Don Gregorio O.

Balatan Institute
Siramag, Balatan Camarines Sur
S/Y 2020-2021

FILIPINO 7
KWARTER 3

ARALIN 2:

WIKA: PONEMANG SUPRASEGMENTAL

TONO, DIIN AT ANTALA

Sanggunian: Pinagyamang Pluma 7

Ailene Baisa-Julian, Nestor Lontoc,
Carmela Esguerra- Jose Alma M. Dayag,
2018 Phoenix Publishing House, Inc.
pp. 286-288

Pagkatapos ng aralin ang mag-aaral ay inaasahang:

1. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng paggamit ng suprasegmental (tono, diin at

antala) F7PN-IIIa-c-13
Modyul 2-KWARTER 3
FILIPINO 7

ARALIN 2: ponemang suprasegmental

ISA ISIP MO!

Ang ponemang suprasegmental ay mahalaga para sa mabisang pakikipagtalastasan.

Nakatutulong ito upang maging mas maliwanag at maiparating ang tamang damdamin sa
pagpapahayag.

1. INTONASYON, TONO AT PUNTO-Ang intonasyon ay tumutukoy sa pagtaas at

pagbaba na inuukol sa pagbigkas ng pantig sa salita na maaaring makapag-iba sa
kahulugan ng mga salita maging ang mga ito man ay magkapareho ng baybay. Ang
TONO ng pagsasalita ay nagpapahayag ng tindi ng damdamin samantalang ang PUNTO
ay ang rehiyonal na tunog o accent:

Halimbawa:

 Ang ganda ng tula? (Nagtatanong/Nagdududa)

 Ang ganda ng tula. (Nagsasalaysay)
 Ang ganda ng tula! (Nagpapahayag ng kasiyahan)

2. DIIN AT HABA- Ang HABA ay tumutukoy sa haba ng bigkas na inuukol ng nagsasalita

sa patinig ng pantig ng salita. Ang DIIN naman ay tumutukoy sa lakas ng bigkas sa pantig
ng salita.

Halimbawa:

 /balah/ (bullet)
 /bala/ (threat)
 /tu.buh/ (pipe)
 /tuboh/ (sugar cane)

1
Modyul 2-KWARTER 3
FILIPINO 7

3. HINTO O ANTALA- Ito ay ang saglit na pagtigil sa pagsasalita upang higit na maging
malinaw ang mensaheng ipinahahayag. Ginagamit ang kuwit, tuldok, semi-kolon at kolon
sa pagsulat upang maipakita ito.

Halimbawa:

 Hindi maganda. (sinasabing hindi maganda ang isang bagay)

 Hindi, maganda. (pinasusubalian ang isang bagay at sinasabing maganda ito)

Bukod sa mga ponemang suprasegmental ay nakatutulong din sa mabisang

pagpapahayag ang mga di berbal na palatandaan gaya ng kumpas ng kamay at galaw ng
mata at katawan lalo na sa pagbigkas ng tula.

Ang pagkumpas ay mahalagang sangkap sa sining ng pagbigkas ng tula. Ginagamit ito

upang epektibong maihatid ang damdamin ng tula sa madla o mailarawan ang kaisipang
inilalahad nito. Dapat tandaan na ang bawat kumpas ay kailangang maging natural o hindi
pabigla-bigla ang pagtataas o pagbababa ng kamay. Hindi pasulpot-sulpot ang kamay at
lalong hindi palamya-lamya ang galaw ng bisig. Kailangang ang kumpas ay maging
angkop sa daloy ng damdaming inihahatid sa madla.

Gayundin, mahalaga sa pagbigkas ang disiplina. Maging ang galaw ng mata at katawan
ay dapat magkaroon ng kaisahan. Kung ang pokus ng paningin ay sag awing kaliwa, lahat
ng pares ng mata ay ditto dapat nakatuon. Ang paglalapat ng angkop na galaw ay
nakadaragdag sa kagandahan o kasiningan sa pagpapahayag. Ang kumpas o kilos na
gagawin ay dapat umaayon sa diwang isinasaad o sa nais sabihin ng bibigkasin.

2
Modyul 2-KWARTER 3
FILIPINO 7

Don Gregorio O. Balatan Institute

Siramag, Balatan Camarines Sur
Iskor:
S/Y 2020-2021
FILIPINO 7
KWARTER 2
KARAGDAGANG GAWAING PAPEL
WORKSHEET
BILANG DALAWA
Pangalan: _____________________ Baitang: ___________ Petsa: ________

SIMULAN MO

A. KILALANIN ANG PONEMANG SUPRASEGMENTAL

PANUTO: Bilugan ang titik ng wastong sagot.

1. Ang _________ ay nagpapalinaw ng mensahe o intensyong nais ipabatid sa kausap.

a. diin b. haba c. intonasyon d. tono

2. Ang _______ay ang pagbigkas ng mahaba sa patinig (a,e,i,o,u) ng bawat pantig.

a. diin b. haba c. intonasyon d. punto

3. Ang mga sumusunod ay halimbawa ng mga di berbal na palatandaan maliban sa isa.

a. galaw ng katawan
b. galaw ng mata
c. kumpas ng kamay
d. pagbigkas ng tula

4. Anong bantas ang ginagamit sa pagkuha ng diin ng isang salita?

a. Gitling (-) b. Kuwit (,) c. Patlang (_) d. Tutuldok o kolon (:)

5. Ano sa tingin mong mangyari kung hindi nabigyan ng saglit na pagtigil sa pagsasalita sa isang
tao?
a. Hindi magiging malinaw ang mensaheng nais ipahiwatig
b. Magiging mas malinaw ang pagsasalita
c. Mas maganda ang pagsasalita
d. Walang ideya
3
Modyul 2-KWARTER 3
FILIPINO 7
6. Bukod sa mga ponemang suprasegmental ay nakatutulong din sa mabisang pagpapahayag ang
mga ____________?
a. berbal na palatandaan
b. di-berbal na palatandaan
c. ponema
d.ponemang segmental
7. Ito ay bahagyang pagtigil sa ating pagsasalita upang higit na maging malinaw ang mensaheng
ibig ipabatid sa kausap.
a. diin b. haba c. hinto o antala d. punto
8.Ito ay tumutukoy sa lakas ng pagbigkas sa isang pantig ng salitang binibigkas.
a. diin b. haba c. intonasyon d. punto
9. Tinatawag itong rehiyonal na tunog o accent. Sa anumang lugar mayroon tayong pagkakaiba sa
pagsasalita.
a. diin b. haba c. intonasyon d. punto
10. Tumutukoy ito sa pagtaas at pagbaba ng tinig sa pagsasalita, na maaaring maghudyat ng
kahulugan ng pahayag.
a. diin b. haba c. intonasyon d. tono

B. NAPIPILI ANG SALITANG PUPUNO SA DIWA NG PANGUNGUSAP

PANUTO: Piliin sa loob ng kahon ang wastong salita. Bilugan ito.

1. /bu.kas/ /bukas/ na tayo pumunta sa silid-aklatan upang magbasa ng mga bagong

tula.

2. /bu.kas/ /bukas/ pa kaya ang silid-aklatan hanggang mamayang hapon.

3. Ang wika /bu.hay/ /buhay/ kaya’t nagbabago sa pagdaan ng panahon.

4. Ang /sa.yah/ /sayah/ ng tao ay naisasalaysay nang maayos gamit ang angkop na salita
o wika.

5. Ang tunay na /kaibi.gan/ /ka.ibigan/ ay maaasahan sa oras ng pangangailangan.

6. Bihira na sa kababaihan ang nagsusuot ng /sa.yah/ /sayah/ sa panahong ito.

7. Hindi niya mapigilan ang kanyang nang makabalik siya sa Pinas at

/sa.yah/ /sayah/
makasama ang kanyang pamilya.

8. Ilagay mo sa /pa.so/ /pasoh/ ang mga bulaklak.

9. /ma.nonood/ /mano.nood/ kami ng sine sa Linggo.

4
Modyul 2-KWARTER 3
FILIPINO 7

10. Sila ang tanging /ma.nonood/ /mano.nood/ sa istadyum.

C. Sagutin ang sumusunod na mga halimbawa ng salitang may iba-ibang diin. Ibigay ang
isinasaad na kahulugan nito. Isulat sa patlang ang sagot.

1./BU:kas/= ___________________________ /bu:KAS/= __________________________

2./LI:gaw/= ___________________________ /li:GAW/= __________________________

3./GA:lah/= ___________________________ /ga:LAH/= __________________________

4./PU:la/= ___________________________ /pu:LAH/= __________________________

5./BU:koh/= ___________________________ /bu:KOH/= __________________________

6./SA:kah/= ___________________________ /sa:KAH/= __________________________

7./BU:hay/= ___________________________ /bu:HAY/= __________________________

8./KI:tah/= ___________________________ /ki:TA/= __________________________

9./ta:LAH/= ___________________________ /ta:la/= __________________________

10./ba:lah/= ___________________________ /ba:la/= __________________________

5
Modyul 2-KWARTER 3
FILIPINO 7