I.

Poezja skamandrytów
1. Skamander był grupą „programowo bezprogramową”. Na podstawie poniższego fragmentu wyjaśnij tę swoistość grupy. (3pkt.)
Wierzymy w dzień dzisiejszy, w jego wartość, osobliwość i powagę, wierzymy we wstającą nową sztukę, która będzie krzykiem
tego pokolenia, a świadectwem o nas przed potomnymi, żeśmy naprawdę byli. Wierzymy niezachwianie w wieczność naszej
teraźniejszości, w nieskończoność skończonej duszy ludzkiej, w nieprzemijalność przelotnych chwil, słowem dnia dzisiejszego chcemy
tworzyć i budzić zachwyt nowoczesnego człowieka (...). Pragniemy też, aby nie inaczej na nas patrzono, jak tylko na ludzi
świadomych swego poetyckiego rzemiosła i wykonywających je, w granicach swych sil, bez zarzutu.
...................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................

2. Przeczytaj uważnie fragmenty utworów poetyckich Juliana Tuwima, a następnie przyporządkuj im podane hasła. (4 pkt.)

Posługiwanie się codziennym, potocznym słownictwem, wprowadzanie jeżyka mówionego, kolokwialnego.

Podejmowanie tematyki związanej z życiem drobnomieszczaństwa, ukazywanie życia ograniczanego schematami.
Podkreślanie wpływu przyrody na życie ludzkie, eksponowanie biologicznej strony ludzkiej natury.
Zainteresowanie problemami codzienności, wydarzeniami banalnymi, niewiele znaczącymi.

a) A w maju d) Gwar, gwar, gwar, chichoty,

Zwykłem jeździć, szanowni panowie, Gwar, gwar, gwar, piski,
Na przedniej platformie tramwaju! Wyglancowane dowcipkują pyski,
Miasto na wskroś mnie przeszywa! Wyległo miliard pstrokatej hołoty,
Co się tam dzieje w mej głowie: Szurgają nóżki, kołyszą się biodra,
Pędy, zapędy, ognie, ogniwa, Szur, szur, szur; gwar, gwar, gwar,
…………………………………………………….. Suną tysiące rozwydrzonych par,
b) Serce pęcznieje, nabrzmiewa. -A dalej! A dalej! A dalej!
Wesele musuje w ciele, W ciemne zieleńce, do alej,
Można oszaleć z radości, Na ławce, psiekrwie, na trawce,
O moi przyjaciele! Naróbcie Polsce bachorów,
Od stóp do głowy krąży Wijcie się, psiekrwie, wijcie,
Potok niepowstrzymany! W szynkach narożnych pijcie,
Pomyślcie, co się dzieje! Rozrzućcie więcej „kawalerskich chorób"!
…………………………………………………….. A!! będą później ze wstydu się wiły
Dziewki fabryczne, brzuchate kobyły,
c) Straszne mieszkania. W strasznych mieszkaniach Krzywych pędraków sromne nosicielki!
Strasznie mieszkają straszni mieszczanie. Gwałćcie! Poleci każda na kolację!
Pleśnią i kopciem pełznie po ścianach …………………………………………………………
Zgroza zimowa, ciemne konanie.
Od rana bełkot. Bełkocą, bredzą,
Że deszcz, że drogo, że to, że tamto.
Trochę pochodzą, trochę posiedzą,
I wszystko widmo. I wszystko fantom.
(...)
I oto idą, zapięci szczelnie,
Patrzą na prawo, patrzą na lewo.
A patrząc — widzą wszystko oddzielnie:
Że dom... że Stasiek...że koń... że drzewo...
Jak ciasto, biorą gazety w palce
I żują, żują na papkę pulchną,
Aż, papierowym wzdęte zakalcem,
Wypchane głowy grubo im puchną. (...)
Potem się modlą: „...od nagłej śmierci...
od wojny .. .głodu ...odpoczywanie"
I zasypiają z mordą na piersi
W strasznych mieszkaniach straszni mieszczanie.
…………………………………………………………….

3. Scharakteryzuj podmiot liryczny w wierszach Do krytyków Juliana Tuwima i Herostrates Jana Lechonia. Określ
postawę wobec tradycji wyrażoną w utworach. Określ, czym wyraża się witalizm w utworach. Scharakteryzuj język obu
tekstów, wskaż podobieństwa i różnice. (5 pkt.)
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
II. Poezja Bolesława Leśmiana
1. Przedstaw wymowę filozoficzną wiersza Topielec Bolesława Leśmiana.
..................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................

2. Wskaż w wierszu neologizmy (szczególnie te stworzone poprzez przedrostki bez- i nie-), określ ich znaczenie i funkcje
(w tym funkcję filozoficzną, dotyczącą możliwości poznawczych człowieka).

..................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................

3. Jaką rolę w życiu człowieka odgrywa miłość? Odpowiedz na pytanie na podstawie wiersza Bolesława Leśmiana z
cyklu W malinowym chruśniaku.
..................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................

4. Wskaż podobieństwa i różnice między balladą romantyczną a balladami filozoficznymi Leśmiana (narrator, fabuła,
wizja natury, wymowa).
..................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................

5. Jakie dostrzegasz związki między poglądami wyrażonymi w wierszach Leśmiana a symbolizmem i filozofią Bergsona.
.................................................................................................................................................................................................
.
...................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
III. Władysław Stanisław Reymont Chłopi

Zadanie 1.
Rozwiąż pytania testowe, odnosząc się do treści powieści Władysława Reymonta Chłopi. Zaznacz znakiem X właściwą odpowiedź.
a) Miejscem akcji powieści są:
Lipniki;
Tymowo;
Lipce;
Limanowa.

b) Bohaterem utworu jest:

zbiorowość - mieszkańcy wsi;
rodzina Borynów;
Maciej i Jagna Borynowie;
Maciej i Antek Borynowie.

c) Do grupy najbogatszych chłopów należą:

sołtys;
Kłębowie;
Kuba, Witek, kowal i wójt;
Maciej Boryna i Dominikowa.

d) Kużden ma swoje miejsce i la każdego co inego Pan Jezus wyznaczył. Wyznaczył ci Pan Je zus twoje to się go pilnuj i
nie przestępuj, na pierwsze miejsce się nie pchaj i nie wynoś się nad drugie - bo ciężko zgrzeszysz, tak być musi, bych
porządek był na świecie. Tymi słowami Maciej Boryna pouczał:
syna Antka;
parobka Kubę;
parobka Witka;
Jamrożego.

e) W powieści Władysław Reymont posłużył się

stylizacją archaiczną;
stylizacją dialektyczną;
stylizacją poetycką;
pastiszem.

Zadanie 2.
Podaj po jednym argumencie uzasadniającym następujące twierdzenia. Odwołaj się do treści powieści Władysława Reymonta Chłopi.
a) Chłop to człowiek religijny.
...................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
b) Chłop przywiązuje dużą uwagę do obrzędowości, zwyczaju, tradycji.
...................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
c) Chłop jest pracowity i uczciwy, ale zacięty i nieugięty, gdy w grę wchodzi jego majątek.
...................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
d) Wieś jest rozwarstwiona z powodu różnic majątkowych, ale w obliczu zagrożenia chłopi są solidarni, potrafią się
zjednoczyć.
...................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................
Zadanie 3.
Potwierdź lub zakwestionuj podane zdania, zaznaczając odpowiednie litery P (prawda) lub F (fałsz).

P F
Język narracji w powieści Chłopi jest jednolity.

Powieść Władysława Reymonta określana jest mianem epopei chłopskiej.

Powieść Chłopi powstała z obserwacji życia chłopów z okolic Skierniewic.

W 1905 roku Władysław Reymont otrzymał za powieść Chłopi Nagrodę Nobla.
Głównym celem napisania powieści Chłopi było ukazanie zacofania polskiej wsi.

IV. Stefan Żeromski „Przedwiośnie”

1. Wyjaśnij, jaki wpływa na kształtowanie się osobowości Cezarego Baryki wywierały wydarzenia polityczne: rewolucja
bolszewicka, I wojna światowa, wojna z Rosją.
..........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................

2. Wymień skutki polityczne, społeczne, kulturowe wydarzeń rewolucyjnych przedstawionych w powieści Żeromskiego.
..........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................

3. Przypomnij racje Cezarego i jego rodziców w polemice dotyczącej rewolucji.

..........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................

3. Przedwiośnie Stefana Żeromskiego to powieść polityczna. Pisarz przedstawia w niej trzy koncepcje naprawy Rze-
czypospolitej. Przedstaw te koncepcje oraz podaj, kto jest propagatorem każdej z nich.
A. …………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………...
B. …………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………...
C. …………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………...

4. Zinterpretuj wymowę ostatniej sceny powieści (manifestacja antyrządowa).

..........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................

5. Przedstaw zmagania Cezarego Baryki z polskością i Polską. Zwróć uwagę na: rozterki bohatera związane z określeniem
własnej tożsamości, z podróżą do kraju rodziców, przeżycia dotyczące pierwszego kontaktu z niepodległą Polską
(miasteczko przygraniczne), udział w wojnie polsko-bolszewickiej (utożsamianie się z Polską), stosunek do ugrupowań
politycznych (między Gajowcem i Lulkiem), motywację udziału w manifestacji antyrządowej (ostatnia scena powieści).
……………………………………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………………………………...