10/19/2020
Tonyukuk Anıtları Metni
Bilge Kağan Kültiğin Tonyukuk Resimler
Orhun Yazıtları - Bilge Tonyukuk Anıtları Metni ve Çevirisi — 730 Yılında dikilen Bilge Tonyukuk Bengü
Taşları, 2.25m ve 1.70m. yüksekliğinde iki taş olup, yazıları toplam 62 dizedir. Eski Türkçe damgalar sağdan
okunur, böyle ---- şeklinde çizgiler Bengütaşlar'daki silinmiş yerlerdir. Türkiye Türkçesi bölümüne, kolay
anlaşılması için böyle (açıklamalar) ve [eklemeler] yapılmıştır.
Orhun Yazıtları Sözlüğü
Google Harita ile Tonyukuk Anıtını gezin ➔
# Aslı (Gök Türkçe)
1B1
:𐰀𐰭𐰠𐰃 :𐰲𐰍𐰉𐱃 :𐰢𐰕𐰇 :𐰤𐰋 :𐰸𐰸𐰪𐰆𐱃 :𐰀𐰏𐰠𐰃𐰋 BİLGE: TONYUKUK: BeN: ÖZüM:
:𐰼𐰼𐰇𐰝 :𐰀𐰴𐰲𐰍𐰉𐱃 :𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰚𐰼𐰇𐱅 :𐰢𐰦𐰠𐰶 TaBGaÇ: İLiŊE: KILıNDıM: TÜRK:
BODuN: TaBGaÇKA: KÖRüR: eRTİ:
:𐰃𐱅𐰼
1B2
:𐰀𐰑𐰲𐰍𐰉𐱃 :𐰤𐰘𐰢𐰞𐰆𐰉 :𐰤𐰃𐰣𐰴 :𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰚𐰼𐰇𐱅
:𐰀𐰴𐰲𐰍𐰉𐱃 :𐰯𐰑𐰆𐰸 :𐰤𐰃𐰣𐰴 :𐰃𐰦𐰞𐰣𐰴 :𐰃𐰡𐰺𐰑
:𐰣𐰴 :𐰨𐰼 :𐰾𐰢𐱅 :𐰀𐰨 :𐰃𐰼𐰭𐱅 :𐰃𐰓𐰚𐰲𐰃 :𐰀𐰣𐰖
:𐰢𐱅𐰼𐰋
1B3
:𐰃𐰼𐰭𐱅 :𐰤𐰲𐰇 :𐰭𐰓𐰚𐰲𐰃 :𐰭𐰓𐰚𐰲𐰃 :𐰯𐰑𐰆𐰸 :𐰤𐰭𐰣𐰴
:𐰸𐰖 :𐰃𐰦𐰴𐰞 :𐰃𐱅𐰠𐰇 :𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰚𐰼𐰇𐱅 :𐰨𐰼 :𐰾𐰢𐱅𐰠𐰇
:𐰀𐱅𐰤𐰃𐰼𐰘 :𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰼𐰃𐰾 :𐰚𐰼𐰇𐱅 :𐰃𐰡𐰆𐰉
1B4
:𐰯𐰣𐰺𐰉𐰆𐰸 :𐰃𐰾𐰢𐰞𐰴 :𐰀𐰑𐱁𐱃 :𐰀𐰑𐰃 :𐰃𐰑𐰢𐰞𐰴 :𐰑𐰆𐰉
:𐰃𐱅𐰼 :𐰍𐰞𐱃 :𐰃𐰏𐰠𐰇 :𐰃𐰚 :𐰃𐰡𐰆𐰉 :𐰕𐰇𐰘 :𐰃𐱅𐰘
:𐰏𐰃𐰾𐰃𐰚 :𐰕𐰇𐰘 :𐰃𐱅𐰘 :𐰃𐱅𐰼 :𐰍𐰑𐰖 :𐰃𐰏𐰠𐰇 :𐰼𐰃𐰋
1B5
:𐰃𐰓𐰃𐱅 :𐰞𐰍𐰖 :𐰃𐱅𐰼𐰑𐱁 :𐰃𐰍𐰞𐰆 :𐰀𐰢𐰍𐰕𐰑𐰆
:𐰸𐰸𐰪𐰆𐱃 :𐰀𐰏𐰠𐰃𐰋 :𐰢𐱅𐰼𐰤𐰋𐰃𐰾𐰢𐰍𐰖
:𐰢𐰦𐰴𐰽 :𐰢𐰓𐱅 :𐰤𐰃𐰖𐰽𐰃𐰶𐰆𐰢𐰣𐰍𐰴
:𐰀𐰑𐰴𐰺𐰃 :𐰃𐰞𐰸𐰆𐰉𐰕𐰢𐰾 :𐰃𐰞𐰸𐰆𐰉𐰸𐰺𐰆𐱃
1B6
:𐰤𐰘𐱅 :𐰀𐰸𐰆𐰉 :𐰸𐰺𐰆𐱃 :𐰀𐰸𐰆𐰉𐰕𐰢𐰾 :𐰼𐰾𐰠𐰃𐰋
:𐰀𐰼𐰾𐰃𐰚 :𐰀𐰦 :𐰢𐰦𐰴𐰾 :𐰀𐰨 :𐰤𐰘𐱅 :𐰾𐰢𐰼𐰕𐰢𐰠𐰃𐰋
:𐰣𐰍𐰴 :𐰝 :𐰢𐰕𐰇 :𐰤𐰲𐰇 :𐰝𐱅𐰼𐰋 :𐰏𐰠𐰃𐰋 :𐰃𐰼𐰭𐱅
:𐰀𐰍𐰉 :𐰀𐰞𐰖𐰆𐰉 :𐰸𐰸𐰪𐰆𐱃 :𐰀𐰏𐰠𐰃𐰋 :𐰢𐰑𐰽𐰃𐰴
:𐰣𐰴𐰺𐱃
1B7
:𐰀𐰘𐰼𐰋 :𐰣𐰖𐰞𐰆𐰉 :𐰣𐰍𐰴 :𐰾𐰼𐱅𐰠𐰃 :𐰀𐰠𐰼𐰃𐰋
:𐰾𐰚𐰇 :𐰍𐰕𐰍𐰆 :𐰀𐰖𐰺𐰃𐰖 :𐰍𐰪𐱃𐰃𐰴 :𐰃𐰼𐰭𐰇 :𐰍𐰲𐰍𐰉𐱃
:𐰢𐱅𐰼 :𐰝 :𐰤𐰋 :𐰃𐰾𐰉𐰲 :𐰃𐰾𐰏𐰠𐰋 :𐰃𐱅𐰼𐰠𐰇 :𐰝
:𐰺𐰆𐰺𐰞𐰆 :𐰍𐰢𐰆𐰴 :𐰀𐰺𐰴 :𐰤𐰃𐰕𐰆𐰴 :𐰖𐰍𐰆𐰲
:𐰕𐰢𐱅𐰼
1G1
:𐰕𐰢𐱅𐰼 :𐰺𐰆𐰺𐰞𐰆 :𐰇𐰘𐰘 :𐰣𐰍𐰽𐰉𐱃 :𐰇𐰘𐰃𐰘 :𐰚𐰘𐰚
:𐰀𐰼𐰏𐱅 :𐰕𐰢𐰍𐰖 :𐰃𐱅𐰼 :𐰸𐱃 :𐰃𐰕𐰍𐰆𐰉 :𐰣𐰑𐰆𐰉
:𐰺𐰺𐰞𐰆 :𐰀𐰨 :𐰕𐰢𐱅𐰼 :𐰏𐰸 :𐰕𐰃𐰋 :𐰃𐱅𐰼 :𐰏𐱅 :𐰸𐰲𐰆
:𐰃𐱅𐰠𐰚 :𐰏𐰼𐰇𐰚 :𐰣𐰦𐰑𐰕𐰍𐰆 :𐰃𐰠𐰚𐰃𐰼
https://www.turkbitig.com/tonyukuk.html
Orhun Yazıtları, Tonyukuk Anıtları Metnni
Aslı (Latine çevirildi)
TÜRK: BODuN: KaNIN: BULMaYıN:
TaBGaÇDA: aDRıLDI: KaNLaNDI:
KaNIN: KODuP: TaBGaÇKA: YaNA:
İÇiKDİ: TeŊRİ: aNÇA: TiMiŞ: eRiNÇ:
KaN: BiRTiM:
KaNıŊıN: KODuP: İÇiKDiŊ: İÇiKDÜK:
ÜÇüN: TeŊRİ: ÖLüTMüŞ: eRiNÇ:
TÜRK: BODuN: ÖLTİ: aLKıNDI: YOK:
BOLDI: TÜRK: SİR: BODuN:
YiRİNTE:
BOD: KaLMaDI: IDA: TaŞDA:
KaLMıŞI: KUBRaNıP: YiTİ: YÜZ:
BOLDI: iKİ: ÜLüGİ: aTLıG: eRTİ: BİR:
ÜLüGİ: YaDaG: eRTİ: YiTİ: YÜZ:
KİŞİG:
UDuZuGMA: ULuGI: ŞaD eRTİ:
YaGıL: TİDİ: YaGMıŞI Ben eRTiM:
BİLGE: TONYUKUK: KaGaN MU
KISaYiN: TİDiM: SaKıNDıM: TORuK
BUKuLI: SeMiZ BUKuLI: IRKDA:
BÖLSeR: SeMiZ BUKA: TORUK:
BUKA: TiYiN: BİLMeZ eRMiŞ: TiYiN:
aNÇA: SaKıNDıM: aNDA: KİSRE:
TeŊRİ: BİLiG: BiRTÜK: ÜÇüN: ÖZüM:
ÖK: KaGaN: KISDıM: BİLGE:
TONYUKUK: BOYLA: BaGA:
TaRKaN:
BİRLE: İLTeRiŞ: KaGaN: BOLaYıN:
BiRiYE: TaBGaÇıG: ÖŊRE:
KITaYNıG: YIRıYA: OGuZuG: ÖKüŞ:
ÖK: ÖLüRTİ: BiLGeSİ: ÇaBıŞI: BeN:
ÖK: eRTiM: ÇOGaY: KUZIN: KaRA:
KUMuG: OLuRUR: eRTiMiZ:
KiYiK: YİYÜ: TaBıŞGaN: YiYÜ:
OLuRUR: eRTiMiZ: BODuN: BOGuZI:
ToK: eRTİ: YaGıMıZ: TeGRE: OÇUK:
TeG: eRTİ: BİZ: iSiG: eRTiMiZ: aNÇA:
OLuRuR: eRiKLİ: OGuZDıNDıN:
KÖRüG: KeLTİ:
Aktarım (sözlük)
Bilge Tonyukuk ben özüm Tabgaç
ilinde kılındım (doğdum). Türk
bodunu (boyları) Tabgaça görür
(bağlı) idi.
Türk bodunu kağan bulamaya
Tabgaçdan ayrıldı. Kağanlandı,
kağanı koyup Tabgaça yana
(dönüp) içikdi (bağlandı). Tanrı
anca demiş erinç (belli), kağan
verdim,
kağanı koyup içikdin, içikdiğin için
Tanrı öldürmüş erinç (gerçek) Türk
bodunu öldü, alkındı (eridi), yok
oldu. Türk sir bodunu yerinde
bod (boy) kalmadı. Uzakta dışda
kalmışı kubranıp (toplanıp) yedi yüz
oldu. İki ülüğü (bölüğü) atlı idi, bir
ülüğü yaya idi. Yedi yüz kişiyi
uduzan (yöneten) ulu şad idi. Yağıl
(katıl) dedi, yağmışı ben idim, Bilge
Tonyukuk.---- Kağan mı kılayım?
dedim, sakındım (düşündüm).
Doruk (zayıf) boğa, semiz (iri) boğa
arkaya
bölse (tepse), semiz boğa, doruk
boğa diye bilinmez imiş diye anca
(öyle) sakındım (düşündüm). anda
(ondan) kisre (sonra) Tanrı bilgi
verdiği için, özüm ök (kendim)
kağan kıldım. Bilge Tonyukuk,
Boyla Bağa Tarkan
birle (ile) İlteriş kağan olunca beride
(güney) Tabgaçı önde (doğu)
Kıtayı, yırıda (kuzey) Oğuz'u pek
çok öldürdü. Bilgesi, çavuşu ben ök
(kendim) idim. Çoğay'ın Kuzeyi'nde
Kara Kumug'da oturur idik.
Geyik yiyip tavşan yiyip oturur idik.
bodun (halkın) boğazı tok idi.
Yağımız (düşman) teğre (daire /
çevrede) ocak dek (gibi) idi, biz ışık
(ateş) idik. anca(öylece) oturur
[idik]. Erkli Oğuzdan görüg (gözcü /
casus) geldi.
1/6
10/19/2020
1G2
:𐰀𐰕𐰇 :𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰕𐰍𐰆 :𐰕𐰴𐰆𐱃 :𐰍𐰦 :𐰃𐰉𐰽 :𐰏𐰼𐰇𐰚
:𐰃𐰣𐰆𐰸 :𐰆𐰺𐰍𐰲𐰍𐰉𐱃 :𐰼𐰃𐱅 :𐰃𐱃𐰺𐰞𐰆 :𐰣𐰍𐰴
:𐰏𐰢𐰾 :𐰀𐰺𐰭𐰆𐱃 :𐰆𐰺𐰍𐰪𐱃𐰃𐰴 :𐰾𐰢𐰑𐰃 :𐰏𐰤𐰇𐰭𐰾
:𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰚𐰼𐰇𐱅 :𐰀𐰪𐰴𐰕 :𐰀𐰨 :𐰉𐰽 :𐰾𐰢𐰑𐰃
1G3
:𐰃𐰾𐰃𐰲𐰆𐰍𐰖 :𐰾𐰢𐰼 :𐰯𐰞 :𐰃𐰣𐰍𐰴 :𐰾𐰢𐰼 :𐰺𐰖𐰃𐰺𐰆𐰖
:𐰃𐰤𐰃𐰾 :𐰼𐰾𐰼 :𐰺𐰉 :𐰃𐰾𐰃𐰚 :𐰃𐰴 :𐰞𐰆 :𐰾𐰢𐰼 :𐰀𐰏𐰠𐰃𐰋
:𐰀𐰼𐰭𐰇 :𐰤𐰢 :𐰼𐰃𐱅 :𐰃𐰲𐱅𐰼𐰇𐰠𐰇 :𐰍𐰲𐰍𐰉𐱃
:𐰍𐰕𐰍𐰆 :𐰃𐰤𐰃𐰋 :𐰤𐰢 :𐰼𐰃𐱅 :𐰃𐰲𐱅𐰼𐰠𐰇 :𐰍𐰪𐱃𐰃𐰶
1G4
:𐰤𐰘 :𐰤𐰓𐰼𐰋 :𐰲𐰍𐰉𐱃 :𐰤𐰢 :𐰼𐰃𐱅 :𐰚𐰃𐰲𐱅𐰼𐰠𐰇
:𐰣𐰖𐰦𐰑𐰺𐰃𐰘 :𐰤𐰋 :𐰏𐱅 :𐰤𐰘 :𐰤𐰓𐰭𐰇 :𐰪𐱃𐰃𐰶 :𐰏𐱅
:𐰃𐰓𐰃 :𐰀𐱅𐰤𐰃𐰼𐰘 :𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰼𐰃𐰾 :𐰚𐰼𐰇𐱅 :𐰤𐰃𐰘𐰏𐱅
:𐰢𐰞𐰽𐰃𐰶 :𐰸𐰖 :𐰃𐰓𐰃 :𐰺𐰽𐰆 :𐰣𐰆𐰕𐰢𐰺𐰆𐰖
1G5
:𐰢𐰴𐰃𐰾𐰑𐰆 :𐰤𐰇𐱅 :𐰯𐰓𐰾 :𐰍𐰉𐰾 :𐰞𐰆 :𐰤𐰢 :𐰼𐰃𐱅
:𐰀𐰦 :𐰃𐰓𐰢𐰠𐰚 :𐰢𐰴𐰽𐰺𐰞𐰆 :𐰕𐱅𐰤𐰇𐰚 :𐰃𐰓𐰢𐰠𐰚
:𐰢𐱅𐰤𐱅𐰇 :𐰀𐰨 :𐰢𐱅𐰤𐱅𐰇 :𐰀𐰢𐰣𐰍𐰴 :𐰇𐰼𐱅𐰇
:𐰺𐰽𐰉𐰴 :𐰇𐰚𐰲 :𐰆𐰉 :𐰪𐱃𐰃𐰶 :𐰕𐰍𐰆 :𐰲𐰍𐰉𐱃
1G6
:𐰏𐱅 :𐱁𐰢𐱃𐰆𐱃 :𐰣𐰽𐱃 :𐰃𐰲𐰃 :𐰕𐰇 :𐰕𐰋 :𐰃𐰲𐰡𐰴
:𐰾𐰢𐰼 :𐰕𐰲𐰆 :𐰃𐰞𐰍𐰞𐰯𐰆𐱅 :𐰏𐰠𐰚𐰼 :𐰀𐰴𐰖𐰆𐰖 :𐰕𐰃𐰋
:𐰣𐰞𐰴 :𐰀𐰴𐰖𐰆𐰖 :𐰕𐰲𐰆 :𐰃𐰠𐰏𐰕𐰇 :𐰏𐰠𐰚𐰼 :𐰀𐰏𐰨𐰘
:𐰀𐰏𐰨𐰘 :𐰾𐰢𐰼 :𐰯𐰞 :𐰸𐰞𐰆𐰍𐰞𐰯𐰆𐱃 :𐰺𐰾𐰞𐰆𐰉
1G7
:𐰀𐰼𐰭𐰇 :𐰾𐰢𐰼 :𐰯𐰞 :𐰝𐰠𐰏𐰕𐰇 :𐰺𐰽𐰞𐰆𐰉 :𐰣𐰍𐰆𐰖
:𐰀𐰖𐰺𐰆𐰴 :𐰀𐰑𐰲𐰍𐰉𐱃 :𐰀𐰖𐰺𐰉 :𐰀𐰑𐰪𐱃𐰃𐰶
:𐰭𐰃𐰋 :𐰲𐰇 :𐰃𐰚 :𐰀𐰑𐰕𐰍𐰆 :𐰀𐰖𐰺𐰃𐰖 :𐰀𐰦𐰑𐰺𐰆𐰴
:𐰢𐱅𐰤𐱅𐰇 :𐰀𐰨 :𐰀𐰤 :𐰆𐰢 :𐰺𐰉 :𐰕𐰢𐰲𐱅𐰠𐰚 :𐰕𐰢𐰇𐰾
1G8
:𐰝𐱅𐰤𐱅𐰇 :𐰸𐰸𐰪𐰆𐱃 :𐰀𐰏𐰠𐰃𐰋 :𐰢𐰕𐰇 :𐰢𐰋 :𐰢𐰣𐰍𐰴
:𐰃𐰓𐱅 :𐰕𐰑𐰆 :𐰀𐰲𐰭𐰠𐰭𐰇𐰚 :𐰃𐱅𐰼𐰋 :𐰇𐰓𐰾 :𐰤𐰢𐰨𐱅𐰇
:𐰆𐰺𐰀𐰍𐰽𐰃𐰘 :𐰤𐰚𐱅𐰇 :𐰆𐰺𐰍𐰆𐰖 :𐰏𐰭𐰇 :𐰚𐰇𐰚
:𐰕𐰍𐰆 :𐰀𐰑𐰞𐰍𐰆𐱃 :𐰤𐰚𐰠𐰝𐰚 :𐰏𐰤𐰃 :𐰢𐱅𐰕𐰑𐰆
:𐰃𐱅𐰠𐰚
1G9
:𐰕𐰢𐱅𐰼 :𐰭𐰃𐰋 :𐰃𐰚 :𐰕𐰃𐰋 :𐰾𐰢𐰼 :𐰭𐰃𐰋 :𐰲𐰇 :𐰃𐰾𐰇𐰾
:𐰀𐰚𐰕𐰏𐰇 :𐰕𐰢𐰑𐰪𐰖 :𐰃𐰑𐰴𐰞𐰺𐰖 :𐰃𐰼𐰭𐱅 :𐰕𐰢𐰓𐰾𐰭𐰇𐰾
:𐰀𐰦 :𐰝𐰝 :𐰃𐱅𐰠𐰇 :𐰀𐰢𐰘 :𐰀𐰡𐰆𐰖 :𐰸𐰑𐰪𐰖 :𐰃𐰓𐰾𐰇𐱅
:𐰃𐱅𐰠𐰚 :𐰤𐰯𐰸 :𐰕𐰍𐰆 :𐰇𐰼𐱅𐰇
1G10
:𐰀𐰚𐰼𐰘 :𐰤𐰚𐱅𐰇 :𐰍𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰚𐰼𐰇𐱅 :𐰝 :𐰢𐱅𐰼𐰇𐰠𐰚
:𐰏𐰼𐰘 :𐰤𐰚𐱅𐰇 :𐰸𐰸𐰪𐰆𐱃 :𐰀𐰏𐰠𐰃𐰋 :𐰢𐰕𐰇 :𐰤𐰋
:𐰃𐰴𐰖𐰺𐰆𐰸 :𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰃𐰚𐰘𐰼𐰋 :𐰯𐰓𐰾 :𐰤𐰘𐱅 :𐰾𐰢𐰣𐰆𐰸
:𐰃𐱅𐰠𐰚 :𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰃𐰚𐰼𐰭𐰇 :𐰃𐰴𐰖𐰺𐰃𐰘
1D1
:𐰚𐰼𐰇𐱅 :𐰃𐰡𐰆𐰉 :𐰇𐰾 :𐰃𐰚 :𐰕𐰃𐰋 :𐰕𐰢𐱅𐰼 :𐰭𐰃𐰉 :𐰃𐰚
:𐰃𐰞𐰍𐰺𐰞𐰆 :𐰣𐰍𐰴 :𐰚𐰼𐰇𐱅 :𐰃𐰞𐰍𐰺𐰞𐰆 :𐰣𐰑𐰆𐰉
:𐰴𐰆𐰘 :𐰾𐰢𐰏𐱅 :𐰀𐰚𐰕𐰏𐰇 :𐰖𐰆𐰞𐱃 :𐰀𐰶𐰞𐰉 :𐰭𐰆𐰦𐰽
:𐰢𐰓𐱅𐰠 :𐰇𐰾 :𐰯𐰤𐱅𐰇 :𐰀𐰢𐰣𐰍𐰴 :𐰾𐰢𐰼
https://www.turkbitig.com/tonyukuk.html
Orhun Yazıtları, Tonyukuk Anıtları Metnni
KÖRüG: SabI: aNTaG: TOKuZ:
OGuZ: BODuN: ÜZE: KaGaN:
OLuRTI: TİR: TaBGaÇGaRU: KONI:
SeŊÜNüG: IDMıŞ: KITaYNGaRU:
TOŊRA: eSiMiG: IDMıŞ: SaB: aNÇA:
aZKıYNA: TÜRK: BODuN:
YORIYoR: eRMiŞ: KaGaNI: aLP:
eRMiŞ: aYGUÇISI: BİLGE: eRMiŞ:
OL: iKİ: KİŞİ: BaR: eRSeR: SİNİ:
TaBGaÇıG: ÖLÜRTeÇİ: TİR: MeN:
ÖŊRE: KITaYNıG: ÖLüRTeÇİ: TİR:
MeN: BİNİ: OGuZuG:
ÖLüRTeÇİK: TİR: MeN: TaBGaÇ:
BiRiDiN: YaN: TeG: KITaYN: ÖŊDiN:
YaN: TeG: BeN: YIRıDıNTıYaN:
TeGeYİN: TÜRK: SİR: BODuN:
YiRİNTE: İDİ: YORuMaZUN: USaR:
İDİ: YOK: KISaLıM:
TİR: MeN: OL: SaBıG: eŞiDiP: TÜN:
UDıSIKıM: KeLMeDİ: KÜNTüZ:
OLuRSıKıM: KeLMeDİ: aNDA: ÖTRÜ:
KaGaNıMA: ÖTüNTüM: aNÇA:
ÖTüNTüM: TaBGaÇ: OGuZ: KITaYN:
BU: üÇKÜ: KaBıSaR:
KaLTaÇI: BiZ: ÖZ: İÇİ: TaŞıN:
TUTMıŞ: TeG: BİZ: YUYKA: eRKLiG:
TUPuLGaLI: UÇuZ: eRMiŞ: YiNÇGE:
eRKLiG: ÖZGüLİ: UÇuZ: YUYKA:
KaLıN: BOLSaR: TUPuLGULUK: aLP:
eRMiŞ: YiNÇGE:
YOGUN: BOLSAR: ÜZGÜLÜK: ALP:
ERMİŞ: ÖŊRE: KITAYNDA: BİRİYE:
TABGAÇDA: KURıYA: KURıDıNTA:
YIRıYA: OGuZDA: iKİ: ÜÇ: BİŊ:
SÜMüZ: KeLTeÇiMiZ: BaR: MU: NE:
aNÇA: ÖTüNTüM:
KaGaNıM: BeN: ÖZüM: BİLGE:
TONYUKUK: ÖTüNTÜK:
ÖTüNÇüMüN: iŞiDÜ: BiRTİ:
KÖŊLüŊÇE: UDuZ: TiDİ: KÖK:
ÖŊüG: YOGuRU: ÖTüKeN:
YIŞGARU: UDuZTıM: İNiG:
KÖKLüKüN: TOGuLDA: OGuZ: KeLTİ:
SÜSİ: ÜÇ: BİŊ: eRMiŞ: BİZ: iKİ: BİŊ:
eRTiMiZ: SÜŊüŞDüMüZ: TeŊRİ:
YaRLıKaDI: YaYıNDıMıZ: ÖGüZKE:
TÜŞDİ: YaYıNDUK: YOLTA: YiME:
ÖLTİ: KÖK: aNDA: ÖTRÜ: OGuZ:
KOPıN: KeLTİ:
KeLÜRTüM ÖK: TÜRK: BODuNuG:
ÖTüKeN: YiRKE: BeN: ÖZüM: BİLGE:
TONYUKUK: ÖTüKeN: YiRiG:
KONMıŞ: TiYiN: eŞiDiP: BiRiYeKİ:
BODuN: KURıYaKI: YIRıYaKI:
ÖŊReKİ: BODuN: KeLTİ:
iKİ: BİŊ: eRTiMiZ: BİZ: iKİ: SÜ:
BOLDI: TÜRK: BODuN: OLuRGaLI:
TÜRK: KaGaN: OLuRGalI: ŞaNTUŊ:
BaLIKA: TaLUY: ÖGüZKE: TeGMiŞ:
YOK: eRMiŞ: KaGaNıMA: ÖTüNüP:
SÜ: iLeTDiM:
görüğün savı (sözü) antag (şöyle):
Dokuz Oğuz bodunu üzerine kağan
oturdu der, Tabgaç'a Konı Sengünü
(paşa) itmiş (yollamış) , Kıtaya
Tongra Esim'i itmiş, Sav (söz) anca
(böyle) azıcık Türk bodunu
yürüyor (sağ / hayatta) imiş, Kağanı
alp imiş, ayguçısı (veziri) bilge imiş,
o iki kişi var ise seni, Tabgaç'ı
öldürecek der ben. Önde Kıtayı
öldürecek der ben. Beni, Oğuz'u
öldürecek der ben. Tabgaç beriden
(güneyden) yana değsin (saldırsın)
, Kıtay, önden (doğudan) yana
değsin, ben yırıdan (kuzeyden)
yana değeyim Türk sir bodunu
yerinde (?) yürümesin yok kılalım
der ben. O savı (sözü) işitip tün
(gece) uyuyasım gelmedi, gündüz
oturasım gelmedi. Ondan ötürü
kağanıma ötündüm (söyledim).
Anca (şöyle) ötündüm; Tabgaç,
Oğuz, Kıtay, bu üçü kapışsa
(birleşse)
kalacağız biz, öz içi dışından
tutulmuş dek (gibi) biz, yufka (ince)
erkliyi tubulmak (delmek) ucuz
(kolay) imiş, ince erkliyi özgülemek
(bölmek) ucuz (kolay) yufka kalın
olsa delinmesi alp (zor) imiş, ince
yoğun olsa özgülemek alp imiş.
Önde (doğuda) Kıtaydan, beride
(güneyde) Tabgaç'dan, geride
(batıda) gerililerden, Oğuz'dan iki
üç bin sümüz (askerimiz) gelecek
var mı ne? anca (öyle) ötündüm
(söyledim).
Kağanım ben özüm Bilge Tonyukuk
ötündük (konuştuk) ötünçümü işiti
verdi, gönlünce uduz (orduyu
yönelt) dedi. Kök Öng'ü yukarı
Ötüken Yış yönüne uduzdum
(yönelttim), İnig Köklük'ün Toğul'da
Oğuz [ordusu] geldi.
Süsi (askeri) üç bin imiş. Biz iki bin
idik. Süngüşdük (savaştık). Tanrı
yarlıkadı (buyurdu) yaydık (yendik) .
Ögüze (nehire) düştü. yaydıklarımız
yolda yine öldü hep. Ondan ötürü
Oğuz'un hepsi geldi (bize katıldı).
Getirdim ök (kendim) Türk bodunu
Ötüken Yeri'ne ben özüm. Bilge
Tonyukuk Ötüken Yer'e konmuş
diye işitip berideki bodunu, gerideki,
yırıdakı, öndeki bodun geldi (bize
katıldı).
İki bin idik, biz İki sü (ordu) olduk.
Türk bodunu oturalı, Türk Kağanı
oturalı Şantung balığa (şehrine)
taluya (büyük okyanusa) Ögüze
(Sarı ırmağa) değmiş[liği] yok imiş.
Kağanıma ötünüp (söyleyip) sü
(ordu) ilettim.
2/6
10/19/2020
1D2
:𐰲𐰇 :𐰢𐱅𐰼𐰇𐰏𐱅 :𐰀𐰚𐰕𐰏𐰇 :𐰖𐰆𐰞𐱃 :𐰀𐰶𐰞𐰉 :𐰭𐰆𐰦𐰽
:𐰀𐰑𐱃𐰺𐰆𐰘 :𐰆𐱃𐰦𐰆𐰉 :𐰣𐰃𐰾𐰆 :𐰃𐰑𐰃𐰾 :𐰶𐰞𐰉 :𐰕𐱃𐰆
:𐰃𐱅𐰼 :𐰕𐰢𐰍𐰖 :𐰣𐰍𐰴 :𐰲𐰍𐰉𐱃 :𐰃𐱅𐰼 :𐰺𐰆𐰞𐰴 :𐰆𐱃𐰖
:𐰃𐱅𐰼 :𐰕𐰢𐰍𐰖 :𐰃𐰣𐰍𐰴 :𐰸 :𐰣𐰆
1D3
:𐰃𐰡𐰆𐰉 :𐰢𐰕𐰍𐰖 :𐰣𐰍𐰴 :𐰏𐰠𐰲𐰇𐰚 :𐰕𐰴𐰺𐰃𐰶 :𐰸𐱃𐰺
:𐰀𐰕𐰇 :𐰽𐰃𐰖 :𐰣𐰆𐱃𐰞 :𐰯𐰾𐰠𐰏𐰇 :𐰣𐰍𐰴 :𐰲𐰇 :𐰞𐰆
:𐰚𐰼𐰇𐱅 :𐰀𐰼𐰭𐰇 :𐰾𐰢𐰾𐰠𐰏𐰇 :𐰀𐰨 :𐰾𐰢𐱅 :𐰢𐰞𐰾𐰉𐰴
:𐰲𐰴 :𐰼𐰾𐰢𐰠𐰇𐰾 :𐰆𐰺𐰭 :𐰾𐰢𐱅 :𐰢𐰠𐰠𐰇𐰾 :𐰆𐰺𐰍𐰣𐰍𐰴
:𐰃𐰤𐰕𐰋 :𐰞𐰆 :𐰼𐰾𐰼 :𐰭𐰤
1D4
:𐰾𐰢𐰼 :𐰀𐰏𐰠𐰃𐰋 :𐰃𐰾𐰃𐰲𐰆𐰍𐰖 :𐰾𐰢𐰼 :𐰯𐰞 :𐰃𐰣𐰍𐰴
:𐰯𐰽𐰉𐰴 :𐰤𐰇𐰏𐰲𐰇 :𐰰𐰝 :𐰃𐰲𐱅𐰼𐰠𐰇 :𐰼𐰾𐰼 :𐰭𐰤𐰲𐰴
:𐰣𐰍𐰴 :𐰾𐰏𐰼𐰇𐱅 :𐰾𐰢𐱅 :𐰢𐰞𐰽𐰃𐰶 :𐰸𐰖 :𐰃𐰓 :𐰢𐰠𐰠𐰇𐰾
:𐰾𐰢𐱅 :𐰼𐰇𐰼 :𐰀𐰦 :𐰢𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰭𐰤𐰋 :𐰾𐰢𐱅 :𐰀𐰨
1D5
:𐰃𐰕𐰍𐰆 :𐰾𐰢𐱅 :𐰞𐰆 :𐰨𐰍𐰞𐰆𐰉 :𐰀𐰢𐰘 :𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰚𐰼𐰇𐱅
:𐰤𐰇𐱅 :𐰯𐰓𐰾 :𐰣𐰃𐰉𐰽 :𐰞𐰆 :𐰾𐰢𐱅 :𐰞𐰆 :𐰨𐰴𐰺𐱃 :𐰀𐰢𐰘
:𐰕𐰢𐰠𐰚 :𐰢𐰴𐰾𐰺𐰞𐰆 :𐰃𐱅𐰼 :𐰕𐰢𐰠𐰚 :𐰢𐰶𐰾𐰑𐰆 :𐰀𐰢𐰘
:𐰀𐰢𐰦𐰴𐰽 :𐰀𐰦 :𐰃𐱅𐰼
1D6
:𐰢𐰓𐱅 :𐰾𐰢𐰼 :𐰏𐰘 :𐰢𐰠𐰠𐰇𐰾 :𐰀𐰴𐰕𐰴𐰺𐰃𐰶 :𐰚𐰠
:𐰯𐰓𐰾 :𐰤𐰘𐱅 :𐰾𐰢𐰆𐱃 :𐰾𐰢𐰼 :𐰼𐰃𐰋 :𐰃𐰞𐰆𐰖 :𐰤𐰢𐰏𐰇𐰝
:---- :𐰢𐰓𐱅 :𐰃𐰲𐰢𐰺𐰖 :𐰺𐰽𐰺𐰆𐰖 :𐰣𐰞𐰆𐰖 :𐰆𐰉
:𐰢𐱃𐰞𐰆𐰉 :𐰃𐰼 :𐰕𐰃 :𐰏𐰠𐰇𐰲 :𐰢𐰓𐰠𐱅 :𐰃𐰲𐰼𐰘
1D7
:𐰼𐰃𐰋 :𐰾𐰢𐰼 :---- :𐰢𐰠𐰋 :𐰃𐰣 :𐰢𐰼𐰃𐰘 :𐰕 :𐰢𐰕𐰇
:𐰼𐰃𐰋 :𐰯𐱃𐰖 :𐰺𐰭 :𐰾𐰢𐰺𐰉 :𐰣𐰃𐰣 :𐰾𐰢𐰼 :𐰃𐰸𐰆𐰺𐰆 :𐱃
:𐰨𐰆 :𐰺𐰽𐰃𐰺𐰆𐰖 :𐰣𐰞𐰆𐰖 :𐰞𐰆 :𐰤𐰘𐱅 :𐰾𐰢𐰺𐰉 :𐰍𐰞𐱃
:𐰀𐰢𐰣𐰍𐰴 :𐰢𐰦𐰺𐰽 :𐰢𐰓𐱅
1K1
:𐰢𐰓𐱅 :𐱃𐰞 :𐱃 :𐰢𐰑𐱃𐰺𐰆𐰖 :𐰇𐰾 :𐰢𐱅𐰤𐱅𐰇
:𐰀𐰕𐰇 :𐱃 :𐰢𐰑𐱃𐰞𐰴𐰺𐰍𐰆 :𐰀𐰲𐰚 :𐰠𐰢𐰼𐱅𐰴
:𐰀𐱅𐰘 :𐱃 :𐰆𐰺𐰸𐰖 :𐰢𐰓𐰝𐰾 :𐰍𐰺𐰴 :𐰀𐰼𐱅𐰤𐰋
:𐰢𐱃𐰺𐰆𐱃𐰍 :𐰆𐰣𐱃𐰆𐱃 :𐰲𐰍𐰃 :---- :𐰣𐰍𐰑𐰖
:𐰼 :𐰃𐰚𐰀𐰼𐰭𐰇
1K2
:𐰆𐰞𐰉𐰆𐰖 :𐰕𐰢𐰑𐰽 :𐱈𐰺𐰉𐰾---- :----𐰀𐰲𐰺𐰍𐰆𐰖
:𐰇𐰺𐰃𐰉 :𐰍𐰆𐱃 :𐰃𐰴𐰦𐰖 :𐰀𐰚𐰤𐰇𐱅 :𐰣𐰆 :𐰕𐰢𐱅𐰤𐰃
:𐰃𐰦𐰞𐰕𐰍𐰆𐰉 :𐰯𐰞𐰭𐰖 :𐰼𐰘 :𐰃𐰲𐰼𐰘 :𐰕𐰢𐰑𐰺𐰉
:𐰾𐰢𐱅 :𐰼𐰝 :𐰇𐰠𐰘 :𐰣𐰍𐰴 :𐰯𐰑𐰭𐰆𐰉
1K3
:𐰕𐰢𐰑𐰺𐰉 :𐰃𐰑𐰆𐰸 :𐰉𐰆𐰽 :𐰞𐰆 :𐰢𐰞𐰺𐰉 :𐰍𐰉𐰆𐰽 :𐰃𐰣
:𐰺𐰆𐰖𐰉 :𐰀𐰴𐰃 :𐰍𐱃 :𐰕𐰢𐱅𐰼𐰇𐰾𐰇𐱅 :𐰃𐰞𐰍𐰣𐰽
:𐰇𐰠𐰘 :𐰀𐰢𐰘 :𐰤𐰇𐱅 :𐰀𐰢𐰘 :𐰤𐰇𐰝 :𐰕𐰢𐱅𐰼
:𐰕𐰢𐰑𐰽𐰉 :𐰀𐰴𐰆 :𐰍𐰕𐰴𐰺𐰃𐰶 :𐰕𐰢𐰑𐰺𐰉
1K4
:𐰕𐰢𐰓𐰾𐰭𐰇𐰾 :𐰾𐰢𐰠𐰼𐱅 :𐰃𐰾𐰇𐰾 :𐰃𐰣𐰴 :𐰕𐰢𐰑𐰲 :𐰤𐰏𐰭𐰇𐰾
:𐰕𐰴𐰺𐰃𐰶 :𐰀𐰴𐰣𐰍𐰴 :𐰕𐰢𐱅𐰼𐰠𐰇 :𐰤𐰃𐰣𐰴 :𐰕𐰢𐰑𐰨𐰽
:𐰤𐰢𐰏𐰇𐰝 :𐰕𐰢𐰦𐰖 :𐰃𐱅𐰤𐰝𐰘 :𐰃𐰓𐰚𐰨 :𐰃𐰣𐰑𐰆𐰉
:𐰕𐰢𐱅𐰠𐰚 :𐰇𐰼𐰋 :𐰍𐰽𐰃𐰖
https://www.turkbitig.com/tonyukuk.html
Orhun Yazıtları, Tonyukuk Anıtları Metnni
ŞaNTUŊ: BaLıKA: TaLUY: ÖGüZKE:
TeGüRTiM: ÜÇ: OTuZ: BaLıK: SIDI:
USıN: BUNTaTU: YURTDA: YaTU:
KaLUR: eRTİ: TaBGaÇ: KaGaN:
YaGıMıZ: eRTİ: ON: OK: KaGaNI:
YaGıMıZ: eRTİ:
aRTUK: KIRKıZ: KÜÇLüG: KaGaN:
YaGıZıM: BOLDI: OL: ÜÇ: KaGaN:
ÖGLeŞiP: ALTUN: YIŞ: ÜZE:
KaBıŞaLıM: TiMiŞ: aNÇA:
ÖGLeŞMiŞ: ÖŊRE: TÜRK:
KaGaNGaRU: SÜLeLiM: TiMiŞ:
aŊaRU: SÜLeMeSeR: KaÇa: NeŊ:
eRSeR: OL: BiZNİ:
KaGaNI: aLP: eRMiŞ: aYGUÇISI:
BİLGE: eRMiŞ: KaÇaNeŊ: eRSeR:
ÖLüRTeÇİ: KÖK: ÜÇüGÜN: KaBıŞıP:
SÜLeLiM: eDİ: YOK: KISaLıM: TiMiŞ:
TÜRGiŞ: KaGaN: aNÇA: TiMiŞ:
BeNiŊ: BODuNuM: aNDA: eRÜR:
TiMiŞ:
TÜRK: BODuN: YiME: BuLGaNÇ: OL:
TiMiŞ: OGuZI: YiME: TaRKıNÇ: OL:
TiMiŞ: OL: SaBIN: eŞiDiP: TÜN:
YiME: UDSIKıM: KeLMeZ: eRTİ:
OLuRSıKıM: KeLMeZ: eRTİ: aNDA:
SaKıNDıMA:
iLK: KIRKıZKA: SÜLeLiM: YiG:
eRMiŞ: TiDiM: KÖGMeN: YOLI: BİR:
eRMiŞ: TUMıŞ: TiYiN: eŞiDiP: BU:
YOLuN: YORISaR: YaRaMaÇI: TiDiM:
----: YiRÇİ: TiLeDiM: ÇÖLüG: İZ: eRİ:
BULTuM:
ÖZüM: aZ: YiRiM: aNI: BELiM: ----:
eRMiŞ: BİR: aT: ORUKI: eRMiŞ:
aNIN: BaRMıŞ: AŊAR: aYTıP: BİR:
aTLıG: BaRMıŞ: TiYiN: OL: YOLuN:
YORISaR: UNÇ: TiDiM: SaKıNDıM:
KaGaNıMA:
ÖTüNTüM: SÜ: YORıTDıM: aT: aLT:
TiDiM: aKTeRMiL: KeÇE:
OGuRKaLaTDıM: aT: ÜZE: BiNTiRE:
KaRıG: SÖKDüM: YUKaRU: aT:
YeTE: YaDaGıN: ----: IGaÇ: TUTuNU:
aGTURTuM: ÖŊREKİ: eR:
YOGuRuÇA----: .ıŞBaRaRTI:
aŞDıMıZ: YOBuLU: İNTiMiZ: ON:
TÜNKE: YaNTaKI: TUG: BİRÜ:
BaRDıMıZ: YiRÇİ: YiR: YaŊıLıP:
BOGuZLaNDI: BUŊaDıP: KaGaN:
YeLÜ: KÖR: TiMiŞ:
aNI: SUBıG: BaRaLıM: OL: SUB:
KODI: BaRTıMıZ: aŞaNGaLI:
TÜŞÜRTüMüZ: aTıG: IKA: BaYUR:
eRTiMiZ: KÜN: YiME: TÜN: YiME:
YeLÜ: BaRDıMıZ: KIRKıZıG: UKA:
BaSDıMıZ:
SÜŊüGüN: aÇDıMıZ: KaNI: SÜSİ:
TeRiLMiŞ: SÜŊüŞDüMüZ:
SaNÇDıMıZ: KaNIN: ÖLüRTüMüZ:
KaGaNKA: KIRKıZ: BODuNI: iÇiKDİ:
YÜKüNTİ: YaNTıMıZ: KÖGMeN:
YIŞıG: BeRÜ: KeLTiMiZ:
Şantung balığa (şehrine) taluya
(okyanusa) ögüze (Sarı ırmağa)
değdirdim. Üç otuz balık (şehri)
kırıldı. Usu (halkı) bunadı yurtta
yatıp kalır idi. Tabgaç kağanı
yağımız idi. On Ok kağanı yağımız
idi.
artısı Kırgız'ın güçlü kağanı yağımız
oldu. O üç kağan öğleşip (anlaşıp)
Altun ormanı üzerinde Kapışalım
(buluşalım) demiş. Anca (öyle)
öğleşmiş, önde Türk Kağanı'na
süleyelim (ordu sürelim) demiş.
Ona doğru sülemesek kaça[rsak]
ne eder o bizi----
Kağanı alp imiş, ayguçısı bilge imiş,
kaça[rsak] ne edip [bizi] öldürecek
hep. Üçümüz birleşip süleyelim.
Onu yok kılalım demiş. Türgiş
Kağanı anca demiş, benim
bodunum oraya erir (erişir) demiş.
Türk bodunu yine bulangaç (karışık
/ sıkıntılı) o demiş. Oğuz'u yine
dargın o demiş. O savı (sözü) işitip
tün (gece) yine uyuyasım gelmez
idi. oturasım gelmez idi. Anda
sakındım,
İlk Kırgız'a süleyelim yeğ imiş
dedim. Kögmen'in yolu bir imiş,
tu[tuk]muş (kapalıymış) diye işitip
bu yolu yörüsek yaramayacak
dedim. (----) Yerci (kılavuz) diledim.
Çölgi İz eri buldum.
Özüm az yerim, onu beslerim (----)
imiş. Bir at oruğu [var] imiş.
Onun[la] varmış (gitmiş). Ona aytıp
(söyleyip) bir atlı varmış diye o yola
yorsak (gitsek) iyi olur dedim,
sakındım, kağanıma
ötündüm, sü yürüttüm. Attan alt (in)
dedim. Ak Termil'i geçip
duraklattım, at üzerine bindirip karı
söktüm. Yukarıya at[ları] yetip
(çekip) yayan (----) ağaç[lara]
tutunup çıkarttım. Öndeki er
geçince (----) Ibrık'ı aştık. Yobul'u
indik. On tünde (gecede) yandaki
Tuğ'un berisine vardık, yerci yeri
yanılıp boğazlandı. Bunalan Kağan
yelü (koşu) verin demiş,
Anı suyuna varalım---- O suyun
kodı vardık. Aş (yemek) [için]
düşürdük (atlardan indik) At[lar]ı
yıkıp bayur ettik. Gündüz yine, tün
yine [at] yelü (koşup) vardık. Kırgız'ı
uykuda bastık,
süngüyü açtık. Kağanı, süsi
(ordusu) dirilmiş (toplanmış).
Süngüşdük, sançtık (yendik).
Kağanını öldürdük. [Bizim] Kağan'a
Kırgız bodunu içikdi (bağlandı),
yükündü (baş eğdi), yandık
(döndük). Kögmen Yış'a beri geldik.
3/6
10/19/2020
1K5
:𐰏𐰼𐰇𐰝 :𐰀𐰦𐰍𐰴 :𐰾𐰏𐰼𐰇𐱅 :𐰕𐰢𐰦𐰖 :𐰀𐰑𐰕𐰴𐰺𐰃𐰶
:𐰇𐰾 :𐰆𐰺𐰍𐰣𐰍𐰴 :𐰤𐰓𐰭𐰇 :𐰏𐰦 :𐰃𐰉𐰽 :𐰃𐱅𐰠𐰚
:𐰯𐰞 :𐰃𐰣𐰍𐰴 :𐰃𐰤𐰕𐰃𐰋 :𐰺𐰾𐰢𐰺𐰆𐰖 :𐰾𐰢𐱅 :𐰢𐰞𐰃𐰺𐰆𐰘
:𐰼𐰾𐰼 :𐰭𐰤 :𐰤𐰲𐰴 :𐰾𐰢𐰼 :𐰀𐰏𐰠𐰃𐰋 :𐰃𐰾𐰃𐰲𐰆𐰍𐰖 :𐰾𐰢𐰼
1K6
:𐰃𐰣𐰍𐰴 :𐰾𐰃𐰏𐰼𐰇𐱅 :𐰾𐰢𐱅 :𐰝𐰚 :𐰃𐰲𐱅𐰼𐰠𐰇 :𐰃𐰤𐰕𐰃𐰋
:𐰕𐰾𐰃𐰞𐰴 :𐰃𐰑𐰣𐰆𐰉 :𐰸 :𐰣𐰆 :𐰃𐰓𐰃𐱅 :𐰾𐰢𐰶𐰽𐱃
:𐰞𐰆 :𐰾𐰢𐰼 :𐰺𐰉 :𐰃𐰾𐰇𐰾 :𐰲𐰍𐰉𐱃 :𐰼𐰃𐱅 :𐰾𐰢𐰶𐰽𐱃
:𐰤𐰘𐰾𐰇𐱅 :𐰇𐰼𐰏 :𐰋 :𐰤𐰋 :𐰢𐰣𐰍𐰴 :𐰯𐰓𐰾 :𐰍𐰉𐰽
:𐰃𐰓𐰃𐱅
1K7
:𐰤𐰃𐰖𐱃𐰞𐰍𐰆𐰖 :𐰃𐰣 :𐰃𐱅𐰼 :𐰾𐰢𐰞𐰉 :𐰸𐰖 :𐰣𐰆𐱃𐰴
:𐰭𐰺𐰞𐰆 :𐰀𐰑𐰽𐰃𐰖 :𐰣𐰆𐱃𐰞 :𐰃𐰓𐱅 :𐰭𐰺𐰉 :𐰇𐰾 :𐰃𐰓𐱅
:𐰑𐰽 :𐰾𐰆𐰑𐰺𐱃 :𐰣𐰍𐰴 :𐰠𐰤𐰃 :𐰃𐰽𐰉 :𐰇𐰾 :𐰃𐰓𐱅
:𐰃𐰑𐰖 :𐰀𐰭𐰉 :𐰀𐰸𐰸𐰪𐰆𐱃 :𐰀𐰏𐰠𐰃𐰋 :𐰃𐰓𐱅 :𐰤𐰆𐰕𐰺𐰉
1K8
:𐰖 :𐰀𐰲𐰭𐰠𐰭𐰇𐰝 :𐰍𐰤𐰖𐰃𐰶 :𐰃𐰓𐰃𐱅 :𐱅𐰠 :𐰏𐰇𐰾 :𐰆𐰉
:𐰼𐰾𐰼 :𐰼𐰃𐰠𐰚 :𐰃𐰓𐰃𐱅 :𐰤𐰃𐰖𐰖 :𐰀𐰤 :𐰀𐰭𐰾 :𐰤𐰋
:𐰃𐰞 :𐰍𐰉𐰽 :𐰍𐰠𐰃𐱅 :𐰼𐰾𐰼 :𐰕𐰢𐰠𐰚 :𐰼𐰇𐰠𐰚𐰇 :𐰼𐰇𐰝
:𐰕𐰢𐱃𐰺𐰞𐰆 :𐰀𐰑𐰾𐰃𐰖 :𐰣𐰆𐱃𐰞 :𐰃𐰓𐰃𐱅 :𐰺𐰆𐰞𐰆
1K9
:𐰣𐰍𐰴 :𐰼𐰃𐰋 :𐰃𐰉𐰽 :𐰃𐱅𐰠𐰚 :𐰃𐰘𐰃𐰘 :𐰏𐰼𐰇𐰝 :𐰲𐰇
:𐰃𐰑𐰶𐰽𐱃 :𐰕𐰾𐰃𐰞𐰴 :𐰃𐰾𐰇𐰾 :𐰸 :𐰣𐰆 :𐰃𐰑𐰶𐰽𐱃 :𐰇𐰾
:𐰞𐰆 :𐰾𐰢𐱅 :𐰢𐰠𐰠𐰼𐰃𐱅 :𐰀𐰑𐰃𐰕𐰖 :𐰽𐰺𐰖 :𐰼𐰃𐱅
:𐰤𐰖𐰦𐰴 :𐰢𐱃𐰃 :𐰍𐰉𐰽 :𐰞𐰆 :𐰆𐰺𐰍𐰣𐰍𐰴 :𐰯𐰓𐰾 :𐰍𐰉𐰽
:𐰀𐰣𐰖 :𐰍𐰉𐰽
1K10
:𐰆𐰍𐰺𐰴 :𐰀𐰢𐰠𐰘 :𐰾𐰢𐱅 :𐰤𐰘𐰃𐱅 :𐰭𐰺𐰞𐰆 :𐰃𐱅𐰠𐰚
:𐰣𐰍𐰴 :𐰏𐰇𐰋 :𐰾𐰢𐱅 :𐰀𐰢𐱃𐰽𐰉 :𐰞𐰍𐰺𐰆 :𐰃𐱅𐰇𐰏𐰓
:𐰉𐰽 :𐰀𐰼𐰨 :𐰆𐰺𐰍𐰣𐰴𐰺𐱃 :𐰀𐰯 :𐰾𐰢𐰑𐰃𐰖 :𐰀𐰨 :𐰆𐰺𐰭𐰉
:𐰞𐰆 :𐰕𐰇 :𐰞𐰆 :𐰍𐰃𐰪 :𐰸𐰸𐰪𐰆𐱃 :𐰀𐰏𐰠𐰃𐰋 :𐰾𐰢𐰑𐰃
:𐰺𐰞𐰭
1K11
:𐰯𐰓𐰾 :𐰍𐰉𐰽 :𐰞𐰆 :𐰭𐰢𐰀𐰣𐰆 :𐰃𐰲𐰓𐱅 :𐰢𐰞𐰃𐰺𐰆𐰖 :𐰇𐰾
:𐰢𐰑𐰽 :𐰤𐰕𐰾𐰞𐰆𐰖 :𐰍𐰽𐰃𐰖 :𐰣𐰆𐱃𐰞 :𐰢𐰑𐱃𐰺𐰆𐰖 :𐰇𐰾
:𐰤𐰇𐱅 :𐰕𐰢𐰓𐰲𐰚 :𐰤𐰕𐰾𐰏𐰲𐰚 :𐰏𐰕𐰏𐰇 :𐰾𐱅𐰼
:𐰕𐰢𐰓𐰏𐱅 :𐰇𐰼𐱅𐰤𐰇 :𐰭𐱃 :𐰀𐰴𐰆𐰲𐰞𐰆𐰉 :𐰕𐰢𐰑𐱃𐰴
2B1
:𐰣𐰆 :𐰀𐰑𐰃𐰕𐰖 :𐰽𐰺𐰖 :𐰍𐰦 :𐰃𐰉𐰽 :𐰃𐱅𐰼𐰇𐰠𐰚 :𐰍𐰞𐱃
:𐰯𐰓𐰾 :𐰍𐰉𐰽 :𐰞𐰆 :𐰼𐰃𐱅 :𐰃𐱅𐰠𐰼𐱅 :𐰇𐰾 :𐰤𐰢𐰇𐱅
:𐰯𐰆𐰸 :𐰼𐰠𐰏𐰋
2B2
:𐰼𐱅 :𐰀𐰨 :𐰤𐰋 :𐰃𐰓𐱅 :𐰏𐰘 :𐰃𐱃𐰉𐰆 :𐰍𐰃𐰺 :𐰢𐰞𐰣𐰖
:𐰀𐰽 :𐰍𐰽𐰃𐰖 :𐰣𐰆𐱃𐰞 :𐰸𐰸𐰪𐰆𐱃 :𐰀𐰏𐰠𐰃𐰋 :𐰤𐰋 :𐰤𐰢
:𐰏𐰕𐰏𐰇 :𐰾𐱅𐰼 :𐰕𐰢𐱅𐰠𐰚
2B3
:𐰃𐰑𐰢𐰖𐰆𐱃 :𐰃𐰓𐰃𐱅 :𐰯𐰞 :𐰃𐰾𐰢𐰠𐰚 :𐰕𐰢𐱅𐰠𐰚 :𐰀𐰲𐰚
:𐰨𐰼 :𐰃𐱅𐰼𐰋 :𐰀𐰽𐰉 :𐰉𐰆𐰾 :𐰼𐰘 :𐰸𐰑𐰃 :𐰖𐰢𐰆 :𐰃𐰼𐰭𐱅
:𐰕𐰃𐰋 :𐰼𐰕𐱅 :𐰀𐰚𐰤
https://www.turkbitig.com/tonyukuk.html
Orhun Yazıtları, Tonyukuk Anıtları Metnni
KIRKıZDA: YaNDıMıZ: TÜRGiŞ:
KaGaNDA: KÖRüG: KeLTİ: SaBI:
aNTeG: ÖŊDiN: KaGaNGaRU: SÜ:
YORILıM: TiMiŞ: YORıMaSaR: BİZNİ:
KaGaNI: aLP: eRMiŞ: aYGUÇISI:
BİLGE: eRMiŞ: KaÇaN: NeŊ: eRSeR:
BİZNİ: ÖLüRTeÇİ: KÖK: TiMiŞ:
TÜRGİŞ: KaGaNI: TAŞIKMıŞ: TİDİ:
ON: OK: BONuDI: KaLISıZ:
TaŞIKMıŞ: TİR: TaBGaÇ: SÜSİ: BaR:
eRMiŞ: OL: SaBıG: eŞiDiP:
KaGaNıM: BeN: eB: GeRÜ: TÜŞeYiN:
TİDİ:
KATuN: YOK: BoLMıŞ: eRTİ: aNI:
YUGLaTaYIN: TiDİ: SÜ: BaRıŊ: TiDİ:
aLTUN: YIŞDA: OLuRuŊ: TiDİ: SÜ:
BaŞI: İNeL: KaGaN: TaRDUŞ: ŞaD:
BaRZUN: TiDİ: BİLGE: TONYUKUKA:
BaŊA: aYDI:
BU: SÜG: iLeT: TİDİ: KIYıNıG:
KÖŊLüŊÇE: aY: BeN: SaŊA: NE:
aYaYIN: TİDİ: KeLİR: eRSeR: KÜR:
ÖKüLÜR: KeLMeZ: eRSeR: TİLiG:
SaBıG: aLI: OLUR: TİDİ: aLTUN:
YIŞDA: OLuRTuMuZ:
ÜÇ: KÖRüG: YİYİ: KeLTİ: SaBI: BİR:
KaGaN: SÜ: TaŞIKDI: ON: OK: SÜSİ:
KaLISıZ: TaŞIKDI: TİR: YaRıŞ:
YaZIDA: TİRiLeLiM: TiMiŞ: OL:
SaBıG: eŞiDiP: KaGaNGaRU: OL:
SaBıG: ITıM: KaNDaYıN: SaBıG:
YaNA:
KeLTİ: OLuRuŊ: TİYiN: TiMiŞ:
YeLME: KaRGU: eDGÜTİ: URGıL:
BaSıTMA: TiMiŞ: BÖG: KaGaN:
BaŊaRU: aNÇA: YIDMıŞ: aPA:
TaRKaNGaRU: İÇRE: SaB: IDMıŞ:
BİLGE: TONYUKUK: aNYIG: OL: ÖZ:
OL: aŊıLıR:
SÜ: YORILıM: TiDiÇİ: ONAMaŊ: OL:
SaBıG: eŞiDiP: SÜ: YORıTDıM:
aLTUN: YIŞıG: YOLSuZuN: aŞDıM:
iRTiŞ: ÖGüZüG: KeÇiGSiZiN:
KeÇDiMiZ: TÜN: KaTDıMıZ:
BOLÇUKA: TAŊ: ÖNTÜRÜ:
TEGDİMİZ:
TıLıG: KeLÜRTİ: SaBI: aNTaG:
YaRıŞ: YaZıDA: ON: TÜMeN: SÜ:
TiRiLTİ: TİR: OL: SABIG: EŞİDİP:
BEGLER: KOPUN:
YaNaLıM: aRIG: UBuTI: YiG: TiDİ:
BeN: aNÇA: TiR: MeN: BeN: BİLGE:
TONYUKUK: aLTUN: YIŞıG: aŞA:
KeLTiMiZ: iRTiŞ: ÖGüZüG:
KeÇE: KeLTiMiZ: KeLMiŞİ: aLP: TİDİ:
TUYMaDI: TeŊRİ: UMaY: IDUK: YiR:
SUB: BaSA: BiRTİ: eRiNÇ: NeKE:
TeZeR: BİZ:
Kırkız'dan yandık (döndük) Türgiş
kağanından görük (gözcü / casus)
geldi. Savı antag (sözü şöyle);
önden kağana doğru sü (ordu)
yürütelim demiş, yürütmezsek bizi,
kağanı alp imiş, ayguçısı bilge imiş,
kaçarsak ne[rede] ise[k]
bizi öldürür hep demiş. Türgiş
kağanı taşıkmış (yola çıkmış) dedi.
On Ok bodunu kalısız (eksiksiz)
taşıkmış der, Tabgaç süsi (ordusu)
var imiş. O savı (sözü) işitip
kağanım; Ben eve geri [yola]
düşeyim dedi.
Katun (hanım) yok olmuş (ölmüş)
idi. Onu yuğlatayım dedi. Sü[leyip]
varın dedi. Altun Yış'da oturun dedi.
sü (ordu) başı İnel Kağan, Tarduş
şad varsın dedi. Bilge Tonyukuk'a,
bana aydı (söyledi)
Bu süyü (orduyu) ilet dedi. Kıyını
(emrini) gönlünce ay (söyle / ver),
ben sana ne ayayım (diyeyim) dedi.
[düşman] Gelir ise gür[ce] ökü'lür
(saldırır) gelmez ise dili savı
(sözleri) alıp otur dedi. Altun Yış'da
oturduk.
Üç gözcü yiyi geldi. sav[lar]ı bir:
Kağan ordu taşıkdı (çıkardı) On Ok
ordusu kalısız (eksiksiz) taşıkdı
(yola çıktı) der. Yarış yazında
(ovasında) dirilelim (toplanalım)
demiş. O savı işitip Kağan'a o savı
ittim Kağan'dan sava yanıt
geldi. Oturun diye demiş. yelme[yi]
karguyu (elçileri) iyice ırgala.
basıtma (saldırma) demiş. Bögü
Kağan bana anca (öyle) ayıdmış
(demiş). Apa Tarkan'a içere sav
itmiş (haber yollamış) : Bilge
Tonyukuk anyı (korkak) o öz[ü] o
yanılır.
sü (ordu) yürütelim dediyse
onamayın. O savı işitip sü yörüttüm.
Altun Yış'ı yolsuzun aştım. İrtiş
ögüzü (ırmağını) geçitsizin geçtik,
tün gittik. Bolçu'ya tan öncesi
değdik.
Tılı geldi. savı antag; Yarış yazında
on tümen sü dirildi der. O savı işitip
beğlerin hep[s]i
yanalım arı ubutlu [olmak] yeğ
dedi[ler] ben anca der[im] ben ben
Bilge Tonyukuk, Altun Yış'ı aşıp
geldik, İrtiş Ögüzü
geçip geldik, gelmiş[ler]i alp dedi,
duymadı. Tanrı, Umay, Iduk Yer, Su
basa verdi erinç, neki tezer[iz] biz?
4/6
10/19/2020
2B4
:𐰤𐰘𐱅 :𐰕 :𐰕𐰃𐰋 :𐰺𐰆𐰸𐰺𐰆𐰸 :𐰀𐰚𐰤 :𐰤𐰘𐱅 :𐰾𐰇𐰰
:𐰕𐰢𐰓𐰏𐱅 :𐰢𐰓𐰃𐱅 :𐰢𐰠𐰏𐱅 :𐰢𐰞𐰣𐰽𐰉 :𐰀𐰤
:𐰃𐱅𐰠𐰚 :𐰾𐰇𐰰 :𐰃𐱅𐰤𐰃𐰚 :𐰕𐰢𐰑𐰃𐰖𐰖
2B5
:𐰀𐱅𐰤𐰕𐰃𐰋 :𐰕𐰢𐰓𐰾𐰭𐰇𐰾 :𐰃𐱅𐰠𐰚 :𐰯𐰕𐰃𐰶 :𐰀𐰲𐱅𐰼𐰇
:𐰃𐰼𐰭𐱅 :𐰃𐱅𐰼 :𐰸𐱃𐰺 :𐰀𐰲𐰺𐰭𐰃𐰾 :𐰃𐰲𐰆 :𐰃𐰚
:𐰕𐰃𐰋 :𐰤𐰘𐱅 :𐰾𐰇𐰰 :𐰤𐰲𐰇 :𐰸𐰑𐰴𐰞𐰺𐰖
2B6
:𐰀𐰺𐰑𐰽 :𐰾𐰆𐰑𐰺𐱃 :𐰕𐰢𐰓𐰾𐰭𐰇𐰾 :𐰕𐰢𐰑𐰢𐰴𐰺𐰆𐰸
:𐰤𐰃𐰾𐰆𐰍𐰉𐰖 :𐰕𐰢𐰑𐱃𐰆𐱃 :𐰤𐰃𐰣𐰍𐰴 :𐰕𐰢𐰑𐰖𐰖 :𐰃𐰑𐰆
:𐰤𐰃𐰑𐰽
2B7
:𐰸 :𐰞𐰆 :𐰕𐰢𐰑𐱃𐰆𐱃 :𐰼 :𐰀𐰲𐰏𐰠 :𐰃𐱅𐰼𐰠𐰇 :𐰀𐰦
:𐰯𐰓𐰾 :𐰍𐰉𐰽 :𐰞𐰆 :𐰕𐰢𐱃𐰃 :𐰆𐰖𐰽 :𐰤𐰃𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰤𐰇𐱅
:𐰯𐰆𐰸 :𐰃𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰃𐰼𐰠𐰏𐰋 :𐰸 :𐰣𐰆
2B8
:𐰤𐰃𐰠𐰼𐰏𐰋 :𐰀𐰢𐰏𐰠𐰚 :𐰃𐱅𐰤𐰝𐰇𐰘 :𐰃𐱅𐰠𐰚
:𐰾𐰢𐰕𐱅 :𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰀𐰲𐰕 :𐰯𐰍𐰃𐰖 :𐰯𐱅𐰃 :𐰤𐰃𐰣𐰑𐰆𐰉
:𐰢𐰓𐱅𐰠𐰇𐰾 :𐰤𐰃𐰾𐰇𐰾 :𐰸 :𐰣𐰆 :𐰃𐱅𐰼
2B9
:𐰏𐰕𐰏 :𐰇𐰨𐰘 :𐰕𐰢𐱅𐰼 :𐰃𐰣 :𐰕𐰢𐰓𐰠𐰇𐰾 :𐰀𐰢𐰘 :𐰕𐰃𐰋
:𐰍𐰍𐱃 :𐰚 :𐰏𐰠𐰭𐰋 :𐰀𐰢𐰍𐱃𐰖 :𐰃𐰞𐰍𐰆 :𐰃𐰾𐰤𐰃𐱅 :𐰀𐰲𐰚
:𐰢𐱅𐰼𐰇𐱅𐰼
2G1
:𐰀𐰦 :𐰕𐰢𐱅𐰼𐰃 :𐰃𐰏𐱅 :𐰀𐰴𐰍𐰯𐰴 :𐰼𐰢𐱅
:𐰀𐰴𐰍𐱃 :𐰯𐰆---- :𐰀𐰴𐰍𐰯𐰴 :𐰠𐰤𐰃 :𐰕𐰢𐱃𐰺𐰆𐰦𐰖
:----𐰤𐰃𐰽𐰺𐰸𐱃 :𐰚𐰃𐰕𐱅
2G2
:𐰯𐰆𐰸 :𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰴𐰑𐰺 :𐰆𐰺𐰍𐰞𐰽𐰉 :𐰀𐰽 :𐰃𐰝𐰼𐰘 :𐰀𐰦
:𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰝𐰼𐰇𐱅 :𐰃𐱅𐰏𐱅 :𐰀𐱅𐰤𐰇𐰚 :𐰞𐰆 :𐰃𐱅𐰠𐰚
:𐰃𐰞𐰍𐰆 :𐰃𐰾𐰤𐰃𐱅 :𐰀𐰴𐰍𐰯𐰴 :𐰼𐰢𐱅
2G3
:𐰃𐰓𐰃 :𐰾𐰢𐰏𐱅 :𐰀𐰴𐰍𐱃 :𐰀𐰢𐰍𐱃𐰖 :𐰃𐰞𐰍𐰆 :𐰃𐰾𐰤𐰃𐱅
:𐰸𐰸𐰪𐰆𐱃 :𐰀𐰏𐰠𐰃𐰋 :𐰤𐰋 :𐰀𐱅𐰼𐰘 :𐰞𐰆 :𐰾𐰢𐰼 :𐰸𐰖
:---- :𐰤𐰲𐰇 :𐰝𐱅𐰼𐰇𐰏𐱅
2G4
:𐰕𐰑𐰆 :𐰞𐰕𐰃𐰶 :𐰾𐰢𐰇𐰝 :𐰭𐰼𐰇 :𐰣𐰆𐱃𐰞 :𐰞𐰕𐰃𐰶 KIZıL: aLTUN: ÜRüŊ: KÜMüŞ: KIZıL:
:𐰣𐰍𐰴 :𐰾𐰼𐱅𐰠𐰃 :𐰃𐱅𐰼𐰇𐰠𐰚 :𐰕𐰾𐰭𐰆𐰉 :𐰃𐰍𐰃𐰽 :𐱅𐰃𐰼𐰏 UDuZ: GeRİT: aSIGI: BUŊSuZ:
KeLÜRTİ: İLTeRiŞ: KaGaN: BİLGESİ:
:𐰃𐰾𐰀𐰏𐰠𐰃𐰋
2G5
:𐰃𐰢𐰼𐰃𐰏𐰘 :𐰃𐱅𐰘 :𐰀𐰴𐰲𐰍𐰉𐱃 :𐰤𐰲𐰇 :𐰤𐰃𐰠𐰃
:𐰾𐰋 :𐰀𐰴𐰕𐰍𐰆 :𐰃𐰓𐰾𐰭𐰇𐰾 :𐰃𐱅𐰘 :𐰀𐰴𐰪𐱃𐰃𐰶 :𐰃𐰓𐰾𐰭𐰇𐰾
:𐰃𐰲𐰆𐰍𐰖 :𐰀𐰦 :𐰃𐰓𐰾𐰭𐰇𐰾
2G6
:𐰝 :𐰤𐰋 :𐰀𐰢𐰘 :𐰃𐰑𐰃𐰍𐰖 :𐰢𐱅𐰼 :𐰝 :𐰤𐰋 :𐰀𐰢𐰘
:𐰃𐰏𐰋 :𐰝𐰼𐰇𐱅 :𐰃𐰑𐰲𐰆 :𐰣𐰍𐰴 :𐰾𐰼𐱅𐰠𐰃 :𐰢𐱅𐰼
:𐰀𐰴𐰣𐰍𐰴 :𐰀𐰏𐰠𐰃𐰋 :𐰝𐰼𐰇𐱅 :𐰀𐰴𐰣𐰍𐰴
2D1
:𐰃𐱅𐰼 :---- :𐰀𐰴𐰾𐰖 :𐰕𐱃𐰆 :𐰃𐱅𐰘 :𐰣𐰍𐰴 :𐰣𐰍𐰯𐰴 KaPaGaN: KaGaN: YiTİ: OTuZ:
:𐰃𐱃𐰢𐰑𐰆 :𐰤𐰇𐱅 :𐰢𐰑𐰺𐰞𐰆 :𐰣𐰍𐰴 :𐰣𐰍𐰯𐰴 YaŞKA:
OLuRDuM: TÜN: UDuMaTI:
2D2
:𐰀𐰺𐰴 :𐰃𐱅𐰝𐱅 :𐰢𐰣𐰴 :𐰞𐰕𐰃𐰶 :𐰃𐱃𐰢𐰺𐰞𐰆 :𐰕𐱅𐰤𐰇𐰝
:𐰣𐰕𐰆 :𐰝 :𐰢𐱅𐰼𐰋 :𐰏𐰃𐰲𐰇𐰝 :𐰏𐰾 :𐰃𐱅𐰼𐰏𐰇𐰘 :𐰢𐰼𐱅
:𐰸 :𐰢𐱃𐰃 :𐰀𐰢𐰘 :𐰏𐰢𐰠𐰘
2D3
:𐰀𐰢𐰍𐰣𐰉 :𐰸 :𐰢𐰑𐱃𐰺𐰍𐰞𐰆 :𐰍𐰆𐰍𐰺𐰴 :𐰖𐰆𐰴𐰺
:𐰕𐰢𐰓𐱅𐰠𐰇𐰾 :𐰣𐰢𐰣𐰍𐰴 :𐰢𐱅𐰼 :𐰼𐰃𐰼𐰇𐰠𐰚 :𐰀𐰴𐰃𐰍𐰖
:𐰆𐰕𐰴𐰞𐰺𐰖 :𐰃𐰼𐰭𐱅
https://www.turkbitig.com/tonyukuk.html
Orhun Yazıtları, Tonyukuk Anıtları Metnni
ÖKÜŞ: TiYiN: NeKE: KORKUR: BİZ:
aZ: TiYiN: NE: BaSıNaLıM: TeGeLiM:
TİDiM: TeGDiMiZ: YaYIDıMıZ: iKİNTİ:
ÖKÜŞ: KeLTİ:
ÖRTÇE: KIZıP: KeLTİ:
SÜŊüŞDüMüZ: BİZiNTE: iKİ: UÇI:
SIŊaRÇA: aRTUK: eRTİ: TeŊRİ:
YaRLıKaDUK: ÜÇüN: ÖKÜŞ: TiYiN:
BİZ:
KORKMaDıMıZ: SÜŊüŞDüMüZ:
TaRDUŞ: ŞaDRA: UDI: YaYDıMıZ:
KaGaNIN: TUTDUMUZ: YABGUSIN:
ŞADIN:
aNDA: ÖLüRTİ: eLiGÇE: eR:
TUTDuMuZ: OL: OK: TÜN: BODuNIN:
SaYU: ITıMıZ: OL: SaBıG: eŞiDiP:
ON: OK: BeGLeRİ: BODuNI: KOP:
KeLTİ: YÜKÜNTİ: KeLiGME:
BeGReLİN: BODuNIN: İTiP: YIGıP:
aZÇA: BODuN: TeZMiŞ: eRTİ: ON:
OK: SÜSİN: SÜLeTDiM:
BİZ: YiME: SÜLeDiMiZ: aNI: eRTiMiZ:
YiNÇÜ: öGüZüG: KeÇE: TİNSİ: OGLI:
YaTıGMA: BeŊiLiG: eK: TaGaG:
eRTÜRTüM:
TeMiR: KaPıGKA: TeGİ: İRTiMiZ:
aNDA: YaNDURTuMuZ: İNeL:
KaPıGKA: ----UP: TaGKA: TeZİK:
TOKuRSIN.:
aNDA: YiRÜKİ: aŞA: BaŞaLGaRU:
aRDaK: BODuN: KOP: KeLTİ: OL:
KÜNTE: TeGTİ: TÜRK: BODuN:
TeMiR: KaPıGKA: TİNSİ: OGLI:
TİNSİ: OGLI: YaTıGMA: TAGKA:
TeGMiŞ: İDİ: YOK: eRMiŞ: OL:
YiRTE: BeN: BİLGE: TONYUKUK:
TeGÜRTÜK: ÜÇüN: ----:
İLİN: ÜÇüN: TaBGaÇKA: YiTİ:
YiGİRMİ: SÜŊüŞDİ: KITaYNKA: YiTİ:
SÜŊüŞDİ: OGuZKA: BeŞ: SÜŊüŞDİ:
aNDA: aYGUÇI:
YiME: BeN: ÖK: eRTiM: aYGIDI:
YiME: BeN: ÖK: eRTiM: İLTeRiŞ:
KaGaN: UÇDI: TÜRK: BöGİ:
KaGaNKA: TÜRK: BİLGE: KaGaNKA:
----: iRTİ: KaPaGaN: KaGaN:
KÜNTüZ: OLuRMaTI: KIZıL: KaNıM:
TöKTİ: KaRA: TeRiM: YÖGRTİ: iŞiG:
KÜÇİG: BeRTiM: ÖK: UZuN:
YeLMeG: YeME: ITıM: OK:
aRKUY: KaRGUG: ULGaRTDıM: OK:
BaNGıMA: YaGIKA: KeLÜRİR:
eRTiM: KaGaNıMıN: SÜLeTDiMiZ:
TeŊRİ: YaRLıKaZU:
[düşman] öküş diye neki korkar[ız]
biz? Az[ız] diye ne[den]
basmayalım? değelim dedim,
değdik, yaydık. İkinci gün öküş
geldi[ler]
örtçe kızıp geldi[ler]. Süngüşdük.
Bizden iki üç sıngarca artı idi[ler].
Tanrı yarlıkadığı için, öküş diye biz
korkmadık, süngüşdük. Tarduş
Şadar'a [kadar] udup yaydık.
Kağanını tuttuk. Yabgusunu şadını
anda öldürdük. Elli'ce er tuttuk. O
ok tün bodunu sayı ittik . O savı
işitip On Ok beğleri, bodunu hep
geldi, yükündü Gelen beğlerini,
bodunu eğitip yığdım, Azca bodunu
tezmiş idi, On Ok süsünü sületdim.
Biz [de] yine süledik, on[lar]a erdik.
Yinçü Ögüzü geçip Tinsi Oğlu
[denilen] bengili Ek dağına erdirdim.
Temir Kapı'ya değin erdik. anda
Yan durduk. İnel Kapı'ya, ---- dağa
tezik ---- Dokunsun
anda Yirük'i aşıp Başalda Ardak
bodunu hep geldi, o günde değdi.
Türk bodunu Demir Kapı'ya, Tinsi
Oğlu
Tinsi Oğlu denilen dağa değmiş
[liği] iyi yok imiş. O yerde ben Bilge
Tonyukuk değirdiğim için ----
kızıl altını, ak gümüşü, kızıl uduzu
asığı bungsuz getirdi. İlteriş Kağan
bilgesi
İli için Tabgaç'a yedi yirmi
süngüşdü. Kıtay [ile] yedi [kez]
süngüşdü. Oğuz ile beş [kez]
süngüşdü, anda aygıçı
yine ben ök idim, aygıdığı yine ben
ök idim. İlteriş Kağan Uçdu. Türk
Bögi Kağan'a, Türk Bilge Kağan'a
Kapağan Kağan yedi otuz yaşında -
--- idi. Kapağan Kağan oturdu. tün
uyumadım,
gündüz oturmadım, kızıl kanımı
döktü, kara terimi yöğürdü, işi gücü
[ona] verdim ök. Uzun yelme yine
ettim ok,
Arkuyu, karguyu ulugatdım ok.
Bağırdığımda Yağıyı getirir idim.
Kağanımla [birlikte] süledik Tanrı
yarlıkadı
5/6
10/19/2020 Orhun Yazıtları, Tonyukuk Anıtları Metnni
2D4
:𐰍𐰃𐰍𐰖 :𐰍𐰞𐰴𐰺𐰖 :𐰀𐰴𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰰𐰼𐰇𐱅 :𐰆𐰉 BU: TÜRK: BODuNKA: YaRaKLıG: bu Türk bodunu'na yaraklı yağıyı
YaGIG: KeLTÜRMeDiM: TÖGüNLüG: getirmedim, töğünlü atı
:𐰢𐰓𐰢𐱅𐰼𐰏𐰇𐰘 :𐰍𐱃 :𐰏𐰠𐰤𐰏𐰇𐱅 :𐰢𐰓𐰢𐰼𐰇𐱅𐰠𐰚 aTıG: YÜGüRTMeDiM: İLTeRiŞ:
:𐰺𐰽𐰢𐰣𐰍𐰕𐰴 :𐰣𐰍𐰴 :𐰾𐰼𐱅𐰠𐰃 yügürtmedim. İlteriş Kağan
KaGaN: KaZGaNMaSaR: kazanmasa
2D5
:𐰀𐰢𐰘 :𐰠𐰃 :𐰺𐰽𐰢𐰣𐰍𐰕𐰴 :𐰢𐰕𐰇 :𐰤𐰋 :𐰆𐰑𐰆 UDU: BeN: ÖZüM: KaZGaNMaSaR: udu, ben öz'üm kazanmasam il
İL: YiME: BODuN: YiME: YOK: yine, boylar yine yok edecek idi. [o]
:𐰣𐰃𐰸𐰦𐰍𐰕𐰴 :𐰃𐱅𐰼 :𐰃𐰲𐱅𐰼 :𐰸𐰖 :𐰀𐰢𐰘 :𐰣𐰑𐰆𐰉 eRTeÇİ: eRTİ: KaZGaNTUKIN: UDU:
:𐰤𐰲𐰇 :𐰢𐰸𐰦𐰍𐰕𐰴 :𐰢𐰕𐰇 :𐰆𐰑𐰆 Kazandığı [için] udu öz'üm
ÖZüM: KaZGaNTUKıM: ÜçüN: kazandığım için
2D6
:𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰀𐰢𐰘 :𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰃𐰡𐰆𐰉 :𐰠𐰃 :𐰀𐰢𐰘 :𐰠𐰃 İL: YiME: İL: BOLDI: BODuN: YiME: il yine il oldu, boy yine boy oldu.
BODuN: BOLDI: ÖZüM: KaRI: öz'üm karı oldum, ulu oldum. Ne
:𐰭𐰤 :𐰢𐰡𐰆𐰉 :𐰍𐰞𐰆 :𐰢𐰡𐰆𐰉 :𐰃𐰺𐰴 :𐰢𐰕𐰇 :𐰃𐰡𐰆𐰉 BOLDuM: ULuG: BOLDuM: NeŊ:
:𐰀𐰴𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰍𐰞𐰣𐰍𐰴 :𐰃𐰚𐰓𐰼𐰘 yerdeki kağanlı boyuna
YiRDeKİ: KaGaNLıG: BODuNKA:
2D7
:𐰺𐰉 :𐰃𐰭𐰆𐰉 :𐰀𐰤 :𐰼𐰾𐰼 :𐰺𐰉 :𐰃𐰏𐱅𐰤𐰃𐰋 :---- ----: BİNTeGİ: BaR: eRSeR: NE: ---- ben deği var ise ne bungu var
:𐰾𐰢𐰼 :𐰃𐰲𐱅𐰼 BUŊI: BaR: eRTeÇİ: eRMiŞ: edecek imiş.
2D8
:𐰢𐰓𐱅𐰃𐱅𐰃𐰋 :𐰀𐰭𐰠𐰃 :𐰣𐰍𐰴 :𐰀𐰏𐰠𐰃𐰋 :𐰝𐰼𐰇𐱅 :---- ----: TÜRK: BİLGE: KaGaN: İLiŊE: ---- Türk Bilge Kağan ilinde bititdim,
:𐰸𐰸𐰪𐰣𐰆𐱃 :𐰀𐰏𐰠𐰃𐰋 :𐰤𐰋 BİTİTDiM: BeN: BİLGE: TONYUKUK: Ben Bilge Tonyukuk.
2K1
:𐰼𐰾𐰼 :𐰃𐱅𐰼 :𐰸𐰖 :𐰺𐰽𐰢𐰣𐰍𐰕𐰴 :𐰣𐰍𐰴 :𐰾𐰃𐰼𐱅𐰠𐰃 İLTeRİŞ: KaGaN: KaZGaNMaSaR: İlteriş Kağan kazanmasa, yok idi
YOK: eRTİ: eRSeR: BeN: ÖZüM: ise, ben öz'üm Bilge Tonyukuk
:𐰤𐰋 :𐰺𐰽𐰢𐰣𐰍𐰕𐰴 :𐰸𐰸𐰪𐰆𐱃 :𐰀𐰏𐰠𐰃𐰋 :𐰢𐰕𐰇 :𐰤𐰋 BİLGE: TONYUKUK:
:𐰼𐰾𐰼 :𐰃𐱅𐰼 :𐰸𐰖 kazanmasam, ben yok idim ise,
KaZGaNMaSaR: BeN: YOK: eRTiM:
eRSeR:
2K2
:𐰀𐱅𐰤𐰃𐰼𐰘 :𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰼𐰃𐰾 :𐰝𐰼𐰇𐱅 :𐰣𐰍𐰴 :𐰣𐰍𐰯𐰴 KaPaGaN: KaGaN: TÜRK: SİR: Kapağan Kağan'ın Türk Sir bodunu
BODuN: YiRİNTE: BOD: YiME: yerinde bod yine, boylar yine, kişi
:𐰃𐰓𐰃 :𐰀𐰢𐰘 :𐰃𐰾𐰃𐰚 :𐰀𐰢𐰘 :𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰀𐰢𐰘 :𐰑𐰆𐰉 BODuN: YiME: KİŞİ: YiME: İDİ: YOK:
:𐰃𐱅𐰼 :𐰃𐰲𐱅𐰼 :𐰸𐰖 yine iyi[ce] yok edecek idi.
eRTeÇİ: eRTİ:
2K3
:𐰸𐰦𐰍𐰕𐰴 :𐰸𐰸𐰪𐰣𐰆𐱃 :𐰀𐰏𐰠𐰃𐰋 :𐰣𐰍𐰴 :𐰾𐰼𐱅𐰠𐰃 İLTeRiŞ: KaGaN: BİLGE: İlteriş Kağan, Bilge Tonyukuk
TONYUKUK: KaZGaNDUK: ÜÇüN: kazandığı için, Kapağan Kağan'ın
:𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰼𐰃𐰾 :𐰝𐰼𐰇𐱅 :𐰣𐰍𐰴 :𐰣𐰍𐰯𐰴 :𐰤𐰲𐰇
KaPaGaN: KaGaN: TÜRK: SİR: Türk Sir bodunu yürüdüğü
:𐰆𐰉 :𐰃𐰸𐰑𐰃𐰺𐰆𐰖 BODuN: YORIDUKI: BU: bu[ndandır].
2K4
:𐰍𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰼𐰃𐰾 :𐰝𐰼𐰇𐱅 :𐰣𐰍𐰴 :𐰀𐰏𐰠𐰃𐰋 :𐰝𐰼𐰇𐱅 TÜRK: BİLGE: KaGaN: TÜRK: SİR: Türk Bilge Kağan'ı, Türk Sir
:𐰺𐰆𐰺𐰞𐰆 :𐰇𐰓𐰏𐰃 :𐰍𐰣𐰑𐰆𐰉 :𐰕𐰍𐰆 BODuNuG: OGuZ: BODuNuG: İGiDÜ: bodunu, Oğuz bodunu yedirip
OLuRUR: oturur.

https://www.turkbitig.com/tonyukuk.html 6/6