Prof. Dr.

İsmail ÇALLI

SORU 1)
Aşağıda şekilde görüldüğü gibi
birbirinin aynı olan iki pompa,
’den emdikleri suyu
‘ye basmaktadırlar. Her
iki hazne yüzeyi atmosfer basıncına
açık ve su seviyelerin sabit yani
değişmediği kabul ediliyor. Diğer
ölçüler şekil üzerinde verilmiştir.
’den
emme flanşına kadar boru çapı
basma
tarafından ’ye kadar da
boru çapı olarak
verilmiştir. Sürekli kayıp katsayısı
alınacaktır. ’ye
boru çıkış yersel kayıp katsayısı
alınacaktır.
’dan
’na kadar boru boyu
’ndan ’ye kadar olan boru boyu da
’dir. Problemin çözümünü kolaylaştırmak,

a) emme tarafı boru boyunun kısa olması ve uygun giriş biçiminden dolayı
burada meydana gelen sürtünme kaybı, basma tarafında oluşan boru sürtünme kaybının
’i kadar alınacaktır.
b) Pompalarda, dirseklerde ve diğer yersel elemanlarda meydana gelen kayıplar ihmal
edilecektir.
c) Pompalara ait değişimi değerleri
aşağıdaki çizelgede verilmiştir
d) Bu verilenlere göre ’ni, ’yi ve her iki pompaya ait
’nü bulunuz.

Q m3/saat 0 20 40 60 80 100 120 140 160 168 200

Hm (m) 80 79 77 75.5 73 67 58 47.5 20 0 -
 (%) 0 38 58 70 76 75 70 59 38 30 -
hk (m) 45 48.2 57.9 74 96.6 125.7 161.2 203 251.5 - -

UYGULAMALI HİDROLİK MAKİNELERİ Sayfa 1

 Prof. Dr. İsmail ÇALLI

ÇÖZÜM 1)
Bu su getirme tesisinin geometrik yüksekliği ’dir. Yani
pompalar suyu yüksekliğe iletmeleri gerekir. Bu arada pompaların boru sürtünme
kayıplarını da karşılamaları gerekir. Böylece BORU KAREKTERİSTİĞİ EĞRİSİ’ni çizmek
mümkün olur.

GRAFİK 1’de ÇİZELGE 1’deki değerlere göre elde edilen KISMA EĞRİSİ ile VERİM EĞRİSİ
görülmektedir.

’den ’ye kadar oluşan boru sürtünme kayıpları için pompaların seri bağlı
olduğu göz önünde bulunduralarak kayıpların ardı ardına toplanması gerekir.

∑ [ ]

∑ [ ]

∑ [ ]

Bu denklemde debisi alınacaktır.

UYGULAMALI HİDROLİK MAKİNELERİ Sayfa 2

 Prof. Dr. İsmail ÇALLI

okunur. Toplam basma yüksekliği ve bu anda her bir

pompa manometrik yüksekliğe sahiptir. Bu çalışma durumunda beher
pompanın verimi ise  okunur. Böylece toplam mil gücü de
olarak hesaplanır.

UYGULAMALI HİDROLİK MAKİNELERİ Sayfa 3

 Prof. Dr. İsmail ÇALLI

RADYAL POMPA ÖRNEĞİ

Burada bir santrifüj pompa örneği projelendirilmesi yapılacaktır. Santrifüj pompanın hesabı
ve projelendirilmesi için üç ana büyüklüğün verilmesi gerekir. Bunlar sıra ile pompanın
manometrik yükseliği , debisi ve dönel çark dönme sayısı
‘dır. Genel olarak bu değerlere TANIM BÜYÜKLÜKLERİ adı verilir. Bu örneğimizde;

verilsin. Buna göre aşağıdaki istenilenleri bulunuz.

1) Pompa Tipinin Tespiti hesaplaması,

2) Akışkan gücü hesabı,
3) Genel Verim (Sıra ile Hidrolik, Volimetrik ve Mekanik verimler belirlenecek),
4) Pompanın mil gücü hesabı,
5) Pompanın elektrik motoru gücü hesabı,
6) Dönel çark mil çapı ile göbek çapının hesabı,
7) Dönel çark emme tarafının boyutlandırılması, Teorik debi, optimum çark göbek giriş
çapı hesabı, çark girişi çapının hesabı, giriş meridyen hızı, giriş çevresel hızı, kanat giriş
genişliği ile kanat giriş açısının hesabı. Bunlardan sonra da giriş hız üçgeninin çizimi,
8) Dönel çark basma tarafının boyutlandırılması, çıkış çevresel hızı, çark çıkış çapı, çıkış
meridyen hızı, çark çıkış genişliği, kanat çıkış açısı, kanat sayısı, güç düşümü ile sonsuz
kanat halinde özgül kanat enerjisinin hesabı. Bunlardan sonra da çıkış çevresel hızının
denetlenmesi, çıkış çevresel hız bileşeni hesabı ile çıkış hız üçgeninin çizimi,
9) Salyangoz gövde hesabı,
10) Pompa suyu ’den emmesi istenmektedir. Acaba mümkün mü?
ile Dinamik düşüm hesabının yapılması.
alınacaktır,
11) Çark çizimi ile salyangoz gövde çizimi (imalat resmi),
12) Pompanın toplu çizimi yapılacaktır.

UYGULAMALI HİDROLİK MAKİNELERİ Sayfa 4