TÀI LIỆU TOÁN CAO CẤP HỌC PHẦN II

PHẦN HÀM SỐ
`A. Lý thuyết
Phương pháp làm:
Bước 1: Gọi(đặt) ẩn x,f(x). Điều kiện, đơn vị của x, f(x)
Bước 2: Xác định mối liên hệ của f(x) theo x trên từng khoảng của x
Bước 3: Kết luận hàm số f(x)

B.Một số ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Lập hàm số tính tiền điện phải trả theo số điện đã sử dụng trong 1
tháng của hộ gia đình. Biết rằng

Số điện sử dụng 0≤x≤50 50<x≤100 x>100

(kwh)
Giá cho 1 số điện 1800 2200 2800
(đồng)

Bài làm
Gọi x là số điện đã sử dụng trong 1 tháng của hộ gia đình(x≥0, đơn vị: kwh)
f(x) là số tiền điện phải trả trong 1 tháng của hộ gia đình(f(x)≥0)
Nếu 0≤x≤50 thì f(x)=1800x
Nếu 50<x≤100 thì f(x)= 1800.50+2200.(x-50)=2200x-20000
Nếu x>100 thì f(x)=1800.50+ 2200.50+ 2800.(x-100)=2800x-80000
Vậy hàm số tính tiền điện cần tìm là
1800x nếu 0 ≤ x ≤ 50
f(x)={2200x − 20000 nếu 50 < x ≤ 100
2800x − 80000 nếu x > 100

Ví dụ 2: Lập hàm số tính số tiền phải trả theo số nước đã sử dụng. Biết rằng,
sử dụng không quá 50 khối thì giá 1 khối là 10000 đồng; đối với các khối trên
50 và không quá 100 thì giá là 15000 đồng; giá là 20000 đồng đối với các khối
trên 100. Thuế VAT tính trên số tiền phải nộp theo tỉ lệ 10%
Bài làm
Gọi x là số khối nước đã sử dụng ( x≥0, đơn vị: khối)
f(x) là số tiền phải trả( f(x)≥0, đơn vị: đồng)
Nếu 0≤x≤50 thì f(x)=10000x.1,1= 11000x
Nếu 50<x≤100 thì f(x)=[10000.50+(x-50).15000].1,1=16500x-27500
Nếu x>100 thì f(x)=[10000.50+15000.50+20000.(x-100)].1,1=22000x-82500
Vậy hàm số tính tiền nước cần tìm là
11000x nếu 0 ≤ x ≤ 50
f(x)={16500x − 27500 nếu 50 < x ≤ 100
22000x − 82500 nếu x > 100

Ví dụ 3: Lương tháng của một nhân viên bán hàng bằng lương cơ bản cộng
với 10% doanh thu. Lập hàm số tính tiền lương hàng tháng của một nhân
viên bán hàng, biết rằng, nếu trong tháng doanh thu không quá 6 triệu thì
lương cơ bản là 2 triệu đồng; nếu doanh thu trên 6 triệu và không quá 10
triệu thì lương cơ bản là 3 triệu đồng; nếu doanh thu trên 10 triệu thì lương
cơ bản là 5 triệu đồng và được thưởng thêm 1 triệu

Bài làm
Gọi x là doanh thu trong tháng( x≥0; đơn vị: triệu đồng)
f(x) là lương tháng của nhân viên bán hàng( f(x)≥0, đơn vị: triệu đồng)
Nếu 0≤x≤6 thì f(x)= 2+0,1x
Nếu 6<x≤10 thì f(x)=3+0,1x
Nếu x>10 thì f(x)=5+0,1x+1=6+0,1x
Vậy hàm số tính tiền lương cần tìm là
2 + 0,1x nếu 0 ≤ x ≤ 6
f(x)={3 + 0,1x nếu 6 < x ≤ 10
6 + 0,1x nếu x > 10

C. Bài tập tự luyện

Bài 1: Lập hàm số tính số tiền công theo giờ làm việc của một người lao động. Biết
rằng nếu đăng ký thất nghiệp thì được hưởng 1 triệu đồng tiền trợ cấp. Nếu đi làm
thì nhận được 40000 đòng trên 1 giờ làm việc. Nếu số giờ làm việc trên 200 giờ thì
mỗi giờ vượt được thưởng thêm 10000 đồng và số giờ làm việc không quá 300 giờ\

Bài 2:Lập hàm số tính tiền lương nhận được trong tháng của 1 nhân viên bán hàng
biết rằng lương đó bằng lương cơ bản cộng thêm 5% doanh thu vượt trên mốc
doanh thu quy định tối thiểu để tính mức lương cơ bản. Cho biết lương cơ bản phụ
thuộc doanh thu được chia thành các mốc sau:

Doanh thu x=0 0<x≤20 20<x≤50 x>50

(triệu đồng)
Lương cơ bản 1 2 4 6
(triệu đồng
Bài 3: Theo quy định , nếu một công dân khai báo thất nghiệp trong tháng thì sẽ
được nhận mức trợ cấp 2 triệu đồng; còn nếu có việc làm trong tháng thì mỗi giờ
công nhân làm việc sẽ nhận được 40000 đồng và không được nhận trợ cấp. Lập
hàm số tính số tiền thu nhập trong tháng của công dân trên biết rằng số giờ làm
việc không quá 300 giờ và làm việc dưới 50 giờ sẽ bị phạt 1 triệu đồng

Bài 4: Lập hàm số tính số tiền phải trả theo số điện đã sử dụng, biết rằng sử dụng
không quá 100 số thì giá một số là 2000 đồng, giá là 2500 đồng với các số trên 100
và không quá 150, giá là 3500 với các số trên 150

Bài 5: Theo quy định của công ty, hàng tháng, nếu người lao động đăng ký nghỉ
việc thì sẽ nhận được một khoản trợ cấp 2,5 triệu đồng, còn nếu đăng ký đi làm thì
thu nhập tính theo số giờ làm việc và không được nhận trợ cấp. Nếu số giờ làm
việc trong tháng không quá 100 giờ thì mỗi giờ chỉ được nhận 40000 đồng, còn
nếu số giờ làm việc trên 100 giờ và không quá 200 thì mỗi giờ đều tính 50000
đồng. Ngoài ra mỗi giờ vượt trên định mức 200 giờ thì sẽ chỉ được tính 30000
đồng. Lập hàm số tính thu nhập của người lao động trong tháng theo số giờ làm
việc

Bài 6: Thu nhập trong tháng của mỗi công dân theo số giờ công h mà họ thực hiện
được trong tháng. Cho biết nếu 0≤h≤100 thì mỗi giờ là 30000 đồng và được cộng
thêm phần trợ cấp 1 triệu đồng; nếu 100<h≤200 thì mỗi giờ đều được tính 50000
đồng và không có trợ cấp; nếu h>200 thì mỗi giờ vẫn nhận được 50000 đồng
nhưng phải nộp 10% thuế, thuế chỉ tính với số tiền tương ứng với số giờ vượt trên
mức 200. Lập hàm số tính thu nhập của công nhân trong tháng

Bài 7: Lập hàm số tính tiền phải trả theo lượng hàng mua của một khách hàng. Cho
biết giá mua 1 đơn vị hàng phụ thuộc vào lượng hàng mua và được chia thành 3
mức cho ở bảng dưới đây:

Lượng hàng mua 0≤x≤100 100<x≤150 x>150

(x)
Giá mua 5 4 3
(1000 đồng)