Professional Documents
Culture Documents
Prácticas Electrotecnia - Obradoiro1
Prácticas Electrotecnia - Obradoiro1
- Resultados
- Discusión.
- Bibliografía.
2
Sesión 1
APARELLAXE ELÉCTRICA
(APARAMENTA ELÉCTRICA)
1.‐ OBXECTIVO
Por aparellaxe eléctrica denomínase o conxunto de aparatos de protección, de mando e
control e de medida, incluíndo os accesorios de utilizados en nas instalacións eléctricas
calquera que sexa a súa tensión (voltaxe). O obxectivo da primeira sesión é coñecer os
principais elementos máis comúns que compoñen un cadro eléctrico doméstico ou
industrial;
Aparellaxe de protección: Interruptor diferencial; Interruptor Magnetotérmico;
Fusibles; Gardamotor;
Aparellaxe de mando e control: reles, contactores, pulsadores, temporizadores,
interruptores crepusculares, foto-células, sensor final de carreira, termóstato.
Aparellaxe de medida: polímetro con pinza amperométrica e analizador de redes.
Ademais familiarizase á/ó alumna/o con motores eléctricos, e cos conceptos de corrente
alterna/contínua, corrente monofásica/trifasica, circuíto de potencia (CA 400 V; CA
230 V); Circuíto de control (CA/CC 24 V; CA 230 V).
Identificaranse os principais elementos que poden integrar un cadro de arranque dun
motor eléctrico asíncrono trifásico, mediante un arranque en estrela.
Distinguirase entre o Circuito de Forza/Potencia e o Circuito de Control dunha
instalación eléctrica e as relacións entre os mesmos.
2.‐ SEGURIDADE
Perigo de electrocución ! As tensións superiores a 50
V en ambientes secos ou 24V en ambientes húmidos
poden supor un risco para as persoas.
Desconéctese a electricidade antes de manipular calquera
parte do circuíto (diferencial/termomagnético baixados)
nas liñas de 400, 230 e 24 V.
Síganse en todo momento as indicacións da normativa
de seguridade da USC.
Prohibido usar calzado aberto ou con solas non illantes.
Non se permite a introdución de bebidas no laboratorio.
Manter as mans secas.Non usar aneis, cadeas, pulseiras
ou reloxos de man de metal.
Non abrir ningunha das chaves de auga do laboratorio.
Para manipular motores eléctricos a máquina debe estar
completamente parada e debe desconectarse a
alimentación eléctrica.
Teléfonos útiles:
Conserxeria: extensión 16700. Teléfono 881 8 16700
Emerxencias Galicia: 112
3
3.‐ CORRENTE ALTERNA TRIFÁSICA
Algunha das vantaxes que presenta a corrente alterna trifásica sería a economía da liña
de transporte e o elevado rendemento dos motores aos que o sistema trifásico
subministra unha potencia constante, non pulsada.
Forma de onda normalizada dos voltaxes instantáneos nun sistema trifásico durante un
ciclo, ao longo do tempo. O ciclo repítese coa frecuencia do sistema de xeración
eléctrica.
4
ou CA a 24 V, aínda que poden existir elementos que operen con CA monofásica de
230 V. Por seguridade e economía prefírese realizar a actuación do circuíto de control
coa tensión máis baixa de 24 V que é a que se usa na maior parte dos circuítos de
control industrial que pode ser 24 V en corrente continua (CC) ou alterna (CA).
5
Función: Protección das persoas
contra electrocución e da instalación
por fugas de corrente á terra
Función: Protección da
instalación
6
Función: Protección da instalación
7
Función: Activar manualmente o circuíto
de control
8
Relés
Os relés poden ter contactos normalmente abertos (NA) ou normalmente pechados
(NP). Os contactos NA en ausencia de tensión na bobina del relé estarán abertos, non
deixando pasar a corrente e os NP pola contra si.
Esquema alternativo:
9
Función: Realizar unha actuación
temporizada
Atención: O utilizado na montaxe precisa unha corrente de 230 V, para poder funcionar
correctamente. Ten un conmutador, con un borne normalmente aberto e outro pechado.
10
Termostato: Con dous contactos, un normalmente aberto e outro pechado, que se
activan alternativamente ao alcanzar ou superar a temperatura fixada.
11
que os motores eléctricos poden utilizarse, a veces con pequenas modificacións, como
xeradores eléctricos, transformando a enerxía mecánica en enerxía eléctrica. Nas
centrais eléctricas úsanse motores síncronos, para estes cometidos, converténdose istos
en xeradores síncronos (denominándose tamén coma transformadores). Durante a
práctica de laboratorio utilizarase un motor eléctrico trifásico asíncrono. As
características técnicas máis salientables dos motores eléctricos aparecen nunha placa
fixada a parte exterior do mesmo. Durante a práctica deberanse tomar os datos técnicos
que aparecen nela (tensión, intensidade, potencia, etc.).
Os motores eléctricos son moi utilizados nas instalacións industriais en xeral, para
diversos cometidos como serían, impulsar bombas, ventiladores, soprantes e
compresores, cintas transportadoras, trituradoras de sólidos, maquinas de elevación,
prensas, centrifugadoras, bobinadoras, máquinas ferramentas, entre outras aplicacións.
Todo motor eléctrico ten unha placa que informa dos voltaxes que se poden aplicar, as
intensidades, factor de potencia e a potencia nominal do motor. Esta potencia nominal
refírese sempre a potencia que se pode extraer polo eixo, en forma de traballo útil e non
a potencia eléctrica absorbida que sempre será maior.
7.- BIBLIOGRAFÍA
12
Sesión número 2;
Arranque e parada dun motor asíncrono trifásico
PRÁCTICA A REALIZAR
Determínese a intensidade absorbida polo motor arrancado, usando para este cometido a
pinza amperimétrica do polímetro. Realícese a medida da intensidade medida en un fío
e dous fíos que alimentan ó motor. Qué pasa cando se trata de medir a intensidade que
pasa polos tres fíos?
CUESTIÓNS Á RESOLVER
Para aqueles grupos que manexaron un analizador de redes compárense os datos obtidos
mediante o analizador cos obtidos mediante a lectura da placa do motor ou o polímetro.
Compárese a potencia absorbida polo motor eléctrico con aquela que sinala a placa do
motor eléctrico, e compárese ase mesmo este dato coa potencia disipada polo cobre
(resistencia das bobinas do estátor).
13
Deslizamiento del motor; Inglés: Motor Slip). Búsquese información sobre: Velocidade
síncrona, velocidade asíncrona e escorregamento do motor.
Sesión 1; Sesión 1;
Circuito de potencia Circuito de control
400 V 24 V
14
Sesión número 3;
Inversión de xiro dun motor asíncrono trifásico
Práctica a realizar
A inversión de xiro dun motor asíncrono trifásico require dous contactores, un para o
xiro nun senso e outro no contrario. Para inverter o xiro dun motor e suficiente
intercambiar a orde de dúas das fases que entran ao motor; monta o esquema da figura,
empezando polo circuíto de control (A).
Usando o circuito (A), arránquese a bomba actuando sobre o pulsador de marcha PM1,
unha vez realizado procédase a parala actuando sobre o pulsador de parada PP1. Feito
isto procédase a inverter o xiro do motor actuando sobre PM2. Unha vez finalizado e
verificado o correcto funcionamento do sistema, compre realizar un cambio do circuíto
de control, realizando a montaxe amosada no circuíto de control (B).
Usando o circuíto (A), arránquese a bomba actuando sobre o pulsador de marcha PM1,
unha vez realizado procédase a parala actuando sobre o pulsador de parada PP1. Feito
esto procédase a inverter o xiro do motor actuando sobre PM2.
Cuestións á resolver
Compara os circuítos de control (A) e (B). Qué pasaría no circuito (A) si se activase o
pulsador PM2 tras arrancar o motor con PM1?. Pola contra, qué pasaría no circuito (B)
si fixésemos esta mesma acción ?.
Completa o esquema dos circuitos de control (C) e (D), achegando tamén o sensor que
se conectou na segunda parte da práctica. Sinala que diferenzas se observan entre o
circuíto C e D.
15
Sesión 2; Sesión 2;
Circuito de potencia Circuito de control
400 V 24 V
K2
(A)
(B)
16
Sesión número 4
1.- OBJETIVO
2.- INTRODUCCIÓN
Motor eléctrico
Un motor eléctrico es una máquina que transforma la energía eléctrica en energía
mecánica por medio de la acción de los campos magnéticos generados en sus bobinas.
Son máquinas eléctricas rotatorias compuestas por un estátor y un rotor. Su uso, en la
industria química, está muy extendido para el accionamiento de equipos de bombeo de
líquidos, compresores y ventiladores para el movimiento de gases, agitación y mezcla
de fluidos y pastas, sistemas de triturado y molienda de sólidos, accionamiento de cintas
transportadoras de graneles sólidos, entre otras aplicaciones. Una de las características
más importantes que define el comportamiento de un motor eléctrico es la velocidad de
giro, esta viene condicionada principalmente por la frecuencia de la corriente eléctrica
alimentada y el número de pares de polos de acuerdo con la ecuación [1]:
N (rpm)= 60·Hz/NP [1]
La frecuencia eléctrica (Hz) con la que se suministra la corriente, depende del país y
suele ser de 50 Hz en Europa o 60 Hz en gran parte de América. En el caso de motores
eléctricos asíncronos o síncronos el número de pares de polos (NP) más utilizado es de
1, 2, 3 y 4 pares de polos, por lo que de acuerdo con la ecuación [1] se obtendrían,
respectivamente, velocidades de 3000, 1500, 1000 y 750 rpm a frecuencias de 50 Hz.
Para el caso de los motores asíncronos se obtendrían velocidades ligeramente inferiores
debido al asincronismo que se produce entre la velocidad del campo magnético en el
estátor y la velocidad de rotación del rotor, siendo esta última la velocidad a la que gira
el eje.
Variador de frecuencia
Un variador de frecuencia (VFD, Variable Frequency Drive) es un sistema para el
control de la velocidad rotacional de un motor de corriente alterna (AC) por medio del
control de la frecuencia de la corriente eléctrica suministrada al motor. Los variadores
de frecuencia operan bajo el principio de que la velocidad de un motor de corriente
alterna (CA) está determinada por la frecuencia de la corriente alterna suministrada y el
número de polos en el estátor del motor, tal como se describe en la ecuación [1].
17
Los VFD se usan en aplicaciones que van de las más pequeñas a la de grandes motores
de trituradores y compresores, reduciendo los consumos de energía aquellos motores
que no operaban en condiciones óptimas. En las últimas cuatro décadas, la electrónica
de potencia ha reducido precios y tamaños, mejorando asimismo la calidad de los
sistemas VFD. Los VFD son parte esencial, hoy en día, de cualquier sistema de control
industrial en el que se desee regular la velocidad de giro de mecanismos accionados
mediante motores eléctricos de corriente alterna. Se debe señalar que la penetración en
el mercado de los VFD aún es pequeña, existiendo un amplio margen para la mejora de
la eficiencia energética.
18
Figura 1.- Tipos de Rodetes. a) Turbinas, b) Agitador de paletas; c) Hélices
Para el diseño de un sistema de agitación, se deben tomar una serie de decisiones: tipo y
localización del agitador, proporciones del tanque, número y dimensiones de las placas
deflectoras, etc. Cada una de estos factores afecta a la velocidad de circulación del
líquido, los modelos de velocidad y consumo de potencia. En base a resultados
empíricos, se han definido una serie de equipos con relaciones standard entre sus
dimensiones geométricas, el número de placas deflectoras es generalmente de 4.
Aunque el número de palas del agitador puede variar entre 4 y 16, normalmente se
colocan 6 u 8. Las proporciones típicas de un sistema de agitación con una turbina
estándar son las siguientes:
Consumo de potencia
Un factor importante en el diseño de un tanque agitado es la potencia requerida para
mover el rodete. Para su estimación es necesario disponer de correlaciones empíricas de
la potencia (o del número de la potencia) en función de otras variables del sistema. Las
variables que intervienen en el análisis son las medidas del tanque y del rodete, la
viscosidad y la densidad del fluido y la velocidad de giro N. Todos los factores
mencionados hasta el momento están relacionados entre sí y para la determinación de la
potencia necesaria se ha recurrido al análisis dimensional. Los grupos adimensionales
de más significación son los siguientes:
Número de Potencia o número de Euler (Np). Es indicativo de la relación entre la
fuerza externa ejercida y las fuerzas de inercia impartidas al fluido:
19
Np = Pef/ (N3 · Da5 · ) [2]
En donde Pef es la potencia mecánica efectiva transmitida al eje por el motor; Di el
diámetro del rodete (m) y N la velocidad de giro, expresado siempre en
revoluciones por segundo (s-1)
Número de Reynolds (Re). Indica el cociente entre las fuerzas de inercia y las
viscosas:
Re = N·Da2 ·/
Las curvas de potencia representan la relación entre los Números de Potencia y de
Reynolds, resultan de interés para el cálculo de la potencia requerida para un equipo y
una aplicación concreta. Señalar como curiosidad que para un mismo equipo de
agitación y números de Reynolds elevados, el número de potencia no suele variar con
Re y sólo depende del tipo de rodete utilizado.
20
3.- EQUIPO EXPERIMENTAL
21
Figura 3.- Equipo experimental
Una vez finalizada la experiencia sin rodete, se procederá a acoplar uno de los
disponibles, realizando experiencias análogas a las realizadas en la etapa anterior.
22
5.- RESULTADOS Y CUESTIONES
Se presentarán, usando una tabla, los datos leídos directamente en laboratorio, sin
ningún tipo de procesamiento, realizando las actividades que se señalan:
Tanque agitado
11. Calcúlese el número de potencia que se puede determinar, experimentalmente,
para el agitador y comparar los resultados experimentales de potencia empleada
en la agitación, Pef, con los resultados empíricos previstos, usando datos
bibliográficos. ¿Qué relación se ha encontrado entre la Pef experimental y la
velocidad de giro? ¿Estaría justificada dicha relación?
6.- BIBLIOGRAFÍA
1. Fraile Mora J. (2006) Maquinas eléctricas, 6ª Edición. Mc Graw Hill.
2. Coulson J.M., Richardson J.F. (2000) Chemical Engineering, 6th Edition. Volume
1. Fluid Flow, Heat Transfer and Mass Transfer. Ed. Butterworth, Heinemann.
Capítulo 7.
3. McCabe, W. L., Smith, J. G., Harriott, P. (1991). "Operaciones Básicas de
Ingeniería Química". 4 Ed. Editorial McGraw-Hill., capítulo 9.
4. Godia, F y col. (1998) “Ingeniería Bioquímica” Ed. Sintesis. Cap 7.
23