Klucz odpowiedzi.

Chemia

Numer Punktacja za
Oczekiwana  odpowiedź
zadania czynność zadanie
1. 1 p. za 1 p.
Podpowłokowa   poprawne
konfiguracja Schemat klatkowy uzupełnienie  
Nazwa pierwiastka
elektronowa poziomu poziomu walencyjnego
walencyjnego atomu jonu X
2+ chemicznego tabeli.
pierwiastka X

2 3
4s 3d wanad

2. Promień  atomu  bromu  jest  mniejszy od promienia  anionu  bromkowego.  Promień   1 p. za 1 p.

dwudodatniego kationu baru jest mniejszy od promienia  atomu  ksenonu.  Promień  anionu   poprawne
bromkowego jest mniejszy od promienia anionu selenkowego. uzupełnienie  
wszystkich
zdań.
3. Sposób  I:  Metaliczną  miedź  poddać  działaniu  gazowego  chloru. 2 p. za opisanie 2 p.
dwóch  
Sposób  II: Ogrzać  drucik  miedziany  przy  dostępie  powietrza,  a  następnie  na  otrzymany  czarny  
nalot  podziałać  kwasem  solnym,  po  czym  uzyskany  roztwór  odparować.
poprawnych
sposobów  
otrzymania
stałego  CuCl2.
1 p. za opisanie
jednego
poprawnego
sposobu
otrzymania
stałego  CuCl2.

4. a) 1 p. za 2 p.
2 Al + 2 NaOH + 2 H2O  →  2  NaAlO2 + 3 H2 lub 2 Al + 2 NaOH + 6 H2O  →  2  Na[Al(OH)4] + 3 H2
poprawne
napisanie
równania  
reakcji w
formie
cząsteczkowej
b) 1 p. za
Poprawna  odpowiedź  (dwa  wnioski  spośród  wymienionych):
poprawne
1. Glin jest reduktorem.
2.  Wydzielający  się  wodór  utlenia  się.  (Wydzielający  się  wodór  spala  się.)
napisanie
3.  Glin  roztwarza  się  w  mocnych  zasadach. dwóch  
4.  Płynu  do  udrożniania  rur  nie  należy  stosować  do  rur  aluminiowych. wniosków.

5. Gazowy  produkt  (lub  produkty)  powstają  w  probówkach  oznaczonych  cyframi:  I, II, III, IV. 1 p. za 1 p.
poprawne
wpisanie
Strona 1 z 11
 wszystkich
numerów  
probówek.
6. CaC2O4 CaCO3 + CO 1 p. za 1 p.
poprawne
napisanie
równania  
reakcji
rozkładu  
szczawianu
wapnia.
7. 1 p. za 1 p.
poprawne
narysowanie
wykresu.

8. Al2O3 – Substancja zanika. 1 p. za 1 p.

CaCO3 – Wydziela  się  gaz. napisanie
skrobia – Substancja  zmienia  barwę  na  czarną (brązową). wszystkich
obserwacji.
9. C. 1 p. za 1 p.
wskazanie
poprawnej
metody
rozdzielenia
mieszaniny.

10. Obserwacje: W  zlewce  z  wodą  żyletka  utrzymuje  się  na  powierzchni,  a  w  zlewce  z  płynem  do   1 p. za 1 p.
mycia  naczyń  tonie.
poprawne
Przyczyna: Dodanie  płynu  do  mycia  naczyń  zmniejsza  napięcie  powierzchniowe  wody.
napisanie
obserwacji i
wyjaśnienie  
przyczyny.
11. Żelazo  nie  reaguje  ze  stężonymi  roztworami  kwasów  utleniających  na  
P
1 p. za 1 p.
zimno. poprawną
ocenę  
Żelazo  uległo  pasywacji. P prawdziwości  
wszystkich
Wydzielającym  się  gazem  jest  chlor. F wniosków.

Strona 2 z 11
 Żelazo  w  reakcji  z  kwasem  solnym  uległo  utlenieniu. P

12. a) 2 p. za 3 p.
Przykład  poprawnego  rozwiązania:
zastosowanie
Obliczenie  pH  roztworu  w  probówce  A:      pH = – log 1 pH = 0
Obliczenie  pH  roztworu  w  probówce  B:
poprawnej
metody
rozwiązania,  
poprawne
wykonanie
obliczeń  i  
podanie pH
roztworów.
1 p. za
zastosowanie
poprawnej
metody
rozwiązania  i
popełnienie  
błędów  przy  
wykonywaniu
obliczeń.
b) 1 p. za
2+
Stężenia  jonów  Zn są  jednakowe  w  obu  probówkach.  
poprawne
porównanie  
stężeń  jonów
Zn2+ w obu
probówkach  
po reakcji z
kwasami.
13. Przykład  poprawnego  rozwiązania: 2 p. za 2 p.
zastosowanie
poprawnej
metody
rozwiązania,  
poprawne
Szybkość  reakcji  zmniejszy  się  sześciokrotnie.
wykonanie
obliczeń  oraz  
podanie
poprawnej
oceny.
1 p. za
zastosowanie
poprawnej
metody
rozwiązania  i  
poprawne
wykonanie
obliczeń,  ale  

Strona 3 z 11
 podanie
błędnej  oceny.
14. a) 1 p. za 3 p.
Obserwacje: A, C, D
poprawne
Wnioski: B, E, F, G
wpisanie
wszystkich
oznaczeń  
literowych.
b) 1 pkt za
Sn(NO3)2 +  Cd  →  Cd(NO3)2 + Sn lub Cu(NO3)2 +  Cd  →  Cd(NO3)2 + Cu
poprawne
napisanie
dowolnej
reakcji w
formie
cząsteczkowej.
c) 1 p. za
Cu, Sn, Cd lub miedź,  cyna,  kadm
poprawne
uszeregowanie
metali.
15. Informacja Numer reakcji 1 p. za 1 p.
poprawne
reakcja  zachodząca  z  większą  szybkością. I
wpisanie
ujemna  wartość  entalpii  reakcji. I i II wszystkich
numerów  
reakcja egzoenergetyczna. I i II
reakcji.
16. a) 1 p. za 2 p.
Etap 1.: MnSO4 + 2 NaOH →  Mn(OH)2↓  + Na2SO4 poprawne
Etap 3.: Mn(OH)2 +  2  HCl  →  MnCl2 + 2 H2O napisanie obu
reakcji
chemicznych w
formie
cząsteczkowej.
b) 1 p. za
Wodorotlenek manganu(II) wykazuje charakter zasadowy.
poprawne
sformułowanie  
wniosku.
17. Gazy zaabsorbowane przez NaOH Gazy zaabsorbowane przez H2SO4 1 p. za 1 p.
wpisanie
CO2, SO2, H2S NH3, CH3NH2
wszystkich
wzorów  w  
odpowiednich
kolumnach
tabeli.
18. Krem X jest
faza  wodna  jest  składnikiem   1 p. za 1 p.
A. 1. dominującym,  a  faza  hydrofobowa   poprawne
emulsją  O/W,
ponieważ stanowi  mniejszą  część  kremu. wybranie
stwierdzenia i
B. 2.
Krem Y jest faza hydrofilowa jest rozproszona uzasadnienia.

Strona 4 z 11
 emulsją  O/W, w fazie hydrofobowej.

19. Wzór  gazu Zestaw Właściwości 1 p. za 1 p.

poprawne
CH4 II D.
uzupełnienie  
CO2 I B.
wszystkich
wierszy tabeli.
NH3 III A.

20. Hipoteza jest (poprawna/błędna). 1 p. za 1 p.

–
Uzasadnienie: Nadmiar  jonów  OH spowodował rozpuszczenie wodorotlenku glinu. Drugi poprawną  
produkt – Na2SO4 jest  związkiem  dobrze  rozpuszczalnym  w  wodzie. ocenę  
postawionej
Po  dodaniu  nadmiaru  zasady  sodowej  osad  roztworzył  się.  Powstał  dobrze  rozpuszczalny  
związek  o  nazwie  tetrahydroksoglinian  sodu.
hipotezy oraz
W  wyniku  reakcji  nie  powstaje  stały  Na2SO4, ale Al(OH)3,  który  reaguje  z  NaOH,  tworząc   jej
rozpuszczalny tetrahydroksoglinian sodu. uzasadnienie.

21. 1 p. za 1 p.
Obserwacje Obserwacje Wzór   poprawne
Numer
pH roztworu reakcji soli z reakcji soli z sumaryczny uzupełnienie  
probówki
kwasem solnym zasadą  sodową soli wszystkich
wierszy tabeli.
1. 7 Zapach octu. Zapach CH3COONH4
amoniaku.

2. 7 ––––––– ––––––– NaCl

3. >7 Wydzielił  się  gaz,   ––––––– Na2CO3

który  zabarwił  
wilgotny papierek
wskaźnikowy  na  
czerwono.

4. <7 ––––––– Zapach NH4Cl

amoniaku.

22. a) 1 p. za 2 p.
poprawne
napisanie
wzorów  
obydwu
substratów.

b) 1 p. za
Reakcja 1. addycja poprawne
Reakcja 2. eliminacja nazwanie
typów  obu  
reakcji.
23. a) 1 p. za 4 p.
Etap I – Zmiana  zabarwienia  z  żółtego  na  czerwony.
poprawne
Etap II – Zmiana  zabarwienia  z  czerwonego  na  żółty.
napisanie
obserwacji w
obu etapach.
Strona 5 z 11
 b) 1 p. za
Etap I: 2 NaCl + H2SO4 →  2  HCl  +  Na2SO4
poprawne
Etap II: HCl  +  NaOH  →  NaCl  +  H2O napisanie
równań  reakcji  
zachodzących
w obu
etapach.
c) 2 p. za
Przykład  poprawnego  rozwiązania:
zastosowanie
Obliczenie liczby moli NaOH poprawnej
metody
3
nNaOH = 0,1 ·∙  0,085  dm rozwiązania,  
poprawne
nNaOH = 0,0085 mola
wykonanie
Liczba  moli  NaOH  jest  równa  liczbie  moli  HCl oraz liczbie moli NaCl obliczeń  i  
podanie masy
nNaCl = 0,0085 mola
Obliczenie masy NaCl próbki  NaCl  z  
podaną  w  
mNaCl = 0,0085 mola  ·∙  58,45  
poleceniu
dokładnością.
mNaCl = 0,497 g
1 p. za
mNaCl = 0,50 g zastosowanie
poprawnej
metody
rozwiązania  i  
popełnienie  
błędów  przy  
wykonywaniu
obliczeń.
24. Numer
Numer  błędu
2 p. za 2 p.
doświadczenia poprawne
1. 2 uzupełnienie  
wszystkich
2. 1 wierszy tabeli.
3. 2 1 p. za
poprawne
4. 3 uzupełnienie  
trzech wierszy
tabeli.
25. 1.
Objętości  obu  roztworów  o  tym  samym  stężeniu  
F
1 p. za 1 p.
procentowym  i  o  tej  samej  masie  są  jednakowe. poprawną  
ocenę  
Roztwory  amoniaku  i  kwasu  solnego  nie  osiągają  
2. P prawdziwości  
jednakowej  gęstości.
wszystkich
Nie  istnieją  czterdziestoprocentowe  roztwory   informacji.
3. P
amoniaku i kwasu solnego.

26. a) 1 p. za 2 p.

Strona 6 z 11
 poprawne
napisanie
wyrażeń  na  
stałe  
równowagi  
obu reakcji.
b) 1 p. za
Reakcja II poprawne
wskazanie
reakcji.
27. Przykład  poprawnego  rozwiązania: 3 p. za 3 p.
Obliczenie  rozpuszczalności  w  wodzie
zastosowanie
Wyrażenie  na  iloczyn  rozpuszczalności   poprawnej
2+ 2– 2
Stężenia  jonów  Pb i C2O4 są  jednakowe,  oznaczone  x,  więc  wyrażenie  ma  postać:  KSO = x
metody
Obliczenie  rozpuszczalności  soli  w  wodzie
rozwiązania,  
poprawne
wykonanie
obliczeń,  
podanie obu
Obliczenie  rozpuszczalności  soli  w  roztworze  Pb(NO3)2
2+ –2 2–
wartości  
Stężenie  jonów  Pb wynosi  1  ·∙  10 ;  stężenie  jonów  C2O4 oznaczono x i jest w
rozpuszczalnoś
przybliżeniu  równe  rozpuszczalności.   ci  z  poprawną  
–2
Wyrażenie  na  iloczyn  rozpuszczalności: Kso=  1  ·∙  10 ·∙  x,  stąd  po  przekształceniu
jednostką  oraz
określenie,  w  
którym  
przypadku jest
ona  większa  i  
Obliczenie  ilokrotnie  większa  jest  rozpuszczalność  soli  w  wodzie  w  porównaniu  z   ile razy.
rozpuszczalnością  w  roztworze  Pb(NO3)2
2 p. za
zastosowanie
poprawnej
metody
Rozpuszczalność  w  wodzie  jest  większa  500  razy  niż  w  roztworze  Pb(NO3)2. rozwiązania,  
poprawne
wykonanie
obliczeń,  
podanie obu
wartości  
rozpuszczalnoś
ci  z  poprawną  
jednostką  oraz  
błędne  
określenie,  w  
którym  
przypadku jest
ona  większa i
ile razy.

Strona 7 z 11
 1 p. za
zastosowanie
poprawnej
metody
rozwiązania  i  
popełnienie  
błędów  przy  
wykonywaniu
obliczeń oraz
przy
określeniu,  w  
którym  
przypadku
rozpuszczalnoś
ć  jest  większa  i  
ile razy.
28. Sposób  II 1 p. za 1 p.
+ –4 poprawne
Liczba  moli  jonów  H :  1  ·∙  10 mola
wykonanie
obliczeń  i  
pH = 4 wskazanie
poprawnego
sposobu
prowadzącego  
do uzyskania
roztworu o pH
= 4.
29. 1 p. za 1 p.
Wynik reakcji poprawne
ksantoproteinowej uzupełnienie  
Włókno Rodzaj  wiązania
(+) – pozytywny wszystkich
(–) – negatywny wierszy tabeli.
Len 3. –

Jedwab naturalny 1. +

Jedwab sztuczny 2. –

Wełna 1. +

30. 2 p. za 2 p.
poprawne
uzupełnienie  
obu reakcji.
1 p. za
poprawne
uzupełnienie  
jednej reakcji.

31. 1.,3. 1 p. za 1 p.
poprawne
Uzasadnienie: W peptydzie Ala-Ser-Gly  występują  wiązania peptydowe,  których  nie  ma  w  
wybranie

Strona 8 z 11
 produktach jego hydrolizy. reakcji oraz
uzasadnienie
wyboru.
32. a) 1 p. za 3 p.
poprawne
obliczenie
masy molowej,
podanie
wyniku z
poprawną  
jednostką.
b) 1 p. za
Przykład  poprawnego  rozwiązania: poprawne
wykonanie
obliczeń  i  
podanie
poprawnego
Rozpatrywana  ilość  cytralu  (0,02  mola)  przekracza  stężenie  graniczne  (0,01  mola  w  
pomieszczeniu  o  takiej  objętości),  zatem  zapach  jest  wyczuwalny.
wniosku.

c) 1 p. za
P/F
poprawną  
ocenę  
2
Cząsteczka  cytralu  zawiera  pięć  atomów  węgla  o  hybrydyzacji  sp i prawdziwości  
3 F
dwa  atomy  węgla  o  hybrydyzacji  sp .
wszystkich
informacji.
Cytral  jest  pochodną  benzenu. F

Cząsteczki  cytralu  występują  w  postaci  izomerów  cis-trans. P

Cząsteczka  cytralu  zawiera  asymetryczny  atom  węgla. F

33. 1 p. za 1 p.
poprawne
napisanie
wzorów  
wszystkich
jonów.

34. 2 p. za 2 p.
Obecność  wolnej  pary  elektronowej  w  atomie  azotu  powoduje   TAK poprawną
zmniejszenie  kąta  między  wiązaniami  N–C  tak,  że  jego  miara   ocenę  
jest  mniejsza  niż  109°28’. prawdziwości  
wszystkich
informacji.

Strona 9 z 11
 Podczas rozpuszczania deanolu w wodzie zachodzi reakcja TAK 1 p. za
chemiczna,  w  której  deanol  jest  zasadą  wg  teorii  Brønsteda,  a   poprawną  
woda kwasem. ocenę  
prawdziwości  
Deanol  nie  może  tworzyć  soli  z  kwasami. NIE
trzech
Cząsteczki  deanolu  mogą  tworzyć  wiązanie  koordynacyjne  z   TAK informacji.
+
jonem H .

35. Pozytywny  wynik  reakcji  jodoformowej  dają  związki  oznaczone  literami  A, C, E,  ponieważ  należą   1 p. za 1 p.
do ketonów  metylowych lub alkoholi  zawierających  grupę  metylową  położoną  przy  atomie  
poprawne
węgla  połączonym  z  grupą  hydroksylową.
uzupełnienie  
zdania.
36. 1 p. za 1 p.
poprawne
napisanie
wzoru
półstrukturaln
ego.
37. Przykład  poprawnego  rozwiązania: 2 p. za 2 p.
Obliczenie masy toluenu  użytego  do  reakcji
zastosowanie
3 poprawnej
m = 50 cm ·∙  0,86  
metody
m = 43 g
rozwiązania,  
Obliczenie masy kwasu benzoesowego na podstawie stosunku stechiometrycznego
wynikającego  z  równania  reakcji poprawne
460 g toluenu –––––– 610 g kwas benzoesowego wykonanie
43 g ––––––– x obliczeń  i  
x = 57 g podanie
Obliczenie  masy  kwasu  benzoesowego  z  uwzględnieniem  wydajności  reakcji
wyniku wraz z
57  g  ·∙  0,80  =  46  g
Masa  kwasu  benzoesowego  przy  80%  wydajności  46  g. jednostką.
1 p. za
zastosowanie
poprawnej
metody
rozwiązania  i  
popełnienie  
błędów  przy  
wykonywaniu
obliczeń.
38. a) 1 p. za 2 p.
poprawne
wpisanie
wzoru
odczynnika.

b) 1 p. za

Strona 10 z 11
Probówka  I.:  Woda  bromowa  się  odbarwiła.  Wydzielają  się  pęcherzyki  gazu. poprawne
Probówka  II.:  Nie  widać  zachodzących  zmian.
napisanie
obserwacji dla
obu
probówek.

Strona 11 z 11