‫تحلیل تجربی استحکام سازه کامپوزیتی ساندویچی تعمیر یافته در ابعاد نیمهبزرگ‬

‫کرمی‪4‬‬ ‫فریبا شمسیزاده ‪ ،1,*1‬احسان شیبانی‪ ،2‬امیر سپهری‪ ،3‬هانیه‬

‫‪ -1‬کارشناس ارشد مهندسی مکانیک‪ ،‬دانشگاه یزد‬

‫‪ -2‬کارشناس ارشد مهندسی هوافضا‪ ،‬دانشگاه تربیت مدرس‬

‫‪ -3‬کارشناس ارشد مهندسی مکانیک‪ ،‬دانشگاه شیراز‬

‫‪ -4‬کارشناس ارشد مهندسی مکانیک‪ ،‬دانشگاه شیراز‬

‫خالصه‬

‫مواد کامپوزیتی بهدلیل دارا بودن خواص مناسب مکانیکی‪ ،‬بهعنوان یکی از پرکاربردترین مواد در صنایع‬
‫حمل و نقل‪ ،‬ساخت تجهیزات ورزشی‪ ،‬صنایع هوایی‪ ،‬زمینی و دریایی به شمار میآیند‪ .‬ساختارهای این مواد به‬
‫گونهای است که عموما در دو شکل الیهای و در نوع دیگر بهصورت ساندویچ پانل موجود میباشند‪ .‬همانطور که‬
‫این مواد یک سری نیازهای کاربران خود را تأمین میکنند‪ ،‬در صورتی که تحت شرایطی دچار شکستگی‪،‬‬
‫خرابی و یا دیگر موارد آسیب گردند‪ ،‬بحث تعمیر و نگهداری اینگونه مواد به یک موضوع مهم و قابل توجه‬
‫تبدیل میشود و این موضوع باید در ذهن آورده شود که مواد جایگزین شدهی بیشتر و اضافهتر ممکن است‬
‫برای رسیدن به استحکام قطعه اصلی نیاز باشد‪ .‬به طور کلی تعمیر شناورهای فایبرگالس نسبت به دیگر مواد‬
‫آسانتر است‪ .‬با این وجود آماده سازی سطحی و محیط کار مناسب شاخصهای مهم و قابل توجه هستند‪.‬‬
‫در این پژوهش سعی بر آن شده تا ابتدا انواع آسیبهای مواد کامپوزیتی ساندویچی در اثر بار عرضی‬
‫مورد بررسی قرار گرفته و سپس روشهای تعمیر برای سازههای کامپوزیتی ساندویچی متناسب با شدت آسیب‬
‫بیان شوند‪ .‬در اکثر تحلیل های تجربی‪ ،‬تعمیر قطعات در ابعاد کوچک مورد بررسی قرار میگیرد؛ لیکن در این‬
‫تحقیق انواع تعمیر سازهای (تعمیر وصلهای و مورب در حاالت یک طرفه و دو طرفه) و اثرات استحکامی آن در‬
‫ابعاد نیمه بزرگ و مطابق با الیهچینی کف و دک اصلی یک شناور کامپوزیتی مورد بررسی قرار گرفته است‪.‬‬
‫نمونه ها جهت بررسی استحکامی تحت تست خمش چهار نقطه قرار گرفتهاند‪ .‬نتایج نشان دهنده آن است که‬
‫در تعمیر یکطرفه‪ ،‬در هر دو روش میزان استحکام حاصل شده برای نمونههای تعمیر یافته بیش از ‪ 1/22‬برابر‬
‫نمونه اصلی بوده است و در تعمیر دو طرفه نیز میانگین درصد استحکام بازیابی شده برای تعمیر وصلهای برابر‬
‫‪ 33 %‬و برای تعمیر مورب مخروطی برابر با ‪ 33/2 %‬میباشد؛ به عبارتی تقریبا برابر با یکدیگر میباشند‪ .‬در‬
‫نهایت با توجه به این که استحکام بازیابی شده در روش تعمیر وصلهای حداقل ‪ 93%‬استحکام نمونه اولیه بوده‬
‫و انجام این نوع تعمیر نیاز به هزینه‪ ،‬زمان و مهارت کمتری دارد‪ ،‬لذا استفاده از روش تعمیر وصلهای میتواند به‬
‫عنوان گزینه مناسب برای تعمیر سازه شناورهای کامپوزیتی مطرح گردد‪.‬‬

‫کلمات کلیدی‪ :‬شناور کامپوزیتی‪ ،‬کامپوزیت ساندویچی‪ ،‬تحلیل تجربی‪ ،‬تعمیر ‪ ،‬ابعاد نیمهبزرگ‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪Corresponding author: f_shamsizadeh@yahoo.com‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪WWW.NCFC2017.IR‬‬
 ‫‪ .1‬مقدمه‬

‫به طور کلی شناورهای کامپوزیتی با توجه به نوع ساخت و مواد بکار رفته در آن‪ ،‬همانند دیگر مواد ممکن است در‬
‫معرض یک سری از آسیبها قرار بگیرند‪ .‬اغلب آسیبهای منجر به شکست که در یک قطعه کامپوزیتی اتفاق میافتد به دو‬
‫گروه تقسیم بندی میشوند‪ .‬اول شکستهایی که میتواند نتیجه برخورد‪ ،‬تصادف و یا نیروهای بیش از اندازه باشد و دوم‬
‫شکستهایی که به دلیل نارساییهای طراحی رخ میدهد‪ .‬آسیبهای فوق با توجه به نوع و شدت آن به گروههای مختلف‬
‫تقسیمبندی میشوند‪ .‬این خرابیها به صورت کلی به دو دسته آسیبهای ظاهری‪( 1‬زیبایی) و سازهای (ساختاری)‪2‬‬

‫طبقهبندی میشود [‪ .]1‬آسیبهای سازهای که موضوع این تحقیق تجربی میباشند از دیدگاه تعمیر خود به سه گروه عمده‬
‫تقسیم میگردند‪ :‬در نوع اول تخریب‪ ،‬ترکهای ماتریس‪ ،‬شکست فایبرها و جدایش الیهها در پوسته رخ میدهد‪ .‬این نوع‬
‫تخریب ممکن است در کل ضخامت پوسته گسترده شود و یا تنها در قسمتی از آن رخ دهد‪ .‬همچنین در این حالت ممکن‬
‫است جدایش پوسته از هسته نیز ایجاد شود؛ نوع دوم تخریب شامل آسیبهای نوع اول به همراه فشردگی و یا ترکهای‬
‫برشی در هسته است و نوع سوم تخریب از این دیدگاه نیز مشابه نوع دوم است بجز آنکه هر دو پوسته آسیب میبینند‪.‬‬
‫درواقع این نوع آسیب ممکن است در کل سازهی ساندویچی نفوذ کند‪.‬‬
‫در این پژوهش سعی بر آن شده تا ابتدا انواع آسیبهای مواد کامپوزیتی ساندویچی در اثر بار عرضی مورد بررسی قرار‬
‫گرفته و سپس روشهای تعمیر برای سازههای کامپوزیتی ساندویچی متناسب با شدت آسیب بیان شوند‪ .‬در اکثر تحلیل‪-‬‬
‫های تجربی‪ ،‬تعمیر قطعات در ابعاد کوچک مورد بررسی قرار میگیرد؛ لیکن در این تحقیق انواع تعمیر سازهای و اثرات‬
‫استحکامی آن در ابعاد نیمه بزرگ و برای نمونههای کامپوزیتی ساندویچی مطابق با الیهچینی کف یک شناور کامپوزیتی‬
‫مورد بررسی قرار گرفته است‪ .‬دو روش مهم در تعمیر سازهای شناورها روش تعمیر مورب و مخروطی میباشد که نمونههای‬
‫آسیبدیده مشابه‪ ،‬با استفاده از هر دو روش مورد تعمیر قرار گرفته و در نهایت تحت تست خمش چهار نقطه قرار گرفتهاند‪.‬‬
‫در پایان نتایج استحکامی آن با نتایج استحکامی پنل کامپوزیتی سالم مقایسه گردیده است‪.‬‬

‫‪ .2‬روشهای تعمیر ساختاری سازههای کامپوزیتی ساندویچی‬

‫اگرچه برخی نمونههای الیه الیه شدن و جدایش از هسته را میتوان با روشهای سادهای مانند تزریق رزین تعمیر‬
‫کرد‪ ،‬ولیکن تخریب سازههای ساندویچی معموالً نیازمند برداشتن و جایگزینی مادهی آسیب دیده است‪ .‬یکی از دالیل‬
‫عمده ی برداشتن قسمت آسیب دیده آن است که این آسیب ممکن است تحت بارگذاریهای بعدی رشد کند‪ .‬همچنین‬
‫اثرات مضر ورود آب در سازه ی کشتی موضوع مهم دیگری است که ممکن است سبب رشد و گسترش بیشتر ترک شود‪.‬‬
‫پیش از برداشتن مواد‪ 3‬الزم است که میزان گستردگی آسیب را بدانیم‪ ،‬که البته انجام دقیق این کار معموالً بسیار دشوار‬
‫میباشد‪ .‬به منظور ارزیابی آسیب قطعات‪ ،‬معموالً از ابزارهای ارزیابی غیر مخرب و در مواردی نیز از آزمونهای مخرب‬
‫استفاده میشود‪ .‬روش هایی مانند ارزیابی چشمی‪ ،‬تست ضربات آهسته‪ ،‬دمانگاری‪ ،‬رطوبت سنجی و ‪ ...‬از متداولترین‬
‫روشهای ارزیابی آسیب میباشند[‪ .]1‬آسیبهای داخلی به پوسته و هسته میتوانند بسیار گستردهتر از سطح آسیب‬
‫خارجی قابل مشاهده باشند‪ .‬توسعهی روشهای ارزیابی غیر مخرب و قابل اطمینان میتواند کمک شایانی به تعیین‬
‫گستردگی‪ ،‬عمق و نوع ترک در هستهی فومی سازههای کامپوزیت ساندویچی بکند [‪.]2‬‬

‫‪1‬‬
‫‪Cosmetic damage‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Structural damage‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Material removal‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪WWW.NCFC2017.IR‬‬
 ‫روشهای زیادی برای تعمیر سازههای ساندویچی فوم‪/‬پالستیکهای تقویت شده با الیاف شیشه‪ 1‬وجود دارد‪ .‬این‬
‫سازهها بیشتر در شناورهای کوچک غیرنظامی کاربرد دارند و بیشتر توسط شرکتهای سازندهی قایقها انجام میشود‪.‬‬
‫تکنیکهای تعمیر که در صنعت هوایی بهکار برده میشوند نیز بعضاً برای سازههای دریایی قابل استفاده میباشند‪ ،‬البته‬
‫مواد مورد استفاده در این دو صنعت کامالً با یکدیگر متفاوتند‪ .‬ضعیفتر بودن خواص مواد دریایی ممکن است بر یکنواختی‬
‫تعمیر نیز تاثیر بگذارد‪ .‬بهعنوان نمونه استحکام برشی الیههای چسبنده که یکی از خواص مهم در تعمیر چسبی‬
‫کامپوزیتها است‪ ،‬در اثر وجود تخلخل‪ 2‬بهشدت کاهش مییابد‪ .‬وجود ‪ %5‬حجمی از حفرهها در کامپوزیت‪ ،‬استحکام برشی‬
‫را به میزان ‪ %20‬کاهش میدهد[‪ .]2‬در هوافضا اگر ابعاد آسیب از مقدار مشخصی بزرگتر باشد‪ ،‬آن قطعه دور انداخته‬
‫میشود‪ .‬حال آن که در صنعت دریایی این کار امکانپذیر نبوده و از لحاظ هزینهای نیز بهصرفه نیست‪ .‬لذا در صنعت‬
‫دریایی معموالً نیاز به تعمیر نواحی بزرگ پیدا میکنیم که از یک متر مربع نیز بیشتر میشوند‪.‬‬
‫در سازههای ساندویچی دریایی هم تعمیرات چسبی و هم پیچی امکانپذیر میباشد‪ .‬البته تعمیرات چسبی معموالً‬
‫پرکاربردترین روش بوده و مزایای زیادی نسبت به تعمیرات پیچی دارند‪ .‬این روش تعمیر از لحاظ وزنی سبکتر بوده و بار‬
‫را بهصورت یکنواختتری در سطح گستردهتری پخش میکنند‪ .‬اگرچه این روش نیاز به آمادهسازی سطح به صورت دقیق‬
‫دارد و اجرای صحیح آن نیز بسیار دشوار است‪ .‬تعمیرات پیچی از لحاظ اجرا سادهتر هستند و کمترین میزان آمادهسازی‬
‫سطح را نیاز دارند‪ ،‬ولی سبب اضافه شدن وزن سازه میشوند و نیاز به سوراخ کردن سازه دارند که سبب ایجاد تمرکز تنش‬
‫میشود‪ .‬بعالوه اجرای تعمیرات پیچی برای سازههای ساندویچی نیاز به آببند شدن دارد‪.‬‬
‫‪3‬‬
‫یکی از تکنیکهای تعمیر در صنعت هوافضا که قابل استفاده در صنایع دریایی میباشد‪ ،‬تعمیر مورب در‬
‫کامپوزیتهای الیهای است که قابلیت بازگرداندن استحکام به سازه ی تعمیر شده را دارد‪ .‬این تعمیر تنش برشی ثابتی در‬
‫خط اتصال بین قطعهی مادر و الیههای تعمیر شده ایجاد میکند‪ .‬اجرای این روش نیز تقریب ًا ساده است و تنها نیاز به‬
‫ساییدن لبهی لمینت به اندازهی زاویهی مورد نیاز که معموالً کمتر از ‪ 6‬درجه است دارد‪ .‬برای لمینتهای نازکتر (کمتر از‬
‫‪ 2‬میلیمتر) یک وصلهی خارجی را میتوان به کار برد که در عمل مشابه یک اتصال لبهای است‪ .‬این روش سادهتر است اما‬
‫کمتر از تعمیر مورب می تواند استحکام اولیه را به قطعه بازگرداند و علت آن نیز توزیع غیر یکنواخت تنش برشی است‪.‬‬
‫توجه به این نکته ضروری است که در تمام تعمیرات چسبی‪ ،‬آمادهسازی سطح از اهمیت حیاتی برخوردار است‪.‬‬
‫در مجموع میتوان انواع تعمیر در سازه های ساندویچی را در دو گروه کلی تقسیم بندی کرد‪ .‬گروه اول استفاده از یک‬
‫وصله‪ 4‬در روی ناحیهی آسیب دیده است و دستهی دوم تعمیر بهصورت مورب (مخروطی) میباشد‪.‬‬

‫‪ -‬تعمیر وصلهای [‪]3‬‬

‫معمول ترین روش تعمیر که برای انواع پلیمرهای تقویت شده بوسیلهی الیاف بهکار میرود‪ ،‬اتصال وصلهای میباشد‪.‬‬
‫این روش بسیار ساده و ارزان بوده و آمادهسازی سطحی بسیار کمی را نیاز دارد‪ .‬همچنین این روش کاربردی بوده و اجرای‬
‫آن آسان است و برای تعمیرات منطقهای‪ 5‬فوری مناسب میباشند‪ ،‬البته معایبی مانند شکل ظاهری نامناسب‪ ،‬بزرگ بودن و‬
‫استحکام محدود نیز وجود دارد‪.‬‬
‫در شکل ‪ 1‬این نوع تعمیر در سازههای کامپوزیتی ساندویچی نشان داده شدهاست‪ .‬این تعمیر میتواند با توجه به‬
‫میزان تخریب مشابه شکل یکطرفه و یا دو طرفه باشد‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫)‪Glass reinforced plastic (GRP‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Porosity‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Scarf‬‬
‫‪4‬‬
‫‪Patch‬‬
‫‪5‬‬
‫‪Field repairs‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪WWW.NCFC2017.IR‬‬
 ‫(ب) تعمیر وصلهای دوطرفه‬ ‫(الف) تعمیر وصلهای یک طرفه‬
‫شکل ‪ -1‬تعمیر وصلهای‪.‬‬

‫‪ -‬تعمیر مورب [‪]3‬‬

‫تعمیر مورب یا مخروطی در مواردی که استحکام خیلی حیاتی است و یا الزم است که آیرودینامیک و یا‬
‫هیدرودینامیک پروفیل سطح حفظ شود‪ ،‬بسیار مناسب میباشد‪ .‬در شکل ‪ 2‬دو شیوهی متفاوت آمادهسازی نشان داده‬
‫شدهاست‪ .‬برای به دست آوردن بهترین نتیجه از تعمیر مخروطی معموالً از نسبت مخروطی ‪ 50:1‬استفاده میشود و در‬
‫نتیجه مقدار مادهی سالمی که برداشته میشود از اتصال لبهای یا وصلهای بیشتر است‪ .‬لذا این تعمیر تنها با پیشنهاد‬
‫سازنده و با در اختیار داشتن کارگاه مناسب و نیروی آموزش دیده باید اجرا شود‪.‬‬

‫(ب) تعمیر مورب مخروطی‬ ‫(الف) تعمیر مورب پلهای‬

‫شکل ‪ -2‬تعمیر مورب در کامپوزیتهای الیهای‪.‬‬

‫این نوع اتصال قادر است بهصورت قابل اعتمادی ‪ %00‬از استحکام اصلی قطعه آسیب ندیده را بازیابی کند و لذا در‬
‫بسیاری از تعمیرات هوایی از آن استفاده میشود‪ .‬در این روش آمادهسازی خط اتصال بسیار حیاتی است‪ .‬تعمیرهای مورب‬
‫معموالً شیبی بین ‪ 20:1‬تا ‪ 50:1‬را دارا میباشند و این انتخاب بستگی به نوع ماده‪ ،‬الیهچینی و چسب مورد استفاده دارد‪.‬‬
‫در این پژوهش از روش تعمیر مورب مخروطی جهت تعمیر پنلهای کامپوزیتی ساندویچی استفاده گردیده است که‬
‫تصویر شماتیک آن در شکل ‪ 3‬نشان داه شده است‪.‬‬

‫(ب) تعمیر مورب مخروطی دوطرفه‬ ‫(الف) تعمیر مورب مخروطی یک طرفه‬
‫شکل ‪ -3‬تعمیر مورب مخروطی در کامپوزیتهای ساندویچی‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪WWW.NCFC2017.IR‬‬
 ‫مهمترین قسمت از شناورهای کامپوزیتی که در معرض آسیب قرار دارند‪ ،‬بدنه اصلی آن میباشد‪ .‬لذا جهت بررسی‬
‫شیوههای مختلف تعمیر‪ ،‬پنلهای کامپوزیتی مطابق الیهچینی پوسته کف و پوسته دک اصلی یک شناور کامپوزیتی ساخته‬
‫شدهاند‪ .‬در شناور کامپوزیتی مذکور فاصله بین فریمها حداثر ‪ 50cm‬میباشد؛ لذا نمونههای کامپوزیتی ساندویچی در ابعاد‬
‫نیمهبزرگ (ابعاد ‪ )50cm × 50cm‬ساخته شدهاند‪ .‬الیهچینی نمونهها‪ ،‬ابعاد‪ ،‬سناریوی تخریب و روش تعمیر مطابق جدول‬
‫‪ 1‬انتخاب گردیده است‪ .‬به عبارتی بدترین نوع تخریب در هر پنل در نظر گرفته شده است‪.‬‬

‫جدول ‪ -1‬الیهچینی نمونهها‪ ،‬ابعاد‪ ،‬سناریوی تخریب و روش تعمیر‪.‬‬

‫روش تعمیر‬ ‫سناریوی تخریب‬ ‫ابعاد‬ ‫الیهچینی‬ ‫ردیف‬

‫تعمیر وصلهای‬ ‫کامپوزیت الیهای در یک طرف و تمام هسته‬

‫تعمیر مورب‬ ‫کامپوزیت الیهای در یک طرف و تمام هسته‬
‫تعمیر وصلهای‬ ‫کامپوزیت الیهای در دو طرف و تمام هسته‬ ‫‪50 cm*50 cm‬‬ ‫پوسته کف‬ ‫‪1‬‬
‫تعمیر مورب‬ ‫کامپوزیت الیهای در دو طرف و تمام هسته‬
‫‪---‬‬ ‫نمونههای سالم‬

‫تعمیر وصلهای‬ ‫کامپوزیت الیهای در دو طرف و تمام هسته‬

‫تعمیر مورب‬ ‫کامپوزیت الیهای در دو طرف و تمام هسته‬ ‫‪50 cm*50 cm‬‬ ‫پوسته دک اصلی‬ ‫‪2‬‬
‫‪---‬‬ ‫نمونههای سالم‬

‫‪ .3‬ساخت و تست نمونهها‬

‫پس از ساخت پنلهای کامپوزیتی ساندویچی و برش در مورد نظر‪ ،‬نمونهها در اثر اعمال بار عرضی (اعمال بار فشاری‬
‫در مرکز سطح آنها) به طور طبیعی دچار تخریب گردیدهاند‪ .‬با ک نترل ضمنی بارهای اعمالی‪ ،‬سناریوهای مختلف تخریب‬
‫در اثر بار عرضی بر روی پنلهای ساخته شده اجرا و تخریبهای مورد نظر بر روی آنها ایجاد گردید‪ .‬هدف از انجام تخریب‬
‫به صورت واقعی مشاهده نوع آسیب‪ ،‬شدت و میزان پیشروی آن در ضخامت قطعه در اثر اعمال نیرویی مشابه آنچه ممکن‬
‫است در واقعیت رخ دهد‪ ،‬میباشد‪ .‬یکی از الیهچینیها دارای هسته بالسا و دیگری دارای هسته فوم میباشد‪ .‬نمونههای‬
‫مورد نظر با استفاده از الیهچینی به روش دستی‪ 1‬ساخته شدهاند‪ .‬در شکل ‪ 4‬مراحل تخریب پنلهای کامپوزیتی ساندویچی‬
‫ساخته شده‪ ،‬نشان داده شده است‪ .‬جهت ایجاد عیوب مورد نظر فریم فلزی مخصوصی ساخته شده و مورد استفاده قرار‬
‫گرفته است‪.‬‬

‫شکل ‪ -4‬تخریب پنلهای کامپوزیتی ساندویچی ساخته شده‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪Hand-Layup‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪WWW.NCFC2017.IR‬‬
 ‫پس از انجام پروسهی تخریب‪ ،‬نواحی معیوب تعیین میگردند‪ .‬سپس روش تعمیر انتخاب شده و با توجه به آن‪،‬‬
‫نمونههای کامپوزیتی ساندویچی جهت انجام پروسهی سنگزنی نشانهگذاری میگردند‪ .‬یکی از مهمترین مراحل در تعمیر‬
‫نمونههای کامپوزیتی پروسهی سنگزنی می باشد‪ .‬این کار باید توسط افراد ماهر و با تجربه و با دقت بسیار صورت پذیرد‪.‬‬
‫سنگزنی اشتباه میتواند منجر به تخریب ناحیهی سالم و افزایش ناحیهی معیوب گردد‪ .‬در مرحله بعد مطابق ابعاد ناحیه‬
‫برداشته شده‪ ،‬مواد جایگزین شامل هسته و الیاف برش داده میشوند‪.‬‬
‫پس از تمیز کردن نمونههای سنگ زده شده‪ ،‬الیهچینی تعمیر مشابه آنچه در شکلهای ‪ 1‬و ‪ 3‬نشان داده شده است‪،‬‬
‫صورت میپذیرد‪ .‬الیهچینی تعمیر‪ 1‬در نمونههای معیوب‪ ،‬مشابه الیهچینی قطعه اصلی انتخاب شده و تنها یک الیه ‪CSM‬‬
‫که قطر آن ‪ 2/5‬سانتیمتر بزرگتر از آخرین الیه است‪ ،‬به عنوان الیه اضافی‪ 2‬قرار داده میشود‪ .‬همچنین از اورازیل به‬
‫عنوان الیههای پرکننده‪ 3‬در فرایند تعمیر استفاده شده است‪ .‬شکل ‪ 5‬مراحل مختلف تعمیر در یکی از نمونهها را نمایش‬
‫میدهد‪.‬‬

‫شکل ‪ -2‬مراحل مختلف تعمیر پنلهای کامپوزیتی ساندویچی آسیب دیده‪.‬‬

‫با توجه به این که تست خمش سه نقطه یا چهار نقطه در هیچکدام از آزمایشگاههای داخل کشور در این ابعاد صورت‬
‫نمیپذیرد‪ ،‬لذا جهت انجام تست خمش چهار نقطه فیکسچری طراحی و ساخته شده است که در دستگاه تست کشش‬
‫یونیورسال مورد استفاده قرار میگیرد‪ .‬این فیکسچر در شکل ‪ 6‬نشان داده شده است‪.‬‬

‫‪20 cm‬‬
‫‪40cm‬‬
‫شکل ‪ -6‬فیکسچر مورد استفاده در تست خمش چهار نقطه در ابعاد نیمهبزرگ‪.‬‬

‫تست خمش چهار نقطه بر روی ساندویچ پنل ها برای تعیین سفتی خمشی‪ ،‬استحکام برشی یا مدول برشی هسته و‬
‫یا برای تعیین استحکام کششی یا فشاری روکشها میتواند استفاده شود‪ .‬این نوع تست بهترین گزینه برای مقایسه‬
‫استحکام ساندویچ پنل ها است‪ .‬به طور کلی‪ ،‬چهار نوع بارگذاری اصلی (کشش‪ ،‬فشار‪ ،‬برش و خمش) وجود دارند که سازهها‬
‫باید قادر به تحمل آنها باشند که بارگذاری خمشی تلفیقی از کشش‪ ،‬فشار و برش میباشد‪ .‬با توجه به اینکه تست خمش‬

‫‪1‬‬
‫‪Repair Plies‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Extra Ply‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Filler Plies‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪WWW.NCFC2017.IR‬‬
 ‫در این ابعاد دارای استاندارد خاصی نمیباشد‪ ،‬لذا شرایط انجام تست مطابق استاندارد ‪ASTM C 393/ C 393 M-06‬‬
‫در نظر گرفته شده است [‪.]4‬‬

‫‪ .4‬نتایج تست‬

‫اولین نکته در بررسی نتایج تست‪ ،‬بررسی صحت تست جهت بهرهبرداری از نتایج آن میباشد‪ .‬شکل ‪ 7‬نشان دهنده‬
‫حالت گسیختگی نمونه پنل طرح اتصال بلوکهای شناور کامپوزیتی میباشد‪ .‬چنانچه در شکل فوق مشاهده میشود نوع‬
‫گسیختگی مشاهده شده‪ ،‬کامال منطبق با الگویی است که مطابق استاندارد در ساندویچ پنلها باید رخ دهد‪.‬‬

‫شکل ‪ -7‬حالت گسیختگی پنلهای کامپوزیتی ساندویچی سالم و تعمیر یافته ناشی از تست خمش چهار نقطه‪.‬‬

‫‪ -‬نتایج تست پنلهای تعمیر شده یک طرفه با الیهچینی کف شناور کامپوزیتی‬

‫طبق استاندارد ‪ ،DNV‬برای بررسی و مقایسه پنلهای ساندویچی با استفاده از تست خمش چهار نقطه‪ ،‬محاسبات بر‬
‫پایه استحکام نهایی انجام میپذیرد‪ .‬بنابراین نتایج تست خمش چهار نقطه بر اساس نمودار بار‪-‬جابجایی ارائه میشوند‪ .‬در‬
‫شکل ‪ 8‬نمودار نیرو‪-‬جابجایی برای نمونههای سالم و تعمیر یافته یک طرفه با الیهچینی کف ترسیم گردیده است‪.‬‬

‫شکل ‪ -9‬نمودار نیرو‪-‬جابجایی برای نمونه پنلهای سالم و دارای تعمیر یکطرفه با الیهچینی کف شناور کامپوزیتی ‪.‬‬

‫در جدول ‪ 2‬استحکام میانگین نمونه پنلهای سالم و دارای تعمیر یکطرفه با الیه چینی کف شناور کامپوزیتی‬
‫مقایسه گردیده است‪.‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪WWW.NCFC2017.IR‬‬
 ‫جدول ‪ -2‬مقایسه استحکام نمونه پنلهای سالم و دارای تعمیر یکطرفه با الیه چینی کف شناور کامپوزیتی‪.‬‬
‫درصد استحکام‬ ‫حداکثر نیرو‬
‫خیز گسیختگی )‪(mm‬‬ ‫نوع‬
‫نسبت به نمونه اصلی‬ ‫)‪(N‬‬
‫‪--‬‬ ‫‪6/9‬‬ ‫‪32493‬‬ ‫نمونه سالم‬
‫‪149 %‬‬ ‫‪3/17‬‬ ‫‪22662‬‬ ‫نمونه دارای تعمیر یک طرفه وصلهای‬
‫‪129 %‬‬ ‫‪16/79‬‬ ‫‪42429‬‬ ‫نمونه دارای تعمیر یک طرفه مورب‬

‫نتایج نشاندهنده آن است که در تعمیر یک طرفه استحکام نمونه تعمیر یافته با استفاده از روش تعمیر وصلهای بیشتر‬
‫از روش تعمیر مورب میباشد‪ .‬البته در هر دو روش استحکام نمونههای تعمیر یافته بیش از نمونه اصلی گردیده است‪.‬‬

‫‪ -‬نتایج تست پنلهای تعمیر شده دو طرفه با الیهچینی کف شناور کامپوزیتی‬

‫در شکل ‪ 0‬نمودار نیرو‪-‬جابجایی برای نمونههای سالم و تعمیر یافته ترسیم گردیده است و در جدول ‪ 3‬استحکام‬
‫میانگین نمونه پنلهای سالم و دارای تعمیر دو طرفه با الیه چینی کف شناور کامپوزیتی مقایسه گردیده است‪.‬‬

‫شکل ‪ -3‬نمودار نیرو‪-‬جابجایی برای نمونه پنلهای سالم و دارای تعمیر دو طرفه با الیهچینی کف شناور کامپوزیتی ‪.‬‬

‫جدول ‪ -3‬مقایسه استحکام نمونه پنلهای سالم و دارای تعمیر دوطرفه با الیه چینی کف شناور کامپوزیتی‪.‬‬
‫درصد استحکام‬ ‫حداکثر نیرو‬
‫خیز گسیختگی )‪(mm‬‬ ‫نوع‬
‫نسبت به نمونه اصلی‬ ‫)‪(N‬‬
‫‪6/9‬‬ ‫‪32493‬‬ ‫نمونه سالم‬
‫‪93 %‬‬ ‫‪9/22‬‬ ‫‪31236‬‬ ‫نمونه دارای تعمیر دو طرفه وصلهای‬
‫‪134 %‬‬ ‫‪9/22‬‬ ‫‪36326‬‬ ‫نمونه دارای تعمیر دو طرفه مورب‬

‫‪8‬‬ ‫‪WWW.NCFC2017.IR‬‬
 ‫نتایج نشاندهنده آن است که در تعمیر دو طرفه با الیهچینی کف شناور‪ ،‬استحکام نمونه تعمیر یافته با استفاده از روش‬
‫تعمیر وصلهای کمتر از روش تعمیر مورب میباشد‪ .‬البته درصد بازیابی استحکام نمونه اولیه در هر دو مورد قابل قبول می‪-‬‬
‫باشد‪.‬‬

‫‪ -‬نتایج تست پنلهای تعمیر شده دو طرفه با الیهچینی دک اصلی شناور کامپوزیتی‬

‫در شکل ‪ 10‬نمودار نیرو‪-‬جابجایی برای نمونههای سالم و تعمیر یافته ترسیم گردیده است و در جدول ‪ 4‬استحکام‬
‫میانگین نمونه پنلهای سالم و دارای تعمیر دو طرفه با الیه چینی دک اصلی شناور کامپوزیتی مقایسه گردیده است‪.‬‬

‫شکل ‪ -13‬نمودار نیرو‪-‬جابجایی برای نمونه پنلهای سالم و دارای تعمیر دو طرفه با الیهچینی دک اصلی شناور کامپوزیتی‬

‫جدول ‪ -4‬مقایسه استحکام نمونه پنلهای سالم و دارای تعمیر دوطرفه با الیهچینی دک اصلی شناور کامپوزیتی‪.‬‬
‫درصد استحکام‬ ‫حداکثر نیرو‬
‫خیز گسیختگی )‪(mm‬‬ ‫نوع‬
‫نسبت به نمونه اصلی‬ ‫)‪(N‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪22123‬‬ ‫نمونه سالم‬
‫‪37 %‬‬ ‫‪9/36‬‬ ‫‪23947‬‬ ‫نمونه دارای تعمیر دو طرفه وصلهای‬
‫‪93 %‬‬ ‫‪13/42‬‬ ‫‪42339‬‬ ‫نمونه دارای تعمیر دو طرفه مورب‬

‫نتایج این بخش از پژوهش نشاندهنده آن است که در تعمیر دو طرفه با الیهچینی دک اصلی شناور‪ ،‬استحکام نمونه تعمیر‬
‫یافته با استفاده از روش تعمیر وصلهای بیشتر از روش تعمیر مورب میباشد‪ .‬البته در این مورد نیز درصد بازیابی استحکام‬
‫نمونه اولیه در هر دو مورد قابل قبول میباشد‪.‬‬

‫‪ .2‬جمعبندی و نتیجهگیری‬

‫نتایج پژوهش تجربی حاضر نشاندهنده آن است که در دو مورد از سه حالت تعمیر که مورد بررسی قرار گرفته است‪،‬‬
‫درصد استحکام بازیابی شده توسط روش تعمیر وصلهای بیشتر از روش تعمیر مورب مخروطی میباشد‪ .‬اما در حالت اول که‬
‫تعمیر یک طرفه صورت پذیرفته است در هر دو روش میزان استحکام حاصل شده برای نمونههای تعمیر یافته بیش از ‪1/25‬‬
‫برابر نمونه اصلی بوده است و از طرفی باید دقت داشت که افزایش خواص مکانیکی در قسمت تعمیر یافته نباید بیش از حد‬

‫‪9‬‬ ‫‪WWW.NCFC2017.IR‬‬
 ‫از نمونه اصلی بیشتر باشد‪ ،‬زیرا می تواند منجر به تمرکز بار در این قسمت گردد‪ .‬در تعمیر دو طرفه نیز برای هر کدام از‬
‫الیهچینی ها نتایج متفاوتی به دست آمده است‪ .‬اما میانگین درصد استحکام بازیابی شده برای تعمیر وصلهای برابر ‪ 03 %‬و‬
‫برای تعمیر مورب مخروطی برابر با ‪ 03/5 %‬میباشد؛ به عبارتی تقریبا برابر با یکدیگر میباشند‪ .‬البته از نظر تئوری باید‬
‫درصد استحکام اولیه بازیابی شده با استفاده از روش تعمیر مورب بیشتر و میزان افزایش وزن ناشی از تعمیر کمتر باشد؛‬
‫ولیکن همانطور که پیش از اشاره شد نکته مهم در این نوع از تعمیر در اختیار داشتن کارگاه مناسب و نیروی آموزش‬
‫دیده و با مهارت باال میباشد چرا که مقدار مادهی سالمی که برداشته میشود از اتصال لبهای یا وصلهای بیشتر است و عدم‬
‫مهارت تعمیرکار کامپوزیت میتواند مزایا و نتیجه نهایی تعمیر را به شده تحت تاثیر قرار دهد‪ .‬همچنین تعمیر مورب یا‬
‫مخروطی در مواردی که استحکام خیلی حیاتی است و یا الزم است که آیرودینامیک و یا هیدرودینامیک پروفیل سطح‬
‫حفظ شود‪ ،‬بسیار مناسب میباشد‪ .‬از طرفی استحکام روش تعمیر وصلهای در حاالت تست شده بیش از ‪ 80%‬استحکام‬
‫ال قابل قبول است و در صورت نیاز به‬ ‫نمونه اولیه بوده است که با استفاده از مواد مشابه نمونه اصلی‪ ،‬بسیار مناسب و کام ً‬
‫استحکام باالتر میتوان از الیههای اضافی بر روی سطح استفاده نمود‪ .‬همچنین انجام این نوع تعمیر نیاز به هزینه‪ ،‬زمان و‬
‫مهارت کمتری دارد‪ .‬لذا استفاده از روش تعمیر وصلهای میتواند به عنوان گزینه مناسبی برای تعمیر سازه شناورهای‬
‫کامپوزیتی مطرح گردد‪.‬‬

‫‪ .6‬مراجع‬

‫‪[1] Fiberglass repair, Composite Repair.‬‬

‫‪[2] Repair of damage to marine sandwich structures: Part I: Static testing, Rodney‬‬
‫‪Thomson, Raoul Luescher and Ivan Grabovac‬‬

‫‪[3] Repair of fibre reinforced polymer structures, Dr Sue Halliwell, NetComposites‬‬

‫‪[4] ASTM Designation: C 393/C 393 M-06, “Standard Test Method for Core Shear‬‬
‫‪Properties of Sandwich Constructions by Beam Flexture”.‬‬

‫‪11‬‬ ‫‪WWW.NCFC2017.IR‬‬