VIỆN ĐIỆN TỬ VIỄN THÔNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG
TS. HOÀNG PHƯƠNG CHI
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. KHÁI NIỆM VÀ ĐỊNH NGHĨA
2. SÓNG PHẲNG ĐỒNG NHẤT TRUYỀN TRONG
ĐIỆN MÔI LÝ TƯỞNG KHÔNG CÓ NGUỒN
3. SÓNG PHẲNG LAN TRUYỀN TRONG BÁN
DẪN
4. SỰ PHÂN CỰC CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ
5. SỰ PHẢN XẠ VÀ KHÚC XẠ CỦA SÓNG ĐIỆN
TỪ

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

1
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

1. KHÁI NIỆM VÀ ĐỊNH NGHĨA

1. Mặt đồng biên: tập hợp các điểm có cùng biên độ của trường
2. Mặt đồng pha: tập hợp các điểm có cùng pha của trường
3. Sóng phẳng: sóng có mặt đồng biên và mặt đồng pha là mặt phẳng
4. Sóng phẳng đồng nhất: sóng phẳng có mặt đồng biên trùng mặt đồng
pha
5. Sóng điện ngang TE: sóng phẳng mà điện trường chỉ tồn tại các thành
phần vuông góc phương truyền sóng
6. Sóng từ ngang TM: sóng phẳng mà từ trường chỉ tồn tại các thành phần
vuông góc phương truyền sóng
7. Sóng điện từ ngang TEM: sóng phẳng mà cả điện trường và từ trường
chỉ tồn tại các thành phần vuông góc phương truyền sóng

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

2
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

2. SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG PHẲNG ĐỒNG NHẤT TRONG ĐIỆN MÔI LÝ
TƯỞNG KHÔNG NGUỒN

Điều kiện lan truyền (giả thiết):

• Sóng phẳng đồng nhất
• Môi trường điện môi lý tưởng, không nguồn
Kết luận:
• Xác định phương trình truyền sóng là phương trình biểu thị
quan hệ của các thành phần sóng trong không gian và theo
thời gian
• Xác định các đặc điểm của sóng lan truyền

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

3
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

2. SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG PHẲNG ĐỒNG NHẤT TRONG ĐIỆN MÔI LÝ
TƯỞNG KHÔNG NGUỒN

Bước 1. Viết hệ phương trình Maxwell

𝒅𝑬
𝒓𝒐𝒕𝑯 = 𝑱 + 𝜺 =
𝒅𝒕
𝒅𝑯
𝒓𝒐𝒕𝑬 = −𝛍 =
𝒅𝒕
𝒅𝒊𝒗𝑩 = 0 =
𝒅𝒊𝒗𝑫 = 𝝆 =

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

4
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

2. SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG PHẲNG ĐỒNG NHẤT TRONG ĐIỆN MÔI LÝ
TƯỞNG KHÔNG NGUỒN

Bước 2. Triển khai hệ phương trình Maxwell trong hệ trục tọa độ

Decac. Chọn hệ trục Decac Oxyz với oz là phương truyền sóng
𝒅𝑬𝒙 𝒅𝑯𝒚 𝒅𝑯𝒙 𝒅𝑬𝒚 𝒅𝑬𝒛
𝜺 =− −𝛍 =− =0
𝒅𝒕 𝒅𝒛 𝒅𝒕 𝒅𝒛 𝒅𝒛
𝒅𝑬𝒚 𝒅𝑯𝒙 𝒅𝑯𝒚 𝒅𝑬𝒙 𝒅𝑯𝒛
𝜺 = −𝛍 = =0
𝒅𝒕 𝒅𝒛 𝒅𝒕 𝒅𝒛 𝒅𝒛
𝒅𝑬𝒛 𝒅𝑯𝒛
𝜺 =0 −𝛍 =0
𝒅𝒕 𝒅𝒕

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

5
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

2. SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG PHẲNG ĐỒNG NHẤT TRONG ĐIỆN MÔI LÝ
TƯỞNG KHÔNG NGUỒN

Bước 2. Triển khai hệ phương trình Maxwell trong hệ trục tọa độ

Decac
𝒅𝑬𝒛 𝒅𝑯𝒛 𝒅𝑬𝒛 𝒅𝑯𝒛
= 0; = 0; = 0; =0
𝒅𝒛 𝒅𝒛 𝒅𝒕 𝒅𝒕

=> Sóng là điện từ ngang TEM

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

6
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

2. SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG PHẲNG ĐỒNG NHẤT TRONG ĐIỆN MÔI LÝ
TƯỞNG KHÔNG NGUỒN

Bước 2. Triển khai hệ phương trình Maxwell trong hệ trục tọa độ

Decac
𝒅𝑬𝒙 𝒅𝑯𝒚 𝒅𝑯𝒙 𝒅𝑬𝒚
𝜺 =− −𝛍 =−
𝒅𝒕 𝒅𝒛 𝒅𝒕 𝒅𝒛
𝒅𝑯𝒚 𝒅𝑬𝒙 𝒅𝑬𝒚 𝒅𝑯𝒙
−𝛍 = 𝜺 =
𝒅𝒕 𝒅𝒛 𝒅𝒕 𝒅𝒛

 Phương trình sóng:

𝒅𝟐 𝑬𝒙 𝟏 𝒅𝟐 𝑬𝒙
𝟐
− 𝟐 𝟐
=0
𝒅𝒛 𝒗 𝒅𝒕

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

7
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

2. SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG PHẲNG ĐỒNG NHẤT TRONG ĐIỆN MÔI LÝ
TƯỞNG KHÔNG NGUỒN

Bước 3. Nghiệm của phương trình sóng

𝒛 𝒛
𝑬𝒙 𝒕, 𝒛 = 𝒇𝟏 𝒕 − + 𝒇𝟐 𝒕 +
𝒗 𝒗
𝒛 𝒛
𝑯𝒚 𝒕, 𝒛 = 𝒈𝟏 𝒕 − + 𝒈𝟐 𝒕 +
𝒗 𝒗
𝑬𝒙 𝒕, 𝒛 = 𝑬𝟎 𝒄𝒐𝒔 𝝎𝒕 − 𝒌𝒛 +𝑬𝟎 𝒄𝒐𝒔 𝝎𝒕 + 𝒌𝒛
𝑯𝒚 𝒕, 𝒛 = 𝑯𝟎 𝒄𝒐𝒔 𝝎𝒕 − 𝒌𝒛 +𝑯𝟎 𝒄𝒐𝒔 𝝎𝒕 + 𝒌𝒛
𝝎 𝟐𝝅
k= = : hệ số lan truyền sóng
𝒗 𝝀

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

8
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

2. SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG PHẲNG ĐỒNG NHẤT TRONG ĐIỆN MÔI LÝ
TƯỞNG KHÔNG NGUỒN

Bước 4. Nhận xét sóng lan truyền

• Sóng TEM
• Sóng gồm 2 thành phần: (phương truyền sóng oz)
• Sóng thuận truyền theo chiều dương trục z
• Sóng nghịch truyền theo chiều âm trục z
𝟏
• Vận tốc truyền sóng: 𝒗 = : không phụ thuộc tần số
𝜺𝝁

𝝁
• Trở kháng sóng: 𝒁 = : không phụ thuộc tần số, số thực
𝜺

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

9
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

2. SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG PHẲNG ĐỒNG NHẤT TRONG ĐIỆN MÔI LÝ
TƯỞNG KHÔNG NGUỒN

Bước 4. Nhận xét sóng lan truyền

 𝐸 và 𝐻 luôn vuông góc với nhau và vuông góc với phương truyền
sóng 𝑃
 Biên độ trường không thay đổi theo khoảng cách truyền
 Điện trường và từ trường luôn đồng pha với nhau
 Vận tốc pha trùng vận tốc truyền sóng trong cùng môi trường

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

10
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

3. SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG PHẲNG TRONG MÔI TRƯỜNG BÁN DẪN,
DẪN ĐIỆN

Phân loại môi trường

• Dẫn điện tốt: 𝑱𝒅 ≫ 𝑱𝒅ị𝒄𝒉

• Điện môi tốt: 𝑱𝒅 ≪ 𝑱𝒅ị𝒄𝒉

• Bán dẫn: 𝑱𝒅 ≈ 𝑱𝒅ị𝒄𝒉

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

11
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

3. SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG PHẲNG TRONG MÔI TRƯỜNG BÁN DẪN,
DẪN ĐIỆN

Hệ số điện môi phức:

Phương trình thứ 1 hệ phương trình Maxwell:
𝝈
𝒓𝒐𝒕𝑯 = 𝝈𝑬 + 𝑗𝝎𝜺𝑬 = 𝑗𝝎𝑬 𝜺 − 𝒋 = 𝑗𝝎𝑬𝜺𝒑
𝝎
𝝈
𝜺𝒑 = 𝜺 − 𝒋 𝝎 : hệ số điện môi phức
 Hệ phương trình Maxwell trong môi trường bán dẫn/dẫn điện giống
hệt trong điện môi lý tưởng khi thay hệ số điện môi bằng hệ số điện
môi phức
 Kết quả khảo sát sóng phẳng trong bán dẫn/dẫn điện giống hệt trong
điện môi lý tưởng khi thay hệ số điện môi bằng hệ số điện môi phức

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

12
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

3. SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG PHẲNG TRONG MÔI TRƯỜNG BÁN DẪN,
DẪN ĐIỆN

Biểu thức của 𝐸 và 𝐻:

𝐸 𝑡, 𝑧 =𝐸0 𝑒 𝑗𝜔𝑡 𝑒 −𝛼𝑧 𝑒 −𝑗𝛽𝑧 𝑖
𝐸0
𝐻 𝑡, 𝑧 =𝐻0 𝑒 𝑗𝜔𝑡 𝑒 −𝛼𝑧 𝑒 −𝑗𝛽𝑧 𝑗= 𝑒 −𝑗𝜑 𝑒 𝑗𝜔𝑡 𝑒 −𝛼𝑧 𝑒 −𝑗𝛽𝑧 𝑗
𝑍𝑐

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

13
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

3. SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG PHẲNG TRONG MÔI TRƯỜNG BÁN DẪN,
DẪN ĐIỆN

Tính chất sóng lan truyền:

 Biên độ trường bị suy giảm theo khoảng cách theo hàm mũ dọc
phương truyền sóng=> sóng điện từ bị tiêu hao năng lượng
 Điện trường và từ trường lệch pha nhau
 Vận tốc pha là hàm của tần số
 Trở kháng sóng là số phức
 Sóng phẳng bị tán sắc

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

14
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

3. SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG PHẲNG TRONG MÔI TRƯỜNG BÁN DẪN,
DẪN ĐIỆN

 Môi trường dẫn điện tốt

𝜔𝜇𝜎
𝛼≈𝛽≈
2
𝜔𝜇
𝑍𝑐 ≈
𝜎
2𝜔
𝑣𝑝ℎ ≈
𝜇𝜎
𝜋
𝜑≈
4

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

15
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

3. SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG PHẲNG TRONG MÔI TRƯỜNG BÁN DẪN,
DẪN ĐIỆN

 Hiệu ứng bề mặt: (skin effect)

 Vật dẫn điện là vật có độ dẫn điện rất lớn
 Khi tần số tăng, hệ số suy hao 𝛼 tăng => biên độ trường điện và trường
từ suy giảm rất nhanh khi truyền vào bên trong vật dẫn => sóng điện từ
chỉ tồn tại ở một lớp rất mỏng trên bề mặt vật dẫn. Hiện tượng này gọi
là Skin effect
 Đặc trưng cho hiệu ứng bề mặt bằng độ xuyên sâu của trường, độ dày
của lớp bề mặt mà trường tồn tại 𝛿 (attenuation distance or skin depth)
= khoảng cách tính từ bề mặt vật dẫn đến điểm mà cường độ trường
giảm đi e lần so với giá trị ngay trên bề mặt vật dẫn.

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

16
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

4. SỰ PHÂN CỰC CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ

• Cho sóng điện từ TEM truyền trong điện môi lý tưởng hướng
truyền sóng là oz. Tại mỗi điểm trong không gian điện trường
phân tích thành 2 thành phần: 𝐸 = 𝐸1 + 𝐸2
• 𝑬𝟏 = 𝑬𝒎𝒙 cos 𝝎𝒕 − 𝜷𝒛 𝒊
• 𝑬𝟐 = 𝑬𝒎𝒚 cos 𝝎𝒕 − 𝜷𝒛 + 𝝋 𝒋
• Tùy thuộc quan hệ 𝑬𝒎𝒙 , 𝑬𝒎𝒚 và 𝝋, người ta phân ra 3 loại phân
cực:
• Sóng phân cực ellipse
• Sóng phân cực tròn
• Sóng phân cực thẳng

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

17
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

4. SỰ PHÂN CỰC CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ

• Phân cực ellipse

• Trong quá trình sóng lan truyền, đầu mút của véc tơ cường độ điện
trường 𝐸 vạch nên một hình xoắn ellipse trong không gian
2
𝐸1 2 𝐸2 𝐸1 𝐸2 2𝜑
+ - 2cos 𝐸 =𝑠𝑖𝑛
𝐸𝑚𝑥 𝐸𝑚𝑦 𝑚𝑥 𝐸𝑚𝑦

Phương trình đường ellipse trong mặt phẳng tọa độ 𝐸1 , 𝐸2

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

18
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

4. SỰ PHÂN CỰC CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ

• Phân cực tròn

• Trong quá trình sóng lan truyền, đầu mút của véc tơ cường độ điện
trường 𝐸 vạch nên một hình xoắn tròn trong không gian
𝜋
𝐸𝑚𝑥 = 𝐸𝑚𝑦 = 𝐸𝑚 và 𝜑 = ± 2𝑘 + 1 2
𝐸12 +𝐸22 = 𝐸𝑚
2

(Phương trình đường tròn trong mặt phẳng tọa độ 𝐸1 , 𝐸2 )

• Phân cực tròn trái
• Phân cực tròn phải

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

19
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

4. SỰ PHÂN CỰC CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ

• Phân cực thẳng, phân cực tuyến tính

• Trong quá trình sóng lan truyền, đầu mút của véc tơ cường độ điện
trường 𝐸 vạch nên một đường thẳng trong không gian
𝜑 = ±𝑘𝜋
𝐸𝑚𝑦
𝐸2 = ± 𝐸 𝐸1
𝑚𝑥

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

20
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

5. SỰ PHẢN XẠ VÀ KHÚC XẠ CỦA SÓNG PHẲNG

• Xét sóng phẳng truyền theo hướng bất kỳ op tới mặt phân
cách hai môi trường:
Biểu thức sóng: 𝑬 𝒕 = 𝟎 = 𝑬𝟎 𝒆𝜸 𝒎𝒙+𝒏𝒚+𝒍𝒛 𝜸 = −𝒋𝒌
Trong đó: 𝑚𝑥 = 𝑥𝑐𝑜𝑠(𝒊, 𝑜𝑝)
𝑛𝑦 = 𝒚𝑐𝑜𝑠(𝒋, 𝑜𝑝)
𝑙𝑧 = 𝒛𝑐𝑜𝑠(𝒌, 𝑜𝑝)

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

21
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

5. SỰ PHẢN XẠ VÀ KHÚC XẠ CỦA SÓNG PHẲNG

 Xét sóng tới phân cực nằm ngang truyền tới mặt phân cách hai
môi trường dưới 1 góc bất kỳ
 Phân cực nằm ngang 𝐸 vuông góc mặt phẳng tới 𝑃𝑡 , 𝑛
 Cho sóng tới có: góc tới 𝜃, các thành phần sóng tới 𝐸𝑡 , 𝐻𝑡 , 𝑃𝑡
 Xác định:
 Góc phản xạ 𝜃 ′
 Góc khúc xạ 𝜑
𝐸𝑜𝑝𝑥
 Hệ số phản xạ 𝑅𝑝𝑥 = 𝐸𝑜𝑡
𝐸𝑜𝑘𝑥
 Hệ số khúc xạ 𝑅𝑘𝑥 =
𝐸𝑜𝑡

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

22
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

5. SỰ PHẢN XẠ VÀ KHÚC XẠ CỦA SÓNG PHẲNG

 Bước 1: Biểu diễn các thành phần của trường trong hệ trục tọa độ
Oxyz
 Sóng tới
𝐸𝑡 = 𝐸𝑜𝑡 𝑒 𝛾1 𝑦𝑐𝑜𝑠𝜃−𝑧𝑠𝑖𝑛𝜃
𝐸𝑜𝑡 𝛾 𝑦𝑐𝑜𝑠𝜃−𝑧𝑠𝑖𝑛𝜃
𝐻𝑡 = 𝑒 1
𝑍𝑐1
 Sóng phản xạ
′ ′
𝐸𝑝𝑥 = 𝐸𝑜𝑝𝑥 𝑒 𝛾1 −𝑦𝑐𝑜𝑠𝜃 −𝑧𝑠𝑖𝑛𝜃
𝐸𝑜𝑝𝑥 𝛾 −𝑦𝑐𝑜𝑠𝜃′ −𝑧𝑠𝑖𝑛𝜃′
𝐻𝑝𝑥 = 𝑒 1
𝑍𝑐1

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

23
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

5. SỰ PHẢN XẠ VÀ KHÚC XẠ CỦA SÓNG PHẲNG

 Bước 1: Biểu diễn các thành phần của trường trong hệ trục tọa độ
Oxyz
 Sóng khúc xạ
𝐸𝑘𝑥 = 𝐸𝑜𝑘𝑥 𝑒 𝛾2 𝑦𝑐𝑜𝑠𝜑−𝑧𝑠𝑖𝑛𝜑
𝐸𝑜𝑘𝑥 𝛾 𝑦𝑐𝑜𝑠𝜑−𝑧𝑠𝑖𝑛𝜑
𝐻𝑘𝑥 = 𝑒 2
𝑍𝑐2

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

24
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

5. SỰ PHẢN XẠ VÀ KHÚC XẠ CỦA SÓNG PHẲNG

 Bước 2: Áp dụng điều kiện biên tại mặt phân cách hai môi trường
 Đối với thành phần điện trường
𝐸𝑡1 = 𝐸𝑡2
′
𝐸𝑜𝑡 𝑒 −𝛾1𝑧𝑠𝑖𝑛𝜃 + 𝐸𝑜𝑝𝑥 𝑒 −𝛾1𝑧𝑠𝑖𝑛𝜃 = 𝐸𝑜𝑘𝑥 𝑒 −𝛾2𝑧𝑠𝑖𝑛𝜑
Để pt thỏa mãn với mọi z:
−𝛾1 𝑧𝑠𝑖𝑛𝜃 = −𝛾1 𝑧𝑠𝑖𝑛𝜃 ′ = −𝛾2 𝑧𝑠𝑖𝑛𝜑
𝐸𝑜𝑡 + 𝐸𝑜𝑝𝑥 = 𝐸𝑜𝑘𝑥
Luật phản xạ: 𝜃 = 𝜃 ′
𝛾
Luật khúc xạ: 𝑠𝑖𝑛𝜑 = 𝛾1 𝑠𝑖𝑛𝜃
2

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

25
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

5. SỰ PHẢN XẠ VÀ KHÚC XẠ CỦA SÓNG PHẲNG

 Bước 2: Áp dụng điều kiện biên tại mặt phân cách hai môi trường
 Đối với thành phần từ trường
𝐻𝑡1 = 𝐻𝑡2
𝐻𝑜𝑡 𝑐𝑜𝑠𝜃 − 𝐻𝑜𝑝𝑥 𝑐𝑜𝑠𝜃 ′ = 𝐻𝑜𝑘𝑥 𝑐𝑜𝑠𝜑
𝐸𝑜𝑡 𝐸𝑜𝑝𝑥 𝐸𝑜𝑘𝑥
𝑐𝑜𝑠𝜃 − 𝑐𝑜𝑠𝜃 ′ = 𝑐𝑜𝑠𝜑
𝑍𝑐1 𝑍𝑐1 𝑍𝑐2
Kết hợp với điều kiện: 𝐸𝑜𝑡 + 𝐸𝑜𝑝𝑥 = 𝐸𝑜𝑘𝑥
𝐸𝑜𝑝𝑥 𝑍 𝑐𝑜𝑠𝜃−𝑍 𝑐𝑜𝑠𝜑
 Hệ số phản xạ: 𝑅𝑝𝑥 = = 𝑍𝑐2 𝑐𝑜𝑠𝜃+𝑍𝑐1𝑐𝑜𝑠𝜑
𝐸𝑜𝑡 𝑐2 𝑐1
𝐸𝑜𝑘𝑥 2𝑍𝑐2 𝑐𝑜𝑠𝜃
 Hệ số khúc xạ: 𝑅𝑘𝑥 = =𝑍
𝐸𝑜𝑡 𝑐2 𝑐𝑜𝑠𝜃+𝑍𝑐1 𝑐𝑜𝑠𝜑

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

26
 TRƯỜNG ĐIỆN TỪ
BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

Chúng ta vừa học bài “Sự lan truyền của

sóng điện từ phẳng”

Bài học tiếp theo:

SÓNG ĐIỆN TỪ TRONG HỆ ĐỊNH HƯỚNG

BÀI 5: SỰ LAN TRUYỀN CỦA SÓNG ĐIỆN TỪ PHẲNG

27