‫ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻤــﯽ ﭘﮋوﻫﺸــﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠـﻮم ﭘﺰﺷﮑــﯽ اردﺑﯿـﻞ‬

‫دوره ﻧﻬﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ﺳﻮم‪ ،‬ﭘﺎﯾﯿﺰ ‪ ،1388‬ﺻﻔﺤﺎت ‪ 204‬ﺗﺎ ‪209‬‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ دارﭼﯿﻦ ﺑﺮ دﯾﺴﻤﻨﻮره اوﻟﯿﻪ و ﻋﻼﯾﻢ ﻫﻤﺮاه‬

‫‪3‬‬
‫ﻣﺮﺟﺎن اﺧﻮان اﻣﺠﺪي‪ ،1‬دﮐﺘﺮﻓﺮاز ﻣﺠﺎب‪ ،2‬ﺳﻤﯿﺮا ﺷﻬﺒﺎززادﮔﺎن‬
‫‪E-mail:akhavan@iaurasht.ac.ir‬‬ ‫‪ 1‬ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﮐﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ ﻣﺎﻣﺎﯾﯽ‪ ،‬ﻋﻀﻮ ﻫﯿﺌﺖ ﻋﻠﻤﯽ داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ واﺣﺪ رﺷﺖ‪ ،‬رﺷﺖ‪ ،‬اﯾﺮان‬
‫‪3‬‬
‫ﮐﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ ﻣﺎﻣﺎﯾﯽ‬ ‫‪ 2‬داﻧﺸﯿﺎر ﻓﺎرﻣﺎﮐﻮﮔﻨﻮزي‪ ،‬داﻧﺸﮑﺪه داروﺳﺎزي و ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻋﻠﻮم داروﯾﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺷﻬﯿﺪ ﺑﻬﺸﺘﯽ‪ ،‬ﺗﻬﺮان‬
‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ اردﺑﯿﻞ‬

‫ﭼﮑﯿﺪه‬
‫زﻣﯿﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬دﯾﺴﻤﻨﻮره اوﻟﯿﻪ در ﺑﯿﺶ از ‪ %90‬زﻧﺎن ﺑﺎﻟﻎ در ﺳﯿﮑﻞ ﻫﺎي ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﺨﻤﮏ ﮔﺬاري دﯾﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد و ﻋﻠﺖ ﺷﺎﯾﻊ‬
‫ﻏﯿﺒﺖ از ﻣﺪرﺳﻪ و ﻣﺤﻞ ﮐﺎر اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺮوزه داروﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻣﺘﻌﺪدي ﺟﻬﺖ درﻣﺎن دﯾﺴﻤﻨﻮره اوﻟﯿﻪ ﺑﮑﺎر ﺑﺮده ﻣﯽ ﺷـﻮﻧﺪ اﻣـﺎ‬
‫ﻫﺮﯾﮏ ﻋﻮارض ﺧﺎص ﺧﻮد را دارد‪ .‬ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ در ﻃـﺐ ﺳـﻨﺘﯽ ﺟﺎﯾﮕـﺎه وﯾـﮋه اي دارﻧـﺪ‪ .‬دارﭼـﯿﻦ در ﻃـﺐ ﺳـﻨﺘﯽ ﺑﻌﻨـﻮان‬
‫ﻧﯿﺮودﻫﻨﺪه‪ ،‬ﻣﺴﮑﻦ‪ ،‬ﺿﺪ اﺳﭙﺎﺳﻢ‪ ،‬ﺿﺪ اﻟﺘﻬﺎب و ﮐﺎﻫﺶ دﻫﻨﺪه درد ﻗﺎﻋﺪﮔﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷـﻮد‪ .‬ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ اﯾـﻦ ﺗـﺎﺛﯿﺮات اﯾـﻦ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺗﺎﺛﯿﺮ دارﭼﯿﻦ ﺑﺮ ﺷﺪت دﯾﺴﻤﻨﻮره اوﻟﯿﻪ و ﻋﻼﯾﻢ ﺳﯿﺴﺘﻤﯿﮏ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ آن اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪.‬‬
‫روش ﮐﺎر‪ :‬اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﯾﮏ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از ﻧﻮع ﮐﺎرآزﻣﺎﯾﯽ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ ﺳﻪ ﺳﻮﮐﻮر ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﻌﺪاد ‪ 47‬ﻧﻔﺮ ﺑﻄﻮر ﺗﺼﺎدﻓﯽ )‪ 26‬ﻧﻔـﺮ ﮔـﺮوه‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ و درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻨﻨﺪه ﮐﭙﺴﻮل دارﭼﯿﻦ‪ 21 ،‬ﻧﻔﺮ ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ و درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻨﻨﺪه ﮐﭙﺴﻮل داروﻧﻤﺎ( ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ‪.‬‬
‫اﺑﺰار ﮔﺮدآوري داده ﻫﺎ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺟﻬﺖ ارزﯾﺎﺑﯽ ﺷﺪت درد و ﻋﻼﯾﻢ ﺳﯿﺴﺘﻤﯿﮏ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ دﯾﺴﻤﻨﻮره از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﻌﯿﺎر ﭼﻨـﺪ‬
‫ﺑﻌﺪي ﮔﻔﺘﺎري اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ در ﻃﯽ دو ﺳﯿﮑﻞ ﻣﺘﻮاﻟﯽ ﭘﯿﮕﯿﺮي ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬ﺟﻬـﺖ ﺗﺠﺰﯾـﻪ و ﺗﺤﻠﯿـﻞ داده ﻫـﺎ از ﻧـﺮم اﻓـﺰار‬
‫‪ SPSS 16‬ﺑﺎ آزﻣﻮن ﻓﺮﯾﺪﻣﻦ‪ ،‬ﻣﻦ وﯾﺘﻨﯽ و آزﻣﻮن آﻧﺎﻟﯿﺰ وارﯾﺎﻧﺲ ﺑﺎ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻣﮑﺮر اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ‪ :‬ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺳﻦ اﻓﺮاد ‪ 20/96 ± 1/92‬ﺳﺎل )آزﻣﺎﯾﺶ ‪ 20/69‬و ﺷﺎﻫﺪ ‪ (21/29‬ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮ ﻃﺒـﻖ ﯾﺎﻓﺘـﻪ ﻫـﺎي اﯾـﻦ ﭘـﮋوﻫﺶ‬
‫ﺷﺪت درد در ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ از ‪ 2/15‬ﻗﺒﻞ از درﻣﺎن ﺑﻪ ‪ 1/04‬در ﺳﯿﮑﻞ دوم و در ﮔﺮوه ﺷـﺎﻫﺪ از ‪ 2/14‬ﻗﺒـﻞ از درﻣـﺎن ﺑـﻪ‬
‫‪ 1/67‬در ﺳﯿﮑﻞ دوم رﺳﯿﺪ‪ .‬ﺑﯿﻦ دو ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ و ﺷـﺎﻫﺪ از ﻧﻈـﺮ ﺷـﺪت درد اﺧـﺘﻼف آﻣـﺎري ﻣﻌﻨـﯽ داري ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﺷـﺪ‬
‫)‪ .(p<0/001‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺠﻤﻮع ﻧﻤﺮات ﺷﺪت ﮐﻞ ﻋﻼﯾﻢ ﺳﯿﺴﺘﻤﯿﮏ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ دﯾﺴﻤﻨﻮره ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﺒﻞ از درﻣﺎن ﮐﺎﻫﺶ ﭘﯿﺪا ﮐﺮد‪.‬‬
‫اﻣﺎ اﯾﻦ ﮐﺎﻫﺶ از ﻟﺤﺎظ آﻣﺎري ﺑﯿﻦ دو ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ و ﺷﺎﻫﺪ ﻣﻌﻨﯽ دار ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮي‪ :‬دارﭼﯿﻦ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻬﺒﻮد ﺷﺪت درد دﯾﺴﻤﻨﻮره اوﻟﯿﻪ ﺷﻮد‪ .‬در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺗﺎﺛﯿﺮ دارﭼﯿﻦ ﺑﺮ ﻋﻼﯾـﻢ ﺳﯿﺴـﺘﻤﯿﮏ‬
‫ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ دﯾﺴﻤﻨﻮره اوﻟﯿﻪ ﺑﻨﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ اﻧﺠﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت وﺳﯿﻊ ﺗﺮ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮاي ﺣﺼﻮل اﻃﻤﯿﻨﺎن و اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ‬
‫ﻗﻄﻌﯽ ﺿﺮوري اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮐﻠﻤﺎت ﮐﻠﯿﺪي‪ :‬دارﭼﯿﻦ‪ ،‬دﯾﺴﻤﻨﻮره اوﻟﯿﻪ‪ ،‬ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ‬
‫ﭘﺬﯾﺮش‪88/9/4 :‬‬ ‫درﯾﺎﻓﺖ‪88/6/28 :‬‬
‫دﯾﺴﻤﻨﻮره ﯾﺎ ﻗﺎﻋـﺪﮔﯽ دردﻧـﺎك ‪ ،‬ﯾﮑـﯽ از ﺷـﺎﯾﻊﺗـﺮﯾﻦ‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﻣﺸﮑﻼت در ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي زﻧﺎن اﺳﺖ ﮐـﻪ ﺑـﯿﺶ از ‪%50‬‬ ‫ﻗﺎﻋﺪﮔﯽ ﻃﺒﯿﻌـﯽ ‪ ،‬رﯾـﺰش دوره اي اﻧـﺪوﻣﺘﺮ ﺗﺮﺷـﺤﯽ‬
‫زﻧﺎن آن را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ]‪.[2‬‬ ‫رﺣـﻢ اﺳــﺖ ﮐـﻪ در اﺛــﺮ ﮐـﺎﻫﺶ ﺗﻮﻟﯿــﺪ اﺳــﺘﺮادﯾﻮل و‬
‫دﯾﺴـﻤﻨﻮره اوﻟﯿـﻪ‪ ،‬ﻗﺎﻋـﺪﮔﯽ دردﻧـﺎك ﺑـﺪون ﺣﻀـﻮر‬ ‫ﭘﺮوژﺳﺘﺮون ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﭘﺴﺮﻓﺖ ﺟﺴﻢ زرد‪ ،‬رخ ﻣﯽ دﻫﺪ‬
‫ﺑﯿﻤﺎري ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻟﮕﻨـﯽ ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ ]‪ [1‬و در ﺑـﯿﺶ از‬ ‫]‪.[1‬‬
‫‪ %90‬زﻧﺎن ﺑﺎﻟﻎ در ﺳﯿﮑﻞ ﻫﺎي ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﺨﻤﮏ ﮔـﺬاري‬
 ‫ﻣﺮﺟﺎن اﺧﻮان اﻣﺠﺪي و ﻫﻤﮑﺎران ‪205‬‬
‫ﻣﯽ روﻧﺪ‪ ،‬از ﻗﺒﯿﻞ دارﭼﯿﻦ‪ ،‬رازﯾﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺎﺑﻮﻧﻪ‪ ،‬ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﻬﺎر‬
‫و ﻏﯿﺮه ]‪.[8‬‬
‫‪3‬‬
‫دارﭼﯿﻦ ﺑﺎ ﻧﺎم ﻋﻠﻤﯽ ﺳﯿﻨﺎﻣﻮﻣﻮم زﯾﻼﻧﯿﮑﻮم از ﺧﺎﻧﻮاده‬
‫ﺑﺮگ ﺑﻮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ]‪ .[9‬ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده دارﭼـﯿﻦ‪،‬‬
‫ﭘﻮﺳﺖ ﺷﺎﺧﻪ درﺧﺖ ﮐـﻪ ﺑـﻪ رﻧـﮓ ﻗﻬـﻮه اي اﺳـﺖ و‬
‫اﺳﺎﻧﺲ ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﻘﻄﯿﺮ ﭘﻮﺳﺖ و ﺑﺮگ ﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺨﺎر‬
‫اﺳـــﺖ ]‪ .[10،9‬دارﭼـــﯿﻦ در ﻃـــﺐ ﺳـــﻨﺘﯽ ﺑﻌﻨـــﻮان‬
‫ﻧﯿﺮودﻫﻨﺪه‪ ،‬ﻣﺴﮑﻦ‪ ،‬ﺿﺪ اﺳﭙﺎﺳﻢ‪ ،‬ﺿﺪ اﻟﺘﻬﺎب وﮐـﺎﻫﺶ‬
‫دﻫﻨﺪه درد ﻗﺎﻋﺪﮔﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد ]‪.[11‬‬
‫دارﭼـﯿﻦ داراي آﻣﯿــﺪون‪ ،‬ﻣﻮﺳــﯿﻼژ‪ ،‬ﺗـﺎﻧﻦ‪ ،‬ﯾــﮏ ﻣــﺎده‬
‫رﻧﮕﯽ‪ ،‬اﮐﺴـﺎﻻت ﮐﻠﺴـﯿﻢ‪ ،‬ﻗﻨـﺪ‪ ،‬ﺳـﯿﻨﺎﻣﻮﻣﯿﻦ‪ ،‬اﺳـﺎﻧﺲ و‬
‫رزﯾﻦ اﺳﺖ‪ .‬اﺛﺮ ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ آن ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺳـﺎﻧﺲ و‬
‫ﺗﺎﻧﻦ اﺳﺖ ]‪.[10‬‬
‫ﺟﺰء اﺻﻠﯽ اﺳﺎﻧﺲ دارﭼﯿﻦ ﺳﯿﻨﺎﻣﺎﻟﺪﺋﯿﺪ اﺳﺖ و اﺳﺎﻧﺲ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ از ﭘﻮﺳـﺖ آن ﺣـﺎوي ‪ %55-57‬ﺳـﯿﻨﺎﻣﺎﻟﺪﺋﯿﺪ و‬
‫‪ %5-18‬اوژﻧــﻮل ﻣــﯽ ﺑﺎﺷــﺪ و ﮔــﺰارش ﺷــﺪه ﮐــﻪ‬
‫ﺳﯿﻨﺎﻣﺎﻟﺪﺋﯿﺪ ﺳﺒﺐ اﺛـﺮ ﺿﺪاﺳﭙﺎﺳـﻤﯽ دارﭼـﯿﻦ اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨـــﯿﻦ اوژﻧـــﻮل ﻧﯿـــﺰ ﻣـــﯽ ﺗﻮاﻧـــﺪ از ﺑﯿﻮﺳـــﻨﺘﺰ‬
‫ﭘﺮوﺳﺘﺎﮔﻠﻨﺪﯾﻦ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﮐﻨﺪ و ﺑﺮ اﻟﺘﻬﺎب ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت داروﺷﻨﺎﺳﯽ و ﺳﻢ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺧﻄﺮ ﺑﺨﺼﻮﺻﯽ را‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺼﺮف دارﭼﯿﻦ در اﻧﺴﺎن ﻧﺸﺎن ﻧﻤﯽ دﻫﺪ ]‪.[12‬‬
‫ﺗﺎﮐﻨﻮن ﭘﮋوﻫﺸﯽ در ﻣﻮرد اﺛﺮ دارﭼﯿﻦ ﺑﺮ دﯾﺴـﻤﻨﻮره‬
‫اوﻟﯿﻪ و ﻋﻼﯾﻢ ﺳﯿﺴﺘﻤﯿﮏ ﻫﻤﺮاه ﮔﺰارش ﻧﺸـﺪه اﺳـﺖ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺗﺎﺛﯿﺮ دارﭼﯿﻦ ﺑﺮ ﺷﺪت درد‬
‫و ﻋﻼﯾﻢ ﺳﯿﺴﺘﻤﯿﮏ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ دﯾﺴﻤﻨﻮره اوﻟﯿﻪ و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ‬
‫ﺷﺪت درد و ﻋﻼﯾﻢ ﻗﺒﻞ و ﭘﺲ از درﻣﺎن ﺑﺎ دارﭼـﯿﻦ و‬
‫داروﻧﻤــﺎ در ﮔــﺮوه ﻣــﻮرد و ﺷــﺎﻫﺪ‪ ،‬در داﻧﺸــﺠﻮﯾﺎن‬
‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ ﮔﯿﻼن در ﺳﺎل ‪ 1386‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪.‬‬
‫دارد و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻋﻠﻢ ﺑﺴﻤﺖ داروﻫـﺎي‬
‫روش ﮐﺎر‬
‫اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﯾﮏ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از ﻧﻮع ﮐﺎرآزﻣﺎﯾﯽ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ ﺳﻪ‬
‫ﺳﻮﮐﻮر ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬داده ﻫـﺎ از ﯾـﮏ ﻃـﺮح دو ﮔﺮوﻫـﯽ‬
‫)ﮔﺮوه درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻨﻨﺪه دارﭼـﯿﻦ ﯾـﺎ ﮔـﺮوه آزﻣـﺎﯾﺶ و‬
‫‪3‬‬
‫‪Cinnamomum zeylanicum‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ دارﭼﯿﻦ‪...‬‬
‫ﺷﺎﯾﻊ ﻣﯽ ﺑﺎﺷـﺪ ]‪ .[3‬در اﯾـﺮان ﻧﯿـﺰ ﺷـﯿﻮع دﯾﺴـﻤﻨﻮره‬
‫اوﻟﯿﻪ ‪ %72‬ذﮐﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ ]‪ .[4‬دﯾﺴﻤﻨﻮره ﻋﻠﺖ ﺷـﺎﯾﻊ‬
‫ﻏﯿﺒﺖ از ﻣﺪرﺳﻪ و ﻣﺤﻞ ﮐﺎر ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و از اﯾﻦ ﻃﺮﯾـﻖ‬
‫‪ 600‬ﻣﯿﻠﯿﻮن ﺳﺎﻋﺖ ﮐﺎري در ﺳﺎل و از ﻧﻈﺮ اﻗﺘﺼـﺎدي‬
‫‪ 2‬ﺑﯿﻠﯿﻮن دﻻر در ﺳﺎل در آﻣﺮﯾﮑﺎ ﻫﺪر ﻣﯽ رود ]‪.[5‬‬
‫اﮔﺮﭼﻪ ﻋﻠﺖ ﻗﻄﻌﯽ اﯾﺠﺎد دﯾﺴـﻤﻨﻮره اوﻟﯿـﻪ ﻧﺎﺷـﻨﺎﺧﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﺌﻮري ﻣـﻮرد ﻗﺒـﻮل در ﻣـﻮرد ﻋﻠـﺖ اﯾﺠـﺎد‬
‫دﯾﺴﻤﻨﻮره اوﻟﯿﻪ‪ ،‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﭘﺮوﺳﺘﺎﮔﻠﻨﺪﯾﻦﻫﺎي‬
‫اﻧﺪوﻣﺘﺮي ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻟـﺬا درﻣـﺎن آن ﺑﺎﯾـﺪ در ﺟﻬـﺖ‬
‫ﮐﺎﻫﺶ دادن ﺗﻮﻟﯿﺪ ﭘﺮوﺳـﺘﺎﮔﻠﻨﺪﯾﻦ ﻫـﺎ ﻃـﺮح رﯾـﺰي‬
‫ﺷﻮد ]‪.[6‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﺤﺮﯾﮏ اﻧﻘﺒﺎﺿﺎت رﺣﻤﯽ‪ ،‬ﭘﺮوﺳـﺘﺎﮔﻠﻨﺪﯾﻦ ﻫـﺎ‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﻧﻘﺒﺎض ﻋﻀﻼت ﺻﺎف ﺑـﺮوﻧﺶ‪ ،‬روده‬
‫و ﻋﺮوق ﺷﺪه و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﻪ اﻧﻘﺒﺎض ﺑﺮوﻧﺶ )آﺳـﻢ(‪،‬‬
‫اﺳﻬﺎل و ﻫﯿﭙﺮﺗﺎﻧﺴﯿﻮن ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮﻧﺪ ]‪ .[1‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ‬
‫ﻧﮑﺘﻪ ﮐﻪ ﭘﺮوﺳﺘﺎﮔﻠﻨﺪﯾﻦ ﺳـﺒﺐ اﻧﻘﺒـﺎض ﻋﻀـﻼت ﺻـﺎف‬
‫رﺣﻢ و اﯾﺠﺎد درد اﺳﭙﺎﺳﻤﻮدﯾﮏ و ﮐـﻮﻟﯿﮑﯽ ﻣـﯽﺷـﻮد‪،‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﺳﺘﻔﺎده از داروﯾﯽ ﮐﻪ ﺧﺎﺻﯿﺖ اﺳﭙﺎﺳﻤﻮﻟﯿﺘﯿﮏ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﯿﺰ ﻣﻮﺛﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣـﺮوزه روش ﻫـﺎي‬
‫درﻣﺎﻧﯽ و ﺗﻐﺬﯾﻪ اي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺟﻬﺖ درﻣـﺎن دﯾﺴـﻤﻨﻮره‬
‫اوﻟﯿﻪ ﺑﮑﺎر ﻣﯽ رود‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ روش ﻫﺎي ﻏﯿـﺮ ﺗﻬـﺎﺟﻤﯽ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ روان درﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺗﻨﺲ‪ ،1‬اﺳﺘﻔﺎده از وﯾﺘﺎﻣﯿﻦﻫﺎ و ﻧﯿﺰ‬
‫درﻣﺎن ﻫﺎي داروﯾﯽ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده از داروﻫﺎي ﻣﻬﺎر‬
‫ﮐﻨﻨــــﺪه ﭘﺮوﺳــــﺘﺎﮔﻠﻨﺪﯾﻦ‪ ،‬داروﻫــــﺎي ﺿــــﺪاﻟﺘﻬﺎﺑﯽ‬
‫ﻏﯿﺮاﺳﺘﺮوﺋﯿﺪي و ﻗﺮص ﻫـﺎي ﺟﻠـﻮﮔﯿﺮي از ﺑـﺎرداري‬
‫ﺧﻮراﮐﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ]‪.[7‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﮐﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻫﺮ داروﯾﯽ ﻋﻼوه ﺑﺮ‬
‫ﺗﺄﺛﯿﺮات درﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬اﺛﺮات ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪاي را ﻧﯿﺰ ﺑـﻪ ﻫﻤـﺮاه‬
‫ﮔﯿﺎﻫﯽ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻧﻤﻮده‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﻬـﺮه ﮔﯿـﺮي از ﺑﺮﺧـﯽ از‬
‫ﮔﯿﺎﻫﺎن در ﮐﻨﺎر داروﻫﺎي ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ درﻣﺎن‬
‫ﺑﻌﻀﯽ از ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎ ﮐﻤـﮏ ﮐﻨـﺪ‪ .‬در اﯾـﺮان داروﻫـﺎي‬
‫ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺳﻨﺘﯽ زﯾـﺎدي ﺟﻬـﺖ درﻣـﺎن دﯾﺴـﻤﻨﻮره ﺑﮑـﺎر‬
‫‪1‬‬
‫‪Tens‬‬
 ‫دوره ﻧﻬﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ﺳﻮم‪ ،‬ﭘﺎﯾﯿﺰ ‪1388‬‬ ‫‪ 206‬ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻤﯽ ﭘﮋوﻫﺸﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ اردﺑﯿﻞ‬

‫‪1‬‬
‫دو ﺳﯿﮑﻞ ﻣﺘﻮاﻟﯽ ﭘﯿﮕﯿـﺮي ﺷـﺪ‪ .‬ﺟﻬـﺖ ﺗﻌﯿـﯿﻦ اﻋﺘﺒـﺎر‬ ‫ﮔﺮوه درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻨﻨﺪه داروﻧﻤﺎ ﯾﺎ ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ( در ﻃـﯽ‬
‫ﻋﻠﻤـﯽ ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ‪ ،‬از روش ﺳــﻨﺠﺶ اﻋﺘﺒـﺎر ﻣﺤﺘــﻮا و‬ ‫دو ﺳﯿﮑﻞ درﻣﺎﻧﯽ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﮋوﻫﺶ اﯾﻦ‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ از آزﻣـﻮن ﻣﺠـﺪد‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ را ﮐﻠﯿﻪ داﻧﺸـﺠﻮﯾﺎن دﺧﺘـﺮ ﻣﺠـﺮد ﺳـﺎﮐﻦ در‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺧﻮاﺑﮕﺎه ﻫﺎي داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷـﮑﯽ ﮔـﯿﻼن ﮐـﻪ داراي‬
‫در اﺑﺘﺪا رﺿﺎﯾﺘﻨﺎﻣﻪ ﮐﺘﺒﯽ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد ﻣـﻮرد ﭘـﮋوﻫﺶ‬ ‫دﯾﺴﻤﻨﻮره ﺑﺎ درﺟﺎت ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﺎ ﺷﺪﯾﺪ ﻃﺒـﻖ ﺳﯿﺴـﺘﻢ‬
‫ﺗﮑﻤﯿﻞ ﮔﺮدﯾـﺪه ﺳـﭙﺲ ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ ﺷـﻤﺎره ‪ 1‬ﺗﻮﺳـﻂ‬ ‫ﻣﻌﯿﺎر ﭼﻨﺪ ﺑﻌﺪي ﮔﻔﺘﺎري ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ورود ﺑﻪ‬
‫اﻓﺮادي ﮐﻪ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﺧـﻮد را ﺑـﺮاي ﺷـﺮﮐﺖ در ﻃـﺮح‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ را داﺷــﺘﻪاﻧــﺪ‪ ،‬ﺗﺸــﮑﯿﻞ ﻣــﯽ دﻫــﺪ‪ .‬ﻓﺮﻣــﻮل‬
‫اﻋﻼم ﻧﻤﻮده ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﮑﻤﯿﻞ ﺷﺪ و اﻓﺮادي ﮐﻪ واﺟﺪ ﮐﻠﯿﻪ‬ ‫‪2( Z  Z )2‬‬
‫‪ n ‬ﺑــﻮد ﺷــﺮاﯾﻂ‬ ‫ﻧﻤﻮﻧــﻪﮔﯿــﺮي‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت واﺣﺪﻫﺎي ﻣﻮرد ﭘـﮋوﻫﺶ در اﯾـﻦ ﺗﺤﻘﯿـﻖ‬ ‫‪( E / S )2‬‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬وارد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫ورود ﺑﻪ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ ﺑﻮد‪:‬‬

‫در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از ﭘﻮدر ﭘﻮﺳـﺖ ﮔﯿـﺎه اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﺪه‬ ‫ـ ﻣﺠﺮد‪ ،‬در ﻣﺤﺪودهي ﺳﻨﯽ ‪ 30‬ـ ‪ 18‬ﺳـﺎل و ﺳـﺎﮐﻦ‬

‫اﺳﺖ ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫـﺎ ﯾـﮏ ﭘﺎﮐـﺖ ﺑـﺎ ﮐـﺪ‬ ‫در ﺧﻮاﺑﮕﺎه ﻫﺎي داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ ﮔﯿﻼن ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺸﺨﺺ و در ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﺸﺎﺑﻪ داده ﺷﺪ )ﺑـﻪ ﮔـﺮوه‬ ‫ـ داراي ﺳﯿﮑﻞ ﻫﺎي ﻗﺎﻋﺪﮔﯽ ﻣﻨﻈﻢ و دﯾﺴﻤﻨﻮره اوﻟﯿـﻪ‬

‫آزﻣﺎﯾﺶ ﮐﭙﺴﻮل ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺣﺎوي ‪ 420‬ﻣﯿﻠﯽ ﮔـﺮم ﭘـﻮدر‬ ‫ﺑــﺎ ﺷــﺪت ﻣﺘﻮﺳــﻂ ﺗــﺎ ﺷــﺪﯾﺪ‪ ،‬ﻃﺒــﻖ ﺳﯿﺴــﺘﻢ ﻣﻌﯿــﺎر‬

‫دارﭼﯿﻦ و ﺑﻪ ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ﮐﭙﺴﻮل ﺣﺎوي داروﻧﻤﺎ(‪ .‬ﻻزم‬ ‫ﭼﻨﺪﺑﻌﺪي ﮔﻔﺘﺎري ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﻪ ﺳﻮ ﺑﯿﺨﺒﺮ ﺑﻮدن ﭘﮋوﻫﺶ‪،‬‬ ‫ـ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻫﯿﭽﮕﻮﻧﻪ ﺑﯿﻤﺎري ﻣﺰﻣﻦ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‬

‫واﺣﺪﻫﺎي ﻣﻮرد ﭘـﮋوﻫﺶ و ﭘﮋوﻫﺸـﮕﺮ و آﻣـﺎرﮔﺮ از‬ ‫)دﯾﺎﺑﺖ و ﻏﯿﺮه(‪.‬‬

‫ﻧﻮع داروي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده اﻃﻼﻋﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬اﻃﻼ ﻋـﺎت‬ ‫ـ ﻋﻼﯾﻤﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻮزش ‪ ،‬ﺧـﺎرش و ﺗﺮﺷـﺢ ﻏﯿﺮﻃﺒﯿﻌـﯽ‬

‫ﻻزم در ﻣﻮرد ﻧﺤﻮه ﻣﺼـﺮف دارو ﺗﻮﺳـﻂ ﭘﮋوﻫﺸـﮕﺮ‬ ‫واژن ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺼﻮرت ﺷﻔﺎﻫﯽ و ﮐﺘﺒﯽ ﺑـﻪ ﻫـﺮ ﯾـﮏ از اﻓـﺮاد ﻣـﻮرد‬ ‫ـ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي اﻟﺘﻬـﺎﺑﯽ ﻟﮕﻨـﯽ‪ ،‬ﻓﯿﺒـﺮوم و ﺗﻮﻣـﻮر‬

‫ﭘﮋوﻫﺶ اراﺋﻪ ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬دارو از روز اول ﺷﺮوع درد ﯾـﺎ‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻗﺎﻋﺪﮔﯽ ‪ ،‬روزاﻧﻪ ‪ 5‬ﻋﺪد ﮐﭙﺴـﻮل )دو ﻋـﺪد ﺻـﺒﺢ‪ ،‬دو‬ ‫ـ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﻣﺼﺮف داروﻫﺎي ﺧﺎﺻﯽ ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻋــﺪد ﻇﻬــﺮ و ﯾﮑﻌــﺪد ﺷــﺐ( در ﻃــﯽ ﺳــﻪ روز اول‬ ‫‪ -‬ﻋﻮاﻣﻞ اﺳـﺘﺮس زا )ﺟـﺪاﯾﯽ واﻟـﺪﯾﻦ ‪ ،‬ﻓـﻮت ﺑﺴـﺘﮕﺎن‬

‫ﻗﺎﻋﺪﮔﯽ ﺗﺠﻮﯾﺰ ﮔﺮدﯾـﺪ و در ﻃـﯽ دو ﺳـﯿﮑﻞ ﻣﺘـﻮاﻟﯽ‬ ‫درﺟﻪ ﯾﮏ( در ﺷﺶ ﻣﺎه اﺧﯿﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﭘﯿﮕﯿﺮي ﺷﺪ‪.‬‬ ‫اﺑـــﺰار ﮔـــﺮدآوري اﻃﻼﻋـــﺎت در ﭘـــﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿـــﺮ‪،‬‬

‫ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﭘﺎﮐﺖ دارو‪ ،‬ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ ﺷـﻤﺎره ي ‪ 2‬ﻧﯿـﺰ در‬ ‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 1‬ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺸﺨﺼـﺎت‬

‫اﺧﺘﯿﺎر واﺣﺪﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ ﻗـﺮار داده ﺷـﺪ ﺗـﺎ در ﻃـﯽ‬ ‫ﻓﺮدي و دﻣﻮﮔﺮاﻓﯿﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ و وﺿﻌﯿﺖ ﺷﺪت ﻋﻼﯾـﻢ‬

‫ﺳــﯿﮑﻞ درﻣــﺎﻧﯽ در دورهي ﻗﺎﻋــﺪﮔﯽ آن را ﺗﮑﻤﯿــﻞ‬ ‫ﺳﯿﺴﺘﻤﯿﮏ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ دﯾﺴﻤﻨﻮره ﺑﻮد ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از درﻣـﺎن‬

‫ﻧﻤﻮده و ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺮاﺟﻌـﻪ ي ﭘﮋوﻫﺸـﮕﺮ آﻧﻬـﺎ را ﺑـﻪ وي‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ واﺣﺪﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ ﺗﮑﻤﯿﻞ ﮔﺮدﯾﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺤﻮﯾــﻞ دﻫﻨــﺪ‪ .‬در ﻣﺮﺣﻠــﻪ ﺑﻌــﺪي ﺟﻬــﺖ ﺳــﯿﮑﻞ دوم‬ ‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 2‬ﮐﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﭘﺎﮐﺖ دارو در اﺧ ﺘﯿﺎر‬

‫درﻣﺎﻧﯽ ‪ ،‬ﻣﺮاﺣﻞ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺳﯿﮑﻞ ﻗﺒﻠﯽ ﺗﮑﺮار ﮔﺮدﯾـﺪ‪ .‬در‬ ‫واﺣــﺪﻫﺎي ﭘــﮋوﻫﺶ ﻗــﺮار داده ﺷــﺪ‪ ،‬ﻣﺸــﺘﻤﻞ ﺑــﺮ‬

‫ﭘﺎﯾﺎن اﻓﺮادي ﮐﻪ داروﻫﺎ را ﻧﺎﻣﺮﺗﺐ ﻣﺼﺮف ﻧﻤﻮدﻧـﺪ و‬ ‫ﻣﺸﺨﺼــﺎت و درﺟــﻪ ﺑﻨــﺪي ﺷــﺪت درد و ﻋﻼﯾــﻢ‬
‫ﺳﯿﺴـﺘﻤﯿﮏ ﻫﻤــﺮاه ﺑــﺎ دﯾﺴــﻤﻨﻮره ﭘــﺲ از درﻣــﺎن ﺑــﺎ‬
‫داروي ﻣﻮرد ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻮد‪ ،‬ﮐﻪ در ﻃﯽ ﺳﯿﮑﻞ ﻗﺎﻋﺪﮔﯽ‬
‫‪1‬‬
‫‪Validity‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Reliability‬‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ واﺣﺪﻫﺎي ﻣﻮرد ﭘﮋوﻫﺶ ﺗﮑﻤﯿـﻞ ﮔﺮدﯾـﺪ و در‬
‫‪3‬‬
‫‪Test-re-Test‬‬
 ‫ﻣﺮﺟﺎن اﺧﻮان اﻣﺠﺪي و ﻫﻤﮑﺎران ‪207‬‬
‫ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺷﺪت درد در ﮔـﺮوه‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ از ‪ 2/15‬ﻗﺒﻞ از درﻣـﺎن ﺑـﻪ ‪ 1/04‬در ﺳـﯿﮑﻞ‬
‫دوم و در ﮔﺮوه ﺷـﺎﻫﺪ از ‪ 2/14‬ﻗﺒـﻞ از درﻣـﺎن ﺑـﻪ‬
‫‪ 1/67‬در ﺳﯿﮑﻞ دوم رﺳﯿﺪ )ﻧﻤﻮدار ‪.(1‬‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ‬ ‫ﺷﺎھﺪ‬
‫‪2.5‬‬ ‫‪2.152.14‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪1.52‬‬
‫‪1.67‬‬
‫‪1.5‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1.04‬‬
‫‪1‬‬
‫‪0.5‬‬
‫‪0‬‬
‫دردﻧﺎك ﺑﻮده‪ ،‬درﺟﻪ ﯾﮏ ﺷﺪت ﻋﻼﯾﻢ ﺧﻔﯿـﻒ‪ ،‬درﺟـﻪ‬
‫ﺳﯿﮑﻞ دوم ﭘﺲ ﺳﯿﮑﻞ اول ﭘﺲ ﻗﺒﻞ از درﻣﺎن‬
‫از درﻣﺎن‬ ‫از درﻣﺎن‬
‫ﻧﻤﻮدار ‪ .1‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺷﺪت درد ﻗﺒﻞ و ﭘﺲ از درﻣﺎن ﺑﺎ دارﭼﯿﻦ‬
‫ﺷﺪﯾﺪ اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺟﻬـﺖ ﺗﺠﺰﯾـﻪ و ﺗﺤﻠﯿـﻞ‬
‫و داروﻧﻤﺎ در دو ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ و ﺷﺎﻫﺪ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم‬
‫ﭘﺰﺷﮑﯽ ﮔﯿﻼن ‪1386‬‬
‫روش ﻫﺎي آﻣﺎري ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﮐﻪ ﺷـﺎﻣﻞ ﺟـﺪول ﺗﻮزﯾـﻊ‬
‫ﺷﺪت درد در ﻫﺮ دو ﮔﺮوه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﺒـﻞ از درﻣـﺎن‬
‫ﮐﺎﻫﺶ داﺷﺖ‪ ،‬وﻟـﯽ اﯾـﻦ ﮐـﺎﻫﺶ در ﮔـﺮوه آزﻣـﺎﯾﺶ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻮد‪ .‬از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري‪ ،‬ﺷﺪت درد در دوره ﻫـﺎي‬
‫ﻗﺒﻞ از درﻣﺎن و ﺳﯿﮑﻞ اول و دوم ﭘـﺲ از درﻣـﺎن در‬
‫ﻫﺮ دو ﮔﺮوه ﺑﺎ ‪ p <0/001‬اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽ داري را ﻧﺸﺎن‬
‫داد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ آزﻣﻮن آﻣﺎري ﺑـﯿﻦ ﮔـﺮوه آزﻣـﺎﯾﺶ و‬
‫ﺷﺎﻫﺪ از ﻧﻈﺮ ﺷـﺪت درد ﻧﯿـﺰ ﺑـﺎ ‪ p <0/001‬اﺧـﺘﻼف‬
‫ﻣﻌﻨﯽ داري را ﻧﺸـﺎن داد‪ .‬ﺑﻌـﺪ از ﺳـﯿﮑﻞ دوم درﻣـﺎن‬
‫اﻓﺮاد ﺑﺪون درد در ﮔﺮوه دارﭼﯿﻦ ‪ %34/6‬و در ﮔﺮوه‬
‫داروﻧﻤﺎ ‪ %9/5‬ﮔﺰارش ﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻫﺮ دو ﮔﺮوه آزﻣـﺎﯾﺶ و ﺷـﺎﻫﺪ ﭘـﺲ از درﻣـﺎن‪،‬‬
‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺷﺪت ﻋﻼﯾﻢ ﺳﯿﺴﺘﻤﯿﮏ ﻫﻤﺮاه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﺒـﻞ‬
‫از درﻣﺎن ﮐـﺎﻫﺶ ﭘﯿـﺪا ﻧﻤـﻮد )‪ .(p <0/001‬ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ‬
‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﺠﻤﻮع ﮐﻞ ﻧﻤﺮات ﺷـﺪت ﻋﻼﯾـﻢ ﺳﯿﺴـﺘﻤﯿﮏ‬
‫ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ دﯾﺴـﻤﻨﻮره ﻧﯿـﺰ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﻗﺒـﻞ از درﻣـﺎن‬
‫ﮐــﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓــﺖ )‪ (p <0/001‬و اﯾــﻦ ﮐــﺎﻫﺶ در ﮔــﺮوه‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺸﻬﻮد ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ اﯾـﻦ ﮐـﺎﻫﺶ از ﻟﺤـﺎظ‬
‫آﻣﺎري ﺑﯿﻦ دو ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ و ﺷﺎﻫﺪ ﻣﻌﻨﺎ دار ﻧﺒـﻮد‬
‫)ﻧﻤﻮدار ‪.(2‬‬
‫‪2‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ دارﭼﯿﻦ‪...‬‬
‫ﯾﺎ ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 4‬ﮐﭙﺴﻮل در روز اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﯾﺎ ﯾﮑﯽ‬
‫از ﺷﺮاﯾﻂ ﺣﻀﻮر در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ را ﻧﺪاﺷـﺘﻨﺪ از ﭘـﮋوﻫﺶ‬
‫ﺣﺬف ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در اﻧﺘﻬﺎي ﭘﮋوﻫﺶ ‪ 47‬ﻧﻔﺮ )‪ 26‬ﻧﻔـﺮ در‬
‫ﮔــﺮوه آزﻣــﺎﯾﺶ و ‪ 21‬ﻧﻔــﺮ در ﮔــﺮوه ﺷــﺎﻫﺪ( ﺑــﺎﻗﯽ‬
‫ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫در اﯾـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺟﻬــﺖ ارزﯾـﺎﺑﯽ ﺷـﺪت درد و ﻋﻼﯾــﻢ‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻤﯿﮏ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ دﯾﺴﻤﻨﻮره از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﻌﯿـﺎر ﭼﻨـﺪ‬
‫ﺑﻌﺪي ﮔﻔﺘﺎري اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺷﺎﻣﻞ ‪ 4‬درﺟﻪ‬
‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬درﺟﻪ ﺻﻔﺮ ﺣﺎﮐﯽ از ﻋـﺪم وﺟـﻮد ﻗﺎﻋـﺪﮔﯽ‬
‫دو ﺷﺪت ﻋﻼﯾﻢ ﻣﺘﻮﺳـﻂ و درﺟـﻪ ﺳـﻪ ﺷـﺪت ﻋﻼﯾـﻢ‬
‫داده ﻫﺎ‪ ،‬از ﻧﺮماﻓﺰار ‪ SPSS‬ﻧﺴﺨﻪ‪ 16‬اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﺪ‪ .‬از‬
‫ﻓﺮاواﻧﯽ و ﺷﺎﺧﺺ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر ﻣـﯽ ﺑﺎﺷـﺪ‪،‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺻﯿﻒ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي اﻓﺮاد ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﮔﺮدﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ رﺗﺒﻪ اي ﺑﻮدن ﭘﺎﺳﺦ )ﻧﺮﻣﺎل ﻧﺒﻮدن( اﺑﺘﺪا ﺑـﺎ‬
‫روش ﻫﺎي آﻣـﺎري ﻧﺎﭘـﺎراﻣﺘﺮي‪ ،‬ﺷـﺪت درد و ﻋﻼﯾـﻢ‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻤﯿﮏ ﻫﻤـﺮاه ﺑـﺎ دﯾﺴـﻤﻨﻮره ﺑـﯿﻦ ﺳـﻪ ﺳـﯿﮑﻞ ﺑـﺎ‬
‫آزﻣﻮن ﻓﺮﯾﺪﻣﻦ ﻣﻘﺎﯾﺴـﻪ و ﭘﺎﺳـﺦ ﻫـﺎ ﺑـﯿﻦ دو ﮔـﺮوه‬
‫ﻣﻮرد و ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺎ آزﻣﻮن زوﺟﯽ ﻣﻦ وﯾﺘﻨﯽ اﻧﺠﺎم ﺷـﺪ‪.‬‬
‫در اداﻣﻪ از آزﻣﻮن آﻧﺎﻟﯿﺰ وارﯾﺎﻧﺲ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﻫﺎي‬
‫ﻣﮑﺮر‪ 2‬ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳـﯽ ﺗﻔـﺎوت ﻫـﺎ و ﻣﻘﺎﯾﺴـﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫـﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺳﻦ اﻓـﺮاد ‪20/96 ± 1/92‬‬
‫ﺳﺎل )آزﻣﺎﯾﺶ ‪ 20/69‬و ﺷﺎﻫﺪ ‪ ( 21/29‬ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻘﺎﯾﺴـﻪ‬
‫دو ﮔﺮوه ﻧﺸﺎن داد از ﻧﻈﺮ ﺳﻦ‪ ،‬ﺳﻦ ﻣﻨﺎرك و ﺷﺎﺧﺺ‬
‫ﺗﻮده ﺑﺪﻧﯽ ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري ﻣﻌﻨﯽ داري ﺑـﯿﻦ دو ﮔـﺮوه‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬
‫‪Repeated measurement‬‬
 ‫دوره ﻧﻬﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ﺳﻮم‪ ،‬ﭘﺎﯾﯿﺰ ‪1388‬‬ ‫‪ 208‬ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻤﯽ ﭘﮋوﻫﺸﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ اردﺑﯿﻞ‬

‫ﺑﻨﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ ﻋﺼﺎره رازﯾﺎﻧﻪ درﺻﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮي از اﻓﺮاد‬ ‫‪14‬‬

‫را ﺑﻪ ﺑﯽ دردي ﮐﺎﻣﻞ رﺳﺎﻧﺪ‪ .‬در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ اﺳﺎﻧﺲ ‪%2‬‬ ‫‪12‬‬

‫‪10‬‬
‫رازﯾﺎﻧﻪ ﮐﻪ ‪ %35/2‬از اﻓﺮاد ﺑﻪ ﺑﯽ دردي ﮐﺎﻣﻞ رﺳﯿﺪﻧﺪ‬ ‫‪8‬‬ ‫ﺷﺎھﺪ‬
‫‪6‬‬
‫]‪ [15‬ﺑﻨﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ دارﭼﯿﻦ ﻧﯿـﺰ در اﯾـﻦ ﺗﺤﻘﯿـﻖ در‬ ‫‪4‬‬
‫ﻣﻮرد‬

‫ﺣــﺪ اﺳــﺎﻧﺲ ‪ %2‬رازﯾﺎﻧــﻪ ﻣــﯽ ﺗﻮاﻧــﺪ ﺳــﺒﺐ ﺗﺨﻔﯿــﻒ‬ ‫‪2‬‬

‫‪0‬‬
‫دﯾﺴﻤﻨﻮره اوﻟﯿﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫ﻗﺒﻞ از درﻣﺎن‬ ‫ﺳﯿﮑﻞ اول ﺑﻌﺪ از‬ ‫ﺳﯿﮑﻞ دوم ﺑﻌﺪ از‬
‫درﻣﺎن‬ ‫درﻣﺎن‬
‫در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻋﻼﯾﻢ ﺳﯿﺴﺘﻤﯿﮏ ﻫﻤﺮاه ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ‬
‫ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ داروي ﮔﯿﺎﻫﯽ دارﭼﯿﻦ و داروﻧﻤﺎ ﺳﺒﺐ‬ ‫ﻧﻤﻮدار ‪ .2‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﺠﻤﻮع ﻧﻤﺮات ﮐﻞ ﻋﻼﯾﻢ ﺳﯿﺴﺘﻤﯿﮏ ﻫﻤﺮاه‪ ،‬ﻗﺒـﻞ از‬
‫درﻣﺎن‪ ،‬ﺳﯿﮑﻞ اول و دوم ﺑﻌﺪ از درﻣﺎن در دو ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ و ﺷﺎﻫﺪ‪،‬‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻣﺠﻤﻮع ﻧﻤﺮات ﺷﺪت ﮐﻞ ﻋﻼﯾﻢ‬
‫داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ ﮔﯿﻼن ‪1386‬‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻤﯿﮏ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ دﯾﺴﻤﻨﻮره ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﺒﻞ از‬
‫درﻣﺎن ﺷﺪﻧﺪ )‪ .(p<0/001‬اﻣﺎ اﯾﻦ ﮐﺎﻫﺶ از ﻟﺤﺎظ‬
‫ﺑﺤﺚ‬
‫آﻣﺎري ﺑﯿﻦ دو ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ و ﺷﺎﻫﺪ ﻣﻌﻨﺎ دار ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﮐﻪ ﭘﺮوﺳﺘﺎﮔﻼﻧﺪﯾﻦ ﺳـﺒﺐ اﻧﻘﺒـﺎض‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﯾﻦ اﺣﺘﻤﺎل در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻋﻀــﻼت ﺻــﺎف رﺣــﻢ و اﯾﺠــﺎد درد اﺳﭙﺎﺳــﻤﻮدﯾﮏ و‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﺳﻄﺢ وﺳﯿﻊﺗﺮ و ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫ﮐـﻮﻟﯿﮑﯽ ﻣـﯽﺷـﻮد‪ ،‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ اﺳـﺘﻔﺎده از داروﯾـﯽ ﮐـﻪ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ و ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﯿﺶ از دو ﺳﯿﮑﻞ ﻣﺘﻮاﻟﯽ‪ ،‬ﺷﺎﯾﺪ اﯾﻦ‬
‫ﺧﺎﺻــﯿﺖ اﺳﭙﺎﺳــﻤﻮﻟﯿﺘﯿﮏ داﺷــﺘﻪ ﺑﺎﺷــﺪ ﻧﯿــﺰ ﻣــﻮﺛﺮ‬
‫ﺗﻔﺎوت از ﻟﺤﺎظ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﺎ دار ﮔﺮدد‪ .‬در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻘﯿﻖ اﺳﺎﻧﺲ ‪ %2‬رازﯾﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﻧﺸﺎن داد‪ ،‬در ﻣﻮرد‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺷـﺪت درد ﻗﺎﻋـﺪﮔﯽ‬
‫ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺷﺪت ﺧﺴﺘﮕﯽ ﺑﯿﻦ ﮔﺮوه ﻫﺎي درﻣﺎن ﺑﺎ داروﻧﻤﺎ‬
‫ﺑﻌﺪ از درﻣﺎن در دو ﮔﺮوه اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽ داري داﺷـﺘﻪ‬
‫ﯾﮏ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺮزي وﺟﻮد داﺷﺖ )‪ ،(p=0/087‬وﻟﯽ در‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ اﺣﺘﻤـﺎﻻ دارﭼـﯿﻦ ﺳـﺒﺐ ﺑﻬﺒـﻮد ﺷـﺪت‬
‫ﻣﻮرد ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻼﯾﻢ ﺳﯿﺴﺘﻤﯿﮏ ﻫﻤﺮاه ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري‬
‫دﯾﺴﻤﻨﻮره اوﻟﯿﻪ ﻣـﯽ ﺷـﻮد‪ .‬در ﺗﺤﻘﯿـﻖ ﺣﺎﺿـﺮ اﻓـﺮاد‬
‫ﻣﻌﻨﺎ دار ﺑﯿﻦ ﮔﺮوه ﻫﺎي درﻣﺎﻧﯽ و ﮔﺮوه داروﻧﻤﺎ‬
‫ﺑﺪون درد ﺑﻌﺪ از ﺳﯿﮑﻞ دوم درﻣﺎن در ﮔﺮوه دارﭼﯿﻦ‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ وﻟﯽ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺷﺪت ﮐﻞ ﻋﻼﯾﻢ ﺳﯿﺴﺘﻤﯿﮏ‬
‫‪ %34/6‬و در ﮔــﺮوه داروﻧﻤــﺎ ‪ %9/5‬ﮔــﺰارش ﺷــﺪ‪ .‬در‬
‫ﻫﻤﺮاه ﺑﯿﻦ دو ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ و ﺷﺎﻫﺪ اﺧﺘﻼف آﻣﺎري‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺠﺎزي و ﻫﻤﮑﺎران ﺑـﺎ ﻫـﺪف‬
‫ﻣﻌﻨﺎ دار وﺟﻮد داﺷﺖ )‪ ،[12] (p <0/05‬ﺑﻨﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ زﯾﺮه ﺳﺒﺰ و اﯾﺒﻮﭘﺮوﻓﻦ ﺑﺮ ﺷﺪت درد و ﻋﻼﯾﻢ‬
‫اﺳﺎﻧﺲ ‪ %2‬رازﯾﺎﻧﻪ در ﺗﺨﻔﯿﻒ ﺧﺴﺘﮕﯽ ﻧﺎﺷﯽ از‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻤﯿﮏ دﯾﺴﻤﻨﻮره‪ ،‬اﻓﺮاد ﺑﺪون درد ﺑﻌﺪ از ﺳـﯿﮑﻞ‬
‫دﯾﺴﻤﻨﻮره ﻣﻮﺛﺮﺗﺮ از دارﭼﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﯽ درﺑﺎره‬
‫دوم در ﮔﺮوه زﯾﺮه ﺳﺒﺰ ‪ %44‬و اﯾﺒﻮﭘﺮوﻓﻦ ‪ %45‬ﺑﻮده‬
‫ﺗﺨﻔﯿﻒ ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻼﯾﻢ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ در ﯾﮏ ﺳﻄﺢ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺖ ]‪ .[13‬ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس ﺑﻨﻈﺮ ﻣﯿﺮﺳﺪ ﮐﻪ دارﭼﯿﻦ ﻧﯿﺰ‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﮐﻪ ﺣﺠﺎزي و‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ در ﺣـﺪ زﯾـﺮه ﺳـﺒﺰ و اﯾﺒـﻮﭘﺮوﻓﻦ در‬
‫ﻫﻤﮑﺎران در ﺳﺎل ‪ 1382‬ﺑﺎ ﻫﺪف ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﺛﺮ زﯾﺮه ﺳﺒﺰ‬
‫ﺑﻬﺒﻮد ﺷﺪت درد دﯾﺴـﻤﻨﻮره اوﻟﯿـﻪ ﻣـﻮﺛﺮ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬در‬
‫و اﯾﺒﻮﭘﺮوﻓﻦ ﺑﺮ ﺷﺪت دﯾﺴﻤﻨﻮره اوﻟﯿﻪ و ﻋﻼﯾﻢ‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ ﮐـﻪ زﻫﺮاﻧـﯽ و ﻫﻤﮑـﺎران ﺑـﺎ ﻫـﺪف‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻤﯿﮏ ﻫﻤﺮاه اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ ]‪ ،[13‬ﺑﻨﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻋﺼﺎره رازﯾﺎﻧـﻪ و داروﻧﻤـﺎ در دو ﮔـﺮوه‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻻً اﯾﺒﻮﭘﺮوﻓﻦ و زﯾﺮه ﺳﺒﺰ در ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻼﯾﻢ‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ و ﺷـﺎﻫﺪ اﻧﺠـﺎم دادﻧـﺪ‪ %76/1 ،‬از اﻓـﺮاد در‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻤﯿﮏ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ دﯾﺴﻤﻨﻮره ﻣﻮﺛﺮﺗﺮ از دارﭼﯿﻦ‬
‫ﮔﺮوه ﻋﺼﺎره رازﯾﺎﻧـﻪ ﺑـﻪ ﺑـﯽ دردي ﮐﺎﻣـﻞ رﺳـﯿﺪﻧﺪ‬
‫واﻗﻊ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ ﮐﻪ زﻫﺮاﻧﯽ و‬
‫]‪ [14‬ﮐﻪ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﮔﺮوه دارﭼـﯿﻦ در اﯾـﻦ ﺗﺤﻘﯿـﻖ‬
‫ﻫﻤﮑﺎران اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻨﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ ﻋﺼﺎره رازﯾﺎﻧﻪ و‬
 ‫ﻣﺮﺟﺎن اﺧﻮان اﻣﺠﺪي و ﻫﻤﮑﺎران ‪209‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ دارﭼﯿﻦ‪...‬‬

‫ﭘﯿﮕﯿــﺮي ﺑــﯿﺶ از دو ﺳــﯿﮑﻞ ﻣﺘــﻮاﻟﯽ‪ ،‬ﺷــﺎﯾﺪ ﺑﺘــﻮان از‬ ‫دارﭼﯿﻦ ﻫﺮ دو ﺳﺒﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺠﻤﻮع ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺷﺪت‬
‫دارﭼــﯿﻦ ﺟﻬــﺖ ﺑﻬﺒــﻮد دﯾﺴــﻤﻨﻮره اوﻟﯿــﻪ و ﻋﻼﯾــﻢ‬ ‫ﻋﻼﯾﻢ ﺳﯿﺴﺘﻤﯿﮏ ﻫﻤﺮاه ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﺑﯿﻦ‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻤﯿﮏ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ آن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫دو ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ و ﺷﺎﻫﺪ ﻣﻌﻨﯽ دار ﻧﺒﻮد ]‪.[14‬‬
‫ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﭘﮋوﻫﺶ اﮐﺘﻔﺎ ﻧﻤﻮدن ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ در‬

‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮي‬ ‫ﻣﻮرد ﻧﺤﻮه ﻣﺼﺮف ﻣﺮﺗﺐ دارو ﺑﻮد‪.‬‬

‫در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻋﻮارض در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺼﺮف دارﭼﯿﻦ‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ دارﭼـﯿﻦ‬
‫ﻣﺸــﺎﻫﺪه ﻧﺸــﺪ‪ .‬ﺑﻨــﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﻨﻈــﺮ ﻣــﯽ رﺳــﺪ ﺑــﺎ اﻧﺠــﺎم‬
‫ﺳﺒﺐ ﺑﻬﺒﻮد ﺷﺪت درد دﯾﺴﻤﻨﻮره اوﻟﯿﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت وﺳـﯿﻊ ﺗـﺮ‪ ،‬ﺑـﺎ ﺗﻌـﺪاد ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﻫـﺎي ﺑﯿﺸـﺘﺮ و‬

‫ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ‪References‬‬
‫‪1- Ryan K. Kistner's Gynecology. 6th ed. Years book INC. Medical publisher. NewYork.1999, pp:‬‬
‫‪342.‬‬
‫‪2- Berek J. Novak's Gynecology. 13th ed. Lippincott Williams & Wilkins. Philadelphia. 2002, pp:‬‬
‫‪408-413.‬‬
‫‪3- Scott J. Danforth's Obstetrics and Gynecology. 9th ed. Lippincott Williams & Wilkins.‬‬
‫‪Philadelphia. 2003, pp: 523.‬‬
‫‪ -4‬ﺳﺮﮔﻠﺰاﯾﯽ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ‪ ،‬ﮐﯿﺨﺎﯾﯽ ﻧﺎﻫﯿﺪ‪ .‬دﯾﺴﻤﻨﻮره و ورزش ﺑﺎﻧﻮان‪ .‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﯽ ـ ﭘﮋوﻫﺸﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم‬
‫ﭘﺰﺷﮑﯽ ﯾﺎﺳﻮج‪ 1377 .‬ﺳﺎل‪ 3‬ﺷﻤﺎره‪ 11‬و ‪12‬ﺻﻔﺤﺎت ‪ 55‬ـ ‪.52‬‬
‫‪5- Howard F. Pelvic Pain Diagnosis & Management. Lippincott Williams & Wilkins.‬‬
‫‪Philadelphia. 2000, pp: 212.‬‬
‫‪6- Decherney AH and Nathan L. Current Obstetrics & Gynecologic Diagnosis & Treatment. 9thed.‬‬
‫‪McGrow-Hill. New York. 2003, pp: 342.‬‬
‫‪7- Speroff L and Fritz MA. Clinical Gynecologic Endocrinology and Infertility. 7th ed. Lippincott‬‬
‫‪Williams & Wilkins. Philadelphia. 2005, pp: 204-224.‬‬
‫‪ -8‬ﺣﻮﯾﺰي ﻋﻠﯽ‪ .‬ﺑﯿﻤﺎرﯾﻬﺎ و درﻣﺎن ﮔﯿﺎﻫﯽ‪ .‬ﭼﺎپ اول‪ .‬ﺗﻬﺮان‪ .‬ﻧﺸﺮ آﻓﺘﺎب‪ .1370 .‬ﺻﻔﺤﺎت ‪.260-154‬‬
‫‪ -9‬اﻣﺎﻣﯽ ﺳﯿﺪ اﺣﻤﺪ‪ .‬در ﺗﺮﺟﻤﻪ درﻣﺎن ﺑﯿﻤﺎرﯾﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﮔﯿﺎﻫﺎن‪ .‬ژان واﻟﻨﻪ )ﻣﻮﻟﻒ(‪ .‬ﮔﯿﺎه درﻣﺎﻧﯽ‪ .‬ﭼﺎپ اول‪ .‬ﺟﻠﺪ دوم‪.‬‬
‫ﺗﻬﺮان‪ .‬اﻧﺘﺸﺎرات راه ﮐﻤﺎل‪.1381 .‬‬
‫‪ -10‬زرﮔﺮي ﻋﻠﯽ‪ .‬ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ‪ .‬ﭼﺎپ ﭘﻨﺠﻢ‪ .‬ﺟﻠﺪ دوم‪ .‬ﺗﻬﺮان‪ .‬اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان‪ .1370.‬ﺻﻔﺤﺎت ‪330.-323‬‬
‫‪ -11‬ﻣﯿﺮﺣﯿﺪر ﺣﺴﯿﻦ‪ .‬ﻣﻌﺎرف ﮔﯿﺎﻫﯽ‪ ،‬ﮐﺎرﺑﺮد ﮔﯿﺎﻫﺎن در ﭘﯿﺸﮕﯿﺮي و درﻣﺎن ﺑﯿﻤﺎرﯾﻬﺎ‪ .‬ﭼﺎپ دوم‪ .‬ﺟﻠﺪ دوم‪ .‬ﺗﻬﺮان‪ .‬ﻧﺸﺮ‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺳﻼﻣﯽ‪ .1375 .‬ﺻﻔﺤﺎت‪.238-234‬‬
‫‪12- Keller K. Cinnamomum Species. In: De Smet PAGM, Keller K, Hansel R and Chandler RF.‬‬
‫‪Adverse Effects of Herbal Drugs. Vol. 1, Springer-Verlag. Berlin. 1992, pp: 105-114.‬‬
‫‪ -13‬ﺷﯿﺮﯾﻦ ﺣﺠﺎزي‪ ،‬ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ اﻣﯿﻦ‪ ،‬ﻣﺤﻤﻮد ﻣﺤﻤﻮدي‪ ،‬ﻣﻬﻨﺎز ﻣﻮﻗﺮ‪ .‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪاي ﺗﺄﺛﯿﺮ داروﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ و‬
‫ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺮ دﯾﺴﻤﻨﻮرهاوﻟﯿﻪ در داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﺳﺎﮐﻦ در ﺧﻮاﺑﮕﺎﻫﻬﺎي داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺑﻮﺷﻬﺮ در ﺳﺎل ‪ .1381‬ﻧﺸﺮﯾﻪ‬
‫داﻧﺸﮑﺪه ﭘﺮﺳﺘﺎري و ﻣﺎﻣﺎﯾﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ ـ درﻣﺎﻧﯽ ﺷﻬﯿﺪ ﺑﻬﺸﺘﯽ‪ 39 .(43)3.1382 .‬ـ ‪.31‬‬
‫‪ -14‬ﺗﺮك زﻫﺮاﻧﯽ ﺷﻬﻨﺎز‪ ،‬اﺧﻮان اﻣﺠﺪي ﻣﺮﺟﺎن‪ ،‬ﻣﺠﺎب ﻓﺮاز‪ ،‬ﻋﻠﻮي ﻣﺠﺪ ﺣﻤﯿﺪ‪ .‬ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻋﺼﺎره رازﯾﺎﻧﻪ ﺑﺮ‬
‫دﯾﺴﻤﻨﻮره اوﻟﯿﻪ‪ .‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺑﺎروري و ﻧﺎﺑﺎروي‪ 1386 .‬ﺷﻤﺎره ‪ 8‬ﺻﻔﺤﺎت ‪45‬ﺗﺎ‪.52‬‬
‫‪15- Khorshidi N, Ostad SN, Mosaddegh M, Soodi M. Clinical effects of fennel essential oil on‬‬
‫‪primary dysmenorrhea. Iranian J. Pharm. Res. 2003; 2: 89-93.‬‬