‫ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ‬

‫داﻧﺸﮑﺪه ﻓﻨﯽ و ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ‬

‫ﮔﺮوه ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻋﻤﺮان‬
‫ﻧﺎم آزﻣﺎﯾﺶ‪ :‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﻇﺎﻫﺮي و درﺻﺪ ﺟﺬب آب ﺷﻦ‬

‫اﺳﺘﺎد ‪:‬ﺟﻨﺎب اﻗﺎي دﮐﺘﺮ ﻣﻬﺪﯾﺨﺎﻧﯽ‬

‫ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ازﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ‪ :‬ﺳﺮﮐﺎر ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻬﻨﺪس ﺗﻘﻮي‬

‫اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه ‪ :‬ﮐﻮرش ﻗﻨﺪﭼﯽ‪ ،‬ﺷﺎﻫﯿﻦ ﭼﻤﻨﺰاد‪ ،‬ﻫﻤﺎﯾﻮن ﻣﻬﺪي ﭘﻮر‪ ،‬ﻣﯿﻼد اﻣﯿﺪي‬

‫ﺗﻬﯿﻪ ﮐﻨﻨﺪه‪ :‬ﻫﻤﺎﯾﻮن ﻣﻬﺪي ﭘﻮر‬

‫ﻧﯿﻤﺴﺎل اول ﺳﺎل ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ‪98-99‬‬

 ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‪:‬‬
‫ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف در ﺑﺘﻦ ﺑﺎﯾﺪ از داﺧﻞ اﺷﺒﺎع واز ﺧﺎرج ﺧﺸﮏ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎآب‬
‫ﺳﻄﺤﯽ روي ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎ در ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻦ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻧﮕﺬارد‪.‬آب ﺳﻄﺤﯽ را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺻﺪي‬
‫از وزن ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﯿﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ آن ﻣﻘﺪار رﻃﻮﺑﺖ ﮔﻮﯾﻨﺪ و ﻫﺮﭼﻪ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎ‬
‫رﯾﺰﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ ‪،‬اﯾﻦ ﻣﻘﺪار آب ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺪار رﻃﻮﺑﺖ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎ را ﻣﯽ ﺗﻮان ‪2‬ار ﻃﻮﺑﺖ‬
‫ﺳﻨﺞ ﺗﻮزﯾﻦ ﮐﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﺷﺮاﯾﻂ رﻃﻮﺑﺘﯽ داﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪.1‬ﺧﺸﮏ ﺷﺪه در اون )اﺟﺎق( ‪-‬ﮐﺎﻣﻼ آب ﺟﺬب ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪.2‬ﺧﺸﮏ ﺷﺪه در ﻫﻮا‪-‬ﺳﻄﺢ داﻧﻪ ﻫﺎ ﺧﺸﮏ ﺑﻮده‪،‬اﻣﺎ ﺣﺎوي رﻃﻮﺑﺖ داﺧﻠﯽ اﺳﺖ‪.‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‬
‫ﺗﺎ ﺣﺪودي آب ﺟﺬب ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻘﺪار را رﻃﻮﺑﺖ ﻣﻮﺛﺮ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫‪.3‬اﺷﺒﺎع ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﺧﺸﮏ ‪-‬آﺑﯽ از ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻦ ﺟﺬب ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ وآﺑﯽ ﺑﻪ آن ﭘﺲ ﻧﻤﯽ دﻫﺪ‬
‫‪.‬‬
‫‪.4‬ﺧﯿﺲ ﯾﺎ ﺗﺮ‪-‬ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻘﺪار رﻃﻮﺑﺘﯽ اﺿﺎﻓﻪ در ﺳﻄﺢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫رﻃﻮﺑﺖ آزاد ﯾﻌﻨﯽ ﻣﻘﺪار رﻃﻮﺑﺘﯽ ﮐﻪ داﻧﻪ ﻫﺎي ﺳﻨﮕﯽ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﯿﮕﯿﺮﻧﺪ ﺗﺎ از ﺣﺎﻟﺖ ‪ 3‬ﺑﻪ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ‪4‬ﺑﺮﺳﻨﺪ‪.‬‬

‫اﻟﻒ‪:‬درﺻﺪ رﻃﻮﺑﺖ‪:‬‬

‫اﮔﺮ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎ داراي رﻃﻮﺑﺖ ﻇﺎﻫﺮي ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ وزن آب اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻦ ﮐﻢ‬
‫ﺷﻮدو وزن ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﻣﻌﺎدل رﻃﻮﺑﺖ ﻇﺎﻫﺮي آﻧﻬﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬ﯾﻌﻨﯽ ﻣﯿﺘﻮان‬
‫ﮔﻔﺖ ﮐﻪ آب رﯾﺨﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻣﺨﻠﻮط ﮐﻦ ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻨﺒﻊ آب ﺑﺘﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ درﺻﺪ‬
‫ﺑﺎﻻي رﻃﻮﺑﺖ ﻣﺎﺳﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﯾﺠﺎد اﺛﺮي ﺑﻨﺎم ﺗﻮرم ﻣﺎﺳﻪ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪.‬اﯾﻦ ﻣﻘﺪار ﺗﻮرم ﺑﻪ درﺻﺪ‬
‫رﻃﻮﺑﺖ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺎﺳﻪ و ﻧﺮﻣﯽ ذرات آن ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪.‬‬
‫ب‪:‬درﺻﺪ ﺟﺬب آب‪:‬‬

‫ﺟﺬب آب ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﻤﺎره ‪ 4983‬اﯾﺮان اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ"اﻓﺰاﯾﺶ وزن‬
‫ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺮ اﺛﺮ آﺑﯽ ﮐﻪ در ﻣﻨﺎﻓﺬ آﻧﻬﺎ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺻﻮرت درﺻﺪي از از وزن ﺧﺸﮏ‬
‫ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﯿﺎن ﻣﯿﺸﻮد‪.‬ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﺧﺸﮏ ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺪت ﮐﺎﻓﯽ در دﻣﺎي‬
‫ﺣﺪود ‪ 110‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯿﮕﺮاد ﻗﺮار ﮔﯿﺮد ﺗﺎ ﺗﻤﺎم آب ﻏﯿﺮ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﺑﺮ اﺛﺮ ﺗﺒﺨﯿﺮ از آﻧﻬﺎ ﺧﺎرج‬
‫ﺷﻮد"‪.‬ﺗﺨﻠﺨﻞ ‪،‬ﻧﻔﻮذ ﭘﺬﯾﺮي و ﺟﺬب آب ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺮوي ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﺑﯿﻦ آﻧﻬﺎ و ﺧﻤﯿﺮ‬
‫ﺳﯿﻤﺎن‪،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺘﻦ در ﺑﺮاﺑﺮ ﯾﺦ زدﮔﯽ وآب ﺷﺪن ‪،‬ﭘﺎﯾﺪاري ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺘﻦ‪،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺳﺎﯾﺶ و وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻇﺎﻫﺮي ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﯽ ﮔﺬارد‪.‬ﻣﯿﺰان ﺟﺬب آب ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺮ ﮐﺎراﯾﯽ‬
‫ﺑﺘﻦ ﻣﻮﺛﺮ اﺳﺖ زﯾﺮا اﮔﺮ ﺟﺬب آب زﯾﺎد ﺑﺎﺷﺪ‪،‬آب ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻦ را ﺟﺬب ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬ﺷﻨﺎﺧﺖ‬
‫ﻣﯿﺰان واﻗﻌﯽ ﺟﺬب آب داﻧﻪ ﻫﺎ در ﮐﻨﺘﺮل آب ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﻣﺨﻠﻮط و ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﯿﻤﺎن‬
‫ﺑﺎاﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ‪.‬ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮر ﺗﻤﺎﻣﯽ آﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﺎﻣﯽ‬
‫ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎ در ﺣﺎﻟﺖ‪ SSD‬ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬ﻣﯿﺰان و ﻧﻮع ﺧﻠﻞ و ﻓﺮج ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎ در اﻧﺪازه ﻫﺎي‬
‫ﻣﺘﻐﯿﺮي وﺟﻮد دارد وﻟﯽ ﺣﺘﯽ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﯾﻦ آﻧﻬﺎ از اﻧﺪازه ﺣﻔﺮات ژﻟﯽ داﺧﻞ ﺧﻤﯿﺮ ﺳﯿﻤﺎن‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬ﻣﯿﺰان و ﺳﺮﻋﺖ ﻧﻔﻮذ آب در ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺣﻔﺮه ﻫﺎ و ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ‬
‫ﺣﻔﺮه ﻫﺎ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ و ﺣﺠﻢ آﻧﻬﺎ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪.‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺟﺬب آب ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﮐﻢ‬
‫ﺷﺪن ﮐﺎراﯾﯽ ﺑﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺮور زﻣﺎن ﻣﯿﮕﺮدد وﻟﯽ ﺑﻌﺪ ازﺣﺪود ‪ 15‬دﻗﯿﻘﻪ اﯾﻦ اﻓﺖ در ﮐﺎراﯾﯽ‬
‫ﮐﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬ﻋﻤﻮﻣﺎ ﻣﻘﺪار ﺟﺬب آب ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ اﻧﺪازه و ﺟﻨﺲ آﻧﻬﺎ در ﺣﺎﻟﺖ‬
‫‪SSD‬ﺑﯿﻦ ‪ 0.2‬ﺗﺎ‪4.5‬درﺻﺪﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻫﺪف آزﻣﺎﯾﺶ‪:‬‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﻇﺎﻫﺮي و درﺻﺪ ﺟﺬب آب ﺷﻦ‬

‫وﺳﺎﯾﻞ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‪:‬‬

‫‪-1‬ﺷﻦ اﺷﺒﺎع‬
‫‪-2‬ﺗﺮازو ارﺷﻤﯿﺪس‬
‫‪-3‬ﺳﯿﻨﯽ‬
‫‪-4‬ﻇﺮف ﺑﺮاي ﻗﺮار دادن در آون‬
‫‪-5‬ﺗﺮازو‬

‫ﺷﺮح اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ ‪:‬‬

‫ﺷﻦ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز را ﺗﻮﺳﻂ آب ﮐﺎﻣﻼ ﺗﻤﯿﺰ ﺷﺴﺘﻪ و ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ در آب ﺧﯿﺲ ﻣﯽ‬
‫ﮐﻨﯿﻢ ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻌﺪ ﮔﺬﺷﺖ اﯾﻦ ﻣﺪت زﻣﺎن ﺣﺪود ‪ 500‬اﻟﯽ ‪ 600‬ﮔﺮم ﺷﻦ اﺷﺒﺎع را درون‬
‫ﯾﮏ ﺳﯿﻨﯽ ﮐﻪ وزن آﻧﺮا ﻗﺒﻼ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﮐﺮدهاﯾﻢ ﻣﯿﺮﯾﺰﯾﻢ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺳﻄﺢ ﺳﻨﮓ داﻧﻪ ﻫﺎ را‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺎﻣﻼ ﺧﺸﮏ ﮐﻨﯿﻢ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﮐﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ را روي ﯾﮏ ﻣﯿﺰ ﭘﻬﻦ ﮐﺮده و ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﺳﺸﻮار ﺳﻄﺢ آن ﻫﺎ را ﺧﺸﮏ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪ .‬ﺗﺎ داﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ‪ SSD‬در ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ و وزن ﻣﺠﻤﻮع‬
‫ﺳﯿﻨﯽ و ﺷﻦ ‪ SSD‬را اﻧﺪازه ﻣﯿﮕﯿﺮﯾﻢ و وزن ﺳﯿﻨﯽ را از آن ﮐﻢ ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ ﺗﺎ وزن ﺷﻦ ‪SSD‬‬
‫ﺑﺪﺳﺖ آﯾﺪ‪(M) .‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺷﻦ را در ﺳﺒﺪ ﻏﻮﻃﻪ وري ﺗﺮازو ارﺷﻤﯿﺪس رﯾﺨﺘﻪ ﺗﺎ ﺟﺮم ﻏﻮﻃﻪ وري ﺷﻦ ﺑﺪﺳﺖ‬
‫آﯾﺪ‪(M’) .‬‬
‫در آﺧﺮ ﯾﮏ ﻇﺮف ﺑﺮداﺷﺘﻪ و وزن آﻧﺮا اﻧﺪازه ﻣﯿﮕﯿﺮﯾﻢ و ﺷﻦ ﻣﻮرد آزﻣﺎﯾﺶ را در آن رﯾﺨﺘﻪ‬
‫آﻧﺮا ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 3‬روز داﺧﻞ دﺳﺘﮕﺎه اون ﺑﺎ دﻣﺎي ‪ 110‬درﺟﻪ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﻣﯽ ﮔﺬارﯾﻢ ﺗﺎ داﺧﻞ‬
‫ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎ ﻫﻢ ﮐﺎﻣﻼ ﺧﺸﮏ ﺷﻮد ﺳﭙﺲ ﻇﺮف را از داﺧﻞ اون ﺧﺎرج ﮐﺮده و دوﺑﺎره ﻣﺠﻤﻮع‬
‫ﻇﺮف و ﺷﻦ ﺧﺸﮏ را وزن ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ و وزن ﻇﺮف را از آن ﮐﻢ ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ ﺗﺎ وزن ﺷﻦ ﺧﺸﮏ‬
‫ﺑﺪﺳﺖ آﯾﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺮﻣﻮﻟﻬﺎ‪ ،‬ﻧﺘﺎﯾﺞ و ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت‪:‬‬

‫وزن ﺳﯿﻨﯽ= ‪ 1106/8‬ﮔﺮم‬
‫وزن ﺳﯿﻨﯽ‪+‬ﺷﻦ ‪ 1710/8 :SSD‬ﮔﺮم‬
‫وزن ﻏﻮﻃﻪ وري‪ 357 :‬ﮔﺮم‬
‫وزن ﻇﺮف‪ 132/0 :‬ﮔﺮم‬
‫وزن ﺷﻦ ﺧﺸﮏ‪+‬ﻇﺮف‪ 711/2 :‬ﮔﺮم‬

‫𝑔 ‪𝑀 = 1710.8 − 1106.8 = 604.0‬‬

‫𝑔 ‪𝑀- = 357‬‬
 ‫‪𝑉 = 𝑀 − 𝑀- = 604 − 357 = 247 𝑐𝑚4‬‬

‫‪𝑀 604‬‬
‫‪𝜌667‬‬ ‫= =‬ ‫ ‪= 2.45𝑔/𝑐𝑚4‬‬
‫‪𝑉 247‬‬

‫ 𝑔 ‪𝑀" = 711.2 − 132.0 = 579.2‬‬

‫"𝑀 ‪𝑀 −‬‬ ‫‪604.0 − 579.2‬‬

‫= درﺻﺪ ﺟﺬب آب‬ ‫= ‪∗ 100‬‬ ‫‪∗ 100 = 4.28%‬‬
‫"𝑀‬ ‫‪579.2‬‬