Professional Documents
Culture Documents
3072015093146fransizca Sozluk
3072015093146fransizca Sozluk
DEYİMLER SÖZLÜĞÜ
Doç. Dr. Suna TİMUR AĞILDERE
Doç. Dr. Suna Timur Ağıldere
ISBN 978-605-364-154-4
YAYINEVİ DAĞITIM
–––––––––––––––––––––––– ––––––––––––––––––––––––
adakale sokak 4/1 yenişehir-ankara sağlık sokak 17/a yenişehir-ankara
tel: +90 312 430 67 50-51 (pbx) tel: +90 312 434 54 08 - +90 312 434 54 24
belgeç: +90 312 425 44 60 belgeç: +90 312 431 37 38
gsm: 0506 345 19 36 - 0541 940 45 45 - 0533 205 52 30 gsm: 0506 345 19 37 - 051 434 54 24 - 0533 205 52 31
e-ileti: pegem@pegem.net e-ileti: siparis@pegem.net
YAZIŞMA
––––––––––––––––––––––––
p.k. 175 06442 yenişehir-ankara
DOÇ. DR. SUNA TİMUR AĞILDERE
Bir dilin, ait olduğu kültürün bir parçası olan deyimlerinden bağım-
sız olarak öğrenilemeyeceği kaçınılmaz bir gerçektir. Bu bağlamda, ül-
kemizde de yabancı dil öğretim/öğrenme sisteminin başvuru kaynağı
niteliğini taşıyan Diller için Avrupa Ortak Başvuru Metni (Cadre Européen
Commun de Référence pour les Langues, 2001), bir yabancı dili sözlü ve
yazılı olarak akıcı biçimde kullanabilen bireylerin, söz konusu dilin “de-
yimler ve günlük dildeki ifadelerini de içeren oldukça geniş bir sözcük
dağarcığına sahip olması” gerektiğine önemle vurgu yapmaktadır.
Fransızca-Türkçe Deyimler Sözlüğü, bu gereksinime katkı sağlamak
amacıyla hazırlanmıştır. Sözlüğün içerisinde günümüz Fransızcasında
yaygın olarak kullanılan yaklaşık 10.000’e yakın deyim, Türkçe karşılıkla-
rıyla yer almaktadır.
Fransızca ve Türkçede, sözcüğü sözcüğüne çevirildiğinde aynı an-
lamı veren ortak deyimlere az da olsa rastlanmaktadır. Örneğin, eski Yu-
nancadan her iki dile de miras kalan “la montagne accouche d’une sou-
ris” “dağ fare doğurdu” deyimi gibi. Ancak çoğu zaman, bir dilde var olan
bir deyimin, bir başka dilde birebir eşdeğeri, hatta kimi zaman anlamsal
karşılığı da olmayabilir. Bu nedenle, kitapta yer alan, Türkçe deyimler ve
tanımlar konusunda Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük’ü (2010) temel alarak,
Fransızca deyimlerin karşılıklarını, eşdeğer Türkçe deyimlerle vermeye
olabildiğince özen gösterdik. Kitap, deyimler sözlüğü olarak hazırlan-
masına karşın, içerisinde Fransızca günlük dilde yaygın olarak kullanılan
atasözlerine de yer verilmiştir.
Bu sözlüğe, katkıda bulunan tüm meslektaş ve hocalarıma ayrı ayrı
teşekkür etmek isterim. Kitabın hazırlanması ve yayınlanmasında büyük
emeği geçen ve önerileriyle çalışmamıza yön veren değerli hocalarım
Prof. Dr. Özcan Demirel’e, Prof. Dr. Esma İnce’ye ve Prof. Dr. Ayten Er’e
teşekkürü bir borç bilirim. Yazım aşamasında gösterdiği özen ve özve-
riden dolayı Anabilim Dalımız Araştırma Görevlisi Nesrin Tekin’e, basım
aşamasında gösterdikleri titiz ve dikkatli yaklaşımdan dolayı başta Servet
Sarıkaya ve arkadaşları olmak üzere tüm Pegem Akademi çalışanlarına
içtenlikle teşekkür ederim.
Tıpkı gündelik dil içerisinde yaşayan ve gelişen deyimler gibi, kuşku-
suz bu sözlük de okurlarının değerli görüş ve önerileriyle zenginleşme-
ye açıktır. Yabancı dil olarak Fransızca ile ilgilenen araştırmacı, çevirmen,
eğitimci ve öğrencilere yararlı bir kaynak olması umuduyla…
Türkçe Kısaltmalar
Fransızca Kısaltmalar
Özgeçmiş....................................................................................................................................... iii
Önsöz...............................................................................................................................................v
A........................................................................................................................................................ 1
B...................................................................................................................................................... 49
C...................................................................................................................................................... 59
D ..................................................................................................................................................... 87
E ...................................................................................................................................................... 93
F ................................................................................................................................................... 137
G .................................................................................................................................................. 161
H .................................................................................................................................................. 165
I .................................................................................................................................................... 169
J.................................................................................................................................................... 177
L ................................................................................................................................................... 185
M.................................................................................................................................................. 203
N .................................................................................................................................................. 221
O .................................................................................................................................................. 233
P................................................................................................................................................... 237
Q .................................................................................................................................................. 263
R................................................................................................................................................... 267
S ................................................................................................................................................... 281
T ................................................................................................................................................... 311
U .................................................................................................................................................. 329
V................................................................................................................................................... 335
Y................................................................................................................................................... 341
Kaynakça................................................................................................................................... 343
A
A
À beau mentir qui vient de loin: À bon escient: 1. Bilerek, bile bile,
iyice düşünüp taşınarak, bilinçli
atsz. 1. Taze bardağın suyu soğuk
olarak. 2. Yerinde, zamanında.
olur. 2. Gurbette övünmek hamam-
da türkü söylemeye benzer. À bon marché: 1. Ucuza. 2. mec.
Zarar görmeden, en az zararla.
À beaucoup près: - den çok uzak,
daha çok ister. À bon vin, point d’enseigne: atsz.
1. Görünen köy kılavuz istemez;
À bien plaire: (Pazarlıkta) iki tara- açık, meydanda olan gerçekler kar-
fın isteğiyle, rızasıyla; gönül hoşlu- şısında duraksamak yersizdir. 2. İyi
ğu ile. mal kendini gösterir, iyi mal reklam
À bientôt: Hoşça kal, hoşça kalın, istemez.
görüşmek üzere. À bonne raison: Mantıklı bir bi-
À bloc: Sonuna kadar, tam olarak, çimde.
büsbütün, topyekûn. À juste raison: Mantıklı bir biçim-
À bon chat, bon rat: atsz. Dinsizin de.
hakkından imansız gelir. À bord de: Uçakta.
À bon compte: Uygun bir fiyata, À bord: Gemide.
hesaba uygun, keseye uygun.
À bouche que veux-tu: tkz. İstedi-
À bon dessein: İyi niyetle. ğin kadar, doyasıya.
1
A
À boule vue: 1. Büyük bir istekle, À ce tarif-là: Bu şartlarda.
can atarcasına. 2. Çok çabuk, hızla,
À ce titre: Bu nedenle, bunun için.
süratle.
FRANSIZCA - TÜRKÇE DEYİMLER SÖZLÜĞÜ
À bout de: Artık kalmamış, -e da- À cent pieds sous terre: tkz. Ölmüş
yanmış. ve defnedilmiş.
À bout portant: Çok yakından À cent coudées de: - den fersah fer-
(ateş etmek), burnun dibinden (ateş sah uzak.
etmek). À cent pour cent: Yüzde yüz, tama-
À bras de qqn.: Birinin kolunda, men.
koluna girmiş. À cet effet: Bu amaç doğrultusun-
À bras ouverts: Canı gönülden, da, bunun için.
candan, yürekten, içten.
À cet égard: Bu açıdan, bu bakım-
À bras raccourcis: Var gücüyle, dan, bu yönden.
kuvvetiyle.
À cette fin: Bu amaç doğrultusun-
À bras-le-corps: Vücudun ortasın- da, bunun için.
dan, yarı belden.
À cette heure: Şimdi, şu anda.
À bref délai: Yakında, çok geçme-
den, kısa bir süre içinde. À chacun (selon) son dû: Herkes
hak ettiğini alır.
À brève échéance: Kısa sürede.
À chacun sa vérité: Herkesin doğ-
À bride abattue: Doludizgin, fişek rusu kendine.
gibi, son hızla, çok hızlı bir biçim-
de. À chaque instant: Her an, sürekli
olarak.
À brûle-pourpoint: 1. Pek yakın-
dan. 2. Birdenbire, apansız, ansızın. À chaque oiseau son nid semble
beau: atsz. Kuzguna yavrusu güzel
À ce compte-là: Bu şartlarda, bu şe-
görünür.
kilde düşünüldüğünde.
À charge de revanche: Karşılıklı ol-
À ce point: Bu derece.
mak üzere.
À ce qu’il me semble: Bana öyle ge-
liyor ki, bana kalırsa, bence. À charge de: - koşuluyla, - şartıyla.
2
A
À chose faite pas de remède: Ol- À coquin honteux bourse plate:
muşla ölmüşe çare yok, iş işten atsz. 1. Utananın oğlu, kızı olmaz-
geçti, olan oldu, ok yaydan çıktı, atı mış. Ağlamayan çocuğa meme ver-
À close bouche n’entre point mou- À corps perdu: 1. Neye mal olursa
che: atsz. Bülbülün çektiği dil bela- olsun, her şeyi hatta ölümü de göze
sı. Bana benden olur her ne olursa, alarak. 2. Kendinden geçercesine,
başım rahat eder dilim susarsa. bütün varlığıyla. 3. Şiddet ve acele
ile.
À compter de: (Belli bir tarihten)
itibaren. À côté de la plaque: tkz. Sorunun
yanında.
À condition de: Koşuluyla, şartıy-
la. À côté de la question: Konu dışı.
3
A
À découvert: Açıkta, korunmasız. À droite et à gauche: Sağda solda,
orada burada, her yerde.
À défaut de: 1. - bulunmadığı için.
FRANSIZCA - TÜRKÇE DEYİMLER SÖZLÜĞÜ
4
A
À force d’énergie, il a fini par per- À haute voix: Yüksek sesle.
cer: Çabasıyla sonunda sivrildi;
À heures perdues: Boş saatlerde.
kendini tanıttı.
5
A
À l’endroit: Doğru tarafı, yüzü üste À l’occasion de: -i dolayısıyla, mü-
veya dışa gelecek biçimde. nasebetiyle.
FRANSIZCA - TÜRKÇE DEYİMLER SÖZLÜĞÜ
6
A
À la dérive: Başıboş, yönetimsiz, À la gare!: ünl. tkz. Git başımdan!
denetimsiz bir biçimde. Çek arabanı! Toz ol!