ក្សតដចាំ ហ្វ

េឹ ក្។

ែាប្កាមរង្វាញលាំ ោរ់ ននជាំ ហ្វនរសងកើរថាមពលសៅក្នុងសោងចប្ក្ថាមពលនុ

សក្េដអ៊ែ រ។

េឺ ក្គ្ឺ បាន្តល់សោ េមាាធសោ េមាាធខាេ់សៅកាន់ Boiler។ សៅក្នុង Boilerក្

សតតគ្ឺ ប្រូវបាន្តល់សៅសអា េឹ ក្ប្រជាក្់ សោ ប្រភពក្សតត។ ថាមពលក្សតតគ្ឺ សធាើ

ការជាលក្ខ ៈខមួរខាមញ់សៅក្នុង Boiler សហើ បានរសងកើរនូ វេមាាធ និ ងេីរុ ា

ភាពខាេ់។ ចាំ ហ្វ េឹ ក្ដែលមានេមាាធខាេ់គ្ឺបានរញ្ូជ នសៅកាន់ េួរី៊ែ ន សហើ

7
វិទ្យាស្ថានជាតិពហុបច្ចេកច្ទ្យសកម្ពុជា ប្បធានបទ្យ៖ថាម្ពលនុយច្កេអ ៊ែរ
ម្ហាវិទ្យាល័យ គ្គិសនី
រនាារ់ មក្វាបានឆ្េងការ់ សាេរេួ រ៊ែីន សហើ រងាិលសាេរេួ រ៊ែីនសធាើសអា េួ រ៊ែីនវ ិល។

េួ ររ៊ែី នប្រូវបានរភាជរ់ សៅកាន់ មា៉ាេុីនសភេើងសហើ បាន្លិរថាមពលអគ្កិេនី និ ង

បានែឹ ក្ជញ្ូជ នសៅកាន់ ្ាេះ សាោសរៀន សោងចប្ក្ េហប្ាេ និ ងអារស្េងៗ។

ចាំ ហ្វ េឹ ក្គ្ឺ ប្រូវបានបារ់ រង់ សៅប្រេិេធភាព េមាាធ និ ងេីរុ ា ភាពសប្ េះវា

បាន្តល់ថាមពលក្សតតសៅសលើ ការរងាិលេួ រី៊ែ ន សហើ រនាារ់ មក្ចាំ ហ្វ េឹ ក្សនាេះ

បានចូ លសៅកាន់ Condenser សហើ វាបានរដមេងចាំ ហ្វ េឹ ក្សោ ឆ្េងការ់ អាង

េដក្េឹ
ុ ក្ប្រជាក្់ សហើ បានរដមេងេឹ ក្សនាេះ ិ ។
ក្សៅសប្រើ ប្បាេ់វញ រនាារ់ មក្

សេៀរេឹ ក្សនាេះបានហូ រសៅកាន់ អាងេដក្េឹ


ុ ក្ សហើ ម៉ាូ េ័របានរ៊ែូ ម ក្សៅ្តល់សអា

Boiler រនតសេៀរសហើ ែាំ ស ើ រការសនេះបានសធាើការជាែដែលៗក្នុងការ្លិរអគ្គិ

េនី រហូរ។

ការស្រេូរ ក្កាក្េាំ ល់ពីេួររ៊ែី នប្រូវបានសធាើស ើងសោ រញ្ូជ នចាំ ហ្វ េឹ ក្

សៅជុាំ វ ិញនិ ងតាមរ ៈរាំ ពង់ ធាំ ៗ ដែលមានេឹ ក្ប្រជាក្់ ពីប្រភពខាងសប្ត។ ប្រភព

ខាងសប្តអាចជាេសនេេឹក្េមុ ប្េរឹ ងឬរ៉ា មប្រជាក្់ ។ ជាេូ សៅ ថាមពលពី 30 សៅ

40% ដែលមានលក្ខ ៈជាថាមពលក្ាំ សៅប្រូវបានដរេងសៅជាអគ្គិេនី ។

ថាមពល 60% សៅ 70% សេៀរសចញពី ប្រព័ នធេឹក្ប្រជាក្់ ។ វាហ្វក្់ ែូចជាសរឿងគ្ួ រ

ឱ្យពិ បាក្មួ សែើ មបីេេួ លបានថាមពលពី រភាគ្រី ននថាមពលក្ាំ សៅសចញសៅក្នុងអាី

ដែលអាចរសងកើរជាថាមពលចាំ ហ្វ រ៉ាុ ដនតសនាេះគ្ឺ ជារសរៀរដែលធមមជារិ ប្រូវបាន

សរៀរចាំ មក្។ សៅក្នុងសោងចប្ក្ចាំ ហ្វ អគ្គីេនី គ្ឺ ្លិរថាមពលអគ្គិេនី ឱ្យមាន

8
វិទ្យាស្ថានជាតិពហុបច្ចេកច្ទ្យសកម្ពុជា ប្បធានបទ្យ៖ថាម្ពលនុយច្កេអ ៊ែរ
ម្ហាវិទ្យាល័យ គ្គិសនី
ប្រេិេធភាពប្គ្រ់ ប្ាន់ សែើ មបីកាេ ជាេនេ្មននប្រព័ នធេប្មារ់ ្គរ់្គង់អគ្គីេ

នី េប្មារ់ សប្រើ ប្បាេ់។

ថាមពលក្ាំ សៅសៅក្នុងសោងចប្ក្អគ្គីេនី ចាំហ្វ ប្រូវបាន្គរ់្គង់ពីការែុ ររសញ្ឆេះ

សប្រងឥនធនៈែូ ចជា សប្រង ធយូងងម ឧេម័នឬស ើ និ ងពី ការរាំ ដរក្រ ឺប្ររិ ក្មមគ្ីមីពីការ

ចូ លរួមានសោ សារធារុ អ៊ែុ ោ៉ា ញ៉ាូ ម និ ង plutonium សៅក្នុងសោងចប្ក្នុ សក្េដអ៊ែ

រ។ សៅក្នុងប្ររិ ក្មមក្សតត ឥនធនៈ ែុ រកាេ ជាអណា


ត រសភេើង និ ងឧេម័ន ពី ការែុ រ

សប្រងការ ធយូង ឧេម័នស្េងៗ។ ល។ សហើ បានឆ្េងការ់ ក្ុងចាំ


ន នួនយ៉ា ងសប្ចើ នចូ ល

សៅក្នុងរាំ ពងែុ រក្សតត (Boiler) សហើ បានែុ រសៅជាចាំ ហ្វ េឹ ក្ដែលមាន

េមាាធ និ ងក្សតតខាេ់។

ប្គ្រ់ សោងចប្ក្អគ្គីេនី ែុ រចាំ ហ្វ ែុ រសប្រងឥនធនៈ ធយូងងមនិងសោងចប្ក្នុ សក្េ

ដអ៊ែ រគ្ឺ ជាសោងចប្ក្ដែលមានការែាំ ស ើងេមុគ្សាមញ និ ងប្រូវការប្បាក្់ សប្ចើ ន។ សោង

ចប្ក្ែុ រសប្រងឥនធនៈដែលអាចមាន Boiler ក្មាេ់ពី 10 សៅ 15 ជាន់ ។ សោងចប្ក្

នុ សក្េដអ៊ែ រមានេួ ររ៊ែី នសទលដែលមានប្រដវង 200 ហាីរ។ េមាេធារុ ្េាំេាំខា

ន់ ៗសៅក្នុងសាានី ៍ ទាំងពី រប្រសភេសនេះគ្ឺ អេ់សែើ មេុ នសប្ចើ នណាេ់ ។ ប្គ្រ់ រាំពង់

េប្មារ់ រសងកើរថាមពលោរ់ ន់ ប្រសភេ និ ងប្គ្រ់ ប្រសភេេុេធដរជារាំ ពង់ ដែល

មានេមាាធខាេ់ និ ងទរោរ់ ន់ ដម៉ា ប្រអងករ់្ិ រ


ច ពី 1 ហាីរសៅ 10 ហាីរ។ មានដខេ

ការសភេើង និ ងដខេឧរក្រ ៍ សអ ិ ចប្រូនិក្ អគ្គិេនី ោរ់ ន់ សប្គ្ឿង។ សាានី ៍ អគ្គី

េនី ចាំហ្វ នី មួ ៗគ្ឺ ជាគ្សប្មាងឧេាហក្មមែ៏ធាំមួ ដែលចាំ ណា សពលោរ់

ឆ្នាំសែើ មបីរចនា និ ងសាងេង់ េប្មារ់ ោក្់ ឱ្យែាំ ស ើ រការបាន។

9
វិទ្យាស្ថានជាតិពហុបច្ចេកច្ទ្យសកម្ពុជា ប្បធានបទ្យ៖ថាម្ពលនុយច្កេអ ៊ែរ
ម្ហាវិទ្យាល័យ គ្គិសនី

1. អ៊ែុ ោ៉ា ញ៉ាូមប្រូវបានោក្់ ចូលសៅក្នុងសរ ៉ាអាក្់ េ័រដែលជាែាំ រូលសររុ ងែ៏ ធាំ

មួ ដែលប្រូវបានសធាើស ើងយ៉ា ងរ ឹងមាាំ សហើ ធន់ សៅក្នុងក្រ ី ដែលវា្ាុេះ

និ ងរសងកើរជាប្ររិ ក្មមគ្ឺមី។ សៅចាំ ក្ណា


ត លននេនលអារូ
ូ មមានប្ររិ ក្មម

រាំ ដរក្សចញ និ ងរសញ្ចញថាមពលក្ាំ សៅ្លិរនឺ ប្រុង និ ងរាំ ដរក្អារូ ម

ស្េងសេៀរក្នុងប្ររិ ក្មមនុ សក្េដអ៊ែ រ។

2. Control Rods គ្ឺ ជាក្ាំ ណារ់ រនាាំងដែលសធាើពីវរាុធារុ សែើ មែូ ចជា cadmium

និ ង boron អាចសលើក្ស ើង ឬចុ េះសប្កាមសៅក្នុងសរ ៉ាអាក្់ េ័រសែើ មបីស្រេូរ ក្នឺ

ប្រុង និ ងរនា សលបឿនឬរសងកើនសលបឿន េង្វាក្់ ប្ររិ ក្មមគ្ីមី (Chain

Reaction) ។

10
វិទ្យាស្ថានជាតិពហុបច្ចេកច្ទ្យសកម្ពុជា ប្បធានបទ្យ៖ថាម្ពលនុយច្កេអ ៊ែរ
ម្ហាវិទ្យាល័យ គ្គិសនី
3. េឹ ក្ប្រូវបានរូ មឆ្េងការ់ តាមរ ៈសរ ៉ាអាក្់ េ័រសែើ មបីប្រមូ លថាមពលក្ាំ សៅ

ដែលប្ររិ ក្មមេង្វាក្់ (Chain Reaction) រសងកើរ។ វាហូរឥរ រ់ រសៅ

ក្នុងែាំ ស ើ ររងាិលជុាំ ដែលរិ េជិ រ ភាជរ់ ជាមួ មា៉ា េុីនសរ ៉ាអាក្់ េ័រសៅនឹ ង

ឧរក្រ ៍ ផ្លេេ់រូរក្ាំ
ត សៅ (Heat Exchanger)។

4. សៅខាងក្នុងឧរក្រ ៍ ផ្លេេ់រូរក្ាំ
ត សៅេឹ ក្ (Heat Exchanger) េឹ ក្សចញពី សរ ៉ា

អាក្់ េ័រ្តល់ថាមពលររេ់វាសៅេឹ ក្ប្រជាក្់ ដែលហូរសៅក្នុងរងាិលជុាំ ដែល

រិ េជិ រមួ ស្េងសេៀរ។

5. ចាំ ហ្វ េឹ ក្ដែលបានពី ឧរក្រ ៍ ផ្លេេ់រូតរក្ាំ សៅសនេះប្រូវបានរញ្ូជ នសៅ

េួ ររ៊ែី ន។ ខ ៈសនាេះចាំ ហ្វ េឹ ក្រក្់ សបាក្យ៉ា ងខាេាំងសៅក្នុងេួ ររ៊ែី ន សហើ

បានរងាិលសាេរចក្់ េួររ៊ែី នដែលមានសលបឿនយ៉ា ងសលឿន។

6. េួ ររ៊ែី នប្រូវបានរភាជរ់ សៅនឹ ងមា៉ា េុីនសភេើង និ ងសធាើឱ្យរសងកើនថាមពល្ងដែ

រ។

7. មា៉ា េុីនសភេើងសនេះ្លិ រថាមពលអគ្គិេនី សហើ បានែឹ ក្ជញ្ូជ នសៅរណា


ញអគ្គីេនី និ ងដចក្ច សៅតាម ្ាេះ ហ្វង ការ ិយល័ និ ងសោងចប្ក្

នានាសៅតាមរណា
ត លប្រសេេ។

គ្/ គ្ុ េមបរតិ និ ងគ្ុ វ ិរបរតិ

 គ្ុ េមបរតិ

 គ្ឺ ជាប្រសភេថាមពលដែលសាអរសោ រសងកើរថាមពលអគ្គិេនី សោ មិ ន

បានរសងកើរឧេម័ន្ាេះក្ញ្ចក្់

 រសងកើរថាមពលអគ្គិេនី សោ ាមនរាំ ពុលររ ិយកាេ

11
វិទ្យាស្ថានជាតិពហុបច្ចេកច្ទ្យសកម្ពុជា ប្បធានបទ្យ៖ថាម្ពលនុយច្កេអ ៊ែរ
ម្ហាវិទ្យាល័យ គ្គិសនី
 ជាថាមពលសាអរ ាមនការរាំ ពុលជាងថាមពលែ៏ នេសេៀរ

 មិ នរសងកើរ រ ឺរាំ ភា ឧេម័នការូ នឌ្ី អុក្េុីរ និ ងសាាន់ ធ័រឌ្ី អុក្េុីរសៅ

ររ ិយកាេ

 ្តល់េិនន្លអគ្គិេនី សប្ចើ នសរើ សប្រៀរសធៀរជាមួ ថាមពលែ៏ នេ

 រូរធារុ សែើ មរិ ចដរអាចរសងកើរថាមពលអគ្គិេនី បានសប្ចើ ន

 គ្ុ វ ិរបរតិ

 អាចរងករជាសប្ាេះមហនតោ ែល់ មនុ េេ េរា រុក្ខជារិ ប្រេិនសរើ ាមនការ

រសងកើរ និ ងសប្រើ ប្បាេ់តាមរសចចក្សេេចាេ់ោេ់

 ប្រូវសប្រើ ប្បាេ់ងវ ិការសប្ចើ នេប្មារ់ រសមេើង និ ងការរាំ ដហរទាំ

 ជាថាមពលអគ្គិេនី មិនសក្ើ រស ើ ងវ ិញ

 អាចរងករសប្ាេះមហនតោ ែល់មនុ េេជារិ ប្រេិនសរើ មានការសលចធាេ

សារធារុ វ ិេយុេក្មម

 រូរធារុ សែើ មេប្មារ់ ក្មក្្លិរថាមពលអគ្គិេនី គ្ឺជាសារធារុ ដែល

មិ នអាចសក្ើ រស ិ ។
ើ ងវ ញ

ឧទហរ ៍ ៖ អ៊ែុ ោ៉ា ញ៉ាូម(Uranium) និ ងភេុ តាញ៉ាូម(Plutonium)។

III.េិ ននន័ ប្រសេេនានាសៅក្នុងេមាគ្មន៍ អាសា៊ែន

1. ប្រសេេក្មាុជា

ប្រសេេក្មាុជាសោ មានជាំ នួ ពី ប្រសេេរុេេុីនឹងសាងេង់ សាានី ៍ថាមពល

នុ សក្េដអ៊ែ រសលើក្ែាំ រូងររេ់ខួនក្ន


េ ុងសាលរាំ ងសែើ មបី ក្ នេះការ ក្ចិ រត

12
វិទ្យាស្ថានជាតិពហុបច្ចេកច្ទ្យសកម្ពុជា ប្បធានបទ្យ៖ថាម្ពលនុយច្កេអ ៊ែរ
ម្ហាវិទ្យាល័យ គ្គិសនី
េុ ក្ោក្់ ររេ់ខួនយ៉ា
េ ងខាេាំងសៅសលើអគ្គិេនី ពីប្រសេេនងនិ ងសវៀរណាម។ ក្ិ ចច

ប្ពមសប្ពៀងានប្រូវបានចុ េះហរាសលខាក្នុងក្ាំ ុងសពលេេេនក្ិ ចចររេ់សោក្


នា ក្រែឋមន្តនតីរេ
ុ េុីឌ្ីមីប្េី សមែសវសែវសៅេី ប្ក្ុងភនាំសពញកាលពី េបាតហ៍មុនជា

េេេនក្ិ ចចសលើក្ែាំ រូងក្នុងរ ៈសពលជិ រ 30 ឆ្នាំ។ ប្ក្ុមហ៊ែុននុ សក្េដអ៊ែ រ Rosatom

ររេ់រេ
ុ េុីនឹងកាេ ជានែគ្ូ គ្សប្មាងររេ់ប្រសេេក្មាុជានិ ង្តល់ជាំនាញការ

ស្រសាវប្ជាវនិ ងការរ ុត េះរណា


ត ល។ ព័ រ៌មានសនេះបានសក្ើ រស ើងរនាារ់ ពីសោក្

នា ក្រែឋមន្តនតីហ៊ែុនដេនសៅដខមក្ោឆ្នាំ 2014 បាននិ យ ថាប្រសេេចិ នាមន

មហិចឆតាសែើ មបីអភិ វឌ្ឍសោងចប្ក្ថាមពលនុ សក្េដអ៊ែ រសេរ៉ាុ ដនតចង់ សប្រើ ប្បាេ់រសចចក្

វ ិេានុ សក្េដអ៊ែ រសៅក្នុងវ ិេ័ េុ ខភាពក្េិក្មម និ ងពូ ជេរា។ សារព័ រ៌មាន

Reuters បានោ ការ ៍ ថាសោក្ Sergey Kirienko អគ្គនា ក្ប្ក្ុមហ៊ែុ ន

Rosatom និ យ ថាគ្សប្មាងសនេះអាចចរ់ ស្តើមជាមួ នឹ ងមា៉ា េុីនស្រសាវប្ជាវនិ ង

មជឈម ឌ លស្រសាវប្ជាវសៅក្មាុជា។ សគ្ោ ការ ៍ ថាេី តាាំងដរមួ េប្មារ់ សោង

ចប្ក្នុ សក្េដអ៊ែ រដររសនេះសហើ សៅេី រាំ្ុរសោងចប្ក្ថាមពលមួ អាចសលចរូរ

ោងសៅភាគ្និ ររី ននសខរតសកាេះក្ុ ងជិ រប្ពាំ ដែននង។ ប្រសេេក្មាុជាពឹ ងដ្អក្ខាេាំងសលើ

ថាមពលដែលនាាំចូលពី ប្រសេេសវៀរណាម និ ងប្រសេេនង។ អគ្គិេនី សៅក្នុង

ប្រសេេសនេះេាិរក្នុងចាំ សណាមរនមេនងេជាងសគ្រាំ ្ុរសៅអាេុីអាសគ្ន ៍និងជាប្រភព

ននការវ ិនិ សយគ្ិ ន។ សប្តពី សោងចប្ក្នុ សក្េដអ៊ែ រក្មាុជាក្ាំ ពុងដេាងរក្ការវ ិនិ សយគ្

េុ នររសេេចាំ នួន 3 ន់ ោនែុ ោេរអាសមរ ិក្សែើ មបីសាងេង់ សោងចប្ក្វារ ីអគ្គីេនី

ចាំ នួន 6 សៅឆ្នាំ 2018 សែើ មបីរាំសពញរប្មូវការថាមពលអគ្គិេនី ដែលក្ាំ ពុងសក្ើ ន

ស ើងសោ សេែឋក្ិចចរ ីក្លូរោេ់ប្រដហល 7 ភាគ្រ ក្នុងមួ ឆ្នាំ។ រហូរមក្

13
វិទ្យាស្ថានជាតិពហុបច្ចេកច្ទ្យសកម្ពុជា ប្បធានបទ្យ៖ថាម្ពលនុយច្កេអ ៊ែរ
ម្ហាវិទ្យាល័យ គ្គិសនី
ែល់សពលសនេះថាមពលនុ សក្េដអ៊ែ របានសែើ ររួ យ៉ាងេាំខាន់ សៅអាេុីអាសគ្ន ៍ ។ សនេះ

ឆ្េុេះរញ្ញ
ច ាំងពី ភាពេមគ្សា
ុ ម ញននការអភិ វឌ្ឍក្មមវ ិធី ថាមពលនុ សក្េដអ៊ែ រនិ ង ការរ ីក្

ចសប្មើ ន ឺរយ៉ា វរហូរមក្ែល់រចចុរបននននប្រសេេភាគ្សប្ចើ នដែលរួមរញ្ូច លនុ

សក្េដអ៊ែ រសៅក្នុងដ្នការរ ៈសពលដវងររេ់ ពួក្សគ្។

2. ប្រសេេសវៀរណាម

ប្រសេេសវៀរណាមគ្ឺ េក្មមរាំ្ុរសហើ រចចុរបននក្ាំពុងសរៀរចាំ ក្ដនេងរ ុត េះរណា


លក្មាេាំងពលក្មមនិងការរសងកើរប្ក្រខ័ ឌ ចារ់ ដែលប្រូវបានាាំប្េនិ ងឧររាមភ

សោ រុេេុី។ ក្នុងឆ្នាំ 2010 សវៀរណាមបានប្រកាេថាខេួនសប្ាងនឹ ងរសងកើរសរ ៉ាអាក្់

េ័ រនុ សក្េដអ៊ែ រចាំ នួន 14 ក្ដនេងសៅរាំ រន់ ចាំនួន 8 ក្នុងសខរត 5 សៅប្រឹ មឆ្នាំ 2030 សែើ មបី

រាំ សពញនូ វថាមពលនុ សក្េដអ៊ែ រយ៉ា ងរិ ច 15 ជី ហ្វគវា៉ា រឬសេមើនឹង 10 ភាគ្រ នន

ថាមពលេរុរ។

3. ប្រសេេនង

ប្រសេេនងរួមរញ្ូច លថាមពលនុ សក្េដអ៊ែ រសៅក្នុងដ្នការអភិ វឌ្ឍន៍ ថាមពលររេ់

ខេួនចរ់ ពីឆ្នាំ 2026 ។ វាអាចសៅរួចដែលថាប្រសេេនងនឹ ងចរ់ ស្តើម្លិ រអគ្គិេ

នី ពីសោងចប្ក្នុ សក្េដអ៊ែ រមុ នឆ្នាំ 2030 ។

4. ប្រសេេហាីលីពីន

ប្រសេេហាីលីពីនមានមា៉ា េុីនសរអា
៉ា ក្់ េ័រថាមពលមួ បានរញ្ចរ់ ក្ុងឆ្
ន ន ាំ 1984 រ៉ាុ ដនត

វាមិ នដែលប្រូវបានែាំ ស ើ រការសោ សារដរការប្ពួ បារមភអាំពីការ្តល់េាំ ូ ក្

និ ងក្ងាេះេុវរាិភាព។ សៅក្នុងឆ្នាំ 2007 រោឋភិ បាលបានរសងកើរគ្សប្មាងមួ សែើ មបី

14
វិទ្យាស្ថានជាតិពហុបច្ចេកច្ទ្យសកម្ពុជា ប្បធានបទ្យ៖ថាម្ពលនុយច្កេអ ៊ែរ
ម្ហាវិទ្យាល័យ គ្គិសនី
េិក្ាពី ការអភិ វឌ្ឍន៍ ថាមពលនុ សក្េដអ៊ែ រសៅក្នុងររ ិរេននដ្នការថាមពលរួម

េប្មារ់ ប្រសេេសែើ មបីការ់ រនា ការពឹ ងដ្អក្សៅសលើសប្រង និ ងធយូងងមដែលនាាំ ចូ

ល។ សៅឆ្នាំ 2008 សរេក្ក្មមេីភានក្់ ង្វរថាមពលអារូ មិក្អនតរជារិ ដែលេេួ ល

រនាុក្សោ រោឋភិ បាលបាន្តល់ែាំរូនាមនថាសោងចប្ក្នុ សក្េដអ៊ែ រអាចប្រូវបានដក្

លមអស ើងវ ិញ និ ងមានែាំ ស ើ រការសេែឋក្ិចចនិងេុវរាិភាពអេ់រ ៈសពល 30 ឆ្នាំ។

5. ប្រសេេមា៉ា ស េុី

សៅប្រសេេមា៉ា ស េុីរោឋភិ បាលក្នុងឆ្នាំ 2008 បានប្រកាេថាខេួនាមនជាំ សរ ើេសេ

រ៉ាុ ដនតសែើ មបី្តល់ថាមពលនុ សក្េដអ៊ែ រសោ សាររនមេឥនធនៈ្ូ េុីលខាេ់ និ ងក្ាំ រ់

កាលររ ិសចឆេ 2023 ។ កាលពី សែើ មឆ្នាំ 2010 រោឋភិ បាលបាននិ យ ថាខេួនបាន

ចាំ ណា ងវ ិកាចាំ នួន 7 ន់ ោនែុ ោេរេប្មារ់ គ្សប្មាងសនេះសហើ រាំ រន់ ទាំង

សនាេះក្ាំ ពុងប្រូវបានការស្រសាវប្ជាវសែើ មបី្លិ រថាមពលនុ សក្េដអ៊ែ រសនេះស ើង ។ សៅ

ក្នុងដខក្ក្កោឆ្នាំ 2014 រែឋមន្តនតីថាមពលររេ់មា៉ាស េុីបានប្រកាេពី ការេិក្ា

លេធភាពមួ រួមទាំ ងការេេួ ល ក្ជាសាធារ ៈសលើការសាងេង់ សោងចប្ក្

នុ សក្េដអ៊ែ រសែើ មបីប្ររិ ររតិការចរ់ ពីឆ្នាំ 2024 សោ មានសរ ៉ាអាក្់ េ័រពី 3 សៅ 4 ដែល

្តល់អគ្គិេនី ពី 10 សៅ 15 ភាគ្រ ននអគ្គិេនី ររេ់ប្រសេេសៅឆ្នាំ 2030 ។

REFFERECE

 http://investvine.com/cambodia-to-build-its-first-nuclear-power-plant/

15
វិទ្យាស្ថានជាតិពហុបច្ចេកច្ទ្យសកម្ពុជា ប្បធានបទ្យ៖ថាម្ពលនុយច្កេអ ៊ែរ
ម្ហាវិទ្យាល័យ គ្គិសនី
 https://www.duke-energy.com/energy-education/how-energy-

works/nuclear-power#tab-1973b216-dd36-401f-9959-96cac246cc61

 https://www.explainthatstuff.com/how-nuclear-power-plants-work.html

 https://www.thespruce.com/nuclear-power-pros-and-cons-1709000-

https://www.eia.gov/energyexplained/index.php?page=nuclear_power

_plants

 https://www.nuclear-power.net/nuclear-power-plant/

 http://www.world-nuclear.org/information-library/nuclear-fuel-

cycle/nuclear-power-reactors/nuclear-power-reactors.aspx

 https://byjus.com/chemistry/nuclear-power-plant/

16

You might also like