Professional Documents
Culture Documents
3.1 Nhieäm Vuï Vaø Yeâu Caàu:: Chöông 3 Keát Caáu Heä Thoáng Coá Ñònh
3.1 Nhieäm Vuï Vaø Yeâu Caàu:: Chöông 3 Keát Caáu Heä Thoáng Coá Ñònh
3.1 Nhieäm Vuï Vaø Yeâu Caàu:: Chöông 3 Keát Caáu Heä Thoáng Coá Ñònh
Chöông 3
KEÁT CAÁU HEÄ THOÁNG COÁ ÑÒNH
Naép maùy
Thaân maùy
Hình 3.1: Caáu taïo caùc chi tieát chính cuûa nhoùm coá ñònh
3.3 Thaân maùy:
Keát caáu heä thoáng coá ñònh 22
loùt roài laép vaøo thaân thì thaân maùy loaïi naøy goïi laø voû thaân. ÔÛ ñoäng cô laøm maùt baèng
nöôùc, khoaûng khoâng gian bao quanh xy-lanh ñeå chöùa nöôùc goïi laø aùo nöôùc (Hình 3.4).
b)
a)
d)
c)
Taám caùch
Ngaøy nay, haàu heát caùc loaïi ñoäng cô coù coâng suaát vöøa vaø nhoû, ñaëc bieät laø caùc
ñoäng cô oâ toâ, maùy keùo hieän nay ñeàu coù thaân maùy ñuùc lieàn khoái laø loaïi thaân maùy coù xy-
lanh ñuùc lieàn vôùi hoäp truïc khuyûu vaø ñöôïc goïi laø thaân xy-lanh – hoäp truïc khuyûu (Hình
3.3). Hoäp truïc khuyûu coù theå chia thaønh hai nöûa vôùi oå truïc khuyûu laø oå tröôït, hoaëc laøm
lieàn, khi ñoù oå truïc phaûi duøng oå bi. Kieåu keát caáu naøy coù ñoä cöùng vöõng lôùn hôn, laïi coù
kích thöôùc vaø khoái löôïng nhoû hôn kieåu keát caáu rôøi.
Thaân maùy
Hình 3.3: Thaân maùy vaø hoäp truïc khuyûu ñuùc lieàn khoái
Khoái xy-lanh coù caùc loã hình truï lôùn, ñoù laø caùc loùt (noøng) xy-lanh coù nhieäm vuï
daãn höôùng cho piston dòch chuyeån leân xuoáng beân trong. Maët treân cuûa khoái xy-lanh ñöôïc
baøo raát phaúng ñeå laép khít vôùi naép maùy (naép quy-laùt). Ñeå laøm kín 2 maët tieáp xuùc giöõa
naép vaø khoái xy-lanh nhôø 1 taám ñeäm (goaêng quy-laùt) laøm baèng vaät lieäu meàm nhö laø
metallo – plastique (thaïch ma ôû trong, boïc ñoàng ñoû ôû ngoaøi meùp). Khi xieát chaët caùc bu–
loâng naép xy-lanh, vaät lieäu meàm cuûa taám ñeäm seõ laáp kín caùc keõ hôû giöõa hai beà maët tieáp
xuùc.
c)
a) b)
a)- Xy-lanh öôùt; b)- Xy-lanh khoâ; c)- Xy-lanh öôùt cuûa ñoäng cô hai kyø.
Hình 3.4: Keát caáu thaân xy-lanh
Keát caáu heä thoáng coá ñònh 25
Ñoái vôùi ñoäng cô laøm maùt baèng nöôùc hay baèng dung dòch (chaát) laøm maùt, xung
quanh loùt xy-lanh coù caùc aùo nöôùc (boïng nöôùc) laø khoaûng troáng giöõa vaùch ngoaøi loùt
xy-lanh vôùi voû thaân maùy (Hình 3.3). ÔÛ ñoù coù dung dòch laøm maùt tuaàn hoaøn ñeå giaûi
nhieät cho ñoäng cô.
Caùnh
taûn
nhieät
Hình 3.5: Xy-lanh vaø naép quy laùt ñoäng cô laøm maùt baèng gioù
Ñoái vôùi ñoäng cô laøm maùt baèng gioù, phaàn xy-lanh thöôøng ñöôc ñuùc rôøi vôùi phaàn hoäp
truïc khuyûu. Caùc xy-lanh trong 1 ñoäng cô cuõng ñöôïc laøm rieâng reõ vôùi nhau vaø beà maët
ngoaøi cuûa moãi xy-lanh ñeàu coù ñuùc caùc caùnh taûn nhieät (Hình 3.4 vaø 3.5) chieàu cao cuûa
chuùng giaûm daàn töø treân xuoáng döôùi. Phía döôùi xy-lanh, ôû beân ngoaøi coøn coù maët bích vôùi
caùc loã caùch ñeàu theo chu vi ñeå laép chaët vôùi caït-te treân baèng bu-loâng.
b)
a)
Hình 3.6: Maët caét cuûa thaân ñoäng cô laøm maùt baèng gioù
Keát caáu heä thoáng coá ñònh 26
Caùc xy-lanh cuûa caùc ñoäng cô laøm maùt baèng khoâng khí (Hình 3.5) coù neùt ñaëc tröng
rieâng raát deã nhaän bieát, ñoù laø boä caùnh taûn nhieät bao quanh xy-lanh. Caùc xy-lanh loaïi naøy
coù theå ñöôïc cheá taïo lieàn khoái (Hình a), hay thaønh caùc cuïm rôøi: xy-lanh (1), naép xy-lanh
(2) roài gheùp laïi vôùi nhau (Hình b). Vôùi caùc ñaëc ñieåm caáu taïo nhö ñaõ trình baøy treân ñaây,
caùc xy-lanh ñöôïc laép gheùp tröïc tieáp leân phaàn caùc te cuûa thaân ñoäng cô maø khoâng caàn
phaûi coù phaàn bloác xy- lanh.
Thaân maùy laø chi tieát raát phöùc taïp, treân ñoù boá trí caùc chi tieát cuûa cô caáu truïc khuyûu
thanh truyeàn, cô caáu phoái khí, heä thoáng laøm maùt… nhöng quan troïng nhaát laø xy-lanh cuûa
ñoäng cô. Coù theå chia ra moät soá loaïi xy-lanh nhö sau:
Xy-lanh lieàn vôùi thaân maùy: Thaân maùy coù ñoä cöùng vöõng cao, ñöôïc laøm maùt toát do
tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi nöôùc laøm maùt hay khoâng khí. Tuy nhieân, ñoái vôùi ñoäng cô
laøm maùt baèng nöôùc, do keát caáu hoäp kín neân khoù ñuùc. Ngoaøi ra toaøn boä thaân maùy
ñeàu duøng vaät lieäu toát nhö vaät lieäu xy-lanh neân laõng phí. loaïi thaân maùy naøy ñöôïc
duøng chuû yeáu trong ñoäng cô côõ nhoû coù aùp suaát vaø nhieät ñoä khoâng cao.
Loùt xy-lanh khoâ (Hình 3.7b): Loùt xy-lanh baèng vaät lieäu chaát löôïng cao ñöôïc eùp
vaøo loã xy-lanh. Sau khi eùp coù gôø nhoâ leân ñeå khi laép vôùi ñeäm naép maùy seõ kín khít
hôn. Phöông phaùp naøy khoâng laõng phí vaät lieäu, thaân maùy coù ñoä cöùng vöõng cao,
nhöng truyeàn nhieät ra moâi chaát laøm maùt khoù khaên hôn. Ñeå tieát kieäm vaät lieäu hôn
nöõa, moät soá ñoäng cô chæ coù loùt xy-lanh ôû phaàn treân (buoàng chaùy).
Loùt xy-lanh öôùt (Hình 3.7a). Xy-lanh ñöôc cheá taïo rôøi roài laép vaøo thaân maùy. Gôø
vai xy-lanh cuõng ñöôïc laép nhoâ leân nhö loaïi treân ñeå ñaûm baûo kín khít. Nöôùc laøm
maùt bao quanh xy-lanh neân hieäu quaû laøm maùt toát. Do coù daïng hoäp roãng neân thaân
maùy deã ñuùc. Tuy nhieân cuõng chính vì roãng hôû neân ñoä cöùng vöõng cuûa thaân maùy
khoâng cao. Ngoaøi ra phaûi giaûi quyeát bao kín xy-lanh ñeå traùnh loït nöôùc laøm maùt
xuoáng caïc-te daàu.
Loùt xy-lanh
Loùt xy-lanh
a) b)
loài leân trong buoàng chaùy coù taùc duïng taïo xoaùy loác nheï trong quaù trình neùn taoï ñieàu kieän
thuaän lôïi cho quaù trình sau naøy.
Ñoäng cô duøng cô caáu phoái khí xuù-paùp ñaët. Toaøn boä cha’tieát cuûa cô caáu phoái khí
boá trí ôû thaân maùy neân naép maùy coù caáu taïo raát ñôn giaûn. Theo lyù thuyeát veà kích noå, thôøi
gian lan traøn maøng löûa töø bu-gi ñeán nhöõng vuøng xa bu-gi nhaát laø daøi nhaát neân taïi nhöõng
vuøng naøy deã phaùt sinh kích noå. Do ñoù nhöõng ñieåm xa nhaát cuûa buoàng chaùy ñöôïc boá trí
caùch ñeàu taâm bu-gi (vôùi baùn kính R) cuõng coù taùc duïng giaûm xaùc suaát xaûy ra. Maët khaùc,
noùi chung trong buoàng chaùy ñoäng cô, xuù-paùp thaûi laø nôi noùng nhaát neân deã laø nguyeân
nhaân gaây kích noå. Hình 3.9, bugi boá trí gaàn xuù-paùp thaûi neân thôøi gian lan traøn maøng löûa
töø bu-gi ñeán xuù-paùp thaûi ngaén hôn thôøi gian chaùy treã cuûa hoãn hôïp cuïc boä taïi ñaây, do ñoù
coù taùc duïng choáng kích noå. Tuy nhieân, nhieät ñoä cuûa bu-gi raát cao.
Naép xylanh ñoäng cô Diesel so vôùi naép xy-lanh cuûa ñoäng cô xaêng noùi chung phöùc
taïp hôn. Treân naép xy-lanh phaûi boá trí caùc ñöôøng naïp, thaûi, cuïm xuù-paùp cuûa cô caáu phoái
khí xuù-paùp treo, ngoaøi ra coøn raát nhieàu chi tieát nhö voøi phun, buoàng chaùy phuï, van khí
neùn, van giaûm aùp, bu-gi saáy …
B
B
A A
A
A
B A-A
B
A-A
B-B
B-B
Naép xy-lanh ñoäng cô laøm maùt baèng gioù chòu öùng suaát nhieät lôùn nhaát. Cuõng gioáng
nhö xy-lanh, naép xy-lanh ñeàu ñöôïc laøm rôøi vaø laép vôùi hoäp truïc khuyûu baèng caùc gugiong.
Treân naép xy-lanh coù caùc gaân taûn nhieät vôùi chieàu cao khoaûng 14 - 20mm. Hình 3.11 trình
baøy moät loaïi naép xy-lanh ñoäng cô laøm maùt baèng gioù duøng cho oâ toâ vaän taûi. Naép xylanh
ñöôïc cheá taïo baèng hôïp kim nhoâm.
A
A-A
A
a)
b)
c)
Hình 3.11: Naép xy-lanh ñoäng cô oâ toâ laøm maùt baèng gioù